‫‪Archive of SID‬‬

‫ﺳﺎل ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره دو‪1389 ،‬‬ ‫ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان‬

‫‪‬‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ اﻧﺪرﻛﻨﺶ ﮔﻮدﺑﺮداري و ﺳﺎزهي ﻣﺠﺎورآن در ﺗﺤﻠﻴﻞ ﮔﻮدﺑﺮداريﻫﺎ در ﻣﺤﻴﻂﻫﺎي ﺷﻬﺮي‬

‫)‪(3‬‬ ‫)‪(2‬‬ ‫)‪(1‬‬

‫ﻣﺤﺴﻦ ﺑﻴﺘﻲ‬ ‫ﺑﻬﺎدر ﺑﺎﺋﻲ‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻠﻜﻲ‬

‫ﭼﻜﻴﺪه ﻳﻜﻲ از ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻬﻢ در ﮔﻮدﺑﺮداري در ﻣﺤﻴﻂﻫﺎي ﺷﻬﺮي ﺗﺄﺛﻴﺮ آن ﺑﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺠﺎور اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻌﻀﺎً ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺧﺴﺎرت ﺟﺎﻧﻲ و ﻣﺎﻟﻲ ﺟﺒﺮان‬
‫ﻧﺎﭘﺬﻳﺮي ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص‪ ،‬ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺳﺨﺘﻲ ﺳﺎزه ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺠﺎور در ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎن زﻣﻴﻦ ﻧﺎﺷـﻲ از ﮔـﻮدﺑﺮداري ﻧﻴـﺰ از اﻫﻤﻴـﺖ وﻳـﮋه اي‬
‫ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﻤﺘﺮ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮم اﻓﺰارﻫﺎي اﺟﺰاء ﻣﺤﺪود ‪ PLAXIS‬و‪ SAP‬و ﺑﺎ ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي ﻳﻚ‬
‫ﻣﺪل رﻓﺘﺎري ارﺗﺠﺎﻋﻲ ﺧﻤﻴﺮي ﺑﺎ ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮاي ﻣﺼﺎﻟﺢ زﻣﻴﻦ‪ ،‬اﻧﺪرﻛﻨﺶ ﮔﻮدﺑﺮداري و ﺳﺎزهي ﻣﺠﺎور آن‪ ،‬ﻣـﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺳﺨﺘﻲ ﺳﺎزه ﻣﺠﺎور ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﻴﺮي دو ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﻮدﺑﺮداري ﻣﺘﻔﺎوت‪ ،‬ﺑﺎ دو ﻣﺪل ﺑﺮاي ﺳﺎزهي ﻣﺠﺎور ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓـﺖ‪ .‬اوﻟـﻴﻦ‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﺎزه ﻣﺠﺎور ﻳﻚ ﻗﺎب ﺧﻤﺸﻲ ﺑﺘﻦ آرﻣﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﺨﺘﻲ آن در ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮔﻮدﺑﺮداري در ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻟﺤـﺎظ ﻣـﻲﮔـﺮدد‪ .‬در دوﻣـﻴﻦ ﺳﻴـﺴﺘﻢ‪،‬‬
‫ﺳﺎزهي ﻣﺠﺎور ﺑﺎ ﻳﻚ ﺗﻴﺮ ارﺗﺠﺎﻋﻲ ﻣﻌﺎدل ﺳﺎزي ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻠﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪهي ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪي ﺳﺨﺘﻲ ﺳﺎزه ﻣﺠـﺎور در ﻛﻨﺘـﺮل ﺗﻐﻴﻴـﺮ‬
‫ﻣﻜﺎن زﻣﻴﻦ ﻧﺎﺷﻲ از ﮔﻮد ﺑﺮداري و ﺗﺄﺛﻴﺮ ﮔﻮدﺑﺮداري ﺑﺮ ﻧﻴﺮوﻫﺎي داﺧﻠﻲ اﻋﻀﺎء ﺳﺎزه اﺳﺖ‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از روش ﻣﻌﺎدل ﺳﺎزي ﺳﺎزه ﺑﺎ ﻳﻚ ﺗﻴﺮ ارﺗﺠـﺎﻋﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺘﻀﻤﻦ ﺳﺎدﮔﻲ و اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﻳﺮي درﻧﻈﺮﮔﻴﺮي ﺳﺨﺘﻲﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮاي ﻳﻚ وزن ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن داده ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ ،‬ﻣـﻲ ﺗﻮاﻧـﺪ ﻗﺎﺑـﻞ ﻛـﺎرﺑﺮد ﺟﻬـﺖ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪي اﻧﺪرﻛﻨﺶ ﮔﻮدﺑﺮداري‪ -‬ﺳﺎزه ﻣﺠﺎور ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫واژهﻫﺎي ﻛﻠﻴﺪي ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻋﺪدي‪،‬ﮔﻮدﺑﺮداري‪ ،‬ﺳﺎزهي ﻣﺠﺎور‪ ،‬اﻧﺪرﻛﻨﺶ ﮔﻮدﺑﺮداري‪ -‬ﺳﺎزهي ﻣﺠﺎور‪ ،‬ﻧﺸﺴﺖ ﺳﻄﺤﻲ زﻣﻴﻦ‪.‬‬

‫‪Excavation-Adjacent Structure Interaction Effect on Excavation Analysis in Urban Aria‬‬

‫‪M. Maleki‬‬ ‫‪B. Baei‬‬ ‫‪M. Beiti‬‬

‫‪Abstract Excavation in urban plans influences the adjacent buildings and sometimes creates the irreparable‬‬
‫‪damages. In this regard the effect of adjacent structure stiffness on the ground movement due to excavation is‬‬
‫‪important. However, there are only a few studies in this area of research. In this paper, the interaction of‬‬
‫‪excavation and its adjacent structure is studied using two famous finite elements codes (PLAXIS & SAP) and‬‬
‫‪an elastoplastic constitutive model. For this purpose, the two excavation systems have been considered. The‬‬
‫‪adjacent structure in the first system is a concrete bending frame. In the second system, instead of a real‬‬
‫‪structure, an equivalent (in stiffness) elastic beam has been used. The achieved results indicate the‬‬
‫‪considerable effect of adjacent structure on the ground movement due to excavation. In addition, the‬‬
‫‪remarkable influence of excavation on internal forces of different members of structure is addressed. It is‬‬
‫‪shown that the application of an equivalent elastic beam, which has the characteristic of simplicity and‬‬
‫‪flexibility in consideration of different stiffness for a given building weight, can be used for evaluation of the‬‬
‫‪interaction of excavation and its adjacent structure.‬‬

‫‪Key Words Numerical Analysis, Excavation, Excavation and Adjacent Structure Interaction, Ground‬‬
‫‪Surface Settlement.‬‬

‫‪‬ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﻘﺎﻟﻪ ‪ 88/9/8‬و ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻧﺴﺨﻪي ﻧﻬﺎﻳﻲ اﺻﻼح ﺷﺪه ‪89/6/29‬‬
‫)‪ (1‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪهي ﻣﺴﺌﻮل‪ ،‬اﺳﺘﺎدﻳﺎر‪ ،‬ﮔﺮوه ﻋﻤﺮان‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪهي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﺑﻮﻋﻠﻲ ﺳﻴﻨﺎ‬
‫)‪ (2‬ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ‪ ،‬ﮔﺮاﻳﺶ ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ ﺧﺎك و ﭘﻲ‪ ،‬ﮔﺮوه ﻋﻤﺮان‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪهي ﻓﻨﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﺑﻮﻋﻠﻲ ﺳﻴﻨﺎ‬
‫)‪ (3‬ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ‪ ،‬ﮔﺮاﻳﺶ ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ ﺧﺎك و ﭘﻲ‪ ،‬ﮔﺮوه ﻋﻤﺮان‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪهي ﻓﻨﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﺑﻮﻋﻠﻲ ﺳﻴﻨﺎ‬

‫‪www.SID.ir‬‬
‫‪Archive of SID‬‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ اﻧﺪرﻛﻨﺶ ﮔﻮدﺑﺮداري و ﺳﺎزه ﻣﺠﺎور آن ‪...‬‬ ‫‪26‬‬

‫ﻣﺤﻠﻲ در ﺗﺎﻳﭙﻪ )ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺎﻳﻮان( ﺑـﺮاي ﺗﻮزﻳـﻊ ﻧﺸـﺴﺖﻫـﺎي‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﻣﺤﺪب وﻗﺎﺷﻘﻲ‪ ،‬ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎﻳﻲ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻮﺳـﻜﺎردﻳﻦ‬ ‫اﻳﺠــﺎد ﮔــﻮدﺑﺮداري ﺑــﺎ اﻋﻤــﺎق ﻣﺨﺘﻠــﻒ ﺟﻬــﺖ اﺣــﺪاث‬
‫)‪ ،[4] ( Boscardin‬ﺑﺎ ﻣﺪل ﻛﺮدن ﺳﺎزه ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ ﺗﻴﺮ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﺑﻠﻨﺪ و ﺑﻨﺎﻫﺎي ﻣﻬـﻢ‪ ،‬اﻣـﺮي اﺟﺘﻨـﺎب ﻧﺎﭘـﺬﻳﺮ‬
‫ﻋﻤﻴﻖ‪ ،‬ﺟﻮاب ﺳﺎزه را ﻧـﺴﺒﺖ ﺑـﻪ ﺣﻔـﺎري ﺗﻮﻧـﻞ ﺑﺮرﺳـﻲ‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع در ﻣﻨـﺎﻃﻖ ﺷـﻬﺮي و ﺑـﻪ ﺧـﺼﻮص در‬
‫ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬آن ﻫﺎ ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷـﻜﻞ ﺗﻴـﺮ ﻋﻤﻴـﻖ‬ ‫ﻣﺮاﻛﺰ آنﻫﺎ ﺑﺎ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺑﻪ وﺟﻮد ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ و ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت در‬
‫ﭼﻮن ﻛﺮﻧﺶ اﻓﻘﻲ‪ ،‬و ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺷﻴﺐ در ﻃﻮل ﺗﻴﺮ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي‬ ‫اﻃـــﺮاف ﻣﺤـــﻞ ﮔـــﻮد ﺑـــﺮداري از اﻫﻤﻴـــﺖ زﻳـــﺎدي‬
‫ﻛﻴﻔﻲ را ﺑﺮاي ﺑﺮآورد ﻣﻴﺰان آﺳﻴﺐ دﻳﺪﮔﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻧﺎﺷـﻲ‬ ‫ﺑﺮﺧﻮرداراﺳﺖ‪ .‬ﻋﺪم دﻗﺖ در ﻃـﺮح و ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ و اﺟـﺮاي‬
‫از ﺣﻔﺮ ﺗﻮﻧﻞ اراﺋﻪ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬و ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان آﺧﺮﻳﻦ اﺷﺎره‬ ‫ﮔـﻮدﺑﺮداريﻫــﺎ در اﻳـﻦ ﻣﻨــﺎﻃﻖ‪ ،‬ﻣﻤﻜـﻦ اﺳــﺖ ﻣﻨﺠـﺮ ﺑــﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻛﺎرﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در ادﺑﻴﺎت‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻛﺎرﻫﺎي ﻓﻴﻨـﻮ‬ ‫ﺧﺴﺎرات ﺟﺎﻧﻲ و ﻣﺎﻟﻲ ﺟﺒﺮان ﻧﺎﭘﺬﻳﺮي ﮔﺮدد‪ .‬ﻛﺎرﺑﺮد ﻧـﺮم‬
‫)‪ ( Finno‬و ﻫﻤﻜــﺎران ]‪ [5‬اﺷــﺎره ﻛــﺮد ﻛــﻪ ﺑــﻪ ﺗــﺄﺛﻴﺮ‬ ‫اﻓﺰارﻫﺎي اﺟﺰاء ﻣﺤـﺪود‪ ،‬ﻋﻠﻴـﺮﻏﻢ اﻣﻜﺎﻧـﺎت و ﺗـﺴﻬﻴﻼت‬
‫ﮔــﻮدﺑﺮداري ﺑــﺮ ﺳــﺎزﻫﺎي ﻣﺠــﺎور در ﭘــﺮوژه ﺑﺎزﺳــﺎزي‬ ‫ﻓﻮق اﻟﻌـﺎده اي ﻛـﻪ در ﺗﺤﻠﻴـﻞ ﮔـﻮدﺑﺮداريﻫـﺎ در اﺧﺘﻴـﺎر‬
‫زﻳﺮﮔﺬرﻫﺎ در اﻳﺎﻟﺖ ﺷﻴﻜﺎﮔﻮ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺪون ﺷﻨﺎﺧﺖ از وﻳﮋﮔﻲﻫﺎ و ﻋﻮاﻣـﻞ ﻣـﺆﺛﺮ‬
‫ﺗﺄﺛﻴﺮ وزن ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺠﺎور در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻛﻼﺳـﻴﻚ‬ ‫در رﻓﺘﺎر ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﻮدﺑﺮداري‪ ،‬ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﮔﻤـﺮاه‬
‫و اﺟﺰاء ﻣﺤﺪود‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨـﻮان ﭘﺪﻳـﺪهاي ﻛـﺎﻣﻼً ﻣـﺸﺨﺺ در‬ ‫ﻛﻨﻨﺪه و ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺒﻲ را اراﺋﻪ دﻫﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ‪ ،‬ﻧﺤﻮهي‬
‫ادﺑﻴﺎت ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ وارد ﺷﺪه و اﺻﻮﻻً ﺑـﺎ اﺿـﺎﻓﻪ ﺷـﺪن وزن‬ ‫ﻣﺪل ﻛﺮدن ﺳﺎزهﻫﺎي ﻣﺠﺎور ﻣﺤﻞ ﮔـﻮدﺑﺮداري اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻴﺰان ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎنﻫﺎ اﻓﺰاﻳﺶ و ﺿـﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨـﺎن ﭘﺎﻳـﺪاري‬ ‫ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ وزن‪ ،‬ﻫﻨﺪﺳـﻪ و ﺳـﺨﺘﻲ ﺳـﺎزهي ﻣﺠـﺎور دارد‪.‬‬
‫ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﻫﻨﺪﺳﻪي ﺳـﺎزه از ﻧﻈـﺮ اﺑﻌـﺎد در ﭘـﻼن و‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﺴﺒﺘﺎً زﻳﺎدي از ﻃﺮف ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ‪ ،‬ﭼـﻪ‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪي آن از دﻳﻮارهي ﮔﻮدﺑﺮداري ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻧﻘﺸﻲ ﻣﻬﻤـﻲ‬ ‫ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺠﺮﺑﻲ و ﭼﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻋﺪدي‪ ،‬اﻧﺠـﺎم ﮔﺮﻓﺘـﻪ‬
‫در ﻣﻴﺰان ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎنﻫﺎي ﻣﺤـﻴﻂ ﺑـﺎزي ﻛﻨـﺪ‪ .‬اﺻـﻮﻻً ﻳـﻚ‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﻛﻼف )‪ (Clough‬و ﻫﻤﻜـﺎران ]‪ ،[1‬ﺑـﺎ اﻧﺠـﺎم ﻳـﻚ‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳﻪ ﺑﻌﺪي ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻫﻨﺪﺳﻪ را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ اﻋﻤﺎل‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺗﺠﺮﺑﻲ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺮداﺷﺖﻫـﺎي ﻣﺤﻠـﻲ از‬
‫ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺳﺨﺘﻲ ﺳﺎزه ي ﻣﺠﺎور‪ ،‬ﻛﻤﺘﺮ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ واﻗـﻊ‬
‫ﺣﻔﺎريﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در ﺧﺎكﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺨﻤﻴﻨـﻲ از‬
‫ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ و در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻛﻼﺳﻴﻚ و اﺟـﺰاء ﻣﺤـﺪود‪،‬‬
‫ﭘﺮوﻓﻴﻞ ﻧﺸﺴﺖ ﺳﻄﺢ زﻣـﻴﻦ ﻧﺎﺷـﻲ از ﮔـﻮدﺑﺮداري ﺑـﺮاي‬
‫ﻏﺎﻟﺒﺎً وزن ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﻳـﻚ ﺳـﺮﺑﺎر ﻣﻌـﺎدل در‬
‫ﺧﺎك ﻫﺎي رﺳﻲ و ﻣﺎﺳﻪ اي اراﺋﻪ دادﻧﺪ‪ .‬ﺳﺌﻮك )‪ ( Seok‬و‬
‫ﺳﻄﺤﻲ اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﻳﺮ‪ ،‬اﻋﻤﺎل ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳـﺪ‪ ،‬از‬
‫ﻫﻤﻜــﺎران ]‪ ،[2‬ﺑــﺎ اﻳﺠــﺎد ﻳ ـﻚ ﻣــﺪل آزﻣﺎﻳ ـﺸﻲ‪ ،‬ﻧﺸــﺴﺖ‬
‫ﻳﻚ ﻃﺮف ﺳﺨﺘﻲ ﺳـﺎزه ﻣﺠـﺎور ﻧﻘـﺶ ﻗﺎﺑـﻞ ﺗـﻮﺟﻬﻲ در‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺠﺎور ﻧﺎﺷﻲ از ﮔـﻮدﺑﺮداري ﻣﻬﺎرﺑﻨـﺪي ﺷـﺪه را‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎن در دﻳـﻮاره ﮔـﻮد و ﺳـﻄﺢ زﻣـﻴﻦ داﺷـﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ و از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﮔﻮدﺑﺮداري ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﻧﻴﺮوﻫﺎي‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬آن ﻫﺎ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺠﺎور‬
‫داﺧﻠﻲ اﻋﻀﺎء ﺳﺎزه ﮔﺮدد؛ ﻟﺬا در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ‬ ‫ﮔﻮد در ﻋﻤﻘﻲ از ﺳﻄﺢ زﻣﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻴـﺰان ﺣﺮﻛـﺖ زﻣـﻴﻦ‬
‫اﻳﻦ ﻣﻮﺿـﻮع ﭘﺮداﺧﺘـﻪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈـﻮر‪ ،‬ﻳـﻚ‬ ‫ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار اﻳﻦ ﻋﻤﻖ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ .‬در واﻗـﻊ‪ ،‬وﻗﺘـﻲ‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ اﺟﺰاء ﻣﺤﺪود دو ﺑﻌﺪي )ﻛـﺮﻧﺶ ﻣـﺴﻄﺢ(‬ ‫ﻋﻤﻖ ﻣﺪﻓﻮن ﺷﺪﮔﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن زﻳﺎد ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﻧﺸـﺴﺖ زﻣـﻴﻦ‬
‫اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﺪل رﻓﺘﺎري ﺑﺮاي ﺧﺎك از ﻧـﻮع ارﺗﺠـﺎﻋﻲ–‬ ‫زﻳﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻛﺎﻫﺶ ﺧﻮاﻫﺪﻳﺎﻓﺖ؛ ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ اﮔـﺮ اﻳـﻦ‬
‫ﺧﻤﻴﺮي ﺑﺎ ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ ﻏﻴـﺮ ﺧﻄـﻲ ﻫﻤـﺴﺎن و ﺑـﺮاي‬ ‫ﻋﻤﻖ در ﺣﺪود ﺑﻴﺶ از ﻧﺼﻒ ارﺗﻔـﺎع ﮔـﻮدﺑﺮداري ﺑﺎﺷـﺪ‪،‬‬
‫ﺳﺎزهي ارﺗﺠـﺎﻋﻲ ﺧﻄـﻲ ﻟﺤـﺎظ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬دو ﺳﻴـﺴﺘﻢ‬ ‫اﻳﻦ ﻧﺸﺴﺖ‪ ،‬ﻧﺎﭼﻴﺰ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻮدﺑﺮداري ﺑﺎ ﻫﻨﺪﺳﻪ‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﺳﺎزه ﻧﮕﻬﺒـﺎن ﻣﺨﺘﻠـﻒ در‬ ‫او )‪ ( Ou‬و ﻫﻤﻜــﺎران ]‪ [3‬ﺑﺮاﺳــﺎس ‪ 10‬ﻣﻄﺎﻟﻌــﻪي‬

‫ﺳﺎل ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره دو‪1389 ،‬‬ ‫ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪ‬
‫‪www.SID.ir‬‬
‫‪Archive of SID‬‬
‫‪27‬‬
‫ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﺪل ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺑﺮاي ﮔﻮدﺑﺮداري ﺑﺎ ﺳﺎزه‬
‫ﻣﺠﺎور واﻗﻌﻲ‬
‫ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ دوﺑﻌﺪي ﺑﺎ ﻋـﺮض ﮔـﻮد ‪ 18‬ﻣﺘـﺮ در ﻣﺤﻴﻄـﻲ‬
‫ﻣﺎﺳﻪاي ﺑﺎ ﺳـﺎزه ﻧﮕﻬﺒـﺎن از ﻧـﻮع ﺳـﭙﺮ ﺑﺘﻨـﻲ ﻃـﺮهاي ﺑـﻪ‬
‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ‪ 50‬ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷـﻜﻞ )‪ (1‬در ﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬ﻣﺘﺄﺛﺮ از ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﭼﻬﺎر ﻃﺒﻘـﻪ‬
‫اﺳﻜﻠﺖ ﺑﺘﻨﻲ ﺑﺎ ﻗﺎب ﺧﻤﺸﻲ در ﻣﺠﺎورت ﮔﻮد ﻗـﺮار دارد‪.‬‬
‫ﻫﻨﺪﺳﻪ ﻗﺎب ﺧﻤﺸﻲ ﻣﻮرد ﻧﻈـﺮ در ﺷـﻜﻞ )‪ (2‬ﻧـﺸﺎن داده‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎر اﻳﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺷـﺎﻟﻮده‬
‫ﻧﻮاري در اﻣﺘﺪاد ﮔﻮدﺑﺮداري )ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺻﻔﺤﻪ( ﺑـﻪ ﻋـﺮض‬
‫‪ 150‬ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ و ﺿﺨﺎﻣﺖ ‪ 70‬ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ ﺑﻪ زﻣـﻴﻦ ﻣﻨﺘﻘـﻞ‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺷﺎﻟﻮدهﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﻼفﻫﺎﻳﻲ ﺑـﻪ ﻫـﻢ ﻣﺘـﺼﻞ‬
‫ﮔﺮدﻳﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آنﻛـﻪ ﻛـﺪ اﺟـﺰاء ﻣﺤـﺪود ‪Plaxis‬‬
‫ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‪ ،‬دو ﺑﻌﺪي و ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت از ﻧﻮع ﻛﺮﻧﺶ ﻣﺴﻄﺢ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻟﺬا ﻛﻼفﻫﺎ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﻴـﺴﺘﻢ دال ﺑـﺎ ﺳـﺨﺘﻲ ﻣﻌـﺎدل‬
‫روي ﺷﺎﻟﻮدهﻫﺎي ﻧﻮاري ﺑﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ‪ 25‬ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ ﺗﺒـﺪﻳﻞ‬
‫ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬در اﻣﺘﺪاد ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺻﻔﺤﻪ‪ ،‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ي ﻗﺎبﻫـﺎ ‪5/5‬‬
‫ﻣﺘﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﻛـﻪ ﺑـﺮاي ﺗﺤﻠﻴـﻞ ﻛـﺮﻧﺶ ﻣـﺴﻄﺢ‬
‫ﺟﻬﺖ اﻧﺘﻘﺎل ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑـﻪ ﻛـﺪ ‪ ،Plaxis‬ﺑﺎرﮔـﺬاري ﺣﺎﺻـﻞ از‬
‫ﺳﺎزه در ﭘﺎي ﺳﺘﻮنﻫﺎ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺎرﻫﺎي ﻣﺤـﻮري و ﺑﺮﺷـﻲ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮ اﻳﻦ ﻋﺪد ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻜﻞ ‪ 1‬ﻣﺪل ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﻮدﺑﺮداري ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﻴﺮي ﺳﺎزهي ﻣﺠﺎور ﺑﻪ ﺻﻮرت واﻗﻌﻲ‬
‫ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪ‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻠﻜﻲ‪ -‬ﺑﻬﺎدر ﺑﺎﺋﻲ‪ -‬ﻣﺤﺴﻦ ﺑﻴﺘﻲ‬
‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬در ﺳﻴـﺴﺘﻢ اول ﺳـﺎزه ﻣﺠـﺎور‪ ،‬ﻋﺒـﺎرت از‬
‫ﻳﻚ ﻗﺎب ﺧﻤﺸﻲ ﺑﺘﻦ آرﻣﻪ ﺑﺎ ﻫﻨﺪﺳﻪ و ﺑﺎرﮔـﺬاري واﻗﻌـﻲ‬
‫اﺳﺖ؛ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ در ﺳﻴﺴﺘﻢ دوم‪ ،‬ﺳﺎزه ي ﻣﺠـﺎور ﺑـﺎ‬
‫ﻳﻚ ﺗﻴﺮ ﻋﻤﻴﻖ‪ ،‬ﻣﻌﺎدل ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑـﻪ آن ﻛـﻪ ﻧـﺮم‬
‫اﻓﺰارﻫﺎي ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪ ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴـﻚ اﻣﻜـﺎن‬
‫ﻣﺪل ﻛﺮدن ﺳﺎزه ﺑﺎ ﺟﺰﺋﻴﺎت آن را ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﺮاي ﺳﻴﺴﺘﻢ‬
‫اول از دو ﻧــﺮم اﻓــﺰار اﺟــﺰاء ﻣﺤــﺪود ‪ PLAXIS‬و‪SAP‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺳﻴﺴﺘﻢ دوم ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑـﻪ ﻣﻌـﺎدل ﺳـﺎزي‬
‫ﺻــﻮرت ﮔﺮﻓﺘــﻪ ﺑــﺮاي ﺳــﺎزه‪ ،‬ﺻــﺮﻓﺎً از ﻧــﺮم اﻓــﺰار‬
‫‪PLAXIS‬اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺪل رﻓﺘـﺎري‬
‫ﺧﺎك ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮاي دو ﻧﻮع‬
‫ﻣﺎﺳﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺨﺶﻫﺎي زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﺪل ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﻮدﺑﺮداري ﺑﺎ ﺳـﺎزه ي‬
‫ﻣﺠﺎور واﻗﻌﻲ‪،‬‬
‫ب– ﺗﻌﻴﻴﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺪلﻫﺎي رﻓﺘﺎري‪،‬‬
‫پ– ﺗﺤﻠﻴﻞ و اراﺋﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺮاي ﮔﻮدﺑﺮداري ﺑﺎ ﺳﺎزه ﻣﺠـﺎور‬
‫واﻗﻌﻲ‪،‬‬
‫ت – ﺗﺤﻠﻴﻞ و اراﺋﻪ ي ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﺳﻴـﺴﺘﻢ ﮔـﻮدﺑﺮداري ﺑـﺎ در‬
‫ﻧﻈﺮﮔﻴﺮي ﺳﺎزه ﻣﺠﺎور ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﻴﺮ ﻋﻤﻴﻖ‪،‬‬
‫ث‪ -‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮي‪.‬‬
‫ﺳﺎل ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره دو‪1389 ،‬‬
‫‪www.SID.ir‬‬
‫‪Archive of SID‬‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ اﻧﺪرﻛﻨﺶ ﮔﻮدﺑﺮداري و ﺳﺎزه ﻣﺠﺎور آن ‪...‬‬
‫ﺗﻴﺮ ﺷﻤﺎره ‪451‬‬
‫ﺳﺘﻮن ﺷﻤﺎره ‪4‬‬ ‫ﺳﺘﻮن ﺷﻤﺎره ‪3‬‬
‫ﺷﻜﻞ ‪ 2‬ﻫﻨﺪﺳﻪ ﻗﺎب ﺧﻤﺸﻲ ﻛﻪ در آن ﻣﻘﻄﻊ ﺳﺘﻮنﻫﺎ ‪ 40cm40cm‬و ﻣﻘﻄﻊ ﺗﻴﺮﻫﺎ ‪ 30cm 40cm‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫ﻛﻴﻠﻮ ﭘﺎﺳﻜﺎل( را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ و ﺷﻜﻞ )‪ (5‬ﻧـﺸﺎن دﻫﻨـﺪه‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻛﺮﻧﺶ ﺣﺠﻤﻲ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻛﺮﻧﺶ ﻣﺤﻮري ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ‬
‫ﺑﺎ ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎي ﺷـﻜﻞ )‪ (4‬ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﻣﻘـﺎدﻳﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫـﺎي‬
‫ﺣﺎﺻﻠﻪ در ﺟﺪول )‪ (1‬داده ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺳﻴـﺴﺘﻢ ﺳـﭙﺮ و‬
‫ﭘــﻲ ﻣــﺪل رﻓﺘــﺎري از ﻧــﻮع ارﺗﺠــﺎﻋﻲ ﺧﻄ ـﻲ ﻫﻤــﺴﺎن در‬
‫ﻧﻈــﺮ ﮔﺮﻓﺘــﻪ ﺷــﺪ ﻛــﻪ ﻣﻘــﺎدﻳﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫــﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨــﺪ از‪:‬‬
‫‪ E c  25000MPa‬و ‪.   0/15‬‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ و اراﺋﻪي ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺮاي ﮔﻮدﺑﺮداري ﺑﺎ ﺳﺎزهي‬
‫ﻣﺠﺎور واﻗﻌﻲ‬
‫ﺑــﺎ ﻋﻨﺎﻳــﺖ ﺑــﻪ آن ﻛــﻪ در ﻛــﺪ ‪ PLAXIS‬اﻣﻜــﺎن ﺗﺤﻠﻴــﻞ‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ي ﮔﻮدﺑﺮداري و ﻗﺎب ﺧﻤﺸﻲ ﻣﻘﺪور ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻟـﺬا‬
‫ﻛﺪ ‪ SAP‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻛﻤﻜﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮارﮔﺮﻓـﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ اﺑﺘﺪا ﺳﺎزه ﺑﺎ اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫از ﺑﺮﻧﺎﻣــﻪي‪ SAP‬ﺗﺤــﺖ ﺑﺎرﮔــﺬاري ﺳــﺮوﻳﺲ‪ ،‬ﺗﺤﻠﻴــﻞ‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد و ﻣﻘﺪار ﺑﺎر ﻫـﺮ ﻳـﻚ از ﺳـﺘﻮنﻫـﺎ روي ﺷـﺎﻟﻮده‬
‫ﻗﺮاﺋﺖ ﻣﻲ ﮔـﺮدد‪ .‬ﻣﻘـﺎدﻳﺮ ﺑﺎرﻫـﺎي ﻓـﻮق ﺑـﻪ ﻣـﺪل اﺟـﺰاء‬
‫ﻣﺤﺪود ‪ PLAXIS‬اﻋﻤﺎل ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﮔﻮدﺑﺮداري ﺑـﺎ‬
‫ﺑﺮداﺷﺖ ﻻﻳﻪ ﻫﺎي ‪ 50‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮي ﺧﺎك در ﺗﺤﻠﻴـﻞ اﺟـﺰاء‬
‫ﻣﺤﺪود‪ ،‬ﻣﺪل ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑـﺮاي ﺑﺮداﺷـﺖ ﻫـﺮ ﻻﻳـﻪ ي ‪50‬‬
‫ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮي ﻳﻚ ﺑﺎر ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﻧﺎﺷﻲ از اﻳﻦ‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎنﻫﺎﻳﻲ در زﻳﺮ ﻧﻘﺎط ﺑﺎرﮔﺬاري ﺣﺎﺻﻞ ﻣـﻲ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ اﻋﻤﺎل اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎنﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﺎزه وﺗﺤﻠﻴﻞ ﺑﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‬
‫ﺳﺎل ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره دو‪1389 ،‬‬
‫‪28‬‬
‫ﺗﻴﺮ ﺷﻤﺎره ‪553‬‬
‫ﺗﻴﺮ ﺷﻤﺎره ‪253‬‬
‫ﺳﺘﻮن ﺷﻤﺎره ‪2‬‬ ‫ﺳﺘﻮن ﺷﻤﺎره ‪1‬‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺪلﻫﺎي رﻓﺘﺎري‬
‫ﻣﺪل رﻓﺘـﺎري ﺑـﺮاي ﻣﺤـﻴﻂ زﻣـﻴﻦ ﻛـﻪ از ﺟـﻨﺲ ﻣﺎﺳـﻪ و‬
‫ﺑـﻪﺻــﻮرت ﻫﻤﮕــﻦ در ﻧﻈــﺮ ﮔﺮﻓﺘــﻪ ﺷــﺪه اﺳــﺖ‪ ،‬از ﻧــﻮع‬
‫ارﺗﺠﺎﻋﻲ ﺧﻤﻴﺮي ﻏﻴﺮﺧﻄﻲ ﺑـﺎ ﺳـﺨﺖ ﺷـﻮﻧﺪﮔﻲ ﻫﻤـﺴﺎن‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺪل از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﺪلﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﻧﺮم اﻓـﺰار‬
‫‪ PLAXIS‬اﺳﺖ ﻛﻪ در واﻗﻊ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪل ﻣﻮر ﻛﻠﻤﺐ در دو‬
‫ﺟﻬﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ :‬اول‪ ،‬اﻳﺠﺎد ﻳﻚ ﺳﻄﺢ ﻛﻼﻫﻜﻲ ﺑﺮاي ﻣﺪل‬
‫ﻛﺮدن رﻓﺘﺎرﺧﻤﻴﺮي ﺧﺎكﻫﺎ در ﺑﺎرﮔﺬاريﻫـﺎي ﻫﻤـﺴﺎن و‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ آن و دوم در ﻧﻈﺮﮔﻴﺮي رﻓﺘﺎر ﻏﻴﺮﺧﻄﻲ ارﺗﺠﺎﻋﻲ‬
‫ﺧﻤﻴﺮي ﻗﺒﻞ از ﺧﺮاﺑـﻲ‪ ،‬ﺑـﺎ اﻋﻤـﺎل ﻳـﻚ ﻣﻜـﺎﻧﻴﺰم ﺳـﺨﺖ‬
‫ﺷﻮﻧﺪﮔﻲ ﻫﻤـﺴﺎن ]‪ .[6‬در ﺷـﻜﻞ )‪ (3‬ﺷـﻤﺎﺋﻲ از ﺳـﻄﻮح‬
‫ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﺪل در ﻓﻀﺎي ﺗﻨﺶﻫـﺎي اﺻـﻠﻲ ﻧـﺸﺎن داده ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ‪ ،‬ﻧﺘـﺎﻳﺞ آزﻣـﺎﻳﺶﻫـﺎي ﺳـﻪ ﻣﺤـﻮري‬
‫زﻫﻜﺸﻲ ﺷﺪه ﻣﺮﺑﻮط ﺑـﻪ دو ﻧـﻮع ﻣﺎﺳـﻪي ﻣﺘـﺮاﻛﻢ ﻣـﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮارﮔﺮﻓﺖ ]‪ .[7‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ ﻧﺘـﺎﻳﺞ‪ ،‬ﺑـﺎ اﻧﺠـﺎم‬
‫ﺳﻌﻲ و ﺧﻄﺎ ﺑﺮاي ﺣﺼﻮل ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ اﻧﻄﺒﺎق ﺑﻴﻦ ﻣﻨﺤﻨﻲﻫـﺎي‬
‫آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ و ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺪل‪ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﺷـﺒﻴﻪ ﺳـﺎزي آزﻣـﺎﻳﺶﻫـﺎ در‬
‫ﺷﻜﻞ )‪ (4‬و )‪ (5‬ﻧﺸﺎن داده ﺷـﺪه ﻛـﻪ در اﻳـﻦ ﺗﺤﻘﻴـﻖ ﺑـﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﺧﺎك ﺷﻤﺎرهي ‪ 1‬ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﺷـﺒﻴﻪ ﺳـﺎزي‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺮاي ﺧﺎك ‪ 2‬در ]‪ [8‬آﻣـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﺷـﻜﻞ‬
‫)‪ (4‬ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎي ﺗﻨﺶ اﻧﺤﺮاﻓﻲ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻛـﺮﻧﺶ ﻣﺤـﻮري‬
‫در ﺗﻨﺶﻫـﺎي ﻣﺤـﺼﻮرﻛﻨﻨﺪه ﻣﺨﺘﻠـﻒ )‪ 300 ،100‬و ‪500‬‬
‫ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪ‬
‫‪www.SID.ir‬‬
‫‪Archive of SID‬‬
‫‪29‬‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻠﻜﻲ‪ -‬ﺑﻬﺎدر ﺑﺎﺋﻲ‪ -‬ﻣﺤﺴﻦ ﺑﻴﺘﻲ‬

‫ﮔﻮدﺑﺮداري در ﺷﻜﻞ )‪ (6‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ‬ ‫‪ SAP‬ﻧﻴﺮوﻫﺎي داﺧﻠﻲ ﺟﺪﻳﺪ در اﻟﻤﺎن ﻫﺎي ﺳﺎزه از ﺟﻤﻠـﻪ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑـﺎ اﻓـﺰاﻳﺶ ﻋﻤـﻖ ﮔـﻮدﺑﺮداري ﺗـﺄﺛﻴﺮ‬ ‫در ﻣﺤﻞ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎهﻫﺎ روي ﭘﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ ﻛﻪ ﻗﻄﻌـﺎً ﺑـﺎ‬
‫ﺳﺨﺘﻲ ﻫﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲﮔـﺮدد و ﻣﻴـﺰان ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﻣﻜـﺎن ﻛـﺎﻫﺶ‬ ‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ اوﻟﻴـﻪ‪ ،‬ﻣﺘﻔـﺎوت ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﻨﺪ؛ ﺑـﻪ ﺧـﺼﻮص ﺑـﺮاي‬
‫ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬ ‫ﺳﺘﻮنﻫﺎي ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﮔﻮد‪ ،‬اﻳﻦ ﺗﻔـﺎوت ﺑﻴـﺸﺘﺮ اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﺎ‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ )‪ (7‬ﺑﺮاي ﺧـﺎك ﺷـﻤﺎره ‪ 2‬ﻫـﻢ ﻧﺘﻴﺠـﻪ‬ ‫داﺷﺘﻦ اﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺑﺎرﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ دوﻣﻴﻦ ﻻﻳﻪ ‪ 50‬ﺳـﺎﻧﺘﻲ‬
‫ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑـﻮدن‬ ‫ﻣﺘﺮي ﺧﺎك ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜـﺎنﻫـﺎﻳﻲ‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮ ‪ m‬ﻛﻪ ﺑﻴﺎن ﻛﻨﻨﺪهي ﺷﺪت ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺳﺨﺘﻲ ﺧﺎك ﺑـﻪ‬ ‫در ﭘﺎي ﺳﺘﻮن ﻫﺎ ﻣﻲﮔﺮدد و ﻣﺘﻌﺎﻗـﺐ آن ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ‪PLAXIS‬‬
‫وﺿﻌﻴﺖ ﺗﻨﺶ اﺳﺖ‪ ،‬ﻋﻤﻖ ﺧﺎك ﺑﺮداري ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑـﻪ دﺳـﺖ‬ ‫وارد ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻓﻮق ﺑـﺎ ﺑﺮداﺷـﺖ ﻻﻳـﻪﻫـﺎي‬
‫آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻗﺴﻤﺖ دوم‪ ،‬ﻣـﻲﺗـﻮان ﮔﻔـﺖ ﺑـﻪ‬ ‫ﻣﺘﻮاﻟﻲ ﺗـﺎ ﻣﺮﺣﻠـﻪي ﺧﺮاﺑـﻲ اداﻣـﻪ داده ﻣـﻲﺷـﻮد‪ .‬ﺗﺄﻛﻴـﺪ‬
‫ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﻛﻪ ﺳـﺨﺘﻲ ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺠـﺎور اﺛـﺮ ﻣﺜﺒﺘـﻲ در‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در ﻫﺮ ﺑﺎر ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺑﺎ ‪ PLAXIS‬ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺆﺛﺮ از‬
‫ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻴﺰان ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎنﻫـﺎي ﻧﺎﺷـﻲ از ﮔـﻮدﺑﺮداري دارد‪،‬‬ ‫ﺳﺎزه ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﻮد‪ ،‬ﺟﺪﻳﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻴﺰان ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﻧﻴﺮوﻫﺎي‬
‫ﺧﻮد ﺳﺎزه ﻫﻢ در ﺣﻴﻦ و ﺑﻌﺪ از ﻋﻤﻠﻴـﺎت ﺣﻔـﺎري ﺗﺤـﺖ‬ ‫اﻟﻤﺎنﻫﺎي ﺳﺎزه ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑـﻪ ﻫﻨﺪﺳـﻪ و ﺳـﺨﺘﻲ ﺳـﺎزه دارد؛‬
‫ﺗﺄﺛﻴﺮ ﮔﻮدﺑﺮداري اﺳﺖ‪ .‬اﻳﺠﺎد ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎنﻫﺎي ﻧﺎﻣﺘﻘﺎرن زﻳـﺮ‬ ‫ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ‪ ،‬ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺳﺨﺘﻲ ﺳﺎزه در ﻣﻴﺪان ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن زﻣـﻴﻦ‬
‫ﺷﺎﻟﻮده ﺳﺎزه ﻣﺠـﺎور‪ ،‬ﺑﺎﻋـﺚ ﺗﻐﻴﻴـﺮ در ﻧﻴﺮوﻫـﺎي داﺧﻠـﻲ‬ ‫ﻧﺎﺷﻲ از ﮔﻮدﺑﺮداري ﻟﺤﺎظ ﻣﻲ ﺷـﻮد‪ .‬ﻫﻤـﺎن ﮔﻮﻧـﻪ ﻛـﻪ در‬
‫اﻋﻀﺎء ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤـﺸﻲ و‬ ‫ﻣﺪل اﺟﺰاء ﻣﺤﺪود ﺷﻜﻞ )‪ (1‬دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ در ﺗﻴﺮ ﻃﺒﻘﻪ اول ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﮔﻮد ﺗﻴـﺮ ﺷـﻤﺎره‬ ‫آنﻛﻪ ﺧﺎك ﻣﺎﺳﻪ اي و ﺑﺪون ﭼـﺴﺒﻨﺪﮔﻲ اﺳـﺖ‪ ،‬ﺳـﺮﺑﺎري‬
‫‪ 253‬در ﺷــﻜﻞ )‪ ،(2‬ﺑــﺴﺘﮕﻲ ﺑــﻪ ارﺗﻔــﺎع ﮔــﻮدﺑﺮداري‪ ،‬در‬ ‫ﻧﺎﭼﻴﺰ ﺑﺎ ﻣﻴﺰان ‪ 12‬ﻛﻴﻠﻮ ﻧﻴﻮﺗﻦ ﺑـﺮ ﻣﺘـﺮ ﻣﺮﺑـﻊ در ﻣﺤـﺪوده‬
‫اﺷﻜﺎل )‪ (8‬و )‪ (9‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﻫﻤـﺎنﮔﻮﻧـﻪ ﻛـﻪ‬ ‫ﭼﭗ ﺳﺎزه ﺑﺎ ﻫﺪف ﺟﻠـﻮﮔﻴﺮي از ﻣـﺸﻜﻞ ﻋـﺪدي اﻋﻤـﺎل‬
‫دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺮاي ﻋﻤﻖ ‪ 5‬ﻣﺘﺮ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻨﻔﻲ در اﻳـﻦ‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﻛﻠﻴﻪي ﺗﺤﻠﻴﻞﻫﺎ درﻓﺼﻞ ﻣﺸﺘﺮك ﺧـﺎك ﺑـﺎ‬
‫ﺗﻴﺮ از ﻣﻘﺪار ‪ 207/59‬ﺑﻪ ﻣﻘـﺪار ‪ 299/24‬ﻛﻴﻠﻮﻧﻴﻮﺗـﻮن ﻣﺘـﺮ‬ ‫ﭘﻲ از اﻟﻤﺎن وﻳﮋهي ﻓﺼﻞ ﻣﺸﺘﺮك اﺳﺘﻔﺎده ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬در‬
‫ﻣﻲرﺳﺪ؛ ﻳﻌﻨﻲ اﻓﺰاﻳﺸﻲ ﻣﻌـﺎدل‪ 44/15‬درﺻـﺪ ﻛـﻪ ﻣﻤﻜـﻦ‬ ‫‪ PLAXIS‬ﻣﺪل ﻛﺮدن ﻓـﺼﻞ ﻣـﺸﺘﺮك ﺑـﺎ اﻋﻤـﺎل ﺿـﺮاﻳﺐ‬
‫اﺳﺖ ﺑﺎﻋﺚ ﻟﻄﻤﺎت ﺟﺰﺋﻲ ﻳﺎ ﺧﺮاﺑﻲ ﻋﻀﻮ ﮔﺮدد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ‬ ‫ﻛﺎﻫﺶ دﻫﻨﺪه روي ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺻـﻮرت‬
‫ﻧﻴــﺮوي ﺑﺮﺷــﻲ در اﻳــﻦ ﺗﻴــﺮ ﻣﻄــﺎﺑﻖ ﺷــﻜﻞ )‪ (9‬از ﻣﻘــﺪار‬ ‫ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺿﺮﻳﺐ ﻛﺎﻫﺶ دﻫﻨﺪه اﺻﻄﻜﺎك از‬
‫‪ 204/82‬ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ‪ 235‬ﻛﻴﻠﻮ ﻧﻴﻮﺗﻮن ﻣﻲرﺳﺪ ﻛـﻪ اﻓﺰاﻳـﺸﻲ‬ ‫‪ 0/6‬ﺗﺎ ‪ 0/75‬ﻣﺘﻐﻴـﺮ‪ ،‬درﻧﻈﺮﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬در ﻣﻘﺎﺑـﻞ‬
‫ﻣﻌﺎدل‪ 14/73‬درﺻﺪ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﺤﻠﻴﻞﻫﺎي ﻓﻮق‪ ،‬ﻳﻚ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ دﻳﮕـﺮ ﺑـﺪون ﺗـﺄﺛﻴﺮ‬
‫ﺳــﺨﺘﻲ ﺳــﺎزه ﻣﺠــﺎور اﻧﺠــﺎم ﮔﺮﻓــﺖ‪ .‬در اﻳــﻦ ﺧــﺼﻮص‬
‫ﺑﺎرﻫﺎي وارده در ﭘﺎي ﺳﺘﻮنﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﺎﻟﻮده )ﺣﺎﺻﻞ از اوﻟـﻴﻦ‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺑﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‪ (SAP‬ﺗﺎ اﻧﺘﻬﺎي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﮔﻮدﺑﺮداري ﺛﺎﺑـﺖ‬
‫ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از اﻳﻦ دو ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪ ﺗﺤﻠﻴـﻞ را ﻣـﻲ‬
‫ﺗﻮان در دو ﻗﺴﻤﺖ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮ ﺳﺎزهي ﻣﺠﺎور روي‬
‫ﺗﻐﻴﻴــﺮ ﻣﻜــﺎنﻫــﺎي اﻳﺠــﺎد ﺷــﺪه در زﻣــﻴﻦ و ﺑﺮرﺳــﻲ اﺛــﺮ‬
‫ﮔﻮدﺑﺮداري روي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﺎزه ي ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺠـﺎور اراﺋـﻪ‬
‫داد‪ .‬در ﺧﺼﻮص ﻗﺴﻤﺖ اول ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎن ﻧﻘﻄﻪي ‪ ،A‬ﭘـﺎي‬
‫ﺳﺘﻮن ﻣﺠﺎور ﮔـﻮد ﻣﻄـﺎﺑﻖ ﺷـﻜﻞ )‪ (1‬در دو ﺣﺎﻟـﺖ ﺑـﺎ و‬
‫ﺷﻜﻞ ‪ 3‬ﺳﻄﺢ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﺪل رﻓﺘﺎري ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ‬ ‫ﺑﺪون در ﻧﻈﺮ ﮔﻴﺮي ﺳﺨﺘﻲ ﺳﺎزه ﻣﺠﺎور ﻧـﺴﺒﺖ ﺑـﻪ ﻋﻤـﻖ‬

‫ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪ‬ ‫ﺳﺎل ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره دو‪1389 ،‬‬
‫‪www.SID.ir‬‬
‫‪Archive of SID‬‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ اﻧﺪرﻛﻨﺶ ﮔﻮدﺑﺮداري و ﺳﺎزه ﻣﺠﺎور آن ‪...‬‬ ‫‪30‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 4‬ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺳﻪ ﻣﺤﻮري زهﻛﺸﻲ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺪل رﻓﺘﺎري )ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺠﺮﺑﻲ از ﻣﺮﺟﻊ ]‪ [7‬ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ(‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 5‬ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي آزﻣﺎﻳﺶ ﺳﻪ ﻣﺤﻮري زه ﻛﺸﻲ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺪل رﻓﺘﺎري )ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺠﺮﺑﻲ از ﻣﺮﺟﻊ ]‪ [7‬ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ(‬

‫ﺟﺪول ‪ 1‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺪل رﻓﺘﺎري ﺧﺎك‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪c‬‬

‫‪ref‬‬
‫‪E oed‬‬ ‫‪E ref‬‬
‫‪ur‬‬
‫‪ref‬‬
‫‪E 50‬‬ ‫‪d‬‬
‫‪ ur‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪m‬‬ ‫ﻧﻮع ﺧﺎك‬
‫)(‬ ‫)(‬ ‫)‪(kPa‬‬ ‫)‪(kPa‬‬ ‫)‪(kPa‬‬ ‫)‪(kPa‬‬ ‫) ‪(kN/m3‬‬

‫‪0/2‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0/55‬‬ ‫‪110000‬‬ ‫‪250000‬‬ ‫‪90000‬‬ ‫‪16/0‬‬ ‫)‪( 1‬‬
‫‪0/22‬‬ ‫‪13/5‬‬ ‫‪38/5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0/8‬‬ ‫‪90000‬‬ ‫‪210000‬‬ ‫‪70000‬‬ ‫‪15/0‬‬ ‫)‪( 2‬‬

‫ﺳﺎل ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره دو‪1389 ،‬‬ ‫ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪ‬
‫‪www.SID.ir‬‬
‫‪Archive of SID‬‬
‫‪31‬‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻠﻜﻲ‪ -‬ﺑﻬﺎدر ﺑﺎﺋﻲ‪ -‬ﻣﺤﺴﻦ ﺑﻴﺘﻲ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 6‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎن ﻧﻘﻄﻪ ‪) A‬ﺷﻜﻞ )‪ ((1‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﻤﻖ در دو ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺪون و ﺑﺎ در ﻧﻈﺮﮔﻴﺮي ﺳﺨﺘﻲ ﺳﺎزه ﺑﺮاي ﺧﺎك ﺷﻤﺎره ‪1‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 7‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎن ﻧﻘﻄﻪ ‪ A‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﻤﻖ در دو ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺪون و ﺑﺎ در ﻧﻈﺮﮔﻴﺮي ﺳﺨﺘﻲ ﺳﺎزه ﺑﺮاي ﺧﺎك ﺷﻤﺎره ‪2‬‬

‫ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪ‬ ‫ﺳﺎل ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره دو‪1389 ،‬‬
‫‪www.SID.ir‬‬
‫‪Archive of SID‬‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ اﻧﺪرﻛﻨﺶ ﮔﻮدﺑﺮداري و ﺳﺎزه ﻣﺠﺎور آن ‪...‬‬ ‫‪32‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 8‬ﺗﺄﺛﻴﺮ ﮔﻮدﺑﺮداري ﺑﺮ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ در ﺗﻴﺮ ‪ 253‬ﺑﺮاي ﺧﺎك ﺷﻤﺎره ‪2‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 9‬ﺗﺄﺛﻴﺮ ﮔﻮدﺑﺮداري ﺑﺮ ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ در ﺗﻴﺮ ‪ 253‬ﺑﺮاي ﺧﺎك ﺷﻤﺎره ‪2‬‬

‫ﻫﻤﻴﺸﻪ اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﻣﺪل ﻛﺮدن ﺳﺎزهي ﻣﺠﺎور ﺑـﺎ‬
‫ﻳﻚ ﺗﻴﺮ ارﺗﺠﺎﻋﻲ ﻣﻌﺎدل‪ ،‬ﺑﻪ ﻃـﻮر ﻧـﺴﺒﺘﺎً ﺳـﺎده اي اﻣﻜـﺎن‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ واﻗﻊ ﺑﻴﻨﺎﻧﻪ از ﺳﺨﺘﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن را ﻣﻲﺗـﻮان ﻓـﺮاﻫﻢ‬
‫ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻧـﻮع ﻣـﺪل ﻛـﺮدن ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن‪ ،‬ﺗﻮﺳـﻂ ﭘـﺎﺗﺲ‬
‫)‪ ( Potts‬وآدﻧﺒﺮوك )‪ [9] ( Adenbrooke‬ﺑﺮاي ﻣﺪل ﺳﺎزي‬
‫اﻧﺪرﻛﻨﺶ ﺗﻮﻧﻞ – ﺧﺎك‪ -‬ﺳﺎزه ي ﻣﺠـﺎور‪ ،‬ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈـﻮر‪ ،‬ﻣـﻲﺗـﻮان دو ﺳـﺨﺘﻲ‬
‫ﺧﻤﺸﻲ ‪ EI‬و ﻣﺤﻮري ‪ EA‬را ﺗﻌﺮﻳـﻒ ﻛـﺮد ﻛـﻪ در آن‪E ،‬‬
‫ﻣﺪول ارﺗﺠﺎﻋﻲ ﻣـﺼﺎﻟﺢ ﺳـﺎزهاي و ‪ I‬ﻣﻤـﺎن اﻳﻨﺮﺳـﻲ و ‪A‬‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ و اراﺋﻪي ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﻮدﺑﺮداري ﺑﺎ در‬
‫ﻧﻈﺮﮔﻴﺮي ﺳﺎزهي ﻣﺠﺎور ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﻴﺮ ارﺗﺠﺎﻋﻲ‬
‫ﻣﻌﺎدل‬
‫ﮔﺮﭼﻪ ﻣﺪل ﻛﺮدن ﺳﺎزه ﻣﺠﺎور از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﻌﺮﻳـﻒ ﺟﺰﺋﻴـﺎت‬
‫ﻫﻨﺪﺳﻪ و ﺑﺎرﮔﺬاري ﺳﺎزه‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﻗـﺴﻤﺖ ﻗﺒـﻞ‬
‫اﻧﺠــﺎم ﮔﺮﻓــﺖ‪ ،‬ﺻــﺤﻴﺢﺗــﺮﻳﻦ روﻧــﺪ ﻣﺤﺎﺳــﺒﻪ اﻧــﺪرﻛﻨﺶ‬
‫ﮔﻮدﺑﺮداري و ﺳﺎزه ﻣﺠﺎور اﺳﺖ و ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﻠـﻮﺑﻲ‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ اﻧﺠﺎم ﭼﻨﻴﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻣﺴﺘﻠﺰم داﺷﺘﻦ اﻃﻼﻋﺎت‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺟﺰﺋﻴﺎت ﺳﺎزه اي‪ ،‬ﻫﻨﺪﺳﻪ و ﺑﺎرﮔﺬاري اﺳﺖ ﻛﻪ‬

‫ﺳﺎل ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره دو‪1389 ،‬‬ ‫ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪ‬
‫‪www.SID.ir‬‬
‫‪Archive of SID‬‬
‫‪33‬‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻠﻜﻲ‪ -‬ﺑﻬﺎدر ﺑﺎﺋﻲ‪ -‬ﻣﺤﺴﻦ ﺑﻴﺘﻲ‬

‫‪12 (E c I) struct‬‬ ‫ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﺳﺎزه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ )‪ (10‬اﮔﺮ ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن‬
‫‪t fe ‬‬ ‫)‪(4‬‬
‫‪(E c A) struct‬‬
‫را ﻣﺘﺸﻜﻞ از ‪ m‬ﻃﺒﻘـﻪ در ﻧﻈـﺮ ﺑﮕﻴـﺮﻳﻢ‪ ،‬در اﻳـﻦ ﺻـﻮرت‬
‫‪ m+1‬ﺳﻘﻒ )ﺑﺎ اﺣﺘﺴﺎب ﻳـﻚ دال ﻣﻌـﺎدل ﺑـﺮاي ﺷـﺎﻟﻮده(‬
‫ﺑــﺮاي ﻛــﺮﻧﺶ ﺻــﻔﺤﻪاي‪ L ،‬ﺑﺮاﺑــﺮ واﺣــﺪ اﺳــﺖ و‬
‫ﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ‪ .‬ﻃﺒﻖ ﻗﻀﻴﻪي ﻣﺤﻮرﻫـﺎي ﻣـﻮازي‪ ،‬ﺳـﺨﺘﻲ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت اﻟﻤﺎنﻫﺎي ﺗﻴﺮ از رواﺑﻂ زﻳﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ‪:‬‬ ‫ﺧﻤﺸﻲ ﺗﻴﺮ ﻋﻤﻴﻖ از راﺑﻄﻪ ي زﻳﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ‪:‬‬
‫‪m 1‬‬
‫‪t3‬‬
‫‪E fe ‬‬
‫‪(E c A) struct‬‬
‫‪t fe‬‬
‫‪, A fe  t fe , I fe  fe‬‬
‫‪12‬‬
‫)‪(5‬‬ ‫‪(E c I) struct  E c‬‬ ‫) ‪ (I slab  A slab h 2m‬‬ ‫)‪(1‬‬
‫‪1‬‬

‫ﻛﻪ در آن ‪ ،hm‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻗﺎﺋﻢ ﻣﺤﻮر ﺗﺎر ﺧﻨﺜﻲ ﺗﺎ دال ‪m‬‬

‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺎرﺑﺮد ﻣـﺪل ﺗﻴـﺮ ارﺗﺠـﺎﻋﻲ‪ ،‬ﻳـﻚ‬
‫اﺳﺖ و‪:‬‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﺪل ﻫﻨﺪﺳﻲ اﺟﺰاء ﻣﺤـﺪود‬
‫‪t 3slab L‬‬
‫ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ در آن ﻋـﺮض ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫‪I slab ‬‬ ‫‪, A slab  t slab L‬‬
‫‪12‬‬
‫ﻣﺠﺎور ‪ 30‬ﻣﺘﺮ‪ ،‬ﻓﺎﺻﻠﻪي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن از ﺑﺮ ﮔﻮدﺑﺮداري ﻣﻌﺎدل‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺳﺨﺘﻲ ﻣﺤﻮري ﻋﺒﺎرت ﺧﻮاﻫﺪﺑﻮد از‪:‬‬
‫‪ 1/0‬ﻣﺘﺮ‪ ،‬ﻋﻤﻖ ﮔﻮدﺑﺮداري ‪ 10‬ﻣﺘﺮ‪ ،‬ﻋﻤﻖ ﺳـﻨﮓ ﺑـﺴﺘﺮ ‪40‬‬
‫‪(E c A) struct  (m  1) (E c A) slab‬‬ ‫)‪(2‬‬
‫ﻣﺘﺮ‪ ،‬ﻋﺮض ﮔﻮدﺑﺮداري ‪ 20‬ﻣﺘﺮ‪ ،‬ﻋﺮض ﻛﻞ ﻣﺪل ‪ 150‬ﻣﺘﺮ‪،‬‬
‫ﻣﺪﻓﻮن ﺷﺪﮔﻲ ﺳﭙﺮ ‪ 2/5‬ﻣﺘﺮ‪ ،‬ﻓﺎﺻﻠﻪي ﻣﻬﺎر ﺗﺎ ﺳﻄﺢ زﻣـﻴﻦ‬
‫‪ 2/5‬ﻣﺘــﺮ‪ ،‬ﺧــﺎك ﺷــﻤﺎره‪ 1‬ﺑــﺎ ﻣﻘــﺎدﻳﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫــﺎ ﻣﻄــﺎﺑﻖ‬
‫ﺟﺪول)‪ (2‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﺎزه اي ﻃﺒﻖ ﺟـﺪول)‪ (3‬و ﻣﺸﺨـﺼﺎت‬
‫ﺳﺨﺘﻲ و وزن ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺟﺪول)‪ (4‬در ﻧﻈﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﻫﻤـﺎنﮔﻮﻧـﻪ ﻛـﻪ در ﺟـﺪول )‪ (2‬دﻳـﺪه‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺳﺨﺘﻲ ﺧﺎك ﻧـﺴﺒﺖ ﺑـﻪ ﻋﻤـﻖ در دو‬
‫ﻻﻳﻪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬اﻳـﻦ ﻣﻮﺿـﻮع ﺑـﻪ ﻋﻠـﺖ‬
‫ﺷﻜﻞ ‪ 10‬ﻣﺪل ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺠﺎور‬
‫واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺳﺨﺘﻲ ﺧـﺎك ﺑـﻪ وﺿـﻌﻴﺖ ﺗـﻨﺶ و اﻳـﻦﻛـﻪ در‬
‫اﻋﻤﺎق ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺗﺮ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﻨﺶ ﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺿـﻤﻦ‬ ‫ﺑـﺮاي اﻟﻤـﺎن ﺗﻴـﺮ ﻣــﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده در ﺗﺤﻠﻴـﻞ اﺟــﺰاء‬
‫آن ﻛﻪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻼﺣﻈﻪاي در ﺑﻴﺎن واﻗﻊ ﺑﻴﻨﺎﻧـﻪ‬ ‫ﻣﺤﺪود ﻛﺮﻧﺶ ﻣﺴﻄﺢ ﻣﺪول ﻳﺎﻧﮓ ‪ ، E fe‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ‪ A fe‬و‬
‫ﭘﺮوﻓﻴﻞ ﻧﺸﺴﺖ ﺳـﻄﺢ زﻣـﻴﻦ ﻧﺎﺷـﻲ از ﮔـﻮدﺑﺮداري ﻣـﺆﺛﺮ‬ ‫ﻣﻤﺎن اﻳﻨﺮﺳﻲ ﻣﻘﻄﻊ ‪ I fe‬ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ آنﻫﺎ‪،‬‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ]‪ .[10‬ﺑـﺮاي اﻃـﻼع از ﺟﺰﺋﻴـﺎت ﺑﻴـﺸﺘﺮ ﻣـﺪل‬ ‫ﻋﺒﺎرت ﺳﺨﺘﻲ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﺮد‪:‬‬
‫ﺳﺎزي اﺟﺰاء ﻣﺤﺪود ﺑﻪ ﻣﺮﺟﻊ ]‪ [11‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪E fe t 3fe L‬‬
‫در اﺷــﻜﺎل )‪ (11‬و )‪) (14‬ﺑــﺮاي ﺳــﺮﺑﺎرﻫﺎي ﺑــﺪون‬ ‫‪(E c I) struct ‬‬ ‫‪, (E c A) struct  E fe t fe L‬‬
‫‪12‬‬
‫ﺳﺨﺘﻲ( ﺑﺎ اﻓـﺰاﻳﺶ ﺷـﺪت ﺑﺎرﮔـﺬاري از ‪ 10‬ﺗـﺎ ‪ 50‬ﻛﻴﻠـﻮ‬ ‫)‪(3‬‬
‫ﭘﺎﺳﻜﺎل‪ ،‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 30‬درﺻـﺪ ﺑـﻪ ﻧﺸـﺴﺖ ﺳـﻄﺢ زﻣـﻴﻦ و‬ ‫در اﻳﻦﺟﺎ ‪ ، t fe‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺗﻴﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه در ﺗﺤﻠﻴـﻞ‬
‫ﻧﻴﺮوي اﻳﺠﺎد ﺷﺪه در ﻣﻬﺎرﻫﺎ و ‪ 20‬درﺻﺪ ﺑﻪ اﻧﺤﺮاف اﻓﻘﻲ‬ ‫اﺟﺰاي ﻣﺤﺪود و ‪ ،L‬ﺑﻌﺪ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺻـﻔﺤﻪي ﺳـﺎزه اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻴﺎﻧﻪ دﻳﻮار اﻓﺰوده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﻧﺎﺣﻴﻪ ي ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺗﻐﻴﻴـﺮ‬ ‫ﻣﺮﺗﺐﺳﺎزي ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (3‬ﻣﻨﺠﺮ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻪ‪:‬‬

‫ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪ‬ ‫ﺳﺎل ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره دو‪1389 ،‬‬
‫‪www.SID.ir‬‬
‫‪Archive of SID‬‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ اﻧﺪرﻛﻨﺶ ﮔﻮدﺑﺮداري و ﺳﺎزه ﻣﺠﺎور آن ‪...‬‬ ‫‪34‬‬

‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎن در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﻴﺎﻧﻲ زﻳﺮ ﻣﻬﺎر ﺣﺎﺻـﻞ ﻧـﺸﺪه‪ ،‬ﺑﻠﻜـﻪ‬
‫ﺗﺎ ﺣﺪودي ﻫﻢ اﻓﺰاﻳﺶ ﭘﻴﺪاﻛﺮدهاﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﻪ ﻧﻈـﺮ ﻣـﻲرﺳـﺪ‬
‫ﻋﻠﺖ ﭼﻨﻴﻦ رﻓﺘﺎري‪ ،‬ﺻﻠﺒﻴﺖ ﺗﻴﺮ)ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن( در ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ ﺑـﺎ‬
‫ﺣﺎﻻت ﻗﺒﻞ و ﻧﻬﺎﻳﺘﺎً اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺎر ﺑﻪ ﻻﻳﻪ ﻫـﺎي زﻳـﺮﻳﻦ ﺑﺎﺷـﺪ؛‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﻣﺪل ﻗﺒﻠﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ‪ ،‬ﺳـﺨﺘﻲ‬
‫ﺳﺎزه ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ در ﻣﻴﺪان ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜـﺎن و ﻧﻴﺮوﻫـﺎي‬
‫داﺧﻠﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪي دارد‪ .‬در اﻳﻦ روش‪ ،‬ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺳـﺨﺘﻲ‬
‫ﺳﺎزه ﺑﺮ ﻣﻴﺪان ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜـﺎن زﻣـﻴﻦ ﺑـﻪ ﻧﺤـﻮ ﻣﻘﺘـﻀﻲ ﻣـﺪل‬
‫ﻣــﻲﺷــﻮد‪ ،‬اﻣـﺎ اﺛــﺮات ﺑــﺮ ﺳــﺎزه واﻗﻌــﻲ از ﻃﺮﻳــﻖ ﻣﻴــﺪان‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞ ﺗﻴﺮ ﻋﻤﻴﻖ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ از ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺑﺎ اﻳﻦ روش‪ ،‬ﺷـﻜﻞ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞ ﻳﺎﻓﺘﻪي ﺗﻴﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬از اﻳﻦ ﺷﻜﻞ‪ ،‬اﻃﻼﻋـﺎت‬
‫ارزﺷﻤﻨﺪي ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮداﺷﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﺧﻴﺰ‬
‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ‪ ،‬ﺧﻴﺰ ﻧﺴﺒﻲ‪ ،‬ﺷﻴﺐ در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ از ﻃﻮل ﺗﻴـﺮ اﺷـﺎره‬
‫ﻛﺮد‪ .‬اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺌـﻮري ﺗﻴـﺮ ﻋﻤﻴـﻖ ﻗﺎﺑـﻞ‬
‫ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎي ﺗﺎﻧﺴﻮر ﻛﺮﻧﺶ از ﺟﻤﻠﻪ ﻛﺮﻧﺶ ﻛﺸﺸﻲ‬
‫و ﻛﺮﻧﺶ ﻗﻄﺮي در ﺗﻴﺮ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪ .‬در ﻗﺪم ﺑﻌﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس‬
‫ﻣﻴﺰان اﻳﻦ ﻛﺮﻧﺶﻫـﺎ ﻣـﻲ ﺗـﻮان ارزﻳـﺎﺑﻲ از ﻣﻴـﺰان آﺳـﻴﺐ‬
‫ﺳﺎزهي واﻗﻌﻲ اراﺋـﻪ داد‪ .‬از ﺑـﺴﻂ رواﺑـﻂ و اراﺋـﻪي اﻳـﻦ‬
‫راﻫﻜﺎر ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺣﺠﻴﻢ ﺷﺪن‪ ،‬ﺻﺮفﻧﻈﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻗﻄﻌـﺎً‬
‫اﻳﻦ راﻫﻜﺎر ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻣﻮﺿﻮع ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ ﻣـﻮرد‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻣﻜﺎن اﻓﻘﻲ دﻳﻮار از ﻣﻴﺎﻧـﻪ ﺑـﻪ رأس آن ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﻣﺤـﻞ ﻳﺎﻓﺘـﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﻴﺶ از ‪ 100‬ﻛﻴﻠﻮ ﭘﺎﺳـﻜﺎﻟﻲ‪ ،‬ﺷـﺪت ﺑـﺎر‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺮاﺑﻲ ﺑﺮاي ﻣﺪل ﺣﺎﺻﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫در اﺷﻜﺎل )‪ (12‬و )‪ (15‬ﺑﺮاي ﺳﺮﺑﺎرﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺳـﺨﺘﻲ‬
‫ﻣﻌﺎدل دال ﺗﺎ ﺷـﺪت ﺑﺎرﮔـﺬاري ‪ 50‬ﻛﻴﻠـﻮ ﭘﺎﺳـﻜﺎل ﻣﻴـﺰان‬
‫اﺧــﺘﻼف ﻧﺸــﺴﺖﻫــﺎ‪ ،‬ﻧﻴــﺮوي اﻳﺠــﺎد ﺷــﺪه در ﻣﻬﺎرﻫــﺎ و‬
‫اﻧﺤﺮاف دﻳﻮار ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 20‬درﺻﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑـﻮد و ﻫﻤﭽﻨـﺎن‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎن اﻓﻘﻲ ﺣﺪاﻛﺜﺮ در ﻣﻴﺎﻧﻪ دﻳﻮار ﻗﺮار دارد‪ .‬ﺳﺮﻋﺖ‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎن در ﻧﺎﺣﻴـﻪي ﻓﻮﻗـﺎﻧﻲ دﻳـﻮار‪ ،‬ﺑﻴـﺸﺘﺮ از‬
‫اﻧﺤــﺮاف در ﻣﻴﺎﻧــﻪي دﻳــﻮار اﺳــﺖ‪ ،‬اﻣــﺎ در ﻫــﻴﭻﻛــﺪام از‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞﻫﺎ اﻧﺤﺮاف اﻓﻘﻲ در ﻣﻴﺎﻧـﻪ دﻳـﻮار ﻛﻤﺘـﺮ از اﻧﺤـﺮاف‬
‫اﻓﻘﻲ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﻴﻦ دو ﺣﺎﻟﺖ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬
‫ﺑﺪون ﺳﺨﺘﻲ و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺎ ﺳﺨﺘﻲ دال ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﺑﺮاي ﺳﺮﺑﺎر ‪ 100‬ﻛﻴﻠﻮ ﭘﺎﺳﻜﺎل ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻧﺸﺴﺖ ﺳﻄﺢ زﻣﻴﻦ‬
‫از‪ 53/46‬ﻣﻴﻠﻲ ﻣﺘﺮ ﺑﻪ‪ 28 /12‬ﻣﻴﻠﻲ ﻣﺘﺮ و ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﻧﻴـﺮوي‬
‫ﻣﻬﺎر از‪ 503/4‬ﺑﻪ ‪357‬ﻛﻴﻠﻮ ﻧﻴﻮﺗﻦ ﻛﺎﻫﺶ ﭘﻴﺪا ﻛﺮده اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺳﺨﺘﻲ ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺳـﻪ ﻃﺒﻘـﻪ ﻣﻄـﺎﺑﻖ اﺷـﻜﺎل‬
‫)‪ (13‬و )‪ ،(16‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻧﺸﺴﺖ ﺳـﻄﺢ زﻣـﻴﻦ و‬
‫ﻧﻴﺮوي ﻣﺤﻮري در ﻣﻬﺎر ﺑﻪ ﻃﻮر ﻗﺎﺑـﻞ ﻣﻼﺣﻈـﻪاي ﻛـﺎﻫﺶ‬
‫ﭘﻴﺪا ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬در ﺧﺼﻮص ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜـﺎن اﻓﻘـﻲ ﻋﻠﻴـﺮﻏـﻢ‬
‫ﻛﺎﻫﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ در ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﻻي ﻣﻬﺎر‪ ،‬دﻳﺪه ﻣـﻲ ﺷـﻮد‬
‫ﻛﻪ ﺗﺎ ﺳﺮﺑﺎر ‪ 150‬ﻛﻴﻠﻮ ﻧﻴﻮﺗﻦ ﺑﺮ ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻛـﺎﻫﺶ در‬

‫ﺟﺪول ‪ 2‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺪل رﻓﺘﺎري ﺑﺮاي ﺧﺎك ﺷﻤﺎره ‪ 1‬در دو ﻻﻳﻪ‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪c‬‬

‫‪ref‬‬
‫‪E oed‬‬ ‫‪E ref‬‬
‫‪ur‬‬
‫‪ref‬‬
‫‪E 50‬‬ ‫‪d‬‬
‫‪ ur‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪m‬‬ ‫ﻋﻤﻖ ﻻﻳﻪ‬
‫)(‬ ‫)(‬ ‫)‪(kPa‬‬ ‫)‪(kPa‬‬ ‫)‪(kPa‬‬ ‫)‪(kPa‬‬ ‫) ‪(kN/m3‬‬

‫‪0/2‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0/55‬‬ ‫‪100000‬‬ ‫‪255000‬‬ ‫‪90000‬‬ ‫‪16/0‬‬ ‫‪15-0‬‬

‫‪0/2‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0/55‬‬ ‫‪260000‬‬ ‫‪650000‬‬ ‫‪230000‬‬ ‫‪16/0‬‬ ‫‪40-15‬‬

‫ﺳﺎل ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره دو‪1389 ،‬‬ ‫ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪ‬
‫‪www.SID.ir‬‬
‫‪Archive of SID‬‬
‫‪35‬‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻠﻜﻲ‪ -‬ﺑﻬﺎدر ﺑﺎﺋﻲ‪ -‬ﻣﺤﺴﻦ ﺑﻴﺘﻲ‬

‫ﺟﺪول ‪ 3‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺳﺨﺘﻲ و وزن ﺳﺎزه ﻣﺠﺎور‬

‫ﺳﺨﺘﻲ ﺳﺎزه‬
‫ﺗﻨﺶ ﻣﻌﺎدل ﻧﺎﺷﻲ از وزن ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫ﻣﺤﻮري‬ ‫ﺧﻤﺸﻲ‬ ‫ﺗﻌﺪاد ﻃﺒﻘﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬
‫ردﻳﻒ‬
‫‪ kN/m ‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪(EA) struct‬‬ ‫‪(EI) struct‬‬ ‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺳﺨﺘﻲ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ m ‬‬ ‫]‪[kN/m‬‬ ‫]‪[kNm 2 /m‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫ﺑﺪون ﺳﺨﺘﻲ‬ ‫‪1‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪200‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪3/45*10‬‬ ‫‪6/47*10‬‬ ‫دال‬ ‫‪2‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪200‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪6/90*10‬‬ ‫‪2/00*10‬‬ ‫ﻳﻚ ﻃﺒﻘﻪ‬ ‫‪3‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪200‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪1/38*10‬‬ ‫‪2/00*10‬‬ ‫ﺳﻪ ﻃﺒﻘﻪ‬ ‫‪4‬‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﭘﻮاﺳﻮن ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻟﻤﺎن ﺗﻴﺮ )در ﻣﺪل ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و دﻳﻮار( ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 0/15‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ 4‬ﻣﺸﺨﺼﺎت اﻟﻤﺎنﻫﺎي ﺳﺎزهاي ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه در ﺗﺤﻠﻴﻞﻫﺎ‬

‫ﻋﻀﻮ ﻣﻬﺎري‬ ‫دﻳﻮار‬

‫ﺳﺨﺘﻲ‬
‫‪IPB220‬‬ ‫‪IPB220‬‬
‫ﻣﺤﻮري ‪EA‬‬
‫‪1910000‬‬ ‫‪1910000‬‬
‫)‪(MN/m‬‬
‫ﺧﻤﺸﻲ ‪EI‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪16991‬‬
‫)‪(MNm 2 /m‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 11‬اﻧﺤﺮاف دﻳﻮار و ﻧﺸﺴﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺳﻄﺢ زﻣﻴﻦ در اﺛﺮ اﻋﻤﺎل ﺷﺪت ﺑﺎرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺪون در ﻧﻈﺮﮔﻴﺮي ﺳﺨﺘﻲ ﺳﺎزهي ﻣﺠﺎور‬

‫ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪ‬ ‫ﺳﺎل ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره دو‪1389 ،‬‬
‫‪www.SID.ir‬‬
‫‪Archive of SID‬‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ اﻧﺪرﻛﻨﺶ ﮔﻮدﺑﺮداري و ﺳﺎزه ﻣﺠﺎور آن ‪...‬‬ ‫‪36‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 12‬اﻧﺤﺮاف دﻳﻮار و ﻧﺸﺴﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺳﻄﺢ زﻣﻴﻦ در اﺛﺮ اﻋﻤﺎل ﺷﺪت ﺑﺎرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎ ﺳﺨﺘﻲ ﺳﺎزهي ﻣﺠﺎور ﺑﺮاﺑﺮ ﺳﺨﺘﻲ دال‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 13‬اﻧﺤﺮاف دﻳﻮار و ﻧﺸﺴﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺳﻄﺢ زﻣﻴﻦ در اﺛﺮ اﻋﻤﺎل ﺷﺪت ﺑﺎرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎ ﺳﺨﺘﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺳﻪ ﻃﺒﻘﻪ‬

‫ﺳﺎل ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره دو‪1389 ،‬‬ ‫ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪ‬
‫‪www.SID.ir‬‬
‫‪Archive of SID‬‬
‫‪37‬‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻠﻜﻲ‪ -‬ﺑﻬﺎدر ﺑﺎﺋﻲ‪ -‬ﻣﺤﺴﻦ ﺑﻴﺘﻲ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 14‬ﻧﻴﺮوي ﻣﻬﺎر ﺗﺎﺑﻌﻲ از ﺷﺪت ﺑﺎر وارده ﻧﺎﺷﻲ از ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺪون ﺳﺨﺘﻲ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 15‬ﻧﻴﺮوي ﻣﻬﺎر ﺗﺎﺑﻌﻲ از ﺷﺪت ﺑﺎر وارده ﻧﺎﺷﻲ از ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺎ ﺳﺨﺘﻲ دال‬

‫ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪ‬ ‫ﺳﺎل ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره دو‪1389 ،‬‬
‫‪www.SID.ir‬‬
‫‪Archive of SID‬‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ اﻧﺪرﻛﻨﺶ ﮔﻮدﺑﺮداري و ﺳﺎزه ﻣﺠﺎور آن ‪...‬‬
‫ﺷﻜﻞ ‪ 16‬ﻧﻴﺮوي ﻣﻬﺎر ﺗﺎﺑﻌﻲ از ﺷﺪت ﺑﺎر وارده ﻧﺎﺷﻲ از ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺎ ﺳﺨﺘﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺳﻪ ﻃﺒﻘﻪ‬
‫و ﻛــﺎﻫﺶ ﻧﻴﺮوﻫــﺎي داﺧﻠــﻲ ﺳﻴــﺴﺘﻢ ﻣﻬﺎرﺑﻨــﺪ ﮔــﻮد‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻠﻪ از اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ‪ ،‬ﻧﺸﺎن ﻣـﻲ دﻫﻨـﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺳﺨﺘﻲ ﺳﺎزه ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎنﻫﺎي اﻓﻘـﻲ‬
‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ در ﻧﻮاﺣﻲ ﭘﺎﺋﻴﻦ دﻳﻮاره ﮔﻮد اﺗﻔـﺎق ﺑﻴﺎﻓﺘـﺪ؛ در‬
‫ﺻــﻮرﺗﻲ ﻛــﻪ در ﺣﺎﻟــﺖ ﺑــﺪون درﻧﻈﺮﮔﻴ ـﺮي ﺳــﺨﺘﻲ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎنﻫﺎي اﻓﻘﻲ‪ ،‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺳـﻄﺢ زﻣـﻴﻦ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺑﺎ ﻣﺪل ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﻴﺮ ارﺗﺠﺎﻋﻲ ﻣﻌﺎدل‬
‫و ﺗﺤﻠﻴــﻞ ﺑــﺎ اﻋﻤــﺎل ﺟﺰﺋﻴــﺎت ﺳــﺎزهاي ﻧﺘــﺎﻳﺞ ﻧــﺴﺒﺘﺎً‬
‫ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ در ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﻣﻜـﺎن زﻣـﻴﻦ ﻧﺎﺷـﻲ از ﮔـﻮد‬
‫ﺑﺮداري در اﺧﺘﻴﺎر ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﮔﺮﭼﻪ ﻣﺪل ﻛﺮدن ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺠﺎور ﺑﻪ ﺻـﻮرت ﺗﻴـﺮ در‬
‫ﺧﺼﻮص ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺳﺨﺘﻲ ﺳﺎزه ﺑﺮ ﻣﻴﺪان ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎن زﻣﻴﻦ‬
‫و ﻧﻴﺮوﻫﺎي داﺧﻠﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪ ﻧﺘﺎﻳﺞ واﻗﻊ ﺑﻴﻨﺎﻧﻪ اي‬
‫ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣـﻲ دﻫـﺪ‪ ،‬اﻣـﺎ ﺑـﺮاي ﺗـﺄﺛﻴﺮ ﮔـﻮدﺑﺮداري ﺑـﺮ‬
‫ﺳﺎل ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره دو‪1389 ،‬‬
‫‪38‬‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮي‬
‫اﻧﺪرﻛﻨﺶ ﮔﻮدﺑﺮداري و ﺳﺎزهي ﻣﺠﺎورآن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از‬
‫ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻋﺪدي ﮔﻮدﺑﺮداريﻫـﺎي ﻣﻬﺎرﺑﻨـﺪي‬
‫ﺷﺪه‪ ،‬ﻧﻘﺶ اﻳﻔﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪي ﺣﺎﺿﺮ ﺑـﻪ ﺑﺮرﺳـﻲ ﺗـﺄﺛﻴﺮ‬
‫ﺳﺨﺘﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺠﺎور‪ ،‬ﻛﻪ اﻳﻦ ﺳﺨﺘﻲ در ﻣﺪل ﺗﻴﺮ ﻣﻌﺎدل‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ﺳﺨﺘﻲﻫﺎي ﺧﻤﺸﻲ )‪ (EI‬و ﻣﺤﻮري )‪ (EA‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫اﻳﻦ ﺗﻴﺮ اﺳﺖ و در ﻣﺪل واﻗﻌـﻲ ﺳـﺎزه ﺳـﺨﺘﻲ ﻣـﺮﺗﺒﻂ ﺑـﺎ‬
‫ﺑﺎرﻫﺎي ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري )ﺑﺎر ﻣﺮده ﺑﺎﺿﺎﻓﻪ زﻧﺪه( و ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜـﺎن‬
‫ﻗﺎﺋﻢ ﭘﺎي ﺳﺘﻮن ﻫﺎ اﺳﺖ‪ ،‬ﮔﻮدﺑﺮداري ﺑﺮ ﻣﻴﺪان ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜـﺎن‬
‫زﻣﻴﻦ و ﺗﺄﺛﻴﺮ ﮔﻮدﺑﺮداري ﺑﺮ ﻧﻴﺮوﻫـﺎي داﺧﻠـﻲ ﺳـﺎزه اﻳـﻦ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﺗﺤﻠﻴـﻞﻫـﺎي اﻧﺠـﺎم‬
‫ﺷﺪه‪ ،‬ﻧﺘﺎﻳﺞ زﻳﺮ ﺣﺎﺻﻞ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ -1‬اﻋﻤﺎل ﺳﺨﺘﻲ ﺳﺎزهي ﻣﺠﺎور در ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻋﺪدي ﺳﻴـﺴﺘﻢ‬
‫ﮔﻮدﺑﺮداري ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاي دارد‪ .‬در ﺑـﺴﻴﺎري از‬
‫ﺣﺎﻻت‪ ،‬اﻳﻦ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎنﻫﺎي اﻓﻘﻲ‬
‫ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪ‬
‫‪www.SID.ir‬‬
Archive of SID
39 ‫ ﻣﺤﺴﻦ ﺑﻴﺘﻲ‬-‫ ﺑﻬﺎدر ﺑﺎﺋﻲ‬-‫ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻠﻜﻲ‬

‫اﺳﺖ اﻧﺪرﻛﻨﺶ ﮔﻮدﺑﺮداري و ﺳـﺎزه ﻣﺠـﺎور آن ﺑﻨﺤـﻮ‬
.‫ﻣﻄﻠﻮﺑﻲ در ﻃﺮح و ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‬
‫ ﮔﺮﭼﻪ‬،‫ ﻣﺪل ﻛﺮدن ﺳﺎزهي ﻣﺠﺎور ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﻴﺮ ﻣﻌﺎدل‬-5
‫از ﻧﻈﺮ ﻣﻴﺪان ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن زﻣﻴﻦ و ﺳﺎزهي ﻧﮕﻬﺒﺎن ﻧﺘـﺎﻳﺞ‬
‫ وﻟـﻲ ارﺗﺒـﺎط ﻣﻴـﺪان‬،‫ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ در اﺧﺘﻴﺎر ﻗﺮارﻣـﻲ دﻫـﺪ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞ ﺗﻴﺮ ﻣﻌﺎدل ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞﻫـﺎي ﺳـﺎزه واﻗﻌـﻲ‬
‫ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﻳﻚ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺑـﻮده ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛـﺎر ﺣﺎﺿـﺮ ﻣـﺪ ﻧﻈـﺮ ﻗـﺮار‬
.‫ﮔﻴﺮد‬
‫ ﻧﻴــﺎز ﺗﺤﻠﻴــﻞ ﻋــﺪدي ﺑــﺎ در‬،‫ﻧﻴﺮوﻫــﺎي داﺧﻠــﻲ ﺳــﺎزه‬
.‫ﻧﻈﺮﮔﻴﺮي ﺟﺰﺋﻴﺎت ﺳﺎزه اي اﺳﺖ‬
‫ اﻣﺮوزه ﻛﺪﻫﺎي ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﻲ اﺟﺰاء ﻣﺤﺪود ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ‬-4
‫ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺣﺎﻓﻈﻪ و ﺳـﺮﻳﻊ از ﻳـﻚ ﻃـﺮف و‬
‫ اﻣﻜﺎن ﺗﺤﻠﻴﻞ‬،‫ﻣﺪل ﻫﺎي رﻓﺘﺎري ﻣﻨﺎﺳﺐ از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ‬
‫ﻋﺪدي ﺳـﺎزهﻫـﺎي ژﺋـﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ را ﺑـﺎ در ﻧﻈـﺮ ﮔـﺮﻓﺘﻦ‬
‫ﻫﻨﺪﺳﻪ و ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺮزي ﭘﻴﭽﻴـﺪه و اﻋﻤـﺎل روش ﻫـﺎي‬
‫ در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ ﻃﺮاح ﻗﺮار داده اﺳﺖ؛ ﻟﺬا‬،‫اﺟﺮاﺋﻲ‬
‫در ﺧﺼﻮص ﮔﻮدﺑﺮداريﻫﺎ در ﻣﺤﻴﻂﻫﺎي ﺷﻬﺮي ﻻزم‬

‫ﻣﺮاﺟﻊ‬

1. Clough, G. W., and O’Rourke, T. D., Construction induced movements of in- situ walls, Proc., ASCE
Conf. on Des. and Perf. of Earth Retaining Struct. Geotech. Spec. Publ. No. 25, ASCE, New York, 439-
470,(1990).
2. Seok, J.W., Kim, O.Y., Chung, C.K., and Kim, M.M., Evaluation of ground and building settlement near
braced excavation sites model testing, Canadian Geotechnical Journal, October 2001, Vol. 38, No. 11,
pp. 1127-1133, (2001).
3. Ou, C. Y., Hsieh, P. G., & Chiou, D. C., Characteristics of ground surface settlement during excavation,
Can. Geotech. J. Vol. 30, No. 5, pp. 758-767, (1993).
4. Boscardin, M. D., & Cording, E. G., Building response to excavation induced settlement, J. Geotech. Eng.
Div., ASCE, Vol. 115, No. 1, pp, (1989).
5. Finno, R. J., Calvello, M., & Bryson, S. L., Analysis and performance of excavation for the Chicago- State
subway renovation project and its effect on adjacent structures, Technical Report of U.S. Department of
Transportation Research and Special Programs Administration, (2002).
6. Manual PLAXIS, Finite element code for soil and rock plasticity, Delft University of Technology,
Netherlands.
7. Rahma, A., 1991, Modelisation probabilist des parameters de lois elasto-plastiques (modele cyclade),
These de Doctora, Ecole Centrale Paris, Laboratoire de Mecanique Sols, Structures et Materiaux.
،‫ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻋﺪدي ﺣﺮﻛﺖ زﻣﻴﻦ ﻧﺎﺷﻲ از ﮔﻮدﺑﺮداري در ﻣﺤﻴﻂﻫﺎي ﺷـﻬﺮي و ﺑﺮرﺳـﻲ ﻋﻤﻠﻜـﺮد روشﻫـﺎي ﻣﻬﺎرﺑﻨـﺪي راﻳـﺞ در ﻛـﺸﻮر‬،‫ ﺑﺎﺋﻲ؛ ﺑﻬﺎدر‬.8
.(1382) ،‫ ﮔﺮوه ﻋﻤﺮان داﻧﺸﻜﺪه ﻓﻨﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﺑﻮﻋﻠﻲ ﺳﻴﻨﺎ‬،‫ ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ ﺧﺎك و ﭘﻲ‬،‫ﭘﺎﻳﺎنﻧﺎﻣﻪي ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ‬

‫ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪ‬ 1389 ،‫ ﺷﻤﺎره دو‬،‫ﺳﺎل ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‬
www.SID.ir
Archive of SID
... ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ اﻧﺪرﻛﻨﺶ ﮔﻮدﺑﺮداري و ﺳﺎزه ﻣﺠﺎور آن‬ 40

9. Potts, D.M. & Adenbrooke, T. I., A structures influence on tunnelling-induced ground movements, Proc.
Instan. Civ. Engrs., Geotech. Engineering, 125, pp:109-125, (1997).
10. Long M., Database for retaining wall and ground movements due to deep excavation, J. Geotech.
Geoenviron. Eng., ASCE, Vol. 127, No. 3, pp. 203-224, (2001).
،‫ ﭘﺎﻳﺎنﻧﺎﻣﻪي ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ ﮔﺮاﻳﺶ ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ ﺧﺎك و ﭘﻲ‬،‫ ﺗﻌﻴﻴﻦ رواﺑﻂ ﻛﺎرﺑﺮدي در ﻃﺮح و ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮔﻮدﺑﺮداريﻫﺎ در ﻣﺤﻴﻂﻫﺎي ﺷﻬﺮي‬،‫ ﺑﻴﺘﻲ؛ م‬.11
.(1384) ،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﺑﻮﻋﻠﻲ ﺳﻴﻨﺎ‬،‫ﮔﺮوه ﻋﻤﺮان داﻧﺸﻜﺪه ﻓﻨﻲ‬

1389 ،‫ ﺷﻤﺎره دو‬،‫ﺳﺎل ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‬ ‫ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪ‬
www.SID.ir