PeUC eal

* machtsverhe
vier percentdo
;
Het onware kan nooit waarheid worden d:
Rabindranath Tagore
Biiteieexelancamolueueramcnteniaijver (1861 — 1941)
Ca Machten van natuurlijke getallen

Op verkenning
a Macht van een natuurlijk getal
A6
AS
A3
A4
Al

A2

« Als je een A4-blad één keer dubbel vouwt, bekom je twee laagjes op
A5-formaat.

— een keer vouwen aa 2 laagjes = 2

Vouwje het blad nog eens dubbel, dan bekomje vier laagjes op
A6-formaat.
— tweekeervouwen ~— 4 laagjes a 2-2

Hoeveellaagjes bekom je na...

— drie keer vouwen? =. aaene laagjes at Z Hepes

— vierkeervouwen? — sdG...... laagjes = Ried tere’:

— zes keer vouwen? aegieeeGY... laagies ae eee

— In normale omstandigheden kunje papier vaak

niet meer dan zeven keer vouwen. De Mythbusters
vouwdeneen papier met behulp van een bulldozer
maarliefst 11 keer.
Stel dat je zou kunnenblijven vouwen,dan zouje na
50 keer vouwendeafstand van de aarde tot de zon
bekomen en na 100 keer vouwen degrootte van het
heelal (ongeveer 12 miljoenlichtjaar).

Je kunt een vermenigvuldiging metgelijke factoren korter noteren.

2-2-2-2-2-2 noteerje als 2° (lees: twee tot de zesde macht).
« Vul de tabelin.

Noteer de vermenigvuldiging als een macht.

| Met welkefactor vermenigvuldigje telkens?
Hoeveel factoren vermenigvuldig je?

- Bereken het maatgetal van de oppervlakte van een vierkant met zijde 3 cm. S>
. ee =
- Noteer deze vermenigvuldiging als een macht, zonder eenheden. ghntmencmertt.

218 5+ Gehele getallen: machtsverheffing en vierkantsworteltrekking

 StU) 2
K
Neem notities in de
7~
kantlijn: noteer vragen,
kernwoorden in de
Een vermenigvuldiging van gelijke a°=a-a-a-...-a 2° =2-2-2-2-2-2 kantlijn. Herhaal deze
factoren kunje korter noterenals —_~ — vragen of begrippen
een macht’ n factoren 6 factoren binnen de 24 uur.
¢ Het grondtal is de factor die met
"
zichzelf wordt vermenigvuldigd.
matt?
+ De exponent is het getal dat a” is een macht 26 is een macht gronelta?
aanduidtuit hoeveelgelijke met aals grondtal met 2 als grondtal Cxprnrent?
factoren het product bestaat. en malsexponent en 6 als exponent 47 =)
8 kwadraat = 2
Hetkwadraatvvaneengetalis een
andere benaming voor de tweede av=a-a 2° lees jeals 2 tot de zesde (macht).
machtvaneen getal. leesjeals 4 in het kwadraat.
4 kwadraat.
4 tot de tweede (macht).
Een van.10.is een macht
waarvanhet grondtal 10 is. 10? = 10-10-10
Kwadraat komtuit
het Latijn. Quadratus _|
betekent vierkant.
CONTROLE 1 | AG | At | A. | 13 | Lo
1 Vul de tabel aan. 256 | 2&9 | >2y | 364 | Lon

Wall 0] i | PTs |4 | 5 [6 py | 3 19 | 10] 11/121 131] 141 15 |

Bo 4>6 15 36 1S 6+ M feo MAAN11% 226
Het higailraat van de natuutilike eatallen van aul tot en met twaalf kenje Bese uit het hoofd.

2 Noteerals een vermenigvuldiging.

53 = 6545 ALE By apes ES SR oo A la iy

3 Noteer als een macht.

oo
DIS Be,oS.ene.. = o.
1010-40-10=h y ae
a-a-a:;a-a=QQ. ..
b Machten met exponent0 en 1
Hoeveellaagjes bekomjeals je een vel papier

- één keer vouwt?

— nul keer vouwt?
« Vulaan.

» Waaraanis elke macht met exponent 1 gelijk? ign.ondaak.te ae

Waaraanis elke macht met exponent0 gelijk? Kile

G21 Machten van natuurlijke getallen 3

 - Een macht met exponent1 is gelijk aan het grondtal.
a= 1 P=
» Een macht met exponent0 is gelijk aan 1.

CONTROLE 2 Reken uit.

Welke toets(en) gebruik je om:

e het kwadraat te berekenen?
e een macht te berekenen?

Welke toetsen moetje indrukken om deze machtte berekenen? 9°

Startoefeningen
Weer
Machten van natuurlijke getallen met een natuurlijke exponent berekenen 4-10

1 Reken uit. 11-19

eSeeNee Esse SadaeARsarty aN earl ees

b 107°= AQ.0CQ0.CQO. e 13=__...... AGS his neeCORAeee ee
CeliGee fe aeAas engeee eeNOereteens

Machtenvan natuurlijke getallen met een natuurlijke exponent berekenen met een rekenmachine 20
Meer
2 Bereken metje rekenmachine.
SAGRe eaeefae e w= ASI. Yaosm”
Beato eos eeAORONensbee tad 50/= onit ees dee feali

Vraagstukken oplossen met behulp van machten van natuurlijke getallen

3 Bacterién zijn kleine levende wezens. Zezijn zo klein datje ze alleen
met behulp van een microscoop kunt waarnemen.Bij de voortplanting
splitsen ze zich in tweeén. Dit duurt een uur. Na een uur zijn er dus al
twee bacterién, na twee uurvier bacterién.
Noteerals een product vangelijke factoren. Noteer daarnahet product
als een macht.
A
a Hoeveel bacterién zijn er na een uur? 2= 2
rea 2
b Hoeveel bacterién zijn er na twee uur? QfOmi

c Hoeveel bacterién zijn er na drie uur? a =—&

AO
d Hoeveel bacteriénzijn er na tien uur? ere HOLY

e Noteer hoe je berekent hoeveel 5 dy

bacterién er na één dagzijn. Qe GeeG

220 5+ Gehele getallen: machtsverheffing en vierkantsworteltrekking

 Weer- en meeroefeningen
| Noteerals een macht. 2 ¢
a 5:5-5= ceSemmens Cs ee ee >
BrP SO ee e 10-10-10= AO? re
¢ Weds I tae f 4-4= 4* a
Bs Een machtnoterenals een vermenigvuldiging.
a Noteer 8*alseenvermenigvuldiging |... d. & * & eee rnrctnnesanrcnvosnsenncnsstssn
b Watis het grondtal in 83? wo Qos
¢ Watisdeexponentin8?? Scarce etocteaoomee mncnen
d Noteer5? als een vermenigvuldiging. i
e Watis het grondtal in 52? 7 5.
f WatisdeexponentinS?? Doe sss.
BD 6 Noteerals een macht. Deletters stellen natuurlijke getallen voor.
a pp= (AU:Cs d 3-3-...-3-6-6=>7“xiGAeLa
b X+X+xX+y+y+y= oll ee 6 tactoren AS
d, ZdsSeqnowgs g>3 @ 222-2 DQ nea
10 factoren
D7 Noteerals een macht. Deletters stellen natuurlijke getallen voor.
a 3-2-3-2-2= chse2.“cs d 10-10-10-10-10= o>fg
bo m-m-m-m=
+
QM. 8Fnmeuunen ‘ae
@ 5-5°2-3-3=Pinice S
¢—feffickeokckof sees of= Raaa Og pape py Se ia eneae
12 factoren
Kruis het juiste antwoord aan.
a Deexponentvan een machtis...
O hetgetal datje een aantal keer metzichzelf vermenigvuldigt
C1 de uitkomst van een tweedemachtsverheffing
& het getal dat aanduidt uit hoeveel gelijke factoren het product bestaat
b Het grondtal van een machtis...
het getal dat je een aantal keer met zichzelf vermenigvuldigt
QO de uitkomst van een tweedemachtsverheffing
LO hetgetal dat aanduidt uit hoeveelgelijke factoren het product bestaat
c Een kwadraatis...
O_ hetgetal dat je een aantal keer metzichzelf vermenigvuldigt
de uitkomst van een tweedemachtsverheffing
O_ hetgetal dat aanduidtuit hoeveelgelijke factoren het productbestaat

B® 9 Rekenuit.

a 4= RSG... e V= AL i w= .4
b 108= sdAQO.ODO. f B= _..Qo j @= Qo
c B=BQ g S=PeSrv k = NG...
d 1000°= A.CCO.QGCO h x= QR. eeQBorooroe

G21 Machten van natuurlijke getallen

B® 10 Rekenuit.

a 100 A.co@.200.... e@ = AQR re BT teEe

a a fe OK FM Oe
¢ Ps 2 g 122= ANS k Ws “A
d 4=
® 11 Vulin met>, < of =.
A BiKev3? C87 e@ 09.5...5° Qe TP

rc DBccnaPeni F PFeet iee

® 12 Noteer de volgendegrotegetallen als machten van 10.

a duizend = 1000 = 10?

b miljoen (duizend maal duizend) A.C20.000.wm=.AA a

2,

¢ miljard (duizend miljoen) A OOO. ORO... COP Fh -

d__ biljoen (duizend miljard) AOR...OBO,LaO02... AO). Ag*

e biljard (duizendbiljoen) AG02.000...GGQ2...COO...§A0O.....=.AQ.

® 13 Bereken de machtenvan 10.

Aa 10 = AO.000oe ¢ i= AQ.OIN.OCO.dQKDe 1°= _ACO..COO.-

b 10 = ADOvenice WO reAarne FO iAEGerr
Hoe kun je onmiddellijk een macht van 10 opschrijven?

2 yX
B® 14 Noteerals een macht.De letters Seeley enone natuurlijke getallen voor.
Ann.
*
a m-3-m-m-3= Bw Seana d 2-2-t-t-t=
b 7-p-k-p-k-p-k= RP A?oo e a-a-a-a= ac.eee
5 eich enehfe S 3
C 3.xX-p-D-X=
X8+X+p:p x= 2
HpiB rrr f 3-p?-h- p-h*= eM...opFacanna

B® 15 Tussen welke twee opeenvolgende machten vantien liggen de volgendegetallen? 4

* AOvs enAK...
a 4583 ligt tussen A>... en Aorce c ligt tussen
é >
a en 4O.
b 123 ligt tussen ANQe en Ao>es d 1000025l igt tussen AE...

B® 16 Vind hetjuiste getal.

A. want A? = 169
*

a Van welk getalis het kwadraat 169?

5
= 125
b Watis de exponentals de macht 125isenhet grondtal5?.2... want Soe
= 121
c Een macht met exponent2 is gelijk aan 121. Watis het grondtal? coumedd want AA......?

W® 17 Kwadraten
*

a Watis het kwadraat van 15? A <t = 22S.

b Is 81 een kwadraat? MA g o a

c Is 1000 een kwadraatvan een natuurlijk getal? “san

d Van welk natuurlijk getal is 100 het kwadraat? AON

5+ Gehele getallen: machtsverheffing en vierkantsworteltrekking

 e Van welk natuurlijk getal is 10 000 het kwadraat? Hoehebje dit gezocht?

A00.->. Ace? =..A0.COQ

f Zoek zo handig mogelijk het natuurlijk getal waarvan het kwadraat gelijk is aan 2916.

4 = AAA
—b& MolKn..clouw So AUTOM Sot =2500
dan.Go 6o~ =26a0
byoaWAWuouU0ue CML Op AGE. AUS cnonhlal ceackeg lap
» 18 Vindhetjuiste getal. LEN Ht Of e
a Van welk natuurlijk getal is het kwadraat gelijk aan 144? A2
b Van welk natuurlijk getal is de derdemachtgelijk aan 125? 5.¢ =". A2s.)
¢ Welke machtvan3 is gelijk aan 81? 2,"
d Een macht met exponent2 is gelijk aan 36. Watis het grondtal? 6.
e Van welk natuurlijk getalis het kwadraat het dubbele van hetgetalzelf? Adork£=.Y-

® 19 Noteerde getallen als een productvan een getal met een machtvan 10.
ERE

Voorbeeld: 12 000 = 12 - 1000 = 12 - 102 (of 1,2 - 104)

a 36000= BOMOPooo
b 7100= wtdedomoo.
¢ 1474700000= ...AYAY9..Moe.
™® 20 Bereken metje rekenmachine.
a i= 5OGOIS e i%= AY 644
b 3= | Yas f 2B= GIGA
c = SO2t g 14= 2FYY
d wr= AaLOA h 992= SRA
Neste A Naat

B® 21 Gebruik je rekenmachine.
*

a Hoeveel kwadraten van natuurlijke getallen zijn er tussen 0 en 100?

9 CAN. DAC 2S. 26,49, 64,24)

Hoeveel kwadraten van natuurlijke getallen zijn er tussen 100 en 200?

Gy CALA, AL, ACS., AQG6)

Zoudener tussen 200 en 500 meer of minder kwadratenzijn dan tussen 100 en 200?
Verklaar je antwoord.
“Telborr Mmuneler..ormdect koqnondeal deel) Got Aworght
» 2B Van welk getalis het kwadraat 500 % meer dan hetgetalzelf?
O 5 % 6 O 7 O 8 O 10

V4500 % > 6 khoecdo groot

G21 Machtenvan natuurlijke getallen a

 ® 23 Mia maaktzelf kaarsen. Hoeveel cm? kaarsvet heeft ze nodig om deze kubusvormigekaars te maken
als je weet dat een ribbe van de kubusgelijk is aan 27 cm?

Hoe bereken je het volume van een kubus? V SL Ze Loe =

3 Ss
+ Vulde getallen in en noteeralseen macht. __........V=2 cessesCNM...

+ Bereken met je rekenmachine. V =.A9 6&2 Cum?

™® 24 Bacterién planten zich voort doorceldeling. Bepaalde bacteriesoorten kunnen zich onder gunstige
omstandigheden elke 20 minuten delen. Vulde tabel aan.

TID IN MINUTEN 0 20 40 60 80 100 120

VGNayatt ta 1 A a 2. NE 322 6Y
PVGNEYagatT 30 4 gt Q> gt a> 9€
(GESCHREVEN ALS MACHTVAN2)

B® 25 Twee schaakclubjes bestaanuit elk vier personen.Elk lid uit de ene groep moet met elk lid uit de
andere groep schaken.
a Hoeveel wedstrijden moeten er georganiseerd worden?

AG wedotrydern

b Welke bewerking hebje net uitgevoerd?

ur (_teder Lick Aracrk Gaen.4 GegenacXeQnhAe

4.4 =.47) | Y
c Bereken hoeveel wedstrijden er nodigzijn als elke groepvijf personen heeft.
BP LS oom DS Avedtateyolern

B® 26 Opelke dobbelsteenstaan zescijfers.

a _Hoeveel verschillende worpenzijn mogelijk met één dobbelsteen? a

b Hoeveel mogelijkheden hebje met een rode en een groene dobbelsteen?.....YG}vovssessssn

c Welke bewerking gebruik je hier?

d Hoeveel mogelijkheden zijn er metvijf dobbelstenen?

1 5 Gehele getallen: machtsverheffing en vierkantsworteltrekking

 B® 27 In een vijver drijft een waterlelie. Een dag later drijven er
xk
tweelelies. Nog een daglatervier. Zo verdubbelt elke bloem
zich elke dag.
a Vul de tabel aan.

Me es lsisle
-oli1tlofl3/4tl.]).1
VAG | | | | | | HG |
Eee 24 2 rc a2cy
b Na vier dagenis één vierkante meter gevuld. .
Hoeveellelies vind je op één vierkante meter? __ AG LA

¢ Noteerditalseenmachtvan2, |. gt soe
d Na 16 dagenis devijver volledig gevuld. Ab
Hoeveellelies liggen er dan opde vijver? 2 =.66 5236...

@ Na hoeveel dagen wasdevijver half gevuld? ~NOv..AS A OURAA

f Watis de oppervlakte van devijver? OS S36. A 6.=4e9¢

B® 28 Er bestaat een bekende legende overhet ontstaan van het schaakbord. Het
spel zou naarverluidt
zo’n 1500jaar geleden uitgevondenzijn door de wijze Sessa, aan het hof van Koning Sheram,i
n India.
Koning Sheram waszoin de wolken over het schaakspel dat hij de wijze de beloningzelf
liet kiezen.
De wijze Sessa dachtintensna overzijn beloning en kwam met het volgende voorstel
op de proppen:
Sessa vroeg de koning om 1 graankorrel op het eerste vakje van het schaakveld te leggen,
2 korrels op
het tweedeveld, 4 korrels op het derde, 8 korrels op hetvierde enz. Op ieder vakje
kwam dustelkens
het dubbele aantal graankorrels van het vorige vakje te liggen. De koning wasbijna
beledigd door de
eenvouden de té bescheiden vergoedingdie de wijze vroeg, maar...
a _Bereken hoeveelgraankorrels er liggen ophet...

Sdevakie AG... Q Yc
6devakie 2. im. A>
8ste vakje ALK. ms gt
10de vakje SAY... = 23
20stevakie 5) QR =. 2 ats
€3
b Noteerhetaantal graankorrels op het 64ste vakje 2... J 292 272. ORB..ASY. FPS Sor
als een macht en reken uit.

€ Schat hoeveelkilo graankorrels er op hetlaatste ket Coatate.bi tag

Ara eLig€
vakje van het schaakbordligtals je weet dat
één korreltje gemiddeld 0,01 gram weegt(terinfo:
de graanproductie in Belgié in 2013 = 3 177 000 ton, G2 92%7 000..
01G07 a00.Rhulo
ongeveer3 miljard kilo).

G21 Machten van natuurlijke getallen &

 Vierkantswortels van natuurlijke getallen

Op verkenning
Een van de bezienswaardigheden bij een citytrip in New Yorkis een
bezoek aande AppleStore. Een glazen kubus met daarin het logo
van de winkel duidt de ingang aan.In de kubuszit een glazenliftschacht
die een glazen wenteltrap ondersteunt. Dehele winkel bevindtzich op
de ondergrondse verdieping.

De omgekeerde bewerking van de tweedemacht

In totaal bestaat de kubus (bovenvlak en devierzijvlakken) uit 845 m?glas.
Bereken hoe hoog deze kubusis.
Hoeveelglazen vierkante viakken heeft deze kubus? By

Hoegroot is de opperviakte van één glazen vlak?

Noteerje berekening.

Hoe bereken je de oppervlakte van een vierkant? eee dee

: i : : A &é Oo = a
De opperviakte kenje. Vul dit getalindeformulein. 44. ay

Welk ander getal moetje invullen om de bewerkingte laten 2

kloppen (zie les G21)? Vul ookdit getalin de formulein. AG@ GQ =A

de bewerking
De oppervlakte is de tweedemachtvandezijde. Om dezijde te berekenen moetje de omgekeer
is de
van de tweedemachtsverheffing toepassen. Je noteertdit als zijde = opperviakte (lees: de zijde
vierkantswortel van de oppervlakte).

Noteer de gegevensvan hetglazen zijvlak in deze formule. y AG aN

De vierkantsworteltrekkingis aen b zijn natuurlijke getallen. V¥81 =9 want 9? = 81

de omgekeerde bewerking vande
tweedemachtsvernetting:
Va =balsb’=a
b is de vierkantswortel van a
als de tweedemacht(het
kwadraat) van b gelijk is aan a.
¥81 is de vierkantswortel
met81 als grondtal
en y~ als het wortelteken
of vierkantswortelteken.

V81 = 9 leesje als

de vierkantswortel van 81 is 9.

ee elke toetsen moetje indrukken om de vierkantswortel van 51 te berekenen?

Startoefeningen (+ alte ccf)

a
De vierkantswortel van een natuurlijk getal bepalen
Meer
29 Rekenuit.
dt VOra sereneoe © vit= eee e 19? = AQa a

be WOOl 4a d Vie= am f V0) ee.

5+ Gehele getallen: machtsverheffing en vierkantsworteltrekking