2

Music, Art, Physical Education

and Health

Kagamitan ng Mag-aaral
Waray

Ang kagamitan sa pagtuturong ito ay magkatuwang na

inihanda at sinuri ng mga edukador mula sa mga publiko at
pribadong paaralan, kolehiyo, at / o unibersidad. Hinihikayat
namin ang mga guro at ibang nasa larangan ng edukasyon na
mag-email ng kanilang puna at mungkahi sa Kagawaran ng
Edukasyon sa action@deped.gov.ph.

Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi.

Kagawaran ng Edukasyon
Republika ng Pilipinas

i
Music, Art, Physical Education and Health – Ikalawang Baitang
Kagamitan ng Mag-aaral sa Waray
Unang Edisyon, 2013
ISBN: 978-971-9601-45-6

Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas

Pambansa Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang akda ng
Pamahalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaan o
tanggapan kung saan ginawa ang isang akda upang magamit sa pagkakakitaan ang
nasabing akda. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang
patawan ng bayad na royalty bilang kondisyon.

Ang mga akda / materyales (mga kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng
produkto o brand names, tatak o trademarks, atbp.) na ginamit sa aklat na ito ay sa
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsikapang mahanap at mahingi ang
pahintulot ng mga may karapatang-ari upang magamit ang mga akdang ito. Hindi inaangkin
ni kinakatawan ng mga tagapaglathala (publisher) at may-akda ang karapatang-aring iyon.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Br. Armin A. Luistro FSC
Pangalawang Kalihim: Yolanda S. Quijano, Ph.D.

Mga Bumuo ng Kagamitan ng Mag-aaral

Mga Consultant: Gaudencia J. Alfafara (Music); Rogelia K. Firmo (Art);

Dr. Editha P. Jacer (P.E.); at Belen P. Hipe (Health)
Mga Manunulat: Ma. Cristy Lyn G. Meracap, Myra L. Pilpa, Rachael Jao-Floralde,
at Norma Q. Caspe (Music); Gloria R. Pagunsan, Ma. Nimfa L.
Lacdao, Manuelita A. Barbosa, at Josefina A. Rocha (Art);
Francie T. Surio, Paulina D. Gabon, Maria Fe G. Moraleta, at
Maria Evelyn M. Labian (P.E.); and Rowena T. Vacal, Edna R.
Suarez, Ma. Orange Lanie A. Maestre, at Tarah R. Marfori
(Health)
Mga Patnugot: Marlou D. Camposano (Music); Louie G. Limpoco (Art); Mark
Chester Anthony G. Tamayo (P.E.); at Harvie D. Villamor
(Health)
Graphic Artists: Mercedita S. Garcia (Music); Jerry C. Cebillos (Art); Jennifer C.
Babiano (P.E.); at Jocelyn D. Gracioso (Health)
Naglayout: Veronica N. Enriquez (Music); Rafael L. Mortega (Art);
Geraldine M. Gomez (P.E.); Elvira M. de Leon (Health) at
Joselito B. Asi (IMCS)

Inilimbag sa Pilipinas ng Rex Book Store, Inc.

Department of Education-Instructional Materials Council Secretariat

(DepEd-IMCS)
nd
Office Address: 2 Floor Dorm G, PSC Complex, Meralco Avenue
Pasig City, Philippines 1600
Telefax: (02) 634-1054 o 634-1072
E-mail Address: imcsetd@yahoo.com

ii
 LISTAHAN HAN PAG-ARADMAN

Music, Art, Physical Education and Health

Music
Unit 1: Rhythm
Lesson Topics Pages

1 Associate visual images with sound and

silence on responding to the beat. 3
2 Clap, tap, chant, walk, and play musical
instruments, in response to sound with
correct rhythm in:
- a group of 2s
- a group of 3s
- a group of 4s 6

3 Identify the pitch of tones as high, low,

higher or lower 7
4 Identify musical lines as similar or
dissimilar through simple visuals or art
works. 8
5 1. Sing a song using appropriate
breathing.
2. Show proper posture in singing the
national anthem.
11
3. Manifest love of country
6 Distinguish loud, medium, and soft in
recorded music 12
7 Replicate loud and soft music vocally or
with instruments. 14

iii
Unit 2: Rhythm
Lesson Topics Pages

1 A. Imitate and replicate simple series of

rhythm
B. Clap, tap, and play improvised
musical instruments in response to
rhythm 17
C. Show enjoyment through body
movements
2 A. Identify the pitch of tones
B. Respond to pitch of tones through
body movements, singing and
playing 19
C. Shows enthusiasm in doing the
activity.
3 Demonstrate high and low tones through 21
singing and playing musical instruments
4 A. Identify the beginning and
ending of a song
B. Sing the beginning and ending of a 23
song and interpret through
movements.
5 A. Identify the sources of sounds
B. Produce the sounds heard by
imitating the sound 26
C. Appreciate sounds of nature
6 Interpret through movements the 28
dynamics of a song
7 A. Demonstrate different tempo through
varied movements
B. Respond to different tempo through
varied movements or dance. 30
C. Show understanding of tempo
through body movements.

iv
Unit 3: Rhythm
Lesson Topics Pages

1 Create simple ostinatos. 32

2 Sing with correct pitch. 39
3 Indicate repeated musical
passages through movements. 43
4 Replicate the sounds from
different sources and associate 46
them with body movements.
5 Associate sounds of animals to
dynamics. 51
6 Mimic animal movement to
identify tempo variation horse-
fast , man walking – moderate,
57
carabao – slow.

v
Unit 4: Rhythm
Lesson Topics Pages
1 Play simple ostinato on available
instruments or other sources.
Participate actively in performing the 64
activities.
2 Illustrate the melodic contour through:
 Writing melodic tones in the air.
 Line notation 70

3 Echo repetitions of musical lines.

Repeat the designated musical lines 77
4 Identify common musical instruments by
sound and sight. 80
5 Use terms soft and softer; loud and
louder to identify dynamics
Values Integration: 84
Respect other people.
6 Respond to the different tempo through 90
varied movements.
Values Integration: Love For Music
7 Identify musical density using recorded
music.
Distinguish the thinness and thickness of
musical sounds.
Values Integration:
Show love and appreciation for music 93
and its accompaniments.

vi
 Art

Yunit 1: Pagdrowing

Leksiyon Ulohan Paypay

1-2 Porma han Nawong han Tawo 96-100
3-4 Porma Han Lawas
Pagpalutop han Porma han Lawas 101-102
5-6 Pagdrowing hin Paborito nga Utanon 103
7-8 Pagdrowing hin Paborito nga Tanom
Pagdrowing hin Usa nga Butang 104-105
9-10 Pagdrowing hin mga Makaruruyag 106
nga Lugar

Yunit 2: Pagpintar

Leksiyon Ulohan Paypay

1-3 Paghatag hin Importansiya han 109-110
Hinimo ha Dagat
4-5 Pagdrowing hin mga inuukyan han 111-112
mga Hayop ha Dagat
6-7 Mural nga Himo ha Kagurangan 113-117
8-9 Tulo ngan Magkalainlain nga Porma
han Paghimo han Traysikol ngan
118-119
Awto

vii
Yunit 3: Pag-imprinta

Leksiyon Ulohan Paypay

1-3 Pag-imprinta Gamit an Natural 122-127
nga Butang
4-5 Imprinta ha Tiagaman na Libro 128-130
putos han Libro ngan
Kwaderno
6 Imprinta para Utlanan han 131
Disenyo ha Sulod Eskwelahan
7 Paghimo han Kard Gamit an
Magkalainlain nga 132-133
Makaruruyag nga Imprinta
8 Imprinta ha Kahon 135-137
9 Pagpapakita 138-142

Yunit 4: 3-D Iskultura

Leksiyon Ulohan Paypay

1-2 Paggamit hin Utro han mga 145

Butang nga Iharapil
3-4 Paghimo hin Banog-Banog 146-149
5-7 Diorama: Porma han Lawas
han Hayop Gamit an 150-152
Lutak/Lagay
8-10 Diorama: Porma han
Tawo/Bunga/Utanon ngan 153-161
Daba Gamit an Lutak/ Lagay

viii
 Physical Education

Yunit 1: Mga Porma Han Lawas Ngan Gios

Leksiyon Ulohan Paypay

1 Balanse ngan Diri Balanse nga 165-166
mga Gios Gamit an mga Parte
han Lawas
Balanse o Diri?
2 Mga Gios ngan Kiwa han Lawas 167
Paggrupo han mga Gios
3 Mga Gios nga Nasubay han 168
Rhythm
Paggios Base han Tukar
4 Line Relays 169
Tama o Diri?
5 Circle Relay 170
Oo o Diri ?
6 Shuttle Relay 171
Mga Pahamtang
7 Tama nga Postura han 172
Paglingkod
Oo, Danay, Diri
8 Tama nga Postura han Paglakat 173
Tama nga Paglakat
9 Tama nga Postura han Pagtindog 174
Tama nga Pagtindog

ix
Yunit 2: May Mga Ritmo Ngan Gios Ha
Edukasyon Panlawas

Leksiyon Ulohan Paypay

1 Pagbakingking 178
Bakingking
2 Paglakbang 179-180
Obstacle Leaping Relay
3 An Eksakto nga Paglukso 181
Pilia ngan Lidongi
4 Tama nga Paglukso ngan 182
Pagkingking
Mulay nga Lukso ngan Kingking
5-6 Simple nga Folk Dance ngan 183
may Ritmo nga Ehersisyo
Paggamit hin Hula Hoop
7 Pasapasahay ngan Rumbaay 184
Partner Relay
8 Rumbaay han Grupo 185-186
Tama nga Pamatasan ha Grupo
Oo o Diri
9 Tama nga Pamostura han Lawas 187
Hain an Tinuod nga Pahayag
10 Tama nga Pamostura 188
Tama nga Pamostura

x
Yunit 3: Mga Gios Pampakusog Han Lawas

Leksiyon Ulohan Paypay

1 Pagbag-o han Kalaksi 192-195
Ano an Angay Buhaton
Tama ba o Diri
Rumbaay hin Kalaksi
2 Pagbag-o han Direksiyon 196-197
Tama ba o Diri
Mga Nakakaapekto han Gios
3 Pag-itsa han Bola 198
Pagbiling han mga Pulong
4 Pagsalo han Bola 199
Pagsalo han Bola ngan Iba pa
5 Rhythmic Routines 200-202
Mga Gamit ha Rhythmic Exercises
Praktis Gamit an Ginhimo nga
Flaglets
6 Ordinaryo nga Folk Dance 203
Kaya o Nabubuhat ko
7 Pasa-pasahay 204-205
Mga Pamatasan ha
Pakikipagmulay
Ano an Angay nga Pamatasan
8 Pasa-pasahay 206-207
Mag-upay nga mga Pamatasan
Pagkumpleto han Pamulong
9 Tama nga Pamostura han Lawas 208
Pagpuno han Kulang
10 Tama nga Pamostura samtang 209-210
Nagduduso o
Nagbubutong/Nagdadanas
Hain an Tama nga Pamostura
Pagpraktis han Tama nga
Pamostura

xi
Yunit 4: Pagkilala Han Kalugaringon Pinaagi
Hin Mga Buhat Panlawas
Leksiyon Ulohan Paypay
1 Mga Buruhaton Pagprobar han 214
Kalugaringon
Idrowing mo an Litrato
2 Iba-iba nga Gios han Lawas 215
Paglugaring han Tukar ngan
Pagsayaw
3 Abilidad han Pag-itsa ngan 216
Pagpasa
Pag-itsa ngan Pagpasa han Bola
4 Abilidad han Pag-itsa ngan 217-218
Pagpasa
Mulay/Uyag nga Pagpasa o
Pagsalo han Bola
5 Kombinasyon han Sayaw Base han 219
Kanta
Pagpakita han Nahimo nga Sayaw
6 Ordinaryo nga Folk Dance 220
Pagsayaw han Tukar nga Alitaptap
7 Pagpasa ngan Pagrumba 221-223
Mulay/Uyag nga Pasa-pasahay hin
Kalo
8 Pagpasa ngan Pagrumba 224-225
Kadangkadang
9 Tama nga Pamostura han Lawas 226
Pagpaso-paglakat nga Exercise
10 Tama nga Pamostura han Lawas 227
Pagbuhat han Tama nga Pamostura

xii
 Health

Yunit 1: Kalugaringon Panlawas…………………… 229

Panuyo ………………………………………… 230

Semana 1 231
Semana 2 232
Semana 3 239
Semana 4 244
Semana 5 247
Semana 6 253
Semana 7 256
Semana 8 260
Semana 9 266
Semana 10 269

Yunit 2: Paglikay ngan Pagpugong han………….. 271

Panuyo ………………………………………… 272

Semana 1 273
Semana 2 275
Semana 3 281
Semana 4 284
Semana 5 287
Semana 6 289
Semana 7 290
Semana 8 292
Semana 9 292
Semana 10 300

xiii
Yunit 3: Paglikay ngan Pagpugong han Sakit…… 303
Panuyo …………………………………………. 304

Semana 1 305
Semana 2 308
Semana 3 308
Semana 4 317
Semana 5 316
Semana 6 323
Semana 7 323
Semana 8 327
Semana 9 327
Semana 10 336
Semana 11 345

Yunit 4: Talwas nga Pamugong han Askidente

Ngan Unhan nga Pagtambal…………..…. 348
Panuyo …………………………………………. 349

Semana 1 350
Semana 2 353
Semana 3 357
Semana 4 364
Semana 5 367
Semana 6 373
Semana 7 377
Semana 8 379
Semana 9 384
Semana 10 390

xiv
162
 MGA PORMA NGAN
GIOS HAN LAWAS

163
Yunit 1

MGA PANUYO:

Kahuman pag-admi an siyahan nga bahin gamit an

modyul, gin lalauman nga mahihimo ini nga mga
nasunod:

1. Nakakapagpakita han durudilain nga mga

gios han lawas nga nagpapakita han
symmetrical ngan asymmetrical nga porma
gamit an mga parte han lawas.
2. Maipakita an tama nga pagkiwa ha durudilain
nga kiwa han locomotor.
3. Mahibaro an pagkakaiba ha mga kiwa nga
locomotor.
4. Makahimo pagpakita han mga durudilain nga
kiwa han locomotor nga naabuyon han
rhythm.
5. Umapi han mga mulay nga relay.
6. Maipakita an tama nga postura han
paglakat,pagtindog, ngan paglingkod.

164
 Leksiyon 1: BALANSE NGAN DIRI BALANSE
NGA GIOS HAN LAWAS

Buruhaton 1: Balanse o Diri?

Obserbahi an mga ladawan kilal-a kun ano

an ginpapakita nga gios o kiwa nga gamit an
parte han lawas. Balanse o dire Balanse. Isurat
ha iyo papel.

1. __________________ 2. _________________

3. _____________________

165
4. _______________ 5. _______________ ___

166
Leksiyon 2: MGA GIOS NGAN KIWA HAN LAWAS

Buruhaton 1 Paggrupo han mga Gios

Grupuha an mga mulay ug gios nga nauyon

han ira gios ug kiwa.

LUKSO LUKSO- DALAGAN DAUSDOS PAGPIKTAW

LUKSO

luksong tinik sudsod

tumbang preso sack race

jumping rope paglampaso

dakupdakupay paglakat

piko

167
Leksiyon 3: MGA GIOS NGA NASUBAY HA RHYTHM

Buruhaton 1 Paggios Base han Tukar

Buhata an mga aktibedades nga masunod

base han rhythm nga nababatian nga tukar.

1. pagbaros
2. paglakat
3. pagkiking
4. pagdalagan
5. paglukso
6. paglupad
7. paglangoy

168
Leksiyon 4: LINE RELAYS

Buruhaton 1: Tama o Diri?

Basaha an mga pahayag. Isurat ha iyo papel

kun tama o dire tama an mga pahayag.

_____1. An pagmulay han Stick Relay

nanginginahanglan hin gamit nga
Stick nga igpapasa ha kamulay.

_____ 2. Kinahanglan nga mag linya an

magmurulay ha Line Relay.

_____ 3. Ha pagmulay han Stick Relay

kinahanglan ipasa an Stick tikang ha
unahan han linya ngadto ha
katapusan nga pagdalagan.

______4. Kinahanglan nga sumunod han mga

balaud han pagmulay an usa nga
magmurulay.

169
Leksiyon 5: CIRCLE RELAY

Buruhaton 1 : Oo o Diri

Basaha ngan intindiha an mga pakiana.

Batuna pinaagi hin pagsurat ha iyo papel han
Oo o Diri.

_____1. An pagmulay han Circle Relay

kinahanglan nga magporma hin
lidong.

_____ 2. An pagmulay han Circle Relay

kinahanglan an haluag nga lugar.

_____ 3. An pagmulay han Circle Relay, an

magmurulay nadalagan ha palidong
nga direksiton.

170
Leksiyon 6: SHUTTLE RELAY

Buruhaton 1 : Mga Pahamtang

Basaha an mga pakiana ngan batuna hin

isakto. Idrowing ha iyo papel an malipayon nga
nawong  kun sakto o tama an ideya nga
ginpapahamtang ngan masulob-on nga nawong
 kun dire sakto o tama.
______1. Sumunod ba ako han mga balaud
han mulay?
______2. Gin huhuna-huna ko ba an kaupayan
han amon grupo samtang ako
nagmumulay?
______3. Waray ba ako maglimbong han akon
kamulay?
_____ 4. Akon bag in huhuna-huna nga dire
ako makasakit han akon kamulay
samtang kami nagmumulay?
______5. Gin kakarawat ko ba an akon
kapirdihan hin malipayon ug waray
pgdumot.

171
Leksiyon 7: TAMA NGA POSTURA HAN PAGLINGKOD

Buruhaton 1: Oo, Danay, Diri

Ibutang an tsek ha tuo nga column

katima basahon an mga pakiana ha ubos.

MGA PAKIANA Oo Danay Diri

1. Lumingkod ba ako nga

an akon tiil nakaplastar
ha salog?
2. Kun nalingkod,
nakaplastar ba an akon
bungkog o taludtod ha
luyo han lingkuran ?
3. Sakto ba an posisyon han
akon ulo samtang ako
nalingkod?

172
Leksiyon 8: TAMA NGA POSTURA HAN PAGLAKAT

Buruhaton 1: Tama nga Paglakat

Ibutang an tsek ha tuo nga column katima

basahon an mga pakiana ha ubos.

MGA PAKIANA Oo Danay Dire

1. Sakto ba an posisyon han

akon ulo samtang ako
nalakat?
2. Ginlalabyog ko ba an
akon mga butkon kun
ako naglalakat?
3. Pareho ba an distansiya
han akon paglakat?
4. Tadong ba an akon
sugbong ngan akon
lawas kun nalakat?
5. Dire ko ba gin dadanas
an akon tsinelas o
sapatos kun ako nalakat?

173
Leksiyon 9: TAMA NGA POSTURA HAN PAGTINDOG

Buruhaton 1: Tama nga Pagtindog

Basaha an mga pamulong. Isurat an tsek ( / )

kun tama an postura han pagtindog, ngan ekis ( x )
kun dire tama an postura han pagtindog.

______1. An tama nga postura han pagtindog,

an ulo kinahanglan dire naduko.
______ 2. An kamot nakabutang ha ligid han
lawas.
______3. Kinahanglan nga nakaplastar hin
tadong an duha nga sugbong.
______4. Kun natindog, Kinahanglan relax an
imo posisyon.

174