Professional Documents
Culture Documents
ემილ ჩორანი
ქვეყნად მოვლენის
უსიამოვნებაზე
emil Corani
qveynad movlenis usiamovnebaze
ISBN 978-9941-11-621-6
www.diogene.ge
I
Ramis sami saaTi. SevigrZnob jer am erT wams, Semdeg ki
dev erTs, TiToeul wuTs aRvricxav.
ratom es yvelaferi? _ imitom, rom davibade.
esaa uZilobis gansakuTrebuli saxe, romelsac TiTi da
badebisken aqvs gaSverili.
`mas aqeT, rac qveyanas movevline~. es aqeT iseTi sazare
li mniSvnelobiT damZimebuli meCveneba, rom sruliad auta
neli xdeba.
arsebobs Semecneba, romelic wonasa da mniSvnelobas ac
lis imas, rasac vakeTebT: sakuTari Tavis garda, misTvis
yvelaferi safuZvels aris moklebuli. radgan im donemde
wmindaa, rom obieqtis ideac ki sZuls, igi warmogvidgens am
ukidures codnas, romlis mixedviTac, sulerTia, ganvaxor
cielebT Tu ar ganvaxorcielebT raime qmedebas, da romel
sac Tan axlavs aseve ukiduresi kmayofileba: kerZod is, rom
SeeZlos imeoros, rogorc ki amis saSualeba miecema, rom
Cvens xelTagan momdinare arc erTi Jesti ar Rirs imad, rom
misi Tanaziari viyoT, rom substanciis namcecebi arafers
amboben Rirebuls, rom `realoba~ _ es absurdis samflobe
7
loa. aseTi Semecneba imsaxurebs, `sikvdilis Semdgomad~ iwo
debodes: is moqmedebs, TiTqos Semmecnebeli cocxalic iyos
da Tan arc iyos cocxali. yofna da yofnis xsovna. `es ukve
warsulia~, _ ambobs is yvelaferze, rasac ganasrulebs, TviT
moqmedebis momentSic ki, romelic amis gamo awmyos aris mo
cilebuli.
Cven sikvdilisken ar gavrbivarT, Cven dabadebis katas
trofisgan viltviT, erTmaneTs vaxtebiT _ ltolvilebi,
romlebic daviwyebas cdiloben. sikvdilis SiSi mxolod mo
mavlisken mimarTuli proeqciaa SiSisa, romelic saTaves Cve
ni dabadebis pirvelive wamidan iRebs.
faqtia, Zalianac ar mogvwons, dabadebaSi Wirsa da ubedu
rebas vxedavdeT. gana TavSi ar CagvibeWdes, rom is iyo umaR
lesi sikeTe, rom yvelaze uaresi Cveni karieris bolosaa da
ara mis dasawyisSi? TumcaRa boroteba, namdvili boroteba,
Cven ukanaa da ara Cven win. swored esaa, rac gamorCa qristes
da buda mixvda: `am qveyanaze sami ram rom ar arsebuliyo, o,
mowafeno, qveyanas srulyofili ver moevlineboda...~ da mo
xucebulobisa da sikvdilis win is ayenebs dabadebis faqts _
yvela sisustisa da ubedurebis saTaves.
adamians SeuZlia yvelanair WeSmaritebas Seewyos, rogo
ri damangrevelic unda iyos is, oRond im pirobiT, rom is
sxva yvelafris adgils daikavebs da daitevs imdenive sasi
cocxlo energias, ramdensac imeds, romelic Caanacvla.
arafers vakeTeb, asea namdvilad. magram vuyureb, rogor
gadis saaTebi _ rac jobia imas, rom maT Sevsebas vcdilobde.
8
aucilebeli araa, wignze muSaobisas Tavs Zalas atande,
mxolod imis Tqmaa saWiro, loTis an momakvdavis yurSi Ca
CurCulebad rom Rirdes.
Tu ra donis regress ganicdis kacobrioba, amaze ukeTe
sad araferi amtkicebs: SeuZlebelia, ipovo Tundac erTi xal
xi, erTi tomi, sadac bavSvis dabadeba jer kidev gamoiwvevda
glovasa da vaebas.
aujanyde memkvidreobas _ niSnavs, ajanyde miliardobiT
wlis winaaRmdeg, pirveli ujredis winaaRmdeg.
yvelanairi sixarulis dasawyisSi _ dasasruls Tu ara _
RmerTi dgas.
me, romelic uSualo awmyoSi Tavs mSvidad verasdros
vgrZnob, mxolod is macdunebs, rac Cemamde iyo, rac aqauro
bas maSorebs _ uricxvi wami, roca me ar viyavi. ardabadebuli.
damcirebis fizikuri moTxovnileba. visurvebdi, jala
Tis Svili vyofiliyavi.
ra uflebiT loculobT CemTvis? Suamavali ar mWirde
ba, me TviTon vuSveli Cems Tavs, marto. ubedurisgan, albaT,
kidev miviRebdi, magram sxva aravisgan _ wmindanic rom yofi
liyo. ver vitan, rodesac Cems gadarCenaze wuxdebian. Tu ga
9
darCena mZags, Tu mas gavurbivar, maSin rogori Tavxedobaa es
Tqveni locvebi! moaSoreT aqedan! rac unda iyos, Cven erTi da
imave RmerTebis msaxurni ar varT. Tu Cemebi uZlurni arian,
yvelanairi safuZveli gvaqvs, vifiqroT, rom Tqvenebsac bevri
araferi SeuZliaT. romc davuSvaT, rom isini iseTebi arian,
rogoradac Tqven warmogidgeniaT, maT mainc ar eqnebaT sakma
risi Zala, ganmkurnon Cems mexsierebaze ufro Zveli SiSisagan.
rogori sacodaobaa SegrZneba! eqstazic, albaT, meti
araferia.
dangreva, Seqmnilis ganadgureba _ erTaderTi amocanaa,
rac adamianma SeiZleba sakuTar Tavs dausaxos, Tu igi es
wrafvis _ razec yvelaferi miuTiTebs _ rom Semoqmedisgan
gansxvavdebodes.
vici, rom Cemi dabadeba SemTxveviTobaa, sasacilo inci
denti, da mainc, rogorc ki viviwyeb sakuTar Tavs, ise viqce
vi, TiTqos sakacobrio movlena iyos, sasicocxlod mniSvne
lovani samyaros svlisa da wonasworobisaTvis.
Caidino yvela danaSauli, mamobis garda.
rogorc wesi, adamianebi elian imedgacruebas: ician, rom
mouTmenlebi ar unda iyvnen, is adre Tu gvian mova; rom imed
gacrueba acliT, TavianT imwuTier saqmeebs mixedon. sxvagva
radaa saqme iluziebisgan Tavisufali adamianis SemTxvevaSi:
misTvis moqmedeba da imedgacrueba erTia, misi lodini saWiro
10
aRaraa, igi iqaa. drois svlisgan gaTavisuflebiT man SesaZle
beli STanTqa da momavali zedmeti gaxada. `Tqvens momavalSi
ver SegxvdebiT, _ eubneba is sxvebs. _ erTi wamic ki ar aris,
saziaro rom gvqondes~. misTvis xom mTeli momavali ukve aqaa.
roca dasasruls dasawyisSi movkravT Tvals, droze swra
fad viwyebT moZraobas. gonebis ganaTebas, SemaZrwunebel
imedgacruebas Tan mohyveba sicxade, romelic Tvalis axelas
gaTavisuflebad aqcevs.
Tavs vaRwev garegnul mxares da mainc masSi vixlarTebi,
ufro sworad, Suagzaze var, garegnul mxaresa da imas Soris,
rac mas uaryofs _ is, rasac arc saxeli aqvs da arc Sinaar
si, rac araferia da yvelaferi. maT gareT gadamwyvet nabijs
verasodes gadavdgam. Cemi buneba maiZulebs, vitivtivo, mara
diul gaurkvevlobaSi viborialo, da romc mecada SeCereba,
raimes gadawyveta, Cemive xsniT daviRupebodi.
Cemi imedgacruebis unari yovelgvar warmodgenas aRema
teba. swored misi wyalobiT SemiZlia mesmodes budasi, mag
ram xelsac is miSlis, rom misi mimdevari viyo.
is, rac CvenSi TanagrZnobas veRar aRZravs, aRarc iTvle
ba da aRarc ar se
bobs. aqve vxvdebiT, Tu ra tom wyvets ase
swrafad Cveni warsuli Cvenad yofnas _ raTa istoriad iqces,
iseT ramed, rac ukve aRaravis exeba.
gulis siRrmeSi gindodes, iyo iseTive uqoneli, iseTive
Sesabralisi, rogoric RmerTi.
11
adamianebs Soris namdvili kavSiri mxolod mdumare Ta
namyofobiT myardeba, garegani kavSiris ararsebobiT, iduma
li da usityvo urTierTobiT, romelic Sinagan locvas hgavs.
rac samoci wlisam vici, is vicodi oci wlis asakSic. or
moci wlis xangrZlivi, fuWi garja SemowmebisTvis...
rogorc wesi, ise var darwmunebuli, rom yvelaferi mok
lebulia mdgradobas, safuZvelsa da gamarTlebas, vinmes Se
winaaRmdegeba rom gaebeda, Tundac is adamiani yofiliyo,
visac yvelaze metad vafaseb, maSinve Sarlatanad da WkuaT
xelad warmomidgeboda.
bavSvobidan vgrZnobdi saaTebis svlas, Tavisufals yve
lanairi kavSirisagan, yvela qmedebisa da movlenisagan, dro
is gancal keve
bas im yve laf ri
sagan, rac is ar iyo, mis av
tonomiur arsebobas, mis gansakuTrebul statuss, mis impe
rias, mis tiranias. cxadze cxadad maxsovs is SuadRe, roca
dacarielebuli samyaros winaSe pirvelad viyavi mxolod da
mxolod daumorCilebel wamTa rbola, romlebic sakuTari
movaleobis Sesrulebaze uars ambobdnen. dro Cems xarjze
scildeboda yofierebas.
iobisgan gansxvavebiT, Cemi gaCenis dRe ar damiwyevlia.
ai, danarCeni dReebi ki SeCvenebebiT avavse...
12
sikvdils mxolod uaryofiTi mxareebi rom hqondes,
kvdoma ganuxorcielebeli aqti iqneboda.
yvelaferi aris. araferi ar aris. rogorc erT, ise meore
formulas Tanabari uSfoTveloba mohyveba Tan. mSfoTvare
adamiani ki, Tavisda saubedurod, am ors Sua rCeba, akanka
lebuli da dabneuli. yovelTvis raRac wvrilmanis Semyures,
Zala ar Seswevs, Seekedlos yofnis an aryofnis usafrTxoebas.
normandiis am sanapiroze, adrian dilas, aravin mWirdeboda.
Toliebi nervebs miSlidnen _ qvebis sroliT gavyare. maTi yu
riswamRebi, arabunebrivi kivili, bolos mivxvdi, zustad is iyo,
rac mWirdeboda _ rom mxolod sazarels SeeZlo Cemi damSvi
deba, rom swored masTan Sesaxvedrad avdeqi mzis amosvlamde.
cocxali _ uecrad mancvifrebs am sityvis ucnauroba,
TiTqos is arc aravis esadagebodes.
roca yvelaferi cudadaa da sakuTari tvinis Secodebas
viwyeb, dauokebeli survili mipyrobs, qveynierebas gancxa
debebiT mivmarTo. ai, swored maSin vxvdebi, Tu ra ubadruki
ufskrulebidan Zvrebian reformatorebi, winaswarmetyvele
bi da mxsnelebi.
visurvebdi, Tavisufali viyo, usaSvelod Tavisufali. Ta
visufali, rogorc mkvdradSobili.
13
is, rom cxadSi amdeni gaugebroba da usiamovneba aRwevs,
Cveni uZilo Rameebis uxeiro gamoyenebis Sedegia.
dabadebiT Cveni Sepyrobiloba, romelsac Cvenive warsu
lis winareSi gadavyavarT, gemos ukargavs Cvens momavals, aw
myosa da warsulsac ki.
iSviaTia dReebi, postistoriaSi aRmoCenili, RmerTebis
mxiarulebas rom ar Seveswro adamianis epizodis miwuruls.
saWiroa alternatiuli xedva im droisaTvis, roca uka
naskneli samsjavros idea aRaravis daakmayofilebs.
idea, arseba, yvelaferi, rac ki gansxeuldeba, kargavs
Tavis saxes, groteskad iqceva. ganxorcielebis frustracia.
arasodes gamoZvre SesaZleblidan, inebivro maradiul ga
dauwyvetelSi, dagaviwydes, daibado.
namdvili, erTaderTi ubedureba _ dRis Suqis xilvaa. igi
saTaves agresiulobidan iRebs, dasabamSi gamefebuli eqspan
siisa da mZvinvarebis principidan, yvelaze uaresisken mis
wrafebidan, romelmac isini gaaRviZa.
rodesac vinmes mravali wlis Semdeg isev vxvdebiT, ajo
bebs, erTmaneTis pirispir davsxdeT da saaTebis ganmavloba
Si araferi vTqvaT, raTa siCumis wyalobiT Cvens gaognebas
sakuTar TavTan sitkboeba dascaldes.
14
sakvirveli siberwiT aRbeWdili dReebi. imis magivrad,
rom mixarodes, gamarjvebas vzeimobde, rom es gvalva dRe
saswaulad vaqcio, masSi Cemi miRwevis, simwifis, erTi sit
yviT, Cemi gaTavisuflebis mowmobas vxedavde, Tavs nebas vaZ
lev, javrma da cudma ganwyobam Semipyros, imdenad Zlieria
CvenSi pirveli adamiani _ dauRalavi gaiZvera, romelsac Za
la ar Seswevs, gauCinardes.
aRtacebuli var induri filosofiiT, romlis arsebiTi
amocanac sakuTari Tavis daZlevaa; da yvelaferi, rasac vake
Teb da razec vfiqrob, aris mxolod me da mes usiamovnebani.
rodesac vmoqmedebT, mizani gagvaCnia. ukve ganxorciele
bul qmedebas ki Cvens TvalSi iseve aRar aqvs realoba, rogorc
mizans, romlis ganxorcielebasac veswrafodiT. amgvarad, am
yvelaferSi arsebiTi bevri araferi iyo _ mxolod da mxo
lod TamaSi. magram arian iseTebic, romlebic TviT moqmedebis
momentSic ki TamaSs acnobiereben: isini daskvnas wanamZRvrebSi
xedaven, ganxorcielebuls _ SesaZlebelSi; isini Zirs uTxrian
seriozulobas uSualod im faqtiT, rom arseboben.
irealobis, universaluri ararsebobis xedva erTobli
vi Sedegia yoveldRiuri SegrZnebisa da ucabedi TrTolisa.
yvelaferi TamaSia _ am aRmoCenis gareSe SegrZnebas, romel
sac adamiani Tavisi dRe da moswreba daatarebs, ar eqneboda
damaxasiaTebeli niSani, romelic Cvens metafizikur gamocdi
lebebs esaWiroebaT, raTa gansxvavdebodnen maTive imitacie
bisagan, sxvadasxva diskomfortisagan. nebismieri diskomfor
ti xom mxolod da mxolod marcxiani metafizikuri gamocdi
lebaa.
15
rodesac gamogveleva interesi, romelsac sikvdilisadmi
viCendiT, da mivxvdebiT, rom misgan mets verafers miviRebT,
dabadebas mivubrundebiT _ uZiro xrams mivaSurebT...
ai, zustad am momentSi tkivils ganvicdi. es movlena,
CemTvis ase mniSvnelovani, ararsebulia, warmoudgenelic ki
danarCeni arsebebisaTvis, sul yvelasaTvis. RmerTis garda,
Tuki SeiZleba am sityvas mniSvneloba hqondes.
yoveli mxridan gvesmis, rom Tundac yvelaferi amao iyos,
kargad akeTebde imas, ra sac ake
Teb _ amao ar aris. mag ram
esec amaoa. imisaTvis, rom am daskvnamde mixvide da bolomde
gauZlo mas, aucilebelia, aranairi profesia ar gqondes, an
ukidures SemTxvevaSi, mefe iyo, solomoniviT.
ise viqcevi, rogorc yvela da maT msgavsadac, vinc yve
laze metad mZuls; magram saqmes imiT vasworeb, rom vnanob
yvela qmedebas, rac movimoqmede, kargsa Tu cuds.
sadaa Cemi SegrZnebebi? isini CemSi gauCinardnen, da vin
aris es me, Tu ara jami am gamqrali SegrZnebebisa?
araCveulebrivi da umniSvnelo _ es ori zedsarTavi sa
xeli erT aqts miemarTeba da, Sesabamisad, im yvelafers, rac
mas Sedegad mohyveba, upirveles yovlisa ki _ sicocxles.
16
gonebis sicxade erTaderTi mankierebaa, romelic Tavisu
fals xdis _ Tavisufals udabnoSi.
wlebis gasvlasTan erTad mcirdeba maTi ricxvi, visTanac
saerTo enis gamonaxva SegviZlia. roca aRaravin darCeba, vi
sac mivmarTavdiT, bolos viqnebiT iseTebi, rogorebic viya
viT saxelSi CaZirvamde.
rodesac lirikulobaze uars ambob, erTi gverdis Sev
se
bac ki ga moc
dad iq ceva: ris
Tvis unda wero _ rom Tqva
zustad, rac saTqmeli gqonda?
ver davuSvebT, vinme iseTma gangvsajos, vinc Cvenze naklebi
itanja. da radganac TiToeuls Tavi araRiarebuli iobi hgonia...
vocnebob aRsarebis idealur mimRebze, romelTanac yve
lafris Tqma, yvelafris aRiareba SeiZleba, vocnebob yve
lafrisadmi gulgril wmindanze.
uxsovari droidan moyolebulma kvdomam cocxali sik
vdils SeaC via. sxva riTi av
xsnaT, rom mwe ri Tu mRrRne li,
adamianic ki, cotaodeni pranWva-grexis mere axerxebs, ase
Rirseulad gafSikos fexi.
samoTxe autaneli iyo, Torem pirveli adamiani mas ro
gorRac Seewyoboda. es samyaroc aseTia, radgan an samoTxes
17
mivtiriT, an sxva samoTxis imedi gvaqvs. ra vqnaT? saiT wa
videT? martivad, arc araferi vqnaT da arc arsad wavideT.
janmrTeloba uTuod sikeTea. magram janmrTelebs war
Tmeuli aqvT amis danaxvis SesaZlebloba, radganac gacno
bierebuli janmrTeloba, TavisTavad, safrTxeSi myofi jan
mrTelobaa, an erTi nabiji uklia aqamde. radganac aravin
tkbeba avadmyofobisgan TavisuflebiT, SegviZlia yovel
gvari gazviadebis gareSe vilaparakoT janmrTelebis samar
Tlian sasjelze.
zogierTs ubedureba dastydomia Tavs, sxvebs ki akviate
ba stanjavs. romeli ufro Sesacodia?
ar minda, Cem mimarT samarTlianni iyvnen. yvelafris ga
reSe gavidodi iolas, usamarTlobis tonikis garda.
`yvelaferi tkivilia~. gaTanamedrovebuli budisturi for
mula ityoda: `yvelaferi koSmaria~.
aseve, nirvanac, romelic mowodebulia, bolo mouRos
qveynad gamefebul tanjva-wvalebas, mxolod zogierTebisaT
vis gankuTvnili saSveli ki aRar iqneboda, aramed iseTive
sayovelTao gaxdeboda, rogoric Tavad koSmaria.
ra aris erTi jvarcma im yoveldRiur jvarcmasTan Seda
rebiT, rasac uZilobiT gatanjuli uZlebs?
18
gvian saRamos aqeT-iqiT xeebCarigebul gzas mivuyvebodi,
rodesac Cems fexebTan wabli Camovarda. xmam, romelic wab
lma gaxleCisas gaiRo, eqom, romelic am xmam CemSi gamoiwvia,
Jruantelma, sruliad Seusabamo rom iyo am umniSvnelo Sem
TxvevasTan, saswaulis moziared gamxada, bolomde gamabrua
da damaTro _ TiTqos metad aRar arsebobda kiTxvebi, mxo
lod da mxolod pasuxebi... mTvrali viyavi aTasobiT mou
lodneli sicxadiT, romelTaTvisac ar vicodi, ra meqna...
ai, amgvarad, TiTqmis Sevexe umaRless. da mainc, vamjobi
ne, seirnoba gamegrZelebina.
Cvens tkivilebs sxvas mxolod imitom vuziarebT, rom ma
sac ganvacdevinoT tkivili _ Tavis Tavze avaRebinoT. gu
lis mogeba rom gvndomeboda, mas mxolod Cveni abstraqtuli
tanjvis moziared gavxdidiT _ ai, amas ki sixaruliT Tan
xmdebian isini, visac vuyvarvarT.
Tavs ver vapatieb, rom davibade. TiTqos am samyaroSi
SemoRweviT raRac saidumlo SevbRale, raRac uzenaes val
debulebas vuRalate, gamouTqmeli codva Cavidine. Tumca
zogjer, roca naklebad mkacri var, dabadeba im ubedurebad
warmomidgeba, romlis arcodnis SemTxvevaSi veraferi manu
geSebda.
azri arasdros aris ucodveli. radgan Seubralebelia,
radgan agresiaa, igi borkilebis msxvrevaSi gvexmareba. Tu
movaSorebT imas, rac azrSi borotia da demonuric ki, maSin
uari unda vTqvaT gaTavisuflebis ideazec.
19
yvelaze saimedo saSualeba, rom ar Secde, aris is, rom
ueWvelobas ueWvelobaze uTxaro Ziri.
Tumca faqti faqtad rCeba: yvelaferi, rac mniSvnelova
nia, eWvis miRmaa Seqmnili.
rac Tavi maxsovs, Segnebuli maqvs, rom aq, qvemoT is ad
gili ar aris, rac me mWirdeboda, da verc aq yofnas Sevegue
bodi. amis gamoa, rom erTi bewo sulieri siamaye ar Semmate
bia, da rom Cemi arseboba warmomidgeba, rogorc degradacia
da fsalmunis cveTa.
Cvenive panikiT nakvebi Cveni fiqrebi momavlisken arian
mimarTulni, SiSis gzas mihyvebian, sikvdils erwymian. daba
debisken ma Ti mi mar
Tva da iZu le
ba, rom dar Cnen iq _ niS
navs, ukan davabrunoT, isev im gzas gavuyenoT, romelic ukve
gamoiares. amgvarad, isini dakargaven Zalas _ am daucxro
mel daZabulobas, romelic sikvdilis saSinelebas udevs sa
fuZvlad da romelic sasargebloa Cveni fiqrebisTvis, Tu
surT, gafarTovdnen, gamdidrdnen, Zala moikribon. axla uk
ve vxvdebiT, Tu ratom akliaT SemarTeba sawinaaRmdego gzis
gavlisas da ise araqaTgamoclilni arian, rom roca bolos
da bolos Tavdapirvel sazRvars miadgebian, imis Zalac aRar
aqvT, iqiT gadaixedon _ arasdrosgaCenilisken.
Cemi sawyisi ki ar aris CemTvis mniSvnelovani, aramed Tavad
sawyisi mainteresebs. me Tu Cems dabadebas _ meorexarisxovan
akviatebas _ SubliT vaskdebi, imis gamoa, rom ver movaxerxe,
sul pirvel momentamde mimeRwia. yvela individualuri cu
20