Dr.

CƠ QUAN TIỀN ĐÌNH

ỐC TAI

THS.BS.VÕ KHÁNH PHƯƠNG

 Dr.P
MỤC TIÊU

u Phân biệt giới hạn tai ngoài, tai giữa, tai trong
u Mô tả các thành và chức năng từng phần
u Mô tả chuỗi xương con và động tác
u Giải thích cấu tạo hòm nhĩ liên quan chức
năng và bệnh lý tai giữa
u Mô tả cấu tạo mê đạo xương và mê đạo màng
u Giải thích cơ chế nghe
 Dr.P
TAI
u Tai ngoài: loa tai, ống tai ngoài
u Tai giữa: hòm nhĩ, vòi nhĩ và các xoang chũm
u Tai trong: mê đạo xương và mê đạo màng
 Dr.P
TAI NGOÀI
u Loa tai: có nhiều nếp lồi lõm
- Có 2 mặt: ngoài và trong

Hố thuyền Hố tam giác

Gờ đối luân Gờ luân

Xoắn tai Bình tai

Đối bình tai Khuyết gian
Bình tai
 Dr.P
TAI NGOÀI
u Loa tai
- Da: dính mặt ngoài sụn hơn
mặt trong
- Sụn: tạo hình dạng của tai
 Dr.P
TAI NGOÀI
u Loa tai
- Dây chằng và cơ:
+ Ngoại lai: dây chằng và cơ tai trước, trên, sau
+ Nội tại: cơ nhĩ luân lớn và bé, cơ bình tai và đối
bình tai, cơ chéo tai, cơ tháp tai, cơ khuyết nhĩ luân
 Dr.P
TAI NGOÀI
u Ống tai ngoài
- Xoăn tai đến màng nhĩ
- Thành sau trên 25mm và thành
dưới trước 31mm
- Từ trước xuống dưới cong hình
chữ S
 Dr.P
TAI NGOÀI
u Ống tai ngoài
Liên quan:
- Thành trước: ở hố hàm
và tuyến mang tai
- Thành dưới: tuyến
mang tai
- Thành trên: ngách
thượng nhĩ và tầng sọ
giữa
- Thành sau: xoang
chũm
 Dr.P
TAI NGOÀI
u Ống tai ngoài
Cấu tạo:
- 1/3 ngoài là sụn
- 2/3 trong là xương thái
dương
- Da 1/3 ngoài: lông và
tuyến ráy tai
 Dr.P
TAI NGOÀI
u Ống tai ngoài
Mạch máu và thần kinh:
- Động mạch tai sau
- Động mạch thái dương
nông
- Động mạch tai sâu
(động mạch hàm)
- Thần kinh ống tai ngoài
(V3) và nhánh tai (X)
 Dr.P
TAI GIỮA
u Hòm nhĩ: giống hình hộp
có 6 mặt chếch từ trước
ra sau
- Hòm nhĩ thật: chuỗi
xương con và màng nhĩ
- Ngách thượng nhĩ
 Dr.P
TAI GIỮA
u Hòm nhĩ
- Thành trần: liên quan với hố sọ giữa qua mảnh xương
mỏng
- Thành tĩnh mạch cảnh (sàn): hẹp chiều ngang liên
quan tĩnh mạch cảnh trong
 Dr.P
TAI GIỮA
u Hòm nhĩ
- Thành trước (động mạch
cảnh):
+ Trên cơ căng màng nhĩ
+ Dưới lỗ nhĩ vòi tai
+ Động mạch cảnh trong
cách hòm nhĩ bởi vách
xương mỏng è Viêm tai
giữa đau tai theo nhịp đập
 Dr.P
TAI GIỮA
u Hòm nhĩ
- Thành màng (ngoài):
màng nhĩ gắn vòng nhĩ
tại rãnh nhĩ
 Dr.P
TAI GIỮA
u Hòm nhĩ
- Thành chũm (sau):
+ Ống thông hang: thông
hòm nhĩ với hang chũm è
các xoang chũm
+ Lồi thần kinh mặt
+ Lồi tháp: gân cơ bàn đạp
+ Lồi nhĩ ống thừng nhĩ: nơi
thừng nhĩ vào hòm nhĩ
 Dr.P
TAI GIỮA
u Hòm nhĩ
- Thành mê đạo (trong):
+ Ụ nhô: nền của ốc tai tạo thành. Đám rối nhĩ là
thành phần của thần kinh nhĩ (TK IX)
+ Cửa sổ ốc tai: hình tròn, màng nhĩ phụ đậy vào
 Dr.P
TAI GIỮA
u Hòm nhĩ
- Thành mê đạo (trong):
+ Lồi ống bán khuyên ngoài
+ Mỏm hình ốc: trước ụ nhô,
chứa cơ căng màng nhĩ
+ Lồi thần kinh mặt: chứa
thần kinh mặt đi từ cong
xuống thành chũm
 Dr.P
TAI GIỮA
u Màng nhĩ
- Mỏng, màu xám long lánh, hơi trong suốt, hình
bầu dục
- ĐK đứng 9-10mm. ĐK ngang 8-9mm
- Nằm nghiêng hợp thành trên góc1400
 Dr.P
TAI GIỮA
u Màng nhĩ

Phần chùng Mỏm ngoài

xương búa
Phần căng Cán xương búa
Rốn nhĩ
Nón sáng
Vòng nhĩ
 Dr.P
TAI GIỮA
u Màng nhĩ: dày 0,1 mm
Cấu tạo 4 lớp:
- Da: liên tiếp da ống tai
- Hai lớp sợi: lớp tia và lớp
vòng (không có ở phần
chùng)
- Niêm mạc: liên tiếp với hòm
nhĩ
 Dr.P
TAI GIỮA
u Màng nhĩ
Mạch máu và thần kinh:
- Động mạch hàm: động
mạch tai sâu và động
mạch nhĩ trước
- Mặt ngoài: nhánh tai thái
dương (V3), nhánh tai (X)
- Mặt trong: TK nhĩ (IX)
 Dr.P
TAI GIỮA
u Các xương con
- Xương búa
- Xương đe
- Xương bàn đạp
 Dr.P
TAI GIỮA
u Các xương con
- Xương búa

Chỏm
Mỏm ngoài Cổ
Mỏm trước

Cán
 Dr.P
TAI GIỮA
u Các xương con
- Xương đe

Thân
Trụ ngắn

Trụ dài
Mỏm đậu
 Dr.P
TAI GIỮA
u Các xương con
- Xương bàn đạp

Chỏm
Trụ sau
Trụ trước
Đế
 Dr.P
TAI GIỮA
u Các khớp
- Khớp đe búa
- Khớp đe bàn đạp
- Khớp bán động nhĩ bàn
đạp
 Dr.P
TAI GIỮA
u Các dây chằng
- Xương búa: dây chằng
búa trên, trước, ngoài
- Xương đe: dây chằng đe
trên, sau
- Xương bàn đạp: dây
chằng vòng bàn đạp
 Dr.P
TAI GIỮA
u Cơ căng màng nhĩ: từ sụn
vòi tai đến cán xương
búa
- Cán búa kéo vào trong
è thân xương đe ra
ngoài è xương bàn đạp
ấn vào cửa sổ tiền đình
è tăng áp lực ngoại
dịch
- Cơ của tiếng nhỏ và trầm.
Bị chi phối bởi TK V3
 Dr.P
TAI GIỮA
u Cơ bàn đạp: trong gò
tháp. Gân cơ đến bám
cổ x.bàn đạp
- Xương bàn đạp bị kéo ra
cửa sổ tiền đình è giảm
áp lực ngoại dịch
- Cơ của tiếng lớn. Bị chi
phối bởi TK VII
 Dr.P
TAI GIỮA
u Mạch máu hòm nhĩ
- Động mạch nhĩ trước và trên
(động mạch hàm)
- Động mạch nhĩ sau (động
mạch tai sau)
- Nhánh đá (động mạch màng
não giữa)
- Động mạch nhĩ dưới (động
mạch hầu lên)
- Tĩnh mạch è xoang tĩnh mạch
đá trên và đám rối chân bướm
 Dr.P
TAI GIỮA
u Thần kinh hòm nhĩ
- Đám rối nhĩ (TK nhĩ)
- Đám rối động mạch
cảnh trong (hệ TK giao
cảm)
 Dr.P
TAI GIỮA
u Vòi tai: lỗ nhĩ đến lỗ hầu vòi tai, chếch xuống dưới
vào trong ra trước, dài 37mm
 Dr.P
TAI GIỮA
u Vòi tai
- Phần xương: 1/3 ngoài
Liên quan:
+ Trên cơ căng màng nhĩ
+ Trong: động mạch cảnh
trong
Nối với sụn ở eo vòi
 Dr.P
TAI GIỮA
u Vòi tai
- Phần sụn: 2/3 trong nằm trong
rãnh vòi tai ở nền xương
bướm
- Tận hết ở lỗ hầu vòi tai, sau
xương xoăn mũi dưới
 Dr.P
TAI GIỮA
u Vòi tai
- Lớp niêm mạc phần sụn chứa nhiều hạch hạnh
nhân vòi
- Mở ra khi nuốt hoặc ngáp dưới tác động cơ
căng màn khẩu cái và cơ vòi hầu
 Dr.P
TAI GIỮA
u Vòi tai
- Động mạch hầu lên và động
mạch màng não giữa cấp
máu
- Tĩnh mạch è Đám rối chân
bướm è Tĩnh mạch cảnh
trong
- Đám rối nhĩ (thần kinh IX) và
thần kinh chân bướm (thần
kinh V3)
 Dr.P
TAI TRONG
u Nằm trong phần đá xương thái dương
u Gồm: mê đạo xương và mê đạo màng
 Dr.P
TAI TRONG
u Mê đạo màng: hệ thống các ống và khoang
chứa nội dịch
 Dr.P
TAI TRONG
u Mê đạo màng
- Ống bán khuyên trước:
thẳng đứng và thẳng góc
với trục xương đá
- Ống bán khuyên sau:
thẳng đứng và song song
với trục xương đá
- Ống bán khuyên ngoài:
nằm mặt phẳng ngang
 Dr.P
TAI TRONG
u Mê đạo màng
- Trụ màng bóng: tận cùng bằng bóng màng. Có
mào bóng nơi tận cùng TK tiền đình
- Trụ màng đơn: ống bán khuyên trước và sau è
trụ màng chung
 Dr.P
TAI TRONG
u Mê đạo màng
- Soan nang: nhận 5 lỗ của 3 ống bán khuyên,
nối với cầu nang bằng ống soan cầu
- Cầu nang nối với ống ốc tai bằng ống nối
 Dr.P
TAI TRONG
u Mê đạo màng
 Dr.P
TAI TRONG
u Mê đạo màng
- Soan nang è ống nội dịch (cống tiền đình) è
túi nội dịch nằm dưới màng cứng (mặt sau
xương đá)
 Dr.P
TAI TRONG
u Mê đạo màng
- Ống ốc tai: 32mm, xoắn 2,5
vòng.
+ Thành dưới (mảnh nền):
màng xoắn è thành ngoài ốc
tai. Cơ quan xoắn ốc nơi tận
cùng thần kinh ốc tai
 Dr.P
TAI TRONG
u Mê đạo màng
- Nội dịch: tương tự dịch nội
TB (nhiều kali) nhưng ít
protein. Được tiết từ dây
chằng xoắn ốc tai
- Khoang ngoại dịch: bao
quanh mê đạo màng,
tương tự dịch não tủy (nhiều
natri) nhưng nhiều protein
hơn
Khác nhau về thành phầnèchênh lệch điện thếèxung
động thần kinh
 Dr.P
TAI TRONG
u Mê đạo màng
- Khoang ngoại dịch:

Thang tiền đình

Màng tiền đình

Mảnh nền

Thang nhĩ
 Dr.P
TAI TRONG
u Mê đạo màng
- Khoang ngoại dịch: thang tiền đình và thang nhĩ
thông ở khe xoắn ốc
- Cống ốc tai (ống ngoại dịch): thông ngoại dịch
với mặt dưới xương thái dương
 Dr.P
TAI TRONG
u Mê đạo xương: hốc xương
trong phần đá xương thái
dương. Bọc lấy mê đạo
màng và khoang ngoại
dịch
- Tiền đình: tiền đình thật sự
và ống bán khuyên xương
- Ốc tai
 Dr.P
TAI TRONG
u Mê đạo xương
- Các ống bán khuyên
xương:
+ Ống bán khuyên xương
trước
+ Ống bán khuyên xương sau
+ Ống bán khuyên xương
ngoài
 Dr.P
TAI TRONG
u Mê đạo xương
- Tiền đình thật sự: Soan
nang và cầu nang
+ Thành ngoài: cửa sổ tiền
đình
+ Thàng trong: ngách bầu
dục, ngách cầu, lỗ thông
với cống tiền đình
 Dr.P
TAI TRONG
u Mê đạo xương
- Ốc tai: chứa ống ốc tai,
xoắn 2,5 vòng
+ Đáy: tạo u nhô
+ Đỉnh: hướng về trước
ngoài
 Dr.P
TAI TRONG
u Mê đạo xương
- Ốc tai: có một trụ è mảnh
xoắn xương (TK ốc tai) è
cơ quan xoắn
+ Ống ốc tai gắn vào bờ tự
do mảnh xoắn: thang tiền
đình và thang nhĩ (màng nhĩ
phụ)
 Dr.P
TAI TRONG
u Âm thanh è chuyển động xương con è cửa sổ
tiền đình è rung chuyển ngoại dịch thang tiền
đình è thang nhĩ è rung chuyển nội dịch è cơ
quan xoắn è xung động thần kinh è thần kinh
ốc tai
 Dr.P
TAI TRONG
u Mạch máu
- Động mạch mê đạo (động mạch nền)
- Tĩnh mạch mê đạo è xoang tĩnh mạch đá dưới
 Dr.P
TAI TRONG
u Thần kinh tiền đình ốc tai
- Phần ốc tai: đảm nhận chức năng nghe è cơ
quan xoắn
- Phần tiền đình: thăng bằng è ống bán khuyên
màng, soan nang, cầu nang
 Dr.P

CÁM ƠN CÁC BẠN LẮNG NGHE…!