Professional Documents
Culture Documents
ΕΝΟΤΗΤΑ Γ Α ΜΕΡΟΣ
ΕΝΟΤΗΤΑ Γ Α ΜΕΡΟΣ
ΕΝΟΤΗΤΑ Γ:
ΝΕΥΡΩΣΕΙΣ
Οι νευρώσεις είναι ελαφριάς μορφής ψυχικές διαταραχές με κύριο χαρακτηριστικό τους
μια διαρκή έντονη εσωτερική ανησυχία που εκδηλώνεται με υπερβολικό άγχος. Το
νευρωσικό άτομο δε χάνει την επαφή με την πραγματικότητα (όπως για παράδειγμα
συμβαίνει με τα ψυχωσικά άτομα), συνεχίζει να συμμετέχει και να δρα σε κοινωνικό κι
επαγγελματικό επίπεδο κανονικά ή σχεδόν κανονικά, αλλά αδιάλειπτα νοιώθει μια έντονη
εσωτερική ένταση με τη μορφή εκνευρισμού, ενοχής, φόβου, αγωνίας η ακόμα και
πανικού.
[1]
ΙΕΚ ΤΡΙΠΟΛΗΣ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ: 2014-2015
διάρροια, επιγαστρικό πόνο, αϋπνία, μούδιασμα στα άκρα, αυξημένη αρτηριακή πίεση κ.α.
Για την αποφυγή αυτών των συμπτωμάτων το νευρωσικό άτομο αποφεύγει συγκεκριμένες
δραστηριότητες ή ομάδες δραστηριοτήτων πχ αποφεύγει την συζήτηση ορισμένων
θεμάτων ή να βρεθεί σε συγκεκριμένους χώρους ή να βρεθεί σε αλληλεπιδρώμενα
περιβάλλοντα. Αν και αναγνωρίζει το ίδιο το άτομο ότι πρόκειται για παράλογες
εκδηλώσεις ωστόσο η επιστράτευση λογικής δεν έχει αποτέλεσμα. Το μόνο που
ανακουφίζει το άτομο είναι η απομάκρυνση από τις γενεσιουργές συνθήκες. Η οποία
απομάκρυνση τελικώς φέρει επιπλέον άγχος στο άτομο με συνέπεια να βρίσκεται διαρκώς
σε έναν φαύλο κύκλο που ολοένα μεγαλώνει.
Οι νευρώσεις είναι η πιο κοινή μορφή παθολογικής συμπεριφοράς. Στα μεγάλα αστικά
κέντρα υπολογίζεται ότι νευρωτικές διαταραχές παρουσιάζει μέχρι και το 30% του
πληθυσμού και παρουσιάζονται συνήθως κατά την εφηβική και την πρώτη ώριμη ηλικία ως
το 35ο έτος.
ΦΟΒΙΕΣ. Εδώ περιλαμβάνεται μια μεγάλη γκάμα φοβικών αντιδράσεων που θα χρειαζόταν
σελίδες ολόκληρες απλά για να περιγραφούν και μόνο. Ενδεικτικά μόνο θα αναφέρω την
ακροφοβία (αποφυγή του ατόμου να πλησιάσει γκρεμό ή την άκρη της ταράτσας
οικοδομής), αγοραφοβία (αποφυγή πλήθους κι ανοιχτών χώρων), μυσοφοβία (παθολογικός
φόβος ακαθαρσιών και μικροβίων), κλειστοφοβία, νυχτοφοβία, πυροφοβία κτλ. Γενικά θα
αρκεστούμε να πούμε ότι πρόκειται για φοβικές αντιδράσεις σε συγκεκριμένα ερεθίσματα
– καταστάσεις από την φύση τους όμως μη γενεσιουργά φόβου. Πχ το αγοραφοβικό άτομο
δεν μπαίνει σε λεωφορείο λόγω συνωστισμού. Κατάσταση σίγουρα μη επικίνδυνη
αντικειμενικά αλλά φοβική υποκειμενικά για το ίδιο το άτομο. Η φοβία θα μπορούσε να
θεωρηθεί κάτι ανάμεσα στον φόβο και το άγχος. Ο φόβος είναι φυσιολογική φυσική
αντίδραση αυτοπροστασίας προς κάποιο επικείμενο κίνδυνο. Το άγχος είναι επίσης
[2]
ΙΕΚ ΤΡΙΠΟΛΗΣ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ: 2014-2015
φυσιολογική αντίδραση οργανικής εγρήγορσης προς την επίτευξη στόχου. Όταν το άγχος
όμως γίνεται υπερβολικό και γενικό, γίνεται φοβική αντίδραση προς κάτι αδιόρατο μη
συγκεκριμένο. Έτσι και οι φοβίες είναι πραγματικός μεν φόβος αλλά προς μη πραγματικές
απειλές.
[3]
ΙΕΚ ΤΡΙΠΟΛΗΣ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ: 2014-2015
ΨΥΧΩΣΕΙΣ
Οι ψυχώσεις είναι οι πιο βαριές μορφές ψυχικών διαταραχών. Είναι το είδος των ψυχικών
παθήσεων που βρίσκονται πιο κοντά σε αυτό που ο κοινός άνθρωπος ονομάζει «τρέλα»,
γιατί χαρακτηρίζονται από ακραίες και δραματικές ψυχοπαθολογικές αποκλίσεις. Αν κι
έχουν διάφορες μορφές , κοινό χαρακτηριστικό όλων είναι η απώλεια του ατόμου επαφής
με την πραγματικότητα και η μη επίγνωση του πάνω σε αυτό το γεγονός. Το άτομο
παρουσιάζει ένα είδος νοητικής σύγχυσης με συναισθηματικές αποκρίσεις απρόσφορες –
ανορθόδοξες, υπακούει σε μια εντελώς εσωτερική κατάσταση-λογική συνήθως
εξωπραγματική κι αποκομμένη από τον κόσμο. Είναι αυτονόητο ότι τα ψυχωσικά άτομα δεν
μπορούν να ανταποκριθούν σε κοινωνικές κι επαγγελματικές προσταγές. Πολλές φορές δε
επειδή είναι επικίνδυνα τόσο για τον εαυτό τους όσο και για τους άλλους απαιτείται ο
εγκλεισμός τους και η περίθαλψή τους σε ψυχιατρικό ίδρυμα.
[4]
ΙΕΚ ΤΡΙΠΟΛΗΣ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ: 2014-2015
ΠΑΙΔΙΚΗ ΨΥΧΩΣΗ. Μία από τις βαρύτερες ψυχικές διαταραχές της παιδικής ηλικίας είναι η
παιδική ψύχωση.
Οι επιπτώσεις της είναι σοβαρές τόσο στη δόμηση της προσωπικότητας του παιδιού όσο και
στη ζωή της οικογένειας. Η παιδική σχιζοφρένεια αποτελεί την πιο σοβαρή μορφή της
παιδικής ψύχωσης.
ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ
Η παιδική ψύχωση είναι σπάνια και, μάλιστα, 50 φορές λιγότερο συχνή σε παιδιά κάτω των
15 ετών από ό,τι σε ενήλικους. Η συχνότητα με την οποία συναντάται η διαταραχή είναι
σταθερή κατά τα παιδικά χρόνια αλλά παρουσιάζει μια δραματική έξαρση στην εφηβεία.
Για την περιγραφή της κλινικής εικόνας της παιδικής ψύχωσης, θα πρέπει να λάβουμε
υπόψη μας παράγοντες που έχουν σχέση με το επίπεδο της ανάπτυξης και της
ψυχοσυναισθηματικής ωριμότητας του παιδιού κατά την ηλικία έναρξης.
ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ
Η παιδική ψύχωση διαφοροποιείται από εκείνη των ενηλίκων σε ορισμένα σημεία της
κλινικής εικόνας και ως προς την πρόγνωση. Οι τυπικές σχιζοφρενικές διαταραχές
εμφανίζονται από την ηλικία των έξι με επτά ετών και μέχρι την εφηβεία αποκτούν
βαθμιαία την κλινική εικόνα της σχιζοφρένειας των ενηλίκων. Τα αγόρια υπερέχουν των
κοριτσιών σε αναλογία 2:1, αλλά δεν διαχωρίζονται ως προς τη σοβαρότητα των
συμπτωμάτων ή την εξέλιξη. Είναι αρκετά δύσκολο να εκτιμηθούν στο παιδί η δοκιμασία
της πραγματικότητας, οι ψευδαισθήσεις, το παραλήρημα και οι τυπικές διαταραχές της
σκέψης. Η εκτίμηση αυτών των συμπτωμάτων είναι δυνατή μόνον εάν το παιδί έχει φτάσει
σε μια ικανοποιητική ωριμότητα, νοητική ηλικία και λεκτική επικοινωνία.
[5]
ΙΕΚ ΤΡΙΠΟΛΗΣ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ: 2014-2015
επίσης έλλειψη δεξιότητας στο να εξηγούν και να περιγράφουν εσωτερικές εμπειρίες. Γι΄
αυτόν το λόγο υπάρχουν προβλήματα στη διάγνωση των ψευδαισθήσεων στην παιδική
ηλικία. Οι ψευδαισθήσεις είναι κοινές σε παιδιά με υψηλό πυρετό. Σε μη ψυχωτικά παιδιά
προσχολικής ηλικίας μπορούν να εκδηλωθούν "καλοήθεις ψευδαισθήσεις" υπό την επήρεια
στρες. Πρόκειται για οπτικές ή απτικές ψευδαισθήσεις (κυρίως έντομα ή ζώα), με οξεία
έναρξη και βραχεία διάρκεια (ώρες ή ημέρες).
Οι ψευδαισθήσεις στην παιδική ψύχωση είναι κυρίως ακουστικές (φωνές γονέων, αδελφών,
συγγενών) και παρατηρούνται σε υψηλά ποσοστά (50%-80%) και σε μικρότερο βαθμό
οπτικές, οσφρητικές, απτικές. Οι μη ακουστικές ψευδαισθήσεις δεν απαντώνται
μεμονωμένες, αλλά συνοδεύουν πάντα τις ακουστικές. Η κλινική εικόνα δείχνει την έλλειψη
οργάνωσης και συστηματοποίησης του παραληρήματος. Τα θέματα είναι απλά
μεγαλομανιακά ή διωκτικά. Τα θέματα σεξουαλικού περιεχομένου εμφανίζονται κυρίως
στην εφηβεία. Όσο αυξάνει η ηλικία, οι ψευδαισθήσεις και οι παραληρητικές ιδέες γίνονται
πιο πολύπλοκες και οργανωμένες. Οι διαταραχές της σκέψης περιλαμβάνουν ασυναρτησία,
έλλειψη συνειρμών, νεολογισμούς. Με την ανάλυση του λόγου διαπιστώνονται η
υπολειμματική επικοινωνία και διαταραχές προσοχής, μάθησης και αφηρημένης σκέψης.
ΠΑΡΑΝΟΙΑ. Χαρακτηρίζεται κυρίως από επίμονες και παραληρηματικές ιδέες ενός όμως
κεντρικού θέματος. Έτσι αυτές μπορεί να είναι ιδέες μεγαλείου, καταδίωξης, ζηλοτυπίας,
φθόνου κλπ. Αξίζει να σημειωθεί ότι ειδικά οι παραληρηματικές ιδέες μεγαλομανίας
διέπονται στο σύνολό τους σχεδόν από το μεσσιανικό σύνδρομο ( ο ασθενής πιστεύει ότι
έρχεται να σώσει τον κόσμο ή ότι γενικά έχει ένα μεγάλο έργο να επιτελέσει, βλ αρχεία CIA,
«το προφίλ του Χίτλερ» - National Geographic ). Το κύριο χαρακτηριστικό του παρανοϊκού
είναι ότι οι παραληρηματικές του ιδέες αποτελούν ένα σύστημα πλήρες, καλά μελετημένο,
χωρίς κενά κι ασυνέπειες. Ο παρανοϊκός έχει έντονη λογικότητα, ετοιμότητα και
αισθαντικότητα, όμως τα γεγονότα γύρω του τα προσλαμβάνει επιλεκτικά, μόνο εάν αυτά
τεκμηριώνουν τις παραληρηματικές του ιδέες. Πέρα από αυτές τις ιδέες δεν παρουσιάζει
ως άτομο δραματικές αλλαγές στην προσωπικότητά του.
[6]
ΙΕΚ ΤΡΙΠΟΛΗΣ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ: 2014-2015
ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΟΣ/ΔΙΑΘΕΣΗΣ
Οι διαταραχές της διάθεσης είναι μια ομάδα διαταραχών που χαρακτηρίζονται από
διαταραχή της συναισθηματικής διάθεσης. Η συναισθηματική διάθεση ή απλά διάθεση
(mood) είναι ο καθολικός και σταθερός συναισθηματικός τόνος που βιώνεται εσωτερικά
και που σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να επηρεάσει σε πολύ μεγάλο βαθμό όλες
κυριολεκτικά τις πλευρές της συμπεριφοράς ενός ατόμου, καθώς και την αντίληψη για τον
κόσμο που έχει το άτομο αυτό.
[7]
ΙΕΚ ΤΡΙΠΟΛΗΣ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ: 2014-2015
διακρίνονται από τις διπολικές διαταραχές από το γεγονός ότι δεν υπήρξε ποτέ ένα
Μανιακό, Μεικτό ή Υπομανιακό Επεισόδιο.
Διπολική 1 Διαταραχή
Διπολική 2 Διαταραχή
ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΔΙΑΓΩΓΗΣ/ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ
Η κύρια διαφορά τους με τις υπόλοιπες ψυχικές διαταραχές είναι ότι ενώ στις άλλες η
παθολογία είναι ενδοτροπική και ζημιώνει κυρίως το άτομο, εδώ η παθολογική απόκλιση
είναι παρορμητική – αντικοινωνική και ζημιώνει κυρίως τους άλλους. Οι κυριότερες μορφές
διαταραχών διαγωγής είναι:
επισκέπτεται το καφενείο της γειτονιάς του σαν να μην έχει συμβεί τίποτα. Είναι η
περίπτωση αμετανόητου κι ανάλγητου μονήρη (ενεργεί συνήθως μόνος του) εγκληματία.
Πράξεις ψυχοπαθητικών ατόμων είναι θέματα από αυτά που συγκλονίζουν την κοινή
γνώμη στα δελτία ειδήσεων ή δίνουν υλικό σε σενάρια κινηματογραφικών ταινιών. Θα
πρέπει βέβαια να προσέξουμε εδώ να μην γίνεται σύγχυση της ψυχοπαθητικής
προσωπικότητας με περιπτώσεις όπου η αντικοινωνική συμπεριφορά συνίσταται με την
τυφλή υποταγή σε μικρότερη κοινωνική ομάδα πχ νεοναζί. Σε αυτές τις περιπτώσεις αν και
μεμονωμένα ατομικά μπορεί να συναντήσουμε ψυχοπαθητικά άτομα , ωστόσο αυτό δεν
είναι αναγκαίο. Πολλές φορές πρόκειται απλά για απόλυτη συμμόρφωση προς τους
κανόνες δράσης αντικοινωνικής ομάδας, πρόκειται δηλαδή για περίπτωση
ψευδοκοινωνικοπαθητικής προσωπικότητας.
[10]