WTK201U - İÇERİK YÖNETİM SİSTEMLERİ
Ünite 8: Uygulamada İçerik Yönetim Sistemleri
Giriş
Açık kaynak kodlu ve bulut tabanlı örneklerin artması, e-
ticaret, eğitim, haber gibi çok farklı sektörlerin içerik
yönetim sistemlerini (İYS) tercih etmesi gibi sebeplerle
sayıca çok fazla İYS uygulamasına rastlamak mümkündür.
Bu üniteye kadar sırası ile Wordpress, Joomla, Drupal,
Craft CMS ve DNN-DotNetNuke sistemlerinden
bahsedilmiştir. Bu kadar fazla seçenek olmasına rağmen
İYS uygulaması kullanmak isteyen kurum ya da şirketlerin
öncelikle sorması gereken soru “Bir İYS kullanmayı
gerektiren sebepler nedir?” olmalıdır. Seçim sürecinde
öncelikle başarı kavramını ortaya koyabilmek ve tüm
paydaşlarla birlikte yürütebilmek büyük önem
taşımaktadır. Seçim sürecini planlayacak kişi ya da
kişilerin, kendi durumlarını çok iyi analiz edip bu süreci
durum ve ihtiyaçlarına göre organize edebilmeleri gerekir.
İYS’lerin kurulumundan sonra ortaya çıkacak performans
ve verimlilik sorunları aslında karar sürecinde atılan
adımlara bağlı olarak gelişmektedir. Barındırma ortamları,
teknik ekip, yetkilendirme, alt yapı ve sistemin yönetimi,
performansı doğrudan ve dolaylı olarak etkilemektedir.
İYS’lerinin sayıca fazla olmasının yanı sıra bu sistemlerin
yüzbinlerce bileşen, eklenti ya da modüllerle
zenginleştirilebilmesi, karşımıza oldukça çeşitli seçenekler
sunar.
Hangi İYS Neden Seçilmeli
Çok sık değişikliğe gerek duymayan, küçük bir ekip
tarafından hazırlanacak ve belli içerikleri güvenli olarak
yayınlayacak kurumlar bir İYS çözümüne ihtiyaç
duymayabilir. Bu durumda basit HTML sayfaları,
kurumun ihtiyacını giderebilir. Buna karşılık, aşağıdaki
ihtiyaçların mevcut olduğu durumlarda bir İYS arayışına
gidilebilir:
• Sürüm Kontrolü
• Büyük Yazar Ekibini Destekleyebilme
• Teknik Bilgiye İhtiyaç Duymama
• Seri Üretim ve Sık Güncelleme
• Arama İşlevleri
• Yerelleştirme ve Çoklu Dil Desteği
• Kişiselleştirme
• Esnek Yapılandırma
• Etkileşim Araçları
• Sık ve Kolay İçerik Ekleme
• Kullanıcılar Arası İşbirliği
• Arama Yönetimi
• Güncel ve Standart Yapı
• Modülerlik
Yeterli bilgi toplama ve değerlendirme yapılmaksızın
seçilen İYS çözümleri, öncelikle sistemin hitap ettiği
kullanıcılar, sonrasında teknik ekip ve dolayısıyla kurum
adına bir çok sorun yaratma potansiyeli taşımaktadır.
Yetenekli ve gelişmiş bir sistem, aracı kurum ile yaşanan
uyumsuzluk nedeni ile verimli olmayabilir. Bu nedenle
aracı kurumun seçimi İYS seçimi kadar önem
taşımaktadır. Aracı kurum ile ilgili bu kararın
verilmesinde 4 başlık öne çıkmaktadır:
• Ne Kadar Destek Alınacak?
• Aracı Firma ile Vizyon Ne Kadar Örtüşüyor?
• Hedef Kitle Nedir?
• Aracı Firma İYS Çözümleri Sunmaya Odaklı mı?
Analiz aşaması sadece İYS seçim sürecine özgü değil,
özellikle yazılım seçimi aşamasında olan tüm kişi ya da
kurumların öncelikli olarak ele alması gereken bir
konudur. Kurumun kendini tanıması ve hedeflerini bilmesi
önemlidir.
Bir kurumun yeteneklerini, verimini ve performansını
uzun vadede etkileyebilecek İYS gibi büyük çaplı
yazılımların seçiminde de durum tespitinin yapılması
büyük önem taşımaktadır. Faaliyet alanlarına göre
değişebilecek bu konular 4 başlık alanda toplanabilir:
• Başlangıç: Ne durumdayız? Ne İstiyoruz?
• Strateji ve Mimari Kararlar
• Uygulama Konuları
• Maliyet Konuları
Yukarıda 4 ana başlıkta sunulan konular, uygulama
alanına göre özelleştirilerek özgün bir analiz süreci
yürütülebilir. Burada yer alan her başlık, ayrı bir şekilde
değerlendirilebilir. Örnek vermek adına bu süreçte yer
alan bazı konuları şu şekilde açıklayabiliriz:
• Kendini Tanıma: Kurumun kendini ve
ihtiyaçlarını tanıma sürecinde en zor ve önemli
konulardan biri de yeterli teknik ekibin ve
stratejinin olup olmadığıdır. Uygun bir seçim
yapılmış olsa dahi ilgisizlik veya işlevlerin tam
olarak yerine getirilememesi, kaynakların
gereksiz yere bölünmesine ve gerçek sorunlardan
uzaklaşılmasına sebep olacaktır. Bu durum,
kurumu eskisinden daha az zaman ve para ile
İYS çözüm sürecinin başına sürükleyecektir.
• Hedef Kitleyi Tanıma: Kurumların kimyalarının
farklı olmasına sebep olan temel konulardan biri
de hitap ettikleri hedef kitle ve bu hedef kitlenin
beklentisidir. Birçok kurum, hedef kitle hakkında
doğru ve yeterli bilgiye sahip olduğu algısındadır.
Ancak çoğu durumda bu yanlıştır. Gerçek
verilere dayalı kullanıcı profilleri oluşturularak,
bu kullanıcıların; hangi tür içeriği, hangi
donanımlarla, ne kadar zamanda ve nasıl
inceleyebilecekleri planlanabilir. Tüm ekibin
hedef kitle ile ilgili olarak net bilgiye sahip
olması önemlidir.
• Maliyet: Ürün fiyatı ve performans arasında bir
ilişki olmadığı kesinlikle söylenebilir. Daha fazla
para ödemek, İYS çözümünü daha nitelikli ve
yüksek kapasiteli bir hâle getirmez. Ayrıca
yüksek maliyet, proje başarısını da garantilemez.
Sınırlı bir bütçe ile olabildiğince fazla özellik
içeren bir İYS çözümü almak da yazarlar ve
1
 WTK201U - İÇERİK YÖNETİM SİSTEMLERİ
Ünite 8: Uygulamada İçerik Yönetim Sistemleri
kullanıcılar için kullanımı zor olan karmaşık bir
sistem anlamına gelebilir. Bu tehlikeden
kaçınmak için “basit ve temel” mantıkta bir
sistemi tercih edebilmek önem taşır. Asgari bir
bütçe ile ihtiyaçlara yönelik mümkün olduğunca
kullanılabilir bir İYS çözümü edinmek esastır.
İYS’lerde olması gereken temel işlevlerin bilinmesi,
ihtiyaç listesi oluşturmayı kolaylaştıracaktır. Nitelik ve
nicelik olarak çok fazla sayıda İYS çözümü yer alsa da bu
sistemlerin temel işlevleri aşağıdaki şekilde toplanabilir:
• Çekirdek İşlevler: Tüm içerik yönetim sistemleri,
temel işlevlerin tamamını kapsamıyor olabilir.
Kullanımı basit olan ve başlangıçta yeterli gibi
görünen sistemler, zaman içerisinde temel
işlevlere cevap vermeyebilir.
• Editör (İçerik oluşturma ortamı): Standart olarak
kullanılan içerik düzenleme editörleri,
deneyimsiz kullanıcıları dahi çok zorlamadan
sitenin tümünde görsel olarak tutarlı içeriklerin
oluşturulmasını sağlamaya çalışır. Ancak bazı
durumlarda, bu editörlerin özellikleri yetersiz
kalabilmektedir. Bu durumda kullanılan İYS’nin
farklı editörlerle çalışabilecek yapıda olması
gerekir.
• Varlıklar (assets) yönetimi: Erişilebilirlik ve
kullanım kolaylığı, bazı içerik yönetim
sistemlerinde sorun olabilir. Görseller üzerinde
temel işlemleri doğrudan CMS ortamında
yapabilmek, yüklenen ofis ve PDF dosyalarına
açıklama ekleyebilmek ve bu dosyalarda gelişmiş
arama yapabilmek önem taşımaktadır.
• Arama: Kullanıcıların büyük kısmı bir arama ile
içerik yönetim sistemini kullanmaya
başlayacaklardır. Bu nedenle arama işlevleri
önemlidir.
• Özelleştirebilme (customization): İçerik esnek
olarak sunulabilmeli.
• Kullanıcı Etkileşimi: Kullanıcı etkileşimine
olanak sağlanabilmesi için gerektiğinde 3. parti
eklentilerin sistemde kullanılabilir olması gerekir.
Etkileşim için temel olarak sohbet, forum, yorum
ve sıralama gibi işlevlere ihtiyaç olmaktadır.
• Roller ve İzinler: Kullanıcı rolleri ne kadar
eklenebilir ve değiştirilebilir olmalı? Site/portalın
farklı bölümleri için farklı yetkilendirme ve roller
tanımlanabiliyor mu? İçerik bir moderatör
seviyesindeki kullanıcı denetiminden geçirilerek
yayınlanabiliyor mu?
• Sürüm Desteği (versiyonlama): Yayınlanan sayfa
ve dosyalarda sürüm özelliği hızlı bir şekilde
önceki sürüme dönmeyi sağlar. Aynı zamanda
yedekleme ve gelişim sürecinin ortaya
çıkartılmasında önemlidir.
• Çoklu Site Desteği (multiple site support): Ortak
yükleme ile 1’den fazla sitenin oluşturularak
yönetimi önem taşımaktadır. Sürecin başında
ihtiyaç olarak görülmese de içeriğin farklı hedef
kitlelere sunulması gerekebilir.
• Çoklu Dil Desteği: Özellikle uluslararası ya da
çok kültürlü yapıya sahip hedef kitleler için bu
özellik gerekli olabilir.
• Raporlama ve Analiz: Site kullanımı, ziyaretçi
bilgileri, içerik dağılımı, hata raporları ve sistem
durumu hakkında kolay ve açıklayıcı rapor
alabilmek, bir çok değerlendirme süreci için
hayati önem taşımaktadır.
İhtiyaçlara tam olarak odaklanabilmenin bir yolu da
kullanım senaryoları oluşturmaktır. Sadece liste şeklinde
hazırlanan konu başlıkları, uygulamada tam olarak neye
ihtiyaç olduğunu ifade etmeyi zorlaştırabilir. Nitelik
üzerinde daha fazla durarak, kuruma özgü ihtiyaçlar tam
olarak ifade edilebileceği gibi İYS seçiminde teknik süreci
de kolaylaştıracaktır. Yazılım geliştirme sürecinde de
yararlanılan kullanım senaryoları; çok uzun olmayan, olası
durumlarda ne yapılacağı ya da neye ihtiyaç duyulacağını
netleştirmeye yardımcı olur. En çok tekrar edebilecek
durumlar, kuruma özel süreç örnekleri de durum
senaryoları kapsamında açık olarak yazılabilir.
Seçim sürecinde ürün özelliklerinin yer aldığı belgeleri
incelemek, ihtiyaç listeleri hazırlamak ve durum
senaryoları oluşturmanın dışında sistemlerin; teknik ekip,
yazar, yönetici ve tipik kullanıcılar tarafından test edilmesi
de önemlidir. Tüm bu kullanıcıların düşüncelerinin
alınması hatta anketlerle bilgi toplanması doğru kararın
verilmesinde etkili olacaktır. Özellikle kurum içinde
İYS’yi kullanacak tüm paydaşlardan geri bildirim ve
değerlendirme yapmaları istenmelidir. Bu şekilde
netleştirilecek “gerçekçi” yaklaşım, kullanılması pek
mümkün görünmeyen ya da işe yaramayan ek özellikler
içinde kaybolmak yerine kurumun temel ihtiyaçlarına
yönelmeyi sağlar. Kullanıcıların sadece test amaçlı değil,
günlük akış içinde sistemi nasıl kullandıklarını incelemek
de önemli bilgiler verecektir. Benzer şekilde teknik ekibin
de platform ile olan etkileşimini basit ve açık uçlu
sorularla somut hâle getirmek gizli kalan noktaların
aydınlatılmasında önemlidir.
Uygulamada İYS’ler için Verimlilik ve
Performans
İYS uygulamalarını bant sistemlerine benzetebiliriz. Bu
sistemlerde; istenen hızda, yüksek kapasitede ve
olabildiğince kesintisiz çalışabilmek önem taşımaktadır.
Bu başarıyı sağlamak ve korumak doğrudan ve dolaylı bir
çok konuya bağlı olabilmektedir. İYS uygulamaları için
verimlilik ve performans genel olarak maliyet, emek ve
zaman konuları ile ilgilidir. Daha az emekle, daha kısa
sürede içerik üretebilmek için yüksek maliyet
gerekebilirken düşük maliyetle üretimin yapılabilmesi için
çok daha fazla emeğe ihtiyaç duyulabilir. Önemli olan bu
3 konuyu şirket ya da kurumun durumuna göre
dengeleyebilmektir.
2
 WTK201U - İÇERİK YÖNETİM SİSTEMLERİ
Ünite 8: Uygulamada İçerik Yönetim Sistemleri
İYS’ler için verimlilik ve performans unsurları şunlardır:
• Barındırma Ortamı
• Yeterli Teknik Ekip ve Kurumsallık
• Yedek Sistemler ve Yedekleme
• Yük Dengeleyici Sistemler
• Yetkilendirme (Roller)
• Ön ve Arka Kontrol Arayüzleri
• Editör Kullanımı ve Yönetimi
• Medya Yönetimi
• Veri Tabanı Yönetimi
• Önbellek (Cache) Yönetimi
• Bileşen ve Eklentiler
Basit bir web sayfasından çok gelişmiş bir bulut servisine
kadar 7 gün 24 saat gerekli sistemlerin yayınlanması
sunucular tarafından yapılmaktadır. Bu sunucular ve
çalıştığı alt yapı ne kadar güçlü ve sağlıklı olursa
üzerinden kurulu olan yazılımlar da o kadar hızlı ve
sorunsuz çalışabilecektir. Hem donanım hem de yazılım
olarak özel bir yapıya sahip sunucu yönetimi başlı başına
bir sektördür. İYS açısından ele aldığımızda kurumun
olanak ve ölçütlerine göre temelde 2 şekilde barındırma
(web hosting) yapılabilir.
Dahili barındırma, kurumun kendi imkanları ölçüsünde
genellikle kendi fiziki ortamlarında bu süreci yönetmesini
kapsar. Sunucu, elektrik ve ağ donanımlarının kurulumu
ve tüm teknik sürecin yönetilebilmesi gerekmektedir.
Harici barındırma sürecinde aşağıdaki seçenekler yer
almaktadır:
• Ücretsiz web yayın servisleri
• Paylaşımlı yayınlama hizmetleri
• Sunucu barındırma
• Bayi anlaşması
• Kiralık sunucu
• Sanal kiralık sunucular
• Yönetimli barındırma hizmeti
• Bulut tabanlı barındırma
Teknik ekip, verimlilik ve performansı etkileyecek tüm
donanımsal ve yazılımsal konuların önüne
geçebilmektedir. Etkili insan kaynağı yönetimine dayalı
bu süreç; kurumların büyüklüğü, hitap ettiği kullanıcı
sayısı, güvenlik hassasiyeti ve genel vizyonu açısından ele
alınmalıdır. Sunucu yönetimi ve içerik üretimi
organizasyonu konusunda deneyimli bir ekibin toplanması
kısıtlı imkâna sahip kurumlar için en ciddi problemlerden
biridir. Bu konuda kendi çalışanlarına deneyim
kazandırma, deneyimli kişilerin işe alınması ya da bu
kişilerin kurumda tutulabilmesi emek ve hassasiyet
istemektedir. Kurumlar bu tarz hizmetleri tamamen
dışardan alabilmektedir. Ancak bu durum bağımlılığı
arttırmaktadır. Bu hizmetlerinin tamamının kurum
bünyesindeki teknik ekip tarafından yürütülmesi ise ciddi
bir işgücü ve zaman gerektirir.
Örnek İYS Uygulamaları
Farklı firmaların ürettiği İYS çözümleri ya da bu İYS’ler
için geliştirilen bileşen ve eklentiler çok farklı ve zengin
uygulamaları oluşturmayı mümkün kılar. İYS seçiminde
ve kullanımında görev alacak ekiplerin olabildiğince farklı
örneklerin incelemesi, hem seçim kararını kolaylaştıracak
hem de zengin bir vizyon sağlayacaktır. İYS çözümlerinin
kurulumu sonrasında da pazarda rekabet gücünü arttırmak
ve kullanıcılara sunulacak hizmetin kalitesini
yükseltebilmek için bu alanın takibinin yapılması şarttır.
Gerektiğinde daha uygun bir çözüme gidilerek farklı
eklentiler ve hatta farklı İYS çözümleri ile kalite arttırma
yoluna gidilebilir.
Kurumlar genellikle alt yapısında kullandığı sistemleri
belirgin bir şekilde açıklamayabilirler. Hangi İYS
uygulamasının kullanıldığını anlamak için öncelikle
sitenin tarayıcıdaki ikonu ya da en altında yer alan temel
bilgi bölümü kontrol edilebilir. İleri teknik bilgiye sahip
olmayan kullanıcılar, İnternet üzerinden erişilebilen hazır
servisleri kullanabilir.
İYS Yenilikleri
2000’li yıllarla kullanımı artan İYS’ler bu dönemde
karmaşık bir yapıya sahiplerdi. Ancak üretici firmalar,
sadece üst seviye teknik bilgiye sahip kullanıcılarla sınırlı
kalmamak için kullanıcı dostu çözümler ortaya çıkartıp
geliştirmeye devam etmekteler. 2016 yılı itibarı ile çok
farklı dillerde destek veren, hemen her seviyeye ve maddi
olanaklara uygun çözüm önerisi sunabilen, farklı
sektörlere özel çözüm öneri ve özellikleri ile gelen İYS’ler
bulunmaktadır.
Aşağıdaki başlıklar İYS yenilikleri kapsamında
sunulabilir:
• Görsellik ve Tasarım: Görsel alandaki eğilim
genel olarak temel seviyedeki kullanıcılara, çok
daha gelişmiş özelliklerin yer aldığı sistemleri
kullandırmak olduğu görülmektedir.
• Sosyal Medya Entegrasyonu: Sosyal medya
ortamları nitelik, nicelik ve kullanım oranları
açısından artış göstermektedir. Bu nedenle
modern İYS’lerin sosyal medya araçlarını
mutlaka göz önüne alması gerekir. İçeriklerin yer
aldığı bölüm, sayfa ve hatta en küçük bilgi
birimine kadar sosyal medya üzerinde
paylaşılabilmesini kolaylaştıracak araçların yer
alması önemlidir. Paylaşılan içeriğe otomatik
olarak ilgili etiketin ve kullanıcı adının eklenmesi
ve bu ortamlarda uygun şekilde yayınlanması
gibi özellikler talep görmektedir.
• Analitik: İYS’de içeriğin görüntülenmesi,
paylaşılması ve dolaşımın ayrıntılı olarak
bilinmesi; site yönetimi için gereklidir. İYS’nin
başta Google Analitik olmak üzere popüler
analitik araçları ile birlikte; çalışabilmesi; ihtiyaç
duyulan bilginin kazanılmasında kullanılabilir.
Tüm site yöneticileri içerik yönetimi ile ilgili
3
 WTK201U - İÇERİK YÖNETİM SİSTEMLERİ
Ünite 8: Uygulamada İçerik Yönetim Sistemleri
stratejilerini düzenlerken kullanıcıların nerden
bağlandığını, nasıl bir teknoloji kullandıklarını ve
içerikle nasıl etkileşime girdiklerini bilmelidir.
• Depo İYS’ler (Headless/Decoupled CMS):
İYS’ler içerik yönetimi pazarında popülerliğini
arttıran konular arasındadır. Standart bir İYS,
içeriğin yer aldığı bir “depo” ve bu içeriğin
sunulduğu şablon, tema ve eklentilerden oluşan
bir bütündür. Ancak depo İYS’ler sadece içeriğe
odaklanır ve bu içeriğin görüntüleneceği önyüz
yani “sunum” ile çok fazla ilgilenmez. İçerik web
servisleri (API’ler) aracılığı ile çağrılabilir ve
mobil ya da masaüstü gibi sunulan ortamların
özelliğine göre şekillendirilir. Sunum için de İYS
çözümlerinden yararlanılabileceği gibi ortamlara
özgün doğal uygulamalar (native apps)
kullanılabilir. Bazı kurumlarsa bu sistemi iki ayrı
İYS kurarak sağlamaya çalışmaktadır.
• Açık Kaynak Kodlu İYS’ler: 2016 yılı açısından
ele alındığında içeriğin daha fazla önem
kazanması ile içerik yönetiminin öne çıktığı
görülmektedir. Daha fazla kişinin geliştirmeye
katkı verebildiği açık topluluk desteğini arkasına
alan İYS çözümleri, özellikle maliyet konusunda
temkinli kişi ya da kurumların tercihi olmaya
devam edecektir.
• Bulut Tabanlı İYS Çözümler: Bulut tabanlı
sistemlerin kurumların donanım, alt yapı ve ağ
mimarisine olan ihtiyacı oldukça azaltmaktadır.
Ayrıca bulut tabanlı sistemlerin ilk çıktığı
yıllarda yüzleşmek zorunda kaldığı güvenlik
sorunlarının büyük ölçüde aşılması, bu
sistemlerin kullanılabilirliğini arttırmış
durumdadır. Barındırmaya ek olarak, bakım,
otomatik güncelleme ve teknik ekip ihtiyacı da
bulut tabanlı sistemler aracılığı ile oldukça
azalmıştır. Bulut tabanlı sistemler araştırılırken
mutlaka, farklı (yerel) bir çözüme geçme planı da
göz önünde tutulmalıdır. Gerektiğinde, bulut
ortamında yer alan tüm içeriğin farklı bir İYS
çözümüne aktarılmasının teknik ve ekonomik
açıdan bilinmesi şarttır.
• Esneklik (Extensibility): İş dünyasının hızlı
değişimine uyum sağlamak isteyen kurumlar
kolay uygulanabilen, uyarlanabilir ve
ölçeklenebilir İYS çözümlerini tercih
edeceklerdir. Bütün durumlar için tek bir hap
çözüm (one size fits all) yerine uzun vadeli
genişletilebilir çözümler sunan sistemler tercih
edilecektir. Kurumun yapısına uygun değişiklik
ya da eklentilerin istendiğinde yapılabileceği
modüler İYS’ler ön plana çıkacaktır. Zaman,
maliyet ve emek hesabı tüm iş kollarında olduğu
gibi İYS çözümlerinin tercih edildiği alanlarda da
esnek sistemleri ön plana çıkartacaktır.
• Semantik Web Kullanımı: Semantik web, veri
üzerinde işlem yapan teknolojilerin daha fazla
anlamlı veri (bilgi) ortaya koyabilecek kararlar
almasını sağlayabilecek gelişmelere verilen genel
yaklaşım olarak ifade edilebilir. World Wide
Web konsorsiyumuna göre “Semantik Web”
verinin farklı uygulama, kurum ve topluluklar
tarafından tekrar paylaşılarak kullanılmasını
sağlar.
• Mobil Kullanım: Mobil ortamlar için tasarıma
öncelik veren kurumlar çok daha büyük başarılar
yakalayabilecektir. İçeriğin sadece mobil ortamda
görüntülenebilmesinin yanı sıra işlevsellik de
gereklidir. Birçok kullanıcının sistemi ilk kez
mobil donanım aracılığı ile ziyaret edeceği göz
önüne alınmalıdır. Benzer şekilde, iş gücü hiç
olmadığı kadar mobil hâle gelmiştir. Çalışanların
ofis dışında da bilgiye erişmeleri ve çalışma
akışına katılabilmeleri için mobil arayüz
yetenekleri önem kazanmıştır. 2015 yılı itibarı ile
İnternet trafiğinde mobil donanımlar, masaüstü
donanımları sollamıştır. İYS firmaları, geliştirme
planlarının ilk sıralarına mobil içerik geliştirme
hedefleri koymaktadır. Mobil ortamlar için
yazarlık, yakın zamanda ön plana daha fazla
çıkacaktır.
• Müşterinin Tüm Kanallarda Ortak Deneyim
Yaşaması: Çoklu-kanal (Omni-channel):
Masaüstü, tablet ya da akıllı telefon gibi farklı
ortamlar üzerinden herhangi bir kayıp yaşamadan
içeriğe ulaşabilmeyi sağlayan yaklaşımlar,
kullanıcılar için daha değerli hâle gelmiştir.
Kullanıcıların fiziksel konumlarının da göz önüne
alındığı bir pazarlama yaklaşımı olarak kullanılan
çoklu-kanal yaklaşımı, kullanıcılar hangi ortamda
olursa olsun içeriği kayıpsız, kesintisiz ve etkili
bir şekilde sunabilmeyi hedefler. Sosyal medya
ortamı dahil olmak üzere kullanıcı deneyiminden
elde edilen verilerin, bütüncül bir bakış açısı
kapsamında kullanılmasını gerektirir.