Kościół św.

Wojciecha w Łanach Wielkich[edytuj]

Dodaj języki
 Artykuł
 Dyskusja
 Czytaj
 Edytuj
 Edytuj kod źródłowy
 Wyświetl historię
Narzędzia
















Na mapach: 50°30′28,930″N 19°50′57,098″E (mapa)

Kościół świętego Wojciecha
270/62 z 12.04.1962

1585/95 z 20.06.1995
A/663/2020 z 5.06.2020

kościół parafialny

widok ogólny kościoła

Państwo Polska

Województwo śląskie

Miejscowość Łany Wielkie

Adres Łany Wielkie nr 46

Wyznanie katolickie

Kościół rzymskokatolicki

parafia Parafia św. Wojciecha w

Łanach Wielkich
 Wezwanie Święty Wojciech

Wspomnienie 23 kwietnia
liturgiczne

[pokaż]Historia

[pokaż]Dane świątyni

Położenie na mapie województwa śląskiego

(Przełącz na mapę Polski)

Kościół świętego Wojciecha

50°30′28,930″N 19°50′57,098″E

Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół Świętego Wojciecha –

zabytkowy parafialny kościół rzymskokatolicki znajdujący się w Łanach
Wielkich. Kościół należy do dekanatu żarnowieckiego diecezji kieleckiej[1].

Kościół wpisany został do rejestru zabytków 12 kwietnia 1962 roku pod

numerem 270/62; został przepisany pod numer A/663/2020 (pismo z dnia 5
czerwca 2020)[2].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze wzmianki o kościele w Łanach Wielkich pochodzą z 1257 roku

(dokument Bolesława Wstydliwego przenoszący
klasztor klarysek z Zawichostu do Skały) i 1259 (dokument biskupa
krakowskiego Prandoty). Na podstawie wymienionych źródeł wiemy, że
kościół był ufundowany przed rozpoczęciem panowania przez Bolesława
Wstydliwego. Brak danych, czy był to kościół murowany czy też wykonany z
drewna[3].
W XIV lub w XV wieku przykryto prezbiterium kościoła sklepieniem krzyżowo-
żebrowym, w zworniku którego umieszczono godło herbu Syrokomla. W
kolejnych stuleciach powiększono istniejące okna i wybito nowe, rozebrano
kaplicę św. Jakuba i rozbudowano kościół, przedłużając
ściany nawy drewnianą konstrukcją (po 1782 roku)[4].

Gruntowna przebudowa kościoła miała miejsce w latach 1845–1850.

Wówczas zastąpiono drewnianą część nawy murowaną, częściowo
zlikwidowano gotyckie sklepienia, prawdopodobnie też zamurowano gotyckie
okna. W 1889 roku w miejscu zakrystii wybudowano kaplicę oraz postawiono
nową zakrystię[5].

W 1962 roku podczas prac przygotowawczych do malowania kościoła na

ścianach odkryto średniowieczną polichromię[5].

Architektura i wyposażenie[edytuj | edytuj kod]

Kościół jest orientowany, murowany, o cechach gotyckich zatartych przez

późniejsze przebudowy. Jednonawowy z prezbiterium zamkniętym
półkolistą absydą. Przy nawie znajduje się kaplica Matki Boskiej
Częstochowskiej. Kościół o wydłużonej bryle, nakryty dachem dwuspadowym.
W dachu nawy umieszczona jest sygnaturka. Fasada jednoosiowa, ujęta
w pilastry, zwieńczona trójkątnym szczytem. Elewacje boczne 2-osiowe. Okna
zamknięte łukami odcinkowymi. Absyda prezbiterium
ozdobiona arkadami wspartymi na pilastrach, ściana szczytowa kaplicy w
elewacji północnej zwieńczona ozdobnym szczytem[6].

Najstarszymi elementami wystroju kościoła jest gotycki, kamienny portal oraz

polichromia w prezbiterium i starszej części nawy[7].

Dwa ołtarze boczne (św. Antoniego i św. Józefa) utrzymane są w

stylu barokowym[8], być może z elementami renesansowymi[9]. Chór
muzyczny powstał prawdopodobnie ok. połowy XIX
wieku[9]. Neogotyckie organy pochodzą z 1889 roku[9]. W 1907 wykonano
ołtarz główny, zastępując nim wcześniejszy z 1827 roku. Do nowego ołtarza
wmontowano barokowy obraz Matki Bożej adorującej Dzieciątko[9].

Polichromia[edytuj | edytuj kod]

Widok ogólny elewacji południowej

Odkryta w 1962 roku na ścianach starszej części kościoła (w nawie i
prezbiterium) polichromia średniowieczna została w kolejnych latach odkryta i
poddana pracom konserwatorskim[5]. Etap konserwacji polichromii
zakończono w 1966 roku. W latach 1969–1970 konserwatorzy z
Krakowa Jerzy Gadomski i Mieczysław Woźniak wykonali korektę uzupełnień
malowideł (wykonanych metodą kropkowania) poprzez scalenie kropek w
plamę[5].

Widok ogólny od strony wschodniej

Polichromia powstała w dwóch etapach. Pierwsza faza z około 1450 roku

obejmuje przedstawienie Sąd Ostateczny w absydzie oraz słabo czytelne
obecnie polichromie w prezbiterium. Faza druga obejmuje dekoracje
malarskie powstałe w latach 1470–1480. Z tego okresu pochodzą polichrom