KULTURA NG REHIYON 9

 Mahilig sila sa mga musika at mga sayaw sa saliw ng mga gong.

Makukulay ang mga kasuotan.
 May iba’t-ibang wikain tulad ng Bagjao, Cebuano, Kalibugan, Tausog,
Subanum, Sanduka, Sibuku, Sama at Chabakano.
 Ang mga Muslim ay may tradisyong tinatawag na Ramadan o Pausa. Ito ay
ang hindi pagkain ng mahabang panahon bilang sakripisyo at alay kay
Allah, ang diyos ng mga Muslim.
 Matapos ang mahabang panahon ng hindi pagkain o sakripisyo ay
nagdiriwang naman sila ng kapistahan na kung tawagin ay Hariraya Hadji.
Mayroon pa rin silang isang tradisyon na ginaganap isang buwan sa isang
taon at apat na beses sa isang buwan tuwing Huwebes.
 Ang mag-aanak ay sabay-sabay na maliligo sa dagat. Ang tawag dito ay
Tulak Bala.
 May paniniwalang ang mga Muslim na ang isang namatay ay dapat suotan
ng kanyang paboritong damit at bigyan o pabaunan ng tubig at pagkain
dahil malayo ang lalakbayin nito.

PANITIKAN
May ibat-ibang anyo ng Panitikan ang rehiyong ito tulad ng mga sumusunod:
a A. Iringa o Kwentong Bayan
Hal. Si-amo ago si bowaya at Manik Buangsi
b B. Kwentong Subanon
c C. Alamat ng Yakan
d D. Kabaraperanga-mga tulang papuri sa bayani ng digmaan.
e E. Panaroon-mga salawikain
F Antoka-bugtong (sa Tausog Tigum-Tigum)
G. Dedao so wata-awit sa pagpapatulog ng bata.
Mga Halimbawa ng Akda:
a. Alianapia (Tausog)
b. The Guman of Dumalinao(Subanon of the Samboanga Peninsula)
c. Ang tobig Nog Kibiklagan-kwentong panghimagsikan (Subanon)
d. Su Guksugan Mikatag de Taibun-kwentong pag-ibig
e. Se Ketubo ni Daugbulawan-Buhay ni Daugbulawan(Subanon)

ALAMAT

Kahulugan ng Alamat
Isang uri ng panitikan na nagkukuwento tungkol sa mga pinagmulan ng mga
bagay-bagay sa daigdig. Karaniwang nagsasalaysay ang mga ito ng mga
pangyayari hinggil sa tunay na mga tao at pook at mayroong pinagbatayan sa
kasaysayan. Ang salitang alamat ay panumbas sa salitang "legend" ng ingles.

 ANGHEL SA KALANGITAN
(alamat kung bakit umuulan)

Nooong unang panahon ang mga tao sa mundo ay nagtataka kung bakit umuulan.
Umaga hanggang gabi ay nag-iisip sila, subalit wala ni isa sa kanila ang
makapagsabi. Ngunit isang araw, ang kanilang katanungan ay umabot sa Diyos.
Sabi ng Bathala.” Gabriyel, magtungo kasa mundo at sabihin mo sa mga tao na
umuulan dahil ang mga anghel ay naliligo. Dahil dito pumunta si Gabriyel, sa
mundo ng mga tao at sinabi sa mga tao na umuulan dahil naliligo ang mga anghel.
At pagkatapos noon ay bumalik na si Gabriel sa langit.
  ANG DALAWANG BUNBOK
(alamat ng dalawang bundokna nakatayo sa karatagan sa pagitan ng Zamboanga
at Jolo.)

Noong unang panahon, may isang mag-asawang bagong kasal lamang.

Gustong-gusto nilang bisitahin ang mga magulang sa Zamboanga. Isang araw,
nagpaalam sila sa mga magulang ng babae na pupunta sila sa Zamboanga. Nang
sila ay payagan, hiniram nila ang vinta at layag ng ama ng babae.Inayos ng lalaki
ang vinta at layag. Sinibukan niya ang layag na ito at maayos naman.Pagkatapos
nila sa paghahanda ng vinta, pinuno nila ito ng pagkain at sila ay naglayag isang
araw ng Biyernes. Umaga pa lamamg ng araw ay nagsimula na silang maglayag.
Habang sila ay naglalayag naitulak ng malakas ng hangin ang kanilang vinta
patungo sa karagatang ng Sulu hangang marating nila ang Lampinigan sa Basilan.
Pagkatapos ng isang lingo ay narating din nila ang Zambaoanga, nagtungo sila sa
bahay ng magulang ng lalaki .Masaya ang mga magulang ng lalaki at ang kanilang
anak ay nakapangasawa ng mabait at magandang babae.
Isang araw, pagkalipas ng isang taon, nagpaalam naang babae sa kanyang biyenan.
Araw din ng Biyernes ng sila ay umalis patungo sa Jolo. Ang dagat ay tahimik at
walang makitang alon. Naghintay sila na umihip ang hangin. At nagsimula nga
umihip ang hanging amihan. At nang hatinggabi na, ang ihip ng hangin ay nagbago
at ang kapaligiran ay dumilim bigla, nagkaroon ng bagyo. Wala na silang
masisilungan dahil sila nasa gitna ng karagatan. Hindi nila mapigil ang kanilang
vinta
sa lakas ng hagin. Habang hinahampas ang kanilang bangka ng mga alon, sila ay
nagdarasal na lamang sa Diyos. “ O Diyos ko pagpalain mo po kami. At kung kami
po ay mamamatay, sana po ang katawan namin ay maging dalawang kabundukan”,
sabi ng lalaki. Pagkatapos nilang magdasal sa Diyos at sa propeta nilang si
Mohammed, nagyakapan silang dalawa. Pagkalipas ng isang sandali tinamaan sila
ng malakas na alon at sila ay tumilapon sa dagat. Hindi na sila nakita. Pagkatapos
ng bagyo ay lumitaw ang dalawang bundok sa gitna ng karagatan. Ito ang
pinagmulan ng dalawang kabundukan na nakatayo sa karatagan sa pagitan ng
Zamboanga at Jolo.
AWITING BAYAN

• INAKU DURINGDING
(Awiting Bayan mula sa Zamboanga)
Inaku duringding
Umaga na yata
Nagtitilaukan na
Ang manok sa lupa.
Kayat ang sabi ko
Sa matanda’t bata
Matulog n ngayon
Bukas ay gawa.

• DORI-DORI SINGKIL
Dori-Dori Singkil
Mang Manuel
Dagil Mang
Iskong Kolikoy
At mang Juan Bambo.

Isang Awit
a. Dont you go,don’t you go to far Zamboanga,
where you may forget your darling far away.

b. Tap Tap mamamayan (Ang Pag-ibig natin)

Tap Tap mamayan ha daimman
Ing saksi nato ing kiraman
Ikaw baa-yan buddiman
Tungal wai limbangan.

Salin sa Filipino
Pag-ibig nati’y walang katapusan
Saksi nating ang kalangitan
Ikaw’y ubod ng kadalisayan
Isang walang makapantay.

MGA MANUNULAT NG REHIYON IX

 ANTONIO DESCALLAR
- Isinilang sa Sindangan Zamboanga noong Hunyo 15, 1952.
- Nag-aral sa isang pampublikong paaralan at nagtapos ng kanyang pag-aaral
sa Misamis Occidental Institute at sa College of law sa AU.
- Nagwagi siya ng unang gantimpala sa timpalak ng pagsulat ng tula na
ginanap noong 1949.
- Kauna-unaha niyang tula na napalimbag ay ang “Now Before the
Conqueror”.

 ANTONIO ENRIQUE
- Siya ay sumulat ng mga maikling kwento tungkol sa mga kristiyano at mga
Muslim sa Timog na nakatagpo at nakasalamuha niya sa buhay, tungkol sa
probinsya, bayan at mga baryong kanyang tinitirhan at binibisita at
tungkol sa mga obserbasyon at mga karanasan.
- Tumanggap siya ng dalawang gantimpala sa Palanca sa kanyang maikling
kwento sa Ingles, ikatlo noong 1969, una noong 1973.
- Pinalimbag ng writers Association of Dumaguete City ang kanyang unang
aklat ang “Spot On Their Wings”.
 IGNACIO ALVAREZ ENRIQUE
- Pinanganak sa Zamboanga City kung saan din niya tinapos ang kanyang
pre-college education.
- Pumunta sa AU, kung saan niya natapos ang AB degree (1951) at matapos
iyon ay nag-aral siya sa University of IOWA.
- Bilang iskolar narating niya ang University of Madrid.
- Pinagkalooban siya ng salapi ng pamilya Zobel de Ayala.
- Mula noon sinimulan niyang sulatin ang kanyang nobelang “ The House
Juan” na hindi naipalimbag.
- Dalawa sa kanyang maikling kwento ay nagwagi sa Philippine Free Press
Short Story Contest.
- ”Death of a House”, ikalawang gantimpala, 1951 at “The Doll”, ikatlong
gantimpala.
- Noong Pebrero 20, 1971 ay ipinalabas sa UE sa Auditorium ang dulang
“As Between Two Mirrors” na kanyang isinulat at hinango sa kanyang
nobela.
- Ang iba pang aklat niya na naipalimbag ay ang “Three Philippine Epic,
Plays at House of Images”(1953), at ang The White House of Ali at Other
Stories”(1985).

 OLIVIA ACAS
- Baguhan pa lamang siya sa larangan ng pagsusulat ng tula ngunit ang
kanyang mga naisulat ay naipalimbag na sa palimbagan.

 IBRAHIM A. JUBAIR
- Siya ang kauna-unahang fictionist ng Zamboanga na ginantimpalaan ng
Presidential Certificate of Merit in Literature for Teaching the Filipino-
Muslim sa kanyang panahon.
- Bukod sa pagiging manunulat ng tula at mamamahayag isa rin siyang
kolumnista sa isang pahayagan ng Zamboanga City at editor ng Cresent
Review.
- Ang aklat I Jubaira ay ipinalimbag hindi lang ng Free Press Pacific
Quarterly(South Korea) at ng The Times of Ceylon.

 GONZALO VILLA
- Isang manunulat ng maikling kwento at mananalaysay, ipinanganak sa
Zamboanga City ng isang maykayang pamilya .
- Naging news editor siya ng Atenean , isang pampaaralang pahayagan na
siyang pinaglathalaan ng ilang mga akda niya.
- Una niyang kwento ang “When Death Struck”.
- Nagwagi siya sa Pambansang Paligsahan sa pagsulat ng sanaysay noong
1946, ito’y pinamagatang “The Role of America in the Rehabilitation of
the Philippines”.
- Kabilang sa mga sinulat niyang nagwagi ng gantimpala ay ang Foot note of
America at pinalitan niya ng “Death of Illusion”, “Barrio Miracle”, “A
Voice of Rama”

https://rehiyonixzamboangapeninsula.blogspot.com/2014/04/ang-panitikan-
ng-rehiyon-ix.html