LẬP KẾ HOẠCH Y TẾ

Mục tiêu

1. Trình bày được những khái niệm cơ bản về kế hoạch và LKH.

2. Trình bày được nội dung và các bước LKH.

Quy trình (Chu trình) và chức năng quản lý

Đánh giá kế
Lập kế hoạch
hoạch

Tổ chức thực

hiên
Lập kế hoạch là gì?
 Khái niệm về lập kế hoạch

• Lập kế hoạch là quá trình tìm ra các
bước đi tối ưu nhằm đạt được các m
ục tiêu đã đề ra dựa trên cơ sở tính t
oán một cách đầy đủ và khoa học về
các điều kiện, các phương tiện, các n
guồn lực hiện có hoặc sẽ có trong tư
ơng lai.
• Xây dựng kế hoạch là phương pháp
có hệ thống nhằm đạt các mục tiêu
trong tương lai nhờ việc sử dụng
nguồn lực hiện có và sẽ có một cách
hợp lý và có hiệu quả.
Phân loại kế hoạch y tế?
 Các loại kế hoạch y tế

• Kế hoạch chiến lược hay quy hoạch: là định hướng phát triển cho một tỉnh, TP

trực thuộc TW, đơn vị, chuyên ngành. Quy hoạch y tế phải dựa trên các tiêu chí cơ

bản sau:

• Công bằng
• Hiệu quả
• Chất lượng
• Khả thi và bền vững
 Các loại kế hoạch y tế

• Kế hoạch dài hạn: là bước cụ thể hoá định hướng phát triển theo lịch trình thời

gian nhiều năm với các hoạt động và phân bổ nguồn lực cần thiết. Ví dụ : Kế

hoạch 5 năm

• Kế hoạch một năm: là bước cụ thể hoá KH dài hạn theo lịch trình thời gian từng

năm

• Kế hoạch hành động: KH theo từng vấn đề sức khỏe ưu tiên

 Các yêu cầu khi lập kế hoạch dài hạn và kế hoạch hàng năm

• KH phải đáp ứng ở mức cao nhất nhu cầu CSSK hiện tại và trong tương lai.
• Các giải pháp và hoạt động phải được cộng đồng chấp nhận, sử dụng ở mức cao
nhất
• KH phải hài hòa giữa các lĩnh vực KCB, phòng bệnh và trong từng lĩnh vực.
• KH phải có các nội dung phát triển
• KH phải dựa trên các quy định hành chính và quy chế chuyên môn, không tách
rời các yếu tố đang chi phối sự phát triển kinh tế, xã hội của địa phương
 Các yêu cầu khi lập kế hoạch dài hạn và kế hoạch hàng năm

• KH phải hướng trọng tâm phục vụ cho những nhóm CĐ dễ bị tổn thương, khả
năng chi trả thấp
• KH phải chú trọng tới hiệu quả khi sử dụng các nguồn lực y tế
• KH phải hướng ưu tiên các nguồn lực và hoạt động cho các vấn đề sức khỏe
thuộc loại hàng hoá y tế công cộng
• KH phải hướng về các giải pháp thực hiện công bằng y tế
• KH phải đảm bảo tính khả thi và bền vững
 Câu hỏi khi tiến hành lập KHYT

• Tình hình y tế hiện nay ra sao? có những vấn đề gì tồn tại?

• Những vấn đề nào được chọn là vấn đề ưu tiên giải quyết?
• Mục tiêu để giải quyết các vấn đề ưu tiên đó là gì?
• Sẽ áp dụng những giải pháp nào?
• Các hoạt động cụ thể nào được thực hiện trong các giải pháp đó?
• Để thực hiện các hoạt động đó cần quỹ thời gian bao nhiêu khi nào bắt đầu, khi nào kết thúc? cần có các
nguồn lực nào, bao nhiêu và ở đâu?
• Cần chuẩn bị gì để bảo vệ kế hoạch?
• Cần chuẩn bị gì để thực hiện kế hoạch và điều chỉnh kế hoạch trong khi triển khai?
Các bước lập kế hoạch?
 C¸c bíc lËp kÕ ho¹ch y tÕ

Ph©n tÝch t×nh h×nh thùc t¹i

( Thu thËp th«ng tin; X¸c ®Þnh V§SK; Chän

V§SK u tiªn; Ph©n tÝch nguyªn nh©n)

HiÖn chóng ta ®ang ë ®©u ?

LiÖt kª c¸c H§;

ViÕt b¶n kÕ ho¹ch,

Chu X©y dùng môc tiªu
DuyÖt kÕ ho¹ch
Chóng ta muèn ®i ®Õn
Lµm thÕ nµo ®Ó ta tr×nh
®©u?
®i ®Õn ®ã ? lËp kÕ

ho¹ch
Ph©n bæ nguån lùc Chän GP thÝch hîp

Chóng ta cã nh÷ng nguån lùc Chóng ta ®Õn ®ã b»ng

nµo ? c¸ch nµo?

 Bước 1- Phân tích tình hình hiện tại

• Thu thập thông tin

• Vấn đề tồn tại / Vấn đề sức khỏe

• Vấn đề sức khỏe ưu tiên

 Bước 1: Phân tích tình hình hiện tại

Chẩn đoán cộng đồng Chẩn đoán cá thể

Quan sát trực tiếp, phỏng vấn cộng Nhìn, sờ, gõ, nghe
đồng, Thu thập thông tin, khám sàng Xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh
lọc…
Bước 1-Phân tích tình hình hiện tại

1. C¸ch thu thËp c¸c th«ng tin:

1.1. Tõ sæ s¸ch, b¸o c¸o:
- Tõ sæ ghi chÐp ban ®Çu; sæ b¸o c¸o thèng kª y tÕ ®Þnh kú
(TYTX, PK, BV)

- Tõ sæ s¸ch, b¸o c¸o cña ho¹t ®éng ch¬ng tr×nh, dù ¸n

- Tõ sæ s¸ch cña UBND x·, huyÖn vµ c¸c ngµnh liªn quan (Hé
tÞch, d©n sè, thèng kª v.v...)
 Thu thập thông tin y tế
từ sổ ghi chép ban đầu của TYT xã

Theo Q§ cña Bé Y tÕ sè 2554/2002/Q§-BYT ngµy 04 th¸ng 07 n¨m 2002:

- Sæ A1/YTCS: Sæ kh¸m bÖnh.
- Sæ A2.1/YTCS: Sæ tiªm chñng v¾c xin trÎ em.
- Sæ A2.2/YTCS: Sæ tiªm chñng v¾c xin viªm n·o, t¶, th¬ng hµn.
- Sæ A3/YTCS: Sæ kh¸m thai.
- Sæ A4/YTCS: Sæ ®Î.
- Sæ A5/YTCS: Sæ n¹o hót thai vµ kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh.
- Sæ A6/YTCS: Sæ theo dâi nguyªn nh©n tö vong.
- Sæ A7/YTCS: Sæ phßng chèng bÖnh sèt rÐt.
- Sæ A8/YTCS: Sæ theo dâi bÖnh nh©n t©m thÇn.
- Sæ A9/YTCS: Sæ qu¶n lý bÖnh nh©n lao.
- A10/YTCS: PhiÕu theo dâi bÖnh phong.
Thu thập thông tin ban đầu
từ Báo cáo thống kê y tế xã

Theo Q§ cña Bé Y tÕ sè 2554/2002/Q§-BYT ngµy 04 th¸ng 07 n¨m 2002:

BiÓu 1: D©n sè vµ sinh tö.

BiÓu 2: Kinh phÝ, c¸n bé y tÕ, c¬ së trang thiÕt bÞ t¹i tr¹m.

BiÓu 3: T×nh h×nh ch¨m sãc søc kháe trÎ em.

BiÓu 4: B¶o vÖ søc kháe bµ mÑ vµ kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh.

BiÓu 5: Ho¹t ®éng kh¸m ch÷a bÖnh.

BiÓu 6: Ho¹t ®éng phßng bÖnh.

BiÓu 7: C¸c bÖnh dÞch l©y vµ c¸c bÖnh quan trong:

Bíc 1: Ph©n tÝch t×nh h×nh hiÖn t¹i

1. C¸ch thu thËp c¸c th«ng tin:

1.2. Quan s¸t trùc tiÕp:

- B¶ng kiÓm

- Kh¸m sµng läc ®Ó ph¸t hiÖn nguy c¬, bÖnh tiÒm tµng

- XÐt nghiÖm chÈn ®o¸n bÖnh vµ ®iÒu tra tû lÖ m¾c bÖnh

1.3. Pháng vÊn céng ®ång:

- Pháng vÊn trùc tiÕp c¸ nh©n, HG§, CBYT, CBQL

- Göi bé c©u hái viÕt s½n ®Ó thu thËp c©u tr¶ lêi

- Th¶o luËn víi nhãm céng ®ång

Nh÷ng chØ sè cÇn thu thËp

2.1. Nhãm th«ng tin vÒ d©n sè:

 D©n sè trung b×nh, theo giíi, tuæi

 Tû suÊt sinh th«, tû suÊt sinh ®Æc trng theo tuæi

 Tû suÊt tö vong, tû suÊt tö vong ®Æc trng theo tuæi

 Tû suÊt ph¸t triÓn d©n sè tù nhiªn

 v.v…
Nh÷ng chØ sè cÇn thu thËp

2.2. Nhãm th«ng tin vÒ kinh tÕ - VH - XH:

 Ph©n bè nghÒ nghiÖp

 Tû lÖ HG§ nghÌo, trung b×nh, giµu

 Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi

 Tû lÖ ngêi mï ch÷, cÊp 1,2,3

 Tû lÖ HG§ cã ph¬ng tiÖn truyÒn th«ng

 Tû lÖ HG§ lÔ b¸i, cÇu cóng khi èm ®au

 v.v…
Nh÷ng chØ sè cÇn thu thËp

2.3. Nhãm th«ng tin vÒ søc kháe bÖnh tËt:

 10 bÖnh cã tû suÊt m¾c cao nhÊt
 10 nguyªn nh©n g©y tö vong cao nhÊt
 Tû suÊt m¾c tõng bÖnh trong 7 bÖnh tiªm chñng ë trÎ em díi 5
tuæi
 Tû lÖ suy dinh dìng ë trÎ em
 Tû lÖ trÎ em míi sinh cã c©n nÆng díi 2500 gam
 v.v…
Nh÷ng chØ sè cÇn thu thËp

2.4. Nhãm th«ng tin vÒ vÖ sinh m«i trêng:

 Tû lÖ HG§ cã nguån níc s¹ch

 Tû lÖ HG§ cã hè xÝ hîp vÖ sinh

 Tû lÖ HG§ cã ®ñ 3 c«ng tr×nh vÒ sinh

 v.v…
Nh÷ng chØ sè cÇn thu thËp

2.5. Nhãm th«ng tin vÒ dÞch vô y tÕ:

 Sè c¸n bé y tÕ c¸c lo¹i/ quy ®Þnh

 Sè trang thiÕt bÞ y tÕ / quy ®Þnh

 Kinh phÝ y tÕ theo ®Çu d©n

 Sè lît ngêi ®Õn kh¸m trung b×nh trªn mét c¬ së y tÕ hoÆc trªn ®Çu

d©n hoÆc trong mét ngµy cña mét c¬ së y tÕ

 Tû lÖ trÎ em díi 1 tuæi ®îc tiªm chñng ®Çy ®ñ c¸c lo¹i vac xin

 v.v…
1. 2. X¸c ®Þnh c¸c vÊn ®Ò søc kháe

X¸c ®Þnh vÊn ®Ò søc kháe theo 4 tiªu chÝ:

 C¸c chØ sè biÓu hiÖn vÊn ®Ò Êy ®· vît qu¸ møc b×nh thêng
 Céng ®ång ®· biÕt tªn vÊn ®Ò Êy vµ ®· cã ph¶n øng râ rµng
 §· cã dù kiÕn hµnh ®éng cña nhiÒu ban ngµnh, ®oµn thÓ
 Ngoµi CBYT, trong céng ®ång ®· cã mét nhãm ngêi kh¸ th«ng th¹o
vÒ vÊn ®Ò ®ã
 X¸c ®Þnh V§SK theo 4 tiªu chÝ

B»ng c¸ch cho ®iÓm

Tiªu chÝ Cho ®iÓm c¸c vÊn ®Ò

V§1 V§2 V§3

1. C¸c vÊn ®Ò ®· vît qu¸ møc b×nh thêng 0123 012 3 0123

2. Céng ®ång ®· cã ph¶n øng 012 3 012 3 0123

3. C¸c ban ngµnh ®· cã dù kiÕn hµnh ®éng 012 3 012 3 0123

4. Céng ®ång cã mét nhãm ngêi biÕt 012 3 012 3 0123

Tæng ®iÓm 9 6 10

Cã V§ K.V§ Cã V§

3: rÊt râ rµng, 2: râ rµng, 1: kh«ng râ l¾m, 0: kh«ng râ, kh«ng cã, 9-12; cã V§SK
 Ví dụ bảng chọn vấn đền sức khỏe

Tiªu chuÈn:

1.ChØ sè viÖc ®ã vît qu¸ møc B×nh

thêng. SR ARI<5t R¸c B.cæ ...
2.C§ biÕt vµ cã ph¶n øng.
3. NhiÒu ban, ngµnh dù kiÕn gi¶i 1 3 3 2
quyÕt.
4. Ngoµi CBYT, cßn cã nhãm ngêi
th«ng th¹o 1 2 2 2
Céng 2 3 2 3

1 2 2 3
5 10 9 10 7
1.3 Lùa chän V§SK u tiªn

Lùa chän V§SK u tiªn theo 6 tiªu chÝ:

1. Møc ®é phæ biÕn cña vÊn ®Ò (nhiÒu ngêi m¾c hoÆc liªn quan )

2. G©y t¸c h¹i lín (tử vong, tµn phÕ, tæn h¹i kinh tÕ, x· héi)

3. Ảnh hëng ®Õn líp ngêi khã kh¨n (nghÌo khæ, mï ch÷, vïng hÎo l¸nh …)

4. §· cã kü thuËt, ph¬ng ph¸p, phîng tiÖn gi¶i quyÕt

5. Kinh phÝ chÊp nhËn ®îc

6. C«ng ®ång s½n sµng tham gia gi¶i quyÕt

 C¸ch cho ®iÓm theo b¶ng tiªu chuÈn

§iÓm Møc phæ Møc ®é g©y ¶nh hëng tíi Cã kü thuËt Kinh phÝ Quan t©m

biÕn cña V§ t¸c h¹i ngêi nghÌo gi¶i quyÕt cña céng
®ång

0 Rất thÊp Kh«ng Kh«ng Kh«ng thÓ Kh«ng Kh«ng

gi¶i quýÕt

1 ThÊp ThÊp Ýt Khã kh¨n ThÊp ThÊp

2 TB TB T¬ng ®èi Cã kh¶ n¨ng TB TB

3 Cao Cao NhiÒu Ch¾c ch¾n Cao Cao

15-18 ®iÓm: u tiªn, 12-14 ®iÓm: cã thÓ u tiªn, <12 ®iÓm: xem xÐt l¹i, kh«ng UT
 X¸c ®Þnh V§SK u tiªn theo 6 tiªu chÝ

B»ng c¸ch cho ®iÓm

Tiªu chÝ Cho ®iÓm c¸c vÊn ®Ò:

V§1 V§2 V§3

Møc ®é phæ biÕn 0123 012 3 0123

G©y t¸c h¹i lín 012 3 012 3 0123

¶nh hëng ®Õn líp ngêi khã kh¨n 012 3 012 3 0123

§· cã kü thuËt, PP, ph¬ng tiÖn 012 3 012 3 0123

Kinh phÝ chÊp nhËn ®îc 012 3 012 3 012 3

Céng ®ång s½n sµng tham gia 012 3 012 3 0123

Tæng ®iÓm 16 12 10

3: rÊt râ rµng, 2: râ rµng, 1: kh«ng râ l¾m, 0: kh«ng râ, kh«ng cã

 B¶ng tiªu chuÈn Chän V§SK u tiªn

Tiªu chuÈn:

1. Møc ®é phæ biÕn (TL m¾c, ¶nh

hëng).

2.Møc tæn h¹i ( chÕt, thiÖt h¹i

KT..)

3. ¶nh hëng tíi líp ngêi khã kh¨n. ARI<5t R¸c B. cæ

4. Cã kÜ thuËt, ph¬ng tiÖn gi¶i

quyÕt.
5. Kinh phÝ chÊp nhËn.

6.Céng ®ång s·n sµng

tham gia gi¶i quyÕt.

Céng

14 17 12

2 1 3
 x¸c ®Þnh vÊn ®Ò u tiªn
Dùa trªn ph©n lo¹i u tiªn c¬ b¶n

M = ( A + 2B) * C

A: DiÖn t¸c ®éng cña vÊn ®Ò

B: Møc ®é trÇm träng cña vÊn ®Ò
C: HiÖu qu¶ cña ch¬ng tr×nh can thiÖp
Cho điểm diện tác động của vấn đề
Đội lập kế hoạch cho điểm yếu tố A
diện tác động của vấn đề
Mức độ trầm trọng của vấn đề
Đội lập kế hoạch cho điểm yếu tố B
Mức độ trầm trọng của vấn đề
Hiệu quả của chương trình can thiệp
Đội lập kế hoạch cho điểm yếu tố B
Hiệu quả của chương trình can thiệp
 x¸c ®Þnh vÊn ®Ò u tiªn
5 yÕu tè cÇn xem xÐt

• ThÝch hîp

• Kh¶ n¨ng kinh tÕ

• Sù chÊp nhËn cña céng ®ång

• Sù s½n cã vÒ nguån lùc

• TÝnh hîp ph¸p

Bước 2- Xây dựng mục tiêu can thiệp-SMART
 Bước 2- Xây dựng mục tiêu

• Muốn xây dựng mục tiêu tốt cần xác định vấn đề một cách rõ ràng, cụ thể

• Vấn đề = What

Who

When

How

Where
Nêu vấn đề
 Viết mục tiêu

Tăng tỷ lệ thường xuyên sử dụng bao cao sụ khi quan hệ tình

dục trong các đối tượng gái mại dâm tại quận A, thành phố
Hà Nội từ 30% vào tháng 7/2005 lên đến 90% và tháng 7/20
06
 Ví dụ mục tiêu

• Giảm tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng dưới 5 tuổi tại huyện A từ 23% vào 6/năm 2005

xuống còn 18% vào 6/năm 2008

• Tăng tỷ lệ các bà mẹ có con dưới 1 tuổi thực hành nuôi con bằng sữa mẹ đúng

cách tại huyện A từ 62% vào 6/2005 lên đến 85% vào 6/2008
 Bµi tËp NhËn xÐt môc tiªu ?

PhÊn ®Êu tíi n¨m 2010 ®Ó tû lÖ tiªm chñng cho trÎ em díi 1 tuæi lµ

98 %

H¹ tû lÖ hè xÝ kh«ng hîp vÖ sinh t¹i x· M tõ 40 % hiÖn nay xuèng

møc thÊp nhÊt vµo th¸ng 12/2007

Phæ biÕn kiÕn thøc ¨n sam trÎ em cho 60 % bµ mÑ trong 2 n¨m

2009 vµ 2010
 Bước 3 - Tìm nguyên nhân gốc rễ của vấn đề

• Kỹ thuật why

• Fish bone

• Cây vấn đề
Kỹ thuật why?
Kỹ thuật why?
Kỹ thuật why?
Kỹ thuật khung xương cá
Kỹ thuật khung xương cá
Cây vấn đề
 Bước 3 - Lựa chọn giải pháp

• Có khả năng thực hiện được

• Chấp nhận được

• Hiệu lực, hiệu quả cao

• Có khả năng duy trì

Xác định giải pháp
Phương pháp thực hiện
Chấm điểm hiệu quả cho mỗi phương pháp thực hiện
 Chấm điểm khả thi cho mỗi phương pháp thực hiện

• Điểm 1: không khả thi

• Điểm 2: khả thi kém

• Điểm 3: khả thi trung bình

• Điểm 4: khả thi khá

• Điểm 5: khả thi cao

Tích số hiệu quả X khả thi
 Bước 4-Phân bổ nguồn lực

Từng hoạt động cần bố trí nguồn nhân lực, vật lực và tài lực phù hợp
Bước 5-Viết kế hoạch hành động
Mẫu kế hoạch hành động tổng thể
Mẫu kế hoạch hoạt động theo mục tiêu và giải pháp
Xin trân trọng cám ơn!

ngotrituan@hmu.edu.vn