Kitabımızı Tanıyalım!

Konu Özeti
Kazanıma ait temel
bilgilerin verildiği
bölümdür.

Hızlı Bilgi - Basamaklı

Pratik Yöntemler Zaman Yönetimi
Zaman kazandıracak Zaman yönetimi becerisi
ve soruyu kısa yoldan kazanmanız amacıyla
çözmenizi sağlayacak her testin üzerine
bilgilerdir. ideal çözüm süresi
yazılmıştır.

Bilgi Kavrama Kazanım Bilgi

Sorusu (BKS) Kavrama Testi Kavrama Testi
(Yeşil Test) (Mavi Test)
Kazanımın kavranması Her kazanımın altında, Konunun kavranması
için verilen, 4 farklı sadece o kazanımla için temel düzey
zorluk düzeyi olan ilgili sorulardan sorulardan oluşan
çözümlü sorulardır. oluşan testtir. testtir.

ÖSYM
Bilgi Tarzı Test
Uygulama Testi (Turuncu Test)
(Kırmızı Test)
Konu ile ilgili ÖSYM’nin
Konunun pekiştirilmesi sorabileceği zorlukta
için üst düzey sorulardan hazırlanan karma testtir.
oluşan uygulama Yeni nesil sorular
testidir. ağırlıktadır.

Çıkmış Sorular
(Turkuaz Test)
Konu ile ilgili
ÖSYM’nin sorduğu
soruların bulunduğu
testtir.
 G. KOORDİNATÖR:
Harun DERİN

YAZARLAR:
Öner ÇELİKAN
Gürhan İÇÖZ
Mete AKAR

EDİTÖR:
Nuri SOYUDURU

Copyright © Bu kitabın her hakkı saklıdır.

Hangi amaçla olursa olsun,

bu kitabın tamamının ya da bir kısmının,
kitabı yayımlayan yayınevinin önceden
izni olmaksızın elektronik, mekanik, fotokopi
ya da herhangi bir kayıt sistemi ile çoğaltılması,
yayımlanması ve depolanması yasaktır.

ISBN: 978-625-7532-03-7
0508 - 1 - 21
 Sunuş
Sevgili Öğrenciler,

Hepiniz hedeflerinize ulaşmak için sınavlara giriyorsunuz. Bu sınavlara hazırlık süreci

uzun, yorucu ve sabır isteyen bir yolculuk. HIZ ve RENK YAYINCILIK olarak bu uzun yolculuk-
ta sizlerin destekçisi ve rehberi olmayı bir görev bilmekteyiz. Bu anlayışla hazırladığımız soru
bankalarımızla sınavlara hazırlık sürecinde başarınızı daha yukarılara taşımak ve istediğiniz
hedefe sizleri ulaştırabilmek temel amacımızdır.

LOGARİTMA VE DİZİ SORU BANKASI, siz değerli öğrencilerimizi ÖSYM tarafından ha-
zırlanan AYT sınavında çıkabilecek sorulara adapte edebilme düşüncesiyle oluşturulmuş eşsiz
bir yardımcıdır. Kitabımızda 147 tanesi çözümlü ve 487 tanesi video çözümlü olmak üzere,
toplam 634 soru bulunmaktadır.

Titiz bir çalışmanın ürünü olan LOGARİTMA VE DİZİ SORU BANKAMIZ, MEB’in müf-
redat programıyla ve ÖSYM’nin soru tarzlarıyla birebir uyumlu olup oluşturulan tüm testler ve
sorular konu kavrama ve uygulama sırasına göre kademeli bir şekilde hazırlanmıştır.

Kitabın hazırlanmasında büyük emekleri geçen yazarlarımız Sayın Doç. Dr. Gürhan
İÇÖZ, Öner ÇELİKAN ve Mete AKAR’a; kitaptaki soruları titizlikle inceleyen redakte ekibimizin
değerli üyeleri: Kadir ÖNER, Faruk KORKMAZ, Fikret HEMEK, Abdullah AHMETOĞLU, Burcu
ALTUNAL, Sinem Yayla ÖCAL, Zeynep Esra PEHLİVAN ve Öznur KARABIYIKOĞLU'na; edi-
törümüz Nuri SOYUDURU’ya ve dizgi ve tasarım uzmanımız Raşit SAVAŞ'a teşekkür ederiz.

Başarılarınıza Hız ve Renk katabilmek dileğiyle…

HIZ VE RENK YAYINCILIK

 İÇİNDEKİLER

LOGARİTMA DİZİLER
Üstel Fonksiyon ...................................................7 Gerçel Sayı Dizisi...............................................95

Logaritma Fonksiyonu........................................13 Sabit ve Eşit Dizi...............................................100

Logaritma Fonksiyonunun En Geniş Tanım

Dizi Özellikleri...................................................101
Kümesi...............................................................17

İndirgeme Bağıntısı..........................................104
Logaritma Fonksiyonunun Özellikleri..................25

Aritmetik Dizi.....................................................113
Logaritma Fonksiyonunun Grafiği.......................43

Üstel ve Logaritmalı Denklemler.........................51 Geometrik Dizi..................................................131

Üstel ve Logaritmalı Eşitsizlikler.........................59 Toplam Sembolü ve Özel Sayı Dizileri.............147

Bir sayının Logaritmasının Yaklaşık Değeri........67 ÖSYM Soruları.................................................159

Gerçek Hayat Durumları ile İgili Üstel ve Logarit-

mik Fonksiyon Problemleri.................................75

Üstel ve Logaritma Testleri (Karma)...................81

ÖSYM Soruları...................................................89
LOGARİTMA
 2021 2021
AYT MATEMATİK SORUSU AYT KONDİSYON DENEMESİ AYT MATEMATİK SORUSU AYT KONDİSYON DENEMESİ

TEST

 LİMİT VE SÜREKLİLİK
ÖSYM Tarzı Test
14 dk 1
1. y = f(x) = x3 – x fonksiyonunun değişimini incelemek 3. Gerçel sayılar kümesinde tanımlı y = f(x) fonksiyonu
isteyen Feride, bunun için sayı doğrusunda [–4, 4] için
aralığını 80 eş parçaya ayıran noktaları belirliyor.
x † 2– iken y † 5–
Daha sonra, elde ettiği noktalar için y = f(x) değerlerini
x † 2+ iken y † 8–
hesaplayıp sonuçları tablolaştırıyor.
olduğu bilinmektedir.
x –4 –3,9 ... 3,9 4
Buna göre, y = f(x) fonksiyonunun grafiği

SONRA ÖSYM
y = f(x) –60 –55,419 ... 55,419 60

ÖNCE BİZ SORDUK

y y
Buna göre, tabloyu inceleyen Feride, I. II.
8 8
I. x † 0 iken y † 0 olur.
– +
5 5
II. y değeri 3 defa sıfıra eşit olur.
III. x † 1– iken y † 0+ olur. O x O x
2 2
ifadelerinden hangilerini yazarsa, doğru çıkarımlar-
da bulunmuş olur?
y
III.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
8
D) I ve II E) I, II ve III
5

O x
2

H
I grafiklerinden hangileri olabilir?
Z
V A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
E
D) I ve III E) II ve III
R

2021
E
N

2021
K

AYT MATEMATİK SORUSU TÜREV SORU BANKASI

AYT MATEMATİK SORUSU LİMİT SORU BANKASI  TÜREV VE SÜREKLİLİK İLİŞKİSİ -

5.
5. 3 2
f(x) = mx + nx + 2x – 1 8.
2.
fı(1) = 5
2. Gerçel sayılar kümesinde, 4. P(x) 4. dereceden bir polinom olmak üzere,
P ( x)
ı
f (–1) = 11 dir.
f(x) = 6 – x2 • lim x =0
B
x"0
10 Buna göre, m · n çarpımı kaçtır?
g(x) = x P ( x)
• lim =0 A)
x"3 x –3 3
A) – 2
3
B) 4 C) –3 D) 3
3
E) – 4
fonksiyonları veriliyor.
P ( x)
• lim =4
x"1 x –2

*
g (x), x # a
h (x) = f (x), a < x < b olduğu biliniyor.
g (x), x $ b
P (x)
Buna göre, lim limitinin değeri aşağıdakiler-
fonksiyonu gerçel sayılar kümesinde süreklidir. x " 0 x2
den hangisine eşittir?
Buna göre, a + b toplamı kaçtır?
A) – 9 B) – 6 C) 0 D) 6 E) 9
A) – 3 B) – 1 C) 1 D) 2 E) 3

1.D 2.B 3.D 4.A

99

6. f(x) = ax3 – ax2 9.

f(2) + fı(1) = 15 tir. fo
Buna göre, a kaçtır? ki
H
I

2021
A) –3 B) –2 C) 2 D) 3 E) 4 Z A)

2021
V
E

R
E
N
AYT MATEMATİK SORUSU TÜREV TEST K
 SORU
TÜREV BANKASI
UYGULAMALARI

7.
AYT MATEMATİK SORUSU
 TÜREV UYGULAMALARI
9. d doğrusu A noktasında f(x) = 12 fonksiyonuna
ÖSYM Tarzı Test
14 dk
TÜREV SORU BANKASI 21
x
7. Aşağıda y = f(x) parabolü ile y = f(x) fonksiyonunun teğettir.
1. f: [a, b] ₺ R 3. Betül Hanım yaptığı incelemeler sonucunda bir bakteri
3.
türevinin grafiği verilmiştir. y
kültüründe başlangıçtan t dakika sonraki bakteri sayı-
y sürekli ve artan bir fonksiyon olmak üzere,
sını f(t) = –t3 + 6t2 + 10 fonksiyonu ile modelliyor.
y = f(x) y = fı(x) f(a) = c ve f(b) = d
Bu bakteri kültürünün büyüme hızı v(t) olmak üzere,
A
olduğuna göre; v(t) = fı(t) dir.
x 1
f(x) =
–2 4 x2 7. Bunaf(x) 4 2
I. f: [a, b] ₺ [c, d] fonksiyonunda
x = 2xBetül
göre, + mxHanım
+ 4x –1
kaçıncı dakikada bakteri 10.
f–1: [c, d] ₺ [a, b] ters fonksiyonu vardır. kültürünün
fı(–1) =büyüme
6 dır. hızının en büyük değeri aldığı-
–1 d [c, d] aralığında artandır. nı gözlemlemiştir? fo
II. f fonksiyonu Buna göre, m değeri aşağıdakilerden hangisidir?
9 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
III. falanı
Taralı bölgenin fonksiyonunun
2 olduğunatürevi
göre,(a,
A b) aralığında pozitif de-
noktası- B
A) –5 B) –3 C) 5 D) 3 E) 1
y = f(x) parabolü x eksenini (–2, 0) ve (4, 0) nokta- ğerdedir.
nın koordinatı aşağıdakilerden hangisidir?
larında kesiyor.
1 ifadelerinden
1 hangileri daima doğrudur? A)
Buna göre, y = fı(x) fonksiyonunun x eksenini A) b 3 , 9 l B) b 2 , 4 l C) (1, 1)
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
kestiği noktanın apsisi kaçtır? 3 4 1
D) b 2 , 9 l E) b 2, 4 l
D) I ve III E) I, II ve III 13
1 3 5
A) 2 B) 1 C) 2 D) 2 E) 2
12

H
I
Z 46
V
E

R H
E I
 LOGARİTMA 

ÜSTEL FONKSİYON
a, 1 den farklı pozitif bir gerçel sayı olmak üzere,

f: R † R+, f(x) = ax

biçiminde tanımlanan fonksiyonuna üstel fonksiyon denir.

Çözüm
BKS 1
I. 4x ifadesi
Aşağıda verilen ifadelerin üstel fonksiyon olup olmadık-
larını inceleyiniz. 4 ≠ 1 ve 4 > 0 olduğundan üstel fonksiyondur.
x
3 3 3
I. 4x II. e o ifadesinde ! 1 ve > 0 olduğundan üstel
x
4 4 4
3
II. e o fonksiyondur.
4
III. rx III. rx ifadesi r ! 1 ve r > 0 olduğundan üstel fonksiyon-

dur.
IV. xx

` 5j
x
V.
–x
IV. xx ifadesinde x $ x in durumunu bilemediğimiz için

yani x = –1, x = 0 , x = 1, olabileceğinden bu ifade üstel

fonksiyon değildir.
x
1 1 1
V. ` 5 j = f
–x
p tir. > 0 ve ! 1 olduğundan
5 5 5
üstel fonksiyondur.

Çözüm
BKS 2
a+1>0 ve a + 1 ≠ 1 olmalıdır.
f: R † R+
a > –1 a≠0
f(x) = (a + 1)x
a ! (–1, • ) – {0} olur.
fonksiyonu üstel fonksiyondur.

Buna göre, a nın en geniş değer aralığını bulunuz.

7
  LOGARİTMA

ÜSTEL FONKSİYONUN GRAFİĞİ

a > 0 ve a ≠ 1 olmak üzere,

f: R † R+ , f(x) = ax

biçiminde tanımlı fonksiyona üstel fonksiyon denir. Pozitif bir sayının tüm kuvvetleri de pozitif olduğundan f(x) = ax
fonksiyonunun görüntü kümesi R+ kümesidir.

a ! R+ – {1} olmak üzere f: R† R+ , f(x) = ax fonksiyonu

I. a > 1 için
y
f(x) = ax • f(x) = ax fonksiyonu artan fonksiyondur.

1
x
0

II. 0<a<1
y • f(x) = ax fonksiyonu azalan fonksiyondur.
f(x) = ax

x
0

HIZLI BİLGİ HIZLI BİLGİ

a, 1 den farklı bir pozitif gerçel sayı olmak üzere, • f(x) = ax üstel fonksiyonu
a > 1 için artan fonksiyon,
f: R † R+
0 < a < 1 için azalan fonksiyondur.
f(x) = ax üstel fonksiyonu
• f(x) = –ax üstel fonksiyonu
• Birebir fonksiyon
a > 1 için azalan fonksiyon,
• Örten fonksiyon
0 < a < 1 için artan fonksiyondur.
• Artan ya da azalan fonksiyon
özelliklerini taşır.

8
 LOGARİTMA 

Çözüm
BKS 3
h(x) ve k(x) fonksiyonları azalan fonksiyon olduğundan

a, b, c ve d 1 den farklı pozitif birer gerçel sayıdır. Aşağıda 0 < d < 1 ve 0 < c < 1 dir.
R kümesinden R+ kümesine tanımlı f, g, h ve k fonksiyonla- Grafikte x'e –1 verdiği- y
rının grafikleri verilmiştir. mizde d–1 > c–1 olur. k(x) = dx
1 1 h(x) = cx
y > c ise d < c dir. d–1
d
c–1
• g(x) ve f(x) fonksi-
x
h(x) = cx k(x) = d g(x) = bx yonları artan fonk- –1 0
x
f(x) = ax
siyon olduğundan
1 < a ve 1 < b olur.
y
g(x) = bx
x Grafikte x yerine 1 yazıldı-
0 f(x) = ax
ğında b > a olur. b
a
O halde, b > a > c > d dir.
x
0 1
Buna göre, a, b, c ve d gerçel sayılarını küçükten büyü-
ğe doğru sıralayınız.

Çözüm
BKS 4
I. f(x) = 3x
Aşağıda verilen fonksiyonların artanlık veya azalanlık
3 > 1 olduğu için f(x) artandır.
durumlarını inceleyiniz. x
1
f(x) = 3x II. g(x) = 41–x = 4·4–x = 4· e o
I. 4
1
II. g(x) = 41–x 0< < 1 olduğu için g(x) azalandır.
4
III. h (x) = ` 3 j · ` 3 j
–x 3
III. h(x) = ` 3 j
–x + 3

x
1
3 – 2x 1
IV. k(x) = e o = 3 3 ·f p
3 3
1
0< < 1 olduğu için h(x) azalandır.
3

3 –2 x
1 1
IV. k (x) = e o · e o
3 3
1
= ·9x
27

9 > 1 olduğu için k(x) artandır.

Çözüm
BKS 5
f(x) = cx fonksiyonu azalan ise 0 < c < 1 dir. O hâlde
f: R † R +
0 < 3a + 5 < 1
2x+3
f(x) = (3a + 5) –5 < 3a < –4
5 4
üstel fonksiyonu azalan bir fonksiyondur. – 3 < a < – 3 bulunur.

Buna göre, a nın değer aralığını bulunuz.

9
TEST

1
Kazanım Kavrama Testi
6 dk
 ÜSTEL FONKSİYON

1. Aşağıdakilerden hangisi bir üstel fonksiyondur? 4. Aşağıda f(x) = ax üstel fonksiyonunun grafiği verilmiştir.
y
A) 1x B) (–3)x C) 4–x

D) xx E) (æ–3)x y = f(x)
8

n
x
–3 0

Buna göre, n + a toplamı kaçtır?

1 1 3
A) – B) 0 C) D) 1 E)
2 2 2

5. f(x) = 32x+1

fonksiyonunun grafiği aşağıdakilerden hangisi ola-

bilir?
2. a ≠ 1, a > 0 olmak üzere;
f: R † R+ tanımlı f(x) = ax üstel fonksiyonu için, A) y B) y
I. Birebir fonksiyondur.
II. Örten fonksiyondur. 3 3
H
III. Çift fonksiyondur. I x x
Z 0 0
ifadelerinden hangileri doğrudur?
V
E
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
R C) y D) y
E
D) II ve III E) I, II ve III N
K

x x
0 3 0
–3
3. Üstel fonksiyonlarla ilgili çalışmalar yapan Bekir aşağı-
daki yolu dik koordinat düzleminde modelliyor. Yolun E) y
a–1 m x+1
ortasından geçen çizgi f (x) = c üstel fonksiyo-
3
nunun grafiğidir.
3
y 3
x
0
y=f(x)

6. a > 1 ve 0 < x < 8 olmak üzere, a ve x gerçel sayılardır.

Bir inşaat firması çalışanlarına, x saat olmak üzere,

f(x) = 3x+1 üstel fonksiyonuna göre günlük birim para

x
0 olarak yevmiye vermektedir.

Bu firmada çalışan Ümit Usta, pazartesi günü a + 3

saat, Vahit Usta ise aynı gün a –1 saat çalışmıştır.
Buna göre, a nın en geniş değer aralığı aşağıdaki-
lerden hangisidir? Buna göre, pazartesi günü Ümit Usta, Vahit Usta'nın
kaç katı kadar yevmiye almıştır?
A) (4, •) B) (2, •) C) (5, 12)
D) (–•, 2) E) (7, •) A) 3 B) 9 C) 27 D) 81 E) 243

1.C 2.C 3.A 4.E 5.B 6.D

10
 TEST

2
Bilgi Kavrama Testi
12 dk
 ÜSTEL FONKSİYON

4. Aşağıda f(x) = c a + 2m x
1. f(x) = (–7)x+4
üstel fonksiyonunun grafiği
3
x –1
3

g(x) = e verilmiştir.
y
h(x) = ^ 8 h
–7 x

y = f(x)
1 x
k(x) = c m
27
3
t(x) = rx
Yukarıda verilen fonksiyonlardan kaç tanesi üstel
x
fonksiyondur? 0 1
2
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
Buna göre, a kaçtır?

A) 21 B) 23 C) 25 D) 32 E) 33

5. f(x) = 2x+3 – 2
2. f: R † R tanımlı bir fonksiyon ve a, 1 den farklı pozitif
+
olduğuna göre, f(x + 1) in f(x) türünden eşiti aşağı-
gerçel sayı olmak üzere,
dakilerden hangisidir?
f(x) = ax fonksiyonu, H f ^x h –2
A) 2f(x) + 2 B) C) f(x) + 2
I 3
I. a > 1 için artandır. Z
V
f^xh – 2
II. 0 < a < 1 için azalandır. D) E) 3f(x) + 2
E 3
III. Birebir ve örten fonksiyondur. R
E
ifadelerinden hangileri doğrudur? N
K
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III

6. Aşağıda f(x) = c a2 –– a8 m üstel fonksiyonunun grafiği

3. Bir telefon firması çalışanlarına sattıkları telefon adedi x

x olmak üzere,
verilmiştir.
f(x) = 3 a+bx y
y = f(x)
fonksiyonu üzerinden aylık puan vermektedir. En yük-
sek puanı olan kişi ayın çalışanı seçilmektedir.

Bu firmada çalışan Harun ve İsmet şubat ayında sıra-

sıyla 4 tane telefon ve 2 tane telefon satmıştır. x
0
Harun'un şubat ayında aldığı puan, İsmet'in şubat ayın-
da aldığı puanın 81 katıdır.

Buna göre, b kaçtır? Buna göre, a nın en geniş değer aralığı aşağıdaki-
lerden hangisidir?
A) 0 B) 1 C) 2 D) 4 E) 5
A) (2, 8) B) (5, 8) C) (8, 3)
D) (2, 5) E) (–3, 2)

1.C 2.E 3.C 4.C 5.A 6.B

11
  ÜSTEL FONKSİYON

7. Aşağıda f(x) = ax , g(x) = bx ve h(x) = cx üstel fonksiyon- 9. f, g: R † R+ tanımlı

larının grafikleri verilmiştir. a –1m x
b–3m x
f(x) = c ve g (x) = c
y 2 2
h(x) = cx fonksiyonları sırasıyla artan ve azalan fonksiyonlardır.
g(x) = bx
Buna göre, a + b toplamının en küçük tam sayı
değeri kaçtır?
f(x) = ax
x A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
0

Buna göre, a, b ve c sayılarının küçükten büyüğe

doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisidir?
A) c < a < b B) c < b < a C) b < c < a
D) a < c < b E) a < b < c

10. Aşağıda y = 3–x+1 fonksiyonunun grafiği verilmiştir.

H
I y
Z
V A
8. f: R † R+ E

R
f(x) = 4x – 1 B
E
N –1
x
fonksiyonunun grafiği aşağıdakilerden hangisi ola- K C 0
bilir?
A) y B) y
Buna göre, ABOC dik yamuğunun alanı kaç birim-
karedir?

x x A) 3 B) 6 C) 9 D) 10 E) 12
0 0

C) y D) y

x x
0 0

E) y
11. f(x) = 2x + a

fonksiyonu için f(2) = 16 dır.

x Buna göre, f(–3) değeri kaçtır?
0
1 1
A) B) C) 1 D) 2 E) 4
4 2

7.E 8.C 9.D 10.B 11.B

12
 LOGARİTMA 

LOGARİTMA FONKSİYONU
a ! 1 ve a > 0 olmak üzere, I. a > 1 olmak üzere

f: R † R + y

f(x) = ax üstel fonksiyonunun tersi f–1:R+† R şeklin- y=x

de tanımlı bir fonksiyondur. Bu ters fonksiyona a tabanı-
na göre logaritma fonksiyonu denir.
y = ax
f–1(x) = y = logax x
0
y = ax ¡ x = logay
! f:R † R+
f(x) = ax fonksiyonunun grafiğinin y = logax

y = x doğrusuna göre simetriği f–1:R+† R,

• y = logax fonksiyonu artandır.
f–1(x) = logax fonksiyonunun grafiğidir.

Bir fonksiyon birebir ve örtense, tersi de bir fonksi-

yondur. II. 0 < a < 1 olmak üzere
y
Üstel ve logaritmik fonksiyon birebir ve örtendir.
y = ax y=x

x
0
y = logax

• y = logax fonksiyonu azalandır.

HIZLI BİLGİ
Bir fonksiyon artan ise tersi de artandır, azalan ise tersi de azalandır.

Çözüm
BKS 1
x
3 + log2 d + 1n = 5
x 2
3 + log2 d + 1 n = 5
2
x
log2 d + 1n = 2
olduğuna göre, x değerini bulunuz. 2

x
+ 1= 22
2
x x
+ 1= 4 & = 3
2 2
x= 6 bulunur.

HIZLI BİLGİ
logax = y ise ay = x olur.

13
  LOGARİTMA

Çözüm
BKS 2
I. f(x) = 3x·3–1
Aşağıda verilen fonksiyonların tersi olan fonksiyonları 1
y = 3x·
bulunuz. 3
I. f(x) = 3x–1 3y = 3x ¡ x = log3(3y)

II. g(x) = 2x + 2 f–1(x) = log3(3x)

5x –1 II. y = 2x + 2
III. h(x) =
2
y – 2 = 2x

x = log2(y – 2)

g–1(x) = log2(x –2)

5x – 1
III. y =
2
2y + 1 = 5x

x = log5(2y + 1)

h–1(x) = log5(2x + 1) bulunur.

BKS 3 Çözüm

f(x) = log3(x – 3) – 2 fonksiyonunun tersini bulalım.

f: (3, 3) † R
y = log3(x – 3) – 2
f(x) = log3(x – 3) – 2 fonksiyonu veriliyor.
y + 2 = log3(x – 3)
Buna göre, f–1(2) ifadesinin değerini bulunuz. 3y + 2 = x – 3

3y + 2 + 3 = x ¡ f–1(x) = 3x+2 + 3

f–1(2) = 32 + 2 + 3

= 84 bulunur.

BKS 4 Çözüm

y = log3(x + 1) ¡ 3y = x + 1
f: (–1, 3) † R
¡ 3y –1 = x
f(x) = log3(x + 1) ¡ f–1(x) = 3x – 1

fonksiyonu veriliyor. ¡ f–1(–1) = 3–1– 1

1 2
Buna göre, f–1(–1) ifadesinin değerini bulunuz. = – 1= – bulunur.
3 3

14
 LOGARİTMA 

Çözüm
BKS 5
f(x) = log2(x + 2) + 1 fonksiyonunun tersini bulalım.
f: (–2, 3) † R
y = log2(x + 2) + 1
f(x) = log2(x + 2) + 1 ve
y – 1 = log2(x + 2) ¡ 2y –1 – 2 = x
g: R † (–5, 3) f–1(x) = 2x – 1– 2
x
g(x) = 2 – 5 f–1(a) + g(3) = 17
fonksiyonları veriliyor. (2a –1 – 2) + (23 – 5) = 17
Buna göre, f–1(a) + g(3) = 17 eşitliğini sağlayan a değe- 2a – 1 – 2 + 3 = 17
rini bulunuz.
2a – 1 = 16
2a – 1 = 24 ¡ a – 1 = 4 ¡ a = 5 bulunur.

Çözüm
BKS 6
I. 3x = 4
Aşağıda verilen denklemlerde x değerlerini bulunuz.
x = log34
I. 3x = 4
II. 2x –2
=3
II. 2x – 2 = 3
III. 7x + 1 = 5 2x·2–2 = 3
1
2x· = 3 ¡ 2x = 12
4
x = log212 dir.
III. 7x + 1 = 5
5
7x =
7
5
x = log7 e o dir.
7

Çözüm
BKS 7
log2(log5a) = 1
log 2 `log 5 aj = 1
log5a = 2
olduğuna göre, a değerini bulunuz.
a = 52
a = 25 bulunur.

15
TEST

3
Kazanım Kavrama Testi
6 dk
 LOGARİTMA FONKİSYONU

1. log3(log2x) = 0 4. a, 1 den farklı pozitif bir gerçel sayı olmak üzere,

eşitliğini sağlayan x değeri kaçtır? f(x) = ax fonksiyonu için
I. Birebir fonksiyondur.
A) 1 B) 2 C) 4 D) 5 E) 6
II. a > 1 için f–1(x) fonksiyonu artan fonksiyondur.
III. a > 1 için f(x) azalan fonksiyondur.

ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III

5. log3a = 2 ve logb3 = 2
2. f birebir ve örten bir fonksiyon olmak üzere,
H a
f(x) = 2x – 2 +1 I olduğuna göre, oranı kaçtır?
Z b
olduğuna göre, f–1(x) fonksiyonu aşağıdakilerden
B) §3
V
A) 2 C) 3§3 D) 3§2 E) 5§3
hangisidir? E

R
E
A) 1 + log 2 ^x - 1h B) 2 + log 2 ^x - 1h N
K
C) 1 + log 3 ^x - 1h D) 1 + log 2 ^x + 2h

E) 2 + log 3 ^x – 1h

6. f birebir ve örten fonksiyondur.

3. f: (–2, 3) † R tanımlı f(x) = 3 log 5 (x + 1) – 2

f(x) = log5(x + 2) fonksiyonu veriliyor. olduğuna göre, f–1(1) ifadesinin değeri kaçtır?

Buna göre, f–1(2) ifadesinin değeri kaçtır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
A) 18 B) 20 C) 23 D) 25 E) 27

1.B 2.B 3.C 4.C 5.C 6.D

16
 LOGARİTMA 

LOGARİTMA FONKSİYONUNUN EN GENİŞ TANIM KÜMESİ

f(x) = log g (x) h (x) fonksiyonunun tanımlı olabilmesi için;

a) g(x) > 0

b) g(x) ! 1

c) h(x) > 0

şartlarının sağlanması gerekir.

Çözüm
BKS 1
x – 4 > 0 ve x–4!1
f(x) = log (x–4) 4
x > 4 ve x!5
fonksiyonunun en geniş tanım kümesini bulunuz.
Tanım Kümesi: (4, 3) – {5} bulunur.

Çözüm
BKS 2
x–2> 0
f(x) = log 3 ^x–2h
x>2
fonksiyonunun en geniş tanım kümesini bulunuz.
Tanım Kümesi: (2, 3) bulunur.

Çözüm
BKS 3
(x + m)·(nx – k) > 0
↓ ↓
k < n < 0 < m olmak üzere,
k
x = –m x=
f(x) = log2((x+m)·(nx –k)) n
k
k < 0 ve n < 0 olduğu için > 0 olur.
fonksiyonunun en geniş tanım kümesini bulunuz. n
m > 0 olduğu için –m < 0 olur.
k
> –m olduğundan işaret tablosu
n

k
x –m n

(x+m)·(nx–k) – + –

n nin işareti alınır.

k
O halde, en geniş tanım kümesi c –m, m olur.
n

17
  LOGARİTMA

Çözüm
BKS 4
x3 – 9x > 0 x – 2 > 0 ve x–2!1
x(x2 – 9) > 0 ↓ ↓
f(x) = log(x–2)(x3 – 9x) ↓ ↓ ↓

x1 = 0 x2 = 3 x3 = –3 x4 = 2 x!3
fonksiyonunun en geniş tanım kümesini bulunuz.

İşaret tablosunu çizelim.

x –3 0 2 3
2
x – 9x – + – – +

x–2 – – – + +

İkisi için de ortak taranan yer (3, 3) aralığıdır.

Tanım Kümesi: (3, 3)

Çözüm
BKS 5
x2 + (m –1) x + 4 > 0
f(x) = log3(x2 +(m – 1)x + 4) her x gerçel sayısı için sağlandığına göre denklemin dis-
kriminantı sıfırdan küçük olmalıdır.
fonksiyonu her x gerçel sayısı için tanımlı olduğuna
göre, m nin en geniş değer aralığını bulunuz. ∆<0
2
(m –1) –4·1·4 < 0
m2 – 2m – 15 < 0
m –5
m +3
(m –5)·(m+3) < 0

m1 = 5 ve m2 = –3 için işaret tablosunu çizilirse

m –3 5
(m–5)(m+3) + – +

m Œ (–3, 5) elde edilir.

BKS 6 Çözüm

–x2 + 3x + 4 > 0 |x – 2| > 0 |x – 2| ! 1 olmalıdır.

2
f(x) = log|x–2|(–x + 3x + 4)
(–x –1) (x – 4) > 0 ↓ x–2!1 x –2 ! –1
fonksiyonunun en geniş tanım kümesini bulunuz. x1 = –1 x2 = 4 x3 = 2 x!3 x!1
x –1 2 4
2
–x + 3x + 4 – + + –

|x – 2| + + + +

En geniş tanım kümesi: (–1, 4) – {1, 2, 3} şeklindedir.

18
 LOGARİTMA 

BKS 7 Çözüm

h(x) = logx(f(x)·g(x)) logaritmanın tanım kümesinden dolayı

Aşağıda 3. dereceden y = f(x) ve 4. dereceden y = g(x)
polinom fonksiyonlarının grafikleri verilmiştir. f(x)·g(x) > 0 x > 0 ve x ! 1 olmalıdır.
↓ ↓
y x1 = –3 x1 = –3
x2 = 0 x2 = 0
x3 = 3 x3 = 3
x4= 3
y = f(x)
x –3 0 3
3 x f(x).g(x) + + + –
–3 0
x – – + +
y = g(x)

En geniş tanım kümesi, (0, 3) – {1} olur.

h(x) = logx(f(x)·g(x)) fonksiyonu tanımlanıyor.

Buna göre, h fonksiyonunun en geniş tanım kümesini

bulunuz.

BKS 8 Çözüm

h(x) = log3(f(x)·g(x))
Aşağıda y = f(x) ve y = g(x) doğrusal fonksiyonlarının gra-
x f (x)
fikleri verilmiştir. + =1
–2 2
y –x + f(x) = 2 ¡ f(x) = x + 2
x g (x)
y = f(x) + =1
3 3
3 x + g(x) = 3 ¡ g(x) = –x + 3

f(x) · g(x) > 0

2 (x + 2) · (–x + 3) > 0

x Buradan köklerimiz, –2 ve 3 olur.

–2 0 3
x –2 3
y = g(x)
f(x).g(x) – + –
h(x) = log3(f(x)·g(x)) fonksiyonu tanımlanıyor.

En geniş tanım kümesi (–2, 3) şeklindedir.

Buna göre, h fonksiyonunun en geniş tanım kümesin-
deki x tam sayı değerlerinin toplamını bulunuz.
Bu aralıktaki tam sayılar –1, 0, 1, 2 olup toplamları

–1 + 0 + 1 + 2 = 2 bulunur.

19