WTK209U-GÖRSEL WEB TASARIMI
Ünite 4: Logo Tasarımı
Giriş
Günümüzde hem bireysel hem kurumsal görsel kimlik
çalışmalarına sıkça rastlanmaktadır. Amblem, logo ve
logotayp (logotype) tasarımları, görsel kimliğin inşası ve
sürekliliğinin sağlanması noktasında en önemli elemanlar
arasında sayılabilir. Kurumların görsel kimliklerinin bir
parçası olan logolar basılı işlerde olduğu kadar yaygın
olarak dijital ortamlarda da kullanılmaktadır. Kurumların
etkileyici logo tasarımları müşteriler ve rekabet hâlinde
olunan firmalar için oldukça önemli bir farkındalık
aracıdır. Kurumun web ortamı başta olmak üzere
görünürlüğünün önemsendiği tüm iletişim ortamlarında
logo tasarımlarıyla görünür hale gelmek, kurum imajına
ve kimliğine oldukça önemli katkılar sağlamaktadır.
Görsel İletişim Kavramı
İnsanlar dış dünyayla çoğunlukla görme ve işitme
duyularını kullanarak iletişim kurmaktadır. Bu iki duyuyu
temel alan ve iki kanal varsayımı olarak adlandırılan bir
çoklu ortam varsayımı da bulunmaktadır. Varsayıma göre
görsel ve işitsel uyarıcılar aracılığıyla sunulan bilgilerin
işlenmesi için iki ayrı kanal kullanılmaktadır. Bu
kanallardan gelen bilgiler birbirleriyle ilişkilendirilerek
anlamlı hale getirilmektedir.
Görsel iletişim, insanlık için oldukça eski bir iletişim
türüdür. Dolayısıyla, günümüzde önemli bir temele sahip
olan görsellere dayalı iletişimin ilk insanın gündelik
gereksinimlerinin temelinde yer aldığı bilinmektedir. İlk
insanların, görsel iletişim yoluyla yaşamlarını
sürdürebildikleri ve hayatta kalabildikleri beraberinde de
kültür ürettikleri söylenebilir. Günümüzde ilk insanlar
tarafından oluşturulan bu görsel semboller incelenerek,
tarih öncesi dönemden gönderilen mesajlar görsel iletişim
yoluyla çözümlenmeye ve anlamlandırılmaya
çalışılmaktadır.
Görsel iletişim ilk insanların hayatta kalma ve yaşamlarını
sürdürmelerinde ne derece önemliyse günümüz
enformasyon çağında da o derece önemli bir konumdadır.
Görsel iletişimi olanaklı kılan önemli bir etken de algıdır.
Algı, bireyin dış dünyasında gerçekleşen olayları
anlamlandırmasıyla ilişkilidir. Görsel algı ise görsel
kanalın işe koşulduğu bir anlamlandırma sürecini ifade
etmektedir. Görsel algılama sürecinde kaynak tarafından
kodlanan görsel mesajların alıcı tarafından sağlıklı olarak
alınması ve yorumlanması oldukça önemlidir.
Algı denildiğinde ilk akla gelen kuramsal yaklaşımlardan
biri Gestalt kuramıdır. Kurama ismini veren “Gestalt”
kelimesi Almanca “stellen” fiilinden türetilmiştir ve
koymak, yerleştirmek, düzenlemek anlamlarına karşılık
olarak kullanılmaktadır. Kuram, insan gözünün görsel
parçaları nasıl organize edip algıladığına odaklanmaktadır.
Gestalt kuramının temelinde, bütünün kendisini oluşturan
parçaların toplamından daha anlamlı olduğu ilkesi yer
almaktadır. Gestalt kuramı yakınlık, benzerlik,
tamamlama, devamlılık ve şekil-zemin olmak üzere beş
temel ilkeye dayanmaktadır.
Görsel iletişimde her tür görsel yapı iletişim amaçlı
kullanılabilmektedir. Bu süreçte önemli olan görsel
mesajın alıcı hedef kitle için uygun şekilde yorumlanıp
yorumlanmayacağıdır. Görsel iletişim söz konusu
olduğunda, basılı ve dijital görsel medya, internet ve
televizyon başta olmak üzere her türlü görsel ortam bu
iletişimi sağlamak için kullanılabilmektedir. Buradan
hareketle görsel iletişimin sözlü ve yazılı iletişimden bu
yönüyle çok da farklı olmadığı söylenebilir.
Görsel İletişim Araçları
İşaretler, simge ve semboller temelde görsel yapılardır ve
çoğunlukla anlamca birbiri yerine kullanılmaktadır. Sözlü
iletişimin yetersiz olduğu durumlarda işe koşulabilecek ya
da sözlü iletişimi destekleme amacıyla kullanılabilecek bu
görsel yapılar, kelimelerden çok daha güçlü
olabilmektedir. Her işaret, simge ve sembol farklı
kültürlerde farklı şekilde anlamlandırılmaktadır. Bu görsel
yapıların oluşturulmasında ve anlamlandırılmasında
kültürel süreçler etkilidir.
Görsel mesaj düzenlemede tıpkı işaret, simge ve
sembollerde olduğu gibi benzer amaçlarla kullanılan fakat
sıklıkla karıştırılan görsel niteleyiciler piktogram,
ideogram ve logogram olarak isimlendirilmektedir.
Piktogramlar, bir eşyayı, bir objeyi, bir yeri, bir işleyişi,
bir kavramı, bir durumu resmetme yoluyla, olduğu gibi
temsil eden sembollere verilen isimdir.
İdeogram piktograma göre anlamı sonradan yüklenmiş
görsel yapıları belirtir. Başka bir ifade ile piktogramda
olduğu gibi anlamı herkesçe belirgin olmayan, kültürel
etmenler ve yaşantı yoluyla sonradan yüklenmiş anlamları
barındırmaktadır.
Logogram özellikle uzak doğu dillerinde örneklerine sıkça
rastlanan, bir kelime ya da kelime öbeğine karşılık gelen
işaretler için kullanılan bir kavramdır. Bu tür işaretleme
örneklerine mağara duvar resimlerinde de rastlanmaktadır.
Amblem, bir kurumun, bir ürünün ya da bir hizmetin
yapısını ve niteliklerini tanımlamak amacıyla tasarlanan
görsel simge olarak tanımlanabilir. Kurumların görsel
kimliklerini oluşturmak, güçlendirmek ya da değiştirmek
amacıyla, sözcük yerine soyut veya somut görseller ya da
harfler kullanılarak oluşturulabilirler. Amblem, bir
kuruluşun felsefesinin bir çizim içine sığdırılmasına
olanak vererek kurumun kendisini dış dünyaya
tanıtmasında ve dış dünya ile görsel iletişim sağlamada
önemli bir işleve sahiptir.
Amblem tasarımlarında kullanılan görselleri, somut, soyut
ve grafiksel olmak üzere sınıflandırmak olanaklıdır.
Somut görsel, bakıldığında ne olduğu anlaşılan ve vermek
istediği mesajı doğrudan veren görseller için kullanılan bir
tanımlamadır. Soyut görsel ise somut görselin aksine
bakıldığında ne olduğu anlaşılmayan ancak tasarımcısının
yüklediği anlamla birlikte yorumlanabilecek görsellerdir.
Başka bir ifadeyle, soyut görseller anlamı net olmayan
ama tasarımsal gücüyle öne çıkarılan görsellerdir.
1
 WTK209U-GÖRSEL WEB TASARIMI
Ünite 4: Logo Tasarımı
Logo, tıpkı amblem gibi, kurumun imajını oluşturmak ya
da desteklemek amacıyla kullanılan görsel yapıdır.
Amblemden farkı ise görsel figürlerden çok tasarımda
kurumun adının ya da adını oluşturan harflerin öne
çıkarılmasıdır.
Logotayp, amblem ve logodan farklı olarak, metinlerin ve
görsellerin bir imaj oluşturmak amacıyla bir arada
kullanımı temeline dayanmaktadır. Başka bir ifadeyle bir
yazı karakterine kuruma özgü ek bir görsel karakter
kazandırılmasıyla logotayp oluşturulmaktadır.
Amblem, logo ve logotayp tasarımında dikkat edilmesi
gereken noktalar şunlardır:
• Tanıtımı yapılacak kurum hakkında tasarıma yön
verebilmek için ön bilgi edinilmelidir.
• Kurum için uygun olabilecek görsel iletişim
aracı belirlenmelidir.
• Kullanılan harfler ve semboller ayrıntılı olarak
incelenmelidir.
• Çok ince ya da çok kalın yazı karakterlerinin
kullanımından kaçınılmalıdır.
• İtalik karakterler okunurluğu engellemeyecek
şekilde kullanılmalıdır.
• Harf ve kelime boşlukları okunurluğu
engellememelidir.
• Sembol ve işaretlerin metinle uyum içinde
olması sağlanmalıdır.
• Kullanılan sembol, işaret ve renkler kuruluşun
imajıyla örtüşmelidir.
• Verilmek istenen mesaj en sade grafik anlatımla
birlikte sunulmalıdır.
• Var olan bir logo tasarımı taklit edilmemeli,
tasarım özgün olmalıdır.
• Görsel bir estetiği olan ve yıllarca yaşayabilecek
tasarımlar yapılmalıdır.
• Kolayca anlaşılabilmelidir.
• Küçük ebatlarda kullanımlarında etkisini
kaybetmemeli, anlaşılır olmalıdır.
• Büyük ebatlarda kullanımlarda etkisini
kaybetmemeli, estetiğini yitirmemelidir.
Amblem, Logo ve Logotaypın Kullanım Alanları
Amblem, Logo ve Logotaypın Kullanım Alanları
şunlardır:
• Bireysel Kullanım
• Kurumsal Kullanım
• Dijital Ortamlarda Kullanım
• Basılı Ortamlarda Kullanım
• Ürün Üzerinde Kullanım
Bireysel kullanımlar, amblem ve logoların son dönemde
kullanım potansiyeli olan bir alandır. Özellikle sanat
dünyasında bu kullanım örneklerine sıkça rastlanmaktadır.
Kurumlar özellikle kurum kimliğini oluşturmak amacıyla
amblem, logo ve logotayp tasarlatmaktadırlar. Bu
tasarımların uzun vadede kurumsal faaliyetlere önemli
katkılar sağlaması beklenmektedir. Kurumlar görsel
medyada özellikle görsel kimlikleri ile yer alırlar. Marka
oluşturma ve kurumsal imaj faaliyetlerinde amblem, logo
ve logotayp tasarımları, markanın tüketici ile iletişimini
sağlayan önemli görsel araçlardır. Kurumların
tanınırlıklarını artırmak ve müşterilerinde bıraktıkları
olumlu imajlarını desteklemek ve geliştirmek için sürekli
görünebilecekleri web ortamlarına gereksinimleri
bulunmaktadır. Amblem, logo ve logotayp tasarımları,
kurumların kurumsal web sitelerinde kullanımlarının yanı
sıra, web reklamcılığı aracılığı ile sadece siteyi ziyaret
edenlere değil aynı zamanda sosyal medya kullanıcılarına
da yoğun olarak sunulmaktadır. Amblem, logo ve
logotaypın basılı ortamlarda kullanımı dijital ortamlara
göre çok daha yaygındır. Genelde baskı ortamı ürün
ambalajı olurken, zamanla her türlü malzeme için baskı
seçenekleri geliştirilmiştir. Amblem, logo ve logotaypın
bir diğer yaygın kullanım alanı ise doğrudan ürün
üzerindeki kullanımlarıdır. Bu noktada kullanılacak
tasarımlarda ürün rengine uyum sağlama amacıyla
birtakım düzenlemeler yapılabilir. Ürün üzerinde
kullanımda yaygın olarak simetri kuralına dikkat
edilmektedir.
Amblem, Logo ve Logotaypın Tasarım Özellikleri
Amblem, logo ve logotaypın tasarım özellikleri şunlardır:
• Sadelik
• Okunurluk
• Akılda kalıcılık
• Özgünlük
• Etkililik
• Kullanışlılık
• Sürdürülebilirlik
Amblem, Logo ve Logotaypın Tasarım ve Üretim
Süreci
Görsel iletişim aracı olan amblem, logo ve logotayp
tasarımı profesyonel bir süreci gerektirir. Her araştırma
sürecinde olduğu gibi tasarımcının ideal tasarıma
ulaşabilmesi için veri toplama, görüşme yapma gibi
alternatif veri kaynaklarından kurum hakkında birtakım
bilgilere ulaşması oldukça önemlidir.
Görsel kimlik elemanlarının tasarımı sürecinde uzunca bir
süredir bilgisayar uygulamaları kullanılmaktadır. Ancak,
bilgisayar çizimlerinin öncesinde tasarımların kâğıt kalem
yoluyla ön çizimlerinin yapılması bilgisayar ortamındaki
süreci oldukça kolaylaştırmaktadır.
Amblem, logo ve logotayp tasarımlarının niteliği kadar
sunum standartları da oldukça önemlidir. Tasarımı
tamamlanan bir çalışma tüm kullanım alternatifleriyle
birlikte sunulmalıdır. Kurumsal faaliyetler çerçevesinde
basılı işler de söz konusu olacağı için tasarımın her tür
baskı için uygun bir nitelik taşıması gerekmektedir.