TYT TÜRKÇE

FULL + FULL TEKRAR

VİDEOSU
 Ses Bilgisi
Ünlü Düşmesi Ünlü Türemesi Ünlü Daralması
Omuz -> Omzu Bir + cik -> Biricik Oyna– -> Oynuyor
Akıl -> Aklı Dar + cık -> Daracık Planla– -> Planlıyor
Genç + cik -> Gencecik Gülme– -> Gülmüyor
Burun -> Burnu
Az + cık -> Azıcık Boya– -> Boyuyor
Pekiştirme sırasında da ünlü türemesi Gözle– -> Gözlüyor
* Yapım eki alan kimi eylemlerin son gerçekleşebilir. * “yemek” ve “demek” fiillerinden sonra
ünlüsü düşebilir. ek geldiğinde köklerdeki “e” sesi daralır.
Yumurta +la -> Yumurtla Sağlam -> Sapasağlam Yiyecek
Koku +la -> Kokla Gündüz -> Güpegündüz Diyecek
Besi +le -> Beslemek * “Niye” sözcüğünde de daralma vardır.
Oyun +a -> Oynamak (orta hece Ne-y-e -> Niye
ünlüsü düşmüş)
Ünlü Değişimi:
Kahve + altı -> Kahvaltı Ben -> Bana
Ne + asıl -> Nasıl Sen -> Sana
Bu + arada -> Burada
* Sütlaç
Kayıp + olmak -> Kaybolmak
Şükür + etmek -> Şükretmek
Ünsüz Yumuşaması Ünsüz Benzeşmesi (Sertleşme) Üsteğmen
p > b yumuşaması: kitap -> kitabı, Sert ünsüzler: “FıSTıKÇı ŞaHaP” Adaş
dolap -> dolabı,
ç > c yumuşaması: ağaç -> ağacı, burç - Simit + ci -> Simitçi
> burcu Ünsüz Türemesi Ünsüz Düşmesi
Kitap + da -> Kitapta
t > d yumuşaması: icat -> icadı, kilit -> Küçük + cük -> Küçücük
As + gı -> Askı
kilidi Tıp + ı -> Tıbbı Ufak + cık -> Ufacık
Unut + gan -> unutkan
k > ğ yumuşaması: kulak -> kulağı, Sır + ım -> Sırrım Alçak + cık -> Alçacık
Yaş + ca -> Yaşça
köpek -> köpeğin Ret + i -> Reddi Alçak + l(mak) -> Alçalmak
At + gı -> Atkı
Haz + ı -> Hazzı Yüksek + l-> Yükselmek
Bit + gi -> Bitki
NOT 2: Yabancı kökenli bazı Had + i -> Haddi Ufak + l-> Ufaldı
Seç + gin -> Seçkin
kelimelerde yumuşama kuralı geçerli Şık + ı -> Şıkkı Büyük + cek -> Büyücek
Kes + gin -> Keskin
değildir. Hak + ı -> Hakkı Sıcak + cık -> Sıcacık
Ses + deş -> Sesteş
Rab + im -> Rabbim Sağlık + cakla -> Sağlıcakla
Dilek + ce -> Dilekçe
Sanat -> Sanatı
Kanıt -> Kanıtı Kaynaştırma Harfleri (Yardımcı Ünsüzler)
Hürriyet -> Hürriyeti Gemi + y + i
Ahlak -> Ahlakı Yazı + y + ı
Emlak -> Emlakı Kale + s + i
Evrak -> Evrakı Ev + i + n + i
İki + ş + er
O+n+u
KÖK Nedir? Sözcükte Yapı Evi yıkın.
Bir dilin parçalanamayan ve anlam
2) EKLER Evi güzeldi.
taşıyan en küçük söz birimine kök
Ekler "çekim ekleri ve yapım ekleri"
denir.
olmak üzere ikiye ayrılır.
a) İsim Kökü
a) Yapım Ekleri Gözlerini kısmışsın.
•Kan, masa, defter, sol, bulut, ip, göz,
ayak Kalemlik
Kaçak Gözlerin rengi.
b) Fiil Kökü kana-
•Bil-mek, al-mak, del-mek, düş-mek, iç- Yazdır- Gözlerini kısmış.
, ol-, say-, sön-… b) Çekim Ekleri
hal ekleri, çokluk eki, eşitlik, vasıta eki,
c) Sesteş (Eş Sesli) Kök kip ekleri, iyelik ekleri… Ağaçlar çiçek açtı.
•Kazada kırılan tek kemik dizdi.
•Ali boncukları masaya dizdi. 3) GÖVDE Nedir? Bugün geliyorlar.

d) Ortak Kök İsim Gövdesi: Göz-lük, simit-çi, kalem-

•boya / boya- lik Öğrencinin kalemleri
•güven/güven- Fiil Gövdesi: Gez-dir, kız-dır-, böl-üş-
Öğrencilerin kalemleri
e) Yansıma Kök
•cız, çat, fıs, güm, pat, şar, vız…
YAPISINA GÖRE SÖZCÜKLER

a) Basit Sözcükler
Kalem, masa, şarkı, evdeyiz, geliyor...

b) Türemiş Sözcükler
Silgi, yarıladı, oyunlaştırdı, kumsal, Türkçe

c) Birleşik Sözcükler
c.1) Birleşik İsimler: Yeryüzü
c.2) Birleşik Sıfatlar: Vatansever insanlar,
kırmızı başlıklı kız
c.3) Birleşik Fiiller: yardım ederdi, açabilir
misiniz? / kulak asmadı.
"Sözcük türleri" kelimenin cümle içinde
yüklendiği göreve göre oluşmaktadır.
Sözcük Türleri
Seni görmeyi çok istemişti. -> Zarf İsim Tamlaması
TAMLAYAN TAMLANAN
Çoğu bize bakıyordu. -> Zamir
Defterin ortası
Öğrencilerin çoğu bize bakıyordu. ->
İsim
Bilgisayar ekranı
Birçok öğrenci sınavda başarısız oldu. -
Okul bahçesinin kulübesi
> Sıfat

İsim Soylu Sözcükler Sıfat Tamlaması

•İsim (Ad): TAMLAYAN TAMLANAN
•Sıfat (Ön ad):
•Zamir (Adıl):
Güzel araba
•Zarf (Belirteç):
•Edat (İlgeç):
Birkaç adam
•Bağlaç:
•Ünlem:
Fiil Olan Sözcükler Bu okul
•Fiil (Eylem):
1) Niteleme Sıfatları

2) Belirtme Sıfatları

a. İşaret Sıfatı
b. Sayı Sıfatı
c. Belgisiz Sıfat
d. Soru Sıfatı

Adlaşmış Sıfat

Pekiştirme Sıfatları - masmavi deniz, çeşit çeşit insanlar

Unvan Sıfatları
ZAMİR ÇEŞİTLERİ ZARF ÇEŞİTLERİ

• Şahıs (Kişi) Zamirleri • Durum Zarfı

• İşaret Zamirleri • Zaman Zarfı

• Belgisiz Zamirler • Yer-Yön Zarfı

• Soru Zamirleri • Azlık-Çokluk (Miktar) Zarfı

• Dönüşlülük Zamiri • Soru Zarfı

• İlgi Zamiri

• İyelik Zamiri Ne ağlarsın?

Ne aldın?
 EDAT ÇEŞİTLERİ BAĞLAÇ ÇEŞİTLERİ
ancak
için, ile, gibi, ve, veya, ya, ya da,
kadar, göre, yahut, veyahut, de, bile,
doğru, başka, dahi, ki, ile, yalnız,
dolayı, beri, ötürü, ancak, ama, fakat,
ile
öte, yana, lakin, ne var ki, kaldı ki,
itibaren, nazaran, hele, üstelik, bir de, öyle
sanki, üzere, ki, madem, mademki,
İse
rağmen, sadece, meğer, meğerki,
Çalışırsa geçer.
yalnız, dek, karşı, meğerse, yeter ki, Bizimkisi ise uyuyor.
karşın, dolayı, öyleyse, oysa, oysaki,
ancak… ise, halbuki, çünkü,
hatta, yoksa, gerek…
gerek, ister… ister,
olsun… olsun, ne… ne,
ya… ya, hem… hem,
bir… bir
 FİİLLER
Anlamına Göre Fiiller Çekimli Fiil
Fiil kök/gövdesi + Kip eki + Şahıs Eki = Çekimli fiil
a) İş (Kılış) Fiilleri
(Nesne alır / Okudu) İzle +yor +sun çekimli fiil
Kal +acak +ım çekimli fiil
b) Durum Fiilleri
Bak -ar +lar çekimli fiil
(Nesne almaz / Gülmek)
Uyu +muş +uz çekimli fiil
c) Oluş Fiilleri

Fiil Kipleri
A.Haber Kipleri B. Dilek Kipleri
1.duyulan geçmiş zaman 1.istek kipi
2.görülen geçmiş zaman 2.emir kipi
3.şimdiki zaman 3.dilek-şart kipi
4.gelecek zaman 4.gereklilik kipi
5.geniş zaman
 Fiilde Çatı

A. ÖZNESİNE GÖRE FİİLLER

•Etken Fiiller • Ali kitabını okulda unuttu.

•Edilgen Fiiller • Bulaşıklar yıkandı.
•Dönüşlü Fiiller • Ahmet, bütün yaz ek gıdalarla beslendi.
•İşteş Fiiller • Onlar yıllar öncesinde okuldan tanışırlar.

B. NESNESİNE GÖRE FİİLLER

•Geçişli Fiiller • Gözlüğün camını sildi.

•Geçişsiz Fiiler • Dün gece deliksiz uyudu.
•Oldurgan Fiiller • Okula geç kalınca onu uyandırdı.
•Ettirgen Fiiller • Onun tüm mektuplarını postalattı.
Ek Fiil?
İsim kökenli sözcüklere gelerek onları
yüklem yapan ya da basit zamanlı
fiillere gelerek onları birleşik zamanlı
kip haline getiren eklere "Ek Fiil" veya
bir diğer adıyla "Ek eylem" denir.

"i-di, i-miş, i-se, i-dir"

Gelmiş + idi = Gelmişti

Masa + idi = Masaydı
Seviyor + imiş = Seviyormuş
Kitap + imiş = Kitapmış
Güzel + idir = Güzeldir
Üzülüyor + ise = Üzülüyorsa

Hayatımı değiştiren bir kitap.

 Fiilimsiler
İsim-Fiil Sıfat-Fiil 3. Zarf Fiil (Bağ fiil, Ulaçlar)
İsim fiil ekleri şunlardır: Sıfat fiil ekleri:
-me, -ma “Anası mezar dikecekmiş” Zarf Fiil Ekleri:
-ış, -iş, -uş, -üş
-ıp, ip -madan, -meden
-mek, -mak (Bu ek her halükarda isim •Yapılacak işler bizi bekliyor. -alı, -eli
-arak, -erek
fiil ekidir) -dığında, -duğunda
-ınca, -ince
•Önceki sınava benzer sorular çıktı. -asiye, -esiye -ken
Arının hiç yorulmadan çalışması -dıkça, dikçe -maz, -mez
bizleri şaşırtıyor. -meksizin
•Dolmuşla Kadıköy’e geçtik.
•En sevdiği yemek olan sarmayı bile •Giyecek
yemedi. (sarmama X) •Yiyecek
•Bardağı gazeteyle sarmamayı •İçecek •Çalışıp sınava gitti.
öğrenemedi. (sarmama ✓)
•Ölesiye peşinden gidiyordu.

•Aniden durunca korktuk.

 Cümlenin Ögeleri

Temel Ögeler
• Yüklem
• Özne

Yardımcı Ögeler
• Nesne
• Dolaylı Tümleç
• Zarf Tümleci
• Edat Tümleci

Öge Dışı Unsurlar

• Bağlaç
• Ünlem
• Ara Sözler
Sayısız kitabın bulunduğu bu kütüphaneyi geçen yüzyılın başlarında Avrupalı bilim adamları
ziyaret etmişler.

Mor dövmelerle işlendi göğsümüze karlı dağların şanlı bayrağı.

Balinalar, okyanustaki en büyük canlılardır.

Az önce bir çocuğun ağlaya ağlaya koştuğunu gördüm.

Yağmur yağarken evin balkonunda aklına gelen şarkıyı mırıldanıyordu.

 Cümle Türleri
ANLAMLARINA GÖRE CÜMLELER YÜKLEMİN TÜRÜNE GÖRE YÜKLEMİN YERİNE GÖRE CÜMLELER
CÜMLELER
1) Olumlu Cümle 1) Kuralları Cümle
1) İsim (Ad) Cümlesi
2) Olumsuz Cümle 2) Devrik Cümle
2) Fiil (Eylem) Cümlesi
3) Soru Cümlesi 3) Eksiltili Cümle

4) Ünlem Cümlesi
YAPISINA GÖRE CÜMLELER

1) Basit Cümleler

2) Birleşik Cümleler

a) Girişik Birleşik Cümle

b) İlgi Cümleleri Şartlı
c) Birleşik Cümle
d) İç İçe Birleşik Cümle

3) Sıralı Cümleler
• Okula geldi, sınava girdikten sonra gitti.
• Güneş açıyor, deniz sakinleşiyordu.

4) Bağlı Cümleler
 Cümlede Anlam
Öznel Anlatımlı Cümleler: Okulumuzun ortamı oldukça güzeldir.
Nesnel Anlatımlı Cümleler: Bugün hava eksi 5 derece.
Şart (Koşul) Cümleleri: Ders çalışırsan sınıfı geçebilirsin.
Neden-Sonuç Cümleleri: Çok üşüdüğünden eve erken gitti.
Amaç-Sonuç Cümleleri: Ders çalışmak için erkenden uyandı.
Doğrudan Anlatımlı Cümleler: Zeynep Hoca "Yarın sözlü yapacağım." dedi.
Dolaylı Anlatımlı Cümleler: Onu hayatım boyunca affedemeyeceğini söyledi.
Kinaye Anlatım İçeren Cümleler: O kadar çalışkan ki liseyi 5 senede bitirdi.
Aşamalı Durum Bildiren Cümleler: Hastanın durumu gittikçe kötüleşiyordu.
Varsayım Cümlesi: Tut ki piyango bize çıktı. Neler yaparız?
İçerik Cümlesi: Makber adlı şiirinde "karısının ölümünden duyduğu" üzüntüyü dile getirmiştir.
Üslup Cümlesi: Eserde yazar, çağrışım gücü yüksek sözcükleri tercih etmesi ve uzun cümleler
oluşturması anlatımı zorlamış.
Tanım Cümlesi: Kalp, kanı vücudun çeşitli bölgelerine pompalayan kaslı bir organdır.
Karşılaştırma Cümlesi: Dün televizyonda en sevdiği dizinin bölümü varmış.
Öneri (Tavsiye-Salık Verme) Cümlesi: Paragrafta başarıya ulaşmak için günde 20 soru çözmelisin.
Yakınma (Şikayet) Cümlesi: Öncesinde bir şehir planlaması yapılmadığından burada yaşamak
zorlaşıyor.
Sitem Cümlesi: O kadar soracağım dememe rağmen bu soruyu sınavda yapamamışsınız.
Pişmanlık Cümlesi: Keşke bu üniversiteye kaydımı yapmasaydım.
Hayıflanma Cümlesi: Keşke derslerime daha çok çalışabilseydim.
Küçümseme Cümlesi: Sizin yeni farkına vardıklarınızı ben çoktan tecrübe etmiştim.
Azımsama Cümlesi: Saatlerdir çalışıp sadece 10 soru çözmüş olamazsın.
Tahmin Cümlesi: Annem beni defalarca aramıştır şimdi.
İhtimal (Olasılık) Cümlesi: Çözemediğim soruyu abim çözebilir.
Ön Yargı (Peşin Hüküm) Cümlesi: Bu takım şampiyon olacak donanıma sahip değil.
Değerlendirme Cümlesi: Şarkılarıyla dillere destan olan sanatçının son eseri vasat düzeyde.
Çıkarım Cümlesi: Esnafın yüzü güldüğüne göre işler iyi demektir.
Yadsıma Cümlesi: Ödevi internete bakmadan kendim yaptım.
Kanıksama Cümlesi: Deneme çözerken dışarıdan gelen sesleri artık takmıyorum.
Teşekkür Ederiz…