ĐỊNH HƯỚNG ĐƯỜNG THẲNG ,p.

ph¸p ®o kho¶ng c¸ch

yªu cÇu cÇn th¶o luËn:
1. thÕ nµo lµ ®Þnh híng ®êng th¼ng, híng nam b¾c
thùc,nam b¾c tõ
2. gãc héi tô kinh tuyÕn , gãc ph¬ng vÞ thùc, ph¬ng vÞ tõ,
gãc ®Þnh híng, quan hÖ gi÷a chóng
3. c«ng thøc tÝnh chuyÓn ph¬ng vÞ trong trêng hîp gãc
®o bªn tr¸I bªn ph¶I tuyÕn ( bµI tËp tÝnh chuyÒn ph¬ng
vÞ)
4. c¸c ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®êng th¼ng vµ c¸ch thùc
hiÖn
5. ®o kho¶ng c¸ch trùc tiÕp
6.®o kho¶ng c¸ch gi¸n tiÕp
 §4-2 kh¸i niÖm vÒ ®Þnh híng ®êng th¼ng
1- Hướng nam bắc thùc vµ ®é héi tô kinh tuyÕn
a. Hướng nam bắc thùc
Híng Nam B¾c thùc lµ híng Nam B¾c cña ®êng kinh tuyÕn tr¸i ®Êt

b- §é héi tô kinh tuyÕn

P
S
ASB = γ – Gãc thu hÑp kinh tuyÕn - ®é gÇn kinh tuyÕn
γ
XÐt tam gi¸c vu«ng OSA:
B¾c
A AS = AO. tg(90-φ) = R.ctgφ
d B
M d
AS 
R d.tg
N 
tg

T©y φφ O
§«ng
AS
R
d
XÝch ®¹o §æi ra phót '  .tg.3438'  0.54.d.tg
R

§æi ra gi©y "  d .tg.206265"

P’ R
Nam
NhËn xÐt
 Khu ®o ®¹c trong khu vùc nhá kho¶ng c¸ch gi÷a
c¸c ®iÓm kh«ng lín, cã thÓ coi ®êng kinh tuyÕn t¹i
mäi ®iÓm trªn mÆt ®Êt lµ song song víi nhau bá
qua gãc thu hÑp kinh tuyÕn.
 C¸c ®iÓm n»m trªn ®êng xÝch ®¹o φ = 0 gãc thu
hÑp kinh tuyÕn lµ 0
 C¸c ®iÓm n»m ë 2 cùc φ = 90o gãc thu hÑp kinh
tuyÕn b»ng v« cïng.
 NÕu cïng n»m trªn 1 vÜ tuyÕn c¸c kinh tuyÕn cµng
n»m c¸ch xa nhau, gãc thu hÑp kinh tuyÕn cña
chóng cµng lín.
2- Hướng nam bắc tõ vµ ®é tõ thiªn
a. Hướng nam bắc tõ: Hướng của trục kim nam châm
b- §é tõ thiªn: Hợp bởi hướng nam bắc thực và nam bắc từ
d - §é tõ thiªn

δ (-)
δ (+)

Độ từ thiên đông Độ từ thiên tây

 3. Góc phương vị
a. Định nghĩa:

b. Tính chất: ANM1

- Biến thiên 0º < A < 360º ANM4 ANM2

- Phương vị thuận và phương vị nghịch :

ANM3
AMN -ThuËn

ANM -NghÞch

NÕu bá qua ®é héi tô kinh tuyÕn

Bắc
AT = AN  1800 Bắc

-Phương vị tại các điểm khác nhau trên cùng 1 đường N

ANM
thẳng bằng nhau nếu bỏ qua góc thu hẹp kinh tuyến
AMN

M
 c. Phân loại
- Góc phương vị thực: Hướng bắc là hướng bắc thực (AMN)
- Góc phương vị từ: Hướng bắc là hướng bắc từ (mMN)

Bắc thùc
Bắc thực

N N
-d m ANM
MN

AMN AMN
M Ký hiÖu: A
M Ký hiÖu: m
A = 00  3600 m = 00  3600
mT = mN ± 1800
Quan hÖ: A = m + d
 4- Gãc ®Þnh híng
Hướng chuẩn là hướng bắc của kinh tuyến giữa trong múi
chiếu Gaoxơ hay các trục tung trong lưới toạ độ

Ký hiÖu: a x
a = 00  3600
aT = aN ± 1800
Quan hÖ gi÷a: A, m & a
 N
a =A±  mMN
d
a=m+d ±  a MN

AMN
M
§4-3 CÊu t¹o ®Þa bµn
3- CÇn h·m
1- kim nam ch©m 4- §êng ng¾m chuÈn 0
2- Vßng ®é 5- Hép ®Þa bµn

Vßng
1- kim nam ch©m 18
nh«m
0

§Çu §Çu
b¾c nam

2
0
2- Vßng ®é
0
3- CÇn h·m

1
0
4- Hép ®Þa bµn

5- §êng ng¾m chuÈn 18

0
 B¾
§4-4 §o gãc ph¬ng vÞ tõ b»ng ®Þa bµn c
aM
N

§ 4.5 Quan hệ giữa góc định hướng và góc bằng

1- Tính góc bằng từ các góc định hướng aBC

B

aBA


A
aBA - aBC =  C
 2. Tính chuyền góc định hướng
a. Góc bằng ở bên phải hướng tính chuyền
B aB aD
β1, β2, β3 nằm bên phải chiều C D E
aA β1 β3
tính chuyền từ A-B-C-D-E aC
A
B
Chiều đo D
C E
αi = αi-1 + 180º - βi β2

b. Góc bằng ở bên trái hướng tính chuyền

β1, β2, β3 nằm bên trái chiều β1 a β3 a

B BC DE
tính chuyền từ A-B-C-D-E
a
AB Chiều β2 a D
αi = αi-1 - 180º + βi A CD
E
đo
C
α < 0 thì cộng thêm 360º

α > 360º thì trừ đi 360º

 b- BiÕt gãc ĐH cña 2 c¹nh c¾t nhau
T×m gãc kÑp gi÷a 2 c¹nh ?

  = aAB + 1800 - aBC

aAB
 = aAB + 1800 - (aCB -1800)
C  = aAB + 3600 - aCB
A aCB

ab -

at = ab + T - 1800 at -
at = ab + 1800 - P T -
P -
 CH¦¥NG V
ĐO KHOẢNG C¸CH
§5-1A Ph©n lo¹i vµ kh¸i niÖm vÒ ®o kho¶ng c¸ch
1. Theo ®é chÝnh x¸c - Cao:
- Võa
- ThÊp
2. Theo dông cô ®o - Thíc (thÐp hoÆc thíc d©y Inva)
- M¸y ®o xa quang häc
- M¸y ®o xa b»ng sãng v« tuyÕn ®iÖn hoÆc
sãng ¸nh s¸ng

3. Theo ®èi tîng ®o - §o trùc tiÕp

- §o gi¸n tiÕp
§5-1B .§¸nh dÊu ®iÓm ngoµi mÆt ®Êt

4 -6 cm 10 cm 10 cm

50 cm 50 cm
30-50 cm

Cäc gç Mèc bª t«ng Sµo tiªu

§5.2 X¸c ®Þnh ®êng th¼ng
1. X¸c ®Þnh ®êng th¼ng gi÷a hai ®iÓm ng¾m th«ng nhau
a. X¸c ®Þnh b»ng m¾t

2m

1 2 B
A
b. §Þnh tuyÕn b»ng m¸y kinh vÜ
M¸y kinh vÜ

2 N
1
M
2. §Þnh tuyÕn ®êng th¼ng gi÷a hai ®iÓm
kh«ng ng¾m th«ng nhau
a. Trêng hîp qua ®åi

C D

A B

A C D B
C3
D2
C2

D1
C1
b. Trêng hîp qua chíng ng¹i vËt B
N
Khu d©n c
M
X
A
M1 N1 B1
AM1 AN1
TÝnh kho¶ng c¸ch: MM1 = BB1 ; NN1 = BB1(*)
AB1 AB1
- Tõ A phãng tuyÕn AX.
- X¸c ®Þnh ch©n ®êng vu«ng gãc h¹ tõ B xuèng Ax
- Chän s¬ bé vÞ trÝ c¸c ®iÓm M1, N1
- §o c¸c ®o¹n: BB1, AB1, AM1, AN1
- TÝnh ®é dµi MM1, NN1 theo c«ng thøc (*)
- Theo h¬ng vu«ng gãc víi Ax bè trÝ ®é dµi b»ng MM1 vµ
NN1 x¸c ®Þnh vÞ trÝ M, N
 §5.3 Đo khoảng c¸ch trực tiếp
1. Dụng cụ đo

a. Thước vải
b. Thước thÐp
c. Thước d©y In va

2. Đo khoảng c¸ch bằng thước thÐp với độ chÝnh x¸c trung b×nh

a. Đo trªn khu đất bằng phẳng

b. Đo trªn khu đất dốc
§5.4 Sai số khi đo khoảng c¸ch bằng thước thÐp
a. Sai số do m¸y mãc dông cô
1. Sai sè do bản th©n thước
Δlk = l0 - lk Δlk
D = n x l0 - Δlk x n + r - xr
2.Sai số do nhiệt độ thay đổi l0
Δlt = α l (t – t0)
b. Sai số do con ngêi
1. Sai số khi đặt thước kh«ng thẳng hµng
2. Sai số do thước bị xoắn
3. Sai số do thước bị vâng xuống hoặc vồng lªn
4.Sai số do căng thước
5.Sai số do ®äc sai, ghi sai
c. Sai số ngo¹i c¶nh
§5.5 §o kho¶ng c¸ch gi¸n tiÕp
1. Dïng m¸y ®o GPS
2. M¸y ®o kho¶ng c¸ch b»ng sãng ®iÖn,sãng ¸nh s¸ng
3. Dïng m¸y quang häc vµ mia ba la
4. Dïng m¸y quang häc vµ mia
Dïng m¸y quang häc vµ mia
Trong m¸y quang häc cã líi ch÷ thËp trªn ®ã cã 2
d©y ng¾n song song vµ ®èi xøng qua d©y ngang
gi÷a ®îc gäi lµ d©y thÞ cù (d©y ®o kho¶ng c¸ch)
D©y trªn

D©y díi
D©y thÞ cù

Khi ®o kho¶ng c¸ch dïng mia gç hoÆc

hîp kim, trªn mia cã chia kho¶ng ®Õn cm
X¸c ®Þnh kho¶ng ch¾n gi÷a 2 d©y thÞ cù
a. Trêng hîp tuyÕn ng¾m n»m ngang

d f D’
p- B
d- a a’
f-
p e n
b b’ F
D’- A
n- i
N
h
D-
D
M

- C«ng thøc tÝnh KC: D

 b. Trêng hîp tuyÕn ng¾m nghiªng(V kh¸c
0)
B’ B
Gi¶ sö mia A’B’vu«ng gãc OI t¹i I v
n’/2
K.C¸ch OI = Do = k.n’ + C I

D = Do.cosV a’ e n/2

V× gãc e nªn coi c¸c d©y thÞ

a V A A’
o
b’
cù song song d©y ngang gi÷a b
N
B’ B
n’/2 v

I M D
n/2
A A’
Do= kn.cosV + C
XÐt IBB’vu«ng t¹i B’ D = Do.cosV
D = (kn.cosV + C)cosV
A’B’ = AB.cosV
n’ = n.cosv D = kn.cos2V + C.cosV