Prescriptive

Linguistics
Michelle C. Gallega
Jhonpaul Castino
 Prescriptive
Linguistics

tumutukoy sa mga set ng gawi o

panuntunan hinggil sa tama at
maling paggamit ng wika
•Bagong Hiram na Salita
Ginagamit dito ang walong
dagdag na titik. Ang titik na c, f,
j, ñ, q, x, v, z.
Halimbawa: pinya sa piña,
hamon sa jamon
•Lumang Salitang Espanyol
Hindi na kinakailangang
ibalik sa orihinal na anyo ang
mga lumang hiram na
salitang mula Espanyol.
Halimbawa:
kandila sa candela,
letson sa letchon
•Di-binagong bagong
•Eksperimen to sa Ingles
hiram na salita
Maaaring hiramin ng buo Pang eksperimento sa
at walang pag babago sa reispeling o pagsasa-Filipino ng
ispeling ang iilang hiram ispeling ng mga bagong hiram
na salita. sa Ingles at wikang banyaga.
Halimbawa: Halimbawa:
istambay (stand by),Iskul
“visa”,“folder”, "fern"
(school),trapik (traffic)
atbp.
 •Siyokoy
Ito ay mga salitang hindi Ingles at hindi Espanyol, malimit na
bunga lamang ng kamangmangan sa wastong anyo ng Espanyol
ng mga edukadong nagnanais magtunog Espanyol.

Halimbawa:
Imahe na hindi ang wastong imahen (imagen)
Konsernado na hindi ang wastong konsernido (concernido)
 Kasong kambal-patinig
Unang kataliwasan
Kapag ang kambal-patinig ay
sumusunod sa katinig saunang
pantig ng salita.
Halimbawa:
tIYA (tia) pIYAno (piano)
bUWItre (buitre)
Ikalawang
kataliwasan
Kapag ang kambal-patinig ay
sumusunod sa dalawa o
mahigit pang kumpol-katinig.
Halimbawa:
biskUWIt (biscuit)
leksIYOn (leccion)
 Kasong kambal-patinig
Ikatlong kataliwasan
Kapag ang kambal-patinig ay
sumusunod sa tunog na H.
Halimbawa:
mahIYA (magia) kolehIYO
(colegio)
Ikaapat kataliwasan
Kapag ang kambal-patinig ay
nasadulo ng salita at may diin
ang bigkas sa unang patinig
ang orihinal.
Halimbawa:
pilosopIYA (filosofia)
heograpiya (geograpia)
 PALITANG
E-I AT O-U
•Senyas sa Espanyol •Kapag nag bago ang
o sa Ingles. Katinig

Halimbawa: ipinahihintulot ang pagpapalit ng O

eskuwela (escuela) sa U kapag nagbago ang kasunod na
katinig sa loob ng pantig
iskul (school)
Halimbawa:
kumpisal (confisca)
kumbensiyon ( convention)
 •Kailan hindi nag •Kapag Bago ang
papalit Kahulugan.
(1) Hindi kailangang baguhin ang E at O Nagaganapang pag papalit ng I
kapag sinusundan ng pangatnig na –ng. sa E at O sa U kapag walang
gitling ang inuulit na salita at
Halimbawa: babaeng, birung nag dudulot ng bagong
kahulugan.
(2) Hindi kailangang baguhinang E at O Halimbawa:
kapag inuulit ang salitang-ugat. Haluhalo-Halohalo
Salusalo-Salosalo
Halimbawa: ano-ano hindi anu-ano
 PAGPAPALIT NG D TUNGO SA R
Karaniwan nagaganap ang pag papalit ng R sa D kapag na pangunahan ang D ng isang
pantig o salita na nag tatapos sa A.
Halimbawa:dami-marami dapat-marapat

Samantalang karaniwang ang D ay sumusunod sa mga katinig.

Hal. Sandok, kordon
•Kasong Din/Rin, Daw/Raw
Halimbawa: Masaya rin- ngunit malungkot din
Uupo raw- ngunit aalis daw-

Ngunit kapag ang sinusundang salita ay nagtatapos sa –ri, - ra, -raw, o –ray
, ang din o daw ay hindi nagiging rin o daw.
Hal. Maaari din- hindi maaari rin Araw din – hindi araw rin
 KAILAN “NG” AT KAILAN
“NANG

Tiyak na gamit ng “nang”

1.Ginagamit ang “nang” na kasing kahulugan ng “noong.”
2.Ginagamit ang “nang” kasing kahulugan ng “upang” o “para”
3.Ginagamit ang “nang” katumbas ng pinag sámang “na” at “ng.”
4.Ginagamit ang “nang” para sa pag sasabi ng paraan o sukat
(pang-abay na pamaraan at pang-abay na pang gaano).
5.Ginagamit ang “nang” bilang pang-angkop ng inuulit na salita.
 MGA WASTONG GAMIT NG GITLING

(1) Ginagamit ang gitling sa mga (2) Ginagamit ang gitling sa

salitang inuulit: onomatopeikong pagsulat sa mga
Halimbawa: anó-anó, aráw-áraw, iisahing pantig na tunog.
\Halimbawa:
gabí-gabi.
tik-tak, plip-plap

(4) Ginagamit din ang gitling upang

(3) Ginagamit ang gitling upang
bigyang-diin ang kakaibang bigkas sa
paghiwalayin ang pantig na nagtatapos
naunang pantig.
sa katinig at ang sumusunod na pantig
Halimbawa: matandang “Gáb-i” na kasing
na nagsisimula sa patinig.
kahulugan lámang din maka bagong “gabí
Halimbawa: pag-asa, mag-isa
”
 MGA WASTONG GAMIT NG GITLING
(5)Ginagamit ang gitling sa (1) Ginagamit ang gitling sa mga
mga bagong tambalang salita.salitang
(2)
(6)
inuulit: Ginagamit ang gitling
(2)Ginagamit
Ginagamitanganggitling
gitlingsa
sa
Halimbawa: upang
anó-anó,ihiwalay ang
aráw-áraw, numero sa
Halimbawa: onomatopeikong
onomatopeikongpagsulat
pagsulatsasamga
mga
gabí-gabi.
iisahingoras at
pantig petsang
na may
tunog. “ika-”
Lipat-bahay, amoypawis iisahing pantig na tunog.
gayundin sa pag bilang ng oras,
\Halimbawa:
\Halimbawa:
tik-tak,numero
plip-plapman o binabaybay, na
tik-tak, plip-plap
ikinakabitsa “alas-”
(7) Ginagamitan ng gitling ang
(4) Ginagamit din ang gitling upang
salitangang
(3) Ginagamit may unlaping
gitling upang“de-” mula
bigyang-diin ang kakaibang bigkas sa
sa Espanyol
paghiwalayin na na nagtatapos
ang pantig
naunang pantig.
nangangahulugang
sa katinig at ang sumusunod na pantig
Halimbawa: matandang “Gáb-i” na kasing
na nagsisimula sa patinig.ng” o “ginawa o
“sapamamagitan kahulugan lámang din maka bagong “gabí
Halimbawa: pag-asa,
ginagamit mag-isa
sa paraang.” ”
Halimbawa: de-kolór, de-máno
 MGA WASTONG GAMIT NG GITLING
(5)Ginagamit ang gitling sa
(8) Ginagamitan ng gitling ang mga (1) Ginagamit ang
(9) gitling
Ginagamitan sa mga
ng gitling ang
mga bagong tambalang salita.salitang
(2)
(6)
inuulit: Ginagamit
panahong
Ginagamit ang sakopang
gitlingo gitling
saklaw
sa ng
apelyido ng babaeng nag asawa (2) Ginagamit ang gitling sa
Halimbawa: upang
anó-anó,
dalawang ihiwalay ang
aráw-áraw,
petsa. numero sa
Halimbawa:
upang ipakita ang orihinal onomatopeikong
onomatopeikongpagsulat
pagsulatsa samga
mga
gabí-gabi. oras at
Halimbawa:
iisahing pantig petsang
na tunog.may “ika-”
Lipat-bahay, amoypawis
naapelyido noong dalaga pa. iisahing pantig na tunog.
gayundin sa pag bilang ng oras,
\Halimbawa:
1882-1903 (Panahon ng
\Halimbawa:
Halimbawa:
tik-tak,numero
plip-plapman o binabaybay,
PatindingNasyonalismo) na
Carmen Guerrero-Nakpil tik-tak, plip-plap
ikinakabitsa “alas-”
(7) Ginagamitan ng gitling ang
(4) Ginagamit din ang gitling upang
salitangang
(3) Ginagamit may unlaping
gitling upang“de-” mula
bigyang-diin ang kakaibang bigkas sa
sa Espanyol
paghiwalayin na (10)Ginagamitan
ang pantig na nagtatapos ng gitling ang salitang
naunang pantig.
nangangahulugang
sa katinig at ang sumusunod na pantig ng “dî ” (pinaikling “hindî ”)
pinangunguhan Halimbawa: matandang “Gáb-i” na kasing
na nagsisimula sa patinig.
“sapamamagitan atng” o “ginawang
nagkakaroon o kahulugang kasalungat ng
kahulugan lámang din maka bagong “gabí
Halimbawa: pag-asa,
ginagamit mag-isa
orihinalnitó, malimit sa mapagbiro o
sa paraang.” ”
mapang-uyamnahimig.
Halimbawa: de-kolór, de-máno
 Maraming salamat!

https://www.academia.edu/44362504/Prescriptive_Grammar
Love I. Batoon