1

Edukasyon sa
Pagpapakatao
Una nga Markahan – Modyul 3:
Mga Hilikoton Nga Pwede Makapala-in
Ukon Makapaayo Sa Ikaayong Lawas
(Hiligaynon)

RO_Q1_EsP_1_Mod_3
Edukasyon sa Pagpapakatao –Unang Baitang
Alternative Delivery Mode
Unang Markahan – Modyul 3: Nakapaglalarawan ng iba’t ibang gawain na maaaring
makasama o makabuti sa kalusugan
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon
ng karapatang-sipi sa anumang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman,
kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng
akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o
tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito
upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban
sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga
ito.

Walang anumang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa

anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsalin ng Modyul sa Hiligaynon

Manunulat: Nory Magbanua
Tagasuri: Carmelita R. Segara
Tagaguhit:
Tagalapat: Raulito D. Dinaga, Othelo M. Beating
Tagapamahala:
RD Ramir B. Uytico, EdD, CESO IV
SDS Marsette D. Sabbaluca, CESO VI
OIC- ARD Pedro T. Escobarte, Jr. PhD,CESO
ASDS Lynee A. Peñaflor
V Elena P. Gonzaga, Reg'l.Chief, CLMD
OIC-ASDS Salvacion J. Senayo
Donald T. Genine, Reg'l EPS, LRM
Zaldy H. Reliquias PhD, Chief-CID
Meriam T. Lima, Reg'l EPS, ESP
Raulito D. Dinaga, EPS_LRMS
Victoria Pido , EPS-MAPEH
Othelo M. Beating, PDO II-LRMS

Inilimbag sa Pilipinas ng

Department of Education – Region VI

Office Address: Duran Street, Iloilo City
Telefax: (033) 336-2816 (033) 509-7653
E-mail Address: region6@deped.gov.ph
 1
Edukasyon sa
Pagpapakatao
Unang Markahan – Modyul 3: Mga
Hilikoton Nga Pwede Makapala-in Ukon
Makapaayo Sa Ikaayong Lawas
(Hiligaynon)
Pauna
Para sa mga manunudlo/manugpatigayon:
Malipayon nga pagbaton sang tulun-an sa Edukasyon Sa Pagpapakatao 1 sang Alternative
Delivery Mode (ADM) Modyul para sa leksyon nga Mga Hilikoton Nga Pwede
Makapala-in Ukon Makapaayo Sa Ikaayong Lawas.
Sa pagbuligay sang mga edukador halin sa publiko kag pribado nga institusyon, gindihon,
ginpasanyog kag tul-id nga gintun-an ang modyul nga ini para giyahan ka, ang mga
manunudlo ukon manugpatigayon agud mabuligan nga maangkon sang mga bumulutho ang
pagsulundan sa Kurikulum sang K to 12 samtang ginaatubang nila sing madinalag-on ang
mga pagpanghangkat sa ila kaugalingon, sang sosyudad kag sang pang- ekonomiko nga
pagtilaw sa ila pagtuon.
Ginalauman nga ang bulig nga ini sa ila pagtuon, makaubay sa mga bumulutho sa pagtuon
nga may paggiya kag makinaugalingon. Katuyuan man sini nga mabuligan sila nga
maangkon ang mga kasampaton sa ika-21 nga siglo samtang padayon nga ginahatagan sang
pagtamod ang ila kinahanglanon kag kahimtangan.
Makita ninyo ang kahon nga ini sa modyul bilang dugang nga materyal sa una nga teksto:

Mga Dapat Tandaan Sang Manunudlo/Manugpatigayon

Ini nagaunod sang pahanumdom, bulig ukon estratehiya nga magamit sa paggiya sa mga bumulutho.

Bilang manugpatigayon, ginalauman nga mahatagan mo sang ideya ang mga bumulutho kon
paano gamiton ini nga modyul. Kinahanglan man sia giyahan kag ilista ang iya pag-uswag
samtang padayon niya nga ginadumalahan ang iya pagtuon. Ginalauman halin sa imo nga
tinguhaan mo pa nga maganyat kag magiyahan sia samtang ginaobra niya ang mga hilikuton
sa sulod sini nga modyul.
 Hibalu-a

Ang modyul nga ini ginhimo kag ginsulat para sa mga estudyante kon sa diin sila
makatuon sg mga leksyon sa Edukasyon sa Pagpapakatao 1.
- Makahatag ukon makapakita sg lain-lain nga hilikoton nga pwede makapala-in ukon
makapaayo sa kaayong lawas.
- Mahibal-an ang lain-lain nga hilikoton nga pwede makapala-in ukon makapaayo
sa kaayong lawas.
(EsP1 PKP-Id-3)
- Makahatag ukon makapakita sg lain-lain nga hilikoton nga pwede makapala-in ukon
makapaayo sa kaayong lawas
-Makasaad sg mga butang nga pwede makapasanyog sg kaugalingon nga ikasarang
para matatap ang kaugalingon.

(EsP1 PKP-Ie-4 )

1 RO_Q1_EsP_1_Mod
 Tinguha-i
Tun-an ang laragway. Hibalo-a ang ila kinala-in, isulat sa Vein Diagram.

Bata nga Lalaki Bata nga Babae

2 RO_Q1_EsP_1_Mod
 Aralin Ang Indi Maayo nga
Buluhaton aton Likawan
1
Para sa Ikaayong Lawas!

Ang aton ikaayong lawas makaapekto sa aton sa pang adlaw-adlaw mga buluhaton.
Dapat nga tagaan naton ini sg dako nga importansiya para sa kaayuhan sg atong pangabuhi.

3 RO_Q1_EsP_1_Mod
 Balikan

Paano mo ginatatap ang imo kaugalingon?

Para sa Maestra
Pirmi naton paminsaron ang insakto nga pagtatap sa aton lawas nga magadul

Diskubreha

Kinahanglanon nga halungan kag tatapon sang maayo ang aton tagsa tagsa ka
ikaayong lawas, ini ang aton armas para kita mangin makusog kag mabakod kag layo sa mga
masakit.
Ang pagtatap sa kaugalingon aton himoon pareha sa insakto nga pagpili sg aton
ginaka-on, insakto nga pag- ehersisyo, kag insakto nga oras sa pagtulog.
Pirmi naton tandaan nga kinahanglanon maghalong pirmi magpamati kag magsunod
sa ginatudlo ukon pahanumdom sg aton mga maestra kag mga ginikanan para mahalungan
ang aton lawas kag ikaayong lawas.

4 RO_Q1_EsP_1_Mod
 Usisa-a

1. Ginahalungan mo bala ang imo kaugalingon?

2. Ano ano ang dapat mo nga himoon para malikawan ang pagka masakiton?

5 RO_Q1_EsP_1_Mod
 Hanasa

Tun-an sg mayo ang kada laragway. Isulat ang Insakto sa blanko kon ini nagapakita
sg mayo nga pagtatatap sa ikaayong lawas kag Sala naman kon indi.

1
2

4 5

6 RO_Q1_EsP_1_Mod
 Tandaan

Ang pagtatap sg aton ikaayong lawas ang pinaka-importante. Gani dapat gid pili-on
ang insakto nga pagka-on para sa ikaayo sg aton kalawasan. Kinahanglanon man
nga pirmi kita maghalong kag magsunod sa ginatudlo sg aton ginikanan kay amo man sg
aton mga maestra.

Buluhaton

A .
Basahon sing mayo ang kada sitwasyon.
Direksiyon: Isulat ang malipayon nga hitsura ( ) kon ini ang makapaayo sa ikaayong lawas
kag ang masubo nga hitsura ( ) kon indi. Isulat ang sabat sa blanko.

1. Ang paborito ni Thirdy ay dolsi kag tsokolate. Gani pirmi siya nagabakal sini.
2. Paborito nga kan-on ni Wilmarie ang mansanas, gani gihugasan niya sg mayo antis
kaunon.

3. Bilog gid nga adlaw naghampang si Wilmar sg Mobile Game

4. Si Wilfredo ang bata nga mabinalhason gani pirmi niya ginapaang lempyo nga
sibin.
5. Gab-i na nagpuli si Nena sg gulpi lang nag-ulan sg tudo. Pag-abot sa ila balay dayon
niya kapaligo kag nag-inom sg mainit ng agatas.

7 RO_Q1_EsP_1_Mod
B .
Direksiyon: Basahon ang mga parirala. Isulat sa blanko ang Insakto kon ini maayo para
sa aton ikaayong lawas kag Sala kon indi.
1. Ang pagkaon sg utan kag prutas makahatag sg kaayuhan sa aton
kalawasan.
2. Ang paghampang sa selpon makapaayo sa aton mata.
3. Ang paggamit sg bayo nga basa sg balhas isa ka maayo nga himoon.
4. Magkaon sg Junk Foods sa pamahaw.
5. Indi maghugas sg kamot tapos pamus-on.

C.

• Lantawa sg maayo ang mga laragway,ini bala nga hilikoton makapaayo

sa ila kaayong lawas?

Sabta ang mga pamangkot.

a. Ano-ano ang ginahimo sg mga bata sa laragway? Isulat ang inyo mga sabat.

8 RO_Q1_EsP_1_Mod
b. Maayo bala ukon makapalain ang ila ginahimo sa ikaayong lawas?Isulat ang imo sabat.

Dugang nga
Hilikoton

I-drowing sa imo kuwaderno kag isulat ko nano ang dapat mo nga himoon para
malikawan ang indi mayo nga madulot sini.
Malikawan ko in ikon ako ay:

9 RO_Q1_EsP_1_Mod
 Talamdam sang husto nga mga
Sabat

Tinguha-i
Bata nga Lalaki
Matambok

Mapagsik

Bata nga Babae

Maluya 2.Masakiton

Hanasa Buluhaton B.
Sala Insakto
Insakto Sala
Sala Sala
Sala Sala
Insakto Sala

1 RO_Q1_EsP_1_Mod
 Aralin Ang Insakto nga Pagtatap sa
Akon Kaugalingon,
2
Akon Himoon!

Balikan
Isulat ang mga natun-an sa nagligad nga lesksyon.” Ang Indi Maayo
nga Buluhaton aton Likawan Para sa Ikaayong Lawas!”

1.

2.

3.

Para sa Maestra
Masami naton paminsaron nga ang insakto nga pagtatap sa aton lawas makadul

1 RO_Q1_EsP_1_Mod
 Diskubreha

Usisa-a
1. Ano ang ginahimo sg mga bata?

2. Nagahatag bala ini sg insakto nga pagtatap sa ila kaugalingon?

3. Dapat bala sila sundon?

1 RO_Q1_EsP_1_Mod
 Hanasa

Lantawa sg maayo ang mga laragway, diin ini sa ila ang ginahimo mo para mahatagan
mo sg insakto nga pagtatap sg imo kaugalingon?
Butangan sg tsek(/) ang imo ang imo mapili nga sabat.

1 3 2

1 RO_Q1_EsP_1_Mod
 Tandaan

Direksiyon: Sa pagtatap sa imo kaugalingon, nagaka-angay gd bala nga pirmi mo himoon

ang insakto nga mga hilikoton para mapasanyog ang kalempyo sa lawas?Gina himo mo bala
ini Pirmi, Kon-Kaisa, Wala. Lagyan ng (/) ang kolum sg imo sabat.

Gawain Pirmi Kon-Kaisa Wala

1. Nagahatag ako sg tion para makapag
ehersisyo para mangin mabakod kag layo
sa masakit ang
akon lawas.
2. Nagakadto ako sa doctor para sa
pisikal, dental kag medical
check-up.
3. Nagahugas ako sg akon mga
kamot kag tiil bag-o kag tapos magkaon.

4. Nakahatag ako sg oras para

makapahuway kadali ang akon lawas kag
pinsada.

5. Nagahampang ako bilog nga

adlaw sg Mobile games sa selpon.

Buhaton
Ang aton ikaayong lawas ang aton manggad, gani dapat gid aton tatapon para malayo
kita sa mga masakit. Kinahanglanon gd nga tagaan sg nagakaigo nga oras para kita
makapahuway. Magtulog sa insakto nga oras kag mag ehersisyo para mabakod ang aton
kalawasan kag malayo sa masakit ukon balati-an. Kinahanglan gid nga magkadto sa ospiral
ukon

1 RO_Q1_EsP_1_Mod
Barangay Health Center para makapa konsulta kon ikaw may lain nga ginabatyag
para matagaan sg nagaka-igo nga bulong.

Ang pagkadto bala sa ospital ukon Health Center makabulig para imo mahibal-an kag
matagaan sg nagaka-anggay kag kinahanglanon nga bulong ang imo lawas?

Tinguha-i
Direksiyon: Isulat sa blanko nga bahin ang imo sabat. Butangan sg tsek (/) kon ini
nagapakita sg insakto nga pagtatap sa kaayong lawas at ekis (x) kon indi.
1. Gamiton liwat ang bayo na nagamit na sa paghampang.

2. Wala ako naga-upod magpaligo ang akon mga amego sa tubig baha..

3. Gagamit ako tubig gid lang sa paghugas sg akon mga kamot pagkatapos
pamos-on.

4. Ginasigurado ko nga lempyo pirmi akon lawas para mahilayo ako sa masakit.

5. Nagahugas ako kamot kag tiil gamit ang tubig kag habon tapos hampang.
.

1 RO_Q1_EsP_1_Mod
 Dugang nga Hilikoton

Bilang isa ka bata, ginatatap ko sg insakto ang akon lawas kag ini akon
ginatinghuwaan nga mangin lempyo sa tanan nga oras suno sa akon masarangan.

Talamdan sang husto nga mga

Sabat
Balikon Hanasa Tinguha-i
A.
x 1. x
x 2. /
3. / 3. x
4. / 4. /
5. / 5. /

1 RO_Q1_EsP_1_Mod
Reperensya
Edukasyon sa Pagpapakatao Competency Guide for Grade1

1 RO_Q1_EsP_1_Mod
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa
Department of Education – Division of Negros Occidental, LRMS Cottage Road, Bacolod City
Telefax: (034) 435 – 3960 / (034) 709 – 0138 /
Email Address: Website: