Professional Documents
Culture Documents
Báo Cáo Bệnh Chó Mèo
Báo Cáo Bệnh Chó Mèo
i
DANH MỤC HÌNH
Hình Tên hình Trang
2.1 Cấu trúc của Feline immunodeficiency virus (virus gây 2
suy giảm miễn dịch ở mèo)
2.2 Mèo cắn nhau là nguyên nhân chính gây ra bệnh FIV( IG: 3
supportfiv, 2020)
2.3 Virus FIV lây nhiễm vào tế bào 4
2.4 Các giai đoạn nhiễm FIV trên mèo 5
2.5 Mèo bị viêm nướu 6
2.6 Bộ dụng cụ ELISA 8
2.7 Thuật toán để chẩn đoán nhiễm FIV 8
2.8 Xét nghiệm FIV cho mèo 9
2.9 Kid test phát hiện kháng thể chống virus FIV ở mèo 9
2.10 Tiến hành lấy máu để xét nghiệm PCR chủng FIV trên 11
mèo
ii
CHƯƠNG 1: ĐẶT VẤN ĐỀ
Trong những năm gần đây nền kinh tế thế giới nói chung và trong nước nói riêng đã
không ngừng phát triển và tăng trưởng vượt bật. Bên cạnh đó ngày càng nhiều người
chọn nuôi thú cưng chủ yếu là chó và mèo, với những giống đa dạng khác nhau. Khi
nuôi mèo bạn cần nhanh chóng nhận ra những dấu hiệu và triệu chứng bị bệnh của
mèo để sớm có hướng điều trị, chăm sóc.
Cùng với sự mở rộng về số lượng của đàn vật nuôi, các chủng virus cũng xuất hiện
ngày một phức tạp, điển hình là virus gây bệnh suy giảm miễn dịch trên mèo – Feline
Immunodeficiency Virus (FIV) .
Được biết căn bệnh FIV là một loại bệnh rất dễ lây lan và rất khó điều trị nên tỉ lệ
mèo mắc bệnh chết rất cao, liệu bệnh FIV có phải là một án tử cho những con mèo tội
nghiệp?
CHƯƠNG 2: NỘI DUNG
2.1 Khái quát về bệnh FIV trên mèo:
2.1.1 Lịch sử bệnh:
- FIV (Feline immunodeficiency virus) hay còn được gọi là bệnh sida mèo lần đầu
tiên được phân lập vào năm 1986 bởi Niels C Pedersen và Janet K. Yamamoto tại
Trường Thú y UC Davis ở một đàn mèo có tỷ lệ nhiễm trùng cơ hội và tình trạng
thoái hóa cao và ban đầu được gọi là Feline T-lymphotropic virus. Nó đã được xác
định ở mèo nhà . Người ta cho rằng FIV có nguồn gốc từ Châu Phi và từ đó đã lan
sang các loài mèo trên toàn thế giới. Hiện tại, các phân lập FIV được phân thành 5
phân nhóm khác nhau được ký hiệu là A, B, C, D và E (Reggeti & Bienzle, 2004 ).
Tiểu loại A đã được báo cáo ở California và Bắc Âu trong khi tiểu loại B phổ biến
ở miền trung và miền đông Hoa Kỳ và các nước Nam Âu. Phân nhóm C đã được
xác định ở California và British Columbia, trong khi phân nhóm D và E lần lượt
được báo cáo ở Nhật Bản và Argentina ( Regeti & Bienzle, 2004 ).
- Virus gây suy giảm miễn dịch ở mèo (FIV) là một bệnh nhiễm virus quan trọng ở
mèo xảy ra trên toàn thế giới.
- Khi nhiễm bệnh mèo có dấu hiệu tương tự như những người mắc hội chứng suy
giảm miễn dịch mắc phải (AIDS) do nhiễm virus suy giảm miễn dịch ở người
(HIV). Mặc dù HIV và FIV rất giống nhau nhưng các loại virus này đặc trưng cho
từng loài, có nghĩa là FIV chỉ lây nhiễm cho mèo và HIV chỉ lây nhiễm cho người.
Vì vậy không có nguy cơ lây nhiễm cho người tiếp xúc với mèo dương tính với
FIV. Mèo thường bị nhiễm FIV nhất qua vết thương do cắn. Sau khi bị nhiễm
1
bệnh, mèo sẽ bị nhiễm vi-rút suốt đời và sau một thời gian có thể kéo dài vài năm,
virus có thể làm hỏng phản ứng miễn dịch của mèo và dẫn đến các dấu hiệu bệnh
tật.
2.1.2 Virus gây bệnh:
- Virus gây suy giảm miễn dịch ở mèo (FIV) là một Lentachus RNA thuộc cùng họ
retrovirus với virus gây bệnh bạch cầu ở mèo (FeLV) và virus gây suy giảm miễn
dịch ở người (HIV) ( Crawford và cộng sự, 2005). Loại virus này có thể lây nhiễm
cho cả mèo nhà và mèo hoang như loài báo. FIV lây nhiễm chủ yếu vào các tế bào
lympho và tự tích hợp vào bộ gen của các tế bào bị nhiễm bệnh, từ đó nó được
phiên mã trong quá trình sao chép. FIV tấn công và làm suy yếu hệ thống miễn
dịch của cơ thể, khiến vật nuôi dễ bị nhiễm trùng và mắc các bệnh thường không
ảnh hưởng đến mèo khỏe mạnh.
Hình 2.1: Cấu trúc của Feline immunodeficiency virus (virus gây suy giảm miễn
dịch ở mèo)
- FIV phân bố trên toàn thế giới và tỷ lệ lây nhiễm rất khác nhau, từ 1% ở mèo có
nguy cơ thấp ở Hoa Kỳ và Canada đến 44% ở mèo có triệu chứng ở Nhật Bản, tùy
thuộc vào các yếu tố như tuổi tác, giới tính và chuồng nuôi trong nhà hoặc ngoài
trời.
- Virus hoạt động bằng cách tiêu diệt hoặc làm tổn hại các tế bào trong hệ thống
miễn dịch của mèo, thường nhắm vào các tế bào bạch cầu. Thiệt hại liên tục của
FIV ở mèo cuối cùng dẫn đến sự suy yếu của hệ thống miễn dịch. Một khi điều đó
xảy ra, mèo mắc bệnh FIV có thể dễ bị nhiễm trùng thứ cấp.
- Mọi người thường nghĩ rằng FIV và virus gây bệnh bạch cầu ở mèo là những căn
bệnh giống nhau vì chúng có thể gây ra các triệu chứng tương tự ở mèo. Mặc dù cả
hai đều bắt nguồn từ họ Retrovirus nhưng chúng là những bệnh khác nhau.
2.2 Con đường truyền lây:
- Virus gây suy giảm miễn dịch ở mèo thuộc họ virus Retrovirus trong một nhóm
gọi là Lentivirus, là loại virus thường chỉ gây bệnh từ từ và do đó mèo bị nhiễm
bệnh có thể vẫn khỏe mạnh trong nhiều năm.
2
- Một khi mèo đã bị nhiễm FIV, tình trạng nhiễm trùng hầu như luôn tồn tại vĩnh
viễn (mèo không thể loại bỏ virus) và vius sẽ hiện diện trong nước bọt của mèo bị
nhiễm bệnh. Cách phổ biến nhất để virus lây truyền từ mèo này sang mèo khác là
qua vết cắn của mèo, nơi nước bọt tạo ra virus được tiêm dưới da của một con mèo
khác.
Hình 2.2: Mèo cắn nhau là nguyên nhân chính gây ra bệnh FIV( IG: supportfiv, 2020)
- Một phương thức lây truyền ít phổ biến hơn là từ mèo mẹ nhiễm FIV lây sang mèo
con. Virus FIV không thể tồn tại quá lâu bên ngoài các tế bào sống. Đây là một
trong những lý do tại sao nhiễm trùng thông thường là không phổ biến. Mèo con
có thể bị nhiễm bệnh trước, tại hoặc ngay sau khi sinh. Trong những trường hợp
này, người ta tin rằng virus lây truyền qua tử cung khi mang thai hoặc qua sữa của
mèo mẹ trong thời kỳ cho con bú. Khoảng một phần tư đến một phần ba số mèo
con sinh ra từ mẹ bị nhiễm bệnh có khả năng bị nhiễm bệnh.
- Virus không tồn tại lâu trong môi trường và dễ dàng bị tiêu diệt bởi các chất khử
trùng thông thường. FIV hầu như không lây truyền thông qua việc chia sẻ thức ăn,
hộp cát, chải chuốt, hắt hơi và các phương thức lây nhiễm khác. Hiếm khi, virus
cũng có thể lây lan qua tiếp xúc không hung dữ giữa mèo (ví dụ, chải lông cho
nhau) và nó cũng có thể lây lan qua truyền máu.
- Tỷ lệ (tần suất) nhiễm FIV khác nhau ở các quần thể mèo khác nhau. Nó có xu
hướng phổ biến hơn ở những nơi mèo sống trong điều kiện đông đúc hơn (và do
đó, nơi mèo đánh nhau thường xuyên hơn) và có xu hướng ít phổ biến hơn ở những
nơi có số lượng mèo thấp và mèo được nuôi chủ yếu trong nhà. Nhìn chung, trong
số những con mèo khỏe mạnh, khoảng 1-5% sẽ bị nhiễm FIV nhưng ở những con
mèo có nguy cơ cao (ví dụ ở những con mèo có dấu hiệu bệnh tái phát gợi ý suy
giảm miễn dịch) tỷ lệ này có thể lên tới 15-20%. Nhiễm trùng phổ biến hơn nhiều
ở mèo ngoài trời và phổ biến ở mèo đực gấp đôi so với mèo cái. Mặc dù mèo ở
mọi lứa tuổi đều có thể bị nhiễm bệnh, nhưng phổ biến nhất là mèo ở độ tuổi trung
niên (5-10 tuổi) được chẩn đoán nhiễm trùng (Eravet, 2018).
3
- Đây là loài virus chỉ gây bệnh trên mèo do đó không có nguy cơ lây nhiễm chéo
cho những người tiếp xúc với mèo dương tính với FIV.
2.3. Cơ chế sinh bệnh:
- FIV lây nhiễm sang các tế bào của hệ thống miễn dịch (chủ yếu là tế bào lympho).
Virus có thể giết chết hoặc làm hỏng các tế bào mà nó lây nhiễm, hoặc làm tổn hại
đến chức năng bình thường của chúng. Điều này cuối cùng có thể gây ra suy giảm
dần chức năng miễn dịch của mèo.
4
+ Sau giai đoạn cấp tính, mèo sẽ bước vào giai đoạn không triệu chứng, có thể kéo
dài nhiều tháng đến nhiều năm. Trong thời gian này, vi-rút nhân lên rất chậm trong
các tế bào của hệ thống miễn dịch, và mèo sẽ không có bất kỳ dấu hiệu bệnh tật
nào ra bên ngoài. Mèo bị nhiễm bệnh có thể có biểu hiện bất thường về công việc
máu, chẳng hạn như mức bạch cầu thấp hoặc tăng protein trong máu. Một số con
mèo sẽ vẫn trong giai đoạn này và không bao giờ tiến triển thành bệnh nặng hơn.
+ Khi vi rút tiếp tục lây lan qua hệ thống miễn dịch, mèo sẽ đi vào trạng thái suy
giảm miễn dịch tiến triển, trong đó có thể xảy ra nhiễm trùng thứ cấp. Hầu hết các
bệnh liên quan đến FIV không phải do virus mà là do các bệnh nhiễm trùng thứ
cấp hoặc các vấn đề với hệ thống miễn dịch vì virus FIV đã giết chết các tế bào
miễn dịch trong hệ thống. Mèo có thể bị nhiễm trùng mãn tính hoặc tái phát ở da,
mắt, đường tiết niệu hoặc đường hô hấp trên. Viêm nướu và bệnh răng miệng
nghiêm trọng, được gọi là viêm nướu răng, thường gặp ở những con mèo bị nhiễm
FIV và chúng có nguy cơ phát triển ung thư và rối loạn máu qua trung gian miễn
dịch cao hơn đáng kể so với những con mèo khỏe mạnh. Giảm cân, co giật, thay
đổi hành vi và rối loạn thần kinh đều có thể xảy ra. Mức độ nghiêm trọng của
những căn bệnh này có thể khác nhau rất nhiều, nhưng một khi mèo bị bệnh với
nhiều bệnh nhiễm trùng hoặc ung thư nghiêm trọng, thời gian sống sót thường
không quá vài tháng.
5
dần trở nên tồi tệ hơn theo thời gian và nhiễm trùng có thể không đáp ứng với điều
trị như bình thường.
- Một số dấu hiệu phổ biến nhất ở mèo bị nhiễm FIV là:
+ Giảm cân.
+ Sốt tái phát.
+ Hôn mê.
+ Hạch bạch huyết sưng.
+ Viêm lợi (nướu) và viêm miệng.
+ Bệnh đường hô hấp, mắt và ruột mãn tính hoặc tái phát.
+ Bệnh da mãn tính.
+ Bệnh thần kinh (ở một số mèo, vi rút có thể ảnh hưởng đến não).
- Các bệnh khác cũng có thể phát triển như khối u (ví dụ, ung thư hạch) và các tác
nhân truyền nhiễm khác có thể gây ra nhiều vấn đề hơn ở mèo bị nhiễm FIV
(chẳng hạn như bệnh toxoplasma, nhiễm trùng huyết cầu, viêm phúc mạc truyền
nhiễm ở mèo,…
6
- Sưng hạch bạch huyết.
- Nôn mửa và tiêu chảy.
- Có dấu hiệu rối loạn thần kinh.
Hầu hết các dấu hiệu này không đặc hiệu và nhiều bệnh có thể có hình ảnh lâm sàng
tương tự. Bất kỳ con mèo nào bị bệnh dai dẳng hoặc tái phát các dấu hiệu lâm sàng nên
được kiểm tra FIV.
2.5.3. Chẩn đoán bằng phương pháp kiểm tra kháng thể:
- Hầu hết mèo sản xuất kháng thể trong vòng 60 ngày kể từ ngày tiếp xúc. Các
phương pháp xét nghiệm phát hiện kháng thể: ELISA (xét nghiệm hấp thụ miễn
dịch liên kết với enzym) hoặc RIM (rapid immunomigration-type), Test point-of-
care, Western blot.
- Xét nghiệm ELISA (enzyme linked immunosorbent assay) thường được sử dụng
để tìm kháng thể chống FIV. Test này rất nhạy nhưng có thể cho từ 2-20% kết quả
dương tính giả nếu mèo đã được tiêm phòng FIV vì xét nghiệm kháng thể không
phân biệt được giữa kháng thể do bệnh tạo ra và kháng thể do vắc xin gây ra. Mèo
con được sinh ra từ mẹ bị nhiễm bệnh có thể nhận được kháng thể của mẹ, hoặc
kháng thể chống lại vi rút truyền qua sữa, gây ra kết quả xét nghiệm dương tính
giả. Chính vì lý do này nên cần làm thêm những test chuyên biệt khác để xác định
lại kết quả dương tính đã có. Nếu một con mèo được chẩn đoán dương tính trong
xét nghiệm ELISA, kết quả phải được xác nhận bằng cách kiểm tra lại sau tám
7
tuần (đối với mèo con) hoặc bằng cách gửi mẫu máu để làm xét nghiệm Western
blot chắc chắn hơn hoặc xét nghiệm PCR (phản ứng chuỗi polymerase).
8
Hình 2.7: Thuật toán để chẩn đoán nhiễm FIV
- Khuyết điểm của phương pháp:
+ Mèo con dưới 6 tháng tuổi có thể có kháng thể do mẹ truyền, mèo trên 6
tháng có thể có kháng thể từ các con bị nhiễm hoặc chủng ngừa.
+ Giai đoạn đầu của nhiễm trùng có thể âm tính, lặp lại sau 60 ngày.
+ Lượng kháng thể không đồng nhất ở các trường hợp, các giai đoạn.
+ Tiêm vaccine (kháng thể có trong vòng vài tuần sau tiêm phòng và kéo dài
đến 3 năm). Ở mèo con có thể kết hợp với kháng thể thụ động. Sự khác
nhau của từng chủng vaccine không hiệu quả. Không rõ sự tiêm chủng.
9
Hình 2.8: Xét nghiệm FIV cho mèo
Hình 2.9: Kid test phát hiện kháng thể chống virus FIV ở mèo
- IFA test (Immuno fluorescent antibody test):
+ Có thể được sử dụng thêm nhằm mục đích xác định kết quả dương tính
của test trước đó.
+ Nếu mèo có FIV dương tính nhưng bạn phân vân không biết nó có virus
hay không thì bạn có thể cho làm thêm test PCR (Polymerase chain
reaction) để tìm sự hiện diện của virus trong máu.
10
được thực hiện vào khoảng 4-5 tuần sau khi nhiễm bệnh. Không giống như các xét
nghiệm kháng thể, sự hiện diện của kháng thể mẹ hoặc mẹ đã tiêm chủng sẽ không ảnh
hưởng đến kết quả PCR, do đó xét nghiệm PCR dương tính ở mèo dưới 6 tháng cho thấy
nhiễm FIV là chính xác. Việc chẩn đoán bằng cách phân lập virus và PCR có thể xác định
tình trạng thực sự. Tuy nhiên, việc phân lập virus bằng cách nuôi cấy tế bào máu và phân
lập virus từ huyết tương thường đắt tiền, tốn thời gian, và đòi hỏi chuyên môn cao; Sự
thay đổi bộ gen của virus làm xuất hiện kết quả âm tính giả.
Tiến hành qua lấy máu: Thử nghiệm nhanh kháng thể kháng virus gây suy giảm
miễn dịch ở mèo phát hiện định tính các kháng thể của vi rút gây suy giảm miễn dịch ở
mèo (FIV Ab) từ mẫu máu toàn phần, huyết thanh hoặc huyết tương của mèo.
- Đặc điểm hiệu suất RAPG-FIV-001:
+ Độ nhạy tương đối: 97,50%.
+ Độ đặc hiệu tương đối: 96,67%.
+ Điều kiện bảo quản: 2-30 ° C.
- Kiểm tra thuộc tính:
+ Có kết quả chỉ sau 5 phút.
+ Dễ sử dụng.
+ Kết quả có thể đọc trực quan.
+ Không cần máy phân tích.
+ Phương pháp hiệu quả về chi phí để hỗ trợ chẩn đoán các bệnh nhiễm trùng
suy giảm miễn dịch ở mèo.
- Qui trình kiểm tra:
+ Lấy mẫu máu của mèo.
+ Mở băng từ túi giấy bạc và đặt nó trên một bề mặt phẳng, sạch.
+ Chuyển 1 giọt mẫu (khoảng 10µl) vào giếng mẫu trên băng, tiếp theo là 3 giọt
đệm xét nghiệm (khoảng 80µl) ngay lập tức. Bắt đầu hẹn giờ.
+ Kết quả được đọc từ 5-10 phút. Sau 15 phút kết quả được coi là không hợp lệ.
Tiến hành qua nước bọt: Trong một quần thể mèo nơi được tiêm chủng FIV, cả hai
bộ xét nghiệm sắc ký đồ miễn dịch đều chẩn đoán chính xác nhiễm FIV bằng cách sử
dụng nước bọt thông qua phương pháp ly tâm, bất kể tiền sử tiêm chủng FIV. Đối với
chẩn đoán FIV bằng nước bọt, độ đặc hiệu của Antigen Rapid FIV / FeLV và Witness
FeLV / FIV là 100%, trong khi độ nhạy của các bộ dụng cụ này lần lượt là 96% và 92%.
SNAP FIV / FeLV Combo có độ đặc hiệu là 98% và độ nhạy là 44%, trong khi xét
nghiệm FIV RealPCR có độ đặc hiệu là 100% và độ nhạy là 72% khi sử dụng nước bọt.
Một phương pháp xét nghiệm nước bọt trực tiếp đã được sửa đổi đã được thử nghiệm trên
một nhóm con mèo bị nhiễm FIV (n = 14), cho kết quả 14, 7 và 0 FIV dương tính bằng
cách sử dụng Antigen Rapid FIV / FeLV, Witness FeLV / FIV và SNAP FIV / FeLV
Combo . Do đó, việc thu thập mẫu nước bọt cung cấp một giải pháp thay thế có thể chấp
nhận được cho việc lấy máu tĩnh mạch ở những con mèo hung dữ, nơi nước bọt có thể dễ
lấy hơn máu toàn phần, ở những nơi không có bác sĩ thú y hoặc kỹ thuật viên được đào
11
tạo để lấy máu và ở nơi tạm trú mà xét nghiệm FIV được thực hiện trước khi nhận con
nuôi nhưng không cần xét nghiệm máu bổ sung.
Hình 2.10: Tiến hành lấy máu để xét nghiệm PCR chủng FIV trên mèo
2.6 Điều trị:
Thực tế thì vẫn chưa có kháng thể để điều trị một cách cụ thể đối với mèo nhiễm
FIV. Và vì mèo có thể mang vi khuẩn trong một thời gian dài trước khi các triệu chứng
xuất hiện, nên việc điều trị tập trung chủ yếu vào việc kéo dài giai đoạn không có triệu
chứng, hoặc khi các triệu chứng dần biểu hiện ra, nhằm giảm bớt các hoạt động của vi
khuẩn theo các dấu hiệu của căn bệnh mà mèo đang mắc phải.
- Nếu các triệu chứng FIV bắt đầu xuất hiện, chúng ta nên điều trị bất kỳ bệnh
thứ phát nào do vi rút gây ra. Các phương pháp điều trị thường được khuyến
nghị để giúp mèo bị FIV bao gồm:
+ Thuốc giúp điều trị bất kỳ bệnh nhiễm trùng thứ cấp nào.
+ Liệu pháp thay thế chất lỏng và chất điện giải.
+ Kiểm soát ký sinh trùng.
+ Thuốc tăng cường hệ thống miễn dịch.
+ Thuốc giúp giảm viêm.
- Trong suốt quá trình điều trị, chú mèo cần được cung cấp chế độ chăm sóc
đặc biệt và dinh dưỡng tốt. Một số chất chống oxy hóa và thuốc kích thích
miễn dịch cũng có thể hữu ích.
- Nếu chú mèo của bạn là mèo đực, thì chú nên bị thiến để giảm nguy cơ chiến
đấu và lây lan nhiễm trùng. Ngoài ra, nên nhốt mèo bệnh trong nhà để hạn
chế việc lây lan bệnh sang mèo khác.
12
- Duy trì dinh dưỡng chất lượng tốt - tránh thịt, trứng và các sản phẩm từ sữa
chưa được tiệt trùng nhằm giảm nguy cơ tiếp xúc với ký sinh trùng và vi
khuẩn có thể gây bệnh.
- Duy trì thói quen chăm sóc sức khỏe cho chú mèo của bạn như thường xuyên
diệt bọ chét, tiêm chủng phòng bệnh...
- Chẩn đoán kịp thời và điều trị thích hợp bệnh FIV tùy theo giai đoạn và
những bệnh đang mắc phải nhằm ức chế sự gia tăng của bệnh và vi khuẩn
trong cơ thể có thể giúp mèo nhiễm FIV duy trì chất lượng cuộc sống trong
một thời gian dài.
2.7 Phòng bệnh:
- Cách tốt nhất để ngăn không cho mèo nhiễm virus FIV là giữ chúng ở trong nhà,
tránh bất kỳ cơ hội tiếp xúc với mèo bị nhiễm bệnh. Nếu đi dạo và muốn cho chú
mèo đi cùng, ta nên giữ chúng bằng một sợi dây xích.
- Và nếu chú mèo của bạn được gởi gắm đến những nơi hoặc những ngôi nhà với
những chú mèo khác thì cần chắc chắn rằng tất cả các chú mèo đều có kết quả thử
nghiệm âm tính với FIV. Ngược lại, bất kì chú mèo nào trước khi vào nhà bạn
cũng cần đã thông qua những cuộc kiểm tra FIV trước đó. Điều quan trọng cần
nhận ra là vì FIV lây truyền chủ yếu qua vết thương do vết cắn, nên khả năng lây
truyền từ mèo nhiễm bệnh sang mèo chưa nhiễm bệnh sẽ ít hơn nhiều ở các hộ gia
đình không có mèo đánh nhau.
- Chúng ta cũng nên nói chuyện với bác sĩ thú y về vacxin FIV và tiêm ngừa vaccin
FIV cho mèo của bạn.
14