Το τρένο

Στίχοι - Μουσική: Μαρίζα Κωχ

    
 
         
Canto
Intro - Parlato  = 108

Τσαφ, τσουφ, τσαφ, τσουφ!

Τσαφ, τσουφ, τσαφ, τσουφ! 1.Ε ξε κί νη σε το τρέ νο µπή κα µέ σα
Προσοχή! Προσοχή! Τελευταία ανακοίνωση!


       
Η αµαξοστοιχία 227 αναχωρεί για Θεσσαλονίκη!

       
6

και πη γαί νω τσαφ τσουφ τσαφ τσουφ. Μά να µου και πως µ'α ρέ σει


           
 
11

µπή κα και στην πρώ τη θέ ση τσαφ τσουφ τσαφ τσουφ.

Προσοχή! Προσοχή! Τελευταία ανακοίνωση!

Η αµαξοστοιχία 227 αναχωρεί για Θεσσαλονίκη!

Τσαφ, τσουφ, τσαφ, τσουφ!

Τσαφ, τσουφ, τσαφ, τσουφ!

1. Εξεκίνησε το τρένο,
µπήκα µέσα και πηγαίνω.
Τσαφ, τσουφ, τσαφ, τσουφ!
Μάνα µου και πως µ' αρέσει,
µπήκα και στην πρώτη θέση!
Τσάφ, τσουφ, τσαφ, τσουφ!

2. Οι επιβάτες χαιρετάνε,
τα µαντήλια τους κουνάνε.
Τσαφ, τσουφ, τσαφ, τσουφ!
Μέσα σ' ένα τούνελ µπαίνει
κι απ' την άλλη πάντα βγαίνει!
Τσαφ, τσουφ, τσαφ, τσουφ!

3. Σε βουνά και κάµπους τρέχει,

τις ανηφοριές αντέχει.
Τσαφ, τσουφ, τσαφ, τσουφ!
Οδηγέ µου, πάτα φρένο
στο σταθµό θα αλλάξω τρένο,
Τσαφ, τσουφ, τσαφ, τσουφ!
Τσαφ, τσουφ, τσαφ, τσουφ!

© Μαρίζα Κωχ / Mariza Koch

© Τραγουδώντας Ελληνικά µε τα τραγούδια της Μαρίζας Κωχ / Singing Greek with Mariza Koch's songs
 ΤΟ ΤΡΕΝΟ
ΕΚΦΟΡΑ ΛΟΓΟΥ
1. Εκφορά του δίψηφου σύμφωνου /τσ/ και εξάσκηση στην εκφορά του με λέξεις του τραγουδιού και άλλες
(τσαφ, τσουφ, τσιγαρίζω, τσιπούρα, κ.ά.).
ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ
2. Η διάρθρωση του λόγου σε ανακοινώσεις και αναγγελίες (συνοπτικός και περιεκτικός λόγος, χρήση
σημείων στίξης, αίσθηση επείγοντος): παραδείγματα από αναγγελίες σε μέσα μαζικής μεταφοράς, μέσα
μαζικής επικοινωνίας κ.ά.), δημιουργία ανακοινώσεων με διαφορετικές θεματικές και εκφώνησή τους ως
αναγγελίες.
Τραγούδι αφηγηματικού τύπου (κάνει χρήση παροντικών και παρελθοντικών χρόνων): εντοπισμός των
ρημάτων και χρήση τους στη μετατροπή του ποιήματος σε αφήγημα παρελθοντικού χρόνου.
ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
3. Τραγούδι με έμφαση στο ρυθμό του μέτρου: οι μαθητές τραγουδούν το μοτίβο «τσαφ-τσουφ» (σε
τέταρτα) και περπατούν ρυθμικά, ενώ μιμούνται με τα χέρια τους τις ρόδες των παλιών μηχανοκίνητων
τρένων. Κατανοούν τις έννοιες επιτάχυνση (accelerando) και επιβράδυνση (ralerdando/ritardando) μέσα από
την κίνηση και το ρυθμό του τραγουδιού.
Απαγγελία της ανακοίνωσης με διαφορετικούς αστείους και διακριτούς τρόπους από κάθε παιδί.
Διάταξη σε κύκλο: απόδοση του μοτίβου τσαφ-τσουφ με διαφορετικούς τρόπους (ρυθμικά ή μελωδικά) έτσι
ώστε κάθε νέο μοτίβο να επαναλαμβάνεται από όλη την τάξη ομαδικά (ερώτηση-απάντηση) ή από τον
επόμενο μαθητή στη σειρά μέχρι τη συμπλήρωση του κύκλου (πυραμίδα) ή μέχρι την αλλαγή του μοτίβου
από άλλον μαθητή.
Εξάσκηση στο διάστημα της 5ης καθαρής με τη φωνή ή με μελωδικά όργανα. οι μαθητές καλούνται να
βρουν τραγούδια ή να δημιουργήσουν μελωδικές φράσεις που περιέχουν το διάστημα της 5ης καθαρής.
Ενορχήστρωση τραγουδιού με χρήση τεχνικών ενορχήστρωσης Orff (οστινάτο, μπορντούν). Χρήση του
μοτίβου τσαφ-τσουφ ως bordun.
Τραγούδια που σχετίζονται με το τρένο: «τσαφ τσου τσαφ τσουφ το τρένο περνά, τσαφ τσου τσαφ τσουφ
περνά και σφυρά», το ισπανικό τραγούδι Corre el trencito, κ.ά.
ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΝΔΕΣΕΙΣ – ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
4. Διαθεματική έννοια: επικοινωνία.
Σκηνές χαιρετισμών παλαιότερα και τώρα (χαιρετισμοί με καπέλο, με μαντήλι, κλπ.).
Τυπικές εκφράσεις και ήχοι που σηματοδοτούν γεγονότα στην κοινωνική ζωή των ανθρώπων (το κουδούνι
στο σχολείο, η καμπάνα της εκκλησίας, αναγγελίες στους σταθμούς των μεταφορικών μέσων, το κουδούνι
του θεάτρου, προσφωνήσεις, κλπ.).
Μέσα μεταφοράς που χρησιμοποίησαν οι άνθρωποι για διευκόλυνση της επικοινωνίας (άλογο, πιρόγα,
κάρο, πλοίο, τρένο, αυτοκίνητο, αερόστατο, κλπ.). Ειδική αναφορά στο τρένο και στην ιστορική του εξέλιξη
(μηχανοκίνητο τρένο με κάρβουνο, με καύσιμα, ηλεκτρικό, τραμ, κλπ.).
Σύνδεση της διαδρομής του τρένου Αθήνα - Θεσσαλονίκη με τους νομούς και τις πόλεις από όπου περνάει.
Παιχνίδι με φόντο τον χάρτη της Ελλάδας όπου οι μαθητές σημειώνουν τους σταθμούς του τρένου.
 Το αίνιγµα
Στίχοι - Μουσική: Μαρίζα Κωχ

 
                       
Στο λαι µό της µαυ ρο µά τας µια τε λί τσα ή τα νε, µε σκου ριά δεν έ µοια ζε


              
4

να 'τα νε τι να 'τα νε ποιος να ξέ ρει τιή τα νε.

Στο λαιµό της µαυροµάτας µια τελίτσα ήτανε, µε σκουριά δεν έµοιαζε,
να 'τανε τι να 'τανε ποιος να ξέρει τι ήτανε. (-Τι ήτανε; ...)

Στο σχολειό ετρέξανε, φέρανε τον δάσκαλο, µα µολυβιά δεν ήτανε,

να 'τανε τι να 'τανε, ποιος να ξέρει τι ήτανε. (-Τι ήτανε; ...)

Ήρθε κι ο αγροφύλακας κι έριξε µια ντουφεκιά, µα λαγός δεν ήτανε,

να 'τανε τι να 'τανε, ποιος να ξέρει τι ήτανε. (-Τι ήτανε; ...)

Ήρθαν τρεις σοφοί άπ' την πόλη, πέντε γνώµες είχανε,

είπαν είναι µύγα ή ψείρα, ψύλλος, σκόρος ή κοριός,
µα κανείς δεν ήτανε, να ΄τανε τι να 'τανε, ποιος να ξέρει τι ήτανε. (-Τι ήτανε; ...)

Ήρθε κι ένας απ' τη Μήλο φορτωµένος µαγικά

χίλια µύρια σακουλάκια, µαύρα, γκρίζα και σταχτιά.
Βάζω στοίχηµα γειτόνοι έναν κόκορα µε ρύζι,
η τελίτσα είν' ελίτσα και το στοίχηµα κερδίζει.

© Μαρίζα Κωχ / Mariza Koch

© Τραγουδώντας Ελληνικά µε τα τραγούδια της Μαρίζας Κωχ / Singing Greek with Mariza Koch's songs
 ΤΟ ΑΙΝΙΓΜΑ

ΕΚΦΟΡΑ ΛΟΓΟΥ
Ρυθμομελωδική απαγγελία φράσεων όπως συναντάται σε παιχνιδοτράγουδα και λαχνίσματα π.χ. «α-μπε-
μπα-μπλομ», «ο Καρακατσάνης», «ένι-μένι ντουντουμένι».
Εξάσκηση στη σωστή άρθρωση των λέξεων.

ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ

Το αίνιγμα ως ένα δίστιχο που περιγράφει με μεταφορικό ή πλάγιο τρόπο τις ιδιότητες ενός αντικειμένου,
συνώνυμο του μαντέματος: παραδείγματα και παιχνίδια ανάμεσα στους μαθητές σε ομάδες στην τάξη.
Αναδιήγηση της ιστορίας των στίχων σε μορφή του τραγουδιού χρησιμοποιώντας τους χαρακτήρες του
τραγουδιού (μαυρομάτα, δάσκαλος, αγροφύλακας, τρεις σοφοί, μάγος από τη Μήλο).
Στην ερώτηση «Τι ήτανε;» που παρεμβάλλεται μεταξύ των στροφών, δεν υπάρχει μία και μοναδική
απάντηση. Οι μαθητές καλούνται να σκεφτούνε δημιουργικά, αλλά να τεκμηριώσουν τις απαντήσεις τους.
Η σωστή απάντηση στο αίνιγμα, που δίνεται στο τέλος του τραγουδιού, αποκαλύπτει ότι η ιστορία του
τραγουδιού έχει κρυφό ερωτικό μήνυμα, σύμφωνα με τη στιχουργό.

ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Μελοποίηση αινιγμάτων από τους μαθητές.
Εντοπισμός της δομής του τραγουδιού Α-Α'-Α'-Α'-Β.
Ακρόαση (για μεγαλύτερες ηλικίες) άλλων παραδοσιακών τραγουδιών με κρυμμένο ερωτικό μήνυμα π.χ.
«μήλο μου κόκκινο», «κοντούλα λεμονιά», «το γιασεμί». Συζήτηση για τον λόγο αυτού του τρόπου
έκφρασης, σε σχέση με τους κοινωνικούς-ηθικούς φραγμούς της παλαιότερης εποχής.

ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΝΔΕΣΕΙΣ – ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Διαθεματικές έννοιες: παράδοση, συμβολισμός.
Διαχρονική διερεύνηση: από τους αμφίσημους χρησμούς των αρχαιοελληνικών μαντείων και τα αινίγματα
της αποχής (Σφίγγα), έως τα λαϊκά θυμοσοφικά αινίγματα.
Αναζήτηση αινιγμάτων από άλλους λαούς σε μία διαπολιτισμική προοπτική.
Η ανοιχτότητα και η κλειστότητα στην ερμηνεία των συμβόλων. Παραδείγματα κλειστότητας: γράμματα
και αριθμοί, εθνικά και θρησκευτικά σύμβολα, σήματα οδικής κυκλοφορίας κ.ά. Παραδείγματα
ανοιχτότητας: έργα τέχνης (για μεγαλύτερους μαθητές).