You are on page 1of 15

uiliam folkneri

suli rom amomdioda


romani

inglisuridan Targmna
medea zaaliSvilma

gamomcemloba artanuji
Tbilisi
uiliam folkneri
suli rom amomdioda

William Faulkner
AS I LAY DYING

redaqtori
zviad kvaracxelia

damkabadonebeli
viola tuRuSi

garekanis dizaineri
Teona WaniSvili

This translation published by arrangement with Random House,


an imprint of The Random House
Publishing Group, a division of Random House, Inc.

© gamomcemloba `artanuji~, 2012

ISBN 978-9941-421-93-8
hal smits
darli
jueli da me mindvridan movdivarT, bilikze. me
win, is – ukan. Tumca juels TxuTmeti futiT vus­
wreb, magram, sawyobidan Tvali rom vinmem gvadevnos,
misi farflebiani, daglejili Calis qudi Cems qudze
erTi TaviT maRla gamoCndeba.
fexiT gatkepnili da ivlisis mzisgan aguriviT
gamomwvari, lariviT gaWimuli biliki, nedli bambiT
dazvinul rigebs miuyveba Sua mindorSi mdgari sawyo­
bisaken, sawyobTan uxvevs, oTxive kuTxiT gars uvlis,
mere isev mindors misdevs fexiT gatkepnili da sad­
Rac Sors uCinardeba.
sawyobi uxeSi morebisganaa Sekruli, morsa da
mors Sua karga xania amocvenila sagozavi. calfer­
da, Catexilsaxuraviani oTxkuTxa sawyobi, cal mxa­
res gadazneqili, siZvelisagan naxevrad dangreuli
da carieli, ganmartoebiT dgas, mzis gulze, orive
mxares TiTo-TiTo farTo fanjara aqvs da bilikze
mimavals umal TvalSi ecema. sawyobamde rom mivalT,
vuxvev da biliks mivuyvebi. Cemgan TxuTmeti futiT
CamorCenili jueli win iyureba, erTs gadaalajebs
fanjaraSi da ukve sawyobSia. isev win iyureba, ufe­
ruli Tvalebi xis naWrebiviT usxedan gaxevebul sa­
xe­
ze; sawyobs oTxi didi nabijiT gaivlis. saxeze se­
riozuli gamometyvelebiT da dakerebuli xalaTiT,
sigaretebis maRaziis win gamodgmul xisgan gamoT­

5
lil indielis figuras hgavs, mxolod siarulze
etyoba, rom cocxalia; mere mopirdapire fanjaraSi
gadaabotebs da bilikze swored maSin gamodis, roca
me kuTxeSi vuxvev. erTmaneTisgan xuTi futis daSore­
biT mivdivarT da ukve juelia win. biliks axla aRma
mivuyvebiT, sanam frialo kldis Zirs mivadgebodeT.
talis forani wyarosTan dgas, meserze mibmuli,
sadaveebi kofozea Semoxveuli, SigniT ori skamia,
jueli wyarosTan Cerdeba, tirifis totze Camocmul
xaps iRebs da wyals svams. gverds vuqcev, biliks aRma
mivuyvebi da ukve keSis xerxis xmac mesmis.
gorakze rom avdivar, igi ukve aRar xerxavs, bur­
buSelebSi Camdgari cdilobs, ficari ficars moar­
gos. iq, sadac Crdili ar ecema, ficari oqrosaviT
– bajaRlo oqrosaviT yviTelia, gverdebze xeleCos
kvali etyoba, gluvi, uswormasworo: kargi durgalia
keSi. jojginaze ori Tamasa udevs, Sekrul kuboze
gadazomili. iCoqebs da TvalmoWutuli jer maT
kideebs gahyurebs, Semdeg Tamasebs gadmoiRebs da
xeleCos moimarjvebs. kargi durgalia... amaze uke­
Tes kubos ver inatrebda edi bandreni. moisvenebs da
myud­rod iqneba. saxlisken mivabijeb da ukan xeleCos
xma momdevs:
Cak... Cak... Cak...

Okora
ase rom, ramdenime kvercxi davzoge da guSin nam­
cxvrebi gamovacxve, marTlac kargi namcxvrebi gamo­
mivida. qaTmebi rom ar myavdes, ra gveSveleboda. kar­
gi mdeblebic arian, Tumca cotaniRa gadaurCnen opo­
sumsa da sxva mtaceblebs. axla, zafxulobiT gvele­

6
bic rom ar asveneben?! saqaTmes gveli Tu SeuCnda,
erTianad gaaCanagebs. ise, mister tals rom egona,
qaTmebi imaze ufro Zviri dagvijda da raxan Sevpir­
di, danakargs kvercxebiT aginazRaureb-meTqi, ufro
frTxilad unda vyofiliyavi. swored Cemi rCeviT ar
iyo, qaTmebi rom Cven mogvandes?! ise, ufro iafadac
SegveZlo gveyida, magram mis levingtonma mirCia, Tu
yidvaa, barem kargi jiSis iyideTo. mister talic
swored amave azrisaa, kargi jiSis Zroxa an Rori,
sabolood, imasac ufro momgebianad miaCnia. ise rom,
raxan bevri qaTami gagviwyda, kvercxebs saCvenod ve­
Rar gavimetebdiT, Tan, arc is mindoda, mister tals
davetuqse, qaTmebis yidva aki Cemi rCeviT mogvandes,
hoda, rodesac mis levingtonma laparaki namcxvrebze
Camoagdo, gavifiqre, gamovacxob, erTbaSad fuls vi­
Sovi da erTi-orad ufro meti qaTami meyoleba-meTqi.
yovel dadebaze TiTo kvercxi rom gadamenaxa, kver­
cxebze fuli aRar damexarjeboda. qaTmebma im kvi­
ras mainc imdeni kvercxi dades, aramc Tu gadavinaxe,
gavyide kidevac. nacxvrebic gamovacxve da fqvilSi,
Saqarsa da SeSaSic araferi damixarjavs. hoda, nam­
cxvrebi guSin gamovacxve, aseTi namcxvari sicoc­
xleSi ar gamomicxvia. marTlac rom kargi namcxvari
gamomivida. magram am dilas, qalaqSi rom CamovediT,
mis levingtonma gviTxra, qalbatonma gadaifiqra,
wveulebas aRar marTavso.
`asea Tu ise, namcxvrebi mainc unda aiRos!~ ambobs
keiti.
`ki, magram~, vambob me, `axla raRad unda!~
`mainc unda aiRos~, ambobs keiti, `magram, mdi­
dari qalbatonebi arian da rogorc moeprianebaT, ise
moiqcevian, Raribebi ki amas ver izamen~.

7
RmerTs simdidre arad uRirs, is xom yvelas gulSi
ixedeba, `iqneb SabaTs mainc gavyido bazarze~, vambob
me, `marTlac kargi namcxvari gamomivida~.
`TiToSi or dolars mainc mogcemen~, ambobs keiti.
`ara, ise ki, araferi damjdomia~, vambob me. kver­
cxebi gadavinaxe kidevac da aTiode, Saqarsa da
fqvilSi gavcvale. ise, marTlac araferi damjdomia,
mister talic xvdeba, rom es gadanaxuli kvercxebi
iyo da ara gasayidi. ase rom, viTomc mepovos, anda
vinmes eCuqebinos.
`raxan giTxra, unda aeRo kidevac~, ambobs keiti.
RmerTi Cven gulebSi ixedeba da Tu RvTis nebaa,
rom zogi patiosnebaze sxvanairad fiqrobs, me ro­
gorRa unda ganvsajo is, rac RmerTs daudgenia.
`me mgoni, qalbatoni namcxvrebs aRar aiRebs~, vam­
bob me, `ise, marTlac kargi namcxvari gamomivida~.
cxela, magram sabani mainc nikapamde aqvs atanili.
mxolod xelebi da saxe uCans. baliSs miwolila, Tavi
auwevia, rom fanjaraSi gaixedos, ganuwyvetliv gves­
mis keSis xeleCosa da xerxis xma, yruebic rom vyo­
filiyaviT, edi bandrenis saxe rom dagvenaxa, xerxis
xmas mainc gavigonebdiT da keSsac davinaxavdiT. edis
saxe ise aqvs Camomdnari, rom kanqveS Zvlebi TeTr
xazebad dastyobia. Tvalebi sanTlebs miugavs, rkinis
Sandlebze nela rom iRvenTeba. magram, sulis mara­
diuli xsna da saukuno Sewynareba saxeze jer ar dah­
fenia.
`marTlac kargi namcxvari gamomivida~, vambob me.
`magram edi rom acxobda, iseTi mainc ar aris~. etyo­
ba, gogos baliSis piric gaurecxavs da gauuToebia,
amasac Tu gauToeba hqvia. iqneb edim Tvali mainc
gaaxilos Tu sul ase unda iwves, axtajana gogosa da
oTxi mamakacis wyalobasa da meTvalyureobas mindo­
8
bili. `Cvens olqSi edi bandrens cxobaSi veravin ajo­
bebs~, vambob me, `Tu cxoba daiwyo, ai, maSin vityvi,
saamqveynod piri qna-meTqi~. maSin Cvens namcxvrebs
vinRa iyidis. mxolod Calis leibis SraSunze etyoba,
rom sunTqavs. loyaze dafenili Tma maSinac ki ar
irxeva, roca gogo Tavze adgas da maraos uniavebs.
vidre Cven vuyurebT, marao erTi xelidan meoreSi
swrafad gadaaqvs da Tan uniavebs da uniavebs.
`sZinavs?~ CurCulebs keiti.
`ara, keSis yureba aRar SeuZlia~, ambobs gogo.
gvesmis, rogor gadi-gamodis xerxi ficarSi. TiTqos
viRac xvrinavs, skivrze mjdomi iula Setrialda da
fanjaraSi gaixeda. misi yelsabami marTlac lamazad
exameba missave wiTel quds, verc ki warmoidgenT, rom
mxolod ocdaxuTi centi Rirs.
`ara, mainc unda aeRo is nacxvrebi~, ambobs keiti.
mSvenivrad movixmardi im fuls, miT umetes,
araferi damjdomia, gamovacxve da eg iyo; vetyvi,
yvela SeiZleba Secdes, magram yvela ver SeZlebs da
ver ainazRaurebs-meTqi. ase vetyvi.
viRaca Semodis holSi. darlia. kars ise Cauvlis,
oTaxSi arc ki ixedeba, sanam iula uyurebs, Tvals mie­
fareba; iula xels maRla swevs da jer mZivebs exeba
odnav, mere Tmas. mamCnevs, rom vuyureb da TvalebSi
azri uqreba.

darli
mama da vernoni ukana karTan sxedan. mama sabur­
nuTe yuTs xufs xdis da, ceriTa da saCvenebeli TiTiT
wingamoweul qveda tuCze burnuTs iyris. parmaRs rom
Cavuare, xapi kasrSi CavuSvi da wyali davlie.

9
`jueli sad aris?~ mekiTxeba mama. biWobaSive mivx­
vdi, rom wyali ufro gemrielia, Tu cota xans mainc
kedris kasrSi gaaCereb. Tbilic aris da grilic, Tan
iseTi gemo da surneli dahkravs, rogorc cxeli iv­
lisis qars, kedris xeebs rom arxevs. daaxloebiT eqv­
si saaTi unda gaaCero da mere xapiT Sesva. liTonis
WurWlidan wyali arasodes unda dalio.
RamiT kidev ufro ukeTesia. holSi, Calis leibze
viweqi da vucdidi, yvelas CasZineboda, rom mere
wamovmdgariyavi da isev kasrTan mivsuliyavi. kasri
Savad Canda, zed ficari edo, isic Savi, wylis umoZ­
rao zedapiri ki uZiro ormos hgavda; am ormoSi, sa­
nam xapiT avamRvrevdi da avsebul xapSic, sanam dav­
levdi, varskvlavebs vxedavdi. wyals rom davlevdi,
Tavi ufro didi megona. mere ki vicdidi, rom yvelas
dasZineboda da akecili perangiT vwoliliyavi. sxve­
bis fSvinvas vusmendi, Cems sxeuls xelis Seuxebla­
dac vgrZnobdi da Cumi sigrile sxeulze mexveoda.
Tan cnobismoyvareoba mklavda, sibneleSi keSic Tu
ase iqceva, an sanam aseTi survili gamiCndeboda, Cemze
ori wliT adrec Tu ase iqceoda-meTqi.
mamas terfebi saSinlad damaxinjebuli aqvs, TiTe­
bi mokrunCxuli, daRrecili, gamrudebuli, nekebze
frCxilebi aRarc etyoba, radgan bavSvobidan mZime
jafa adga, Sin Sekerili fexsacmeli ecva da sines­
teSi muSaobda. skamTan waRebi uwyvia, waRebi iseTi
mou­xeSavia, TiTqos blagvi najaxiT Tujisagan gamou­
CorkniaTo. vernoni qalaqSi iyo. iq samuSao xalaTiT
wasuli arasodes minaxavs. coli ar uSvebdao, odes­
Rac colic skolaSi aswavlida.
xapSi darCenili wyali miwaze movaqcie da saxelo­
Ti tuCebi gavimSrale. gaTenebamde wamova wvima. iqneb

10
daRamebamde iwvimos. `axla TavlaSia~, vambob me, `cxe­
nebs kazmavs~.
isev im cxens eTamaSeba. Tavlidan saZovarze gadis.
cxeni aRar Cans. griloSia, axlad tanayril fiWveb­
Si. jueli ustvens erTxel, Zlierad. cxeni frutu­
nebs, jueli xedavs, rom cxeni, wamiT, cisfer Crdi­
lebSi gaielvebs. kidev ustvens, cxeni swrafad eSveba
daRmarTze, fexebi daWimuli aqvs, yurebs lursavs,
mousvenari Tvalebi sxvadasxvafrad uelavs, oci
futis moSorebiT Cerdeba, Tavs atrialebs, eSmaku­
rad da molodiniT uyurebs juels.
`aqeT mobrZandiT, ser~, eubneba jueli, cxeni
ad­gi­
lidan mowydeba, swrafi sirbilisagan sxeuli
eZabeba, ena cecxliviT uelavs. fafari aSlia, kuds
iqnevs, Tvalebs atrialebs, uceb win gavardeba, kvlav
SeCerdeba, fexebs miatyupebs da juels Sescqeris.
jueli dinji nabijiT uaxlovdeba, fafarze eWideba.
juelis fexebi rom ara, orive mziT ganaTebul coc­
xal suraTs daemsgavsebodnen.
ai, sadacaa xeli unda stacos, magram cxeni uceb
yalyze dgeba, biWs zed awydeba. jueli moelvare
floqvebis labirinTSi ixlarTeba, cxenis fexebi ki
haerSi frTebiviT farTxaleben. floqvebSua, cxenis
aRmarTul mkerdqveS jueli swrfad, gvelis moqni­
lobiT iklakneba, magram vidre moaxerxebdes da xe­
liT ubiZgebdes, xedavs, rogor Sordeba miwas misi
maTraxiviT moqneuli, gveliviT sxarti sxeuli, mere
xels cxenis nestoebs waatans da isev miwaze eSveba.
dganan daZabulni, umoZraoni, Semzaravni, cxeni jiu­
tad cdilobs ukan daxevas, daWimuli fexebi ucax­
caxebs, Tavi dauxria, juelic dgas qviSaSi Cafluli
quslebiT. erTi xeliT cxenis cxel sunTqvas iridebs,

11
meore xels kiserze didxans uTaTunebs, efereba da an
gaafTrebuli uwmawurad lanZRavs.
dganan daZabulni, damfrTxalni, cxeni caxcaxebs,
frTxvinavs. mere jueli zurgze axteba. RvediviT
daxveuli misi sxeuli jer haerSia gamokidebuli,
mere ki cxens gaekvreba. meore wuTSi cxeni ukve ganze
gadgmuli fexebiT dgas, Tavdaxrili, sanam uceb adgi­
lidan mowydebodes. gorakidan Weneb-WenebiT Camodis,
jueli fafars wurbelasaviT gahkvria. Robisken midi­
an, mere cxeni Wenebas anelebs da Toxarikze gadadis.
`Tu daiRale~, ambobs jueli, `gaCerdi~.
TavlaSi Sesuli cxeni jer arc ki gaCerebula, rom
jueli miwaze xteba. cxeni bagaze dgeba. jueli ukan
misdevs. zurgiT mdgari cxeni ukan arc ki ixedeba, ise
urtyams juels floqvs, meored moqneuli floqvi ki
kedels ise xvdeba, TiTqos dambaCa gavardao. jueli
muSts mucelSi uTavazebs. cxeni kbilebis RrWeniT
abrunebs kisers misken. jueli axla saxeSi scems,
mere gejisken gaZvreba da zed Sedgeba, fiwals xels
waavlebs, Tavs daRunavs da ise iyureba karSi. arc bi­
likze Cans aravin da arc keSis xerxis xma aRwevs iqam­-
de. jueli Tivas Seswvdeba, Camoyris, orive xeliT Ca­
bRujavs da bagaSi Seaqvs.
`Wame~, eubneba, `xeTqe, sanam ukan ar wamirTmevia,
Se Rormucelav, Cemo sixarulo, Se ZaRliSvilo, Sena~.

jueli
sul imis bralia, rom is iq dgas, swored misi
fanjris Ziras. xerxavs da aWedebs im wyeul kubos.
unda Tu ara, xedavs. edi rom sunTqavs, is haeri sav­
sea kakuniT da xerxis xmiT. is xedavs keSs, romelic

12
TiTqos eubneba, Semomxedeo. Semomxede, ra karg kubos
gikravo. vuTxari, aqaurobas gascildi-meTqi, vuTxa­
ri, RmerTo Cemo, nuTu imisi kuboSi Cawvena geCqareba-
meTqi. swored aseve moiqca pataraobisas, roca dedam
Tqva, cota sasuqi rom mqonoda, yvavilebs gavaxareb­
dio. keSma maSinve comis sazel varcls wamoavlo xeli
da Tavlidan nexviT savse gamoutana.
da axla, danarCenebic rom kakaCebiviT Camomsxda­
ran! elian da Tan maraoebs iniaveben, xom vuTxari,
nuRara xerxav da nuRar aWedeb, adamiani Tvals ver
moxuWavs-meTqi. imas ki xelebi ise uwyvia sabanze, ro­
gorc amoTxrili ori fesvi, romelTa garecxva ucdi­
aT, magram amaod garjilan. me vxedav maraos da diui
delis xels. vuTxari, iqneb cota xniT Tavi daanebo-
meTqi, Tan xerxaven, Tan aWedeben, Tan saxeze maraoTi
atexili qari gadasdis, adamiani moqanculia, sunTqva
uWirs da wyeuli xeleCoc sul ufro nela da nela ga­
dis da gamodis, rom gzaze yvela gamvleli SeCerdes,
dainaxos da Tqvas, ra kargi durgaliao. keSis magiv­
rad eklesiidan me rom Camovvardniliyavi, an mamis
nacvlad SeSis gudura me rom damcemoda da loginad
me rom Cavvardniliyavi, mTeli olqis nabiWvrebi axla
mis sayureblad veRar movidodnen, radgan TuU RmerTi
arsebobs, maSin ra jandabis RmerTia, an risTvis aris,
maSin marto Cven viqnebodiT, mxolod me da edi am
maRal gorakze da imaT ki qvebs pirdapir cxvir-pirSi
davuSendi, an aviRebdi da pirdapir davuSvebdi gora­
kidan TavianT cxvir-pirianad, kbilebianad da TavianT
RmerTianad, vidre edi damSviddeboda da is wye­ uli
xeleCoc ufro nela ar gavidoda da ar gamovidoda,
sul ufro nela ar gavidoda da ar gamovidoda da ma­
Sin Cvenc mSvidad viqnebodiT.

13
darli
vuyurebT, kuTxeSi rogor uxvevs da kibeze rogor
amodis. Cvenken arc ki ixedeba. `mzad xarT?~ gvekiTxe­
ba.
`Tu ukve Seabi~, veubnebi, `moicade~. mamas uyurebs.
vernoni gaunZrevlad apurWyebs. Cveuli sidinjiTa
da sizustiT pirdapir apurWyebs winkarTan dagro­
vil nagavSi. mama muxlebze xelebs nel-nela isvams.
Tan kldis Txems gahyurebs mindvris gadaRma. jueli
erTxans Tvals adevnebs, mere ki kasrTan midis da
isev wyals svams.
`arc gadauwyveteli saqme miyvars da arc gaube­
davi adamiani~, ambobs mama.
`sami dolari cota ar aris~, vambob me. mamas peran­
gi kuzze ufro metad gadascrecia. oflis laqebi ar
amCnevia. mis perangze erTi oflis laqac ar minaxavs
– ocdaori wlisa yofila, muSaobis dros rom mzes
daukravs da axla yvelas imas eubneba, erTxel mainc
rom gavofliande, kidec gadavyvebio. amas ambobs da
mgoni, sjera kidec.
`cocxals rom ver mouswroT~, ambobs is, `dardad
gahyveba~.
vernoni nagavSi apurWyebs. dilamde gawvimdeba.
`am imediTaa~, ambobs mama, `moindomebs, rom gzas
axlave davadgeT. vici misi xasiaTi, Sevpirdi, rom
cxenebi Sebmuli meyoleboda da mzad viqnebodiT. am
imediTaa~.
`is sami dolari namdvilad dagvWirdeba~, vambob
me. is mindors gahyurebs. xelebs muxlebze isvams. rac
kbilebi dasZvra, fiqrSi wasuls tuCebi SigniT uvar­
deba xolme. gauparsavi wveriT beber ZaRls hgavs.

14
`swrafad gadavwyvitoT, rom daRamebamde mivaRwioT
da tvirTic droze davudoT~. vambob me.
`deda arc ise cudadaa~, ambobs jueli, `ena Caigde,
darl~.
`marTalia~, ambobs vernoni, `dRes TiTqmis Zvele­
burad gamoiyureba, ise ar aris, mTeli kvira rom iyo.
Sen da jueli rom dabrundebiT, iqneb loginSi wamom­
jdaric dagixvdeT~.
`Sen ukeT unda icode~, ambobs jueli, `erTTavad
aq trialeb da Tvals ar acileb. Senca da Senianebic~.
vernoni Sehyurebs mas. juels sisxlmowolil saxeze
Tvalebi uferuli xis naWrebiviT usxedan. is Cvenze
erTi TaviT maRalia, mudam ase iyo. erTxel vTqvi
kidec, deda yvelaze ufro xSirad swored amitom
wkeplavda da efereboda. Cvens saxlSi yvelaze medi­
durad imas eWira Tavi. amitom daarqva dedam jueli*,
me es erTxel vTqvi kidec.
`ena Caigde, juel~, ambobs mama, Tan TiTqos arc
usmens. mindors gahyurebs, xelebs muxlebze isvams.
`vernonisaTvis ramdenime jori rom gamogverTmia,
wamogeweodiT~, vambob me, `is rom ar gvelodebodes...~
`oh, Caigde eg Seni SeCvenebuli ena~, ambobs jueli.
`deda CvenTan erTad mgzavrobas moisurvebs~, am­
bobs mama. muxlebze xelebs isvams. `ar miyvars gaube­
davi adamiani~.
`wevs da uyurebs, rogor randavs keSi im wyeul...~
ambobs jueli. amas uxeSad, gaafrTebiT ambobs, mag­
ram im sityvas mainc ar axsenebs. patara biWsa hgavs,
romelsac ar unda sibneles rom SeuSindes, magram si­
CumeSi Tavisive xmac ki afrTxobs.

*
Jewel (ingl.) – ganZi, saunje.

15

You might also like