MİMARİ ANLATIM TEKNİKLERİ I

yazı
anlatım tekniklerinde yazının önemi

Harf ve rakamlar, mimari anlatım çizimlerinin ayrılmaz

parçasıdır. Çizimle ortaya konan her şeklin, gerçekle
ilgisini yazı ve rakamlar kurmaktadır. Tasarlanan her
teknik sorun, derinlik-genişlik ve yükseklikten oluşan
boyutlara sahiptir. Her boyut o boyutu açıklayan
rakamla belirlenmek zorundadır. Yine tasarlanan her
teknik konunun, bir tanımı söz konusudur. Ayrıca
resimden gerçeğe geçerken malzeme, teknik ve
teknolojik gibi fiziki bağlılıklar içindedir. Bu aşamalar
yazı ile aydınlatıcı bilgi açıklamalarına gerek
göstermektedir. Bu ilişkiler belirlemekte yazı bir araçtır.
HARF BİÇİMLERİNİN KÖKENİ
İlk alfabenin, Mısır ve İsrail arasındaki yörede bulunan
Sami kavmi tarafından MÖ 2000 yıllarında kullanıldığı
sanılmaktadır. Sami Alfabesi ile Eski Mısır Hiyeroglifinin
büyük benzerliği bulunmaktadır. Başka alfabeler Sami
Alfabesinden türemiştir. Bu alfabe Fenikeliler
tarafından uyarlanmış ve 24 harflik alfabe içinde
geliştirilmiştir. Fenikelilerin yalnız sessiz harflerden
oluşan alfabesine Yunanlılar sesli harfleri
eklemişlerdir. Yunan Alfabesini benimseyen Romalılar
bu alfabede kendi
dillerine göre bazı değişiklikler yapmışlar ve böylece
MÖ 700 yıllarında Latin Alfabesi oluşmuştur. 22
karakterden meydana gelen Latin Alfabesi bugün için
değişmez özelliklere sahiptir. Modern alfabenin harf
biçimleri Latin harflerinin biçimlerinden türemiştir. XV.
yüzyılda baskının icadı, elle çizilen harflerin
biçimlerinde değişiklikler yapılmasına neden olmuştur.
Latin harfleri, orijinal biçimlerini değiştirerek günümüze
kadar gelmiştir.
harf anlatı üslupları

Gotik, Latin, İtalik ve Text gibi harf anlatımları

vardır. Kesik uçlu kalemlerin kullanılmasıyla elde
edilmiş, düzey çizgileri kalın, yatay ve eğik çizgileri
ince olan ve çizgi uçları çıkıntılarla bitirilmiş harfler,
Latin harfler olarak tanımlanır. Eğik harfler italik
olarak, ince çizgilerle süslenmiş Ortaçağa ait Gotik
biçimi Text olarak, tek kalınlıklı içi dolu veya boş
harfler Gotik olarak tanımlanır.

Gotik harfler, mühendis ve mimarların ilgilendikleri harflerdir. Bu
harflerin kolay okunabilmeleri, kolay ve süratli
yazılabilmelerinden dolayı çizimlerde kullanılmışlardır. Eski Latin
harfleri de mimarlar tarafından oldukça çok kullanılmıştır. Büyük
bir anlatı güzelliğine sahip olduklarından taş ve bronz üzerine
yazılarda ve özellikle yapıların cephelerinde kullanılmışlardır.
harf anlatı üslupları
Mimari teknik çizimlerinde kullanılacak yazının,
okumayı güçleştirecek her tür süslemeden
kaçınılarak sade ve düzgün olarak yazılması gerekir.
XIX. Yüzyılın sonlarında endüstrinin gelişimi
sırasında basit bir kalemin tek çizgisiyle
yapılabilecek basit, okunaklı harflere olan
gereksinme açıkça belirdi. Bu gereksinmeyi
karşılamak için Gotik harflere dayanan eğik ve dik
harflerin büyük ve küçük harfleri Reinhardt
tarafından geliştirildi.
 harf anlatı üslupları

Belli biçim ve boyutlarda, bir düzen

içinde yazılan bu yazıya Standart yazı
d e n i l m e k t e d i r. S t a n d a r t y a z ı , d i k v e
eğik yazı olarak iki konumda
y a z ı l m a k t a d ı r. E ğ i k s t a n d a r t y a z ı ,
makine, elektrik vb. teknik çizimlerde
k u l l a n ı l ı r. H a r f v e r a k a m l a r s a t ı r
ç i z g i s i n e 7 5 d e r e c e e ğ i k l i k t e y a z ı l ı r.
Dik standart yazı, çoğunlukla mimari
ve inşaat teknik çizimlerinde
k u l l a n ı l ı r.
y a z ı n ı n s ta n d a r d i z a s y o n u
Reinhardt tarafından çizgilerin sistematik
serisiyle tek çizgili harfler geliştirildiğinde
teknik yazının standardizasyonuna doğru ilk
adım atılmış oldu.
ya z ı da ay n ı l ı k ( y e k n e sa k l ı k )
Mimari proje anlatımlarında, dik ya da eğik
y a z ı n ı n s a d e c e b i r i k u l l a n ı l m a l ı d ı r.
Kelimelerdeki harflerin aralıkları yaklaşık
olarak eşit bölünmeli ve kelimeler de eşit
a r a l ı k l a r l a n e t o l a r a k a y r ı l m ı ş o l m a l ı d ı r.
Kelime ve harf aralıklarında, çizgi
koyuluğunda, harf eğikliğinde ve harf
yüksekliğinde aynılık yazının güzel olması
i ç i n g e r e k l i d i r. H a r f y ü k s e k l i ğ i n d e , h a r f
eğikliğinde aynılık, ince yardımcı çizgilerin
ç i z i l m e s i y l e s a ğ l a n a b i l i r.
ya z ı da ay n ı l ı k ( y e k n e sa k l ı k )
 görsel yanılgı
Güzel bir etki edilmesinde beyaz ve
siyah alanlar başarılı bir şekilde
d e n g e l e n m e l i d i r. Ö r n e ğ i n H h a r f i n i n
genişliği kare görünümü almaması için
y ü k s e k l i ğ i n d e n d a h a a z t u t u l m u ş t u r. 8
rakamının üst gözü, statik denge
v e r e b i l m e k i ç i n d a h a k ü ç ü k t ü r.
statik denge (stabilite)
Belli harf ve rakamların üst bölümü, alt bölümlerine genişlikçe
eşitse üstleri ağır görünür. Bunun düzeltilebilmesi için üst
bölümler hacim olarak küçültülmelidir. Örneğin, B, E, F ve H
harflerinin merkezi yatay çizgilerinin, merkezin az üstünden
çizilmelidir.
 yazı boyutları ve yazı
YA Z I T E K N İ Ğ İ satırları

Yazı serbest el çizimidir. Bu nedenle harf ve Büyük ve küçük harfler bir arada kullanıldığında
rakamların kalem kaldırılmadan çizilen küçük harf yüksekliği 2,5 mm alınırken büyük
tuşlamalarının çizimi ve bu tuşlamaların çizim harf 3,5 mm olmalıdır.
doğrultusu yazıda çok önemlidir. Tuşlamalardaki
yatay çizgiler soldan sağa doğru ve bütün dik,
eğik ve eğri tuşlamalar da yukarıdan aşağı doğru
çizilmelidir.
Yazı………….. Y a z ı … … … … . . Yazı…….. Y a z ı … … … … . . Yazı…………..
Büyük ve küçük harflerin yükseklikleri, harfler arasındaki boşluklar, satırlar arasındaki en az uzaklık değerleri