You are on page 1of 23

Actualidade da literatura de

quiosque, estudos so-


bre teoria da cultura
escrita, o debate das
escolas cien-

" tradu-
ci6ns ine-
ditas, auto-
res contemporh-
neos, .a expresi6n
pola imaxe a travks da
foto, o comic, a ilustraci611, o
dibuxo, surrealistas catalhns e
literatura infantil, opini6n. A
informaci6n cultural estl,
mlis que en feitos illados, en
procesos, anhlise, propostas,
relaci6n plurivoca e directa co
propio, co externo.
Indice

3. INSISTINDO SOBRE UNHA LITERATURA DE QUIOSQUE EN GALEGO, por Ban'lio Losada.


4. ANAJ,OX~A E IRON~A:UN EXEMPLO EN ALVARO CUNQUEIRO, por Alberto Moreiras.
5. NBLIDA P l f i 6 ~E GALIZA,por Xed-Maria Monterroso D e w .
6. JACQUES PREVERT poeta popular, rebelde, tenro, por Estrela Gonzdlez.
8. . C A M UNHA ESTIL~STICADA LINGUA,por Xosk Ramdn Pena.
9. NOTECIA DE TERRA MEOGA: UN ACHEGAMENTO A TOLKIEN, por X.L. Mkndez Ferrin.
10. SEOUNDAS E VERDADEIRAS SAGAS DE "TORNA NO TEMPO", por Reimundo Patiflo.
.
14. DUNHA CARTA.. por Carlo Torresani.
12. P~LOSOF~A E CIENCIA: 0 ESTADO DAS COUSAS, por Xenaro G. Sudrez.
14, SOCIEDADE E PEDANTARIA (e 21, por X. I. Taibo.
15. iE POSIBEL UNHA ARTE PROGRESISTA?, par Nicolds Xamardo.
16. lo6 ANOS NA ILLA DO TESOURO, por Alberto AvendaAo.
i7. A POES~AE QS ESPELLOS,por X o d M. Alvarez Cdccam.
18. A CRISE DO ARQUETlPO VIRIL, por Amparo Mereno Sardd.
18. COlvrRA A COMUNICACION, por Manuel Janeiro Casal.
19. TRBB POBTAS CALATANS, por Xavier R. Bakeras. '
21. 0 PAS~ARODA CABECA, por M.A. Pina.
22. 0 CAMP0 D M RATAS,por Xohdn Casal.

DIBUXO PORTADA: BASALLO. DISEWO: XURXO FERNANDEZ.


Insistindo sobre unha

Literatura de quiosque
en galego.
Por Basilio Losada
Parez que xa pasou a d o lector maduro. Tratase, pois, de uns canles mais variados que os das non quer decir necesariamente infra-
historia o boom edi- pofier nas mans dos lectores novos, librarias. Vemos hoxe coma nos literatura, e non esclui a esistencia de
torial galego. Hoga- ou dos que non quciran ou non quiosques vtndense, en coleccions obras axeitadas para os que fixeron
no, seglin as miiias poidan chegar a uns niveis de maior populares, libros capaces de satisfa- d a lectura paixon ou oficio. Pero,
lotas, lkvanse pubri- esixencia, uns productos literarios, cer 6 mais requintado lector, libros dado que estes, lectores informados
ados -e estamos xa en galego, en condicibns de correc- que, precisamente polo feito de sair ou "profisionais", tefier, xa o habito
en Nadal- a mitade cion e dignidade. Delo depende -na a rua, de achegarse a un publico de pousa-la vista nos alzadoiros das
dos libros que se pu- medida en que un creia no inexo- maioritario, podense ofrecer en tira- librarias, a literatura de quiosque cie-
bricaron no 1982, que rable das profecias- o porvir da no- das mais amplias, ca conseguinte bera ser, bhsicarnente, correcta lite-
mostrou xa un descen- sa cultura. E de non facelo asi, ire- baixa de costes. Conviria estudar as ratura de consumo. Unha literatura
so con relacibn o :981. monos reducindo cada vez mais a posibilidades de distribucion de de consumo que, en castelan, nutre-
quelas bodas da democra- unha condicion mandarinesca: a libros na nosa lingua atraveso destes se en gran parte de traduccios. ~ P o r
cia. ca ~dentificacibn moral de unha literatura con todolos requin- canles maioritarios. 0 tema poderia quk non en galego? Penso nunha co-
emprega-lo galego en todalas activi- tes tematicos e estilisticos maxi- centrar un interesante simposio no leccion ben escolmada d e novela po-
dades comunitarias, entran tarnen en nables, perfecta e preciosista, que intervifiesen escritores, editores, licial, ou de narracios sentimentais.
crise. De feito, todos podemos exemplarmente primorosa, gorentia distribuidores e lectores. Polo que eu Din que o que faltan na literatura
cornprobar que se le menos en gale- minoritaria sen a menor incidencia sei, a unica coleccion popular ga!ega castelan son eses escritores correc-
go. A situacion results paradoxica na vida do pais e, pola contra, cada non se distribui nos quiosques. Al- tos, plausibeis, sen un esceso de difi-
cando.. .oor .orimeira vez na nosa his- vez mais alonxada das suas preocu- gunha razbn haberi, e seria come- coltade para o lzctor medio, que son
toria, milleiros de rapaces cobran na pacibs reais. Unha literatura vive nente cofiecela. A ventaxa d o quios- gala e forza da literatura francesa. 0
escola conscencia d a sua.lingua, can- nunha situacion normal cando ten que basease no feito de poiie-lo libro caso, en galego -lingua e literatura
do, Ioxicamente, caberia esperar que variado dabondo para todalas ape- diante os 0110s dunha niultitude de amenazadas- e ainda mais grave.
medrara o numero de lectores. tencias d o lector. lectores potenciais que non ten o ha- Un dos sintomas mas certeiros da
Unha das tarefas culturais mais Por literatura de quiosque non se b i t ~de entrar nas librarias porque nosa anormalidade literaria, se pre-
urxentes no noso panorama colecti- pode entender so unha produccion ninguen lles mostrou o libro coma c i s ~for dictaminala, k precisamente
vo 6 salva-la continuidade entre esta de esixencias infimas, lixo verbal ou un ouxeto de consumo gratificante. o de que o autor comenza a escrebir
etapa escolar, na que os rapaces literatura narcotics. 0 quiosque su- Tratase de poiie-lo libro na rua, no cunha perentoria esixencia de xe-
entran en contact0 ca stia lingua p6n unha maior diversidade na ofer- camifio do posible lector, en vez de nialidade rnais que de inmediata
derlde un nivel teorico, ta cultural e, basicamente, un xeito deixalo a trasman, no recuncho correccion profisional. Narradores
primeirizos cultivan xa a contumacia
do minoritario, dende os seus pri-
meiros contos escolares, e mostran
unha predileccion inmisericorde po-
los requintes tecnicos esixibles nunha
Iiteratura normalizada. Nunha lite-
ratura normalizada, estes requintes
son traballo de vangarda e de escul-
ca. Se no noso ameto estas actitudes
responderan a unha esixencia cre-
adora, terian xustificacibn cabal, pe-
ro nos mais dos casos tratase dunha
postura de clerc, d o anceio de aline-
arse na ultima moda, dun embate de
pedanteria cruel. As veces estas tec-
nicas vefien xustificadas e ainda esi-
xidas polo tema, per0 As mais das ve-
ces son sb un xeito de encobrir o va-
Iciro, unha carencia absoluta de es-
perencias vitais e de maxinacion. As
consecoencias tkmolas a vista: a dis-
minuci6n constante, dende hai tres
anos, d o numero de lectores; e a sua
consecoencia: a crise editorial.
Conviria estudar a fondo este te-
ma d a distribucion, das posibilida-
des de facer chegar o libro galego a
un publico mais amplio. Unha xun-
tanza puramente tkcnica, sen doctri-
narismos, sen posicios a priori, sen
calcos politicos e sen entrar na pole-
mica ortografica -outro andacio de
tolemia, coma se non tiveramos
problemas dabondo. Unha xuntanza
para que os escritores poidan oir a
voz dos editores, elementos esenciais
na relacion co lector, dos organis-
mos sobre os que recai neste intre a
responsabilidade da politica cultural,
e que poderian falarnos da dotacibn
das bibliotecas -e neste aspecto,
dende Catalufia poderiamos recebir
leccios pertinentes- dos mestres,
para que nos falen dos problemas da
introduccion d o libro galego na es-
cola e de cal e a acollida da literatura
para nenos, terreo no que estan a fa-
cerse esforzos meritorios, pero non
sei se co risco de cair no valeiro. Edi-
tores, autores, mestres, e respon-
sables da politica cultural poderian
ofrecernos un analise axustado da si-
tuacibn e, sexamos outimistas, poida
que at8 solucios para sairmos do im-
passe. 0
ses moderadas por qucstao de

N
unllia rapida -de-
masiado rapida!- via- economia (pag. 138).
ge ao Brasil, gragas, Nesta obra, pasado e futuro
em parte, a utnha pre- enlrernesturam-se lanto corn0 as no-
paraqorn previa, pude- sas citas textuais, atraves dumha lin-
mos contactar corn o mundo gatego guage forternente imaginativa e
que por ali aflora, particularrnente causticamente hurnoristica, valor
corn algum que outro intelectual sig- -galego- pouco frecuenle na

e Galiza
nificafivo. ficcorn brasileira, no dizer de Victor
No Recife, por exemplo, esa Giudice, na lapela da edicom origi-
velha Permambuco, com o seu pecu- nal.
liar pasado holandos, a palavra gale- A nosa senhora -seguimos corn
go nom tern as conotacons pejorati- os textos da novela- torna, por firn,
vas que adoita noutras latitudes: de- ao seu pais:
signa, por umha parte -corn0 "TalGez Imperatriz aprecie
definiqom aseptica- a calquer saber que brevemente vai de visi-
imigranfe da peninsula ibtrica -0 ta a o Minho ... em dez dias ela
resto som "gringos"-;
outra, por extensorn, a tod6 tip0
e pola Por Xosk-Maria Mon terroso Devesa vera de perto sua amada ca-
tedral" (pag. 257). "Aquelas
loiro de cabclo e iez branca ou cora- aguas se desprenderarn da grande
da, val dizer, de procedencia nordi- rnassa maritima que a estava
ca, num pais onde a tez morena -e arrastando de volta a Santiago"
a negra- som a tbnica. (pag. 191): "Esta caminho d e
"Eu amo voci, galega!", expre- Cornpostela. Leva objetos da ca-
siva, entusiasticamente, urnha pinta- sa e um rebanho hurnano" -di
da num rnuro da antiga capital esta- alguen (pag. 402). Levaria ta-
dual, Olinda. "6,galego!", disiarn- rntrn o seu "relogio de parede
nos os nativos, sern saberem que nos trazido de Pontevedra"? (pag.
estavam calificando cabalrnente, ao 137). Contudo, algo deveu deixar
nos chamar pola nosa nacionalida- cando, "para tornar-se autkntica
de, cando eles no-lo diziam basados espanhola d o Minho", urnha das
na aparencia racial e o acelito personages cede a o u t r a
estranho. (Por certo, no Salvador da "porcdes arrancadas de Impe-
Baia existe o "Galicia, Futebol Clu- ratriz" (pag. 385).
be" e "galicianos" sorn os seus corn- Este mundo alucinado nom esta
ponen tes). rnui longe, e e d - o , a o pr6prio tern-
Mas, voltando a actual capital po, daquel que Nklida Pinon nos
pernambucana, ali pudernos ouvir Para quem descreve, de viva voz, ter vivido.
ao ilustre sociologo Gilberto Freyre lem ja "QUANDO ESTEVE NA GALI-
orgulhar-se de levar apelido gatego, c~nlribuldoem ZA ..."
o que o motivou, entre outras ra- algo a -Quando esteve na Galicia n o
zons, para visitar a Galiza e Com- docurnenlar a 64, fui tener contact0 con certos as-
postela, nos anos da guerra espanho- incideneia galegu pectos durn rnundo arcaico, antigo e
la. (El informou-nos de Drurnrnond nu e m i g r ~ m , remoto. E foi como entrar n a minha
de Andrade -urn dos grandes no- limitada ao Rio casa... Eu resolvi reconstruir o ca-
mes d a p o e s i a b r a s i l e i r a da Prata, supbm rninho franc& de Compostela. De-
contemporanea- ter-lhe cornentado um autknlico pois d e vinte e dois dias d e viagem,
saber-se el mesmo descendende de descobrimento cheguei a o Cebreiro, essa porta tBo
galegos). comprovar a sagrada de Galicia. E vi urna velhi-
Ali, no Recife, hai urnha destaca- iniportdncia da nha, toda de negro, conversando
da colbnia galega, concretamente da preskncia e corn outra velhinha.
regiom pontevedresa, de rnaior im- impronla galegas -Eu parei. (Eu sou muito curio-
portancia econornica e cultural d o nwn pals lam sa, sou uma mulher que amo muito
que numtrica: asi no-lo disia a culta achegado como o o hurnano) e me aproxirnei dela. Fa-
jornalista L@daRivas, figura de pri- Brasil, e k, lava um gallego antigo (Ntlida arras-
rneira linha no "Dihrio de Pernarn- lamPrn, umha dor ta o i), montanhCs. (Vo@ sabe como
buco" -"o jornal mais antigo em asktir ao k o galego dessas montanhas de Lu-
circulacao na AmCrica Latinaw-, desconhecimento go). E eu entendi tudo. E chorei d e
oriunda da Terra de Cotobade, que desa emoqBo, como se estiver pisando no
quem ama tanto a Galiza, atravts da impmnfa hai no territ6rio sagrado das minhas ori-
lembranqa de seu pai, de Borela, e a noso pals. Mas, P gens.
rais das suas pr6pias viajatas pola que estd feita Asi se expresa. Asi t Nklida Pi-
Nosa Terra. rnesmo, Ron. Sorriso aberto e cordialidade
Tamen oriunda de Cotobade e porventura, a profunda. InteligCncia. desperta, di-
Nelida Pinon, quern figura como histdria do narnisrno contagioso e palabra
"Pinon" na guia telefonica d o Rio ernigracom para apaixonada dum dos grandes nas
de Janeiro e que nos concedeu umha o Por~ugal letras d o Brasil, de tudo o que esta
entrevista, digna de rnelhores in- vizinho? resenha parcial apenas C urna cativa
terlocutores. na sua confortavel resi- rnostra.

I dkncia do ~ e b l o ncarioca.
UMHA ILHA CHAMADA FINIS-
:RRE.
FOTO: MARCIA DE ALMEIDA
Corn ela fatAmos de muitas
outras cousas de interese: o feitiqo
que sobre ela exerce o rnundo celti-
"Andando pola Ilha, a brisa reconciliar-se vigorosamente corn "TEBAS DO MEU CORACAO" apenas, o lugar de accorn, a vila co; a literatura brasileira de hoje -a
das rias gallegas me sufocava". seu pais, se ela entender de onde ela Mas nom esa a unica referencia arnericana de Santissirno, sernelha, sua originalidade e a sua variedade,
"Abracei-o e disse, esta entao 6 a viu, e sua procedtncia hist6rica e galega da sua obra. Entre o pouco por estes e outros rasgos, posuir urn a sua busca d a definiqorn d o irnenso,
llha prornetida?", "Meus labios tarnbkn cultural; essa reflexao que que ainda conhecemos da produ~orn certo trasfondo galego, acrecentado populoso e magic0 pais, ou rnelhor
emitiam sons com dificultade e, faz atravts de suas origens, exata- de NClida''), ocupa lugar especial polo feito de fazer parte dela esa a continente, das tres raqas ("rnagico
apesar da civiliza~aogallega, eu mente mergulhando na Galicia. "Tebas do rneu cora~ao""), hoje es- rnodo de Rainha Lupa jacobea, Irn- pela sua cultura sincrktica iberica e
lutava pela fala". (Observe-se corno Nklida, que gotada no Brasil e que esta traduzida peratriz por norne, un rnuito es- negra, africana; e magico pela at-
... "Vergonha de nPo ter sen- chegou a rnorar onda nos algum em Espanha (1978); obra que, nove panholona, que deixou Galiza par rnosfera que a natureza irradia") ...
tido forte, de nPo ter avaliado a tempo da sua infhncia -que ela re- anos despois, e practicarnente des- urn Gondornar tornado porto: Falamos da incomunica~om,ja alu-
intensidade daquele doming0 nu- puta mui feliz-, o tern voltado a conhecida na Galiza, confirmando a "Imperatriz se imaginou dida, corn a Galiza e rnesmo com
ma ilha gallega". "... E passou a Galiza com frecukncia, e entende-se geral falta de inter-relacom com a abandonando Santiago de Corn- Portugal; da ausencia do premio
falar dos celtas, dos ibericos perfectamente corn a gente d o ~ n e i o pujante cultura brasileira de hoje, postela p'or urn gale%o espanhol Nobel -6 so um signo- nas litera-
(sic), dos visigodos, que se uni- rural corn que fala, -ela confesou ainda menos familiar para o galego ancorado em Gondornar" (pag. turas galego-luso-brasileiras; d o
ram de tal rnodo que scria hoje nom ter alternado corn a camada in- d o que a vizinha cultura portuguesa. 117). "Ela se despediu de tr&s cornpromiso d o escritor d o Brasil
dificil isola-los, pois urn so rosto teiectual do pais e quer faze-lo na E cando ao noso leitor se Ihe ofe- unicos arnigos no porto de Gon- corn a concikncia colectiva d o pais ...
gallego muito tem de cada urn". proxinia volta-, observe-se como, rece a oportunidade de asomar-se a dornar. Deixar Galicia por que n
"Para rnirn, a veira 6 ainda a por fidelidade a fala popular vi- criacons de luso-brasileiros tam uni- porta fosse, aflorava-lhe B face
concha peregrina de Santiago". ciada, escreve e di sempre Galicia e versais corno Eca ou Jorge Arnado, . uma vida nova" (pag. 326). "Di-
Estas expresons conttm-se em case sernpre galIego. 0 cal e resulta- Tern-no que faser ... atraves d o espa- zern seus inirnigos que antes de
"Finisterre", urn dos treze contos d o 16gico d a captacorn direita nhol! 0 que ja resulta sirnplernente deixar Santiago desmontou a ca-
. E U ~ Otitulo me deu a surpresa a o durnha realidade galega espanholiza- aberrante, cando, ao sumo, abonda- tedral, ateou fogo i s pedras"
gbrir polo indice o recem cornprado da, mais patirtico ese resultado can- ria corn um dicionario para resolver (pag. 396).
IjPro de Ntlida Pition, "0 calor das d o o afectado, procedente durnha as dbvidas dos vocabulos exhticos, Contudo, ela vive lernbrando
bkas""' terra onde se fala urnha variante da como ser os arnericanisrnos -que ta- Cornpostela, Galiza, Pontevedra e ('1 Ed. Nova Fronteira, Rio de Janeiro,
Inda que ela norn no-lo confir- nosa lingua cornurn, recorre A men sofre e goza, por outra parte, certa Praca Maior d o pais: 1980.
,mou, parece claro que este relato limgua alhea a arnbos povos para calquer leitor espanhol de obras " 0 ponto rubro d o rnapa in- (2) Natural e vizinha do Rio de Janeiro.
corn e senorn urn esboco da novela nornear Galiza e o galego). americanas como "Cien aiios de so- dicaba Santiago" (pig. 201). compartindo a sua actividade entre a lite-
:w e NClida anda a escrever agora:
'
-Ela descobre a Galicia -conti- ledad". "lmperatriz sabia que os nativos ratura e as conferCncias por todo o mun-
-0 romance que estou fazendo nua Nelida- a t r a v b d o av6. E o avo "Naquela noite, Irnperatriz de Santiago se deixavam seduzir do, Ntlida firma "PiRon" (sem acento
/agora C uma grande reflexao sobre o s6 vai entender a terra onde ele vai os introduziu no seu extraordina- unicarnente por desditas (p. 238). mas co A paterno, sendo CuiAas pola
-Brasil -di-nos ela-. E eu s6 pude morrer, que t o .Brad, se ele tamben rio estoque ("stock") de.velas. "lmperatriz incitava-os a ca- mai. A sua bibliografia, traduzida ao es-
panhoi, francts, inglbs, italiano e polaco,
fazer o meu personagem, o meu li- ouvir a neta falando, explicando o Espanha contribuira corn seu pinar (roqar) teimando existir na- 6 como segue: "Guia-mapa de Gabriel

l
.no, s6 pude exercer essa reflexao so- que t o Brasil. fi uma grande refle- exagerado nurnero de catedrais. quelas terras (de Santissimo) ur- Arcanjo" (1961, novela), "Macteira feita
be o Brasil atravts d a hist6ria dum xao. fi um encontro entre a Galicia e Sobretudo a de Santiago, sempre zes e tojos galegos" (pag. 125). cruz" (1963, novela), "Tempo das fru-
migrante que deixa a Galicia corn o Brasil. (Urn encontro d o Brasil sufocada por cirios" (pag. 136). "0 desespero acent uava-se corn tas" (1%6, codtos), "Fundador" (1%9,
Lreze ano$ e vem para a Amkrica, pa- com as suas maes histbicas e imagi- "Atraves de precarias o vinho Ribeiro que lmperalriz novela), "A Casa da Paixao" (1972, no-
ra o Brasil. nhrias, porque a Galicia C uma das informaqdes, descobriu-se que estimulou a consurnir todo na- vela, prtmio Mhrio de Andrade), "Sala
-6 uma hist6ria de gallegos que maes nossas imaginWas...). Um en- Galicia fora seu ninho" (pag. quele dia" (pag. 118) e "entoou de armas" (1973, contos), "Tebas do
vtm ao Brasil e que se integran a esta contro na cultura atlhntica, e o 123). cantigas galegas de origern celta, meu cora~ilo" (1974, novela). "A forqa
do destino" (1978, novela), " 0 calor das
sociedade, constituem familia aqui. Atlhntico com o seu papel conci- Mundo onirico, onde os mortos curtidas a sal e agua temperada a coisas" (1980, contos).
Ba familia desse gallego, sobre tudo Liador e contradit6rio: unir e separar convivern corn os vivos, e a morte sangue" (pag. 117). Eles, porem, (3) Livr. JosC Olympio Ed., Rio de Janei-
llma personagem mulher, ela s6 vai cultutas, unir e separar terras. norn e dramalica. sen6rn urn ritual "beberarn vinho Ribeiro em do- ro, 1974.
e o ruido dos animais na calor do veran CACHOLInA SEN MIOLOS
e logo esperar que o paxaro acorde cantar
Se o paxaro non canta Era unha bici roubada e abaneada polo vento
6 de ma1 sino enriba dela un neno pedalando chorando
e sinal que o cadro e malo un grandull6n tras del s6guelle berregando
pero se canta C un bo sino E o garda-vias sacode a sua bandeira
e a sinal para que poidades firmalo o neno pasa de todas maneiras
Ent6n arrincades moi a modiilo o tren pasa por tl
unha das plumas do paxaro e o granduIl6n chega contendo a respiraci6n
e escribides o nome nun recunchiilo do cadro. a ollar para a ferrallada
(Histoires) non crendo 6s seus dlos
As duas rodas estln retortas
A manilla combada ,
o cadro espedazado
o far0 esfiachado
e a buxia esfaragullada
E a mifia medalla de S. Cristovo
Nas poesias vindeiras son os nenos os protagonistas, pois C a nenez sen Onde vai
djbida un do$ temas mais tenros sentidos polo poeta. verdadeiramente xa non hai nenos
qtw Ile ten Jacques PrCvert 6s nenos e grandisimo. A es nin sabemos a aue santo nos encomendar
linguaxe ~inxelifiae toutifla, a sua gracia, a sua expresi6n n nin sabemos que dicir
dos poetas eses que tentan de atopa-lo andado d e nenos e d nin sabemos 4ue pensar
purg diante das tachas e que s6 o neno pode resucitar. nin sabemos como vai acabar todo isto
dixo antes porque Prevert esth sempre onde os febles nin sabemos onde estamos
qwridos, os que tiveron mala sorte na vida, e son 06 verdadeirarnente
W e n mais os asoballamentos da vida cotih, a escola, que banda de abr6ns
guerra, ctc., tendo coma unica defensa o sofio... dixo o garda-vias chorando
I .
("La p1uie.d te beau
0 SAIRMOS DA ESCOLA
0 sairmos da escola OS NENOS ESIXENTES
atopamos un gran ferrocarril
que nos levou Pais
arrodeando a terra mirade h esquerda
atopamos mirade h dereita
a mar que se paseaba Pais
con t6dalas suas concheiras mirkdevos no espello
as suas illas arrecendentes e miradenos ii cara
e mailos seus bonitos naufraxios
e os salm6ns afumados
Por riba d a mar atopamos
a Iba e as estrelas
nun barco veleiro
que ia para o Xap6n
e os tres mosqueteiros cos cinco dedos da man E o que ve C tan bonitiiio
a dar voltas a manivela dun samariniflo e o que sabe C tan verdadeiro
amergullado no fondo dos mares que ben pocos poden velo
para buscaren ourizos que ben poucos poden sabelo
0 virmos a terra e que moitos esqueceron
atopamos
por riba da via do ferrocarril E a vidrieira nin siquera estii sentida
unha casa a fuxir esth maiormente rachada
fuxia 6 redor da terra
fuxia 6 redor da mar Pero embaixo. dos pelos ma1 axeitados
fuxia diante do inverno e que o vento'caricia
que a queria atrapar con tanta tenrura e delicadeza
Pero nbs enriba do noso ferrocarril diante desa ausencia de vidriera
bothmonos a rolar diante desa chamada de ar,
a rolar tras do inverno diantc desa promesa de liberdade
e esmaghmolo no clicht da calamidade
e a casa parouse xa
e a primavera saudounos tradicionalmente e metafbricamente
El era o garda-vias e nariz do rapacifio
e deunos as gracias estampanouse
e t6dalas frdes de toda a terra ("Le grand bal du Printemps")
de s6peio puxeronse a puxar s

a puxar por todalas bandas


por riba da via do ferrocarril
que non queria andar mais
por medo de estragalas codas EXILADO DB VACACIONS
Ent6n vimos a pe Exilado de vacaci6ns
a pe arrodeando a terra nunha zona perdida
a pe arrodeando a mar descobre a mar que xamais vira
arrodeando o sol a caravana cara 6 Estc e cara a cruz o Sur
a iua e as cstrelas e cara A Estreia do Norte
a pe a cabalo en coche e en barco veleiro deixara ali para el
vellos vag6ns cobertos de sofios e de poeira
(Histoires)
Viaxeiro clandestine picarifio engaiolado
empurrou da porta do Palacio dos Espellismos
A NENEZ e polos escabullos familiares da paixase
de sombras inhospitalarias
OU que triste C a nenez prosegue a surrir o, seu prodixioso viaxe
a terra deixa de virar e travesa a cantar un grande deserto ardente
os paxaros non queren cantar mais sargazos das terras a ermo
o sol non quere brilar cariciadeo docemente.
a paisaxe toda ciillase ("Le Grand bal du Printemps")
A estaci6n de choivas acabou
a estaci6n de choivas escomenzou
E os vellotes enferruxados .
apousentanse coas suas vellas balanzas
0s P I C A R I ~ O SQUE SE QUEREN
cando a terra dcixe de virar 0 s picarifios que se queren e se bican de pC
cando a herba deixe de puxar Contra das portas da noite
C que un vellote estarl a espirrar E os que pasan 6 pasaren a sinalalos co dedo
Todo o que sae da boca dos veliotes Pero os picariilos que se queren
son s6 moscas malas coches de defuntos velIos. Non estln ali para ninguen
E e somentes a sua sombra
Ou que triste C a nenez A que tremelica na noite
abafhmonos no neboeiro Enrabichando 6s camifiadtes
no neboeiro dos vellos vellotes De raibas desprecio risos e cobiza
0 s picarifios que se queren non e s t h ali para ningutn
E cando eles recuncan na nenez Esthn alA moito mais lonxe que a noite
van dar coa nenez outra vez Moito mais out0 que o dia
e coma a nenez non ten defensa Na relocente craridade do seu primeiro amor
a que perde 6 sempre ela ("Spectacle")

Ou que triste 15 a nenez


triste triste a nosa nenez
a estaci6n de choivas acabou
a estaci6n de choivas escomenzou (*) Estes poemas non esth traducidos
6 espaftol. Somentes o libro
("Histoires") de "Paroles".
N D A S E VERDADE A G A S DE T O R N A R N O T E M P O I
D Dunha carta..
os Ires representantes Pero volvamos novamente a We-
da "Escola de Vie- bern; dunha carta sua a Hildegard
na" foi Anton We- Jone do 6-VIII-1928, lemos:
bern quen gozou e,
polo demais, goza ..."p or arte entendo a capacida-
de de resumir un pensamento na for-
. . auizh,
th emera, . . dunha "Berg- ma mais clara, na mais simple, isto
ienaissance", unha vez rematado-10s 6 , na mais comprensible. ...Asi en-
seus dereitos de autor) da maior con- tendo eu a arte. E por iso nunca
I
sideraci6n entre os musicos e musi-
c6logos da "Nova Musica".
0 por quC desta situation i. histo-
entendin que significan "cllsico",
"rom~ntico", etcetera; e nunca me
puxen nunha actitude de antitese
(Para unha lectura pbstuma)
1 ria recente; en certo sentido. frente 6s mestres do pasado, sen6n
que, polo contrario, estiven sempre
0 feito de que Webern fora ma- preocupado en facer como eles: isto
teria para as elaboraci6ns te6ricas da e, expor da maneira mais clara po-
sible aquilo que me esta concedido
Por Carlo Torresun[(*)
"bcola de Darmstadt", que o seu
pemamento fora modelo do desen- dicir.
vfiemento das vangardas (de tal Mentres o actual "clasicismo"
d o que mesmo un Cage pouco copia o estilo sen comprende-lo sig-
signifiiaria para nbs sen a presencia nificado (e este C o'sentido de canto
@ Webern) fai asi que el poida ser se di arriba), eu (Schoenberg, Berg)
eansiderado, desde moitos puntos de procuramas realizar este significado
vista, como parte integrante de ple- -0 eal permanece "sempre"
no dereito da "nosa cultura". idkntico- cos "nosos" medios. Pdr
A sda obra non e s6 obxecto de tanto, non se tratarh certamente de
M e historiogrlfica, senon que copias, sen6n do verdadeiramente
b m a parte dos nosos procesos orixinal. Por iso son tamCn eu cta sua
, mentais (algo asi como se de n6s se opinion, cando vostede di: "Debe
proxsctasen, ainda luminosos, os rnos chegar a crer que se avanta s6
tgsplandores funerarios da cultura indo cara 6 interior" ...
''5n.k Austriae"): Webern 6 a lente Estas poucas e ocasionais pa-
a traves da cal o musico de hoxe ve o labras (as que ne falta o ton oficial
pesado e mesmo organiza a propia do manifesto prograrniitico, pero
que soan, de calquera xeito, como
S&re o por quC da marf inaci6n unha aflixida profesi6n de fe)
-respecto do propio Berg- que fi- indicannos, se se aceptan como por-
xa pmible a centralizaci6n da aten- tadoras de verdade, unha serie de
a h sobre Webern dun xeito en tal consideracidns de non pouca impor-
. mdida unilateral (e, en Clltima anili- tancia.
iu, cantos erros & valoraci6n, tra-
~eitimentos),tense falado e disculi- En realidade, tbdalas aserci6ns
rh en multiples ocasi6ns. c~ntidasna carta son cousa sabida,
pero o feito de que se encontren
(jwebernianamente!) tan concentra-
das e reducidas 6 esencial t de por si
Iluminador.
Este breve texto ten vida propia;
a estructura, evidente e contrastada,
B aquela da tese, disertaci6n, condu-
sibn (en orde de sucesi6n temporal).
Pero, ademhis d e ~ t etipo cte con-
catenaci6n das proposici6ns. toda
primado, quizi este unha tupida rede de interrelacibns
garantiza en ultimo extrerno a indis-
en detriment0 duaha pensable presencia de cada elmento
tembica expresimis- individual.
e nas obras do noso
De mod0 que, na concisi6n da
De por si t, esta, unha operacibn carta, tarnkn a afirmaci6n cteu
(Schoenberg e Berg) procurarnos re-
aIizar este significado -0 cal perma-
nece "sempre" idkntico- cos "no-
sos" medias)) ten unha vida propia e
un relevo especifico.
Por riba da unidade de inten-
ci6ns da "Escola de Viena" ben
outros son os sinais que nos sumi-
nistra o "corpus" compositivo dos
tres musicos; mais significativa pare-
cenos, en carnbio, a atenci6n posta
nas palabras "nosos medios".
"Nosos" no sentido de comdns
6s tres, pero tamCn no sentido de ca- $ breve trdnlolo 1 repetir rapid0
da un de n6s.
A matriz e unica (a atonalidade,
o serialismo m h ou menos dodeca-
fbnico), pero este "nosos" indivi-
dnaliza a autonomia dos procede-
mentos particulares.
Non obstante, prescindindo das
elections que se levaron a cab0 en
Darmstadt (e que ben individuaron
as diversidades dos "nosos"), We-
bern e Berg foron por igual represen-
tantes do mesmo moments de nise
da linguaxe musical. -
Precisamente este feito introduce
a nosa bltima cqnsideraci6n: despois
da extrema tentativa de reconci-
liacibn shoenberguiana, Webern e
&4 Wcbern, a aquel n m s6 se He Berg son os ultimos, feroces, inquisi-
Rlirou con "0110 histbrico", sen6n dores daquel estado de crise que via
due a sCa obra, a sha estktica, foi ndes, nesk mornento preciso, o acto
final.
menk ligado 6 pasado. A condena, durisima, disposta
poi Berg 13 Webern para cos "seus"
medios, celebrouse coa morte do
w.
Desde os iatensisimos e glaciais
arabesms de Webern, A luxuriosa re-
Evidentemente as diferencias rep dundadcia de Berg (en Bmbolos
dous, en todo casa, a preponderan-
cia da "estrucru~a", d o "rlgor", do
"necesario") o Irtcesante labor dos
W
*60L!krmstadt hi brecisarnente o feito
que o ligame-de Berg coas farmas
pasado conferlr a sua musica a
dous cornpositores sobre a matuia
sonqra -e os seus materiais-- se-
mella, hoxe en dia, unha autopsia (7Carlo Torresani (Crcmona, 1959), music6logo italiano, C licenciado polo Instituto
. &~nnotaci6nde "tardorommticis- case maniaca das posibilidades do d t Mhsica da Universidade de Bobnia, conseileiro arthtico do Festivla Antidogma do
mo". Turin. Traduciba do italiano de Enrique X. Mach e Manuel M . Rom6n. I
I
%*
- 1. . '$1 3 1
Filosofia e Ciencia
Unha primeira aproximaci6n

:'
os nosos dias escbitme cada vez con
mdis frecuencia xustifcar toda clase
de ideas, dende credos particulares
norar t6dolos intentos na liAa apun-
tada anteriormente. Descalificar por
metafisicas unha serie de cuestibns
cruciais, pode ser renunciar, entre
positivistas 16xicos, sobor de todo
para entendblas correntes actulis e
enrnarcar corrkctamente t6dalas re-
surrecci6ns que de Popper se inten-
1
:

. at6 algunha que outra receta de coci-


iia, argumentando sempre en nome outras cousas, a entende-la fisica que tan facer hoxendia. No seu libro "A
da Ciencia. d ir paulatinamente interpreta a Terra e o Cosmos. 16xica da investigaclon cientifica"
prescindindo, sobor de todo durante iDescalificase a metamatemhtica po- (1934). defende Popper, frente 6 in-
0s dous derradeiros skculos, das li- lo simple feito de chamarse asi, ductivismo, que por principio todo
mifacibns impostas pola relixibn e ainda que sexa indispenshbel a sba cofiecemento cientifico t falibel e hi-
unha vez acadados nus liltimas d & ~ - asunci6n para poder facer matemati- potktico. 0 collecemento non se po-
das solprenden'tes logros cienti&os, cas? de probar pero si dis-probar por me-
chigase & situacibn de prescindir de A primeira racionalizacibn na dio da critica. Non C realista pedirlle
todo principio rixido, e a supoiier, historia do home rem6ntase 6s tem- a ciencie que nos dea certeza. 0 co-
polo tanto, que todo k sometibel a pos en que escomenz6u a argumen- Aecernento cientifico segundo Pop-
algo que polo intre poderemos
' tar, xa fora para obter certo collece- per debe expresar moito. Teria que
chamd-lo metodo cientifico. rnento, ou ben por motivos mhxicos, describir e explicar unha ampla ga-
Oraben, jexiste un metodo Iudicos ou de calisquer outro tipo. A ma de f e n h e n o s con teorias ternpe-
cjentifico contundente de 16xica aristottlica supbn, sen lugar a radas na critica empirica, no experi-
loda critics?. iQue que xustifica dubidas, unha segunda racionaliza- mento e nas observacions. A espe-
a ciencia mesma? L ~ b d e s e cion. 6 decir "...xa que logo" apC- ranza de atopar na ciencia e certeza,
considera-la ciencia coma unha nova lase a certas regras que hai que pofier C unha esperanza valeira, pero por
reljxibn independente do contexto en claro e forrnular explicitamente. mtdio da critica podemos dar cos
socioeconbmico, evolucibn histbrica Que sigamos a estar despois de dous puntos febles das nosas hipbteses e
do Planeta, etc., etc. ? poderiamos mil anos ancorados "neste descubri- teorias, conseguindo l s veces supera-
seguir abrindo interrogantes sen que mento" quere decir que non C doado las, refinlndoas ou sustituindoas por
de primeira intencibn -poda que avantar neste carnpo. Teriamos unha outras mellores. Podemos deste xeito
nid de segunda nin terceira...- ate- terceira racionalizaci6n o dia que aproximarmonos mlis e mlis l ver-
pciramos unha resposta aweitada. (por riba de toda critica) se aceptara dade, C decir: as nosas teorias supo-
un unico mttodo cientifico. ran unha representaci6n cada vez

correntes epistemoloxicas
tarefa esencial da filosofia
6 reflexionar e discutir sob

patr6n estabelecido.
-

m : m
0 estado das cousas
Por Xenaro Garcia Suarez.

coflecku esta problema e i n t e n t h re- falsacionismo non poderia recomen- grado decorroboraci6n de cada unha de instantanea representa unha ide-
solvelo. Con Kant convertiuse no darse como un sistema prescriptive, delas seria o menor posibel -menos alizaci6n t d r k a , e polo tanta parece
problema central da teoria do coae- xa que a sua utilizacibn 'non adn no modelo popperiano-. Se- mmenente concebilo como unha
cernento. Se seguindo a Kant chama- aumentaria as posibilidades de Cxito gundo Lakatos a verosimilitude po- construccibn te6rica ,que tan s6 ten
rnos pmbkma de Hume 6 da induc- d o investigador, se non que as de compararse dun xeito parcial: interpretaci6n empiriea parcial.
ci6n, o da demarcacibn serla o disminuiria. unha teoria pode conter menos in- Se ben o espacio e mai-lo tempo
problema de Kant. No seu afan de Un paradigma t aquelo que os formacibn falsa ca sua competidora. considkranse continuos -6 menos
tracexar unha clara 1iAa fronteiriza membros dunha c poio de agora-, isto xa noa e vhlido
para a distribucidn de masa, que t
discreta debido B estructura atbmica
da materia. Tolerase conscientemen-
te a ficci6n para participar das van-
taxes da matemltica do continuo
-aue de t6dolos xeitos hai aue vol-

criterio de demarceci6n para descali-

asi como a un fundamento absoluk-


mente seguro d o cofiecemento
cmpirico. Na fisica cuantica hai que
interprets-lo lakatosianismo como falar por principio de entidades
un popperianismo remozado pola inobservabeis -concept0 te6rico
"Estructura das revolucibns parcialmente interpretado-. Sen ir
cientificas" A que os da LSE critican mdis lonxe, pofiamos por caso, o tCr-
mo electr6n sb ten significado nunha
teoria que describa o comportamen-
to dos electr6ns. ..
0 concepto de sentido empirico-
Lakatos volatilizase sen que se poida
Tbdalas correntes anteriormente dar unha explicaci6n dCl. Do que si
se pode falar C de regras de corres-
pondencia. Neste senso C altamente
satisfactoria a teoria de Stegmiiller
nados sistemas ou cIases de enun- no caso en que o seu nucleo te6rico
ciados -Pto. de vista sexa a fisica, e os elernentos do con-
- enunciative-. Non ten sentido para xunto de aplicacihs propostas sexan
Stegrniiller seguir esta liila despbis de sistemas fisicos. T
Y
botado abaixo o mito de "Hilbert- Non esta demasiado ionxe deq .,.,
Stegmiiller o intento de Badiou de-m ' ;
introducir modelos co fin de cha-P

3
marlle d i d i t i c a a algo que fora
compatibel, entre outras cousas, co
desenvolvemento da ciencia actual.
Un itinerario suxerente en troques, -
do seguido aqui: Bacon-Descartes- -

5-
Hume-Popper-Kuhn-Stegmiiller,
cepto de espacio vectorial non pode poderia ser: Kant-Hegel-Engels-Ba-
ser refutado. Unha teoria para Steg- diou-Stegrntiller. Neste derradeiro
milller, herdeiro eta.terminoloxia de introducindo a Lakatos na dltirna
Sneed, C un par' compost0 dun etapa -0 modelo cuasi-empirico pa-
ra os fundarnentos da matematica-.
E curioso decatarse de como polos
anos sesenta era Badiou un dos
poucos que reivindicaba, dende un
cvntexto de xustificacibn da vixencia
da dialtctica, a resurreccibn dos infi-
nittsimos ti luz da anAlise non stan-
dard -fundamentado por
volu- Kuhn, cara a desposeelas do seu so- Robinson- ... En todo c p o isto
seria obxecto doutro artigo 6nde se
trataria expresamente da
epistemoloxia das matemtiticas.
Queda no fondo de todo o plan-
texamento anterior a coexistencia da
analise Filos6fica transversal co as-
pecto dinhmico sociolbxico e psico-
16xico da ciencia. Parece claro que
non se pode falar de metodoloxia
a con verdadeiros, C decir, se os obxectos das ciencias fora da sfia historia e a
aplicados teAed as propiedades sua socioloxia, e viceversa. E tendo
eses de descritas polos axiomas e e s t h entre presenie que a concepci6n de avance
bla ra- si nas relacibns afirrnadas por eles, cientifico como progreso acumuiati-
celle a dise entbn que o sistema de cousas, vo t hoxe insostibel, o unico que nos
bxecti- propiedades e relacibns en cuesti6n atrevemos a admitir e a utilizaciirn
ciencia 6 a constituen un modelo. T6dolos te- dunha linguaxe 16xico-matemiltica
s puro esti- oremas seran correctos no modelo, en troques da linguaxe ordinaria
imprecisa e probe. Nesto derradeiro
estamos dacordo con Russel, funda-
mentaImente porque tampouco fol
alleo 6 context0 mundial en que Ile
tocou vivir. Compre non perder de
vista que o avarice da ciencia -que
Lakatos con enunciados empiricamente significa- seguimos sen saber o que 6-, no seu
utilitarismo mhis perralleiro setve,
entre outras cousas, para que cal-
quera dia nos guinden un misil e re-
maten as disquisitions como a pre-
xente, ademhis de outras rnoitas
cousas. Orabtn, iteriamos que re-
nunciar entrernentres a pescudar na-
quelas cuestibns que son as que dis-
to axeitado para a representacibn da Para Lakatos k rnitlor a que ten mais interpretado. tinguen 6 home, como suxeito da
historia da ciencia, dado que os in- "apoio fbctico". Dende o formalis- Distintos capitulos da fisica ac- historio, do cabalo, do Persing [I, e
vestigadores empregaron de feito rno de Popper unha vez aceptada a tual parecen fundamentfl-las teses de dalgun cientifico-relixioso-utilitaris-
outras estratexias metodol6xicas. 0 falsibilidade de tbdales teorias, o StegmUler. 0 concepto de velocida- ta? ' 0
Por X. I. Taibo
(continuacidn N o I ) Propriedade particular de ambas, ta- vidade procurada polo discurso. A from recognition and approval signs, in Dicionhrio da Lingua Portuguesa,
d) Nitid0 e inequivoco posiciona- mkn moi extendida -e aceptada so- indubidtibe1 expansi6n social e inte- of reinforcement"* obtai- Eduardo Pinheiro.
cialmente, por tanto-, k a relacibn racci6n obtidas d o efecto percurado ned after acts and attitudes. (7) Naquel da jA fisseram grande
mento politico loitador:
Lutar con palavras de amizade/distancia entre EAA e son particularmente remarcabeis na Principles and Methods of Social . a m i g a ~ b m urn do oitro, HerBde e
Edwin Hollander. Pilaus, alCm disso a frente, os que j B
k a luta mais vB: EAA criticos, moito mais frecuente citacibn interpoktica neomaldita. foram inirnigos.
(2) Socializaci6n: proceso por cuyo
entanto lutamos E S T 0 E T O D O P O L O DE medio la persona hurnana aprende e in- (Luca 23.12).
ma1 rompe a manhl.

cornisions de te6logos inspirados.


Introducci6n a la sociologia gene- (8) Attitude and cognitive organiza-
tion, de F. Heider, en Journal of Psycho-
"-PatrBozinho, tome tento com (3) En "mi perita en dulce", de Dnlce logy, volume 21, 1946.
esse galego. Isso k bicho ruim, nBo Nombre de Maria Nicolaieivna, S.W. (9) MYVery Dear,
Noustantev hai uns lindeiros do boo vale nada.. .". (libro terceiro, XIX). Our solace is, the sad road lies so
g) Intercitacion. Corolario da ne-
gosto, da especializaci6n socialmen- 0 s velhos marinheiros ou 0 c a ~ i - (4) William Blake Shakespeare, A (clear.
faire'savoir cessitas quotandis comentada no sonnet to Mussolini, It needs no art,
le esperada9 do
Etre, qile non deben ser trespasados. apartado a), excepcihn a predefini- tao de long0 curso, de Jorge Amado ( I )=repa:, non consla. With faint, averted feet
cion introducta a o comezo deste "El dia que te fuiste entendi que Diccionario de expresiones malso- And many a tear,
he a high it rnicroensaio, tratase, probabelmen- no te ~ 0 l ~ e r ai aver. Ibas teRida dei espaaol, Jaime Martin. In our opposed paths to persevere.
and put up a notice-board: "tres- de rojo Par el sol de la tarde, Par Trepar: (do germ. trippon) v.t. Go thou to East, I West.
passers will be prosecuted". te, dun caso no que si C socialmente
determinada a obra, o discurso lite- el crepdsculo ensangrentado del Subir a (servindo-se das mans e dos pks); We will not say
He was a very selfish Giant. cielo. Sonreian. Dejabas atras un v.i. elevar-se; guindar-se; alqar-se, segu- There's any hope, it is so far away
(The selfish Giant, Oscar Wilde) rario, e non meramente a actitude
social do EAA, Con frecuencia pre- pueblo del que muchas veces me 'ando-se as pks; (prov.) A Farewell, de Coventry Patmore
f)Critica gremid/sectorial, base- minente no pottico -ainda dijiste: "lo quiero par ti; per0 lo calcaraospks. (in The Unknown Eros)
ada nunha clara conciencia, por par- Calcar (...) esmagar; (...) desprezar
que non necesariamente soo nel-, o odio Par todo 10 demas, basta (...) atropelar (...) modelar. NOTA AS NOTAS: p r i s persoas alu-
te do EAA9 da pertencia a unha por haber nacido en Cl". PensC:
especialidade (creativa, mais w e de
discurso creativo debe levar incluida
(built-in), coma parte necesaria da 'No regresara jamas; no volvera
~ Dicionirio
d pinheir,,.
~ da Lingua
~ Portuguesa,
~ d ~
veniente
didas in supra
contarresulta
cun diccionario
crecentemente
de citas
con-
,
ensaio), das fundas diferencias que nunca"'. (6) Progressiste: Partisan du progres.
sua arte, a menci6n nominal na segu- (excelente o de Penguin, ainda que cen-
garda coas outras, da sua insercion Favorable au progrks. trado de mais na fauna anglosaxona; hai
ridade de que a insercion dos nomes
nunha determinada cidade/bisbarra de Pedro Paramo, de Juan Rulfo Progressive: making continuous algun portuguks que pode ser pra nos
coa sua especificidade diante as b-1) franceses, preferentemente Ai dos dias que fuxiron, como forward movement (...) undergoing mais manexabel). 0
outras e, consecuencia dltima, prac- malditos, ou americanos (Ezra whit- confuso sofio relembrados, antiga improvement; getting better in
tica dunha aberta posicion de civilization); supporting o r favouring

a jl/
man.. .) casa p5trucia, hai trinta dous anos! .
progress (. .).
alifiacibn/rexeitamento diante gru-
pos da mesma sectorialidade e dife-
rente ubicacibn. Este posicionamen-
.b-2) xente modelna a o xeral
(Cohen, Sarah Bernardt, Beatles,
Retorno a XaoXan, Mao Zedong,
XuiiO 1 9 j 9 . The Advanced Learner's Dictio-
nary of Current English, A.S. Hornby,
$11 $# '@
NOTAS E.V. Gatenby, H . Wakefield.
to materializase na obrigada forma- Astaire/Rogers.. .) chegara pra Progressita (de progresso), adj.
cion de tertulias -sOcialmente representar (a parte pol0 todo) (1) Social support refers to th favora- Respeitante a o progress0 ou aos gres-
demandadas- e na habitual practica sentimento, a aportacion, a maldi- ble answer a person gets from another in sistas; s. m. e f. perssoa partidiria das
social do non fdarse"), aspectos cion (b-1) ou a cualidade de moder- order to prop his behavior sequences up. ideaias do progresso; membro durn
+ /- da materialization. nidade (b-2) requeridos pola expresi- It can thus be said that support comes antigo partido politico.

Xos6 Manuel Martinez Oca


'BLANCO-AMOR"198)

BEIRAMAR
.E posi el unha arte
?
N esta no limite extre-
mo da existencia sub-
xectiva dunha clase,
demanda e esixe unha
concepci6n do mundo consistente
rea]iz&bel,da cab0 aos &frontamen-
tos e requere as enerxias para 0 seu
unha merda" os tentos de ser tamCn
(des) tecedores e a Pura e siWela vol-
ta a "esfera do privado" (xantar, fa-
ta ha tomar posicionamento
na actualidade da historia das
formas, e estar en situacion de
xustificar esta posicion, dende
dun xeito, novelesco.
Por NicolcEs Xamardo.
leis, podese escreber calquera texto problema da forma, sen negar a di-
mensi6n actual, contemporanea da
A melrande Parte dos textos que prosa espida. A fonte da arte esta,
se escreben en Prosa enfrontanse e para eles, organicamente vencellada
relanzamento criador, non ha extra- milia, c a m ~ o . . . )encol d a que "tece"
O inchto ParamiO. o dobre ponto de servicio ao baten cos problemas legados ~ o l a a historicidade da lingua, na medida
ilarnos que, collidos entre o medo A
desfeita nuclear e encarados i crua EmpOrisO alguns* Os menos, contido e d a movilizaci6n novela na sua crise: en que abofella 0 enleo existente
realidade da falls dun estado, mode- certo, tencionan amorear forzas, efectiva da sensibilidade con- -iQuen fala? entre a prosa e o mundo. E ese enleo
lo ou via a seguir, nos atopemos esas forzas non redutibeis as Ibxicas temporanea. -Relacion descripcion-accion non e metafisico, senon historico,
"campo do pobo" moi enfeblecido imperialistas. As recentes obras de Alain Ba- -Linealidade-crebamento. poli!ico, etc.
Na inedida na clue eses proxectos diou e Natacha Michel(') respostan a Alguns falan da morte da novela. E certo que hai unha modernida-
(agas lugares e intres pontuais) e que
eaacrise do dos sistemas produza politico-artisticos existen e poden estes criterios e supoilen -na S U ~ iB certo? de determinada das formas que obri-
Podese sinalar que a novela f0i 0 ga a escreber un libro de xeito dife-
inexorabelmente os seus efectos, contribuir a o arnpliamento d o cam- practica textual- un balance, un
PO d o pobo, coido imprescindibel 0 replantexa~nentoe unha determina- xenero es~ecificod a Prosa d o seculo rente, na medida en que todo escri-
rnaiormentes no eido intelectual.
comezar o seu espallamento e de- da solucion das cuestions e proble- XIX e Clue findou 0 seu percorrido tor ten un momento de distorsion da
Port.n, t. a epoca de acornorar baixo a presion interna da escrita linealidade, e que elo ven determina-
forzas, de seguirmos afiuzando no boura. Para elo esta revista, que en- mas d a prosa, d o literario, axeitados
ceta a sda andaina, pode ser un bo a situacion francesa de arestora. Es- prosa, a que este xenero semellaba d o poles ~ r o b l e m a sformales d o no-
Pobo (todo que irredutibel a so- ser un molde rixo dabondo Para 0 velesco. Porkn atopamonos con que
ciedade imperialists), na sha capaci- meio que sirvz ao dito espallamento. ta posicion verbo d a actualidade das
coido .&]idas, polo actuais, as f o r m a s s u p o n , n a s silas liilas seu espallamento. as literaturas -de grande tiraxe-
dade e forza subxectiva, resuitado da 0 W e si se pode sinalar que as que teilen gostado (e gostan) dende
organizacion e da posesion dun pro- teses de J. Strether('): mestras, un balance d o pasado e
unha analise e un replantexamento desemellantes fasquias da prosa hai anos dabondo, serian literaturas
xecto cribel e realizabel, axeitado a 1. principio fundamental: ter
das formas do presente: velesca tiveron desenrolos dese- ,trasadas. ~~l 6 case da chamada
cada situacion especifica. proxecto de mostrar a o pobo mellantes.
Para alguns, o Pobo non aparece non s8 como realidade obxec- - 0 s principios de Jdanov (cun literatura dos disidentes. En Solje-
Con Joyce uebouun nitsin hai unha volta ao conto filos6-
rnais que na sua dimension de masa, tiva, senon como suxeito. plantexamento non dialkctico da ar- determinado xeito de unidade da no-
de repeticibn, -de teimosia-, que & 2. Principio d o proceso: mostrar te, sobranceando a grande arte bur- fico. Escrebe a o xeito de Balzac, ou
vela, pero fica ainda unha dispersion de Voltaire, non supondo nada novo
quen de arrepoilerse arreo, pero ta- o real (situacions obxectivas e guesa clhsica, xeran un tip0 de obras dos seus poderes.
men de ser arreo esmagado. formas de conciencia) corno inkditas para aqui e agora. formal. A l e m ~ a r t ea literatura
osdous xeltos de facer prosa nos sudarnericana
A situation dos intelectuais, quer sometido a unha lei de mudan- -Cornpre facer unha arte do no- noses dias, cos que se enfrontan A. (agas Barges a
aqui, quer no resto de Europa, e en za efectiva, con rupturas e non so tempo; unha arte que, poilamos Badiou e N. Michel, goberna- come"te> maiOrmente) mha litera-
grandes liilas, a seguinte: a lei da repetition. por caso, rache cos canons d o realis- dos par un destes dous rexistros: tura do seculo na derradeira
Unha grande rnaioria, intelec- 3. Principio d o optirnisrno estra- mo, co disterarnento entre prosa e -A lei da (du manque). fi a metade d o skculo XX. Todos eles
tuais ao servicio d o sistema, en crise, texico: esparexer a convicion poesia. Que rache co realism0 para ontoloxia da escrita. son escritores dunha grande tiraxe,
apreixan desacougadarnente os privi- de que a mudanza do real C acadar o materialismo. -0 formalisrno da codificaci6n. que coidan que, cun proletariado xa
lexios que ernergullan d o traballo in- estratkxicamente positiva para E dicer, todo escritor ha saber E o estruturalismo aplicado. constituido, se pode seguir a falar de
telectual e da sua funcion na Estru- o pobo-suxeito. que e imposibel, que non se ode Estamos perante da prosa bran- PObO cOmo acOntecia cando a RevO-
tura. No mellor dos casos son abe- 4. Principio de division: amosar escreber como hai cincuenta anos. ca, desprovida de toda imaxe e que lucion Frances% e adicanse a entre-
lenciosas arailas gabeotecedoras de que verbo de calquer proble- -Fronte a idea dominante que reivindica o Neutro. ter a pequena burguesia, maxinando
novos circulos da rede, ou ben ma, hai sempre dous campos coida que o xenero C o que da a for- A, ~ ~e N. ~d i ~inon ~ l ~ seren os promotores -ideadores--
h escre-
simples remendons dos seus buratos. opostos, e tamen dlias vias. ma e que, para innovar C precis0 ben nen se guian polo azar das ver- dun "OVO sistema
0 s mais, pedagogos de "saberes", 5. Principio de non comprorniso operar (efectuar) un desviamento, bas. A escrita e unha rnaneira de
tecnicas e lerios dos denanteriores. coa nova burguesia. podese falar dun prolongamento d a construcion que consiste en facer xe-
Outro arnplo sector, frustrado 6. Principio d o respeto: non diri- f o r m a novelesca -e as suas rar a situacibn e mais a accion pola J . Estrether*"L'art et sacritique:
polo "fracaso" das diferentes expe- xir nengun ataque antagbnico cuestibns- B prosa, a todo o que lingua. Consideran imposibel, xa les 'ritere' d" progressisme"* in Feuille
contra das empresas revolu- hoxe se escrebe en prosa. Foudre nos 2/3.
riencias, modelos e doutrinas (pana- que logo, a neutralidade da prosa (2).'Refl;ome a ,.LBEcharpe
ceas), ao quedhrmonos sen guieiro cionarias existentes. Agas no caso d o teatro e da branca. A sua prosa afirrna, ao tra- de ~ l ~ ~ ~ dei ~ dd~M~~~~~~
. i ~a - L ~~
(direccion), debaternosnos entre a 7 . Principio d a credibilidade poesia, que veilen sendo dominios veso d o rexeitamento d o neutro, que Repos de Penthtsilte" de N, Michel.
desmoralizaci6n xeral do "todo e artistica: unha obra progresis- solidos e que teilen as suas proprias existe unha solucion inmanente a o Editorial Gallimard. 0
1 0 0ancs na illa Por Alberto A v e n d a ~
"Quince homes enriba da caixa do morro, E todo isto, oido xa por Lloyd, of clase" necesariamente, per0 si ese
lo-ho-ho, e unha borella de ron! o meu pai e a mifia nai coa mellor toque dunha nova dimensibn na
A bebida e o demo deron conra d o reslo, das acollidas. narrativa de expresion inglesa.
lo-ho-ho, e unha bo!ella de ron!" Penso escribir un capitulo por Porque a cousa noquea desde o
dia. Son cortos. Nada de mulleres comenzo. A escena que se abre no
na historia: ordes de Lloyd. Son "Almirante Benbow" C unha impre-
tan horrorosamente divertidos os sionante recreacibn de cor e sensa-
contos para rapaces. Deixarte ir, cion "local". As sinistras figuras
iso C todo. Nada de problemas, na- que invaden a pousada -Billy Bo-
da de esforzo ou tensions. Nada de nes, Black Dog e Pew- son tracexa-
escrita. Avanzar segundo chegan dos de xeito instantaneo e torrential,
as palabras. inolvidables desde xa; proporcionan
Todo listo. A cousa publicouse a plastica e aventura, ademais de
xeito de "serial" desde o 1 de terror nas vidas de Jim Hawkins e os
outubro de 1881 ata o 28 de xaneiro seus valentes amigos.
de 1882. Pero o editor ainda tardaria Logo, na recreacion da illa, Ste-
un ano en aparecer, de tal maneira venson vai mais ala que Defos na uti-
que a narracion non acadaria forma lizacion do detalle imaxinativo, de
de libro ata o mes de novembro de tal xeito que consigue unha historia
1883. 0 autor envialle o editor o seu cargada dunha grande dose de ro-
paquete contendo o manuscrito co manticism~;pero, o mesmo tempo,
seu mapa correspondente. Chegan creible. Chegamos a cofiece-lo clima
as probas, corrixense e devolvense; e a xeografia da illa do tesouro
per0 non se di unha palabra sobre o moito mellor do que cofiecemo-la
mapa. 0 autor escribe por preguntar illa de Crusoe, ainda que primeiro
que e o que ocurre. A resposta ven -ou quizais por iso- viaxaramos a
dicir que non hai mapa ningun, que esta ultima.
o famoso mapa nunca se recibira. Tense dito que a illa de Steven-
Quedaban duas alternativas: ou son ainda vive, entre outras cousas,
debuxar un mapa calquera a xeito de porque o seu autor foi incapaz de
ilustracion, ou examina-lo libro en- descoidarse ou de caer na utilizacion
teiro e facer un inventario de todalas aalgunha frase ineficaz: o que algun
alusibns que contefia e, cuns compa- critic0 deu en chamar "magoenta
ses, moi de vagar, ir desefiando o busca da palabra exacta". Ainda
mapa novamente para axusta-10s da- que haberia que reflexionar, quizas,
tos. Isto ultimo foi o que fixo. E na se non cae, por veces, nunha certa
oficina d o seu pai embeleceu Steven- exquisite2 de mais, cando o asunto
son un mapa con baleas resoprantes non o pide realmente (?). Autoin-
ara datos fidedignos e Stevenson comenzou "A Illa do e buques navegando, e foi o seu mes- terrogome. E asteriscome se ha de
computables sobre este Tesouro" un agosto de 1881 co tem- mo psi quen forxou a firma de Flint ser.
aventureiro, tuberculo- po tocado, un dia en que facia tanto Cesare Pavese situa a Flaubert,
o pe ... pero, para Robert Louis Ste-
so, xefe de tribu e escri- frio, como tan s6 en marzo se permi- venson, aquela nunca fou a sua illa Maupassant e MerimCe, como os
tor chamado Robert te. Stevenson debuxou o mapa d o tesouro. seus mestres mais inmediatos. "Iso
Louis Stevenson, reniitimos a unha dunha illa imaxinaria, coidadosa- quere dicir que con R.L.S. entra na
enciclopedia 6 uso ou manual espe- mente coreado e dividido en partes, Non obstante, o libro saiu final- prosa narrativa inglesa, baixo a for-
cializado. Non e intencion desta ho- a que chamou "a illa d o tesouro". mente e o autor cobrou unha canti- ma dunha fascinacion exbtica, a lec-
menaxe centenaria 6 libro dun Todo, por entreter 6 seu fillastro: dade por adiantado. cion de estilo dos naturalistas france-
autor, un reconto de fazailas, datas Lloyd Osbourne. 0 barrene e mes- Dear ses, a eleccibn da palabra exacta, in-
aproximadas e eventos editoriais ou mo a obsesion, veu despois. Axifia Canto pensas que me ofreceron sustituible, o sentido da cor, d o son,
premios literarios. Pretension e des- veuse maquinando unha historia pa- pola Illa do Tesouro? Quizas seria da esfumadura esencial, do particu-
tas raias unha viaxe curta, case obri- ra rapaces. A Hispaniola comenzou mais apropiado garda-la resposta lar observado con exactitude, e, con-
gada, e unha carta. a navegar indose un pedazo alkn das para a mifia proxima carta. En cal- xuntamente, a aversion a calquera
costas, mentres que para a persoaxe quera caso vou volta-la paxina, intemperancia romantica ou senti-
0 AUTOR. de John Silver basouse, --segundo primeiro. Non, bueno.. . Cen mental, o gusto por unha sobriedade
NO A N 0 DE GRACIA propias palabras-, nun admirado libras! e un control de si case estoicos".
DE 198- amigo (W.E. Henley) a quen privou Era certo, Stevenson cobrou o Neste sentido, o de ser un devoto
"das suas mais finas cualidades", seu tesouro particular: "A hundred artesan da palabra e da paxina, a
Eran os tempos dos explorado- dixandoo tan so coa "sua coraxe, a jingling, tingling, golden minted R.L.S. correspondelle unha dkbeda
res, aqueles tempos cando viaxar sua forteza e a sua xenialidade quid". Non k maravilloso? wonder- dos franceses. Pero tamkn foi, non
ainda era util. Livingstone chega 6. magnifica". ful? E resulta que encher tan pre- se pode esquecer, un narrador de fa-
costa oriental de Africa. Intentase a Dear friend, ciosamente aquel mapa da en ser, bulas 6 que xa Ile k allea calquera
conquista do Polo Norte. Ross solprenderaste de saber que te- visto desde agora, un antecedente complacencia cronistica ou de
explorara a Antartida mais tarde e fio escrita unha historia de bucane- betnparecido das quinielas -dando chismografia na "obxectividade"
Jules Verne escribe por enton a sua ros que comenza no "Almirante por suposto que o chinchimoni xa burguesa; alguen que reserva a exac-
"Viaxe 6 centro da Terra". 0 home Benbow", unha taberna na costa existia-, no que toca a arbitrarieda- titude e a verdade da frase, da sensa-
ainda mira para os seus pes, ainda de Devon, que vai dun mapa e un de -1udica clue se di- que arrodeou cion, do xesto; para transmitir da
falaba deles. E a epoca dun escritor tesouro, e un motin, e dun buque todo o proceso de creacion da histo- maneira palpable e familiar das nos-
de historias nacido en Edinburgh derrelicto, e dunha corrente, e dun ria e os resultados econ6micos que 6 talxias, as audacias, as fidelidades,
(Escocia), terra do romantic0 Scott, sefior moi fino e moi vello chama- seu autor Ile produciron: o mesmifio os heroismos, da eterna aventura do
de clarividentes ladrons de corpos, do o Facendado Trelawney, e dun Stevenson chegou a dicir, falando do rapaz que entra no mundo.
de Jeckylls e Hydes, e de asesinos doutor, e mais doutro doutor, e mapa do tesouro que debuxou para E Pavese continua: "Podese di-
nustres. Mal luear oara un doente. dun cocifieiro de a bordo cunha o seu fillastro, que a segunda viaxe cir que desde aqui (pero, por supos-
soa perna, e dunha cancion de ma- da Hispaniola, cando Israel Hands e to, non so desde aqui) comenza a
rifieiros cun retrouso que di: "Io- Jim Hawkins estan loitando polo escrita mais valida do noso skculo: o
ho-110 e unha botella de ron" (no control do barco, escribiuse simple- rexeito a busca-la poesia no docu-
terceiro "ho" teste que mover por niente porque debuxara dous portos mento brutalmente humano, por
riba d o cabrestante), que k unha no mapa e queria facer uso literario unha parte, e, pola outra, a condea
cancion real dos bucaneros tan s6 deles, asi como outros fan uso de de calquera esteticismo que intente
cantada -que se saiba- pola tri- matrimonio nos seus respectivos escapar 6s feitos. Norteamericanos,
pulacion d o ultimo capitan Flint, catres e ningukn aventura unha tese rusos, ingleses, franceses e italianos,
(morto a mans do ron en Key 6 respecto, con perdhn. todos, debemos algo a este exemplo
West: os amigos a c e p t a r a n Libreniente adniitida a sua debe- dun oficio exercitado coa estoica in-
compracidos esta intima alusibn e da para con Washington Irving e xenuidade dun rapaz que cre con to-
o noso mais magoado recordo) ... Charles Kingsley, o propio Steven- da naturalidade".
Ese 6 o tipo de home que son eu, son sinala que colleu "un loro de A lectura inglesa d o libro amosa
abre os teus 0110s como unha can- Defoe, un esquelete de Poe (e, de u n h a cadencia inevitable que
teira. Dous capitulos escritos e pos- certo, qite "0 escaravello de ouro" arrastra o lector, como intenciona-
tos a proba con Lloyd, como ointe, mantkn unha fonda influencia sobre da; pero, o mesmo tempo, non regu-
exitosamente, como se di agora. a "Illa") u n h a estacada d e lar. A trama, os preparativos da
0 malo do asunto C ter que andar a Marryat". viaxe, a aventura de seu na busca do
traballar omitindo os xuramentos. Hainos que escriben no momen- tesouro, amosan esa habilitade dun
Bucanero sen xuramento, parede to xusto. Hainos a quen non lles da escritor capaz de facer da accion un
sen tixolo ... per0 a mocedade e os saido nunca. Stevenson pertence 6s carreiro que leve o lector dun
benamados pais han de ser consul- primeiros: coa morte de Dickens, capitulo 6 outro con autentica cobi-
tados! Thackeray e Trollope a narrativa za de seguer. Todos estes elementos,
Pero mira unha cousa, britanica cotnenzaba a perder com- o ritmo oracional, a ricaz variedade e
-fAloche agora un dia despois-, bustible. As novelas dos 80 non pa- gama de palabras populares, tecni-
has de saber que xa levo escritos saban de seren absurdos xogos snobs cas e dialectais fan da "Illa do Te-
tres capitulos. Le: de "high society", imitations natu- souro", un libro que trascende a sua
CAPITULO 1 .- "0 vello lobo ralistas de Zola, malos recontos da caracterizacion xenkrica, a sua
de mar no Alrnirante Benbow". vida da clase media baixa cheos de simple base de "Thriller plot" e as
CAPITULO 2.- "Can Mouro apa- estupidos lugares comuns e sensibili- modestas intencions que o libro
rece e desaparece". CAPITULO 3 . - dade do mais barata. 0 toque dc Ste- --segundo palabras do autor- se Ile
"A rnancha negra". venson non representou un "touch su~ufian. 0
Por XosP M a . Alvarez Caccamo.

A
s conexions analoxi continuo funcionamento, a persecu-
cas entre o proceder cion dos meus actos, a sua pantomi-
dos espellos e o tra- ma cosmica, eran sobrenaturais en-
ballo de criacion lite- ton, desde que anoitecia. Un dos
r a n a constitui un meus teimosos rogos a Deus e ao an-
vello asunto que quero retomar. xo da garda era o de non sofiar con
Desde o espello de Sthendal que re- espellos. Eu sei que os vixiava con
collia ao pasar polo camifio as ima- inquedanza. Temin, unhas veces,
xes da realidade figurativa ate o rein- que comezaran a diverxer da realida-
cidente espello de Borges, carregado de; outras, ver desfigurado neles o
de conotacions simbolicas e referen- meu rosto por adversidades extra-
cias autobiograficas ("Eu coaecin de fias". Isto e verdade tamen para nos
neno ese horror dunha duplicacibn cando vemos na nosa propria poesia
ou multiplicaci6n espectral da reali- como comezamos a diverxer de nos
dade diante dos grandes espellos"), mesmos, como as adversidades da
pasando por Valle Inclan, quen vida e as dificultades da lingua non
explorou a potencialidade deforma- conseguen dar-nos a imaxe que
dora dos espellos concavos e conve- quixeramos oferecer-nos, se e que
xos para construir unha literatura existe a tal imaxe.
expresionista que iluminava as zonas Continua don Eladio: "Foi ade-
ocultas da realidade, e, polo tanto, mais mui corrente na nosa rexion o
segundo a atinada interpretation de costume de tapar con panos negros
Max Estrella e n "Luces d e os espellos ou volta-10s de cara a pa-
Bohemia", servia para chegar ao rede cando morre algunha persona
fundo das cousas. 0 espello defor- na casa". Cirlot entende este hbbito,
mador oferece-nos as imaxes como que non e d galego, a partir da in-
non aparecen na sua presencia figu- terpretacion d o espello c o m o
rativa, senon como son esencialmen- simbolo d o paso ao outro lado, que
te, xa que a realidade visivel e un fin- non e necesariamente o da morte.
ximento. A fin de contas o espello de Reflexiona don Eladio arredor desta
Valle funciona -como o de practica e duvida entre se 6 que se
Sthendal- igual que unha camara deve ao respeito ao difunto ou a im-
fotografica, mas o traballo funda- pedir que os vecirios que acoden ao
mental consiste no primeiro nos tru- vel6rio se miren no espello, irreve-
ques do revelado. Un bon fotografo rente actitude de vaidade ou sober-
expresionista sabe converter o rostro ba. Voltando a analoxia coa criacion
formoso da aristocrhcia no especta- poetica para min non C vaidade (pois
culo noxento dos seus inconfesaveis non 6 van o que C esencialmente pro-
vicios e dos seus pecados politicos, fundo) a autocontemplaci6n do
con truques de revelado que tamen autor na sua pr6pria paxina escrita,
usaron Goya ou Velazquez. nen tampouco 6 soberba que un se
Hai muitos mais espellos na lite- tope formosamente reflexado no es-
ratura de todos os tempos: Blanca- pello que escreveu.
neves, Alicia, Cocteau, Oscar Wilde, mo atraves dos movimentos da ima- espellos, e a analoxia entre espello e
Mas si C verdade que cando re- poema sustentar-se non na capacida-
Rilke ... E na mitoloxia os espellos xe reflexada. Penso eu que o poeta
matamos de escrever un livro, que e usa do espello -poema con idkntica de de recoller, apreixar ou devolver
provavelmente comecen con Narci- cando morre o autor desas paxinas,
so, con esa superficie tentadora d o intencion, disfarzar-se para mellor as figuras d o pasado ou converter en
temos certa tendencia a coloca-lo de cofiecer as suas zonas ocultas. Nun monstruosa a imaxe reflexada, se-
autoamor que no fundo 6 toda lite- costas a parece, a esquence-lo duran-
ratura, toda tentativa de suicidio, to- relato d a vida mesma Vincent Van non que ambos instrumentos teaen
te unha temporada, a non querer sa- de proceso cara a descoberta da per-
do anceio de metamorfose. 0 poeta Gogh quixo disfarzar a sua vida de
ber mais del, talvez por respeito a ese feccion que busca o alquimista, quer
mergulla-se no lago para sair (para morte cortando-se unha orella dian-
pote difunto. E tamen pode ser certo dicer o poeta. Ademais o azougue i:
pretender sair) metamorfoseado en te dun espello. Mais Rilke, logo de
que as veces nos encontramos mons- o metal de Mercurio, o mensaxeiro
el mesmo. muito ter escrito arredor dos es-
truosamente reflexados en muitas dos deuses. 0 planeta Mercurio go-
0 espello e ademais un simbolo pellos, fica so con esta certeza: "Es-
das paxinas que a vida nos obrigou a verna os procesos d o pensamento e
que vive antes e despois de toda pellos: xamais se ten dito con seguri-
elaborar. 0 resu!tado con frecukncia da linguaxe. 0 azougue, de xeito se-
criaci6n artistica no corler d o in- dade o que sodes na vosa eskncia".
e a perda da razon, quer dicer a ga- A esencia d o espello usual (non o mellante a como ocorre coas pa-
consciente colectivo, na Cultura. Se- nancia da senrazon neceshria para
gundo Eduardo Cirlot representa a lago que recolle as imaxes das beiras, lavras, pode curar ou envenenar. 0 s
seguir vivendo, tal como Ile ocorreu nen o simples cristal que, axudado que traballan con espellos saben que
variabilidade temporal, a imaxina- a un nativo da Patagonia ao que se pola incidkncia d a luz, pode apreixar
cion, a autocontemplaci6n e reflexo estan sempre ameazados polo perigo
refire Garcia Marquez no seu pro- e devolver figuras, nen calquer outra d o envenenamento, igual que lles
do universo, a porta atraves da cal se verbial discurso da Academia Sueca:
pasa as outras zonas d a realidade, materia susceptive1 de reflexo) C o acontece aos imprudentes que pre-
"Antonio Pigaffeta contou que a o tenden dominar a materia traidora
simbolo dos xemeos (tese e antitese), azougue. Un vidro sen azougue difi-
primeiro nativo que toparon na Pa- do poema.
memoria inconsciente como os pa- cilmente recolle con claridade as
tagonia puxeron-lle enfrente un es- De todas maneiras estou conven-
zos de cristal que sofiava erguer non imaxes. A xanela deixa pasar as
pello e que aquel xigante excitado cido de aue as ~recedentesanaloxias
record0 quCn dos Buendia en "Cien cousas Dor detras. 0 cristal serve oa-
perdeu o uso d a razon polo pavor d a llidicas ie que- quixeran tamen ser
afios de soledad". 0 mesmo autor, ra enmarcar os acontecimentos que
sua propria imaxe". Asi perdeu Fer- liricas) so serven para insistir, substi-
no seu "Diccionario de simbolos", suceden e se narran. A xanela val co-
nando Pessoa o uso d a sua razon- tuindo a palavra espello por poema,
di-nos que o espello C ambivalente, mo simbolo para a mais elemental li-
de-ser Pessoa ortonimo cando veu na certeza de Rilke: "Poemas: xa-
pois provoca o aparecer e o desapa- teratura "realista".
no espello-poema "0 guardador de mais se ten dito con seguridade o que
recer das imaxes, reproduce-as mas Se volvo a reflexionar sobre o es-
Rebahnos" un rosto alleio: o de Al- sodes na vosa esencia".
tamen as apreixa e as absorve, pro- pello de Sthendal decato-me de que
berto Caeiro, que naceu ali posuido
move aparicions e devolve as figuras talnpouco con ese instrumento se
por unha nova razon de ser. 0 medo
do pasado. Esta ultima funcibn d o pode elaborar unha literatura docu-
d o neno Jorge Luis Borges foi entu-
espello pode servir-nos para explicar mental ou figurativa, porque ali, ne-
siasmo para Pessoa convertido en
que no revelado de certas fotografias se cristal con azougue, a imaxe e
A l b e r t o C a e i r o , precisamente
aparezan estarrecedoras imaxes de igual pero distinta, espacialmente in-
mentres escrevia un poema apoiado
outros tempos. Algo sernellante vertida. Cuase toda a literatura k
nunha comoda con espello.
ocorre-nos nos poemas cando escre- unha inversion da realidade, e muito
vemos baixo a especial sonolkncia da Para Rilke os espellos estan habi- mais a poesia. E non pode ser casual
camara obscura ou desde a lucidez tados de intervalos de tempo e son que un livro colocado diante dun es-
(discutivel) de outros estados criati- como os buratos dunha peneira atra- pello non permita ser lido porque as
vos: pretendemos estar falando de vCs dos cais botamos unha ollada ca- letras invirten as suas figuras.
nos rnesmos, da nosa idade presente, ra outro espacio distinto do noso es- A clave d o espello e o azougue e
da nosa paixon ou d a nosa serenida- pacio real, quer dicer figurativo. por aqui quero suxerir tamen unha
Cantas veces temos suportado ao posivel clave d o acontecimento lite-
de do momento e, cando procede-
longo de muito tempo a contempla- rario. 0 azougue representa simboli-
rnos ao revelado d o poema, a sua
cion da nosa propria figura no es- camente o anceio d o alquimista de
primeira e secreta leitura (o autor e,
obviamente, o leitor mais intimo dos pelio pudemos comprobar como transmutar a matkria e o espirito
seus proprios textos), aparece a nosa transpasamos o lugar da nosa apa- levando-os d o transitbrio ao estavel.
imaxe esquencida dos oito anos de rencia para comezar a sentir-nos Este desexo do alquimista constitui
vida, o rosto de neno, ou mesmo a outros, talvez transportados no tem- un proceso analog0 ao traballo d o
presentida figura da nosa forma de po ou a esa outra dimension que poeta, quen pretende converter en
quixeramos saber onde reside. A imutavel (obxectivo normalmente
avos.
reflexion de Rilke transcende do ac- utopico) o que, procedendo da expe-
Conta-nos don Eladio Rodriguez
nese Dicionario que e tamen un es- to fisico de ollarmo-nos no espello e riencia, caracteriza-se pola sua fun-
pello multiple e revelador que para pode valer tamen para explicar o damental provisionalidade. Para
as nosas xentes e cousa de mau transit0 desde o espacio chamado re- atinxir tal estado de firmeza temos
agoiro contemplar-se de noite nun al as outras dimensions na con- de utilizar un instrumento consisten-
espello. Quen a tal imprudencia se templacion d o eu, no act0 criativo te, algo que posua a virtude de dar
submete levando na man unha fonte ou no texto xa escrito. forza, estado solido, as imaxes que
de luz pode ver dentro d o espello a o Nun relato do mesmo autor un fluen. Asi, unha das claves da
diabo. Iso e verdade tamkn para neo disfarza-se diante dun espello . criacibn poetica poderia residir no
Borges cando di: "0 seu infalivel e para poder cornprender-se a el mes- que hai de alquimico na esencia dos
TRES POETAS CATALANS Por Xavier R. Baixeras
A literatura de vanguarda catalana foi tamen, como a galega, e en grande que atrair por forza e a sua presenza aprecia-se en poetas como Comadira,
parte, realizada por vidas frustradas, quebradas en plena actividade criadora. Gimferrer, Bru de Sala, Joan Navarro, Josep Alberti, Miquel de Palol etc.
Salvat-Papasseit, morto no ano 24, viveu trinta anos e o mallorquin Rossello- Sobre estes fenomenos e muitos mais publicaron Joaquim Marco e Jaume
Pbrcel, amigo e da xerazon de Espriu, apenas vinte e cinco. Outro poeta que Pont o seu traballo -altamente informante para o leitor non catalhn e, por
tarnen cultivou esta arte, Joaquim Folguera, falecido o ano 18, so tivo vinte e suposto, para o catalan-, "La nova poesia catalana. Estudi i antologia".
seis anos de vida. Con este e con Salvat relaciona-se, artistica e cronol6xica- ed. 62, Barcelona, 1980).
rnente (naceu o mesmo ano que Salvat) J. V. Foix. Non obstante, mentres Nalguns destes poetas o surrealismo manifesta-se mais ou menos, ou, pa-
Salvat foi, e s6 en parte, un poeta principalmente "cubista", con influencias, ra mellor falar, aparece con insistencia na imaxe poktica, e noutros so inci-
entre outros, de Apollinaire, Foix, que publicou mais tarde, apresents claras dentalmente ou con frecuencia menor. 0 s criticos tellen dito que hai mais
influencias surrealistas, ainda que nos seus poemas haxa mais d o que surre- cantidade de surrealismo na obra de Palol ... Havera. Tamen e mui apreciavel
a l i s m ~ cousa
, que a critica catalana non para de asinalar. Mais 6 induvidavel no valenciano Joan Navarro (1951) onde, apesar de que a imaxe se apresenta,
a presenza do elemento onirico e do inconsciente en obras como "Les irreals como no caso de Foix, con forte aparkncia de "gratuidade", non e dificil re-
ornegues" (1948) e "On he deixat les claus ..." (1953). Un livro anterior, parar no caracter simbolico ou representativo da mesma. En todo caso, esta
"Sol, i de dol" (1936) e un dos cumes d a literatura catalana deste sCculo. poesia produz (non sei se por razons de teniperamento ou se porque devernos
Tanto ten cair no tbpico se se trata de esclarecer, ainda que de modo sucinto, acreditar as cegas na presion, na influencia do ambiente e do clima na obra
esta poesia, e citamos, mais unha vez, as palavras de Foix: "M' exalta el nou i artistica) unha intensa sensazon de plasticidade, de cromatismo vario, de
rn' enamora el vell". 0 nvo: isto e, a vanguarda e todas as experikncias novas muita figura en movimento e, por outra banda, e non tanto nos poemas tra-
(corno, por exemplo, a de Brossa ou a de Tapies), e mais o vello: Llull, Pro- ducidos, esa expresihn como espontanea e apaixonada, algo caustica, de
venza, March, os clfisicos gregos ... Foix afasta-se d o surrealismo "breto- AndrCs Estelles, para falarmos so de expresion, e todo isto nunha forma
niano" no que a sua poesia ten de rational, nesa orde e coerencia simbolica e principalmente clasica no livro L'ou de la gallina fosca" (0 ovo da galifia
de palabra, e tamen en que, apesar da amplitude da fantasia e da mui azarada negra) ("negra", que non "escura", de acordo con Don Eladio).
pintura de feitos e de escearios, sempre ficamos coa consciencia ou a suspeita Tamen hai surrealismo -ben que "sui generisW- nun poeta mais mozo,
de que o poeta parte do real, quer por experiencia vivida, quer por rexeita- Felip Demalde, catalan residente en Mallorca. 0 seu "Crdnica dels argo-
mento d o mundo hostil que, a o menos de modo figurado, esta presente. Foix nautes" (1981) segue en certa maneira a tendencia "metapoetica" de Gim-
foi lucidamente estudado por P. Gimferrer ("La poesia de J. V. Foix, ed. 62, ferrer, ainda que de forma mui persoal nese discurso en que a vida e a morte
Barcelona, 1974). acaban, afinal, devorados polo proprio poema.
0 s poetas que nos Paises Catalans escreven a partir do ano 70 tieron mui So me resta por en consideracibn d o leitor o seguinte: que, mentres os po-
en conta a poesia de Foix, en xeral, poesia, que, se non totalmente esquecida, emas de Foix foron traducidos intentando respeitar no posivel o ritmo, nos
foi mui silenciada nos anos anteriores, ao realism0 non parecia interesar (e outros este ten un caracter menos fie1 ao orixinal por pensarmos que asi o exi-
ainda menos, de certo, a sua dificuldade). Disque contribuiu a esta descober- xe o noso idioma. ?or exemplo: os poemas de Joan Navarro estan escritos en
ta o maxisterio de Gabriel Ferrater quen, cando convidava a ler aos clasicos, versos dodecasilabos, o que non 6 perceptive1 na traduzbn. E, por ultimo,
non marcava excesivas diferkncias entre a poesia de Foix e a de Josep Carner, que a selecibn dos poemas non vai encamillada a valorar en exclusiva tal po-
o cume do "noucentisme" ou modernism0 catalan. Sexa como for, o caso C esia ou tais poetas. Quixeramos, nalgun numero sucesivo, mostrar outros po-
que, dado o rumo que a nova poesia estava a iniciar, a poesia de Foix tiiia etas catalans.

"Onde deixei as chaves..." J.V. FOIX


NA ENTRADA DE UNHA ESTACION, SUBTERRANEA,
AMARRADO NAS MANS E NOS PES POR ADUANEIROS
BARBUDOS, VIN COMO A MARTA IA-SE NUN TREN
FRONTEIRIZO. QUIXEN-LLE SORRIR, PER0 UN MfLICIANO
POLICEFALO LEVOU-ME CANDA OS SEUS, E PRENDEU LUME
A 0 BOSQUE

Escaleiras de vidro no lndilo solar


Por onde trens d e luz van a praias abertas
Entre muros translucidos e corais sarmentosos
E nun balbor d e ramas paxaros, de 0110 claro ...
ES ti, branca n o branco desta alva insular,
-Mirada liquida, atenta a m h i c a s inatas-
quen traza adeuses humidos na flotesta dos vidros,
con semente de noite para un aberto sofio?

Vaste pra alCn d o gozo, 8 ribeira encantada


Cabo de alhrbios btbedos na cafurna espiaosa
E falcons disecados nas rochas persignadas,
A un mar que andaron deuses nos nocturnes furtivos.

Non pod0 terte, dormindo, cego d e luz e de mente,


Vestido como un neno, sen Voz e sen bagaxe,
Entre legons gardado de hostelciros biformes;
Mirran-se os pasaportes, sangran os corazons.
Levas montes e rios, cbrgamos estelara,
Fontes en escurelos nas profundas vahxas;
Tenebroso, un vixia, d o outeiro en labaradas,
Chama-me nomes raros e di-me "non" coas mans.
Alkn d o muro ondean bandeiras esgazadas.

"Garda estes livros no caix6n de abaixo"


QUEBRAVAMOS AMENDOAS E AVENTAVAMOS 0 CASCABULLO
MENTRES OS OUTROS, DISFRAZADOS EN ALMOGAVAR,
ESPERAVAN A CWEGADA DA PRlNCESA NUNHA PRAIA
MORTA.
Seguirrno-lo non cumpre, se o home se escarria
por peirans onde dan en seco as flores
con pigmento de noite longa e quente,
Nen temos n6s vagar para provar Q cacho d e San Xoan
que os adegueiros bcben se arde a cepa.
Cando eles, os lacaios das horas, vos rifaren
erguede, d t z , as fouces!
Maridai-vos, 6 virxes! Emboscai-vos
na r m a l l a d a espesa dos decllogos;
Exultai se, no porto veIlo, se encristan os velames.
Xa os s6s non temos medo daqueies que, gabachos,
nos limites dos sofios se sentaron
en cadeiras riais. ,

-Acendemos o Iume con xornais que traen as noticias


de lltirna hora escritas
en falios falaces por demestes!
N b , os novos, repowando e observando e, na alva,
delirando, A ancorada luz da morte,
Con rnartelo leviiin quebraremos as amendoas
sobre os mhrmores solares, e encheremos as peneiras

m
de casca e cascabulla voadizos.
JOAN NAVARRO
"0ovo da galifia negra"
VIRAS DUN PAIS IGNOTO Atencibn! Xa sai o ovo ds galifla negra!
E son frescos estes ventifios que foxen do bosque
Viras dun pais ignoto, alen destas entre coral e peixes.
praias rafiadas polos garfos do vento, Calvas escamas
cando o sol, teimoso se arrandea no azul. para o clamor, a tarde, na estancia final.
Brotaras como un milagre, amor, abertas
as mans, nas mifias ruas que se enlevan brancas, Ha vir o barco mollado de negro mar, crespons
na procura da ave que as anuvia. no vento, orvallo de marfin nos vacios dos 0110s crestados
arrastras carretos de sofios, baus polo azul. Amor, somos a mortalla de irados deuses,
ateigados de paxaros dentados e gargulas de sal, os dentes da alva.
os dias de cuncha no endexamais bordados.
Racha, arnor, o meu rebafio de sevandixas noittbregas,
loureiro da mifia fronte, roido no canto do desexo.
Polas aguas achega-se a doncela
embebida de rosas-de-xerico, nau
tempor6, furna de peixes de 0110s dourados.
FELIP DEMALDE
Ergue-te "Cr6nica dos argonautas".
afogada, non rompeche ainda os carnifios
ignotos do meu corpo!
Amor, ti de agua? Nos espellos labirinticos da seiva
Hei-te enterrar onde, ocultos e secretos, como unha matriz que os latexos da madeira
tefio os mios dos astros e o besbello non chega fan abrir no espazo xenktico dos vasos,
pra te roubar a pulseira de frutos resequidos: escoita-se o filIo que agroma na hrvore do sangue.
k a terra onde agonizan os lumes gregos, Toca-se a luz que medra coa puxanza dos bacelos
illas d a aha. enterrando a osarnenta da chuvia no cirtis transparente
das follas e as arterias, con mans humidas.
Hai un rasto que estit a nacer da voluptuosidade
A PRAIA das plantas, mentres a gravidade solidifica a mifia voz:
E asi como o desacougo e a fala foron urdindo
A praia, murmurio de vellas lurnieiras, formas de unha mesma impulsion nas redes do desexo
espuma de antigos faraons escravos, rabana e o camifio das vexetazons foi profanado
a pededia coas gadafias enferruxadas, e pola altiva arquitectura da razon,
feren-me, amor, as suas enormes ufias, a pedra esth-se a tornar,
bico doce na terra que agoniza. polo alfabeto de voces conckntricas de agua,
a sua estatua cristalizada no vacante espazo
Subito, encontrarnos o Outono aferrado que a precedeu na vkrtixe do polen.
aos deuses de xade con musgo nos ollos, E sete veces escoitamos o surdo crecimento dos talos
e enguedellan-se nas chuvias de Setembro, que xermolan do hibrido enctfalo durante o tempo do naufrhxio,
e os pesegos, como as peles de avos mortos e sete veces, sangrar, no gromo condenado a orixinar-se hipogrifo,

.*
no ultimo combate. como a follaxe nocturna do sofio sobre a edra do folio.
Outono en min Entre duas aguas, antes que o trlnsito ou rito funeral
como un veneno! o vestiren de lackria, entre o florecimento das urtigas,
A barca engole ondas e lume. o neno, sombrio como a lama que Ile deu os sentidos
tera aceitado as caricias que enraizaren dentro del
a desolaz6n da arvore, non o semen que grana nos estames:
o frio murmurio do tronco

4v
-e set k a orixe da lingua anteduluviana
ao dobre Xololtl, e sete o veneno do incisivo-.
Saberh enton que a consciencia k un pklago
onde perderase facilmente e ha deter seu nome
entre peixes corruptos
na inescrutavel profundeza do estanque.

#-
+
0 glhdio, candente na man da pols, tera esfolado

#
o ventre materno perante os cen ollo da fragura.
Terl arrincado da ventril6quia da arvore,
unxido de balsam0 e circunciso, o corpo invertebrado do neno,
mentres a carne crua cerca a c6ncava armadilla
e os crhteres dilatan a sua pele

'1
ao contact0 dos labios das corolas e do musgo.
Con dor, a boca, o Anus, cstaran cosendo
vexetais veus de mudez no lugar da sepultura
e os 0110s e mans, separados de tronco,
cada vez mhis pr6ximos B respirazbn das follas
e I pktala que o insecto prolonga no rninuto do klitro,
terln sido sementados na terra estercada pola nai.

E no seu norne teran tamkn extinguido o ritmo


das miAas veas.
No seu nome teran consumido a lama da vida
despois que a letra bifada gardar
atk as raices
o codigo dos meus nervos debaixo do subsolo
deste territorio
amaldizoadamente chamado poema.
Manuel Antbnio Pina, portuguts, coarenta anos, xornalista en Porto, irrecuperabeis". A Arca do NZlo E, 0 Maior Intelectual do Mundo, A
autor cunha poktica acabada, ten publicado numerosas obras no eido que se Homenagem aos Pes, 0 Hornem do Saco, 0 Bando dos Gambuzinos, 0
adocta clasificar como "Literatura Infantil". En libro, para o teatro, realiza- T2phQu8 ...

I)
das en cine e na TV, en discos. Nos seus tiduos xa esta a imaxinerla, o xogo, o Ou 0 PLaro da Cabga, de 1981.
non senso, a palabra comun aberta ao asombroso, aos "cativos e adultos

0 PASSARO DA CABECA

I
Sou o phsaro que canta A Ana quer
dentro da tua c a b e ~ a
que canta na tua garganta A Ana quer
canta onde Ihe apeteca nunca ter saido
da barriga da rn2e~:
Sou o phsaro que voa Ca fora estB-se bem,
dentro do teu coracon mas na barriga tambCm
e do de qualquer pessoa era divertido.
mesmo as que julgas que n8o
0 coraqao ali a m80,
Sou o pBssaro da imagina~so os pulm6es ali ao pk,
que voa at6 na prisao ver como a mae C
e canta por tudo e pot naa do lado que n8o se v2.
mesmo corn a boca fechada
0 que a Ana mais quer ser
E esta C a canqLo sem razgo quando f6r grande e crescer
que non serve para mais nada k ser outra vez pequena:
senao para ser cantada nBo ter nada que fazer
quando os amigos se v5o senBo ser pequena e crescer
e de vez em cando nascer

I
e ficas de novo sozinho e voltar a desnascer.
na solidao que comeqa
apenas corn o passarinho
dentro da tua cabeca.

Coisas que n8o hB que hB Era uma vez um menino


que n8o queria sopa de letras.
Podiam IB eslar coisas bonitas escritas.
, Uma coisa que me p6e triste
C que niIo exista o que n l o existe.
(Se t que n8o existe, e isto i que existe!)
HA tantas coisas bonitas que nao h f :
mas para ele era tudo tretas.. .
Podia l i estar escrito COMER,
podia 18 estar GOIABADA,
coisas que n8o ha, gente que n8o hh, como ele n8o sabia ler
bichos que ja houve e ja n5o hB, a sopa n8o Ihe sabia a nada.
livros por ler, coisas por ver, Tinha no prato uma FLOR,
feitos desfeitos, outros feitos por l a m , un NAVIQ na comer,
f pessoas tBo boas ainda por nascer comia coisas Cndfssirnas sem saber,
' e outras que morreram ha tanto ternpol mas ele queria 14 saber?
Tantas lembrancas de que niIo me lernbro, At6 que um amigo corn todas as letr
sitios que niio sei, inven~6esque nrlo inventa, Ihe ensinou a soletrear a sopa.
gente de vidro e de vento, paises por achar, E elc passou e ler a sopa toda,
paisagens, plantas, jardins de ar, o peixe, a carne, a sobremesa, etc..
'
tudo o que eu me posso imaginar
porque se o imaginasse ja existia
embora nun sitio onde s6 eu ia ... M.A. Pina
Xohan Casal naceu na Corufia a fins do ano 1935 e rnorreu nesa vila o 10 0 camiflo de abaixo (Ed. Do Castro, Sada, A Corufia, 1971) e o libro lini-
de xaneiro do 1960 sen publicar nada en vida. Escribiu en galego nun dos coyde contos, pubricado ate hoxe. ESCRITA acolle nas suas paxinas 0 Cam-
intres miis problenlaticos da historia de Galicia. A arela de xusticia, reden- Po das Ratas, un terreo errno na peninsula da Torre, na Corufia, no que, a0
cion, solidaridade, a superacion da soedade e da rnesrna morte a traveso da long0 do 1936 e do 1937, foron fusilados moitos galegos polas suas ideas
continuidade temporal do pobo galego, xunto coa humanizacion da nature- politicas.
za, descrita de xeito espresionista, son as constantes da sua obra. Obra que RespCta5ea ortografia orixinaldeste inedito, escrito no 1956,
pertence de cheo ao que se Ile ven chamar "precursores da nova narrativa ga-
lega".

0 CAMP0 DAS RATAS


1 .- Cecais voltaremos un dfa.
Cecais resucitaremos.
Cecdis nos ceibaremos de esta realidade.
Pro agora somenfes as sombras da morte,
o deserto, o vento sakiante, o cabalo preto na llis coma un agoiro.
Agora somentes o arrepio n ~ i oda morte: vougo.
Soios. Sempre soios, rondando aos viuos,
coma mortos vagantes, coma espritos medonentos
esbarramos ao redor das fiesrras acesas on& durmen.
Facemos por espertalos, betramos, petamm
nos seus vidros con bateladas de anguria.
Mais durmen. Apousan, non escoitan.
E voltaremos a cova por ver de durmit.
E seguiremos chorando eternamente.
Ceci'lis esla realidade se troque un dia en sofios:
E hacha amor e duzura nas nosas vidas,
desapareza o vougo, vefia a tenrura.
Pro agora somentes hai escuridade..
2.- Unha escuridade mesta cubriu os nosos olios
-estaban limpos e cheos de lumiosidade-
cando a morte infreixibre
e inagardada
chegou.
P6dese decir que amztfiecia.
Podese falar de aquels carnpos verdecidos. Abrocharon as
follas nos all6s dos carnifios.
0 camifiar dos pis sobor da lama semellaba un brando
esbarrar pola lbs da ma88n.
A 1us enchiao todo de espranza.
E unha escuridade mesta cubriu as nosas frontes coma sono.
A morte.
Ciscou as ilusibs e o sangue.
A espranza caiu naquel abrente baixo os fusib xiados.
Eu sentin cama a terra e o sangue
mesturdbanse na mas boca.
3.- 0 s S O ~ O Svoaron naquit abrente
coma o fume condensado e preto dos dispams
coma o eco espido das detonacibs
coma o berm incontido das nosas almas:
"Viva G a l b Ceibe!"
Era cousa de nenos. Era un xogo.
Morrer esi b e r r d o na mafian de inverrm,
perto do mar nevado, baixo do abrcnte,
sobor da herba chea de vizosidade.
Perder a vida poi soitos, por un sofio,
Increibremenre.
L Q Upodia ~ coidar na morte naquil intre.
Perder a vida por meras ilusi6s
que voaron co fume dos disparos,
que se perderon cos berros infantiles
daqueles homes mortos no chan.

4.- FIcaron boca abaixo.


Cas mans estricadas.
Na mafian acesa e lnzada de arrecendores o ulor do mar, da terra
mollada,
da herba e do fume lonxano do toxo qneimado.
Ficwon esquecidos, vaideiros, xa pra apodrecer.
A se desfacer na terra grao a grao.
A se perder pra sempre.
Esfa 6 a realidade.
c.
5 . - iAlgukn recolleu o soao dun neno?
~AlguknrecollCu a verba, o berro, a ollada impalpabre
do que se aferra,
cheo de ui& M, vida c a d l o das tebras?
LOUpedeuse pra sapre?
jDesfi&ronse na vougo como un eco arrepiado os seus berros
e desapareceron no ren xa sen rernedio, ou ainda alentan,
e tefien espranza de abrochar da terra coma homes?
iAlguCn recolleu o soRo dun neno?
6.- Dkixame vagar nista manan cabo da costa.
A
Ouvir as gueivotas que vidn sobor da terra aberta.
Dkixame vagar perdido no arrecendor da terra fecundada.
E perderme en sonos i espranzas.
Dtixame nan renunciar aos valciros sofios desespradw
e scguk agardando.

Xohiin Casal
... Autant de dtbouchbs qui remettent 8 A
l'honneur les ilustrateurs, dont I'etoile
avait pali ces dernitres annts au profit des A
photographes. Tout le monde a encore
en mtmoire la campagne "Vivez en
Europe 1" de I'hiver dernier, collaor
d'esprit pop'art rtalist par le
1
11
studio Agraph, mtlant des
personnages dessints 8 des
dtments reels prtdecoupks.
iPourquoi avoir choisi de
faire campagne avec une
illustration plutdt qu'avec

restrictive des personnages,


volontairement d'ailleurs
reprtsentes sans visage (. ..)
La photo frappe, le
dessin fait rsver. I1

montrable*: un
moteur en cteclatt))
comrne on dit un
ccecorchen, la statue de la
statue de la Libertt penchte I
-

comme la tour de Pise, de coquets


pavillons dont la premitre pierre n'est
pas encore poste.. .
De nombreux cintastes, tels Ettore
Scola ou Jean-Jacques Annaud
A
("La Guerre du Feu") font leurs
propes croquis de mise en sctne
au cours des tournages. Une
dimensi6n suplkmentaire, une
faqon de regarder le monde
autrement; tout I'avantage du
trait de crayon est 18: il n'est pas
objetif. Quel meilleur hommage
peut-on dlailIeurs rendre au dessin
que celui fait par I'un des plus grand
photographes de I'tpoque, Henri
Cartier-Bresson? Depuis 1973, il a post
ses appareils. Au fusain, 8 I'encre, au
crayon, A la mine de plomb, il dessine.
Jardin des Modes/octobre 1983

Proxecto e coordinaci6n:
Margarita Ledo
Edita: Asociaci6n de Escritores
en Lingua Galega
Presidente:
Uxio Novoneyra
Secretario:
Alfonso Pexegueiro
DeseAo grhfico:
Xurxo Fernhdez
Correspondencia:
Gran Via, 180-1 C - VIGO
Suscripci6n anual:
700 ptas. Precio exemplar: 175 ptas.
Este numero 2 foi patrocinado pola
Caixa de Aforros Municipal de Vigo,
contando tamtn coa axuda da
Diputaci6n Provincial de Lugo.
ESCRITA fai constar o seu
agradecimento a ambas entidades.
Imprime: Artes Grhficas Galicia, S.A.
c/. Segovia, 15 - Vigo
Dep. Legal: C. 1.027 - 1983

L
Caja de l:,,rros Municipal de Vigo

You might also like