NANSE

SEKTOR BANKOWY
POLSKA NA TLE TOP-20 KRAJÓW O NAJWIĘKSZYM POZIOMIE ROZWOJU SYSTEMU FINANSOWEGO
(W SKALI OD 0 – NAJNIŻEJ DO 1– NAJWYŻEJ)

W praktyce poziom rozwoju systemu finansowego jest pochodną rozwoju dwóch jego podstawowych filarów, tj.
sfery instytucjonalnej oraz rynków finansowych.
Przyjmując za MFW, że sferę instytucjonalną tworzą banki, towarzystwa ubezpieczeniowe, fundusze
inwestycyjne i emerytalne, a rynki finansowe obejmują rynki akcji, rynki obligacji i rynki instrumentów
pochodnych, można wskazać główne czynniki odpowiedzialne za istniejące dysproporcje w poziomie rozwoju
systemów finansowych poszczególnych krajów.

POZIOM ROZWOJU SFERY INSTYTUCJONALNEJ I RYNKÓW FINANSOWYCH W KRAJACH EU-27 ORAZ

SZWAJCARII I WIELKIEJ BRYTANII

Prawidłowością jest, iż kraje wysoko rozwinięte cechuje relatywnie wysoki poziom rozwoju zarówno sfery
instytucjonalnej, jak i rynków finansowych.
Oba te obszary mają bowiem istotne znaczenie w zapewnianiu odpowiedniego finansowania dla sfery realnej
gospodarki, a tym samym tworzą spójny ekosystem umożliwiający utrzymanie wysokiego poziomu rozwoju
społeczno-gospodarczego.
GŁÓWNE RYZYKA W SYSTEMIE FINANSOWYM W POLSCE

CREDIT CRUNCH
• credit crunch można określić jako sytuację niepożądanego ograniczenia akcji kredytowej banków i
dostępności kredytów dla podmiotów gospodarczych, spowodowaną czynnikami leżącymi po stronie
podaży kredytu albo po stronie popytu na kredyt, na skutek pogorszenia sytuacji finansowej
kredytodawców lub kredytobiorców.
• liquidity crunch jest pojęciem, które opisuje pierwszą fazę credit crunch, w której ze względu np. na
panikę wśród uczestników rynku następuje załamanie rynku płynności w gospodarce, przede
wszystkim krótkoterminowego rynku międzybankowego.
• capital crunch określa z kolei taką formę credit crunch, który jest spowodowany niedoborami
kapitałowymi banków z powodu ich obniżenia w wyniku poniesionych strat lub zmian wymogów
nadzorczych (współczynników kapitałowych).

INDEKS SOVEREIGN-BANK NEXUS

W Polsce można wskazać na trzy płaszczyzny tych powiązań - rząd pełni jednocześnie rolę:
(1) Właściciela (kontroluje znaczną część sektora),
(2) Dłużnika (udział obligacji skarbowych w aktywach banków jest znaczny) oraz
(3) Nadzorcy (poprzez reprezentację rządu w KNF).
Indeks sovereign-bank nexus jest iloczynem rang centylowych wszystkich trzech zmiennych.
Ze względu na swoją konstrukcję indeks przyjmuje wartości od 0 do 1. Wartość indeksu bliska 1 oznacza, że
poziomy wszystkich trzech składowych zbliżają się do swoich historycznych maksimów.

BANK A INSTYTUCJA KREDYTOWA

BANK jest osobą prawną utworzoną zgodnie z przepisami ustaw, działającą na podstawie zezwoleń
uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod
jakimkolwiek tytułem zwrotnym. (art. 2 Ustawy Prawo bankowe)
INSTYTUCJA KREDYTOWA - podmiot mający swoją siedzibę za granicą Rzeczypospolitej Polskiej na terytorium
jednego z państw członkowskich unii europejskiej, zwanych dalej „państwami członkowskimi”, prowadzący we
własnym imieniu i na własny rachunek, na podstawie zezwolenia właściwych władz nadzorczych, działalność
polegającą na przyjmowaniu depozytów lub innych środków powierzonych pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym
i udzielaniu kredytów lub na wydawaniu pieniądza elektronicznego. (art. 4 pkt 17 Ustawy Prawo bankowe)

RYZYKO BANKOWE
Ryzyko bankowe jest to możliwość wystąpienia sytuacji w trakcie przeprowadzania transakcji przez bank, która
polega na zagrożeniu nieotrzymania kapitału lub nieosiągnięcia zysku z tytułu zaangażowania w transakcję.
Ryzyko bankowe wynika głównie z wysokiej dźwigni finansowej, która jest najbardziej istotną cechą bilansu
banku.
RODZAJE RYZYK BANKOWYCH:
Ryzyko kredytowe jest to ryzyko niewypłacalności dłużników banku (nieterminowej spłaty zobowiązań przez
kredytobiorców, pożyczkobiorców, leasingobiorców itd.)
Ryzyko utraty płynności finansowej. Ryzyko płynności związane jest z właściwym dopasowaniem aktywów i
pasywów.
Ryzyka rynkowe:
 Ryzyko stopy procentowej
 Ryzyko walutowe (niekorzystnej zmiany kursu walutowego)
Ryzyko operacyjne jest to ryzyko mające charakter techniczno-organizacyjny, skupiające się na operacjach
przeprowadzanych przez bank oraz jego podstawowej działalności.

KREDYT BANKOWY A BANKOWA POŻYCZKA PIENIĘŻNA

KREDYT BANKOWY ART. 69. 1. PB
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie
kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z
niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w
oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
BANKOWA POŻYCZKA PIENIĘŻNA
Przez umowę pożyczki bankowej bank zobowiązuje się przenieść na własność pożyczkobiorcy kwotę środków
pieniężnych, a pożyczkobiorca zobowiązuje się do zwrotu kwoty pożyczki wraz z odsetkami oraz do zapłaty
prowizji od udzielonej pożyczki.
(Art. 720. § 1. KC przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego
określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę
samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy)

ZDOLNOŚĆ KREDYTOWA
ART. 70. 1. PB Bank uzależnia przyznanie kredytu od zdolności kredytowej kredytobiorcy.
Przez zdolność kredytową rozumie się zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach
określonych w umowie.
Kredytobiorca jest zobowiązany przedłożyć na żądanie banku dokumenty i informacje niezbędne do dokonania
oceny tej zdolności.
Na wniosek ubiegającego się o kredyt przedsiębiorcy, bank przekazuje, w formie pisemnej, wyjaśnienie
dotyczące dokonanej przez siebie oceny zdolności kredytowej. Opłata za sporządzenie takiego wyjaśnienia
powinna być odpowiednia do wysokości kredytu.

UDZIELENIE KREDYTU PODMIOTOM NIEMAJĄCYM ZDOLNOŚCI KREDYTOWEJ

ART. 70. 2. Osobie fizycznej, prawnej lub jednostce organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, o ile posiada
zdolność prawną – podmiotom, które nie mają zdolności kredytowej, bank może udzielić kredytu pod
warunkiem:
1) ustanowienia szczególnego sposobu zabezpieczenia spłaty kredytu;
2) przedstawienia niezależnie od zabezpieczenia spłaty kredytu programu naprawy gospodarki podmiotu,
którego realizacja zapewni – według oceny banku – uzyskanie zdolności kredytowej w określonym
czasie, przy czym programem naprawy gospodarki podmiotu, może być w szczególności układ przyjęty
w ramach postępowania restrukturyzacyjnego prowadzonego zgodnie z ustawą z dnia 15 maja 2015 r.
– PRAWO RESTRUKTURYZACYJNE (dz. u. z 2016 r. poz. 1574 i 1579).
WARUNKI WYPOWIEDZENIA UMOWY KREDYTU PRZEZ BANK
ART. 74. W czasie obowiązywania umowy kredytu kredytobiorca jest obowiązany przedstawić – na żądanie
banku – informacje i dokumenty niezbędne do oceny jego sytuacji finansowej i gospodarczej oraz umożliwiające
kontrolę wykorzystania i spłaty kredytu (monitoring kredytowy).
ART. 75.
1. W przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo w przypadku
utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej bank może obniżyć kwotę przyznanego kredytu albo
wypowiedzieć umowę kredytu, o ile ustawa z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne nie
stanowi inaczej.
2. Termin wypowiedzenia, o którym mowa w ust. 1, o ile strony nie określą w umowie dłuższego terminu,
wynosi 30 dni, a w razie zagrożenia upadłością kredytobiorcy – 7 dni.

POLITYKA KREDYTOWA BANKÓW KOMERCYJNYCH

POLITYKA KREDYTOWA OBEJMUJE KRYTERIA I WARUNKI UDZIELANIA KREDYTÓW PRZEZ BANKI.
Kryteria udzielania kredytów są rozumiane jako ustalone przez bank minimalne standardy zdolności kredytowej,
jakie musi spełnić kredytobiorca, aby uzyskać kredyt.
Warunki udzielania kredytów są to cechy umowy kredytu uzgadniane przez bank i kredytobiorcę, w tym marża
odsetkowa, pozaodsetkowe koszty kredytu, maksymalna kwota kredytu, wymagane zabezpieczenia i
maksymalny okres kredytowania.

KREDYT KONSUMENCKI
USTAWA z dnia 12 maja 2011 r. O kredycie konsumenckim
Art. 3. 1. Przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż
255 550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w
zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi.
1a. Przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się także umowę o kredyt niezabezpieczony hipoteką,
który jest przeznaczony na remont domu albo lokalu mieszkalnego, w tym w wysokości większej niż wysokość
określona w ust. 1.
2. Za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności:
1) umowę pożyczki;
2) umowę kredytu w rozumieniu przepisów prawa bankowego;
3) umowę o odroczeniu konsumentowi terminu spełnienia świadczenia pieniężnego, jeżeli konsument
jest zobowiązany do poniesienia jakichkolwiek kosztów związanych z odroczeniem spełnienia świadczenia;
4) umowę o kredyt, w której kredytodawca zaciąga zobowiązanie wobec osoby trzeciej, a konsument
zobowiązuje się do zwrotu kredytodawcy spełnionego świadczenia;
5) umowę o kredyt odnawialny.

OBOWIĄZKI KREDYTODAWCY I POŚREDNIKA KREDYTOWEGO PRZED ZAWARCIEM

UMOWY O KREDYT KONSUMENCKI
Art. 7. 1. Kredytodawca lub pośrednik kredytowy w reklamach dotyczących kredytu konsumenckiego
zawierających dane dotyczące kosztu kredytu konsumenckiego, w szczególności stopę oprocentowania, podaje
konsumentowi w sposób jednoznaczny, zrozumiały i widoczny:
1) stopę oprocentowania kredytu łącznie z informacją o tym, czy jest to stopa stała, zmienna czy też
zastosowanie mają obydwie te stopy; informacje te podaje się wraz z wyodrębnieniem opłat
uwzględnianych w całkowitym koszcie kredytu;
2) całkowitą kwotę kredytu;
3) 3) rzeczywistą roczną stopę oprocentowania - RRSO.
Art. 11. Kredytodawca lub pośrednik kredytowy zobowiązany jest przed zawarciem umowy o kredyt
konsumencki udzielić konsumentowi wyjaśnień dotyczących treści informacji przekazanych przed zawarciem
umowy oraz postanowień zawartych w umowie, która ma zostać zawarta, w sposób umożliwiający
konsumentowi podjęcie decyzji dotyczącej umowy o kredyt konsumencki.
Art. 12. Konsument ma prawo do otrzymania, na wniosek, bezpłatnego projektu umowy o kredyt konsumencki,
jeżeli w ocenie kredytodawcy lub pośrednika kredytowego, spełnia on warunki do udzielenia mu kredytu
konsumenckiego przez tego kredytodawcę lub pośrednika kredytowego. Projekt umowy powinien zawierać
dane konsumenta, o których mowa w art. 30 ust. 1 pkt 1 oraz wszystkie warunki, na których kredyt mógłby
zostać udzielony.

KREDYT HIPOTECZNY
USTAWA z dnia 23 marca 2017 r. O kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu
hipotecznego i agentami
Art. 3. 1. Przez umowę o kredyt hipoteczny rozumie się umowę, w ramach której kredytodawca udziela
konsumentowi kredytu lub daje mu przyrzeczenie udzielenia kredytu zabezpieczonego hipoteką lub innym
prawem związanym z nieruchomością mieszkalną lub przeznaczonego na sfinansowanie niezwiązanego z
działalnością gospodarczą lub prowadzeniem gospodarstwa rolnego nabycia lub utrzymania:
1) prawa własności budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną
nieruchomość, a także ich budowy lub przebudowy w rozumieniu art. 3 pkt 6 i 7a ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. –
Prawo budowlane;
2) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu;
3) prawa własności nieruchomości gruntowej lub jej części;
4) udziału:
- we współwłasności budynku mieszkalnego
- we współwłasności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość
- w nieruchomości gruntowej.
SZCZEGÓLNE FORMY KREDYTU HIPOTECZNEGO
2. Za umowę o kredyt hipoteczny uważa się w szczególności umowę:
1) pożyczki,
2) kredytu w rozumieniu art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe,
3) o odroczeniu konsumentowi terminu spełnienia świadczenia pieniężnego,
4) o kredyt, w której kredytodawca zaciąga zobowiązanie wobec osoby trzeciej, a konsument zobowiązuje się do
zwrotu kredytodawcy spełnionego świadczenia,
5) o kredyt odnawialny
– O ile spełnia warunki określone w ust. 1.
WALUTA KREDYTU HIPOTECZNEGO
Art. 6. 1. Kredyt hipoteczny może zostać udzielony wyłącznie w walucie lub indeksowany do waluty, w której
konsument uzyskuje większość swoich dochodów lub posiada większość środków finansowych lub innych
aktywów wycenianych w walucie udzielenia kredytu hipotecznego lub walucie, do której kredyt hipoteczny jest
indeksowany.
2. W przypadku umowy o kredyt hipoteczny w walucie obcej kredytodawca, na wniosek konsumenta, jest
obowiązany dokonać zmiany waluty umowy o kredyt hipoteczny na inną walutę, jeżeli:
1) Konsument uzyskuje w tej walucie większość swoich dochodów lub posiada większość środków
finansowych lub innych aktywów wycenianych w tej walucie, według stanu na dzień dokonania
ostatniej oceny zdolności kredytowej w odniesieniu do tej umowy o kredyt hipoteczny, lub
2) waluta ta jest walutą państwa członkowskiego, w którym konsument miał miejsce zamieszkania w dniu
zawarcia umowy o kredyt hipoteczny lub w którym ma miejsce zamieszkania w dniu złożenia wniosku.
ZDOLNOŚĆ KREDYTOWA KREDYTOBIORCY
Art.21.1.Przedzawarciemumowyokredythipotecznykredytodawcajestobowiązanydokonaćocenyzdolnościkredytowej.
2. Ocena zdolności kredytowej jest dokonywana na podstawie informacji uzyskanych od konsumenta, z baz danych lub ze zbiorów danych
kredytodawcy.
3. Konsument przedstawia, na żądanie kredytodawcy i we wskazanym przez kredytodawcę terminie, dokumenty i informacje niezbędne do
dokonaniaocenyzdolnościkredytowej.
4.Ocenazdolnościkredytowejjestdokonywanazgodniezart.70ustawyzdnia29sierpnia1997r.–Prawobankowe.
5. Pośrednik kredytu hipotecznego oraz agent są obowiązani przekazać właściwemu kredytodawcy wszelkie informacje uzyskane od konsumenta,
niezbędnedoprzeprowadzeniaocenyzdolnościkredytowej.
6. Kredytodawca jest obowiązany ustanowić i stosować procedury i określić informacje, na podstawie których jest dokonywana ocena zdolności
kredytowej.Proceduryiinformacje,októrychmowawzdaniupierwszym,sądokumentowaneiprzechowywane.
7. Ocena zdolności kredytowej dokonywana przez kredytodawcę nie może opierać się w głównej mierze na założeniu, że wartość rynkowa
nieruchomości:
1)przewyższakwotękredytuhipotecznegolub
2) wzrośnie, chyba że umowa o kredyt hipoteczny jest zawierana w celu budowy, przebudowy lub remontu nieruchomości w rozumieniu art. 3 pkt
6,7ai8ustawyzdnia7lipca1994r.–Prawobudowlane.