SAVAŞTA İSTİHBARATIN ÖNEMİ

Savaş, çeşitli nedenlerden kaynaklanan karmaşık bir olgudur ve insanlık boyunca birçok
yerde görülmüştür (Keskinel, B., & Doğan, C. 2020). Savaşların çok fazla nedeni vardır,
örneğin; çıkar çatışmaları ve toprak talepleri. Bir millet veya lider, daha fazla kaynak, toprak
genişlemesi veya bütünlüğü, stratejik avantaj için başka bir ülkeye saldırabilir. İdeolojik
farklılıklar, ulusal gurur ve etnik veya dini çatışmalar da savaşların ortaya çıkmasına neden
olabilir. Savaşların karmaşıklığı, genellikle birçok farklı faktörün bir araya gelmesiyle ortaya
çıkar ve her savaşın nedenleri farklılık gösterebilir. Ancak genel olarak, savaşların çoğu,
insanların güç, kaynaklar ve ideolojiler üzerindeki çekişmelerinden kaynaklanmaktadır. Her
ne kadar savaşların sadece askeri ve silah üstünlüğü ile kazanıldığı düşünülse de tarih
boyunca onlarca savaş bilgi üstünlüğü ve bilgiyi işleyebilme yeteneği sayesinde kazanılmıştır.

Tarih boyunca Hitler gibi silah ve askeri üstünlüğün, savaşı kazanmak için yeterli olduğuna
inan ve bu görüş doğrultusunda savaş başlatan komutanlar olmuştur (Çınar vd., 2009). Onlara
göre herhangi bir coğrafyada askeri bir operasyonda başarılı olmak için teçhizat üstünlüğü
yeterlidir. Aksine, teçhizat üstünlüğü bir savaşı kazanmak için hiçbir zaman tek başına yeterli
değildir. Yüksek teknoloji bir silahı kullanmak için bilgi gereklidir ve silahlar, stratejik olarak
bilinmeyen bir coğrafyada etkili bir işlev gösteremezler. Coğrafyayı tanımak, askeri
stratejilerin belirlenmesinde ve harekât planlarının geliştirilmesinde ve savaş meydanının
anlaşılmasında çok büyük bir rol oynar. Tarihte, savaşı kazanmada, coğrafyayı tanımanın,
silah üstünlüğünden daha önemli olduğunu gösteren savaşlardan biri Vietnam Savaşı veya
İkinci Çinhindi Savaşıdır. Amerika Birleşik Devletleri, silah ve askeri üstünlüğe sahip
olmasına rağmen Viet Kong ve Kuzey Vietnam güçleri karşısında zorluklar yaşadı. Amerikan
ordusu, yağmur ormanları ve gerilla savaş taktikleri gibi savaş alanının zorluklarına uyum
sağlayamadı ve stratejik hatalar yaptı. Bu faktörler, ABD gibi bir devletin onlardan daha kötü
bir teçhizata ve orduya sahip olan Vietnam’a karşı ağır bir mağlubiyet almasına yol açtı
(Wiest, A., & McNab, C. 2016). Bu tarz savaşlara bakıldığında savaşın yapılacağı coğrafyayı
bilmek savaş alanında çok büyük katkılara yol açacaktır ve savaşılacak olan coğrafyayı
önceden görmek ve stratejik önlemler almak için buna uygun hazırlanmaları gerekir. Örneğin,
Irak’ın Kuveyt’i işgali üzerine koalisyon güçler askeri bir müdahale başlatarak istihbarat ağı
sayesinde düşman pozisyonlarının doğru bir şekilde tespit edilmesini ve hassas
müdahalelerinin gerçekleştirilmesini sağladı ve bu sayede Kuveyt gibi zorlu bir coğrafyada
istihbarat sayesinde bir toprak bütünlüğü tehdidi engellenmiş oldu (Yenal, S. 2020).

Bilginin, sıcak savaş örneklerinden anlaşılacağı üzere ne kadar önemli olduğu aşikardır.
Ayrıca bilginin önemi, sıcak bir çatışmanın olmadığı Soğuk Savaş dönemi olarak bilinen
istihbarat ve bilgi almanın çok büyük ölçüde etkili olduğu bir dönemde de görülmüştür. Soğuk
Savaş döneminde, bilgi büyük bir rol oynadı ve bu dönemin sonucunda bilgi üstünlüğü,
rekabet eden iki süper güç arasındaki dengeyi etkiledi. İki taraf arasında gizli servisler ve
istihbarat ajansları aracılığıyla bilgi toplama ve analiz etme faaliyetleri yoğunlaştı. Bu
dönemde casusluk faaliyetleri, kod çözme ve deşifre etme gibi istihbarat faaliyetleri büyük
önem kazandı. Bilgi, karşılıklı olarak diğer tarafın stratejilerini, askeri hareketlerini, silah
gelişmelerini ve politik niyetlerini anlama konusunda kritik bir araç haline geldi. Bilgi,
diplomatik manevralar, nükleer silahların kontrolü ve kriz yönetimi gibi alanlarda da kritik bir
rol oynayarak, iki süper gücün karşılıklı etkileşimlerini şekillendirdi ve sonunda Soğuk
Savaş'ın kazanılmasında belirleyici bir faktör oldu (Özcan, A. A., 2015).

Savaşta silah üstünlüğünü savunanlar tarafından gelen bir diğer dayanak ise çevre koşullarının
hızlı değişmesi ve bu değişime karşı ancak silah üstünlüğü ile direnilebilmesidir. Bilgi, hızlı
bir şekilde toplanabilir ve işlenebilir, böylece savaşta meydana gelen değişikliklere hızlı bir
şekilde uyum sağlanabilir. Silah üstünlüğü, savaş ve çevre koşullarına uyum sağlamak için
yeterli değildir (Lowenthal, M. M. 2017). Bilgi, askeri birlikler arasında etkili bir haberleşme
ve komuta kontrolün sağlanması için çok önemlidir. Bu, taktiksel kararların zamanında ve
doğru bir şekilde iletilmesini ve uygulanmasını sağlar (Alberts, D. S., & Hayes, R. E., 2016).
Bu şekilde komutanlar değişen çevre koşullarından haberdar olup bilgiyi işleyerek ordularına
zafer üstünlüğü kazandırabilir. Tarihte, bilgi üstünlüğü ve bilgiyi işlemenin ne kadar önemli
olduğunu gösteren olay 1775-1783 yılları arasında gerçekleşen ABD Devrimidir. Bu devrimin
kazanılmasında, değişen çevre koşullarına rağmen, bilgi ve bilgiyi işleme üstünlüğü önemli
bir faktör olarak değerlendirilmektedir (Akt., Cregier, D. M., 1996). Amerikan güçleri, Büyük
Britanya İmparatorluğuna göre daha etkili bir istihbarat ağına sahipti. Amerikan istihbaratı,
gizli casuslar ve yerel halktan edindikleri bilgiyi işleyerek kendilerini güçlendirmişlerdi (Akt.,
Cregier, D. M., 1996). Bu sayede Amerikan güçleri, sürekli değişen bir coğrafyada düşmanla
etkili bir şekilde savaşabilmek için bilgi üstünlüğünü kullanmıştır (Martin & Lender, 2005).
Ayrıca, Amerikan ordusu yerel halkın sağladığı bilgi akışı sayesinde böyle bir coğrafyada
düşmanın hareketlerini önceden belirleyip doğru stratejik karaları vermiştir. Sonucunda ise
ABD Devrimi’nde bilgi ve bilgiyi işleme üstünlüğü, değişen çevre koşullarına rağmen
Amerika’nın bağımsızlığını kazanmasında çok kritik bir faktör olmuştur (Martin & Lender,
2005). Konuya ilişkin bir diğer örnek ise İkinci Dünya Savaşıdır. İkinci Dünya Savaşı
büyüklüğü nedeniyle coğrafi koşulların çok ani bir şekilde değişmesine tabiidir. İstihbarat bu
anlamada çok büyük bir rol oynamıştır. Örneğin, Müttefikler, çözülen Enigma kodları
sayesinde Nazi Almanya’sının iletişimini takip edebilmiş ve stratejik planlarını daha iyi bir
şekilde planlayarak önlem almışlardır. Ayrıca, insan istihbaratı sayesinde Nazi Almanya’sının
cepheleri deşifre olmuş ve Müttefikler değişen çevre koşullarına işlenen bilgi sayesinde çok
hızlı ayak uydurmuşlardır. Bilgi üstünlüğü ve değişen çevre koşullarına ayak uydurma, İkinci
Dünya Savaşı’nın Müttefiklerin lehine bitmesinde çok önemli bir rol oynamıştır (Keegan,
2003). Sonuç olarak, bu iki büyük olaya bakarak ve hızla değişen çevre koşullarını da göz
önünde bulundurarak bilgi ve bilgiyi işlemenin, silah üstünlüğünden daha önemli bir faktör
olduğu anlaşılabilir.

Özetlemek gerekirse, savaş çok çeşitli sebeplerden dolayı ortaya çıkan bir olgudur. Yaygın
görüşün aksine, bilgi veya istihbarat savaşlarda çok kritik bir yer kaplar. Bilgi, genellikle arka
planda kaldığı için çoğu kişi savaşlarda silah üstünlüğünü savunur. Halbuki, yukarıda verilen
örneklere bakıldığında sıcak ve soğuk savaşlarda, özellikle de sıcak savaşlarda bilgiyi
işlemenin ne kadar hayati bir önem taşıdığı anlaşılmaktadır. Savaşta bilgi, kılıçtan üstündür.
"Bilgi, savaşın anahtarıdır; onu elinde tutanlar zafer kazanır." - Julius Caesar
 KAYNAKÇA

ÇINAR, B., & YALÇINKAYA, H. Blitzkrieg’in II. Dünya SavaŞÙ Öncesi UygulamasÙ:
Büyüz Taarruz. YÛl 5. SayÛ 9. Bahar 2009, 77.
Wiest, A., & McNab, C. (2016). The Vietnam War. Cavendish Square Publishing, LLC.
Tretiak, D. (1979). China's Vietnam war and its consequences. The China Quarterly, 80, 740-
767.
Keskinel, B., & DOĞAN, C. (2020). Göç, çokkültürlülük ve toplumsal uyum. Balkan ve
Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 6(02), 51-58.
Yenal, S. (2020). SAVAŞ KAVRAMININ DÖNÜŞÜMÜ: 1. ve 2. KÖRFEZ SAVAŞI
ÖRNEĞİNDE HİBRİT SAVAŞLARIN İNCELENMESİ. Kara Harp Okulu Bilim
Dergisi, 30(1), 85-110.
Özcan, A. A. Soğuk Savaş Dönemi: Başlangıcı, Gelişimi, Sonu. Erişim adresi: https://www.
academia. edu/13723063.
Lowenthal, M. M. (2017). Intelligence: From secrets to policy (8th ed.). CQ Press.
Alberts, D. S., & Hayes, R. E. (Eds.). (2016). Power to the Edge: Command... Control... in the
Information Age (Rev. ed.). CCRP Publication Series.
Cregier, D. M. (1996). [Review of Joseph Chamberlain: Entrepreneur in Politics, by P. T.
Marsh]. The Journal of Modern History, 68(4), 989–990.

Martin, J. K., & Lender, M. E. (1982). A Respectable Army: The Military Origins of the
Republic, 1763-1789. Wiley.

Keegan, J. (2003). Intelligence in War: Knowledge of the Enemy from Napoleon to Al-Qaeda.
Vintage Books.