Professional Documents
Culture Documents
Ünite 5: Tipografi
1
WTK209U-GÖRSEL WEB TASARIMI
Ünite 5: Tipografi
(orta), bold (kalın), extra bold (çok kalın), heavy (ağır) ve • Metinde kullanılan yazı fontları, metnin vermek
ultra (aşırı)’dır. Farklı kalınlıklara sahip bu uyarlamaların istediği mesajın önüne geçmemelidir.
condensed (yoğunlaştırılmış), regular (normal) ve • Metin içerisinde duruma göre farklı fontlar tercih
extended (seyreltilmiş) uyarlamaları, farklı açılara sahip edilebilir. Fakat okunurluğu azaltacak ve dikkat
roman (dik) ve italik (eğik) uyarlamaları ile işleme dağıtacak şekilde fazla font kullanılmamalıdır.
seçenekleri outline (kontür), shaded (gölgeli), decorated • Kullanılan fontların baskıya uygun olması
(süslü) de bulunmaktadır. gerekmektedir.
Metni oluştururken karakterlerin biçimsel özelliklerinin ve Dan Mayer’in font seçimi için belirlemiş olduğu beş kural:
oranlarının yanı sıra metnin okunurluğu açısından harfler,
sözcükler ve satırlar arasındaki boşluk da önemlidir. Bu • Duruma uygun seçim
boşluk düzenleri aşağıdaki gibi açıklanabilir: • Font ailelerini bilme
• Arka planın metnin önüne geçmemesi
• Harf Boşluk Düzeni: Okunurluğu artırabilmek • Kullanım amacına göre seçim
için büyük puntolarla yazılan başlıkların harf
• Kuralsızlık
aralıklarının doğru bir şekilde düzenlenmesi
önemlidir. Harf aralarındaki boşlukların ne çok Büyük ve Küçük Harf Kullanımı: Uygun font
az ne de çok fazla olmamasına dikkat edilmelidir. belirlendikten sonra metin içerisinde büyük ve küçük harf
• Sözcük Boşluk Düzeni: Metni oluşturan kullanımına dikkat edilmelidir. Metni komple büyük
sözcüklerin arasındaki boşluklar “ı” harfinin harflerle yazmak metnin okunurluğunu azalttığı gibi yazılı
genişliği kadar olmalıdır. Başlıkların daha iyi iletişimde büyük harf ile yazmak, karşı tarafa bağırarak
algılanması ve bütünün algılanması sağlanarak konuşmak anlamına da gelmektedir. Diğer taraftan,
daha akıcı bir okuma için sözcükler arasındaki devamlı aynı şekilde hiç hareketsiz ilerleyen yazı da
boşluklar azaltılır. okuyucuda sıkıcılığa sebep olacak ve belli bir zaman sonra
• Satır Boşluk Düzeni: Bir metinde satırlar arası okumayı bırakacaktır. Bu nedenle, büyük harfler
boşluk düzenlenirken boşluğun ne çok az ne de başlıklarda ve cümle başında, sadece büyük harflerden
çok fazla olmamasına dikkat edilmelidir. Metni oluşan yapılar ise kısa uyarılarda, yönlendirme
okuyan bir kişi satır boşluklarından kaynaklanan levhalarında, emir cümlelerinde kullanılmalıdır. Bu
sorundan dolayı aynı satırı tekrar okumamalı ya durumlar dışında metnin devamında alt ve üst kuyruk
da satır atlayarak başka satırlara geçmemelidir. yapıları sayesinde gözü tekdüzelikten kurtaran ve metnin
Satır aralıkları düzenlenirken harflerin alt okunurluğunu arttıran küçük harfler tercih edilmelidir.
(descender) ve üst (ascender) uzantılarının Boşlukları Düzenleme: Metni oluşturan sözcüklerin ve
satırlarda kaybolmaması da önemlidir. İdeal satır sözcükleri oluşturan kelimelerin arasındaki boşluklar ile
arası boşluk ölçüsüne harfin punto değerine 2 satırlar arasındaki boşluklar da tipografi seçiminde dikkat
eklenerek ulaşılır. edilmesi gereken önemli noktalardan biridir. Bir metinde
Tipografik Kurallara Dayalı Tipografi Seçimi boşluklar düzenlenirken dikkat edilmesi gereken hususlar
şu şekilde sıralanabilir:
Bir tasarım yapılırken görsellerin kullanılması kadar doğru
tipografi seçimi de metin okunurluğunun sağlanması • “Sözcükler arasında” ve “noktalama
açısından çok önemlidir. Tipografi seçiminde takip işaretlerinden sonra” bir boşluk bırakılır.
edilmesi gereken adımlar sırasıyla aşağıdaki gibidir: • “Harf arası” ya da “satır arası” boşluk gereğinden
1. Font Seçimi fazla arttırıldığında/azaltıldığında okuma güçlüğü
2. Büyük ve Küçük Harf Kullanımı doğar.
3. Boşlukları Düzenleme • Paragraf boşluğu verildiği durumlarda satırların
4. Metni Düzenleme arası ayrıca açılarak paragraf vurgulanmaya
5. Yayınlanacak Ortamı Seçme çalışılmaz.
Font Seçimi: Metnin okunurluğunda öncelikli olarak font Metni Düzenleme: Oluşturulan metnin sayfada doğru
seçiminin doğru yapılması gerekmektedir. Font seçimi şekilde konumlandırılması okunurluğu artıracaktır. Göz,
aşaması en zor aşamadır. Çünkü bu aşamada metin sayfada aynı yapıda hareket etmek isteyeceğinden, metnin
yazarlarının karşısına yüzlerce font çıkmaktadır. Font satırlarının aynı hizada başlaması metni okuyan kişi için
seçiminde dikkat edilecek hususlar şu şekilde sıralanabilir: faydalı olacaktır. Metni düzenlerken dört farklı hizalama
ya da bloklama tekniği kullanılır.
• Yazının yazılma amacına göre font seçimi
değişiklik gösterir. Formal bir metin için • Sola Yaslı (Soldan Blok, Sola Hizalı): Metnin
geleneksel fontlardan serif’li yazı fontu tercih sola yaslanması ile oluşturulan her satırın aynı
edilebilirken; informal bir metin için modern başlangıç noktasında başladığı ve sonunun farklı
fontlardan olan sans serif’li yazı fontu tercih olabildiği sayfa düzeni yapısıdır. Soldan sağa
edilmelidir. doğru okuma düzeni, gözün her satırda aynı
başlangıç noktasına dönmesini sağladığından
2
WTK209U-GÖRSEL WEB TASARIMI
Ünite 5: Tipografi
3
WTK209U-GÖRSEL WEB TASARIMI
Ünite 5: Tipografi
Cardinal’in amacı, web tasarımcılarının esnek, kullanıcı 2. Bootstrap dosyası indirildikten sonra aynı
dostu arayüze sahip uygulamalar için kolaylıkla sayfanın alt kısmında bulunan “Basic Templates”
ölçeklenebilir ve sürdürülebilir CSS yapısı oluşturmalarını başlıklı kısımdaki kodlar kopyalanarak bir html
sağlamaktır. Cardinal’in benimsendiği modern sayfası oluşturulur.
yaklaşımlardan biri CSS Box Model’dir. Bu sayede a. Bu aşamada, kopyalanan html kodları ile
sayfadaki ögelerin genişlik ve yükseklikleri kolaylıkla bir web sayfası oluşturmak için
belirlenebilir. Bootstrap’te olduğunu gibi ön işlemci olarak Dreamweaver programı kullanılabilir.
Less CSS yapısını kullanmaktadır. b. Burada dikkat edilmesi gereken nokta
oluşturulan html sayfasının HTML5
Concise: Sürdürülebilir CSS yollarından en önemli
sayfa özelliğinde olmasıdır.
adımlar olan Sass, Less ve Stylus temelli CSS
3. Oluşturulan HTML5 sayfasına Bootstrap için
çerçevesidir. Bunun yanı sıra basit CSS yapısı da tercih
hazırlanacak olan “Basic Template” kodu
edilebilir. www.concisecss.com adresinden .zip dosyası
eklendikten sonra kaydedilir.
indirilerek tasarımlarda kullanılabilir. Web tasarımında
a. Dreamweaver’da oluşturulan HTML5
gereksiz kodlarla yapıyı şişirmeden ihtiyaç̧ duyulan
sayfası, masaüstünde oluşturulan klasöre
eklentilerin kolaylıkla eklenebildiği bir yapıdır. Temel
kaydedilir.
kullanımda gerekli olan başlık, paragraf, tablolar, formlar
b. Kaydetme işleminden sonra daha önce
ve butonlar gibi ögeleri içinde barındırmaktadır.
indirilen .zip’li Bootstrap dosyasının
Furtive: Izgara yapısının ve ögelerin boyutlandırılmasında içindeki dosyalar HTML5 sayfasının
rem parçası için Flexbox ve SVGs kullanımı gibi gelişmiş kaydedildiği klasöre taşınır.
web standartları etrafında geliştirilmiş CSS çerçevesidir. c. Oluşturulan HTML5 dosyası ile
www.furtive.co adresinden .zip dosyası indirilerek web Bootstrap dosyalarının aynı klasörde yer
tasarımlarında kullanılabilir. Furtive, eski tarayıcıların alması daha önce “Basic Template”
desteklemediği küçük CSS ayak izine sahiptir ve CSS bölümünden alınan kodlarla
indirmeleri için gerekli olan bant genişliğini kesmektedir. gerçekleştirilen CSS dosyalarını
Gelişmiş web tasarımı projelerinde kullanılmak üzere bağlama ile web sayfasının sorunsuz
geliştirilmiş yapıdır. Esnek ızgara yapısıyla sayfa yapıları çalıştırılması sağlanmıştır. Bu sayede,
rahatlıkla cihaz boyutuna göre ölçeklenebilir. web sayfasında görünmesini istediğimiz
içeriklere Bootstrap dosyasının içindeki
BassCSS: Esnek uygulamaları yapmak için temel stil,
CSS dosyaları ile şekillendirmeler
yardımcı programlar, ana hat ve renk stili ögelerinin
yapılabilecektir.
oluşturulmasını sağlayan CSS çerçevesidir. Bu çerçeveyi
4. Kod kısmında el ile kodlama yapılabileceği gibi
kullanmak için herhangi bir .zip dosyası indirmeye gerek
Bootstrap dosyalarının indirildiği
yoktur. Web üzerinden sağlanan CSS dosyasının HTML
www.getbootstrap.com adresinde “Components
kodları kullanılarak tasarım bağlanılabilir. CSS dosyasının
(Bileşenler)” sekmesinden tipografi paketlerine
içerdiği stil kolay bir şekilde kişiselleştirilebilir ve ulaşmak mümkündür. Burada bulunan kodları
tipografi ile oynamalar yapılabilir. kullanarak web şablonunda bulunması gereken
Mueller: Sass ve Compass temelinde yapılmış esnek ögeler sayfaya rahatlıkla eklenebilmektedir.
modüler ızgara sistemidir. www.muellergridsystem.com a. “Components (Bileşenler)” sekmesinde
adresinden .zip dosyası indirilerek web tasarımlarında bulunan bileşenleri kullanarak bir sayfa
kullanılabilir. Mueller ile ya HTML ögelerine sınıf düzenlemek istenildiğinde, sayfanın
eklenerek ya da tercihe bağlı olarak düzenli HTML ögeleri sağındaki bileşenler seçilerek kodları
“grid()” fonksiyonu kullanılarak ızgara yapılabilir. kopyalama yoluyla html uzantılı
Mueller ızgarası, Masonry JS Kütüphanesi ile sıralı HTML5 sayfasına eklenebilir. Bu
kullanılabilir. sayede sayfalar kolaylıkla üretilebilir.
Yukarıda belirtilen tipografi paketlerinin yanı sıra Tuktuk, Bootstrap gibi tipografi paketleri ile hazırlanan web
Base, Toast, CSS Lint, CSS Prism, PCSS, Normalize.css şablonlarının en önemli özelliği her platformda ve her
gibi daha birçok tipografi paketi bulunmaktadır. Web boyuttaki cihazda görüntülenmesinde sorun yaşanmaması
tasarımı projesinin amacına uygun olarak bu paketlerden ve altta bulunan gezinme çubuğu yerine içeriğin sayfaya
herhangi biri tercih edilerek web sayfası geliştirilebilir. sığdırılmasıdır. Aynı içeriğin tablet bilgisayarlarda ve
akıllı telefonlarda görüntülenmesinde de sorun
Tipografi Paketi ile Web Sayfası Oluşturma oluşmamaktadır. Ekran boyutuna ve cihazın sahip olduğu
Bootstrap tipografi paketi kullanılarak bir web şablonu işletim sistemine göre sayfa yapısı iyileştirilmekte ve
hazırlamak için aşağıdaki adımlar izlenmelidir: görüntülenmesi sağlanmaktadır.
1. Bootstrap’e ait .zip dosyası
www.getbootstrap.com adresinden “Download
Bootstrap” düğmesine basarak indirilir.