12345678901

12345678901
12345678901
1
12345678901

LѨ"å㨠„áê~°÷# „ѨHõ~°}=Ú

L^ŒÜ«∞=Ú 6 QÆO@ʼnõΩ P~°OaèOz ™êÜ«∞OHÍÅ=Ú 6 QÆO@ʼnõΩ
=ÚyOK«=Öˇ#∞. L^ŒÜ∞« O 5 QÆO@ňH ÖËz ™êfl#=Ú KÕÜ∞« =Öˇ#∞. =∞`«~Î Ú:
6:16–18 „ѨHÍ~°=Ú „Ѩu JOâ◊=Ú „áêi÷Oz, ã¨∞ÎuOz 'Ü≥∞Ǩϟ= <å
"≥Ú~°ÖÏeOK≥#∞— J#∞ áê@ áê_»=Öˇ#∞.
=∞<Àx^•#Ѩ٠„ѨHõ~°}=Ú
A) =∞Å∞Ê"≥ ∞ @∞ì : – J#QÍ =∞~° ∞ Ѩ Ù "≥ ∞ @∞ì . D "≥ ∞ @∞ì à ѷ Jxfl
=∞~°záÈ=Öˇ#∞. 1) hÖ’ L#fl á⁄~°áê@∞¡ Jxfl =∞~°záÈ=Öˇ#∞. 2) h‰õΩ#fl
Hõ+=ì¨ ÚÅ#∞ =∞~°záÈ=Öˇ#∞. 3) h‰õΩ#fl ã¨^∞Œ áêÜ«∞=ÚÅ#∞ =∞~°záÈ=Öˇ#∞.
4) h ã¨fi[#∞Å#∞ =∞~°záÈ=Öˇ#∞. 5) h"Õq∞ „áêi÷OѨ^ÅŒ OK«∞H˘<åfl"À, P
JOâ◊=ÚÅ#∞ =∞~°záÈ=Öˇ#∞. 6) PHÍâ◊=Ú, Éè∂í q∞, "≥∂HõÖ∆ ’Hõ=Ú, áê`åà◊
Ö’Hõ=Ú, QÆ`H« ÍÅ=Ú, #g#HÍÅ=Ú Jhfl =∞~°záÈ=Öˇ#∞. 7) ^ŒÜ∞« º=ÚÅ#∞,
^Œ∞+¨µÅì #∞‰õÄ_» =∞~°záÈ=Öˇ#∞. ÃÑ=· xfl ~åHõ=∂#=Ù HÍx ~åhÜ«∞‰õÄ_»^∞Œ .
Jhfl =∞~°záÈ=Ù@ =Å¡ h ǨÏ$^ŒÜ∞« =Ú#∞ „áê~°#÷ ‰õΩ MÏmKÕÜ∞« =Öˇ#∞. Jq
*Ï˝ÑH¨ =õ Ú ~å‰õΩO_® „ѨÜ∞« uflOK«=Öˇ#∞.
B) q[˝Ñ:Î≤ – 1) ÜÕ∞ã¨∞„ѨÉ∞íè =Ù#∞ =∂„`«"∞Õ `«ÅOK«=Öˇ#∞. PÜ«∞# h
Z^Œ∞@ L<åfl_»x `«ÅOK«=Öˇ#∞. 2) h=Ù KÕã#≤ „áê~°#÷ q#∞@‰õΩ =K≥Û#x
`«ÅOK«=Öˇ#∞. 3) x#∞fl |ÅѨ~∞° Û@‰õΩ =K≥Û#x `«ÅOK«=Öˇ#∞. 4) x#∞fl
â◊√kúKÜ Õ Ú« @‰õΩ =K≥Û#x `«ÅOK«=Öˇ#∞. 5) W^Œ~Ì ∞° =ÚQÆ∞~æ ∞° O_»∞ KÀ@ LO\Ï#<Õ
"åQÍú#=Ú <≥~"° ~Õ ∞° Û@‰õΩ =K≥Û#x `«ÅOK«=Öˇ#∞. 6) <Õ<Õ ^Õ=Ù_»#x, <Õ<Õ h
~°H‰∆õ Ωõ _»#x, |∞∞A=ÙѨ~K° ∞« @‰õΩ =K≥Û#x `«ÅOK«=Öˇ#∞.
+¨~å: á¶È\’ fÜ«Ú#ѨÙ_»∞ Öˇ<û£ "≥Ñ· Ù¨ (ÔH"Õ∞~å J^Œ=Ì Ú"≥Ñ· Ù¨ ) K«∂K«∞#@∞¡QÍ,
=∞<À x^•#=Ú`À „ѨÉ∞íè =Ù"≥¿· Ñ K«∂_»=Öˇ#∞.
 12345678901
12345678901
12345678901
2
12345678901

#=∞™ê¯~°Ñ¨Ù „ѨHõ~°}=Ú
„ѨÉ∞íè =Ù#‰õΩ h W+¨=ì Ú =zÛ#@∞¡ #=∞™ê¯~°=Ú KÕÜÚ« =Ú. 1) „ѨÉ∞íè "å!
h=Ù <å Ü≥∞^Œ∞@ L#flO^Œ∞‰õΩ #=∞™ê¯~°=Ú. 2) <Õ#∞ KÕÜÚ« „áê~°#÷ q#∞@‰õΩ
=zÛ<å=Ù QÆ#∞Hõ #=∞™ê¯~°=Ú. 3) ##∞fl |ÅѨ~K° ∞« @‰õΩ =zÛ<å=Ù QÆ#∞Hõ
#=∞™ê¯~°=Ú. 4) <å`À =∂\Ï¡_∞» @‰õΩ =zÛ<å=Ù QÆ#∞Hõ #=∞™ê¯~°=Ú. 5) ##∞fl
~°HO∆˜ K«∞@ÔH· =zÛ<å=Ù QÆ#∞Hõ #=∞™ê¯~°=Ú.
â◊√kú „ѨHõ~°}=Ú
XѨC^ŒÅ:– 1) Ѩk P[˝Å#∞|\˜ì ѨsHõ∆ KÕãH≤ ˘#=Öˇ#∞. 2) hÖ’L#fl
á⁄~°áê@∞¡, `«ÑC¨ Å∞, <Õ~=° ÚÅ∞, áêѨ=ÚÅ∞ XѨCH˘#=Öˇ#∞. KÕÜ∞« ‰õÄ_»xq
Uq KÕã<≤ å"À, KÕÜ∞« =Åã≤#q Uq KÕÜ∞« ÖË^À "å\˜x XѨCH˘#=Öˇ#∞. `«ÅOѨÙ,
=∂@Å∞, „ѨÜ∞« `«fl=ÚÅÖ’x áêѨ=ÚÅ∞ XѨCH˘#=Öˇ#∞. (UHÍO`« ã¨Å÷ =Ú
HÀ~°∞=Ú J<Õ H©~°Î#Ö’ 1,2,3 =K«#=ÚÅ∞) 4) ^Õ=Ùxq∂^Œ ZѨC_≥·##∞
qã¨∞QÆ∞H˘<åfl"å? 5) [O`«∞=ÙʼnõΩ ã¨iQÍ PǨ~°=Ú ÃÑ@ìHáõ È=Ù@. (15=
=K«#=Ú) 6) ^Õ=Ù_»∞ hH˜zÛ# =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ *Ï„QÆ`QΫ Í "å_»Háõ È=Ù@. 7) h
‰õΩO_»‰Ωõ ze¡Ñ_¨ `ç Õ ^•xx ѨÓ_»Û#O^Œ∞#, hà◊§hfl HÍiáÈ=Ù#∞. Wk J*Ï„QÆ`Ϋ
áêѨ=Ú. 8) ^Õ=Ù_çzÛ# â◊s~°=Ú#∞ ã¨iQÍ â◊√„Éè=í Ú KÕÜ∞« HõáÈ=Ù@, JiHÍà◊√§
Hõ_∞» QÆ∞H˘#‰õΩO_® HÍà◊√§ Hõ_∞» QÆ∞@. 9) Ѩ~∞° ʼnõΩ q~À^è=Œ ÚQÍ KÕã#≤ q (5=
=K«#=Ú). 10) W`«~∞° ʼnõΩ KÕÜ∞« =Åã≤# LѨHÍ~°=ÚÅ∞ KÕÜ∞« HõáÈ=Ù@. +¨~å:
XHõiH˜ XHõ ~°∂áê~Ú W"åfiÅ#∞H˘x W=fiHõáÈ=Ù@. XHõ [|∞ƒQÍ #∞#fl =ºH˜Î
^ŒQ~æÆ ° „áê~°#÷ KÕÜ∂« Å#∞H˘x KÕÜ∞« HõáÈ=Ù@.
Ѩk Ü«∂[˝Å q=~°=Ú
1= P[˝:– 'h ^Õ=Ù_»<#·≥ Ü≥∞Ǩϟ"å#∞ <Õ<†Õ <Õ#∞ `«Ñʨ "Õ~˘Hõ ^Õ=Ù_»∞
h‰õΩ LO_»‰õÄ_»^Œ∞. ÃÑ·# PHÍâ◊=∞O^≥·##∞, „H˜Ok Éèí∂q∞Ü«∞O^≥·##∞,
 12345678901
12345678901
12345678901
3
12345678901

Éè∂í q∞„H˜O^Œ hà◊§Ü«∞O^≥#· #∞ #∞O_»∞ ^Õx ~°∂Ѩ=Ú#∞QÍx h=Ù KÕãH≤ ˘#‰õÄ_»^∞Œ †

"å\˜H˜ ™êyÅѨ_‰» Äõ _»^∞Œ , "å\˜x ѨÓlOѨ‰Äõ _»^∞Œ —.
^Õ=ÙxH˜ |^Œ∞Å∞QÍ#∞O_»∞ Ñ„ u¨ kÜ«Ú áêѨ=Ú
|Ç≤Ï~°OQÆ q„QÆÇϨ =Ú: ™⁄=Ú‡#∞, H©ixÎ , Ѩxx, ™œYº=Ú#∞, =∞O^Œ∞Å#∞,
q^Œº#∞, [#=Ú#∞, Pã≤xÎ , á⁄Å=ÚÅ#∞, Ѩâßfi^Œ∞Å#∞, WO_»#¡ ∞, ѨÙã¨HÎ ÍÅ#∞,
`À@Å#∞, P~ÀQƺ=Ú† ÃÑ·"å\˜x ^Õ=ÙxHõO>ˇ Z‰õΩ¯=QÍ „¿Ñq∞OK«~å^Œ∞.
#=∞‡~å^Œ∞. zO`«QÅÆ "å~°∞ ^Õ=Ùxx #=∞‡#>Ë.¡
ÉèÜ
í ∞« Ѩ_∞» @: Hõ~=° ÙʼnõΩ, "åº^è∞Œ ʼnõΩ, q+¨ÑÙ¨ ~°∞QÆ∞ʼnõΩ, „‰õÄ~°[O`«∞=ÙʼnõΩ,
xO^ŒÅ‰õΩ, ^ŒÜ∞« º=ÚʼnõΩ, QÍe"å#ʼnõΩ, =~°^ÅŒ ‰õΩ, Ñ≤_∞» QÆ∞ʼnõΩ, L~°∞=ÚʼnõΩ,
Éè∂í HõOѨ=ÚʼnõΩ, ^˘OQÆʼnõΩ, =∞~°}=Ú#‰õΩ, #~°H=õ Ú#‰õΩ, ^Œ∞+¨ì ã¨fiѨfl=ÚʼnõΩ,
`«ÅOK«x áêѨ=ÚʼnõΩ, ÃÑ· "å\˜H˜ ÉèÜ í ∞« Ѩ_~» å^Œ∞.
<åã≤HÎ `õ fi« =Ú: ^Õ=Ùx `«ÅOѨÙÖˉΩõ O_»∞@, ^Õ=Ùx Ü≥∞_»Å x~°H¡ ∆õ º=Ú, ^Õ=Ùx
ã¨OQÆ`∞« Å Ü≥∞_»Å x~°H¡ ∆õ º=Ú, ^≥=· q+¨Ü∞« =ÚÅÖ’ =∞O^Œ=Ú, ^Õ=Ù_»∞ K«∂_»#@∞¡
K«∂K«∞@, „ѨuѨxÖ’ Pkx ^Õ=Ùxx `«ÅOK«‰Ωõ O_»∞@, ^Õ=Ù_»∞<åfl_»#∞#k
Jxâ◊ÛÜ«∞=Ú, ^≥=· q+¨Ü∞« =ÚÅ∞ `≥eã≤H˘#‰õΩO_»∞@, =¸_èÉ» Híè .Θ
KÕÜ∞« =Åã≤# q^è∞Œ Å∞: 1) H˘O`« <Õ#∞, H˘O`« ^Õ=Ù_»∞ LO_»‰Äõ _»^∞Œ .
^≥=· ÉèÜí ∞« =Ú LO_»=Öˇ#∞. ^•ã¨ÉÜ íè ∞« =Ú ‰õÄ_»^∞Œ . 2) tâ◊√cèu LO_»=Öˇ#∞.
3) ^≥=· „¿Ñ=∞Hõey LO_»=Öˇ#∞. 4) #=Ú‡@– ã¨=∞ã¨"Î ∞≥ #ÿ "å\˜HOõ >ˇ PÜ«∞##∞
#=∞‡=Öˇ#∞.
+¨~å: #q∞‡`Õ zO`« LO_»^∞Œ , #q∞‡`Õ P#O^Œ=ÚO_»∞#∞, #q∞‡`Õ ^≥=· ÉèHí Θ
LO_»∞#∞, #q∞‡`Õ zO`« LO_»^∞Œ .
2= P[˝:– 'h ^Õ=Ù_≥#· Ü≥∞Ǩϟ"å <å=∞=Ú#∞ =º~°=ú ÚQÍ #∞K«Ûiù OѨ
‰õÄ_»^∞Œ † Ü≥∞Ǩϟ"å `«# <å=∞=Ú#∞ =º~°=÷ ÚQÍ #∞K«Ûiù OѨÙ"åxx x~ÀÌ+Q≤ Í
ZOK«_»∞—.
 12345678901
12345678901
12345678901
4
12345678901

A) ^≥=· <å=∞=Ú#∞ PÖ’zOK«‰Ωõ O_» Z`«∞@ Î , LeH˜Ñ_¨ Q» Í Z`«∞@ Î , ÉèHí Θ

ÖˉΩõ O_® "åHõº=Ú K«^∞Œ =Ù@, ÉèHí ÖΘ ‰Ë Ωõ O_® „áêi÷OK«∞@, ÉèHí ÖΘ ‰Ë Ωõ O_® áê_»∞@,
Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ ¿ÇÏà◊#KÕÜÚ« @, Ѩq„`« ã¨OQÆ`∞« Å#∞ ¿ÇÏà◊# KÕÜÚ« @.
B) â◊ÑO ≤ K«∞@: XHõiH˜ H©_∞» HÀ~°∞@, H©_∞» ~åQÍ P#OkOK«∞@, âßѨ=Ú
`˘ÅQÆ#O^Œ∞# P#O^Œ ÖËq∞.
C) X@∞ì: ã¨OÉèÏ+¨}ÅÖ’, ѨOKå~ÚfÅÖ’, HÀ~°∞Å ì Ö’, TÇ≤ÏOK«∞@Ö’.
D) =∞O„`«=ÚÅ∞: ™È^≥, ™ê=Ú„kHõ=Ú, *’ºu+¨º=Ú, Jâ◊√Éèí cèu,
~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞ `≥eã≤H˘#∞@.
E) J|^Œ= ú ÚÅ∞: É’^èÅŒ Ö’ HõÅÊ#Å∞.
F) =OK«#: "Õ+^ ¨ •è ~°}, Ö’HÍâ◊ÅKÕ ¿ã=KÕÜÚ« @.
q^è∞Œ Å∞: „â◊=∞Ö’, W|ƒOkÖ’, „áê~°#÷ Ö’, ã¨∞uÎ Ö’ ^Œ∞~°∞ƒùkxú áê~°„^ÀÅ∞@,
áê@ÅÖ’, L`«~Î åÅÖ’, ^≥=· <å=∞=Ú#∞ LK«Ûiù OK«=Öˇ#∞.
3= P[˝:– 'q„âßOuk#=Ú#∞ Ѩiâ◊√^Œú k#=ÚQÍ PK«iOK«∞@‰õΩ
*Ï˝ÑH¨ =õ ÚOK«∞H˘#∞=Ú—
KÕÜ∞« =Åã≤#q: 58:6–14.
KÕÜ«∞‰õÄ_»xq: "åHõº=Ú#∞ u~°ã¨¯iOK«∞@, QÆ∞_çH˜ „Hõ=∞=ÚQÍ
"≥à§◊ HõáÈ=Ù@, QÆ∞_çÖ’ Ѩ~^° •è º#=ÚQÍ #∞O_»∞@ "≥Ú^ŒÅQÆ∞ Ѩ#∞Å∞ KÕÜ∞« ~å^Œ∞.
|*Ï~°∞‰õΩ "≥à§◊ =^Œ∞,Ì XHõ"àÕ ◊ WO\˜H˜ =zÛ<å H˘#‰õÄ_»^∞Œ . "å~åΠѨ„uHõÅ∞
K«^∞Œ ==^Œ∞.Ì â◊s~° ã¨O|O^èŒ qO^Œ∞Å∞ ‰õÄ_»^∞Œ . L`«~Î åÅ „"å`«Å∞ ‰õÄ_»^∞Œ .
KÕÜ∞« =Åã≤#q: ɡa· Å∞ K«^∞Œ =Ù@, „áê~°#÷ KÕÜÚ« @, H©~#ΰ Å∞ áê_»∞@,
ɡa· Å∞ <Õ~∞° Ê@, ɡa· Å∞ <Õ~∞° ÛH˘#∞@.
4= P[˝:– 'h‰õΩ "Õ∞Å∞ HõÅ∞QÆ∞#@∞¡#∞, h=Ù Éè∂í q∞q∂^Œ J<ÕHõ k#=ÚÅ∞
„|`«∞‰õΩ#@∞¡#∞ h `«ex¡ , h `«O„_çx ã¨<å‡xOѨÙ=Ú—.
 12345678901
12345678901
12345678901
5
12345678901

KÕÜ∞« =Åã≤#q: `«e^¡ OŒ „_»∞Å#∞, J#fl ^Œ=Ú‡Å#∞, JHõ¯K≥ÖO¡ˇ „_»#∞, =∂~°∞

`«e¡^ŒO„_»∞Å#∞, |O^èŒ∞=ÙÅ#∞, ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å#∞, áêã¨ì~°¡#∞, q∞+¨<≥sÅ#∞,
ѨO`«∞à◊§#∞, ã¨∞"åiΉΩõ Å#∞, ~åAÅ#∞, HÀ~°∞Åì #∞, L^ÀºQÆã∞¨ ÅÎ #∞, =∞#HõO>Ë
ÃÑ^ŒÌ"å~°Å#∞, z#fl"åÔ~·##∞ Q“~°= áê„`«∞Öˇ·# L^ÀºQÆã¨∞ÎÖˇ·#"åix
Q“~°qOK«=Öˇ#∞. Z=ix hK«=ÚQÍ ZOK«=^Œ∞.Ì
5= P[˝:– '#~°ÇϨ `«º KÕÜ∞« ‰õÄ_»^∞Œ —.
KÕÜ∞« ‰õÄ_»xq ÖËHõ LO_»‰Äõ _»xq: HÀѨ=Ú, "≥~· =° Ú, ѨQ,Æ F~°fiÖËx`«#=Ú,
Jã¨∂Ü«∞, áÈ\Ï¡_∞» @, H˘@∞ì@, Ü«Ú^Œ=ú Ú, ^Õfi+¨=Ú, „`åQÆ∞@, J„â◊^,úŒ J<åQÆiHõ`,«
Jâ◊√„Éè`í ,« ^Œ∞óYÃÑ@∞ì@, [|∞ƒÑ¨_∞» @, ÉÏQÆ∞KÕ~ÚOѨ‰Ωõ O_»∞@, ǨÏ`«º, ã¨fiǨÏ`«º,
uO_çÉ’`«∞`«#=Ú, uO_ç ÉÏQÍ u#‰õΩO_»∞@, q∞uq∂i u#∞@, ™êfl#=Ú
KÕÜ∞« ‰õΩO_»∞@. ‰õΩÅ=Ú Ç¨xHõ~=° Ú, ÉÏź q"åǨÏ=Ú ‰õÄ_»^∞Œ .
KÕÜ∞« =Åã≤#q: c^ŒÅ‰õΩ, ~ÀQÆ∞ʼnõΩ, qKå~°„QÆã∞¨ ÅÎ ‰õΩ, J<å^è⌠ßÅʼnõΩ,
"≥^· ºŒ âßÅʼnõΩ, 㨄`«=ÚʼnõΩ ã¨Ç¨ Ü«∞ Ѩ_=» Öˇ#∞. ã¨=∞Ü«∂#∞‰õÄÅ LѨ"åã¨=Ú
KÕÜ∞« =Öˇ#∞. r=~åã¨∞Å#∞ ÉÏkèOѨ=^Œ∞.Ì K≥@#¡ ∞, H˘=∞‡Å#∞ J#=ã¨~=° ÚQÍ
#~°H~õ å^Œ∞. r=~åã¨∞ʼnõΩ `«y# "Õ∞`« ÃÑ@ì=Öˇ#∞.
6= P[˝:– '=ºaèKi« OK«‰Äõ _»^∞Œ —.
KÕÜ∞« ‰õÄ_»xq: K≥_∞» `«ÅOѨÙÅ∞, |∂`«∞Å∞, K≥_∞» ã¨OÉèÏ+¨}Å∞, ^Œ∞sflu
Hõ^ÅŒä ∞, ^Œ∞sflu áê@Å∞, ѨiÜ«∂K«H=õ ÚÅ∞. K≥_∞» ÉÁ=∞‡Å∞, QÆ$ǨÏr=# SHõº`«
ÖËHáõ È=Ù@† ÃÑ· "å\˜x q_çz ÃÑ@ì=Öˇ#∞.
1) "Õ∞#iHõ=Ú ‰õÄ_»^∞Œ 2) UHõ=∞`«ã∞¨ ÖÎ ·ˇ Ü«ÚO_»=Öˇ#∞.
7= P[˝:– '^˘OyeOѨ‰Äõ _»^∞Œ —.
KÕÜ∞« ‰õÄ_»xq: ^˘OQÆ`#« =Ú, ^Œ∂|i `«#=Ú, x~åfi ºáê~°=Ú, "≥∂ã¨ÑÙ¨
Ѩ#∞Å∞, KÀi, Pã≤Îx ^•K«∞@, ^˘iH˜#q ^•K«∞@, J~°∞=Ù `≥K«∞ÛH˘x
 12345678901
12345678901
12345678901
6
12345678901

W=fi‰õΩO_»∞@, JѨC f~°Û‰õΩO_»∞@, ѨxÖ’ |^ŒHÌ =õ Ú, |Å=ÚO_ç aèH"∆õ ∞≥ `«∞@ Î ,

ѨO^≥=ÚÅ∞, E^Œ=ÚÅ∞, ÖÏ@sÅ∞, ÅOKåÅ∞, "åº*ϺÅ∞, \˜HÔ ¯@∞¡ ÖˉΩõ O_®
„ѨÜ∂« }O KÕÜÚ« @, ѨxÖ’ JѨ#=∞‡Hõ=Ú, ã¨fiÅÊ r`«=Ú eK«∞Û@, Z‰õΩ¯=
^èŒ~°Å∞, Z‰õΩ¯= =_ô¤, ^ŒQÍ áêÅ∞, Ñ≤zÛ H˘Å`«Å∞, Ѩâ◊√=ÙÅ#∞ "Õ~˘Hõi
á⁄Å=ÚÖ’xH˜ `ÀÅ∞@, J#=ã¨~°=ÚQÍ Pã≤Îx áê_»∞KÕÜ«Ú@, ^Õ=Ùx
^˘OyeOK«∞@ J#QÍ ^Œâ=◊ ∞ÉèÏQÆ=Ú W=fi‰õΩO_»∞@.
KÕÜ∞« =Åã≤#q: 1) á⁄^Œ∞Ѩi`«#=Ú, 2) Pã≤xÎ ã¨kfixÜ≥∂QÆ=Ú KÕÜÚ« @,
3) ^è~Œ ‡° =Ú KÕÜÚ« @, 4) ^Õ=Ù_çzÛ#q ã¨iQÍ J#∞Éèqí OK«∞@.
8= P[˝:– 'h á⁄~°∞QÆ∞"åx q∂^Œ J|^Œ™ú êHõ∆ º=Ú Ñ¨Å∞Hõ ‰õÄ_»^∞Œ —.
KÕÜ∞« ‰õÄ_»xq: Jã¨`º« =Ú, =∞Oz¿Ñ~°∞ K≥_Q» ˘@∞ì@, QÆ∞@∞ì ɡ@ · ÃÑ@∞ì@,
¿ãflÇ≤Ï`«∞x Ѩ\Oì˜ K«∞@, Kå_ôÅ∞, K≥_¤» =^ŒO`«∞Å∞, H˘kÌ `«ÑC¨ H˘O_»O`« KÕÜÚ« @,
`«ÑC¨ J~°=÷ Ú KÕãH≤ ˘#∞@, ã¨iQÍ „QÆÇÏ≤ OѨ‰Ωõ O_»∞@, K≥_q¤» JQÆ∞Ѩ_∞» #@∞¡
KÕÜÚ« @, "≥∂ã¨=Ú, =∂Ü«∞"Õ+=¨ Ú, ÃÑ^ŒÌ `«ÑC¨ #∞ ã¨fiÅÊѨ~K° ∞« @, á⁄QÆ_∞» @,
=∂@ xÅ∞ѨÙH˘#ÖËHáõ È=Ù@, #=ÙfiÖÏ@Å J|^•úÅ∞, J#=ã¨~° J|^•úÅ∞,
=\˜ì TǨÏÅ∞, #+¨=ì ÚÖËx J|^•úÅ∞.
KÕÜ«∞=Åã≤#q: ã¨`«º=ÚQÍ #_»K«∞@, =∞Oz¿Ñ~°∞ HÍáê_»∞@, ã¨`«º
q+¨Ü«∞"≥∞ÿ „áê}=Ú ÃÑ@∞ì@ (ǨÏ`«™êH˜∆ HÍ=K«∞Û#∞), W`«~°∞Å =∞Ozx
K≥ÑC¨ H˘#∞@, HÍáê_»∞@.
9= P[˝, 10= P[˝:– 'h á⁄~°∞QÆ∞"åx WÅ∞¡ PtOѨ‰õÄ_»^Œ∞. h
á⁄~°∞QÆ∞"åx ÉèÏ~°º<≥·##∞, J`«x ^•ã¨∞<≥·##∞, J`«x Z^Œ∞Ì<≥·##∞, J`«x
QÍ_ç^<Œ #·≥ #∞, h á⁄~°∞QÆ∞"åx^ŒQ∞Æ ^Õx<≥#· #∞ PtOѨ‰Äõ _»^∞Œ —.
KÕÜ«∞‰õÄ_»xq: J`åºâ◊, áêѨ<≥·[=Ú, [#‡áêѨ=Ú, ǨωõΩ¯ÖËxq
HÍ=Öˇ##∞@, J<åºÜ«∞=ÚQÍ ã¨OáêkOѨHÀ~°∞@, W`«~°∞Å Pã≤ÎxK«∂z
Jã¨∂Ü«∞Ѩ_∞» @, ÖÏÅã¨, WK«Û=ù Ú, ɡkiOK«∞@, q_»nÜ«Ú@.
 12345678901
12345678901
12345678901
7
12345678901

KÕÜ∞« =Åã≤#q: W`«~∞° Åq "åiH˜ WK«∞Û@, =∞#™êûH˜∆ K≥ÑC¨ #k KÕÜÚ« @,

=∞#™êûH˜x∆ HõÑÊ≤ "ÕÜ∞« ~å^Œ∞.
'UHÍO`« ã¨÷Å=Ú HÀ~°∞=Ú— J<Õ H©~°Î# áê_»=Öˇ#∞. h áêѨ=ÚÅ∞
Hõq∆ ∞OѨ|_≥#x ã¨∞uÎ Oz, H˘O`«¿ãѨ٠HõxÃÑ@ì=Öˇ#∞.
f~å‡#Ѩ٠„ѨHõ~°}=Ú: Wk z#fl^≥·##∞ QÆ_≥¤Â#k. <å‰õΩ `≥eã≤# U
áêѨ=Ú#∞, U á⁄~°áê@∞<≥#· #∞ KÕÜ∞« ‰õΩO_® LO\Ï#x h Ü≥∞^Œ∞@ f~å‡#=Ú
KÕã≤H˘#∞K«∞<åfl#∞.
ã¨=∞~°Ê} „ѨH~õ }° =Ú: 1) ÜÕ∞ã¨∞„ѨÉ∞íè "å! <å â◊s~°=Ú hˆH ã¨=∞~°Ê}
KÕÜÚ« K«∞<åfl#∞. 2) <å P`«‡, 3) <å „áê}=Ú, 4) <å *Ï˝#=Ú, 5) <å
=∞#™êûH˜,∆ 6) <å Pã≤Ü ÷ ∞« O`å, 7) <å HÀiHõÅxfl, 8) <å „áê~°#÷ Åxfl, 9) <å
=∞#=ÙÅxfl, 10) <å QÆ`H« ÍÅ=Ú, 11) <å #g# HÍÅ=Ú, 12) <å ÉèÏq
HÍÅ=Ú, 13) <å #ëêìÅ∞, 14) <å ã¨^∞Œ áêÜ«∞=ÚÅ∞, 15) <å ¿ã=, 16) <å
ã¨fi[#∞Å∞ JxflÜ«Ú hˆH ã¨=∞iÊOK«∞K«∞<åfl#∞.
'h"ÕÜ∞« x #q∞‡Hõ—, '`«#∞=Ù <åkkQÀ— J<Õ H©~#ΰ Å∞ áê_»∞H˘#=Öˇ#∞.
^•g^Œ∞ H©~#ΰ 25, 31 J^蕺ܫ∞=ÚÅ∞ K«^∞Œ ==Öˇ#∞.
=$kú „ѨH~õ }° =Ú: „=`«=Ú "≥∞@∞ì: 1) `«O„_ç, ‰õΩ=∂~°, Ѩiâ◊√^•ú`‡« Å∞
„uÜÕ∞Hõ ^Õ=Ù_≥Ü · Ú« <åfl~°∞. 2) ‰õΩ=∂~°∞_»∞, ÜÕ∞ã¨∞„H©ã#Ψ ∞ ¿Ñ~°∞q∂^Œ Éè∂í q∞q∂^Œ
"≥Åã≤Ü«Ú<åfl~°∞. 3) „H©ã¨∞Î ™ê÷Ñ≤Oz# ¢ÔH·ã¨Î= =∞`«"Õ∞ ~°Hõ∆} =∞`«=Ú.
4) áêѨ=Ú KÕÜ∞« ‰õÄ_»^∞Œ . 5) Ñ≤âßzx J#∞ã¨iOѨ‰Äõ _»^∞Œ . 6) ^Õ=^Œ∂`«Å∞
<å‰õΩ ã¨Ç¨ Ü«∞HÍ~°∞Öˇ· Ü«Ú<åfl~°∞. 7) Z=~°∞ Uq∞ É’kèOz##∞ Jk <åHÍ^è•~°=Ú
HÍ^Œ∞, ɡa· ÖË <åHÍ^è•~°=Ú. 8) „H©ã∞¨ „ΠѨÉ∞íè =Ù ##∞fl #~°H=õ Ú#∞O_ç `«ÑÊ≤ OK«∞#∞.
9) PÜ«∞# ##∞fl "≥∂Hõ=∆ Ú#‰õΩ `«Ñʨ Hõ fã≤H˘x "≥à√◊ §#∞.
W^Õ <å „=`«=Ú, W^Õ <å =∞`«=Ú, W^Õ <å Ç≤Ï`«=Ú. Hõ+¨ì=ÚÅ∞,
ã¨O^ÕÇϨ =ÚÅ∞ =zÛ##∞, W^Õ <Õ#∞ ^蕺xOK«=Åã≤#^≥· Ü«Ú#flk. D „=`«=Ú
<å <≥[· "≥∞ÿ Ü«Ú#flk. W^Õ <å qâßfiã¨"∞≥ ÿ Ü«Ú#flk.
 12345678901
12345678901
12345678901
8
12345678901

1) <å <≥[· =Ú áêѨ<[·≥ "≥∞ÿ Ü«ÚO_Õ ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ <Õ#∞ <å „=`«=ÚÖ’<Õ

xezÜ«ÚO_≥^#Œ ∞.
2) áêѨ„H˜Ü∞« Å∞, <å |ÅÇ‘Ï#`«#∞ |\˜ì <å f~å‡#=Ú#‰õΩ aè#fl=ÚQÍ
U^≥<· å áêѨ=ÚÖ’ Ѩ_#ç ѨC_»∞ ã¨ÇÏ≤ `«=Ú, W^Õ <Õ#∞ ^蕺xOK«∞K«∞O^Œ∞#∞.
Wk <å „=`«=Ú.
3) Hõ+=ì¨ ÚÅ∞ J#QÍ W|ƒO^Œ∞Å∞, [|∞ƒÅ∞, z‰õΩ¯Å∞#flѨC_»∞ ã¨ÇÏ≤ `«=Ú
W^Õ <å „=`«=Ú.
4) <Õ#∞ Uk J_çy##∞, ^Õ=Ù_»∞ <åH˜=fiHõáÈ~Ú##∞ W^Õ <å „=`«=Ú.
<å‰õΩ ã¨OQÆ`∞« Å∞ J~°=ú Ú HÍ#ѨC_»∞, ã¨}∞QÆ∞H˘#∞@ HõO>ˇ T~°∞H˘#∞@ <å‰õΩ
Hˆ =∆ ∞=Ú. W^Õ <å „=`«=Ú.
5) ã¨OѶ∞¨ =Ú, ¢HÔ ã· =Ψ ÙÅ∞ J#QÍ Jxfl q∞+¨#∞Å ¢HÔ ã· =Ψ ÙÅ∞, É’^艌 Ωõ Å∞,
`«ÑÊ≤ áÈ=Ù@ <å‰õΩ Hõ#|_ç##∞ <Õ#∞ <å „=`«=Ú#∞ =^ŒÅ#∞.
6) „ѨѨOK«=ÚÖ’x "å~°O^Œ~°∞ „H©ã¨∞Î=∞`«=Ú `«Ñ¨C Jx É’kèOK«∞
K«∞#flѨC_»∞ ã¨ÇÏ≤ `«=Ú, <Õ#∞ <å „=`«=Ú#∞ =∂##∞. W^Õ <å „=`«=Ú.
7) Éè∂í q∞, PHÍâ◊=Ú, ã¨∂~°∞º_»∞, K«O„^Œ∞_»∞, #Hõ„∆ `åÅ∞ <Õ#∞ ZiyÜ«Ú#fl
ã¨=∞ã¨=Î Ú#∞ #tOѨÙÖ’H˜ =KÕÛ@ѨC_»∞ ã¨ÇÏ≤ `«=Ú W^Õ <å „=`«=Ú.
8) <å‰õΩ ^Œ∞ã≤u÷ =zÛ##∞ W^Õ <å „=`«=Ú.
9) WOHõ#∞ K≥_Q» ˘>Ëqì U"≥∞#ÿ #∞ L#flѨC_»∞ ã¨ÇÏ≤ `«=Ú W^Õ <å „=`«=Ú.
U^≥#· #∞ #tOK«∞#∞ QÍx <å „=`«=Ú #tOK«^∞Œ .
#~° H õ = ÚÖ’xH˜ "≥ o §##∞, JHõ ¯ _» # ∞ <å „=`« = Ú#∞ *Ï˝ Ñ ¨ H õ = Ú
`≥K∞« ÛH˘O^Œ∞#∞. 'h=Ù áê`åà◊=ÚÖ’xH˜ ky##∞ <Õ#Hõ¯_» L<åfl#x— J<åfl_»∞
QÆ#∞Hõ <å „=`«=Ú <≥~"° ~Õ ∞° #∞.
10) '^Œ∞ã≤u÷ — áêѨ=Ú =zÛ##∞, W^Õ <å „=`«=∞x f~å‡#=Ú KÕãH≤ ˘#∞
K«∞<åfl#∞. Jq ~å=Öˇ#x HÍ^Œ∞. Jq ~å‰õΩO_» <å â◊HHΘ ˘Åk „ѨÜ∞« `«fl=Ú
KÕÜÚ« ^Œ∞#∞. Zxfl\˜x q_çz##∞, D <å „=`«=Ú q_»∞=#∞.
 12345678901
12345678901
12345678901
9
12345678901

A) „=`«=Ú "≥∞@∞ì: ÜÕ∞ã¨∞„ѨÉ∞íè "å! Zxfl Hõ+=ì̈ ÚÅ∞ =zÛ<å x#∞fl

q_çzÃÑ@ì#∞, x#∞fl =∞~°záÈ#∞. ÜÕ∞ã¨∞„ѨÉ∞íè "å! ZO`« ã¨∞Y=Ú<åfl, Jxfl
HÍÅ=ÚÅÖ’, Jxfl "ÕàÅ◊ Ö’, Jxfl ã¨Å÷ =ÚÅÖ’, Jxfl Ѩ#∞ÅÖ’, Jxfl ã≤`÷ ∞« ÅÖ’,
Uq∞KÕã<≤ å, ZHõ¯_»∞<åfl, x#∞fl q_çzÃÑ@ì#∞. x#∞fl =∞~°záÈ#∞. x<Õfl *Ï˝ÑH¨ =õ Ú
`≥K∞« Û‰õΩO\Ï#∞. x#∞fl =∞~°K∞« @ <åHõ™ê^躌 =Ú. x„^ŒÖ’ "≥∞à◊√‰õΩ= ~åQÍ<Õ
x<Õfl `«ÅO`«∞#∞. <å „áê~°÷# <≥~°"Õi<å, <≥~°"Õ~°HõáÈ~Ú##∞ x<Õfl
`«ÅOK«∞‰õΩO\Ï#∞. x<Õfl „áêi÷OK≥^#Œ ∞, x<Õfl ã¨∞uÎ OK«∞^Œ∞#∞. x<Õfl ¿ãqOK«∞^Œ∞#∞.
x<Õfl „ѨH\õ O˜ K≥^#Œ ∞. U ^ŒÜ∞« º"≥∞<ÿ å, U ^Œ∞+¨µ_ì <·≥ å, U r=~åtÜ≥∞ÿ <å, U
Hõ+¨ì"≥∞ÿ#, U ã¨∞Y"≥∞ÿ# <åÖ’#∞O_ç U"≥∞ÿ# fã≤"ÕÜ«∞QÆÅ~°∞ QÍx D <å
„=`«=Ú#∞ fã≤"Ü Õ ∞« *ÏÅ~°∞.
B) x~°∞‰õΩ"≥∞@∞ì: WHõq∂^Œ@ h "åHõº=Ú „Ѩuk#=Ú ^蕺xO`«∞#∞.
„Ѩu k#=Ú „áêi÷O`«∞#∞. JO^ŒiH˘~°‰õΩ „áêi÷O`«∞#∞. Jxfl\˜H˘~°‰õΩ
ã¨∞ÎuO`«∞#∞. Z=~À XHõiÔH·##∞ "åHõº=Ú K≥ÃÑÊ^Œ#∞. QÆ∞_çH˜ „Hõ=∞=ÚQÍ
"≥ো ^Œ#∞. <å HÍ#∞Hõ (^Œâ=◊ ∞ ÉèÏQÆ=Ú) WK≥Û^Œ#∞. <å q^è∞Œ Åxfl <≥~"° ~ÔÕ Û^Œ#∞.
C) Wk=~°ˆH <å‰õΩ „áê~°÷#, ã¨∞Îu, ɡ·aÅ∞ K«^Œ∞=Ù@, qâßfiã¨=Ú,
K«O^•"ÕÜÚ« @, Ѩq„`«`,« *Ï˝#=Ú "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q L#flq QÍx <ÕxѨC_»∞ HÀ~°∞H˘<Õk
'##∞fl =$kúKÜ Õ Ú« =∞x—.
'ÜÕ∞ã¨∞#∞ EK«∞@— J#∞ H©~#ΰ áê_»=Öˇ#∞. ^•g^Œ∞ H©~#ΰ 119 K«kq
H˘O`« q„âßOu fã≤H˘#=Öˇ#∞.
q*Ï˝Ñ#¨ „áê~°#÷ : A) Éè∂í QÀà◊=∞O`«\ ˜ „ѨHÍ~°=Ú ^Õâ=◊ ÚÅ∞, Ѩ@}ì =ÚÅ∞
"≥Ú^ŒÖ#·ˇ =xfl *Ï˝ÑH¨ =õ Ú KÕãH≤ ˘x, JHõ¯_»∞#fl "åix *Ï˝ÑH¨ =õ Ú KÕãH≤ ˘x, "åix
QÆ∞iOz „áêi÷OK«=Öˇ#∞. Jxfl =∞`«=ÚÅ∞, Jxfl q∞+¨#∞Å∞, Jxfl P[˝Å∞
J#∞ã¨iOK«x "åix QÆ∞iOz „áêi÷OK«=Öˇ#∞. XHõ¯ =∞x+≤<≥·##∞ =∞~°z
áȉõÄ_»^∞Œ . =∞Oz"åix QÆ∞iOz, Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ QÆ∞iOz, ÃÑO_牡 Ωõ =∂Ô~#Î ∞ QÆ∞iOz
 12345678901
12345678901
12345678901
10
12345678901

„áêi÷OK«=Öˇ#∞. Ü≥∂Ǩ#∞ ã¨∞"å~°Î 17= J^蕺ܫ∞=Ú K«kq, 'ZO`À ã¨∞O^Œ~"° ∞≥ #ÿ q—

J#∞ H©~#ΰ áê_»∞H˘x, H˘O`« ã¨=∞Ü«∞=Ú 'q„âßOu— fã≤H˘#=Öˇ#∞.
B) 1.P[˝:– q„QÆÇ¨ ~åkè‰Ωõ Å∞, <åã≤‰ Î Ωõ Å∞, Jxâ◊ÛÜ«∞Ѩ~∞° Å∞, ^Õ=Ù_»∞ QÆÅ
<åã≤‰Î Ωõ Å∞, ^Õ=ÙxHõO>ˇ ã¨$+≤Öì ’x "å\˜x Z‰õΩ¯=QÍ „¿Ñq∞OK«∞"å~°∞.
2. P[˝:– ^Õ=^Œ∂+¨‰Ωõ Å∞, x~°ƒÜ ù ∞« =ÚQÍ ^Õ=Ùx <å=∞=Ú# „Ѩ=∂}=Ú
KÕÜÚ« "å~°∞, ^Õ=Ùxx ã¨∞uÎ OK«x"å~°∞.
3. P[˝:– Pk"å~°=∞#QÍ ÖˇH¯õ ÖËx"å~°∞, P~å^è#Œ Ü«∞O^Œ∞ Q“~°==Ú
ÖËx"å~°∞, Pk"å~°=Ú#∞ Q“~°qOѨx "å~°∞.
4. P[˝:– `«e^¡ OŒ „_»∞Å#∞ Q“~°qOѨx"å~°∞, ÃÑ^ŒÅÌ #∞ Q“~°qOѨx"å~°∞,
=∞Ozã≤u÷ QÆÅ"åix Q“~°qOѨx"å~°∞.
5. P[˝:– #~°ÇϨ O`«‰Ωõ Å∞, LѨHÍ~°=Ú KÕÜ∞« x"å~°∞, P~ÀQƺ=Ú HÍáê_»∞
H˘#x"å~°∞, J<åºÜ«∞=ÚQÍ Ü«Ú^Œ=ú ÚÅÖ’ áêÖÁæx#"å~°∞.
6. P[˝:– =ºaèKå~°∞Å∞, ‰õΩ@∞OÉ=ÚÖÖ’ ã¨=∂^è•#=Ú ÖËx"å~°∞.
7. P[˝:– ^˘OQÆ`«#=Ú KÕÜ«Ú"å~°∞, J<åºÜ«∞ =~°Î‰õΩÅ∞, ^Œâ◊=∞
ÉèÏQÆq∞Ü«∞ºx"å~°∞, ^Õ=Ù_çK∞« Û ^•#=ÚÅ#∞ ã¨iQÍ "å_»∞H˘#x"å~°∞, ã¨~‰° Ωõ Å#∞
áê_»∞KÕÜÚ« "å~°∞.
8. P[˝:– HÀ~°∞Åì Ö’ J|^Œú ™êHõ∆ º=Ú Ñ¨Å∞‰õΩ"å~°∞, W`«~∞° Å#∞ QÆ∂iÛ
JÅ¡i KÕÜÚ« "å~°∞, Kå_ôÅ∞ K≥ÑC¨ "å~°∞, W`«~∞° Å Q˘Ñ¨Êã≤u÷ x QÆ∂iÛ =∞OzQÍ
=∂\Ï¡_x» "å~°∞.
9, 10. P[˝Å∞:– PtOK«‰Äõ _»xk U^≥#· #∞ã¨~ˆ PtOK«∞"å~°∞, ^Œ∞~åÖ’K«#
QÆÅ"å~°∞, „Ѩu^•xx `«ÑC¨ J~°=ú Ú KÕÜÚ« "å~°∞, J#∞=∂#Ѩ_∞» "å~°∞, K≥_¤»
ã¨OQÆ`∞« Å∞ HõeÊOK«∞"å~°∞, J|kú‰Ωõ Å∞, =∞Ozx K≥_∞» QÍ#∞ =∞iÜ«Ú K≥_∞» #∞
=∞OzQÍ#∞ =∂iÛ K≥ÑC¨ "å~°∞, HõÅǨÏ=ÚÅ∞ ÃÑ@∞ì"å~°∞, Ñ≤ãx≤ `«#=Ú QÆÅ"å~°∞,
 12345678901
12345678901
12345678901
11
12345678901

HõÑ\¨ ÏÖ’K«# QÆÅ"å~°∞, Hõ$Ѩ#∞ ^Õfi+≤OK«∞"å~°∞, =∞#™êûH˜x∆ ZkiOK«∞"å~°∞,

UkÜ«Ú #=∞‡x"å~°∞, ã¨fiÖÏÉè=í Ú K«∂K«∞H˘#∞"å~°∞, uO_çÉ’`«∞Å∞, E^ŒQÍà◊√§,
JѨCÅ áêÅQÆ∞"å~°∞, â◊HÑΘ Ó¨ [ KÕÜÚ« "å~°∞, „H©ã∞¨ Î =∞`« ^Õfi+¨‰Ωõ Å∞, ɡa· Å∞
ÉèÏ==ÚÅ∞ ÃÑ_»~=ú° ÚÅ∞ KÕÜÚ« "å~°∞, â◊√kú â◊√„Éè`í « ÖËx"å~°∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞ "åix
QÆ∂iÛ „áêi÷OK«=Öˇ#∞.
C) „Ѩ`ºÕ Hõ"∞≥ #
ÿ JOâ◊„áê~°#÷ U^≥<· å LO>Ë WѨC_»∞ P „áê~°#÷ KÕÜ∞« =Öˇ#∞.
[|∞ƒÅ∞, W|ƒO^Œ∞Å∞, J==∂#=ÚÅ∞, „â◊=∞Å∞, #g#HÍÅѨ٠PѨ^ÅŒ ∞ D
"≥Ú^ŒÖ#·ˇ "å\˜x QÆ∞iOz „áêi÷OK«=Öˇ#∞. '<åˆHq∞ H˘^Œ∞=,— 'áêÑ≤HÍ„â◊ÜÚ« _»=Ù—
J#∞ H©~#ΰ Å∞ áê_»=Öˇ#∞.
ã¨∞uÎ „ѨH~õ }
° =Ú:
1) JѨHÍ~° x"å~°} ã¨∞uÎ : J#QÍ Hõey# #+¨=ì ÚÅ∞, QÆO_»=ÚÅ#∞O_ç
„ѨÉ∞íè =Ù q"≥∂zOz# ã¨OQÆu `«ÅOK«∞H˘x PÜ«∞##∞ ã¨∞uÎ OK«∞@. +¨~å: F
„ѨÉèí∞"å! <å [|∞ƒ#∞O_ç `«Ñ≤ÊOz<å=Ù QÆ#∞Hõ ™È΄`«=ÚÅ∞. F „ѨÉèí∞"å!
W|ƒOk#∞O_ç `«ÑÊ≤ Oz<å=Ù QÆ#∞Hõ ™È΄`«=ÚÅ∞. DÖÏQÆ∞ Zxfl QÆO_»=ÚÅ∞,
Hõ+=ì¨ ÚÅ∞, "åº^è∞Œ Å∞ =zÛ#"À XH˘¯Hõ¯\˜ `«ÅOK«∞H˘x, „ѨÉ∞íè =Ù#∞ ã¨∞uÎ OK«=Öˇ#∞.
2) LѨHÍ~° ^•# ã¨∞uÎ : ^Õ=Ù_»∞ Zxfl "Õ∞à◊√§ KÕÃã<À, h‰õΩUq∞ ^•#=ÚQÍ
WK≥Û<À, "å@xfl\˜x `«ÅOz XH˘¯Hõ¯ ^•xxQÆ∂iÛ ã¨∞uÎ KÕÜ∞« =Öˇ#∞. â◊s~°
^•#=Ú, PǨ~°^•#=Ú, =¢ã^Ψ •#=Ú D "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q. Jq =∂„`«"∞Õ QÍHõ
‰õΩ=∂~°^•#=Ú, "åHõº^•#=Ú, ã¨OѶ∞¨ ^•#=Ú W@∞¡ Jxfl `«ÅOz ã¨∞uÎ OK«=Öˇ#∞.
^≥=· ÅHõ}
∆ =ÚÅ ã¨∞uÎ : ^≥=· ÅHõ} ∆ =ÚÅ ã¨∞uÎ KÕÜ∞« =Öˇ#∞.
1) „¿Ñ=∞: `«O„_ô! h=Ù „¿Ñ=∞"≥Ü · Ú« <åfl=Ù. h=Ù „¿Ñ=∞"≥· Ü«Ú#flO^Œ∞‰õΩ
™È΄`«=ÚÅ∞. hÖ’x ÅHõ} ∆ =ÚÅ#∞ =∂#=ÙÅ"≥∞#ÿ "Õ∞=Ú J#∞Éèqí OK«∞@‰õΩ,
"å\˜`À =∞#∞+¨µºÅ#∞ HõÅ∞QÆ*ãË Ü ≤ Ú« <åfl=Ù. HÍ|\˜ì h‰õΩ ™È΄`«=ÚÅ∞. "Õ∞=Ú
 12345678901
12345678901
12345678901
12
12345678901

ÑÙ̈@Hì =õ ÚO^Õ, x#∞fl „¿Ñq∞OѨHõ =ÚO^Õ, h=Ù =∞=Ú‡#∞ „¿Ñq∞Oz<å=Ù ™È΄`«=ÚÅ∞.

"Õ∞=Ú áêѨÙÅ"≥∞ÿ Ü«ÚO^Œ∞=∞xÜ«Ú, Jq^èÜ Õ Ú« Å"≥∞ÿ Ü«ÚO^Œ∞=∞xÜ«Ú h‰õΩ =ÚO^Õ
`≥eã≤#ѨÊ\˜Hx˜ h=Ù =∞=Ú‡#∞ „¿Ñq∞OK«∞K«∞<åfl=Ù. =∂ q∂^Œ h‰õΩ#fl „¿Ñ=∞#∞
K«∂Ñ≤OKÕ@O^Œ∞‰õΩ, <å q+¨Ü∞« "≥∞ÿ ^Õ=^Œ∂`«Å#∞ ѨiKå~°‰Ωõ Å∞QÍ#∞, Éè∂í q∞x
x"å㨠ã¨÷Å=ÚQÍ#∞ HõÅ∞QÆ*Ëã≤<å=Ù QÆ#∞Hõ h‰õΩ ™È΄`«=ÚÅ∞. =∂‰õΩ
HÍ=Åã≤#=xflÜ«Ú =ÚO^Õ HõÅ∞QÆ*Ëã≤<å=Ù, ™È΄`«=ÚÅ∞. "Õ∞=Ú K≥_çáÈ`Õ
~°HO∆˜ K«∞@‰õΩ, h „Ñ≤Ü∞« ‰õΩ=∂~°∞x ѨOÑ≤Oz<å=Ù ™È΄`«=ÚÅ∞. h ‰õΩ=∂~°∞x
W=fi_»=Ú=Å¡ =∂‰õΩ ã¨=∞ã¨=Î Ú#∞ WzÛ"Õã<≤ å=Ù. h‰õΩ ™È΄`«=ÚÅ∞. "Õ∞=Ú
h „¿Ñ=∞‰õΩ Uq∞ K≥eO¡ K«QÅÆ =Ú! uiy x#∞fl „¿Ñq∞OK«∞@=Å¡ h |∞∞}=Ú
f~°∞ÛH˘#QÆÅ=Ú. F „¿Ñ=∞QÆÅ `«O„_ô! F Hõ\ÏHõ=∆ ÚQÆÅ `«O„_ô! h „¿Ñ=∞
ÅHõ} ∆ =ÚʼnõΩ#∞, h „¿Ñ=∞ „H˜Ü∞« ʼnõΩ#∞, h „¿Ñ=∞ Ñ≤Å∞ѨÙ#‰õΩ#∞, h „¿Ñ=∞
ã¨ÇϨ "åã¨=Ú#‰õΩ#∞, h=Ù Éˇa· Å∞Ö’ „"å~ÚOz# „¿Ñ=∞QÆÅ =∂@ʼnõΩ#∞ J<ÕHõ
™È΄`«=ÚÅ∞. "Õ∞=Ú Hõ+=ì¨ ÚÅÖ’#∞, W|ƒO^Œ∞ÅÖ’#∞, â’^è#Œ ÅÖ’#∞, =∂‰õΩ
"≥O@<Õ ã¨Ç¨ Ü«∞=Ú HõÅ∞QÆHáõ È=Ù@ K«∂z, h=Ù „¿Ñ=∞ÖËx"å_»=x á⁄~°ÉÏ@∞#
J#∞H˘<Õ |ÅÇ‘Ï#∞Å"≥∞ÿ Ü«Ú<åfl=Ú. h „¿Ñ=∞#∞ "Õ∞=Ú „QÆÇÏ≤ OK«Hõ áÈ=Ù@
=∂ `«ÑC¨ J~ÚÜ«Ú#flk. h „¿Ñ=∞Ü≥ÚHõ¯ Z`≥#ÂÎ #∞, "≥_Ö» Ê·ˇ ##∞ „QÆÇÏ≤ OK«Ö=Ë Ú.
WO`« Q˘Ñ¨Ê „¿Ñ=∞`À =∞=Ú‡#∞ P=iOK«∞H˘#∞K«∞#fl `«O„_ô! h‰õΩ ™È΄`«=ÚÅ∞.
D =∂ ™È„`«=ÚÅ#∞ h „¿Ñ=∞ ‰õΩ=∂~°∞_»∞#∞, =∂ „ѨÉèí∞"≥·# ÜÕ∞ã¨∞
Ѩi=ÚY=Ú# "Õ_∞» H˘#∞K«∞<åfl=Ú. P"Õ∞<£.
2) ã¨~fi° â◊H:Θ ã¨~fi° â◊HQΘ ÅÆ ^Õ"å! h=Ù KÕÜ∞« ÖËxk UkÜ«ÚÖË^∞Œ . JO^Œ∞KÕ`«
x#∞fl ã¨∞uÎ OK«∞K«∞<åfl=Ú. =∂ q+¨Ü∞« "≥∞ÿ h=#∞H˘#flk, `«∞k=~°‰Ωõ <≥~"° ~Õ ∞° ÛH˘<Õ
â◊HQΘ ÅÆ "å_»"·≥ Ü«Ú<åfl=Ù. h‰õΩ ™È΄`«=ÚÅ∞. "Õ∞"Õ∞q∞ „áêi÷O`«∞"≥∂ <≥~"° ~Õ Û° QÆÅ
`«O„_çq QÆ#∞Hõ ™È΄`«=ÚÅ∞. =∂ TǨωõΩ q∞Oz# h ã¨Ç¨ Ü«∞=Ú =∂‰õΩ
^ŒÜ∞« KÕÜÚ« `«O„_çq h‰õΩ ™È΄`«=ÚÅ∞. áêѨ=Ú#‰õΩ ã¨O|OkèOz#k h=Ù
 12345678901
12345678901
12345678901
13
12345678901

KÕÜ∞« ÖË=Ù, HÍ|\˜ì h"Õ ã¨~fi° â◊HΘ QÆÅ"å_»"·≥ Ü«ÚO^Œ∞=Ù, ™È΄`«=ÚÅ∞. =∞iÜ«Ú
<Õ#∞ áêѨ=ÚÖ’ Ѩ_‰» Ωõ O_® ã¨Ç¨ Ü«∞=Ú KÕÜÚ« `«O„_çq. h=Ù <å q+¨Ü∞« =ÚÖ’
ѨxKÕ¿ã ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’, h ã¨~fi° â◊HxΘ LѨÜ∂≥ yOK«∞"å_»=x XѨCH˘<Õ Hõ$Ѩ
^ŒÜ∞« KÕÜÚ« =Ú. <åÖ’Ü«Ú#fl |ÅÇ‘Ï#`«#∞ K«∂_»H,õ h Ü«∞O^Œ∞#fl |Å=Ú#∞
K«∂KÕ Hõ$Ѩ ^ŒÜ∞« KÕÜÚ« =Ú. h â◊HΘ <å |ÅÇ‘Ï#`«#∞ ǨÏiOѨ*Ü Ë Ú« #xÜ«Ú,
h â◊HΘ |Ü«∞Å∞^Õ~∞° #xÜ«Ú, `«∞^Œ‰Ωõ h â◊H=Θ Å¡<Õ "Õ∞=Ú ~°HO∆˜ Ѩ |_»∞^Œ∞=∞xÜ«Ú
#=Ú‡K«∞ x#∞fl ã¨∞uÎ OK«∞K«∞<åfl=Ú.
3) ã¨~fi° <åºÜ«∞=Ú: hÜ«∞O^Œ∞ rqOKÕ"åi q+¨Ü∞« =ÚÖ’ ã¨Ç¨ Ü«∞=Ú
KÕÜ«Ú@KÕ, <åºÜ«∞HÍ~°º=Ú [~°∞ѨÙK«∞#fl h‰õΩ ™È΄`«=ÚÅ∞. Z=~°∞ x#∞fl
„áêi÷O`«∞~À, Z=~°∞ h "åHͺ#∞™ê~°=ÚQÍ „Ѩ=iÎO`«∞~À, Z=~°∞ h‰õΩ q^èÜ Õ Ú« Öˇ·
Ü«ÚO^Œ∞~À, "åiH˜ h=Ù ZÅ¡ÑC¨ _»∞ LѨHÍ~°=Ú KÕÜÚ« K«∞, x#∞fl h=Ù |Ü«∞Å∞
Ѩ~K° ∞« H˘O^Œ∞=Ù. <åºÜ«∞ã¨∞_Î "» #·≥ ^Õ"å! <Õ<i≥ y# h <åºÜ«∞ ã¨fiÉèÏ==ÚÜ≥ÚHõ¯
L^ÀºQÆ=Ú xq∞`«"Î ∞≥ ÿ h‰õΩ ™È΄`«=ÚÅ∞. '<å Ü≥Ú^Œ‰Ì Ωõ =K«∞Û"åix <Õ<O≥ `«
=∂„`«=Ú#∞ „`Àã≤"ÕÜ«∞#∞— J<Õ J=¸Åº "åQÍú#=Ú `«ÅOK«∞K«∞, x#∞fl
ã¨∞uÎ OK«∞K«∞<åfl#∞. `«O„_ô! <åºÜ«∞ã¨∞_÷ #·≥ ^Õ=Ù_Õ <å `«O„_çÜ∞ÿ≥ Ü«Ú<åfl_»∞.
HÍ|\˜ì =∂‰õΩ HÍ=Åã≤#q `«Ñʨ ‰õΩO_® WK«∞Û##∞ <åºÜ«∞"≥∞#ÿ qâßfiã¨=Ú
=∂‰õΩ ^ŒÜ∞« KÕÜÚ« =Ú. F ^ŒÜ∞« QÆÅ `«O„_ô! h=٠Ѩiâ◊√^Œ"ú ∞≥ #ÿ <åºÜ«∞=Ú
QÆ Å "å_» = Ù. QÆ # ∞Hõ h P[˝ Å ∞ q∂ˆ ~ "åiÖ’ h a_» ¤ Å "≥ ∞ ÿ # "Õ ∞ =Ú
L#flѨÊ\˜Hx˜ , "å\˜=Å# HõÅ∞QÆ=Åã≤# Hõ+=ì¨ ÚÅ∞ "åiq∂kH˜ =K«∞Û@K«∂z,
T~°∞H˘#∞@<Õ <åºÜ«∞HÍ~°º=Ú [iyOK«∞K«∞#flO^Œ∞ÅÔH· h‰õΩ ™È΄`«=ÚÅ∞.
^ŒÜ∞« QÆÅ `«O„_ô! =∂‰õΩ Hõ+=ì¨ ÚÅ∞ ~åxzÛ, P Hõ+=ì¨ ÚÅÖ’ h P[˝Å∞ É’kèOz,
^•xK˘Ñ¨C# "Õ∞=Ú #_çK@Õ @∞¡ KÕã,≤ #_çz<å=∞x "≥∞K«∞ÛH˘x |Ǩï=∂#q∞KÕÛ,
<åºÜ«∞"≥∞#ÿ `«O„_ç=x x#∞fl ã¨∞uÎ OK«∞K«∞<åfl=Ú.
 12345678901
12345678901
12345678901
14
12345678901

4) ã¨~åfikèHÍi: ã¨~åfikèHÍi"≥·# ^Õ"å! h=Ù Uq∞ ã¨$lOz<å"À,

^•xÜ«∞O`«\˜ q∂^Œ#∞ h‰õΩ ѨÓ~å‚kHè Í~°=Ú Hõey Ü«Ú#flO^Œ∞# h‰õΩ ™È΄`«=ÚÅ∞.
<Õ#∞ h JkèHÍ~°=Ú#‰õΩ P#OkOK«∞K«∞<åfl#∞, JOwHõiOK«∞ K«∞<åfl#∞. <å‰õΩ
hq∂^Œ JkèHÍ~°=Ú#flO^Œ∞=Å¡ JѨ"åkH˜ QÍx, J`«x ã¨O|Okè‰Ωõ ʼnõΩ QÍx,
J`«x ã¨O|O^è"Œ ∞≥ #ÿ "å\˜H˜ QÍx, <åq∂^Œ U q^è"Œ ∞≥ #ÿ JkèHÍ~°=Ú ÖˉΩõ O_®
KÕÜÚ« K«∞#flO^Œ∞‰õΩ h‰õΩ ™È΄`«=ÚÅ∞. ã¨~åfikèHÍi=QÆ∞ ^Õ"å! JkèHÍ~°=Ú h^Õ
Hõ#∞Hõ <å W+¨ì „ѨHÍ~°=Ú <Õ#∞ #_»∞=Hõ, h W+¨ì „ѨHÍ~°=Ú #_çKÕ ÉèÏQƺ=Ú
HõeyO`«∞=x <Õ#∞ P#OkOK«∞K«∞<åfl#∞. h JkèHÍ~°"∞Õ <å‰õΩ ÖËxÜ≥∞_»Å, <å
WëêìkHè Í~°=Ú K≥Å∞¡|_ç HÍHõ Z<Àfl z‰õΩ¯ÅÖ’ Ѩ_∞» ^Œ∞#∞. J\˜kì Z#fl_≥#·
[~°∞QƉΩõ O_»∞#@∞¡, h ã¨~åfikèHÍ~°=Ú#‰õΩ 'z`«=Î Ú „ѨÉ∞íè "å!— J#∞K«∞, h‰õΩ
=O^Œ#=ÚÅ∞ PK«iOK«∞K«∞<åfl#∞.
5) ^≥=· ã≤u÷ : ^Õ"å! h=Ù ^Õ=Ù_»"·≥ Ü«Ú#flO^Œ∞‰õΩ ™È΄`«=ÚÅ∞. h=Ù ^Õ=Ù_»=Ù
QÆ#∞Hõ Jxfl Ö’Hõ=ÚÅHõO>ˇ Q˘Ñ¨Ê"å_»=Ù. JO^ŒiHõO>ˇ, Jxfl\˜HOõ >ˇ h=Ù
„âı+µ¨ _ì =» Ù, Hõ#∞Hõ ™È΄`«=ÚÅ∞. `«O„_ç"#·≥ ^Õ"å! =∂ ^Œ$+≤Öì ’ Uk Q˘Ñ¨Ê^≥·
Ü«Ú#fl^À, Jk =∂‰õΩ Q˘Ñ¨Êk HÍ^Œ∞. h"Õ Q˘Ñ¨Ê, h Hõ<HÕ õ ™È΄`«=ÚÅ∞. h=Ù
P q^è=Œ ÚQÍ ÉˇÅ· ∞Ѩ_#ç O^Œ∞‰õΩ ™È΄`«=ÚÅ∞. ^Õ"åk ^Õ=ÙO_»x¡ =∞#∞+¨µºÅ#∞H˘<Õ
^Õ=ÙO_»H¡ Oõ >ˇ Q˘Ñ¨Ê"å_»"#·≥ ^Õ"å! h Hõ<HÕ õ ™È΄`«=ÚÅ∞. "Õ∞"Õ∞k K«∂K«∞K«∞<åfl"≥∂,
=∂‰õΩ Uk HÍ=Öˇ<À, "Õ∞"Õ∞k Z~°∞QÆ∞^Œ∞"≥∂, "Õ∞"Õ∞k á⁄OkÜ«Ú<åfl"≥∂,
=∞#∞+¨µºÅO^Œ~∞° Uq∞ Z~°∞QÆ∞^Œ∞~À, Uq∞ `≥Å∞ã¨∞H˘O^Œ∞~À, U"Õ∞q∞ „H˘`«Î „H˘`«QÎ Í
HõxÃÑ@∞ìK«∞<åfl~À "å\˜ Jxfl\˜HõO>ˇ Q˘Ñ¨Ê =ã¨∞Î=Ù h"≥·Ü«Ú<åfl=Ù Hõ#∞Hõ
™È΄`«=ÚÅ∞. Jxfl ÖËHáõ È~Ú#, h=Ù XHõ¯_»"Õ Ü«ÚO>Ë =∂‰õΩ Jhfl L#fl>Ë.ì
hqzÛ# Jxfl\˜x K«∂K«∞K«∞#flѨC_≥Å,¡ h"Õ =∂‰õΩ *Ï˝ÑH¨ =õ Ú =™êÎ=Ù h‰õΩ
™È΄`«=ÚÅ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë, P =ã¨∞=Î ÙÅHõO>ˇ P =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ ѨÙ\˜Oì z# h"Õ
Q˘Ñ¨Ê"å_»=Ù QÆ#∞Hõ ™È΄`«=ÚÅ∞.
 12345678901
12345678901
12345678901
15
12345678901

^Õ"å! h=Ù =∂ „ѨÉ∞íè "≥Ü

· Ú« <åfl=Ù. JO^Œi „ѨÉ∞íè "≥Ü
· Ú« <åfl=Ù. UÅ∞|_ç
h^≥· Ü«Ú#flk. =∂ q∂^Œ h=Ù „ѨÉ∞íè "≥· Ü«Ú<åfl=Ù. QÆ#∞Hõ =∞=Ú‡Å#∞ h
=∂~°æ=ÚÅÖ’, h hu =∂~°æ =ÚÅÖ’ #_çÑ≤OK≥^Œ=Ù. JO^Œ∞KÕ`« h‰õΩ
=O^Œ#=ÚÅ∞. „ѨÉèí∞"å! h=Ù =∂ „ѨÉèí∞_»=Ù QÆ#∞Hõ "Õ∞=Ú h „Ѩ[Å"≥∞ÿ
Ü«Ú<åfl=Ú. h UÅ∞|_çÖ’ ˆH∆=∞=Ú, âßOu, ã¨O`À+¨=Ú á⁄O^Œ∞^Œ∞=Ú.
W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅO^Œ~°∞ `«=∞ „^•Hõ∆K≥@¡„H˜O^Œ#∞, JOE~°Ñ¨Ù K≥@¡„H˜O^Œ#∞
x~°ƒÜ ù ∞« =ÚQÍ „|uH˜~x° ™⁄ÖÁ"≥∂#∞ ~å[º x"åã¨∞Å#∞ QÆ∂iÛ K≥Ñʨ |_ç#
=∂@ "åã¨=Î "≥∞`ÿ Õ (I ~åAÅ∞ 5:26,27), F „ѨÉ∞íè "å! F k=º ÅHõ} ∆ =ÚÅ∞
QÆÅ „ѨÉ∞íè "å! F =∞Ǩ „ѨÉ∞íè "å! x#∞fl QÆ∂iÛÜ«Ú, h UÅ∞|_ç QÆ∂iÛÜ«Ú
=∞iO`« "åã¨=Î "≥∞ÿ Ü«Ú#flk.
6) Ѩiâ◊√^Œú`«: `«O„_ç"#·≥ ^Õ"å! h=٠Ѩiâ◊√^Œ∞_ú "» ·≥ Ü«Ú<åfl=Ù. h=Ù
ZO`« Ѩiâ◊√^Œ∞_ú "» ·≥ Ü«Ú<åfl"À, Z=~°∞#∂ „QÆÇÏ≤ OѨ ÖË~∞° . Z#fl_»∞ áêѨ=Ú
Z~°∞QÆ#@∞=O\˜ Ѩiâ◊√^Œ∞Öú #·ˇ ^Õ=^Œ∂`«Å∞ ã¨ÇÏ≤ `«=Ú† h Ѩiâ◊√^Œ`ú « Ü≥∞^Œ∞@,
h =∞Ç≤Ï=∞HÍOu Z^Œ∞@ #∞O_»ÖHË ,õ K«∂_»ÖHË ,õ ~Ô O_»∞ ~Ô Hõ¯Å`À =ÚY=Ú#∞
HõÑC¨ H˘<åfl~°x „"åÜ«∞|_ç Ü«ÚO_»QÍ, h Ѩiâ◊√^Œ`ú « ZO`« Q˘Ñ¨Ê^À WO^Œ∞Ö’
K«∂K«∞K«∞<åfl=Ú. =∞Ǩ Ѩiâ◊√^Œ∞_ú ®! J`«ºO`« Ѩiâ◊√^Œ∞_ú ®! h‰õΩ ™È΄`«=ÚÅ∞.
U=∞x ã¨∞uÎ OK«QÅÆ =Ú! "Õ∞=Ú ZO`« ÉÏQÆ∞QÍ ã¨∞uÎ KÕã#≤ #∞, ^•xÖ’ U^À
XHõKÀ@ ֒Ѩ=ÚO_»∞#∞. =∂ ǨÏ$^ŒÜ∞« =ÚÅ∞ ZO`« â◊√kúQÍÜ«Ú#fl#∞, ZHõ¯_≥<· å
XHõKÀ@ JѨq„`«`« Ü«ÚO_»∞#∞. h Ѩiâ◊√^Œú`« Z^Œ∞@ U Ѩiâ◊√^Œú`«,
Ѩiâ◊√^Œú`«Ü«∞x JxÑ≤OK«∞H˘#QÆÅ^Œ∞? h HÍOu Z^Œ∞@, h Ѩiâ◊√^Œú"≥∞ÿ#
HÍOu Z^Œ∞@– ã¨∂~°ºHÍOu, K«O„^ŒHÍOu‰õÄ_® HÍ^Œx h "åHõº=ÚÖ’
„"åÜ«∞|_çÜÚ« O_»QÍ, h Ѩiâ◊√^Œ`ú #« ∞ QÆ∂iÛ Z@∞¡ ã¨∞uÎ OK«QÅÆ =Ú! =∞Ǩ
Ѩiâ◊√^Œ∞_ú "» #·≥ `«O„_ô! hÖ’ "Õ∞=Ú Uq∞ ֒Ѩ=ÚÅ∞ HõxÃÑ@ìQÅÆ =Ú! =∂
 12345678901
12345678901
12345678901
16
12345678901

q+¨Ü∞« =ÚÖ’ h‰õΩ#fl „¿Ñ=∞ ZO`« Ѩiâ◊√^Œ"ú ∞≥ #ÿ ^À Uq∞ K≥Ñʨ QÆÅ=Ú! Uq∞
=i‚OK«QÆÅ=Ú! QÆ#∞Hõ h Hõ<ÕHõ ™È΄`«=ÚÅ∞. h=٠Ѩiâ◊√^Œ∞ú_»=Ù QÆ#∞Hõ
ã¨~fi° Ö’Hõ=Ú#∞, Ѩiâ◊√^Œ"ú ∞≥ #ÿ "å\˜xQÍ HõÅ∞QÆ*ãË <≤ å=Ù. h‰õΩ ™È΄`«=ÚÅ∞. h=Ù
Ѩiâ◊√^Œ∞_ú =» Ù QÆ#∞Hõ <åºÜ«∞=Ú K˘Ñ¨C# "Õ∞=Ú x#∞fl Ѩiâ◊√^Œ∞Åú `À Hõeã≤
ã¨∞uÎ OK«=Åã≤#k QÍx Uq∞ KÕÜ∞« QÆÅ=Ú? KÕÜ∞« ÖË=Ú. KÕÜ∞« QÆÅ∞QÆ∞ K«∞#fl^Õ"∂≥
J^Õ JOwHõiOK«∞=∞x "Õ_∞» H˘#∞K«∞<åfl=Ú. =∞Ǩ Ѩiâ◊√^Œ∞_ú "» #·≥ ^Õ"å! h"≥O`«
Ѩiâ◊√^Œ∞_ú "» #·≥ ѨÊ\˜Hx˜ , JѨiâ◊√^Œ"ú ∞≥ #ÿ D Ö’Hõ=Ú#‰õΩ #~å=`åiQÍ =zÛ<å=Ù
QÆ#∞Hõ ™È΄`«=ÚÅ∞. JO`« =∂„`«=ÚKÕ`« h Ѩiâ◊√^Œ`ú ‰« Ωõ ֒Ѩ=Ú ‰õÅ∞QÆÖ^Ë ∞Œ .
ã¨∂~°º~°t‡ JѨq„`« ™ê÷#=ÚÅÃÑ· „ѨHÍtOz##∞, ^•x Hõà‰◊ Ωõ HõàO◊ Hõ=Ú HõÅ∞QÆ^∞Œ .
h Ѩq„`«`« JѨq„`«`« ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ =zÛ##∞ U =∂„`«=Ú#∞ `«Q^æÆ ∞Œ . 'F ^Õ"å!
h=Ù áêѨÙÅ`À#∞, ã¨∞OHõ~∞° Å`À#∞ ‰õÄ~°∞Ûx Éè∞í lOz##∞ h=٠Ѩiâ◊√^Œ∞_ú "» .Õ
JѨiâ◊√^Œ∞ú~åÖˇ·# ¢ã‘Î =zÛ x#∞fl =Ú@ìQÍ, =Ú@ìxzÛ#ѨÊ\˜H˜x h=Ù
Ѩiâ◊√^Œ∞_ú "» .Õ =∞Ǩ Ѩiâ◊√^Œ∞_ú "» #·≥ ^Õ"å! h=Ù ^Õ=Ù_»∞QÍ #∞#flѨC_»∞ =∂„`«"∞Õ
QÍHõ! =∂ â◊s~°=Ú#∞ ^èiŒ OK«∞H˘#flѨC_»∞ ‰õÄ_» h=٠Ѩiâ◊√^Œ∞_ú "» .Õ hÖ’
<Õ~°=Ú#fl^Œx Z=~°∞ |∞∞A=Ù KÕÜ«∞QÆÅ~°∞! h „H˜Ü«∞Å∞ Ѩiâ◊√^Œú „H˜Ü«∞Öˇ·
Ü«Ú#flq. =∞Ǩ Ѩiâ◊√^Œ∞_ú ®! h=Ù ã¨$lOz# „H˜Ü∞« Å∞ Ѩiâ◊√^Œ=ú ÚÖˇ· Ü«Ú#flq.
Jq =∂„`«"Õ∞QÍHõ h=Ù =∞=Ú‡ ~°H˜∆OK«∞@ÔH·, ã¨$+≤ìÖ’ Éèí∂q∞q∂^Œ KÕã≤#
„H˜Ü∞« Å∞‰õÄ_» Ѩiâ◊√^Œ"ú ∞≥ #ÿ q. Jq =∂„`«"∞Õ HÍHõ =∞=Ú‡Å#∞ ~°HO∆˜ K«∞@ÔH· h=Ù
#_»z# „H˜Ü∞« Å∞‰õÄ_» Ѩiâ◊√^Œ"ú ∞≥ #ÿ q. Jq =∂„`«"∞Õ QÍHõ h=Ù KÕã#≤ É’^èÅŒ ∞
Ѩiâ◊√^Œ=ú ÚÖˇ#· q. Jq =∂„`«"∞Õ QÍHõ h=Ù á⁄Ok# „â◊=∞Å∞ Ѩiâ◊√^Œ"ú ∞≥ #ÿ suQÍ
J#∞Éèqí Oz# „â◊=∞ÖˇÜ · Ú« #flq. g@xfl\˜x|\˜ì h=٠Ѩiâ◊√^Œ∞_ú =» x |Ü«∞Å∞
Ѩ~∞° ÛK«∞<åfl=Ù QÆ#∞Hõ ™È΄`«=ÚÅ∞. F Ѩiâ◊√^Œ∞_ú "» #·≥ ÜÕ∞ã¨∞„H©ã∞¨ Î „ѨÉ∞íè "å!
Ö’Hõ~H° ‰∆õ Ωõ Åx =∂#=ÙÅ∞ K≥ÑC¨ H˘<Õ ~°H‰∆õ Ωõ ÅO^Œi HõO>Ë h"Õ "≥Ú^Œ\"˜ å_»=Ù,
 12345678901
12345678901
12345678901
17
12345678901

h"Õ Ñ¨iâ◊√^Œ∞_ú =» Ù, h"Õ ~°H‰∆õ Ωõ _»=Ù QÆ#∞Hõ ™È΄`«=ÚÅ∞. F Ѩiâ◊√^Œ∞_ú "» #·≥ ~°HH∆õ Í!
h=Ù áêѨ=ÚÖËx "å_»=Ù#∞, Ѩiâ◊√^Œ∞_ú "» #·≥ O^Œ∞=Å¡ JO^Œix ~°HO∆˜ K«QÅÆ =Ù. x#∞fl#∞
~°HO∆˜ K«∞H˘#QÆÅ=Ù QÆ#∞Hõ ™È΄`«=ÚÅ∞. =∞Ǩ Ѩiâ◊√^Œ∞_ú "» #·≥ h=Ù ~Ô O_»= =∂~°∞
=K«∞Û#ѨC_»∞, h HÍOux K«∂z "Õ∞"≥∞O`«QÍ P#OkO`«∞"≥∂, Pâ◊Û~°ºÑ¨_∞» ^Œ∞"≥∂
h‰õΩ ™È΄`«=ÚÅ∞.
Ѩiâ◊√^Œ∞_ú "» #·≥ Ѩiâ◊√^Œ∞_ú ®! ^≥"· å`«‡"≥#· Ѩiâ◊√^Œ∞_ú ®! r"å`«‡"≥#· Ѩiâ◊√^Œ∞_ú ®!
"≥∂Hõ∆ áê=Ù~°"≥∞ÿ# Ѩiâ◊√^Œ∞ú_®! F Ѩiâ◊√^Œú"≥∞ÿ# ^Õ"å! h=Ù ˆH=Å=Ú
Ѩiâ◊√^Œ∞ú_»"≥·#O^Œ∞‰õΩ ™È΄`«=Ú. h Ѩiâ◊√^Œú`«#∞QÆ∂iÛ h=Ù =∂‰õΩ ZO`«
|Ü«∞Å∞ѨiÛ<å"À, JO`« =∂‰õΩ `≥Å∞ã¨∞QÍx Z‰õΩ¯= `≥eÜ«∞^Œ∞. `≥eã≤# ^ŒO`«ÜÚ«
=∞Ǩ Ѩiâ◊√^Œ"ú ∞≥ #ÿ k QÆ#∞Hõ h‰õΩ ™È΄`«=Ú. Jyfl <åÅ∞HõÅ∞QÍ „Ѩ`º« Hõ=∆ ∞QÆ∞
^Õ"å! Jyfl <åÅ∞HõÅ∞ Ѩiâ◊√^Œ"ú ∞≥ #ÿ "≥· Ü«ÚO_»QÍ, h "≥O`« HÍOuQÆÅ"å_»"À
"Õ∞"Õ∞q∞ K≥ѨÊQÆÅ=Ú! x`«º=Ú „ѨHÍtOKÕ P`«‡"≥·# F ^Õ"å! h=Ù =∂
ǨÏ$^ŒÜ∞« =ÚÖ’xH˜ =K«∞Û@‰õΩ, ZO`«=∂„`«=Ú ã¨O^ÕÇÏ≤ OK«=Ù. h=٠Ѩiâ◊√^Œ∞_ú =» x
K≥ÑÊ≤ , áêѨÙÅ"≥∞#ÿ =∂Ö’ x=ã≤OK«∞@‰õΩ Jã¨ÇÏ≤ ºOK«∞H˘#=Ù. hk ZO`« Q˘Ñ¨Ê
Ѩiâ◊√^Œ`ú !« hk ZO`« J~°=∞~°Ö‰Ë Ωõ O_® Ü«ÚO_Õ Ñ¨iâ◊√^Œ`ú !« Ѩiâ◊√^Œ∞_ú ®! h‰õΩ
Ѩiâ◊√^Œ"ú ∞≥ #ÿ =O^Œ#=ÚÅ∞. `«O„_çÜÚ≥ ^ŒÌ #∞O_ç, ‰õΩ=∂~°∞x Ü≥Ú^Œ#Ì ∞O_ç =zÛ#
F Ѩiâ◊√^•ú`‡« ^Õ"å! Wk=~°‰Ωõ #fl <å ǨÏ$^ŒÜ∞« =∞<Õ =ã¨∞=Î Ù#∞ <Õ\H˜ ˜ H˘O`«
"≥∞~°∞QÔ #· =ã¨∞=Î ÙQÍ =∂iÛ# F ^Õ"å! WHõq∂^Œ@ D =ã¨∞=Î Ù#HÔ O`« "≥∞~°∞QÆ∞
ÃÑ@∞ì^∞Œ "À Z=~°∞ Z~°∞QÆQÅÆ ~°∞! "Õ∞=Ú =∞Ç≤Ï=∞ Ö’xH˜ =zÛ# `«~∞° "å`«, =∞=Ú‡#∞
ZO`« K«H¯õ x =ã¨∞=Î ÙQÍ =∂Ô~Û^Œ"À "Õ∞=Ú „QÆÇÏ≤ OѨÖ=Ë Ú. h=Å¡ =∂~°Û|_ç#
ǨÏ$^ŒÜ∞« =ÚÖË Ñ¨iâ◊√^Œ=ú ÚÖˇ· Ü«ÚO>Ë, h"≥O`« Ѩiâ◊√^Œ∞_ú "» À Z=fiÔ~~°∞QÆ∞^Œ∞~°∞?
F Ѩiâ◊√^Œú ^Õ"å! h HÍ~°º=ÚÅ∞ Ѩiâ◊√^Œ"ú ∞≥ #ÿ q! h =∂~°∞Ê J^Œ∞ƒù`=« Ú! h
"≥eyOѨ٠#∂`«#"≥∞#ÿ ã¨$+≤Ü ì ∞ÿ≥ Ü«Ú#flk! Ѩiâ◊√^Œ∞_ú ®! h‰õΩ Ѩiâ◊√^Œ"ú ∞≥ #ÿ
 12345678901
12345678901
12345678901
18
12345678901

™È΄`«=ÚÅ∞. F Ѩiâ◊√^•ú`‡« ^Õ"å! ã¨$+≤Hì ÍÅ=∞O^Õ ã¨$+≤ì JO`«\ q˜ ∂^Œ ~Ô Hõ¯Å∞

Kåz HÍáê_»∞K«∞#fl F ^≥"· å`å‡! Hõ_=» i ~ÀAÅÖ’ '„ѨÉ∞íè "≥#· ÜÕ∞ã¨∂ ~°=Ú‡!—
Jx ã¨OѶ¨∞=ÚÅ∞ KÕÜ«Ú „áê~°÷#‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞=Ú KÕÜ«ÚK«∞#fl `«O„_ô! h‰õΩ
™È΄`«=ÚÅ∞. „ѨH@ õ # 22:20.
7) ã¨~fi° "åºÑ¨H`õ fi« =Ú: F ^Õ"å! h=Ù ã¨~fi° "åºÑ≤"·≥ Ü«Ú<åfl=Ù. QÆ#∞Hõ
™È΄`«=ÚÅ∞. h"Õ ã¨~fi° =Ú#∞ ã¨$lOzÜ«Ú<åfl=Ù, ã¨$lOK«∞K«∞<åfl=Ù QÆ#∞Hõ
ã¨=∞ã¨=Î ÚO_Õ KÀ@ h=Ù<åfl=Ù. h=Ù HõÅ∞QÆ*ãË #≤ "å\˜Ö’ ^ÕxHÔ #· #∞ h=Ù
"Õ~∞° QÍ#∞, ^Œ∂~°=ÚQÍ#∞ Ü«ÚO_»=x "Õ∞"≥∞~°∞QÆ∞^Œ∞=Ú. h=٠Ѩ~Ö° ’Hõ=∞O^Œ∞#∞,
Éè∂í Ö’Hõ=∞O^Œ∞#∞, Jxfl ã¨Å÷ =ÚÅÖ’#∞ LO_»QÅÆ "å_»=Ù QÆ#∞Hõ ™È΄`«=ÚÅ∞.
<Õ#∞ ZHõ¯_» L#fl#∞ h=Ù JHõ¯_» LO_»QÅÆ "å_»=Ù. h=Ù <å‰õΩ [`«QÍ LO_»QÅÆ =Ù.
LO_ç <å‰õΩ ã¨Ç¨ Ü«∞=Ú KÕÜ∞« QÆÅ=Ù. <Õ#∞ XO@iQÍ L<åfl#∞, J#∞ zO`«
ÖˉΩõ O_® KÕÜ∞« QÆÅ=Ù. QÆ#∞Hõ h‰õΩ =O^Œ#=ÚÅ∞. Jxfl ã¨Å÷ =ÚÅÖ’ h‰õΩ
=O^Œ#=ÚÅ∞. h=Ù ÖËx ã¨Å÷ =Ú ÖË^∞Œ . h=Ù ÖˉΩõ O_® UkÜ«Ú ÖË^∞Œ QÆ#∞Hõ
™È΄`«=ÚÅ∞. Ô~ѨÊáê@∞Ö’ ZHõ¯_»|_ç`Õ JHõ¯_»‰õΩ, ZѨC_»∞ |_ç`Õ JѨC_Õ
"≥à§◊ QÆÅ=Ù. ^Õ=Ù_»∞ ã¨~fi° "åºÑ≤, D Q˘Ñ¨Ê JO`«ã∞¨ Î =∂‰õΩ W=fiÖË^#Œ ∞H˘<åfl=Ú.
P =∞\˜qì ∂^Œ L#flѨC_»∞ `≥eã≤HÀÖË^∞Œ . WѨC_»∞ `≥eã≤áÈ~Ú#k. JO`«Q˘Ñ¨Ê
JO`«ã∞¨ Î =∂‰õΩ#∞ J#∞„QÆÇÏ≤ Oz#O^Œ∞ʼnõΩ =O^Œ#=ÚÅ∞.
8) r==Ú: r="≥∞Ü ÿ Ú« #fl ^Õ"å! <åÖ’x r==Ú, <å |ÅÇ‘Ï#`«#∞ |\˜ì
xs˚= ã≤u÷ Ö’xH˜ =K«∞Û#ѨC_»∞, =∞~°Å <åÖ’ #∂`«# r==Ú ^è•~°áÈÜ«Ú^Œ∞=Ù
QÆ#∞Hõ h‰õΩ x`«ºr= ™È΄`«=ÚÅ∞.
9) *Ï˝#=Ú: *Ï˝#"≥∞Ü ÿ Ú« #fl ^Õ"å! h=Ù *Ï˝xq QÆ#∞Hõ <å Hõ+=ì¨ ÚÅ∞,
<å HÀiHõÅ∞ h‰õΩ K≥ÑC¨ H˘#Hõ=ÚO^Õ h‰õΩ `≥eã≤ÜÚ« #flq. JO^Œ∞KÕ`« h=Ù <å
HÀÔ~¯Å∞ f~°ÛQÆÅ=Ù. <å HÀÔ~¯Å∞ <≥~"° ~Õ ∞° Û@‰õΩ Z<Àfl z‰õΩ¯Å∞ J_»=¤ ÚQÍ#∞#fl#∞,
 12345678901
12345678901
12345678901
19
12345678901

P z‰õΩ¯ÅxflÜ«Ú q_»nã≤, <å HÀÔ~¯Å∞ <≥~"° ~Õ Û° QÆÅ *Ï˝<ÀáêÜ«∞=Ú h‰õΩ QÆÅ^Œ∞.

QÆ#∞Hõ h‰õΩ <å‰õΩ `≥eã≤#xfl =O^Œ#=ÚÅ∞. <å *Ï˝#=Ú#‰õΩ `Àz#xfl
=O^Œ#=ÚÅ∞ KÕÜÚ« K«∞<åfl#∞.
10) x~åHÍ~°=Ú: x~åHÍ~°∞_»"≥·# ^Õ"å! <å |ÅÇ‘Ï#`«#∞|\ì̃ <Õ#∞
x#∞fl K«∂_»ÖHË áõ È~Ú##∞, h=Ù ##∞fl K«∂K«∞K«∞<åfl=Ù. h=Ù x~åHÍ~°∞_»=Ù,
J~Ú#ѨÊ\˜H˜x <å‰õΩ LѨÜ≥∂QÆHõ~°"≥∞ÿ# â◊s~åHÍ~°=Ú#∞ ^ŒÜ«∞KÕã≤<å=Ù.
=∞iÜ«Ú <å P`«‡‰õΩ x~åHÍ~°=Ú J#∞„QÆÇÏ≤ Oz<å=Ù HÍ|\˜ì <å â◊s~°=Ú`À#∞,
<å P`«‡`À#∞ x#∞fl ã¨∞uÎ OK«∞K«∞<åfl#∞.
11) ã¨fi`«O„`«`:« ã¨fi`«O„`«∞_»"Ü
·≥ Ú« #fl`«O„_ô! ã¨=∞ã¨Î HÍ~°º=ÚÅ∞ hÜ«∞O`«@
h=Ù KÕÜ∞« QÆÅ `«O„_ô! h‰õΩ ™È΄`«=ÚÅ∞. <Õ#∞ ‰õÄ_® ã¨fi`«O„`«=ÚQÍ Ñ¨xKÕÜ∞« QÆÅ
â◊HΘ J#∞„QÆÇÏ≤ OѨQÅÆ =Ù. h q∂^Œ =∂„`«"∞Õ P^è•~°Ñ_¨ ,ç <åÖ’x ã¨fi`«O„`«`#« ∞
|\˜ì <å HÍ~°º=ÚÅ∞ KÕãH≤ ˘#QÆÅ ã≤u÷ J#∞„QÆÇÏ≤ Oz<å=Ù QÆ#∞Hõ h‰õΩ ™È΄`«=ÚÅ∞.
¿ãfiKåÛù ѨÓ~°fiHõ"∞≥ #ÿ ™È΄`«=ÚÅ∞. |Å=O`«=ÚQÍ HÍHõ Hˆ =Å=Ú ã¨fi`«O„`«=ÚQÍ
x#∞fl ã¨∞uÎ OѨQÀ~°∞K«∞<åfl#∞. h QÆ∞}=ÚÅxflÜ«Ú <å‰õΩ ‰õÄ_» J#∞„QÆÇÏ≤ OK«∞@
=Å# h ÅHõ∆} ~°∂Ѩ=Ú, h HÀiHõ <å‰õΩ J#∞„QÆÇ≤ÏOz<å=Ù. JxflÜ«Ú
J#∞„QÆÇ≤ÏOz, XHõ¯ ã¨fi`«O„`« ÅHõ∆}=ÚQÍx J#∞„QÆÇ≤ÏOѨ‰õΩ#fl Ü≥∞_»Å,
`«H¯˜ #=xfl WzÛ<å „Ñ¨Ü∂≥ [#=Ú ÖË^∞Œ . QÆ#∞Hõ ã¨fi`«O„`« ÅHõ}∆ =Ú WzÛ#O^Œ∞‰õΩ
h‰õΩ ™È΄`«=ÚÅ∞.
12) „u`«fi=Ú: `«O„_ç, ‰õΩ=∂~°, Ѩiâ◊√^•ú`‡« Å#∞ ¿Ñ~°∞Å`À ÉˇÅ· ∞Ѩ_#ç
„uÜÕ∞Hõ ^Õ=Ù_»"#·≥ `«O„_ô! h „Ѩ`º« Hõ`∆ « q+¨Ü∞« "≥∞ÿ hHõ<HÕ õ =O^Œ#=ÚÅ∞. h=Ù
<å‰õΩ ^•yÜ«ÚO_»∞ ^Õ=Ù_=» Ù HÍ=Ù QÍx ÉˇÅ· ∞Ѩ_∞» ^Õ=Ù_=» Ù. h ÅHõ}∆ =ÚÅ∞, h
„H˜Ü∞« Å∞, h Q˘Ñ¨Ê`«#=Ú, <å‰õΩ ÉˇÅ· ∞Ѩ~∞° Û ^Õ=Ù_=» Ù QÆ#∞Hõ h‰õΩ =O^Œ#=ÚÅ∞.
h=Ù XHõ¯_»=ÙQÍ#∞, =ÚQÆ∞~æ ∞° QÍ#∞ ÉˇÅ· ∞Ѩ_<ç å=Ù. h =∞~°‡=Ú <å‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞
QÍx #=Ú‡K«∞<åfl#∞. <Õ#∞ hÜ≥Ú^Œ‰Ì Ωõ Ѩ~Ö° ’Hõ=Ú#‰õΩ *Ëi#ѨC_»∞, P h ã≤u÷ x
 12345678901
12345678901
12345678901
20
12345678901

`≥eã≤H˘# QÆÅ#∞. h JѨiq∞`« *Ï˝#ã≤u÷ x, <å Ѩiq∞`« *Ï˝#ã≤u÷ `À Z@∞¡

`≥eã≤H˘#QÆÅ#∞. J#O`«HÍÅ=Ú h q+¨Ü∞« =ÚÅ∞, „H˘`«Î „H˘`«QÎ Í `≥eã≤H˘#∞K«∞<Õ
Ü«ÚO^Œ∞#∞. h „Ѩ`º« Hõ`∆ ‰« Ωõ #∞, <Õ#∞ `≥eã≤ H˘#∞@‰õΩ#∞ JO`«=ÚÖË^∞Œ . QÆ#∞Hõ
h‰õΩ JO`«=ÚÖËx ã¨∞`Î ∞« Å∞ K≥eO¡ K«∞ K«∞<åfl#∞.
13. =∞Ç≤Ï=∞ ã¨fi~°∂Ñ‘! P#O^Œ ã¨fi~°∂Ñ‘, <Õ#∞ x`«º=Ú h =∞Ç≤Ï=∞
H˘~°‰õΩ h =ÚY ^Œ~°≈#=ÚÖ’, h ã¨xflkèÖ’, h ã¨Ç¨Ï"åã¨=ÚÖ’ q∞QÆ∞Å
P#O^Œ=ÚQÍ QÆ_»∞ѨQÆÅ ã≤÷u <å‰õΩ ^ŒÜ«∞KÕÜ«Ú^Œ∞=x #=Ú‡K«∞, hHõ<ÕHõ
=O^Œ#=ÚÅ∞ KÕÜÚ« K«∞<åfl#∞.
+¨~å: W@∞¡ Jxfl QÆ∞}=ÚÅ#∞ =i‚OK«∞K«∞ ã¨∞uÎ OK«=Öˇ#∞. ^•g^Œ∞ H©~#ΰ Å∞
136, 150† ~À=∂ 8= J^蕺ܫ∞=ÚÅ#∞ K«^∞Œ ==Öˇ#∞. ™È΄`«=Ú KÕÜÚ« áê@
ã¨∞uÎ QÍ#∞, „Ѩu JOâ◊=Ú z=~° 'Ü≥∞Ǩϟ"å <å "≥Ú~°ÖÏeOK≥#∞— J#∞ áê@Ü«Ú
áê_»=Öˇ#∞.
+¨~å: L^ŒÜ∞« =Ú 6 QÆOIIÅ #∞O_ç 12 QÆOIIÅ =~°‰Ωõ D „áê~°#÷ Å∞
=ÚyOK«=Öˇ#∞.
HõxÃÑ@∞ì „Ñ¨Hõ~°}=Ú
Ô~O_»=ѨÓ@ JO`«Ü«Ú#∞ HõxÃÑ@∞ì@Ö’<Õ [~°∞Ѩ=Öˇ#∞. „áê~°÷<åk
HÍ~°º=ÚÅ∞ [~°∞Ѩ‰Äõ _»^∞Œ . „ѨÉ∞íè „H©ã∞¨ Î =ÚYaOÉ=Ú K«∂ã¨∂Î LO_»=Öˇ#∞.
JѨC_Õ PÜ«∞# H˜~} ° =ÚÅ∞ =∞#Ö’ „Ѩ"tÕ OK«∞#∞. ^Œ~≈° #=Ú ~åHõáÈ~Ú##∞
Ѩ~åfiÖË^∞Œ , =∞#ã¨∞ûÖ’ ã¨O`À+¨=ÚO_»∞#∞. J^Õ ["å|∞.
+¨~å: ã¨OѶ∞¨ =∞O`«ÜÚ« LѨ"åã¨=ÚO_»=Åã≤# ~ÀA#, W@∞=O\˜ HÍ~°º
„Hõ=∞=Ú#∞ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ U~åÊ@∞KÕã≤ [iyOK«=K«∞Û#∞. =ÚyOѨ٠6 QÆOIIʼnõΩ,
JѨC_»∞ '=∞#™ê#O^Œ=Ú ÉÁO^Œ∞@ Hõ#fl#∞— J#∞ H©~#ΰ áê_ç WO\˜H˜ "≥à§◊ =K«∞Û#∞.
XH˘¯Hõ¯Ñ¨C_»∞ D =∞# „áÈ„QÍ=Ú [~°∞QÆxÜ«∞ºHõ, P`«‡ `«O„_ç „H˘`«Î „áÈ„QÍ=Ú
W¿ãÎ Jk KÕÜ∞« =Öˇ#∞. J~Ú`Õ, „"å`«Ö’#∞#fl D „áÈ„QÍ=Ú#‰õΩ u~°∞QÆ∞ÖË^∞Œ .
 12345678901
12345678901
12345678901
21
12345678901

LѨ"å㨠‰õÄ@=Ú#‰õΩ Ñ≤âßz‰õÄ_» Ǩ[~°Q∞Æ #∞. =∞#Ö’#∞#fl U^À ֒Ѩ=Ú

^•fi~å „Ñ¨"tÕ Oz, ‰õÄ@=Ú#∞ K≥_Q» ˘@∞ì#∞ QÆ#∞Hõ "≥∞à◊‰Ωõ =QÍ #∞O_»∞_ç. D
„ѨH~õ }° =Ú „ѨHÍ~°=ÚKÕã,≤ Ѩ~Ö° ’Hõ=Ú#∞O_ç Z=ix ѨOѨ=∞O>Ë "åix „ѨÉ∞íè =Ù
ѨOѨÙ#∞, JѨC_»∞ "å~°∞=zÛ =∂\Ï¡_∞» ^Œ∞~°∞. HõxÃÑ@∞ì ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ ã¨fi~°=Ú
q#|_»∞#∞, ^Œ~≈° #=Ú‰õÄ_» Hõ#|_»∞#∞. XHõ"àÕ ◊ Hõ#|_»Háõ È~Ú##∞ ÃÑ#· K≥ÑÊ≤ #
suQÍ #∞O_»∞#∞. D QÆkÖ’ „ѨÉèí∞=Ùq∂^Œ h W+¨ì=Ú =zÛ# „Ѩâ◊flÅ∞
"ÕÜ∞« =K«∞Û#∞. PÜ«∞# h‰õΩ ["åaK«∞Û#∞. XHõ Éè‰í Ωõ ~Î åÅ∞ ZO`« „áêi÷Oz##∞,
'^Œ~≈° #=ÚÖ’<≥#· #∞ „ѨÉ∞íè =Ù Hõ#|_»Ö^Ë ∞Œ — Jx P"≥∞ J#QÍ, 'JO`å h^Õ— Jx
„ѨÉ∞íè =Ù K≥ÃÑÊ#∞. P =∂@ qx P"≥∞ ZO`À U_≥Û#∞. J^Œ∞ƒù`=« ÚÅ∞, =∞Ǩ
J^Œ∞ƒù`=« ÚÅ∞, =∞Ǩ =∞Ǩ J^Œ∞ƒù`=« ÚÅ∞ KÕÜ∞« QÆÅ~°∞. JHõ¯_Õ LO\Ï~°∞.
„ѨÑO¨ K«=∞O`å „uѨÊQÆÅ~°∞. J#∞=∂#=Ú XHõ ^ŒÜ∞« º=Ú, zO`« XHõ ^ŒÜ∞« º=Ú,
ÉèíÜ«∞=Ú XHõ ^ŒÜ«∞º=Ú QÆ#∞Hõ g\˜x ֒ѨʼnõΩ ~åhÜ«∞=^Œ∞Ì. Uq
q_çzÃÑ\˜<ì å"À, Uq KÕÜ∞« =Öˇ<À h‰õΩ `≥Å∞ã¨∞#∞ QÆ#∞Hõ <≥~"° ~Õ ∞° Û=Ú. „Ѩu
JOâ◊=Ú ^ŒQ~æÆ ° =∞Ǩ Q˘Ñ¨Ê q#Ü«∞=Ú K«∂Ѩ=Öˇ#∞. „Ѩu JOâ◊=Ú =ÚyOz#
Ñ≤^ÑŒ ,¨ =∞Ǩ Q˘Ñ¨Ê ã¨O`À+¨=ÚO_»=Öˇ#∞. D É’^èŒ JO`å =∂ HõO^Œ~‰° Ωõ
LѨÜ∂≥ QÆH~õ =° ÚQÍ #∞O_»∞#@∞¡ KÕÜÚ« =Ú. P"Õ∞<£.
=∞iH˘xfl „áê~°÷#Å∞
"åHõº=Ú qѨC „áê~°#÷ : „uÜÕ∞Hõ ^Õ=Ù_»"#·≥ `«O„_ô! PHÍâ◊=Ú `≥~∞° =|_»∞@,
^≥"· å`«‡ áê=Ù~°=Ú=Öˇ Hõ#|_»∞@ h=Ù K«∂zu=x K«^∞Œ =ÙH˘<åfl=Ú. PHÍâ◊=Ú
`≥~°∞=|_»∞@ J#∞#k „H˘`«Î=∂@. ZO^Œ∞HõO>Ë, PHÍâ◊=Ú ZѨC_»∂
`≥~°=|_ÕÜ«Ú#flk. =~å¬HÍÅ=ÚÖ’, JѨC_»Ñ¨C_»∞ =~å¬Å∞ ‰õΩi¿ã@ѨÙ_»∞,
PHÍâ◊=∞O`å =∞|∞ƒ`À "Õ∞Ѷ¨∞=ÚÅ∞ „Hõq∞‡, pHõ\ ˜QÍ#∞O_ç, QÍe=Å¡ P
"Õ∞Ѷ∞¨ =ÚÅ∞ q_çáÈ=Ù#∞. DÖÏQÆ∞ hÖÏHÍâ◊=Ú `≥~∞° =|_»∞@ =∂‰õΩ `≥eÜ«Ú#∞.
 12345678901
12345678901
12345678901
22
12345678901

J~Ú`Õ PHÍâ◊=Ú `≥~∞° =|_≥##∞ =∂@ "Õ~ˆ =∂@. D =∂@#∞ |\˜ì P

=∂@† P =∂@#∞|\˜ì D =∂@ „QÆÇÏ≤ OK«QÅÆ =Ú.
PÖψQ h „QÆO^ä=Œ Ú#∞ =∂ KÕ`∞« Å`À ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ qѨÊQÆÅ=Ú. h=Ù
=zÛ qѨÊ#Hõ¯~° ÖË^∞Œ . "Õ∞=Ú HÍy`«=Ú `«~åfi`« HÍy`«=Ú, ѨÙ@ `«~åfi`«
ѨÙ@ qѨCH˘#QÆÅ=Ú. J>Ë¡ ^•xÖ’x K«i„`«‰Äõ _» qÑ≤Ê K«∂_»QÅÆ =Ú. QÍx
„ѨÉ∞íè "å! h "åHõº=ÚÖ’#∞#fl Jã¨Ö#·ˇ J~°=÷ Ú "Õ∞=Ú qÑ≤Ê K«∂_»Ö=Ë Ú.
=∂‰õΩ#fl *Ï˝<åxfl|\˜ì H˘O`« qÑ≤Ê K«∂_»QÆÅ"Õ∞ QÍx, ^•xÖ’ h=Ù
ÃÑ\˜#ì L^ÕâÌ =◊ Ú#∞ „QÆÇÏ≤ OѨQÅÆ J~°=÷ Ú#∞ "Õ∞=Ú qÑ≤ÊK«∂_»Ö=Ë Ú. h"Õ =zÛ
K«∂Ñ≤OKåe. F `«O„_ô! h P`«‡ ã¨Ç¨ Ü«∞=Ú=Å¡ =∂ rq`« HÍÅ=∞O`«ÜÚ« ,
ZѨÊ\˜HõѨC_Õ Éˇ·aÅ∞ „QÆO^äŒ=Ú qÑ≤Ê K«∂Ñ≤OK«∞=Ú. JѨC_®HÍâ◊=Ú
`≥~∞° =|_»∞@ J<Õk „QÆÇÏ≤ OѨQÅÆ =Ú. "Õ∞Ѷ∂¨ HÍâ◊=ÚHÍ^Œ∞, Ѩ~Ö° ’Hõ PHÍâ◊=Ú
=∂‰õΩ `≥~∞° =|_»∞#∞. ɡa· Å∞Ö’#∞#fl J~°=ú Ú `≥~∞° =|_ç#ѨC_Õ, Ѩ~Ö° ’Hõ PHÍâ◊=Ú
`≥~°∞=|_»∞#∞. JѨC_»∞ "Õ∞=Ú Éèí∂q∞q∂^Œ#∞O_ç Ѩ~°Ö’Hõ P#O^Œ=Ú#∞
J#∞Éèqí OѨQÅÆ =Ú. J\˜ì Hõ$Ѩ =∂‰õΩ ^ŒÜ∞« KÕÜÚ« =∞x "Õ_∞» H˘O@∞<åfl=Ú.
D ‰õÄ@=ÚÖ’#∞#fl XH˘¯Hõ¯iH˜, ɡa· Å∞ „QÆO^ä=Œ Ú#∞ h"Õ `≥~z° K«∂Ñ≤Oz,
D q^è=Œ ÚQÍ Ñ¨~Ö° ’Hõ=Ú#∞ `≥~z° K«∂Ñ≤OK«∞=Ú. =∂Ö’ Z=ix `«ÑÊ≤ áȉõΩO_®
HÍáê_»∞=Ú. "Õ∞=Ú Ö’Hõ=ÚÖ’#∞#fl JO^Œix QÆ∞iOz, D "Õà◊ „áêi÷OK«QÀ~°∞
K«∞<åfl=Ú. =∂‰õΩ „áê~°#÷ "åÅ∞ ^ŒÜ∞« KÕÜÚ« =Ú. Ѩ~Ö° ’HõÑÙ¨ `«O„_ô! D „áê~°OÉèí
„áê~°#÷ `«fi~°QÍ=ã¨∞#Î fl ÜÕ∞ã¨∞ „ѨÉ∞íè =Ù^•fi~å PÅH˜OѨÙ=Ú.
`«O„_ô! h=Ù „QÆ∞_ç"¤ åi Ü≥ÚHõ¯ â◊s~° <Õ„`«=ÚÅ∞ `≥~∞° ã¨∞<Î åfl=Ù. JO^Œ∞KÕ`«
"å~°∞ ÉÏQÆ∞QÍ K«∂_»QÅÆ ~°∞. h=Ù =∂H˜zÛ# D ɡa· Å∞ „QÆO^ä=Œ Ú 66 ѨÙãHΨ =õ ÚÅ∞
QÆÅ ÃÑ^ŒÌ ѨÙã¨HÎ =õ Ú. Jk K«^∞Œ =ÙH˘<Õ@O^Œ∞‰õΩ =∂H˜zÛ<å=Ù ™È΄`«=ÚÅ∞. =∂
â◊s~° <Õ„`«=ÚÅ∞ qѨC=Ú. „ѨÉ∞íè "å! =∞iÜ≥ÚHõ ã¨OQÆu: ^•xÖ’x K«i„`«
 12345678901
12345678901
12345678901
23
12345678901

"Õ∞=Ú K«∂KÕ@O^Œ∞‰õΩ =∂ ã¨ÇϨ [ *Ï˝#<Õ„`«=Ú#∞ `≥~∞° =Ù=Ú. `«O„_ô! =∞iÜ≥ÚHõ

=∞#q. h "åHõº K«i„`«ÜÚ≥ Hõ¯ JO`«~åƒùQ=Æ ∞O^Œ∞#fl J~°=÷ Ú#∞ K«∂KÕ@O^Œ∞‰õΩ,
=∂ JO`«~°OQÆ <Õ„`«=ÚÅ#∞ `≥~°∞=Ù=Ú. JѨC_»∞ "Õ∞=Ú x#∞fl|\˜ì, h
"åHõº=Ú#∞ |\˜ì P#OkOѨQÅÆ =Ú.
Ѩ~Ö° ’HõÑÙ¨ `«O„_ô! h=Ù =∂ Z^Œ∞@ ɡa· Å∞ `≥~z° K«∂Ñ≤ã∞¨ #Î fl@∞¡, Ö’Hõ=Ú
Z^Œ∞@ ‰õÄ_» ÃÑ\˜ì `≥~°z, Ö’Hõ <Õ„`«=Ú#‰õΩ K«∂Ñ≤OѨÙ=Ú. Ö’Hõ<Õ„`«=Ú
ɡ·aÅ∞#∞ K«∂K«∞K«∞#flk QÍx ֒Ѩe J~°÷=Ú K«∂_»ÖËHõ áÈ=ÙK«∞#flk. P
Ö’Hõ=Ú#∞ QÆ∞iOz "Õ∞=Ú „áêi÷OK«∞K«∞<åfl=Ú. Jk =∂„`«"Õ∞ H͉õΩO_®
Ö’Hõ=Ú =∞^躌 #∞ L#fl ¢HÔ ã· =Ψ ã¨OѶ∞¨ =ÚÖ’ #∞#fl H˘O^ŒiÜ≥ÚHõ¯ P`«‡ <Õ„`«=ÚÅ∞
`≥~°∞=|_»#O^Œ∞=Å¡, "åiH˜‰õÄ_» ѨÙ"åfi~°=Ú Hõ#|_»∞@ÖË^Œ∞. QÆ#∞Hõ "åi
xq∞`«=Î Ú‰õÄ_» Ö’Hõ=Ú`Àáê@∞ „áêi÷OK«∞K«∞<åfl=Ú. h=Ù =∂‰õΩ D „áê~°#÷
ZO^Œ∞‰õΩ ÃÑ\˜<ì å"À, P L^ÕâÌ º◊ =Ú <≥~"° ~ˆÕ @O^Œ∞‰õΩ `«fi~°QÍ =ã¨∞#Î fl „ѨÉ∞íè =Ù^•fi~å
PÅH˜OK«∞=Ú. P"≥∞<£.
ɡ·aÅ∞Ö’x ÃÑ· Ѩx JO^Œ~°‰õΩ `≥Å∞ã¨∞ÎOkQÍx ֒Ѩe ѨÙ"åfi~°=Ú,
=∞Hõ~°O^Œ=Ú, ѨÓ`Õ<≥, ѨÓ~°‚=Ú JO^Œ~°‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. Jã¨Öˇ·# xHÍÔ~ûÂ#
ã¨~∞° ‰õΩ, =∞#HõO^Œ~‰° Ωõ #∞ HÍ=Åã≤#k J^Õ. ^Õ"å! h Hõ_∞» ѨÙÖ’ U=ÚO^À
Jk =∂‰õΩ K≥ÑC¨ =Ú.
H©~#ΰ : '=ÚO^Œ∞ <å =∞#ã¨∞û ^Õ=Ùx HõÑʨ yO`«∞—.
Ѩ~Ö° ’Hõ PHÍâ◊=Ú `≥~∞° =|_ç#ѨC_»∞, á⁄O^ŒÉ’ÜÕ∞ =ÚH˜Î D Éè∂í q∞
q∂^Œ<Õ K«∂™êÎ=Ú. =~å¬HÍÅOÖ’ `«Ñʨ D "Õ∞Ѷ∂¨ HÍâ◊=Ú ZѨC_»∞ `≥~∞° =|_Õ
LO_»∞#∞. JѨC_»~Ú<å QÍe ~åQÍ<Õ `≥~∞° =|_»∞#∞. `«fi~°Ö’ Ѩ~Ö° ’Hõ PHÍâ◊=Ú
`≥~∞° =|_»∞#∞. Jk ^≥=· A˝ÅHˆ QÍx Ö∫H˜‰Ωõ ʼnõΩ HÍ^Œ∞. 'ÜÕ∞ã¨∂ h `«Å¿Ñ <å‰õΩ—
J#∞ H©~#ΰ áê_»=Öˇ#∞.
 12345678901
12345678901
12345678901
24
12345678901

"Õ∞Ѷ¨∂Öˇxfl? 1) Ѩ~°Ö’Hõ ã¨OQÆ`«∞Å∞ J~°÷=ÚH͉õΩO_® KÕ¿ã J*Ï˝#

"Õ∞Ѷ∞¨ =Ú. 2) ã¨∂~°ºHÍOu Hõ#|_»‰Ωõ O_® KÕ¿ã =i¬OKÕ "Õ∞Ѷ∞¨ =Ú. 3) ^Õ=Ùx
„¿Ñ=∞#∞ K«∂_»‰Ωõ O_® KÕ¿ã Hõ+Hì¨ ÍÅ "Õ∞Ѷ∞¨ =Ú. Hõ+Hì¨ ÍÅ=Ú =∞x+≤x HõÑÊ≤ "ÕÜÚ« #∞.
„ѨÉ∞íè =Ù P Hõ+Hì¨ ÍÅ=Ú qÑ≤Ê`Õ, ^Õ=Ùx „¿Ñ=∞#∞ K«∂_»QÅÆ =Ú. XHõ É’^艌 Ωõ _»∞,
'J=∂‡! h Hõ+Hì¨ ÍÅ=ÚÖ’ ^Õ=Ùxx ^Œ∂+≤OK«∞K«∞<åfl=Ù, QÆ#∞Hõ ^Œ∂+≤OK«∞@
=∂x Éèí∂+≤OK«∞=Ú. Ѩ~°Ö’Hõ |Ǩï=∂#=Ú ~å=_®xˆH „ѨÉèí∞=Ù h‰õΩ
Hõ+Hì¨ ÍÅ=Ú ~åxzÛ<å_»∞— Jx K≥ÑÊ≤ <å_»∞. ã¨ÇÏ≤ OK«_®xH˜, P"≥∞ Uq∞ J#ÖË^∞Œ
QÍx z~°∞#=Ùfi #qfi WHõ ^Œ∂+≤OK«#<≥#∞. JѨC_»∞ HõëêìÅ "Õ∞Ѷ¨∞=Ú
q_çáÈÜ≥∞#∞. D =¸_»∞ "Õ∞Ѷ∂¨ Å∞ PÜ«∞<Õ qáêÊe. JO^Œ∞H˘~°Hˆ „áê~°#÷
KÕÜ∂« e, "≥∂HÍà◊¥§x „áê~°#÷ KÕÜ∂« e. "≥Ú^Œ\ ˜ Hõ+=ì¨ Ú "≥∂HÍà◊¥§#∞@ ÖËHõ
"≥∂HÍà◊§q∂^Œ ‰õÄ~°∞ÛO_»∞@ ÖËHõ ™êëêìOQÆÑ_¨ ∞» @. QÆ#∞Hõ PÜ«∞# JѨ~O° l
áê^Œ=ÚÅq∂^Œ ™êyÅѨ_O» _ç. XHõ „Ѩ=HõÎ "≥∂HÍà◊§Ö’ `«ÅÃÑ@∞ìH˘x „áêi÷OK≥#∞.
^ŒÜ∞« QÆÅ `«O„_ô! <Õ\ ˜ „áê~°#÷ q#∞@‰õΩ ZO`À ã¨O`À+≤ã∞¨ #Î fl `«O„_ô!
h‰õΩ ™È΄`«=ÚÅ∞. ^Õ=Ù_»∞ Ö’Hõ=Ú#∞ ZO`À „¿Ñq∞OK≥#∞ Jx „"åÜ«∞|_ç
Ü«Ú#flk. JO^Œ∞KÕ`« "Õ∞=Ú Ö’Hõ=Ú#∞ QÆ∞iOz „áêi÷¿ãÎ, h=Ù ZO`À
ã¨O`À+≤™êÎ=Ù. `«O„_ô! Ö’Hõ=ÚÖ’ H˘xfl =∞`«=ÚÅ∞ U~°Ê_ç#q QÍx XHõ
=∞`«=Ú, =∞~˘Hõ =∞`«=Ú#‰õΩ q~°∞^Œ=ú ÚQÍ É’kèã∞¨ OÎ k. JÖÏÔQ`· Õ Uk x["≥∂
"Õ∞"Õ∞ÖÏQÆ∞ `≥eã≤H˘#QÆÅ=Ú!
XHõ =∞`«=ÚÖ’x É’^艌 Ωõ x J_çy`Õ XHõ q^è=Œ ÚQÍ K≥ÑC¨ #∞. WOH˘Hõ
=∞`«=ÚÖ’x É’^茉õΩx P ã¨OQÆ`Õ J_çy`Õ, WOH˘Hõ q^èŒ=ÚQÍ K≥ѨC#∞.
"Õ∞=Ú =∂ *Ï˝#=Ú#∞, =∂ =∞#™êûH˜x∆ J_çy`Õ WOH˘Hõ suQÍ K≥ÑC¨ #∞.
g\˜ =∞^躌 #∞ W~°∞‰õΩ#Ѩ_,ç Uk x["≥∂ `≥eÜ«∞Hõ QÆO^Œ~Q° Àà◊ Ѩ_∞» K«∞<åfl=Ú.
Hõ#∞Hõ h=Ù =zÛ Uk x["≥∂ K≥ÑÊ≤ , ã¨OQÆ`∞« Å∞ Ѩi+¨¯iOѨ=Öˇ#x HÀ~°∞K«∞<åfl=Ú.
 12345678901
12345678901
12345678901
25
12345678901

JO^Œ∞Hˆ QÆ^•, "Õ∞=Ú ~Ô O_»∞ „áê~°#÷ Å∞ HõeÊOK«∞H˘<åfl=Ú. '^Õ"å!— =∂‰õΩ

Hõ#|_»∞=Ú, =∂`À =∂\Ï¡_∞» =Ú— Jx „áêi÷OK«∞K«∞<åfl=Ú. P „áê~°<÷ Õ WѨÊ\˜Hx˜
KÕã∞¨ <Î åfl=Ú. Jxfl =∞`«=ÚÅ Ü≥Ú^Œ‰Ì Ωõ "≥o§, ¢HÔ ã· =Ψ É’^艌 Ωõ Å∞ „H©¿ãÎ ~°H‰∆õ Ωõ _»xÜ«Ú,
¢HÔ ã· =Î̈ =∞`«"∞Õ ^Õ=Ù_»∞ ™ê÷ÑO≤ z# =∞`«=∞xÜ«Ú, ɡa· Å∞ „QÆO^ä"Œ ∞Õ ^Õ=Ù_»∞
ѨOÑ≤# ѨÙã¨HÎ =õ ∞xÜ«Ú K≥ÑC¨ K«∞<åfl~°∞.
J~Ú`Õ `«O„_ô! W`«~° =∞`«ã∞¨ ÅÎ ∞ g\˜x #=∞‡ÖË~∞° . =∂‰õΩ =∞`«=Ú#flk,
=∂‰õΩ ‰õÄ_® „QÆO^ä•Å∞#flq, =∂‰õΩ ~°H‰∆õ Ωõ Å∞<åfl~°x J#∞K«∞<åfl~°∞. "å~°∞
J#_»"Õ∞HÍHõ "åi #=∞‡Hõ=Ú ‰õÄ_» J^Õ. HÍ|\˜ì „Ѩu =∞`«=Ú, "åiH˜
K≥ѨÊ=Åã≤#k K≥ѨC=Ú. ¢ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ K≥ѨÊ=Åã≤#k K≥Ñ≤Ê"Õã≤i. W`«~°
=∞`«=ÚÅ"å~°∞, `«=∞ Jaè„áêÜ«∞=ÚÅ#∞ `≥eÜ«∞ѨiÛi. ã¨OѶ∞¨ HÍÅ=ÚÜ≥ÚHõ¯
Hõ_=» iHÍÅ=Ú =zÛÜ«Ú#flk.
ÜÕ∞ã¨∞„ѨÉ∞íè "å! qâßfiã¨∞ÅÜ≥ÚHõ¯ ã¨OѶ∞¨ =Ú#∞ =∞Ç≤Ï=∞ "Õ∞Ѷ∞¨ =ÚÖ’xH˜
PHõi¬OK«∞H˘x, "≥∂Hõ∆Ö’Hõ=Ú#‰õΩ „áê}=Ú`À<Õ fã≤H˘x "≥à◊√§@‰õΩ, h=Ù
~å=Åã≤# HÍÅ=Ú =∂ HÍÅ"Õ∞. HÍ|\˜ì q+¨Ü∞« =ÚÅ∞ Ѩi+¨¯iOK«∞@‰õΩ, h=Ù
WѨC_»∞ ~åHõáÈ`Õ WOÔHѨC_»∞ =™êÎ=Ù „ѨÉ∞íè "å! h‰õΩ =O^Œ#=ÚÅ∞. P"Õ∞<£.
+¨~å: D „áê~°#÷ Å∞ L^ŒÜ∞« =Ú 6 QÆO@ʼnõΩ "≥Ú^ŒÅ∞H˘x, J#fláê<å^Œ∞Å∞
ÖˉΩõ O_® KÕ¿ã,Î ~å„u 10 QÆO@ÅQÆ∞#∞. Jk n~°… „áê~°#÷ , Hõ+"ì¨ ∞≥ #ÿ „áê~°#÷ .
q"≥∂K«# „áê~°÷# ‰õÄ@=Ú
1) F „ѨÉ∞íè "å! =∂ â◊s~°=ÚÖ’ Ѷ֨ Ïx Hõ+=ì¨ ÚÅ∞#flq. "å\˜x `˘ÅyOz,
=∞=Ú‡#∞ q"≥∂zOѨÙ=Ú. 2) F „ѨÉ∞íè "å! =∂ Pf‡Ü«∞ rq`«=Ú#‰õΩ ѨÖÏ#,
ѨÖÏ# P@OHõ=ÚÅ∞, PѨ^ŒÅ∞ L#flq. "å\xfl\˜x `˘ÅyOK«∞=Ú,
q"≥∂zOѨÙ=Ú. `«~∞° "å`« ‰õΩ@∞O|=Ú, |O^è∞Œ =ÙÅ∞, ã¨fi[#∞Å QÆ∞iOz, áêi+π#∞
QÆ∞iOz „áêi÷OK«=Öˇ#∞. 3) D „áê~°#÷ Å∞ "≥∂HÍà◊§q∂^Œ #∞O_ç KÕÜ∞« =Öˇ#∞
 12345678901
12345678901
12345678901
26
12345678901

ÖËHõ xÅ∞=|_ç KÕÜ∞« =Öˇ#∞ QÍx ‰õÄ~°∞ÛO_ç KÕÜ∞« ‰õÄ_»^∞Œ . 4) "≥∂HÍà◊¥§x QÍx,
xÅ∞=|_çQÍx, „áê~°#÷ KÕÜ∞« ÖËx"å~°∞ WHõ¯_»‰Ωõ ~å‰õÄ_»^∞Œ . 5) Ñ≤ÅÅ¡ #∞ fã≤H˘x
~å‰õÄ_»^∞Œ . 6) ^èQŒ ∞Æ ,æ [|∞ƒ L#fl"å~°∞ ~å‰õÄ_»^∞Œ . 7) Ѩk QÆO@Å=~°‰Ωõ H©~#ΰ Å∞
áê_»‰Äõ _»^∞Œ . 8) â◊s~å`«‡ r=#=ÚÖ’ 'HÍ=Öˇ#x J_»∞QÆ=^Œ∞—Ì QÍx 'áÈ=Öˇ#x—
J_»∞QÆ=Öˇ#∞. 9) K≥_Ѥ» #¨ ∞Å∞, Jqâßfiã¨=Ú, x~åâ◊Å∞, kQÆ∞Å∞ Wq Pf‡Ü«∞
r=#=ÚÖ’xq. 10) ã¨fi[#∞Å∞, ã¨OѶ∞¨ =ÚÅ∞, JO^Œix QÆ∞iOz „áêi÷OѨ=Öˇ#∞.
„áê~°#÷ : „ѨÉ∞íè "å! h ã¨OѶ∞¨ =Ú "≥∂HÍà◊§q∂^Œ LO>Ë Ãã`· å#∞‰õΩ QÆ∞O_≥
H˘@∞ìH˘#∞#x XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞ J#fl@∞¡, WѨC_»∞ "Õ∞=Ú "≥∂HÍà◊¥§<Õ Hõ$Ѩ
^ŒÜ∞« KÕã<≤ å=Ù ™È΄`«=ÚÅ∞. ã¨=∞ã¨Î H©_∞» #∞ [~ÚOK«∞@‰õΩ „áê~°#÷ ÜÕ∞ P^è•~°=Ú.
QÍ# h ã¨OѶ∞¨ =Ú#∞ "≥∂HÍà◊q¡ ∂^Œ #∞OK«∞=Ú.
1) q∂ ™⁄O`« WO\˜Ö’x"åix XH˘¯Hõ¯ix QÆ∞iOz „áêi÷OK«O_ç ('=∞<À
qKå~°=Ú— 45= =K«#=Ú), 2) |O^è∞Œ =ÙÅ#∞ QÆ∞iOz, 3) Jxfl ~°H=õ ÚÖˇ#·
JkèHÍ~°∞Å#∞ QÆ∞iOzÜ«Ú, J#QÍ Ö’Hõ=ÚÖ’x JkèHÍ~°∞Å#∞ QÆ∞iOzÜ«Ú,
4) áê~îâ° ßÅ, "≥^· ºŒ âßÅ, „QÍ=∞=Ú, HÀ~°∞,ì QÆ=~°fl~°∞¡ Jxfl ~°H=õ ÚÖˇ#· JkèHÍ~°∞Å∞†
ZO^Œ∞Hõ#QÍ "åi JkèHÍ~°=ÚÅ∞, ^Õ=Ùx =Å# W=fi|_ç#q. "å~°∞, U
=∞`«=Ú"åÔ~·##∞, U ~°Hõ=Ú"åÔ~·##∞, Z\˜ì"åÔ~·##∞ 㨈~ "åi QÆ∞iOz
„áêi÷OK«=Öˇ#∞.
JkèHÍ~°∞Å∞ ^Õ=Ùx Ü≥∞iy#"åÔ~`· ,Õ ÉÏQÆ∞QÍ Ñ¨ijeOѨQÅÆ ~°∞ QÍ# J\˜ì
^è#Œ º`« H˘~°‰Ωõ „áê~°#÷ KÕÜ∞« =Öˇ#∞. ^Õ=Ùx QÆ∞iOz "åiH˜ `≥eÜ«∞HõáÈ~Ú##∂,
ã¨ÇϨ ["≥∞#ÿ =∞Oz "åiÖ’ #∞#fl@¡~Ú#, ^•xx|\˜Ü ì ∞ÿ≥ # "å~°∞ ÉÏQÆ∞QÍ Ñ¨ijÅ#
KÕÜÚ« ^Œ∞~°∞ QÍ# J\˜ì =∞Ozx qxÜ≥∂yOK«=Öˇ#∞. XHõ"àÕ ◊ "åiH˜, ^Õ=Ùx
`«ÅOѨÙÖËHõ áÈ~Ú#, ã¨ÇϨ ["≥∞#ÿ =∞Oz ÖËHáõ È~Ú##∂† L^ÀºQÆ=Ú#∞|\˜ì
^è~Œ ‡° =ÚÅ∞, ã¨∂„`«=ÚÅ∞, K«@=ì ÚÅ∞, K«i„`«Å∞ K«kq, ÃÑ^ŒÅÌ ∞ K≥ÑC¨ ã¨ÅǨÅ#∞|\˜ì
 12345678901
12345678901
12345678901
27
12345678901

ѨiáêÅ# KÕã,≤ „Ѩ[ʼnõΩ LѨHÍ~°=Ú KÕÜÚ« #@∞¡, J\˜ì ã≤u÷ H˘~°‰Ωõ „áê~°#÷
KÕÜ∞« =Öˇ#∞.
4) Jxfl =$`«∞ÎÖ"åix nqOK«∞=Ú, JѨC_»∞ Ѩx [~°∞QÆ∞#∞. ¿ã=
[~°∞QÆ∞#∞. "≥^· ºŒ =$uÎ, K≥ÑC¨ Å∞ ‰õΩ@∞ì@, <Õ`« "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q. =∞# É’^èŒ qO>Ë,
L#fl „Ѩ[ÅÖ’ <≥=∞‡kÜ«ÚO_»∞#∞.
5) Ѩiâ◊√^•ú`‡« `«O„_ç "Õ^#Œ `À „áê~°#÷ KÕÜÚ« @ JÜ«∞ºQÍ~°∞ K«∂zi,
„áêi÷Ozi. "≥O@<Õ Ñ¨x [iy#k. r==∞‡Ü≥ÚHõ¯ "Õ^#Œ „áê~°#÷ =Å¡ ¢><ÿˇ £
(Ô~Å· ∞|O_ç) PyáÈÜ≥∞#∞. JÖψQ =∞#=Ú "Õ^#Œ `À „áêi÷¿ãÎ J"≥∞iHÍ, ~°ëêº
ÉÏO|∞Å∞ PyáÈ=Ù#∞. QÍx "Õ^#Œ „áê~°#÷ ~å^Œ∞, J#QÍ `«ÑÊ≤ OK«∞‰õΩO>Ë
~å^Œ∞. „ѨÉ∞íè "å! „H©ã∞¨ Î =∞`«=Ú#∞ "≥à§◊ Q˘@ì „Ñ¨Ü∞« uflOK«∞ "åix Hõq∆ ∞OK«∞=Ú.
„ѨÉ∞íè "å! 'gˆ~q∞ KÕÜÚ« K«∞<åfl~À giH˜ `≥eÜ«∞^Œ∞ QÆ#∞Hõ gix Hõq∆ ∞OK«∞=Ú.—
„ѨÉ∞íè "å! P „ѨÜ∞« `«fl=Ú=Å¡ U H©_∞» HõÅ∞QƉΩõ O_»∞#@∞¡ HÍáê_»∞=Ú. â◊„`«∞=ÙÅ∞
„ѨÜ∞« uflOKÕ, ^Œ∞+¨ì „ѨÜ∞« `«fl=ÚÅ∞ <åâ◊#=Ú KÕÜÚ« =Ú. ÜÕ∞ã¨∞„H©ã∞¨ Î „ѨÉ∞íè "å!
r==∞‡Ü≥ÚHõ¯ "Õ^#Œ „áê~°#÷ PÅH˜Oz, j„Ѷ∞¨ =ÚQÍ Ñ¨~∞° QÔ `«∞KÎ ∞« #fl ~Ô Å· ∞|O_çx
PQƉÄõ _»x ¿ã+ì #¨ ∞Ö’ PÑ≤<å=ÙQÆ^•! J>Ë¡ ¿ÑÅ<≥Ü · Ú« #fl "åi ÉÏO|∞Å#∞
PѨÙKÜ Õ Ú« =∞x "Õ_∞» H˘#∞K«∞<åfl=Ú. =∞iÜ«Ú =∂ "Õ^#Œ „áê~°#÷ Å#∞ |\˜,ì =∂
„áê~°#÷ ÖË P ÉÏO|∞Å#∞ „¿ÑʼnõΩO_®KÕã,≤ "å\˜HOõ >ˇ Q˘Ñ¨Ê ÉÏO|∞Å=Öˇ LO_»∞#@∞¡
nqOK«∞=Ú, ã¨Ç¨ Ü«∞=Ú KÕÜÚ« =Ú. '`«∞áêH˜ ÉÏO|∞... `«∞‰õΩ¯, `«∞‰õΩ¯, `«∞‰õΩ¯.—
Ö’Hõ=ÚÖ’#∞#fl ¢HÔ ã· =Ψ ÙÅO^Œ~∞° XHõ QÆ∞OѨÙ. "åiK«∞@∂ì J#º[#∞Å∞<åfl~°∞. P
ÉÏO|∞QÍx „¿ÑÅ=Åã≤#>ˇ`¡ÿ ,Õ ¢HÔ ã· =Ψ ÙÅÖ’ Z=~°∞ ~Ô O_»= ~åHõ_‰» Ωõ "≥à=¡◊ Öˇ<À "å~°∞
"≥à√◊ §^Œ∞~°∞. q∞QÆ`å "å~°∞ LO_çáÈ=Ù^∞Œ ~°∞. JѨC_»∞ ~Ô O_»= ~åHõ_» J<Õ ÉÏO|∞
¿ÑÅ∞#∞. ÃÑ· K«~}° =Ú ~åHõ_» qâßfiã¨∞ʼnõΩ =∂„`«"∞Õ . „ѨÉ∞íè =Ù ~åu"Õ`« ^Œ∂~°=Ú
"≥o§ "Õ^#Œ `À „áêi÷OK≥#∞, UbÜ«∂‰õÄ_» „áêi÷OK≥#∞. q∂‰õΩ "Õ^#Œ „áê~°#÷ ~åHõáÈ`Õ,
~åHõ_‰» Ωõ "≥à§◊ ÖË~∞° .
 12345678901
12345678901
12345678901
28
12345678901

2) q"≥∂K«# „áê~°#÷ : „uÜÕ∞Hõ ^Õ=Ù_»"#·≥ `«O„_ô! ã¨~fi° â◊HQΘ ÅÆ `«O„_ô! Zxfl

HÀ@¡=∞Ok, Zxfl =∞#=ÙÅ∞ KÕã#≤ #∞, h=Ù ã¨∞à◊√=ÙQÍ <≥~"° ~Õ Û° QÆÅ=Ù QÆ#∞Hõ h‰õΩ
™È΄`«=ÚÅ∞. D ‰õÄ@=ÚÖ’ Z<Àfl HÀ@¡=∞Ok ÖË~∞° , Z<Àfl HÀ@¡ =∞#=ÙÅ∞
ÖË=Ù. H˘kÌ=∞Ok, H˘xfl „áê~°#÷ Å∞ L#flq. Wq <≥~"° ~Õ Û° ÖË"å! <≥~"° ~ÔÕ Û^Œ=x
#q∞‡`Õ <≥~"° ~Õ Û° QÆÅ=Ù. H˘O`«=∞Ok Ü≥ÚHõ¯ ǨÏ$^ŒÜ∞« =ÚÖ’ "åix q_çzÃÑ@ìx
áêѨ=ÚÅ∞ QÆÅ=Ù, "å~°∞ „áêi÷ã∞¨ <Î åfl~°∞. <Õ_∞» h=Ù "å\˜x =keOK«QÅÆ =Ù h‰õΩ
™È΄`«=ÚÅ∞. P`«‡ ã≤u÷ DÖÏQÆ∞O_»QÍ, H˘O^ŒiH˜ â◊s~°=ÚÖ’ J<å~ÀQƺ=Ú
QÆÅ^Œ∞. Jk "åix =^ŒeÃÑ@ì‰Ωõ O_® #∞#flk. J~Ú`Õ h=Ù =^ŒeOѨQÅÆ =Ù.
h‰õΩ ™È΄`«=ÚÅ∞. H˘O^ŒiH˜ H˘xfl q+¨Ü∞« =ÚÅÖ’ H˘^Œ∞=Å∞ QÆÅ=Ù. Jq "åix
=^ŒÅ‰õΩO_® #∞#flq. HÍx h=Ù =^ŒeOѨQÅÆ =Ù QÆ#∞Hõ h‰õΩ ™È΄`«=ÚÅ∞. WHõ¯_»∞#fl
"åiÖ’ H˘O^ŒiH˜ ã¨O`å#=Ú ÖË^<Œ Õ qKå~°=Ú#flk. Jk "åix =^ŒÅ‰õΩO_®
#∞#flk. h=Ù =keOK«QÆÅ=Ù, h‰õΩ ™È΄`«=ÚÅ∞. =∞iH˘O^Œix, H˘xfl
q+¨Ü∞« =ÚÅÖ’ ^Œ∞~å`«‡ Ñ‘_Oç K«∞K«∞#flk. h=Ù =keOѨQÅÆ =Ù h‰õΩ ™È΄`«=ÚÅ∞.
H˘O^ŒiÖ’ ~°H~õ H° =õ ÚÖˇ#· z‰õΩ¯Å∞#flq. Jq "åix =^ŒeÃÑ@ì_=» ÚÖË^∞Œ . h=Ù
=keOѨQÅÆ =Ù. HÍ|\˜ì h‰õΩ ™È΄`«=ÚÅ∞. H˘O^ŒiÖ’ `«=∞ ã¨fi[#∞ÅÜ≥ÚHõ¯
Hõ+=ì¨ ÚÅ x"å~°} H˘~°HÔ #· „áê~°#÷ Å∞#flq. <≥~"° ~Õ x° q ‰õÄ_» L#flq. Jq "åix
"ÕkOK«∞K«∞#flq, "åix =^ŒÅ_»=Ú ÖË^∞Œ . HÍh h=Ù =keOѨQÅÆ =Ù h‰õΩ
™È΄`«=ÚÅ∞. H˘O^ŒiÖ’– ~°Hõ∆}#∞ QÆ∞iOzÜ«Ú, ÃÑO_硉õΩ=∂Ô~Î =~°∞ã¨#∞
QÆ∞iOzÜ«Ú, ~åHõ_»#∞ QÆ∞iOzÜ«Ú JѨC_»Ñ¨C_»∞ ã¨O^ÕǨÏ=ÚÅ∞ =zÛ,
=ÚO^Œ∞‰õΩ™êy "≥à√◊ §K«∞#fl "åix, "≥#∞Hõ‰Ωõ ÖÏQÆ∞K«∞#flq. P ÖÏQÆ_=» Ú#∞ "å~°∞
`«ÑÊ≤ OK«∞H˘#ÖËHõ áÈ=ÙK∞« <åfl~°∞. h=Ù `«ÑÊ≤ OK«QÅÆ =Ù QÆ#∞Hõ ™È΄`«=ÚÅ∞.
WѨC_»∞ L^ŒÇϨ iOz#q HÍHõ, W`«~° Hõ+=ì¨ ÚÅ∞ HõÅ"å~°∞‰õÄ_» QÆÅ~°∞.
`«$Ñ≤ÖÎ xË "å~°∞, ã¨=∂^è•#=Ú ÖËx"å~°∞, âßOu ÖËx"å~°∞, <≥=∞‡k ÖËx"å~°∞,
Uq∞ KÕÜ∞« =Öˇ<À `ÀK«x"å~°∞, ZO`« K≥ÑÊ≤ ##∞ #K«Ûx"å~°∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞ "åix
 12345678901
12345678901
12345678901
29
12345678901

QÆ∞iOz ‰õÄ_» „áêi÷OK«∞K«∞<åfl=Ú. "åiÖ’ #∞#flq qkeÛ"Õã,≤ "åiH˜ âßOu

HõÅ∞QÆ*Ü Ë ∞« QÆÅ=Ù. h‰õΩ ™È΄`«=ÚÅ∞. Z=Ô~`· Õ ã¨fi™ê÷#=Ú#‰õΩ "≥à§◊ =Åã≤ L<åfl~À,
"åiH˜ h ^Œ∂`«ÜÚ≥ Hõ¯ ã¨Ç¨ Ü«∞=Ú#∞ J#∞„QÆÇÏ≤ Oz ã¨∞~°H`∆˜ =« ÚQÍ fã≤H˘x
"≥à√◊ §^Œ∞=x #=Ú‡K«∞<åfl=Ú h‰õΩ ™È΄`«=ÚÅ∞. WHõ¯_» <Õ~∞° ÛH˘#fl q+¨Ü∞« =ÚÅ∞,
W`«~∞° ʼnõΩ ‰õÄ_» K≥ÑÊ≤ Oz, ã¨O`À+≤OѨ*Ü Ë Ú« =∞x `«fi~°QÍ ~å#∞#fl „ѨÉ∞íè =Ù
^•fi~å D „áê~°#÷ Å∞ PÅH˜OK«∞=∞x "Õ_∞» H˘#∞K«∞<åfl=Ú. P"Õ∞<£.
3) „áê~°#÷ : F ^ŒÜ∞« QÆÅ `«O„_ô! h=Ù 'JOE~°ÑÙ¨ K≥@∞ì„H˜O^Œ x#∞flQÆ∂iÛ
<å‰õΩ `≥eÜ«Ú#∞— J#fl@∞¡, =∞=Ú‡Å#∞ QÆ∞iOz‰õÄ_» h‰õΩ `≥eÜ«Ú#∞. QÆ#∞Hõ
=∂ „áê~°#÷ <≥~"° ~Õ H° =õ ÚO^Õ h‰õΩ ã¨∞`Î ∞« Å∞ K≥eO¡ K«∞K«∞<åfl=Ú. D Q˘Ñ¨Ê qâßfiã¨=Ú,
D Q˘Ñ¨Ê ã¨ÇϨ "åã¨=Ú =∂‰õΩ J#∞„QÆÇÏ≤ OѨÙ=Ú. x#∞fl HõeyLO_Õ ÉèÏQƺ"Õ∞
ÉèÏQƺ=Ú. x#∞fl HõeyÜ«ÚO_Õ ã≤`÷ Õ ã≤u÷ . "Õ∞=Ú Ñ¨~Ö° ’Hõ=Ú#‰õΩ ~åHõ=ÚO^Õ,
WHõ¯_» D ã≤u÷ HõeyÜ«ÚO_Õ ÉèÏQƺ=Ú J#∞„QÆÇÏ≤ OѨÙ=Ú. h=Ù <å‰õΩO_»QÍ
Ö’Hõ=ÚÖ’xk UkÜ«Ú <å HõH¯õ ~°Ö^Ë xŒ — ɡa· Å∞Ö’ „"å~ÚOz ÃÑ\˜<ì å=Ù. ZO`«
Pâ◊Û~°ºHõ~"° ∞≥ #ÿ J#∞Éè=í =Ú! "Õ∞=Ú ‰õÄ_» J^Õ J#=Öˇ#∞. h=Ù =∂‰õΩO_»QÍ
Ö’Hõ=ÚÖ’ Uk =∂‰õΩ ÖËHáõ È~Ú<å, L#fl>Ë#ì x ɡa· Å∞Ö’ „"åÜ«∞=Åã≤#kQÍx,
áœÅ∞ JHõ¯~°Ö^Ë <Œ åfl_»∞. ZO`« Q˘Ñ¨Ê qâßfiã¨=Ú! ZO`« Ö’`≥#· =∞~°‡=Ú! ZO`«
Pâ◊Û~°º=Ú! Ö’Hõ=ÚÖ’ #∞<åfl=Ú QÆ#∞Hõ Ö’Hõ=ÚÖ’ #∞O_ç Uk JHõ¯~° ÖË^OŒ \Ï=Ú!
PÖÏQÆ∞ Z=~°O\Ï~°∞? JHõ¯~°Ö^Ë OŒ >Ë Uq∞ uO\Ï=Ú? Uq∞ Hõ@∞ì`å=Ú? Uq∞
H˘O\Ï=Ú? Uq∞ JHõ¯~° ÖË^Œ∞, ZO`«Q˘Ñ¨Ê Pâ◊Û~°º=Ú! Ö’Hõ=ÚÖ’#∞#fl
Sâ◊fi~°º=∞O`å K«∂_»QÍ, JO`å ÃÑO@‰õΩÑ¨Ê J<åfl_»∞ áœÅ∞. PÖÏQÆ∞ Z=~°O\Ï~°∞?
áœÅ∞, ÃÑO@‰õΩÑ¨Ê Jx J<åfl_»∞. J\˜ì J#∞Éè=í "Õ∞ <å‰õΩO>Ë ZO`« ã¨O`À+¨=Ú!
Z=Ô~<· å =zÛ, QÆkÖ’ Z=~°∞<åfl~°O>Ë ÜÕ∞ã¨∞„ѨÉ∞íè =Ù#∞, <Õ#∞#∞ L<åfl=Ú
JO\Ï=Ú. "åi =∂@Å∞ q#|_»∞@ÖË^• JO>Ë ÖË^∞Œ q#ÖË^∞Œ JO\Ï=Ú. P
QÆkÖ’ Ѩk=∞Ok L<åfl ÖË#>Ë.ì
 12345678901
12345678901
12345678901
30
12345678901

JO`« Q˘Ñ¨Ê qâßfiã¨=Ú =∂‰õΩ J#∞„QÆÇÏ≤ OѨÙ=Ú. "≥∂¿+`À– 'SQÆ∞ѨÙÖÎ ’

#∞#fl W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ ^Œ∞óY=ÚÅ∞ <å‰õΩ `≥eã≤#q— J<åfl=Ù. Wk |Ǩï
qz„`«"∞≥ #ÿ "åHõº=Ú. Jk "å~°∞ q#flѨC_»∞, "åiH˜ ZO`« ã¨O`À+¨=Ú! „ѨÉ∞íè "å!
<å [|∞ƒ fã≤"~Õ Ú JO>Ë '<å‰õΩ `≥Å∞ã¨∞#∞— J<åfl=Ù. "≥∂¿+`À HÍ^Œ∞, D
QÆkÖ’#∞#fl =∂`À, J#QÍ XHõ\ ˜ LO_ç XHõ\ ˜ ÖËHáõ È`Õ qã¨∞QÆ∞H˘<Õ =∂`À, P
=∂@ K≥ÑÊ≤ <å=Ù QÆ#∞Hõ PÖψQ KÕÜÚ« =Ú. Uq JHõ¯~°QÍ L#flq JO>Ë, 'Jxfl
L#flq— J#=Öˇ#∞. h "åHõº „ѨHÍ~°=Ú 'h=Ù <å‰õΩO_»QÍ Ö’Hõ=ÚÖ’xk UkÜ«Ú
<åHõH¯õ ~° ÖË^∞Œ .— „ѨÑO¨ K«=ÚÖ’ J<ÕH=õ ∞Ok Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞, (Ѩ~=° ∞) qâßfiã¨∞Å∞ L<åfl~°∞.
JO^Œ∞Ö’ Z=iH˜ D ɡ·aÅ∞ "åHõº=Ú `≥Å∞ã¨∞ÎOk! Éèí∂Ö’Hõ=ÚÖ’#∞#fl
Éè‰í Ωõ ÅÎ O^Œ~∞° D "åHõº=Ú K«kq`Õ, h ã¨~fi° â◊HxΘ |\˜ì D J#∞Éè=í =Ú =∂‰õΩ#fl^Œx
K≥Ñʨ QÆÅ~°∞. =∂ J#∞Éè=í =Ú J^Õ. =∂ `«O„_ô! =∂ „ѨÉ∞íè =Ù =∂ „áê~°#÷
q#ÖË^∞Œ . JkÖË^∞Œ , WkÖË^∞Œ Jx x#∞fl xOkOKÕ J~°∞ѨÙÅ∞ ZO^Œ∞‰õΩ? Ö’Hõ=Ú
Ѩ@*ì ÏÅx ^è#Œ º`«, |∞_çx¤ O_® L#flk. Ö’Hõ=Ú#‰õΩ Jk Ѩ@^ì ∞Œ . 'Ö’Hõ=Ú
DÜ«∞<Õ~x° ã¨=∂^è•#=Ú <Õ#∞ q∂H˜zÛ<å#∞— Jx J<åfl=Ù. `«O„_ô! ZO`«
Q˘Ñ¨Ê "åHõº=Ú! ÃÑO@‰õΩѨÊ, JHõ¯~°Ö^Ë ∞Œ , ã¨=∂^è•#=Ú. D =¸_»∞ =∂@Å∞
=∞=Ú‡#∞ ã≤Q∞Æ Ñæ ~¨ ∞° ÛK«∞#flq. h=Ù =∂ Ü≥∞_»Å [iyOz# h Hõ$áê HÍ~°º=ÚÅ∞
*Ï˝ÑH¨ =õ Ú `≥K∞« Û‰õΩO>Ë =∂ =ÚY=Ú z#fláÈ~ÚOk Jx h "åHõº=ÚÖ’ L#flk.
WO`«Q˘Ñ¨Ê áêÑ≤H˜ JO`« Q˘Ñ¨Ê ÉèÏQƺ=∂! Jx áœÅ∞ z#fl |∞K«∞ÛH˘<åfl_»∞.
"Õ∞=Ú `«Q=Æ Ú. ZO`« Q˘Ñ¨Ê ÉèÏQƺ=Ú! ZO`« Q˘Ñ¨Ê ^è#Œ º`«! JÜ«∂º! q∂
„¿Ñ=∞ "Õ∞=Ú „QÆÇÏ≤ OѨ*ÏÅ=Ú. 'ZO^Œ∞KÕ`« D áêÑ≤ÃÑ· WO`« „¿Ñ=∞—! =∂
„ѨÉ∞íè "å! ã¨Ö÷ ÏO`«~=° Ú#∞O_ç =zÛ#"åi ǨÏ$^ŒÜ∞« =ÚÖ’ #∞#fl HÀiHõÅ∞ <≥~"° iÕ Û,
h ÉèHí xΘ , h „¿Ñ=∞#∞ |Ü«∞Å∞Ѩ~∞° Û=Ú. F `«O„_ô! PÜ«∂ lÖÏ¡ÖÖ’QÆÅ =∂‰õΩ
 12345678901
12345678901
12345678901
31
12345678901

ã¨O|OkèOz# qâßfiã¨∞Å∞#∞, "Õ∞=∞O^Œ~=° Ú#∞ ZѨC_≥<· å ‰õÄ_»∞HÀQÆey`Õ ZO`«

ã¨O`À+¨=Ú! JѨC_»∞ Hˆ =Å=Ú =∞Ç≤Ï=∞ ã¨OQÆ`∞« ÖË =∂\Ï¡_∞» H˘#QÆÅ=Ú. "Õ∞=Ú
JO^Œix ã¨=∞‰õÄ~°∞ÛH˘#ÖËHõ áÈ=ÙK«∞<åfl=Ú. qâßÅ ã¨=∞Ü«∞=ÚÅÖ’, qâßÅ
ã¨÷Å=ÚÅÖ’, Wk =~°‰õΩ =∂\Ï¡_»∞H˘#fl=xfl, =∂\Ï¡_»∞H˘<Õ ã¨=∞Ü«∞=Ú
^ŒÜ∞« KÕÜÚ« =Ú. JO^Œ~=° Ú ‰õÄ_»∞H˘<Õ ã¨=∞Ü«∞=ÚQÍ KÕã≤ h ã¨=∞Ü«∞=Ú#∞
=∂ ã¨=∞Ü«∞=ÚQÍ =∂iÛ J#∞„QÆÇÏ≤ OK«∞=Ú. P"Õ∞<£.
LѨ"å㨠k#=ÚÅ∞ PK«iOK«∞"åiH˜ ã¨ÅǨ
XHõ <≥ÅÖ’ XHõ~À[O`å áêѨ=ÚÅ∞, JÜ≥∂Qƺ`«, J*Ï˝#=Ú, =∞O^Œ=∞u,
J„â◊^,úŒ ™È=∞i`«#=Ú, JѨ#q∞‡Hõ, áêѨ=ÚÅ∞ XѨCH˘#∞K«∞ QÆ_Ñç "≤ Ü
Õ ∞« =Öˇ#∞.
(JO^Œ∞Ö’<Õ f~å‡#=Ú ã¨=∞~°Ê} ‰õÄ_» Ü«ÚO_»=Öˇ#∞) 2= k#=∞O`«ÜÚ«
„áê~°#÷ KÕÜ∞« =Öˇ#∞. 3= k#=Ú# "åHõº=Ú K«^∞Œ =Ù@Ü«∞O^Œ∞ QÆ_Ñ» =¨ Öˇ#∞.
4= k#=Ú# Hˆ =Å=Ú H©~#ΰ ÖË áê_»=Öˇ#∞. 5= k#=Ú# ã¨∞uÎ =∂„`«"∞Õ
KÕÜ∞« =Öˇ#∞. 6= k#=Ú# Hˆ =Å=Ú HõxÃÑ@ì=Öˇ#∞. 7= k#=Ú# „Ѩâfl◊ Å∞
"ÕÜ∞« =Öˇ#∞. 8= k#=Ú# Ѩ~Ö° ’Hõ Ü«∂„`«: "≥∂HÍà◊¥§x, 'Ѩ~Ö° ’Hõ =∞Ç≤Ï=∞
K«∂Ñ≤OK«O_ç— Jx J_çy`Õ, PÜ«∞# q∞=Ú‡#∞ Ѩ~Ö° ’Hõ=Ú#‰õΩ fã≤H˘x "≥o§
JO`«ÜÚ« K«∂Ñ≤OK«∞#∞. =∞Ç≤Ï=∞ ã≤OǨã¨#=Ú, H˜s@=ÚÅ∞ Jxfl K«∂Ñ≤OK«∞#∞.
LѨ"å㨠k#=ÚÅ∞: 1= k#=Ú# J~ÀúÑ"¨ åã¨=Ú, JO>Ë U^À XHõ\ ˜
ux u##@∞¡† 2= k#=Ú# =∞iÜ≥ÚHõ J~ÀúÑ"¨ åã¨=Ú, J#QÍ L^ŒÜ∞« =Ú
HÍѶ‘ fã≤H˘x =∞^蕺ǨÏfl=Ú ux, ~å„u u#‰õΩO_® Ü«ÚO_»∞@† 3= k#=Ú#
<å=∞Hõ LѨ"åã¨=Ú: J#QÍ HÍѶ‘ =∂„`«=Ú fã≤H˘x LO_»∞@, ~å„uHÍÅ
Éè’[#=Ú=~°‰Ωõ 4= ~À[O`å ÜÕ∞q∞Ü«Ú ÖˉΩõ O_® LO_»∞@ (=∞Ozhà◊√§
„`åQÆ=K«∞Û)† 5= k#=Ú# ѨÓ~°‚ k<ÀѨ"åã¨=Ú J#QÍ „`åQƉõÄ_»^Œ∞,
u#‰õÄ_»^Œ∞, |Ü«∞@‰õΩ "≥à◊§‰õÄ_»^Œ∞, x„^ŒáȉõÄ_»^Œ∞, XHõi`À XHõ~°∞
 12345678901
12345678901
12345678901
32
12345678901

=∂\Ï¡_‰» Äõ _»^∞Œ . K«∞\ÏìÅ`À, W`«~∞° Å`À =∂\Ï¡_‰» Äõ _»^∞Œ . JѨC_»∞ K≥=ÙÅ∞

=¸ã≤H˘#=Öˇ#∞, (~°∞=∂Å∞ HõO_»‰¡ Ωõ Hõ@∞ìH˘#=Öˇ#∞, K≥¿ÑÊ=~°‰Ωõ qѨʉõÄ_»^∞Œ )
Wk KåÖÏ Hõi#î =Ú. „áê~°#÷ QÆkÖ’ ɡOpÅ∞O_» ‰õÄ_»^∞Œ , ‰õΩsÛÅ∞O_»‰Äõ _»^∞Œ .
JiHÍà◊√§ Hõ_∞» H˘¯x =zÛ =~°∞ã¨QÍ ‰õÄ~°∞ÛO_»=Öˇ#∞. P_»"å~°x =∞QÆ"å~°x
q=Hõ`∆ « Ü«ÚO_»~å^Œ∞.
6. ã¨OÉèÏ+¨} k<ÀѨ"åã¨=Ú: J#∞Éè=í =ÚÅ∞, ^Œ~≈° #=ÚÅ∞ K≥ÑC¨ H˘#
=Öˇ#∞. U q∂\˜OQÆ∞ KÕã#≤ #∞ q∂ ™⁄O`« <À@∞û „"åã≤H˘#=Öˇ#∞. +¨~å: U
LѨ"å㨠k#"≥∞#ÿ #∞, t~°™êfl#=ÚKÕã≤ `«Å‰õΩ #∂<≥ ~åã¨∞H˘x, ~ˆ =Ù|@ìÅ∞
(LuH˜#q) Hõ@∞ìH˘x ~å=Öˇ#∞. =∞QÆ"åiH˜ |~°∞"≥#· |@ìÅ∞, â◊$OQÍ~°"∞≥ #ÿ
|@ìÅ∞ LO_»~å^Œ∞. gÖˇ#· Ü≥∞_»Å, JO^Œ~∞° `≥Åx¡ |@ìÅ∞ Hõ@∞ìH˘#=Öˇ#∞.
Wk Ѩ~Ö° ’Hõ =∞Ç≤Ï=∞‰õΩ QÆ∞~°∞.Î JOK«∞Å∞‰õÄ_»^∞Œ . (LѨ"å㨠k# ‰õÄ_çHõ
|@ìÅ∞ "Õ~ˆ ‰õΩ\˜Oì K«∞ H˘#=Öˇ#∞). WO\˜Ö’ ‰õΩO_»Å∞, ™ê=∂#∞Å∞ LO_»∞#∞
QÍ# ^Õ"åÅÜ«∞=ÚÖ’ QÍx, „Ѩ`ºÕ Hõ"∞≥ #ÿ QÆkÖ’QÍx D „Hõ=∞=Ú K˘Ñ¨C#
KÕÜ∞« =Öˇ#∞. Wk ã¨fiO`« WO\˜Ö’ ѨxH˜~å^Œ∞. áêѨ=Ú HÍHõáÈ~Ú#, K≥_¤»
"å_»∞HõÅ∞O_» ~å^Œ∞. J#QÍ Ñ¨Ok=∂Oã¨=Ú u#~å^Œ∞. HÀ_çѨÙOAÅ#∞
u#=K«∞Û#∞QÍx XHõ "å~°=Ú ~ÀAÅ∞ =ÚO^Œ∞QÍ WO\˜^QŒ ~æÆ ° "Õ∞Ѩ=Öˇ#∞.
Jxfl\˜Ö’ â◊√kúHÍ=Öˇ#∞. u"åã≤ =∂ã≤ Ü«ÚO_»~å^Œ∞. `≥Åx¡ ^Œ∞ѨÊ\˜ LO_»=Öˇ#∞.
7) ѨQÅÆ ∞ Éè’[#=ÚKÕã≤ ~å„u P~°∞QÆO@ʼnõΩ "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\˜,ì L^ŒÜ∞« =Ú P~°∞
QÆO@Å =~°‰Ωõ ã¨xflkèÖ’ LO_»=Öˇ#∞. +¨~å: zHÍQÀÖ’x 25= JO`«ã∞¨ qÎ ∂^Œ
W\˜ì „áê~°#÷ Å∞ KÕÜÚ« ^Œ∞~°∞. 8) <≥ÅH˘Hõ Ѩ~åºÜ«∞=Ú „ѨÉ∞íè =Ù=^ŒÌ ã¨O™ê¯~°
Éè’[#=Ú fã≤H˘#=Öˇ#∞. (Ѩ~Ö° ’HõÑÙ¨ "å~°∞ ZѨC_»∞ `«Ü∂« ~°∞QÍ LO@∞<åfl~°∞
HÍx =∞#"Õ∞ =∞~°z LO\Ï=Ú). 9) =∞^躌 XHõ `≥~"° ãÕ ,≤ `≥~° W=`«Å qâßfiã¨∞Å∞
LO\Ï~°∞. `≥~° J=`«Å‰õΩ W^Œ~Ì À, =ÚQÆ∞~æ À "≥ো ^Œ~∞° . ÉèÜ í ∞« =Ú ÖËx"å~°∞
"≥à√◊ §^Œ∞~°∞. ÖËHáõ È`Õ Éèãí ‡¨ "≥∞ÿ áÈ=Ù^Œ∞~°∞. JÜ«∞ºQÍ~°@∞¡ "≥o§i. PÖÏQÆ∞ "≥à√◊ §@‰õΩ
 12345678901
12345678901
12345678901
33
12345678901

áêѨ ã¨O|O^è"Œ ∞Õ q∞ LO_»‰Äõ _»^∞Œ . P `≥~° Ѩ~Ö° ’Hõ =∞Ç≤Ï=∞‰õΩ =ÚOQÆ∞~°∞.Î

J=xflÜ≥∞ÿ # `«~∞° "å`«, D `˘q∞‡^Œ= J#∞Éè=í =ÚÖ’xH˜ ~åQÆÅ=Ú. WO^Œ∞Ö’
=∞#‰õΩ ã¨O|OkèOz# |O^è∞Œ =ÙÅ∞ P `≥~Ö° ’xH˜ =K≥Û^Œ~∞° . `≥~° J=`«Å „uÜÕ∞Hõ
^Õ=Ù_»∞ =∂„`«"∞Õ LO_»∞#∞. QÆ#∞Hõ JÜ«∞ºQÍ~°∞ "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ@ <ÕiÊ#q uiy
JÅ"å@∞ KÕÜ∞« O_ç.
„áê~°÷#: F „ѨÉèí∞"å! ã‘<å~Ú H˘O_» ^ŒQÆæ~°‰õΩ =¿ãÎ<Õ, [O`«∞=ÙÅ∞
K«zÛáÈ=Ù#∞, =∞#∞+¨µºÅ∞ K«zÛáÈ=Ù^Œ∞~°∞. =∞#∞+¨µºÅ∞ =¿ã,Î =∞Oz"åÔ~#· #∞
ã¨~ˆ K«xÛáÈ=Ù^Œ∞~°∞. QÆ#∞Hõ '~å=^Œ∞—Ì Jx „Ѩ[ʼnõΩ h=Ù P[˝ WzÛ<å=Ù.
ZO^Œ∞HõO>Ë, h=Ù H˘O_»q∂^Œ ky<å=Ù, JHõ¯_» h áê^Œ ã¨xflkè L#flk.
`«O„_ç, ‰õΩ=∂~°∞_»∞, Ѩiâ◊√^•ú`‡« J<Õ „uÜÕ∞Hõ ^Õ"å! h=Hõ¯_» L<åfl=Ù. h
ã¨xflkè HÍOuÜ≥ÚHõ¯ L_»∞‰õΩ, H˘O_»q∂^Œ #∞O_ç kQÆ∞=~°‰õΩ, "Õ_çQÍe
`«Q∞Æ Å∞K«∞O_»∞#∞. QÆ#∞Hõ Z=~°∞ =zÛ##∞ =∂_çáÈ=Ù^Œ∞~°∞. ZO_»‰Ωõ h_»‰Ωõ #∞
LO_»Hõ, K˘~°=KÕã≤ Wã¨∞HõÖ’xH˜ =¿ãÎ p=∞Å∞ „|`«∞‰õΩ<å? „|`«∞Hõ=Ù. h
„Ѩ[Å#∞ „|`«∞Hõ=Öˇ#x h=Ù HÀi<å=Ù QÆ#∞Hõ, H˘O_» JOK«∞ ^ŒQÆæ~°‰õΩ
~å=^Œ<Ì åfl=Ù. Wk h „¿Ñ=∞. h „Ѩ[Å Z^Œ∞@ h‰õΩ HõeyÜ«Ú#fl „â◊^.úŒ HÍ|\˜ì
h‰õΩ =O^Œ#=ÚÅ∞.
'"åix ~å=^ŒOÌ \˜q—, '"≥∂¿+#∞ ~°=∞‡O\˜q—. PÜ«∞# h ^ŒQ~æÆ ° ‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞,
h =ÚY=Ú K«∂K«∞K«∞<åfl_»∞, h =∂@ qO@∞<åfl_»∞. J#fl=Ú ÖË^∞Œ , hà◊√§
ÖË=Ù. Kå=ÙÖË^∞Œ . =∞i ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ =¿ã<Î ,Õ W„âßÜÕ∞bÜ«ÚʼnõΩ Kå=Ù. J~Ú`Õ
"≥∂¿+ h áê^•Å ^ŒQ~æÆ ° ‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞. Jk J^Œ∞ƒù`=« Ú! h JkèHõ „¿Ñ=∞! „â◊^!úŒ
Éèí‰õΩÎÅ#∞, U~åÊ@∞"åix Kå=xK≥Û^Œ"å, Jk h <≥·[=Ú#‰õΩ q~À^èŒ=Ú.
J^Œ∞ƒù`H« ~õ "° ∞≥ #ÿ ~Ô O_»∞ Hõ^ÅŒä ∞ D Hõ^ÖŒä ’ L#flq. XHõiH˜ Kå=Ù, WOH˘HõiH˜
Kå=ÙÖËx r==Ú. „|`«∞Hõ=Åã≤# r==Ú HÍ|\˜,ì "Õ∞=Ú‰õÄ_» W„âßÜÕ∞bÜ«ÚÅ
 12345678901
12345678901
12345678901
34
12345678901

=Öˇ ã¨=∞Ü«∂#∞‰õÄÅ=ÚQÍ h ã¨xflkèÖ’ HõxÃÑ\˜,ì h =ÚY=Ú"≥Ñ· Ù¨ K«∂K«∞K«∞, h

ã¨fi~°=Ú qO@∂ HõxÃÑ>Ë,ì ã¨=∞Ü«∞ ^蕺#=Ú J#∞„QÆÇÏ≤ OK«∞=Ú. D k#=∞O`«ÜÚ«
h=Ù =∂`À, "Õ∞=Ú h`À Ü«ÚO_Õ ÉèÏQƺ=Ú ^ŒÜ∞« KÕÜÚ« =Ú. P"Õ∞<£.
J#∞Éèí==ÚÅ∞–ã¨Ç¨Ï<å#∞Éèí==Ú: ã¨Ç≤ÏOѨ٠J#QÍ Hõ + ¨ ì=ÚÅ#∞
ã¨O`À+¨=Ú`À ã¨ÇÏ≤ OѨ=Öˇ#∞. J#QÍ xO^ŒÅ∞, â’^è#Œ Å∞, „áê~°÷#‰õΩ ["å|∞
ÖËHáõ È=Ù@, ZO_», "å#, JѨ[Ü«∞=Ú, Hõ~=° Ù, "åºkè, ^ŒÜ∞« º=Ú, ^Œ∞+¨Hì àõ Å◊ ∞
"≥Ú^ŒÖ#·ˇ q. Wq =∞# rq`« HÍÅ=ÚÖ’ [~°∞QÆ∞#ѨC_»∞ ÖˇH¯õ KÕÜ∞« ‰õÄ_»^∞Œ .
'ÅHõ∆ ºÃÑ@ì q∞ǨÏÉÏ^èÅŒ ‰õΩ— ('Ü≥∞Ǩϟ"å =∂ `«O„_çQÍ_» ÜÕ∞ã¨∞_»∞ =∂Ü«∞#fl
QÍ_®— J#∞ H©~#ΰ Ö’x =K«#=Ú).
™ê÷<å#∞Éè=í =Ú: D J#∞Éè=í =ÚÖ’ =∞#=Ú ZHõ¯_»∞#fl#∞ ^Õ=ÙxÜ≥Ú^ŒÌ
L#fl>Ëì ÉèÏqOK«∞H˘O^Œ=Ú. |∞~°^ŒÖ’Ü«Ú#fl#∞, HÍÖË Wã¨∞HõÖ’ Ü«Ú#fl#∞,
<≥|∞Hõ^fl≥ [~°∞ Ü≥ÚHõ¯ JyflQÆ∞O_»=ÚÖ’ Ü«Ú#fl#∞, QÆeÅÜ«∞ ã¨~ã° ∞¨ û `«∞á¶ê#∞Ö’
#∞#fl#∞, #~°ÇϨ O`«‰Ωõ Å =∞^躌 #∞#fl#∞, ™ê^è∞Œ ã¨∞O^Œ~ã° O≤ Q∑ =Öˇ áê_»∞ #∂uÖ’
#∞#fl#∞ ^Õ=Ùx X_çÖ’#∞#fl>Ë¡ ÉèÏqOK«∞H˘#=Öˇ#∞. Wk =∞Ǩ Q˘Ñ¨Ê
J#∞Éè=í =Ú. „‰õÄ~° [O`«∞=ÙÅ =∞^躌 #∞#fl#∞, x~°#˚ „Ѩ^âÕ =◊ ÚÖ’ #∞#fl#∞,
QÍeÖ’ Ü«Ú#fl#∞, x„^•=ã¨÷Ö’ Ü«Ú#fl#∞ <å `«O„_çÜ≥Ú^ŒÌ<Õ Ü«Ú<åfl#x
`«ÅOK«∞H˘#=Öˇ#∞.
SHͺ#∞Éè=í =Ú: XO@iQÍ #∞#flѨC_»∞ <Õ#∞ XO@iQÍÖË#∞. <Õ#∞, <å
`«O„_ç HõÅã≤ Ü«Ú<åfl=Ú Jx `«ÅOK«∞H˘#=Öˇ#∞. U Ѩx KÕã#≤ #∞, <Õ#∞
XHõ¯_»<Õ KÕã¨∞Î<åfl#x J#∞H˘#=^Œ∞Ì. `«O„_ç, <Õ#∞ Hõeã≤ KÕã¨∞Î<åfl=∞x
`«ÅOK«=Öˇ#∞. „â◊=∞HÍÅ=ÚÖ’ #∞#fl#∞, <Õ<˘Hõ¯_»<Õ „â◊=∞ J#∞Éèqí OK«∞@ÖË^∞Œ .
`«O„_ç, ‰õΩ=∂~°∞_»∞, <Õ#∞ Hõeã≤ J#∞Éèqí OK«∞K«∞<åfl=Ú, HÍ_ç "≥∂Ü«ÚK«∞<åfl=Ú
Jx ÉèÏqOK«∞H˘#=Öˇ#∞.

Y
 12345678901
12345678901
12345678901
„Ѩâ35◊Oã¨
12345678901

LѨ"å㨠„áê~°#÷ „ѨH~õ }° =Ú J#∞ D z#fl ѨÙã¨HÎ =õ ÚÖ’x JOâ◊=ÚÅ#∞

^≥·=[#∞Öˇ·# Ü«∞O. ^Õ=^•ã¨∞ JÜ«∞ºQÍ~°∞ É’kèOzi. LѨ"åã¨=Ú J#QÍ
'„Ѩ`ºÕ Hõ=ÚQÍ rqOK«∞@— Jx J~°=ú Ú. J#QÍ XHõ „Ѩ`ºÕ Hõ ã¨Å÷ =Ú#∞ U~°Ê~°∞ÛH˘x
^Õ=Ùx`À UHÍO`«=ÚQÍ QÆ_∞» ѨÙ@. LѨ"å㨠„áê~°#÷ „ѨH~õ } ° =Ú J#QÍ ^Õ=Ùx`À
UHÍO`«=ÚQÍ QÆ_»∞ѨÙ@‰õΩ L^ÕÌtOѨ|_ç# „áê~°÷<å „Hõ=∞=Ú. Z=Ô~·##∞㨈~,
D „Hõ=∞=Ú#∞ J#∞ã¨iOz# Ü≥∞_»Å `«=∞ Pf‡Ü«∞ rq`«=Ú#∞ K«H¯õ k^Œ∞HÌ ˘x,
„âı+µ¨ Öì #·ˇ Éè‰í Ωõ ÅÎ =~°∞㨉Ωõ ã≤^ÑúŒ _¨ Q» ÅÆ ~°∞. `«=∞ ѨxÖ’ K«∞~°∞‰õΩ`«#=Ú, L„^ÕH=õ Ú
HÍ=Öˇ#x HÀ~°∞H˘<≥_ç ^≥=· ¿ã=‰õΩÅ∞ =∞iÜ«Ú qâßfiã¨∞Å∞ `«Ñʨ Hõ D „Hõ=∞=Ú#∞
áê\˜Oz, JO^Œ∞Ö’x J#∞Éèí==ÚÅ#∞ JO^Œ∞H˘#=Åã≤#^Õ. U =∞`«=Ú
"åÔ~·##∞, D ѨÙã¨ÎHõ=ÚÖ’x Ѩ^Œú`«∞Å#∞ PK«iOK«QÆey# Ü≥∞_»Å =∞Ç≤Ï=∞
JO`«ã∞¨ #Î ‰õΩ KÕ~∞° HÀQÆÅ~°∞. ™ê~°fi„uHõ ¢HÔ ã· =Ψ ã¨=∂[=ÚÖ’ `«Ü∂« ~°Q∞Æ K«∞#fl =^è∞Œ =Ù
ã¨OѶ¨∞ „ѨÜ≥∂[<å~°ú"≥∞ÿ#, D JOâ◊=ÚÅ#∞ ^≥·=[#∞Å∞ 1935, 1936
ã¨OIIÅÖ’, PÜ«∂ ‰õÄ@=ÚÅÖ’ „áêi÷Oz, `«#`À L#fl"åi J#∞Éè=í =ÚÅÖ’
LOzi. WO^Œ∞Ö’ 1. LѨ"å㨠„áê~°#÷ "åHõº=ÚÅ∞, 2. „áê~°#÷ P~°OaèOK«∞
q^è Œ = Ú, 3. Ѩ k P[˝ Å q=~° = Ú, 4. „áê~° ÷ # "≥ ∞ @∞¡ , 5. q*Ï˝ Ñ ¨ #
„áê~°<÷ åOâ◊=ÚÅ∞, 6. ^≥=· ÅHõ} ∆ =ÚÅ ã¨∞uÎ , 7. "åHõº=ÚqѨC „áê~°#÷ Å∞, 8.
=∞i W`«~° „áê~°÷#Å∞, 9. q"≥∂K«# „áê~°÷#Å∞, 10. LѨ"åã¨=Ú KÕÜ«Ú
q^è=Œ ÚÅ∞, qq^èŒ J#∞Éè=í =ÚÅ∞ QÆÅ=Ù.
Wq JO`«~O° QÆ rq`« ѨiѨÓ~°`‚ ‰« Ωõ L^ÕtÌ OK«|_ç#q. JO`ÕHÍHõ ÉèHí Θ
rq`«=ÚÖ’ =∞Ǩϟ#fl`«ã≤÷uH˜ #_çÑ≤OK«∞#q QÆ#∞Hõ K«^Œ∞=~°∞ÖˇÅ¡~°∂ D
ѨÙã¨HÎ =õ ÚÖ’x JOâ◊=ÚÅ#∞, `«=∞ J#∞Éè=í =ÚÖ’xH˜ `≥K∞« ÛH˘#∞@‰õΩ qâßfiã¨=Ú`À
„ѨÜ∞« uflOK«=Öˇ#∞. WOHõ#∞ =∞~°∞QÆ∞QÍ L#fl ^≥=· [#∞x LѨ^âÕ =◊ ÚÅ∞, „Hõ=∞=ÚÅ∞,
J#∞Éèí==ÚÅ∞ D suQÍ "≥Å¡_ç JQÆ∞#@∞¡ „áêi÷OK«=Åã≤#kQÍ =∞#q
KÕÜ«ÚK«∞<åfl=Ú.
W@∞¡,
`«fi~°QÍ =K«∞ÛK«∞#fl ÃÑO_硉õΩ=∂~°∞xÜ«∞O^Œ∞,
~Ô =. _®II Ü«∞<£. ã¨`åº#O^ŒO
„Ѩã≤_≥O\ò, ɡ·aÅ∞ q∞+¨#∞.
 12345678901
12345678901
12345678901
36
12345678901

QÆ∞O@∂~°∞ #O^Œ∞
„Ѩ^äŒ=∞ =Ú„^Œ} 1968 „Ѩ`«∞Å∞ 1000
Ô~O_»= —— 1974 —— 1000
=¸_»= —— 1980 —— 1000
<åÅæ= —— 1990 —— 2000
S^Œ= —— 2003 —— 5000
P~°= —— 2008 —— 5000
U_»= —— 2012 —— 5000

Wk ^Õ=Ù_»∞, Ü«∞O. ^Õ=^•ã¨∞ JÜ«∞ºQÍiH˜ |Ü«∞Å∞Ѩ~°z#

ɡ·aÅ∞ q∞+¨#∞ „ѨK«∞~°}

ɡ·aÅ∞ q∞+¨#∞ „ÃÑãπ – ÃÑ^ŒHÍHÍx, 522 509.

á¶È<£ : 2556149† 9949121777.
 12345678901
12345678901
12345678901
37
12345678901

LѨ"å㨠„áê~°÷# "åHõº=ÚÅ∞

1) Pk. 37:34–35† 50:10. 2) x~°=æ ∞. 24:18† 34:28.
3) ÖËg 16:29–31† 23:27–29† 16:24† 23:26–32. 4) ã¨OMϺ
29:7† 20:29. 5) kfiuÜ≥∂. 9:9,18. 6) Ü≥∞Ǩϟ+¨µ= 7:6–8.
7) I ã¨=¸. 1:7† 1:10–15, 20† 7:6† 31:13. 8) <åºÜ«∂kè.
11:30,39† 20:26. 9) II ã¨=¸. 1:12† 3:35† 12:17–20,23. 10)
I ~åAÅ∞ 21:27† 19:5. 11) I k#.10:12. 12) II k#. 20:3. 13)
Z„*Ï 10:1–6. 14) <≥ÃÇÏ=∂º 9:1–4. 15) Z¿ã~Î ∞° 4:16. 16) ^•II
H©~#ΰ Å∞ 25= J^蕺ܫ∞=Ú, 107= J^蕺ܫ∞=Ú. 17) ^•II H©~#ΰ Å∞
51= J^蕺ܫ∞=Ú† 35:13. 18) Ü≥∞+¨Ü∂« 58:2–8† 22:12. 19)
~Úi‡Ü«∂ 9:1–2† 14:12† 36:6† 36:9. 20) qÖÏѨ 2:10–18. 21)
Ü≥∞ÃÇÏ*˯Å∞ 27:30† 3:15. 22) ^•xÜÕ∞Å∞ 10:2–4† 9:3† 9:8. 24)
Ǩϟ¿+Ü«∂ 4= J^蕺ܫ∞=Ú. 25) Ü≥∂"ÕÅ∞ 1:14† 2:12† 2:15. 25)
Ü≥∂<å 3:5–10. 26) q∂HÍ 4= J^蕺ܫ∞=Ú. 27) *ˇH~õ åº 7:3†
8:18–23. 28) =∞ÖÏH˜ 3:14. 29) =∞`«~Î Ú 4:2–16† 6:16† 9:14,15.
30) =∂~°∞¯ 1:11–13† 2:18† 9:29. 31) Å∂HÍ 2:37† 4:1–2†
5:33–35† 18:12. 32) JáÈ.HÍ~°º. 13:2–3† 14:23, 27:9. 33)
II H˘iOnä 6:5† 11:27.
 12345678901
12345678901
12345678901
38
12345678901

LѨ"å㨠„áê~°÷# „ѨHõ~°}=Ú

WѨC_≥·##∞ q∂~°∞ LѨ"åã¨=ÚO_ç Hõhfl~°∞ q_»∞K«∞K«∞,
^Œ∞ódOK«∞K«∞ =∞#óѨÓ~°fiHõ=ÚQÍ uiy <åÜ≥Ú^ŒÌ‰õΩ ~°O_ç.
W^Õ Ü≥∞Ǩϟ"å "å‰õΩ¯. Ü≥∂"ÕÅ∞ 2:12.

„QÆO^äHŒ ~õ :ΰ
Ü«∞O.^Õ=^•ã¨∞JÜ«∞ºQÍ~°∞

QÆ∞O@∂~°∞ – 2012 "≥Å : 5–00