LITERASI MAKLUMAT

THE BIG SKILLS

ustpPPDAG_klusterPSS 1
 PENGENALAN
• LITERASI MAKLUMAT ADALAH SUATU KEMAHIRAN YANG
DIGUNAKAN UNTUK MENCARI MAKLUMAT TERTENTU YANG
DIPERLUKAN DAN MERANGKUMI KEBOLEHAN MENCARI DAN
MEMPEROLEHI MAKLUMAT DALAM APA JUA FORMAT SERTA
MENGGGUNAKAN MAKLUMAT TERSEBUT SECARA AKTIF.

• Doyle (1992) mendefinasikan Literasi Maklumat sebagai satu kebolehan untuk

mengekses, menilai dan mengunakan maklumat dari pelbagai sumber.
• Bahagian Teknologi Pendidikan (2002) pula mendefinasikan Literasi Maklumat
sebagai “keupayaan untuk mengkakses dan menilai maklumat bagi membuat
pemilihan dan menyelesaikan permasalahan secara efektif”.
 SIAPAKAH YANG DIKATAKAN

BERLITERASI MAKLUMAT
01 04
MENGENALPASTI MENGGUNA
Individu yang boleh Individu yang boleh menggunakan
mengenalpasti maklumat yang maklumat bagi tujuan tertentu
diperlukan dan mengikut keutamaan
02 05
MENGESAN MELAPOR
Individu yang boleh Individu yang melaporkan maklumat
mengetahui bagaimana dan di maklumat dengan berkesan samaada
mana maklumat boleh dikesan secara verbal, penulisan atau teknologi
03 06
MENILAI ETIKA
Individu yang boleh menilai
Individu yang menggunakan
secara kritikal maklumat dan
maklumat yang diperolehi secara
sumber maklumat
beretika
 KEMAHIRAN MAKLUMAT /
PERPUSTAKAAN
1. LOKASI BAHAN
2. SISTEM PENGKELASAN DEWEY
3. BAHAN BERCETAK / BUKAN CETAK
4. BAHAN DIGITAL
KEMAHIRAN BERFIKIR KRITIS DAN
KREATIF KEMAHIRAN BELAJAR
1. PENGGUNAAN LEMBARAN 1. KEMAHIRAN MEMBACA
PENGURUSAN GRAFIK
2. TEKNIK MENCATAT NOTA
2. MEMBANDING BEZA
3. MEMBUAT RAMALAN DLL

ELEMEN LITERASI
MAKLUMAT
KEMAHIRAN KOMUNIKASI /MENYAMPAIKAN MAKLUMAT
1. VERBAL – MENDAPAT DAN MELAPORKAN
MAKLUMAT YANG DIPEROLEH
2. MENYAMPAIKAN MAKLUMAT SECARA BERTULIS
3. MENYEDIAKAN CITATION / NOTA KAKI DAN
RUJUKAN
KEMAHIRAN ICT
1. PENCARIAN MAKLUMAT DIGITAL, PENGKALAN
DATA DAN ENJIN CARIAN
2. MENGHASILKAN LAMAN WEB, BROSER DAN
RISALAH
3. MENGGUNAKAN PERISIAN MULTIMEDIA
 PERANAN LM DALAM
PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN

PENGUASAAN KEMAHIRAN LITERASI MAKLUMAT BOLEH DITINGKATKAN

MELALUI PELBAGAI STRATEGI SEPERTI YANG DINYATAKAN DI ATAS. GPM
BOLEH MEMAINKAN PERANAN DALAM MELAKSANAKAN LITERASI MAKLUMAT
MELALUI PROGRAM DAN AKTIVITI PSS .
 MODEL LITERASI MAKLUMAT
Beberapa model literasi
maklumat
BIG 6 SKILLS THE BRITISH MODEL
Proses enam langkah yang Sembilan langkah dalam bentuk
menyediakan sokongan dalam soalan yang mungkin ditanya oleh
aktiviti yang diperlukan untuk murid kepada diri mereka sendiri dan
menyelesaikan masalah berasaskan pernyataan yang boleh digunakan oleh
maklumat guru untuk mengenal pasti kemahiran
@Eisenberg and Berkowitz @Irving/ Marland 1981

EMPOWERING 8 STRIPLING AND PITTS

Model yang dapat digunakan untuk Kerangka pemikiran untuk penyelidikan.
memecahkan segala permasalahan Proses sepuluh langkah ini menekankan
tentang informasi menggunakan lapan kerangka pemikiran yang boleh
tahap yang dijalankan secara putaran. disesuaikan dengan mana-mana
@NILIS (National Institute of Library and peringkat umur dan mana-mana mata
Information Sciences – University of pelajaran kurikulum.
Colombo Sri Lanka @Stripling and Pitts , 1988
 1. TASK DEFINITION 4. USE OF
▪ Menentukan tugasan INFORMATION
▪ Kegunaan maklumat

BIG
2. INFORMATION
SEEKING STRATEGIES 5. SYNTHESIS
▪ Sintesis
▪ Strategi mencari
6. EVALUATION

SKILLS
maklumat
▪ Penilaian
3. LOCATION AND
ACCESS
▪ Lokasi dan akses
 1. MENGENALPASTI MASALAH DAN MENENTUKAN
KEPERLUAN TUGASAN

MEMAHAMI TUGASAN

BINA SOALAN AWAL

MENGGUNAKAN PELBAGAI SUMBER RUJUKAN

TENTUKAN MAKLUMAT YANG DIPERLUKAN
BACA PELBAGAI BENTUK
MAKLUMAT
SKOP SUMBER RUJUKAN

MODEL
THE BIG
 2. STRATEGI PENCARIAN MAKLUMAT

MEMBINA KATA RUJUKAN KHAS BERKAITAN TOPIK

MENYEDIAKAN KENYATAAN CARIAN

MENGESAN BERDASARKAN OPAC ATAU LAIN-

LAIN PENGKALAN DATA
AKSES PELBAGAI BENTUK MEDIA RUJUKAN

MENELITI SUMBER TOPIK UNTUK

MENGENALPASTI MASALAH MAKLUMAT
BINA PETA MINDA ATAU RAJAH BERKAITAN
MODEL TOPIK
THE BIG
 Menggunakan isi
Memahami lokasi kandungan, glosari,
bahan rujukan di PSS / bibliografi dll untuk
Perpustakaan menentukan lokasi
bahan

Menggunakan
pelbagai teknologi Menggunakan
untuk kemudahan
menguruskan dan teknologi untuk
menyampaikan melihat laman web
topik yang telah berkaitan topik
diperolehi
3. LOKASI DAN AKSES Menentukan Memahami
pelbagai sumber bagaimana
rujukan sama ada menggunakan enjin
MODEL media cetak atau carian dan arahan
THE BIG

elektronik untuk mengesan

maklumat
 4. KEGUNAAN MAKLUMAT

TENTUKAN SUMBER UTAMA DAN

PILIH DAN BACA / DENGAR / LIHAT SEKUNDER. KUMPUL DALAM BENTUK
CATATAN

TERJEMAHKAN DALAM BENTUK VISUAL KUMPUL BUKTI DAN BAHAN LAIN

MAKLUMAT YANG DIPEROLEHI DARI PETA, BAGI MENYOKONG PENYELIDIKAN
GRAF, CARTA DLL.

BUAT PENILAIAN TENTANG LAMAN WEB

KENALPASTI PANDANGAN (POV) DAN
DAN LAIN-LAIN SUMBER MAKLUMAT
BIAS
KETEPATAN, KEBOLEHPERCAYAAN DLL.
MODEL
THE BIG
 5. SINTESIS
BINA RANGKA/SKRIP/DRAF/SUSUNAN
BERDASARKAN NOTA TUGASAN
MEMAHAMI KEPERLUAN TUGASAN
PILIH FORMAT MEDIA DI MANA PENGETAHUAN
BAHARU BOLEH DISEBARKAN
URUSKAN HASIL TUGASAN SEBAIKNYA DAN
SEBARKAN
GUNAKAN PELBAGAI MEDIA YANG BESESUAIAN

MODEL
THE BIG
 6. PENILAIAN
GUNAKAN KRITERIA TERTENTU
UNTUK MENILAI TUGASAN

MENILAI KEBERKESANAN HASIL

PENCARIAN MAKLUMAT

MENCADANGKAN
PENAMBAHBAIKAN
KENALPASTI KEPERLUAN MENCARI
MAKLUMAT LANJUT TERHADAP
MODEL SEBARANG KEKURANGAN
THE BIG
 BIG BAGAIMANA IA
DIAPLIKASIKAN

SKILLS OLEH GURU DAN

PELAJAR
BIG
SKILLS
1. MENENTUKAN TUGASAN
PELAJAR
GURU • Apa yang guru harapkan untuk
saya lakukan?
➢Apakah sebenarnya yang saya
harapkan mereka cari ? • Adakah saya faham apa yang
perlu saya lakukan?
➢Adakah saya memberi mereka
peluang membuat pilihan ? • Apakah soalan yang perlu saya
jawab?
➢Adakah mereka memahami
arahan tugasan dengan jelas? • Apa yang saya perlu tahu
tentang topik tersebut?

ustpPPDAG_klusterPSS 15
BIG
SKILLS
2. STRATEGI PENCARIAN MAKLUMAT

GURU PELAJAR
➢Bolehkah mereka menggunakan
• Di manakah saya boleh mula
pelbagai sumber untuk mencari
mencari maklumat?·
maklumat?
• Dengan siapa yang boleh saya
➢Adakah sumber maklumat
bercakap untuk mendapatkan
mencukupi ?
maklumat?
➢Adakah sumber yang ada
• Apakah sumber terbaik untuk
mengikut tahap pencapaian
digunakan?
pelajar ?

ustpPPDAG_klusterPSS 16
BIG
SKILLS
3. LOKASI DAN AKSES

GURU
➢Bolehkah mereka menggunakan
pelbagai bahan untuk PELAJAR
mendapatkan maklumat yang • Di manakah saya boleh mencari
sesuai dengan keperluan projek sumber ini?
? • Bagaimanakah cara untuk saya
➢Bolehkan mereka menggunakan mendapatkannya?
kemahiran membaca dan • Di manakah saya boleh
kemahiran-kemahiran- mendapatkan maklumat dalam
kemahiran lain ? sumber yang ada?
➢Bolehkan mereka menentukan
sumber yang boleh digunakan?

ustpPPDAG_klusterPSS 17
BIG
SKILLS
4. KEGUNAAN MAKLUMAT

PELAJAR
• Apakah jenis maklumat yang
GURU saya temui?
➢Bolehkan mereka • Adakah maklumat tersebut
menentusahkan maklumat yang akan menjawab soalan yang
diperolehi ? saya ada?
➢Adakah mereka mempunyai • Bagaimanakah cara saya
kemahiran mencatat nota ? menulis nota pada maklumat?
• Adakah maklumat itu boleh
dipercayai?

ustpPPDAG_klusterPSS 18
BIG
SKILLS
5. SINTESIS

PELAJAR
• Bagaimanakah saya boleh
memuatkan semua maklumat
GURU yang diperoleh?
➢Adakah mereka berkebolehan • Bagaimanakah saya menulis
menganalisis dan menyusun kerangka projek?
maklumat itu untuk • Bagaimanakah cara saya
dipersembahkan dengan jelas menyampaikan maklumat
dan tepat ? kepada guru saya untuk
menjawab soalan?
• Adakah saya menulis rujukan
dan bibliografi?

ustpPPDAG_klusterPSS 19
BIG
SKILLS
6. PENILAIAN
PELAJAR
• Adakah saya menyelesaikan
masalah?
GURU • Adakah saya menulis projek
dalam format yang akan
➢Adakah hasil kerja pelajar dinilai difahami?
berdasarkan kesempurnaan,
kekuatan dan kelemahan ? • Adakah saya akan melakukan
sesuatu yang berbeza pada
➢Adakah panduan penilaian masa akan datang?
disediakan?
• Apa yang saya pelajari?
• Adakah saya berpuas hati
dengan projek itu?

ustpPPDAG_klusterPSS 20
BIG
SKILLS CONTOH AKTIVITI LITERASI MAKLUMAT
YANG BOLEH DILAKSANAKAN OLEH GPM/GPPS
Berikut merupakan cadangan program/aktiviti Literasi Maklumat yang boleh dirancang dan dilaksanakan oleh JK PSS untuk
murid-murid

PENDEDAHAN 1. Program Orientasi

KEMAHIRAN PSS kepada pelajar
baharu.
LITERASI 2. Pameran dan
MAKLUMAT promosi berkaitan
Literasi Maklumat

1. Pameran Bertema
AKTIVITI 2. Sudut Inovasi dan
LITERASI MAKLUMAT hasil kerja/projekk
murid

1. Kuiz pameran bertema

PERTANDINGAN LITERASI MAKLUMAT 2. Buku skrap kemerdekaan
3. Pertandingan video kreatif
BIG

BAGAIMANA LITERASI MAKLUMAT BERLAKU

DI PAMERAN BERTEMA YANG DIBUAT

Tajuk Pameran Bertema : Kemerdekaan Malaysia

GPM / GPPS Kumpulan sasaran

GPM / GPPS merancang melaksanakan promosi menyiapkan tugasan GPM / GPPS
dan menyediakan berkaitan pameran dan dengan mencari mengumumkan /
Pameran Bertema di Sudut menyediakan tugasan maklumat berkaitan mempamerkan tugasan
Pameran / PSS Digital. kepada Kumpulan menggunakan bahan- yang terbaik dalam
Tema pameran ditentukan sasaran. Tugasan mestilah bahan pameran dan kalangan Kumpulan
oleh JK terarah kepada pameran bahan lain yang terdapat sasaran.
yang sedang berlangsung di perpustakaan.

Kemahiran Big6 Skills : Kemahiran Big6 Skills : Kemahiran Big6 Skills :

1. Menentukan tugasan 1. Kegunaan Maklumat 1. Penilaian
2. Strategi pencarian 2. Sintesis
maklumat
3. Lokasi dan Akses
BIG
PELAKSANAAN LITERASI MAKLUMAT
BERDASARKAN PAMERAN BERTEMA YANG DIBUAT

1 2 PAMERAN BERTEMA KEMERDEKAAN MALAYSIA

PSS SK TAMAN CEMPAKA

Tugasan : Sediakan satu buku skrap bertajuk “ Perdana

Menteri Malaysia Yang Saya Kagumi “

Perincian Tugasan :
Kandungan yang perlu ada di dalam buku skrap tersebut :
1. Pengenalan
2. Biodata Perdana Menteri yang dipilih
3. Sejarah perkhidmatan Perdana Menteri yang dipilih
4. Kejayaan Perdana Menteri yang dipilih
5. Penutup
6. Bibliografi / Rujukan

Bahan-bahan rujukan boleh diperoleh di Sudut Pameran

Bertema dan perpustakaan sekolah. Tarikh akhir menghantar
tugasan ialah pada atau sebelum 28 Ogos 2023.

Sebarang pertanyaan boleh berhubung dengan Cikgu Mohd

Rizal Bin Maslah, GPM SKTC. Sekian, terima kasih

Contoh Sudut Pameran Bertema Yang Contoh Tugasan Yang Diberikan Kepada Kumpulan
Disediakan Sasaran
BIG
PELAKSANAAN LITERASI MAKLUMAT
BERDASARKAN PAMERAN BERTEMA YANG DIBUAT

3 4

Kumpulan Sasaran Mencari Maklumat Dan Mengumumkan Tugasan Yang Terbaik Dan
Bahan Yang Akan Digunakan Untuk Memberikan Penghargaan Kepada Kumpulan
Menyiapkan Tugasan Sasaran
BIG
SKILLS CONTOH AKTIVITI LITERASI MAKLUMAT
YANG BOLEH DILAKSANAKAN SEMASA PDP
MATA PELAJARAN BAHASA
MELAYU TAHUN 4
Standard Kandungan : Memahami dan
menggunakan golongan kata mengikuit
konteks
Tajuk : Mencari makna Kata Adjektif
@b6skills : Penentuan tugasan
AKTIVITI YANG DICADANGKAN 1
1. Murid memilih bahan bacaan fiksyen
yang terdapat di perpustakaan
2. Murid mencari dan menyenaraikan
beberapa contoh kata adjektif yang
terdapat dalam bahan bacaan.
@b6skills : strategi pencarian
maklumat/lokasi dan akses
AKTIVITI YANG DICADANGKAN 2
1. Murid diminta menggunakan kamus
dan mencari maksud perkataan yang
disenaraikan.
2. Murid membina ayat yang
berdasarkan perkataan yang
disenaraikan.
@b6skills : Menggunakan maklumat /
sintesis
AKTIVITI YANG DICADANGKAN 3
1. Murid membacakan ayat yang telah
dibina dengan nada dan intonasi
yang betul.
@b6skills : Penilaian
BIG
SKILLS CONTOH AKTIVITI LITERASI MAKLUMAT
YANG BOLEH DILAKSANAKAN SEMASA PDP

MATAPELAJARAN SAINS TAHUN 5 AKTIVITI CADANGAN 2

Standard Kandungan : 1. Berdasarkan maklumat yang
Mikroorganisma Berfaedah Dan di cari murid diminta
Mikroorganisma Berbahaya. membuat eksperimen dan
Tajuk : Pembuatan Roti melaporkannya
@b6skills : Penentuan Tugasan @b6skills: Kegunaan maklumat
/ Sintesis

AKTIVITI YANG DICADANGKAN 1

1. Murid diminta melayari laman
web dan mencari maklumat
berkaitan mikroorganisma
untuk tujuan membuat projek
(PBL)
@b6skills : Strategi mencari
maklumat / Lokasi dan akses.
AKTIVITI CADANGAN 3
1. Murid mempersembahkan hasil
eksperimen mereka untuk
penilaian.
AKTIVITI PBL SAINS TAHUN 5 2. Hasil kerja murid yang terbaik
akan dipamerkan
@b6skills : Penilaian
 BIBLIOGRAFI
1. Panduan Literasi Media Dan Maklumat Tahap Asas. ( 2019 ) . Perpustakaan Negara Malaysia
2. Panduan Literasi Media Dan Maklumat Tahap Pertengahan. ( 2019 ) . Perpustakaan Negara Malaysia
3. Panduan Literasi Media Dan Maklumat Tahap Lanjutan. ( 2019 ) . Perpustakaan Negara Malaysia
4. Eisenberg , Mike A Big Six Skills Overview Fayetteviile, NY:Big6 Associates,LLC, ( 2003 ) . http://www.big six
skills.com
5. Panduan Mencari Maklumat. ( 2006 ) . Irma Idayu dan Yusyiana Mansor. PTS Profesional.Sdn. Bhd
SEKIAN TERIMA KASIH