You are on page 1of 16

Ministry of Mahaweli Development and

Environment of Sri Lanka

ksfrda.S mi" cd;sfha Okh hs


02
mdxY+ ¥IKh
ksfrda.S mi" cd;sfha Okh hs'

ie`.jqKq h;d¾:hla
tlai;a
cd;Skaf.a wdydr
lDIsl¾u ixúOdkh u.ska
m%ldYhg m;alrk ,o zzmdxY+ ¥IKh ie`.jqKq
yd b,a,d isák ,§' fï i|yd f,dalfha rgj,a 170
lg wêl ixLHdjla tl`.;djh m,lrk ,§'
tu.ska mdxY+ ¥IKh f,dalfha rgj,a j,g wod,
h;d¾:hlaZZ ^Soil Pollution a Hidden Reality& jk wdldrh;a fuu nrm;, wk;=r je<elaùug;a
jd¾;djg wkqj mdxY+ ¥IKh hkafkka woyia ta i|yd fya;=jk idOl iy ta u.ska we;s jk
lrkafka mi ;=< ridhksl øjHhka fyda fjk;a n,mEï wju lr .ekSug;a fuu rgj,aj, we;s
ix>gl wd.ka;=l f,i wvx.= ùu fyda kshñ; wNs,dIh meyeÈ,sj fmkakqï lrhs'
idkaøKhg jvd jeäfhka wvx.= ùu;a tu.ska ñksiqka úiska ksmojkq ,nk mdxY+ ¥IKhg
b,lal .; fkdjk hï Ôùka fj; wys; lr bjy,a jk m%Odk ldrlhka jkafka Ndú;d lrk
n,mEï we;s lsÍfï ;;ajhhs' mdxY+ ¥IKh Rcq fyda l¾udka;j, w;=re m, f,i ksmojk
f,i ;lafiare lsÍug fyda weiska oel .ekSug ridhksl øjH" .DydY%s;" i;aj f.dúm<j, yd
fkdyels neúka th ie`.jqkq wk;=rla fõ' kd.ßlj we;slrk wmøjH ^wmc,h we;=¿&" lDIs
f,dalfha mdxY+ iïm;aj, ;;ajh ms<sn|j uE; ridhk øjH iy Lksc f;,a wdY%s; ksIamdokhs'
§ t<soelajqKq jd¾;djl oelafjk mßÈ mdxY+ ¥IKh fuu ridhksl øjH mßirhg ksoyia ùu
f,dalfha mdxY+ iïm;a j,g iy tajd úiska imhkq n,dfmdfrd;a;= fkdjk f,i wkfmalaIs;j
,nk mßir moaO;s fiajdj,g n,mdk m%Odk;u isÿúh yels w;r Lksc f;,a ldkaÿùï fyda bvï
;¾ckhls' mdxY+ ¥IKh ms<sn|j f,dalfha ish¨u f.dvlsÍï i|yd fhdod.;a øjH j,ska ksidrKh
l,dmj, oeä wjOdkh fï jk úg fhduqfjñka ù ldkaÿùï WodyrK fõ' tfukau ys;du;d
mj;S' mdxY+ ¥Il tlalrk wjia:d we;s
uE;§ tlai;a cd;Skaf.a mßir w;r ridhksl fmdfydr iy lDIs
iuq¿j úiska iïu; l< ridhk øjH fh§u" msßmyÿ
fhdackdjla u.ska mdxY+ fkdlrk ,o wmc,h jdß c,h
¥IKh je<elaùug iy f,i fhdod.ekSu iy u<
l<ukdlrKhg läkï wmøjH iys; frdkauv ìï
l%shdud¾. .kakd f,i;a ieliSï i|yd fhdod.ekSu
ta i|yd iyfhda. fï i|yd WodyrK fõ'
fhka l%shdlrk f,i;a jdhqf.da,Sh f;rmqu ksid
f,dalfha ish¨ rgj,ska wjlafIamKh ùfuka" lDIs
ridhksl øjH biSfï §
iq<`.g .idf.k hdfuka"
wdhqo w;ayodne,Sï j, §
fyda kHIaál wk;=re wdÈh
©FAO/Gamini Warushamana

ksid o mdxY+ ¥IK we;s fõ'


T!IO" wka;rdi¾. úfNaol"
fydafudak iy úI jeks kj
mdxY+ ¥Il ridhk ms<n s |j o
Ôj úoHd;aul mdxY+ ¥Ilhka jk
nelaàßhd iy ffjria ms<n s |j o w¨;ska
wjOdkh fhduq ù we;' mia u.ska imhk m%Odk
mßir moaO;s fiajdjka mdxY+ ¥IKh fya;f = jka
ksfrda.S mi" cd;sfha Okh hs'
nrm;, f,i ydkshg m;alrkq we;s nj úoHd;aul wLKavj isÿ flf¾'
03
fidhd.ekSï u.ska ;yjqre ù we;' mdxY+ ¥IKh mdxY+ ¥IKh je<elaùu i|yd wjodkï
u.ska wdydr iqrlaI;
s ;djhg oeä n,mEï t,a,jk ;lafiarej wkqj isÿlrk m%fõYh f,dj mqrd
w;r úI ridhk u.ska ¥IKh jQ mfiys m,odj wvq l%shdjg kef.k w;r tys § mdxY+ ¥IKhg n,mdk
ùu ksid;a ¥IKhg ,lajQ mfiys jefjk fNda. iajNdúl øjH fyda ñksiqka úiska ksmojk øjH
ñksia fyda i;aj wdydrhg kqiÿq iq ùu ksid;a fuu y÷kd .ekSu yd tajdfha ¥IK mßudKh" mßirhg
wk;=r we;s lrhs' iy ukqIH fi!LHhg we;s lrk wjodku ms<sn|j
khsg%cka iy fmdiamria jeks fmdaIl we;=,;aj ;lafiare lsÍu isÿ flf¾' ydkslr ridhksl
fndfyda mdxY+ ¥Il mfia isg u;=msg iy N+.; øjH ksIal%Sh lsÍu iy f.dvlrk ,o bvïj,
c,hg uqiqjk w;r tu.ska úYd, mßir ydks ridhksl øjH fjkalsÍu jeks ñ, wêl fN!;sl
we;s lrhs' fuu fmdaIl wêl f,i c,fha m%;sl¾u fjkqjg jeä ÈhqKq lrk ,o laIqø Ôj
idkaøKh ùu fya;=fjka we,a.S j¾Okh ùu iy úoHd;aul m%;sl¾u iy Ydl fhdod.ksñka mfiys
c,fha Tlaiscka idkaøKh wvqùu;a ¥IKhg we;s ydkslr ridhksl øjH bj;alsÍu jeks Ôj
,lajQ c,h mdkhg .ekSu fya;=fjka ñksiqkag úoHd;aul l%u jeä jeäfhka fhdod.ksñka ;sfí'
úúO frda. we;sùu;a isÿfõ' tfukau mdxY+ ¥Il f,dal wdydr yd lDIsl¾u ixúOdkfha
Rcqju mfiys w;s laIqø Ôùkag iy mfiys isák ixfYdaê; zzf,dal mdxY+ m%{ma;shZZ u.ska fmkajd
wfkl=;a Ôùkag ydks lrk w;r tu.ska mdxY+ fok mßÈ mdxY+ ¥IKh je<elaùug kS;s l%shd;aul
ffcj úúO;ajhg ydks muqKqjk w;r tu Ôùka lrk iy ms<s.;a iïu; m%udKhg jvd mdxY+ ¥Il
úiska imhk fiajdjka j,g n,mEï we;s lrhs' idkaøKh ùu je<elaùug lghq;= lrk rdcHhka
úoHd;aul fidhd.ekSï j,g wkqj mdxY+ tu rgj, ck;djf.a by< fidLH ;;ajh;a
¥IKh Rcqju ñksidf.a fi!LHg n,mEï we;s hym;a Ôú;h;a" fidLH iïmkak mßirh;a
lrhs' fuf,i Rcqju ñksia fi!LHg n,mEï ck;djg iqrlaIs; wdydr ,nd§u;a iy;sl lrhs'
t,a, lrkafka wdiksla" Bhï" leâñhï" ldnksl iïu; m%udKhg jvd ¥IKhg ,lajQ mia m%;sl¾u
ridhksl øjH m%;sÔjl jeks T!IOhs' u.ska h:d ;;ajhg m;alr ck;djf.a fi!LHh
1986 jif¾ § reishdfõ p¾fkdì,a kHIaál iy mßirh wdrlaId lsÍug mshjr .kakd f,i o
n,d.dr jHikfha § úlsrKYS,S øjH u.ska isÿ m%{ma;sh u.ska rchkag wjOdrKh lrhs' tfukau
jQ uyd mßudk mdxY+ ¥IKh fndfyda ck;djg f.da,Sh jYfhka ;sridr mdxY+ l<ukdlrK
È.=ld,Sk wñysß u;lhka b;sß lr we;' ¥IKh l%ufõo l%shdjg k.ñka lDIsld¾udka;h ksid
jQ mia j,g m%;sl¾u lsÍu w;HjYH jk w;r kj isÿjk mdxY+ ¥IKh iSud lsÍu o w;HjYHj we;s
úoHd;aul m%;sl¾u fidhd.ekSu i|yd mÍlaIK nj m%{ma;sh u.ska wjOdrKh lrhs'
©FAO/Gamini Warushamana

f.j;= j.djg ;sridr N+ñ ixrCIK l%u y`ÿkajd§u - jeks,d j.djg fhduq jQ f.ú,shla
04 ksfrda.S mi" cd;sfha Okh hs'

i;aj f.dúm, j,ska isÿjk mdxY= ¥IKh je<elaùug mshjr


©FAO/Bandara Rotawewa

©FAO/Bandara Rotawewa
lsß .j md,kh uOH l÷lrfha f.dùkaf.a m%Odk jkafka f.dùka ;u j.djg wjYH b;d jákd ldnksl
wdodhï ud¾.hls' iq¿ mßudk f.dùka úYd, ixLHdjla fmdfydrla kslrefka wmf;a heùuhs'
.j md,kfha ksr;j isák w;r tfy;a Tõyq tlai;a cd;Skaf.a wdydr yd lDIsl¾u ixúOdkfha
fndfyduhla .j md,kfha hym;a ms<sfj;a wkq.ukh ydhkhg m;a lDIsld¾ñl bvï m%;sixialrKh
fkdlrhs' tneúka f.dùkag fukau mßirhg o úúO lsÍfï jHdmD;sh u.ska fuu .eg¨jg úi÷ï ,nd
.eg¿ we;s lrhs' §ug jevigykla wdrïN lr we;' uykqjr" nÿ,a,
ksis m%ñ;sfhka hq;= .j.d,a fkd;sîu tl .eg¨jls' iy kqjrt<sh Èia;%slal j, f;dard .;a iq¿ mßudk
i;=kag .d,a wjYH nj we;eï f.dùka fkdis;hs' lsß f.dùkag ksis m%ñ;sfhka hq;= .j .d,a bÈlsÍug;a
Tjqkaf.a i;=ka wõjg fõf,ñka jeiaig f;fuñka f.dúm, wmøjH ksis l%ufõo wkqj neyer lsÍug;a
yefok w;r frda. j,g f.dÿreùu we;=¿ úúO fya;= wjYH gexls bÈlsÍug;a jHdmD;sh wdOdr lrhs'
ksid Tjqkaf.a lsß ksIamdokh;a" f.dúhdg ,efnk fldïfmdaiaÜ ksmoùug iy tajd fNda. j.djg fhdod
wdodhu;a wvqfõ' .ksñka f.dùkaf.a wdodhu by, kexùug f.dùka
i;aj f.dúm, wmøjH ksis l%ufõohla fkdue;sj fhduqlrhs' .j md,kh iy fNda. j.dj taldnoaO
mßirhg uqod yeÍu ksid tajd jeis c,h iu. lsÍu ;=,ska c, ¥IKh j<ld f.dùkaf.a wdodhï by<
fidaodf.k f.dia c, Odrd j,g tl;= ùu ksid c, kexùu fuu jevigyfka wruqKhs' ta i|yd Èia;%slal
¥IKh we;s lrhs' úfYaIfhkau Èjhsfka fndfyda ;=fkau wdo¾YK f.dúm,j,a we;s lsÍug;a .j .d,a
.x.d we, fod< uOH l÷lrfhka wdrïN jk neúka iy f.dúm, wmøjH neyer lrk gexls bÈlsÍug;a
fuh nrm;, .eg¨jls' fuys we;s wfkla wjdish jHdmD;sh u.ska uQ,H iy ;dlaIKsl wdOdr imhhs'
©FAO
©FAO ksfrda.S mi" cd;sfha Okh hs' 05

uydpd¾h r;ka ,d,a" zz.a,skaldZZ


cd;Hka;r mdxY+ iïudkfhka msÿï ,nhs
uydpd¾¤h r;ka ,d,a 2018 .a,k s l
a d f,dal f,dalfha by<u iïudkh th fõ'
mdxY+ iïudkfhka msÿï ,eîh' iïudk Wf<, uydpd¾h r;ka ,d,a mlsi; a dkfha ngysr
frdaufha msyá
s tlai;a cd;Skf a .a wdydr yd mkacdí m%dka;fha Wm; ,nd we;'
lDIsl¾u ixúOdkfha uQ,ia:dkfha 1948 § Tyqf.a mjq, irKd.;hska
§ foieïn¾ 05 f,dal mdxY+ f,i bkaÈhdjg ixl%uKh ù
Èkfha § meje;aúKs' uydpd¾h we;' bkaÈhdfõ wOHdmkh
r;ka ,d,a cd;Hka;r mdxY+ ,o Tyq 1968 § mdxY+
úoHdj ms<n
s | ix.ufha úoHdj ms<n s | Tyqf.a
iNdm;sjrhd jk w;r wdpd¾h Wmdêh i|yd
©FAO

;sridr mdxY+ l<ukdlrKh weußldjg meñK we;'


iy mdxY+ iïm;a wdrlaId
lsÍu ms<n s |j Tyq úiska 1912 jif¾ f,dalfha
isÿlrkq ,enQ wkqmfïh jvd;au n,mEï l<
fiajh w.h lsÍu fjkqfjka yels úoHd{hd f,i;a
fujr .a,ks l
a d iïudkh lDIsld¾ñl m¾fhaIKj,
Tyq fj; msßkud we;' Tyq ksr; fyd|u úoHd{hka
weußldfõ Tysfhda úYajúoHd,fha w;rg;a Tyq kï lr we;'
uydpd¾hjrfhls' .a,k
s la d iïudkh uydpd¾h r;ka ,d,a fj; iïudkh
;sridr mdxY+ l<ukdlrKh m%j¾Okh lrk msßkeóu i|yd fya;= mdG f,i mdxY+ ldnka
iy ta i|yd kdhl;ajh imhk mqo. a ,hskg
a m%;is :
a dmkh iy mdxY+ ks¾ñ;sh jeä ÈhqKq
fyda wdh;khlg jd¾Islj msßkuhs' lsÍu i|yd Tyq úiska isÿl< m¾fhaIK fukau
f,dalfha m%uLq ;u mdxY+ úoHd{hd f,i úoHdj m%;m s ;a;s njg mßj¾;kh fldg
ie,flk reishdkq úoHd{ fldkaig a kaghska à l%h
s d;aul lsÍu i|dyd Tyq úiska ,ndÿka
.a,k
s l
a d isyù
s u msKi
s fuu iïudkh Tyqf.a odhl;ajh fya;= jQ nj tlai;a cd;Skf
a .a wdydr
kñka kï lr we;s w;r mdxY+ úoHdj iïnkaO yd lDIsl¾u ixúOdkh mjihs'
06
©FAO/Gamini Warushamana
ksfrda.S mi" cd;sfha Okh hs'

f,dal mdxY= Èk ieureu 2018 je,suv §


tlai;a cd;Skaf.a wdydr yd lDIsl¾u ixúOdkfha ;srir N+ñ l<ukdlrK jHdmD;sh ^RDAL jHdmD;sh&"
uyje,s ixj¾Ok iy mßir wud;HdxYh iy lDIsl¾u fomd¾;fïka;=j tlaj foieïn¾ 05 Èkg fh§ ;snQ
2018 f,dal mdxY+ Èkh iurk ,§' ieureï W;aijh nÿ,a, Èia;%slalfha je,suv § meje;aúKs' W;aijhg
jHdmD;sfha yjq,aldÍ wdh;kj, by< rdcH ks,OdÍka" Èia;%sla f,alï ld¾hd,fha iy W!j m<d;a iNdfõ by<
ks,OdÍka" m%dfoaYSh f,alïjreka" jHdmD;sh l%shd;aul lsÍug odhl lafIa;% ks,OdÍka iy jHdmD;sfha m%;s,dNSka
iy f.dùka úYd, msßila iyNd.S úh'
zzmdxY+ ¥IKh tfrysj fmruqK .ksuqZZ hk fujr f,dal mdxY+ Èkfha f;audj wkqj mdxY+ ¥IKh ms<sn|
Y%S ,xldj uqyqKmd isák ;;ajh;a Bg ms<shï fhÈh yelafla flfia o hkak;a fuu jevigyfka § wjOdrKh
flßKs' Wf<, meje;aùu i|yd je,suv m%foaYh f;dard .ekSug tla fya;=jla jQfha m%foaYfha t<j¿ iy
w¾;dm,a j.djka ys Ndú;d lrk ;sridr fkdjk lDIsld¾ñl ms<sfj;a fya;=fjka ,xldfõ mdxY+ ¥IKh úYd,
f,i isÿjk m%foaYhla f,i je,suv m%foaYh y÷kdf.k ;sîuhs'
W;aij iNdj wu;ñka Bg iyNd.S jQ úoaj;=ka iy ks,OdÍka bÈßm;a lrk ,o woyia my; m<fõ'
©FAO/Gamini Warushamana
ksfrda.S mi" cd;sfha Okh hs' 07
mdxY+ ydhkh wdydr meñK
isá msßi ms<s.ksñka
ksIamdok Odß;dj wvqlrhs wdpd¾h wcka; o is,ajd uy;d
mejiqfõ mdxY+ ¥IKh Y%S ,xldfõ
wdpd¾h wcka; o is,ajd nrm;, .eg¨jla f,i j¾Okh fjñka
wOHlaI" iajNdúl iïm;a l<ukdlrK uOHia:dkh mj;sk neúka fujr mdxY+ Èk f;audj Y%S
,xldjg ld,Sk jYfhka jeo.;a jk njhs'
zzY%S ,xldj l=vd rgla neúka wmg wdydr
ksIamdokh i|yd mj;ska N+ñ m%udKh b;d iSud
iys;hs' jeä jk ck.yKh;a iu. tu N+ñ
m%udKh o l%ufhka wvqfjñka mj;sk w;r
©FAO/Ruvin de Silva

tu.ska ,xldjg kj wNsfhda. folla we;s


lrhs' tkï j.d l< yels bvï m%udKh
iy wdydr ksIamdokfha Odß;dj wvq
ùu iy wdydr i|yd b,a¨u by<
hduhsZZ Tyq mejiSh'

RDAL jHdmD;sh ;sridr N+ñ


l<ukdlrKh i|yd taldnoaO m%fõYhla
ksu,a .=Kfiak .=Kfiak uy;d jHdmD;sfha wruqKq iy ;sridr N+ñ l<ukdlrK
jHdmD;s l<ukdlre" RDAL jHdmD;sh l%ufõo Y%S ,xldj ;=< l%h
s d;aul lsÍu iy m%j¾Okh i|yd jHdmD;sh
u.ska wdrïN lr we;s úúO jevigyka ms<n s |j úia;r lrk ,§'
jHdmD;sfha m%Odk wruqKq y;rla we;' tkï(
XX;sridr N+ñ l<ukdlrKh ms<n s |j m%;m
s ;a;"s kS;s iy tajd
l%h
s d;aul lrùug we;s wdh;ksl jHqyh Yla;u
s ;a lsÍu'
XXuykqjr" kqjrt<sh iy nÿ,a, Èia;l
s% l
a j, y÷kd.;a ;sridr N+ñ
l<ukdlrKh ms<n s | ;dlaIKhka iy l%ufõo l%h
s d;aul lsÍu'
XX;sridr N+ñ l<ukdlrKh m%j¾Okh i|yd iqÿiq uQ,H iïmdok
l%ufõohla ilia lsÍu'
XXwOHdmk" oekqj;a lsÍfï iy f;dr;=re fnodyeÍu l%u fhdod
.ksñka ;sridr N+ñ l<ukdlrKh ms<n
s | l%ufõo m%p,s; lsÍu'
;sridr N+ñ l<ukdlrKh ms<n s | wmf.a wruqKq mdxY+ ixrlaIKhg
jvd mq¿,a mrdihla .kakd w;r wms mq¿,aj iuia: mßir moaO;sfhau
;sridr meje;au flfrys wjOdkh fhduq lruq' jHdmD;sh l%h s d;aul
lsÍfï § wms cd;sl iy m<d;a uÜgfï § taldnoaO m%fõYhla
wkq.ukh lrk w;r wod< ish¨ rdcH wdh;k iu. tlaj jev
lruq' fuys § lDIsl¾u fomd¾;fïka;j = " f.dúck fiajd ixj¾Ok
fomd¾;fïka;j = " l=vd f;a j;= ixj¾Ok wêldßh" f;a m¾fhaIK
wdh;kh" m<d;a iNd" bvï mßyrK ie,iqï fomd¾;fïka;j = "
Èia;l
s% a f,alï ld¾hd, iy m%dfoaYh S f,alï ld¾hd, iïnkaO fõ'
©FAO/Ruvin de Silva

jHdmD;sh u.ska ;sridr N+ñ l<ukdlrKh ms<n s | ;dlaIKsl


oekqu ,nd §u;a" wjYH uQ,HdOdr ,nd §u;a f.dú ìïj, M,odhS;djh
by< kexùu;a i|yd lghq;= lrhs' jHdmD;sh iu. iïnkaO yjq,l a dÍ
wdh;kj, ks,OdÍkaf.a Odß;d j¾Okh i|yd o jHdmD;sh wdOdr
lrhs'
08 ksfrda.S mi" cd;sfha Okh hs'

zzl¿nq¨,kaoZZ ;sridr N+ñ


l<ukdlrKfha wdo¾Ykhla
à'tï'rùkaø nKavdr
ixj¾Ok ks,OdÍ - l¿nq¨,kao

je,suv m%dfoaYSh f,alï fldÜGdYfha l¿nq¨,kao fldÜGdYh ;=< jHdmD;sh


l%shd;aul jk w;r tu fldÜGdYfha ;sridr N+ñ l<ukdlrK l%ufõo b;d
id¾:lj l%shdjg k.d we;'
;u w;aolSï úia;r lrñka nKavdr uy;d fufia mejiSh' zzl¿nq¨,kao hkq
lDIsld¾ñl .ula jk w;r t<j¨ iy w¾;dm,a tys j.d
lrk m%Odk fNda.hs' m%foaYh oeä nEjqï iys; N+ñhla
jk neúka nrm;, f,i mi fidaod md¿jg
,lafõ' ta i|yd fuu t<j¨ iy w¾;dm,a
fNda. j.dj m%Odk jYfhkau fya;=fõ'
ks,OdÍka iy m%cdj iu. tlaj
m%foaYfha mdxY+ ydhkhg n,mdk
lreKq y÷kd .ksñka ;sridr N+ñ
l<ukdlrK ie,eiaula ilia lr
©FAO/Ruvin de Silva

l%shdjg k.k ,§' oeä nEjqï iys;


N+ñj, t<j¨ iy w¾;dm,a j.dj
mdxY+ Ldokhg bjy,a jk neúka
tjeks bvïj,g mdxY+ ixrlaIK
l%u iu. fjk;a È.=ld,Sk fNda.
j.dj y÷kajd fok ,§' ta wkqj
tjeks bvï i|yd f;a j.dj y÷kajd
§u;a f;a i|yd fldïfmdaiaÜ fmdfydr
Ndú;h y÷kajd foñka mdxY+ ¥IKh wvq
lsÍug;a mshjr .kak ,§'

f,dal wdydr yd lDIsl¾u ixúOdkhg wkqj


XXjdhqf.da,h u.ska r|jd .kakd ldnka m%udKhg jvd ;=ka .=Khla ldnka
mia u.ska ord isák neúka foaY.=Ksl úm¾hdi j,g uqyqK §u i|yd
Wmldr lrhs'
XXf,dalfha ñ,shka 815 la ck;djg wdydr iqrlaIs;;dj fkdue;s w;r
ì,shk 2la ck;dj fmdaIK jYfhka iqrlaIs; fkdfõ' tfy;a mia u.ska
f,dal wdydr ksIamdokh jeälr tu ;;ajhg úi÷ï fiúh yelsh'
XXwm Ndú;d lrk wdydr j,ska 95]la ,efnkafka mia u.sks'
XXf,dalfha mdxY= iïm;a j,ska 33]la fï jkúg;a ydhkhg ,laù we;'
ksfrda.S mi" cd;sfha Okh hs' 09
mdxY+ ydhkh udkj l%shdldrlïj, m%;sM,hls
wdpd¾h m%shka; ùrisxy
wOHlaI" WoHdk fNda. m¾fhaIK iy ixj¾Ok wdh;kh

ridhksl fmdfydr tfy;a tajd úkdY lsÍug le,aishï" ue.akSishï iy


ks¾foaYs; m%udKhg jvd .;jkafka ;;amr .Kkla i,a* jeks laIqø fmdaIl
jeäfhka Ndú;d lsÍu Y%S muKs' tneúka wms mia Ndú;d j¾. o W!k;djhla fõ kï
,xldfõ mdxY+ ¥IKhg lsÍfï § jvd;a ie,ls,su;a ndysßka iemhsh hq;=h'
n,mdk m%Odk fya;=jla nj;a úh hq;=h' fuu fmdaIl ridhksl
tfy;a ridhksl fmdfydr mia u.ska isÿlrk tlu fmdfydr fyda ldnksl
wêlj Ndú;d lsÍu u.ska ld¾hh lDIsl¾uh i|yd fmdfydr u.ska ,ndÈh yelsh'
muKla fNda. j.dfõ udOHhla ùu fkdfõ' mia ridhksl fmdfydr u.ska
wiajekak fyda f.dùkaf.a fjk;a mdßißl fiajd /ila laIKsl m%;sM, ,efnk kuq;a
wdodhu by< kxjd .; imhhs' WodyrKhla f,i ridhksl fmdfydr Ndú;h
fkdyels nj úoHd;aul mia hkq fyd|u iajNdúl c, mdxY+ ¥IKh" Ydl úúO lDñ
mÍlaIK u.ska ikd: ù we;s fmrkhhs' tneúka mia ¥IKh iy frda. i|yd myiqfjka
nj;a wdpd¾h ùrisxy uy;d ùu c, ¥IKhg fya;=jls' f.dÿre ùu jeks .eg¿ /ila
mejiSh' we;s lrhs' Ydl j¾Okhg
Ydlhl j¾Okhg Ydl
zzmdxY+ ydhkh udkj fmdaIl .Kkdjla wjYH wjYH laIqø fmdaIl ish,a,
l%shdldrlïj, m%;sM,hls' fõ' ldnka" yhsv%cka yd mdfya ldnksl fmdfydr u.ska
lDIsl¾udka;h mdxY+ ¥IKh Tlaiscka ta w;r m%Odk jk imhd.; yels w;ru ldnksl
iy mdxY+ ydhkh i|yd m%Odk w;r mfiys tajd iajNdúlju fmdfydr u.ska ridhksl
jYfhka odhl fõ' mia ;=< wvx.= fõ' B<`.g jeäfhkau fmdfydrj, l%shdldß;ajh
Lksc" ldnksl yd wldnksl wjYH jk fmdaIl jk jeä lr .ekSug o yelsh'
øjH iy laIqø Ôùka wvx.= khsg%cka" fmdiamria iy tneúka ridhksl iy
jk w;r th mD:súfha u;=msg fmdgEishï iajNdúlj wvx.= ldnksl fmdfydr taldnoaOj
ia:rhhs' w`.,la >klu mia jk w;ru W!k;djhla fõ Ndú;d lsÍu jvd;a fhda.H
ia;rhla ìysùu i|yd jir kï ndysßka iemhsh hq;=h' nj wdpd¾h ùrisxy mejiSh'
400-700 muK ld,hla .;fõ'
©FAO/Ruvin de Silva
10 ksfrda.S mi" cd;sfha Okh hs'

ia:dkSh mdxY+ mÍlaIdj u.ska


ridhksl fmdfydr Ndú;h wvq
l< yelsh ã'tka'isßfiak
tlai;a cd;Skaf.a wdydr yd lDIsl¾u
ixúOdkfha foaYSh WmfoaYl

ridhksl fmdfydr wêl f,i Ndú;h Y%S fmdfydr lsf,da .%Eï 1 l ñ, re'10 la muK fõ'
,xldfõ úYd, .eg¨jla ù we;s nj isßfiak rch úiska ,ndÿka fuu Èß §ï fya;f = jka fï
uy;d mjihs' lDIsl¾u fomd¾;fïka;j = ridhksl jk úg ridhksl fmdfydr wê Ndú;h mdxY+
fmdfydr m%j¾Okh i|yd 1950 oYlfha isg lghq;= ¥IKhg fya;j = k úYd, ;¾ckhla njg m;aj
lr we;' WodyrKhla f,i ù j.dj i|yd fmdfydr we;' wOHhkhkag wkqj kqjrt<sh Èia;l s% l
a fha
ks¾foaY 1956 isg 2013 olajd wjia:d 10 § y÷kajd § t<j¿ iy w¾;dm,a j.dfõ ridhksl fmdfydr
we;' fuys wruqK jQfha m,odj by< kexùu iy Ndú;h ks¾foaY; s fmdfydr m%udKh fuka ;=ka
wdydr iqrlaI;s ;djh hs' tfukau rch úiska 1962 .=Khls' je,suv m%foaYfha th ks¾foaY;
s m%udKhg
isg ridhksl fmdfydr i|yd iykdOdr imhk jvd fo.=Khlska by< h'
w;r wo jk úg iykdOdr ñ, hgf;a hQßhd
©FAO/Ruvin de Silva

f.dú ìug ;sridr N+ñ l<ukdlrK iy j.d l%u ms,sn| oekqu iy ;dlaIKh f.khdu

XXmia" foaY.=Ksl úm¾hdi j,g tfrysj igka lsÍug;a Bg wkqyqre


ùug;a wdOdr lrhs'
XXksfrda.S mia hkq úYd,;u NQ.; ldnka ixÑ;hhs' mia ÿ¾j, f,i
l<ukdlrKh l<fyd;a fyda ;sridr fkdjk j.d l%u wkqj j.d
l<fyd;a fuu mdxYq .; ldnka ldnka vfhdlaihsâ f,i jdhqf.da,hg
ksoyia úh yels w;r th foaY.=Ksl úm¾hdi j,g odhl úh yel'
foaY.=Ksl úm¾hdi f.da,Sh wdydr iqrlaIs;;djhg nrm;, ;¾ckhls'
ksfrda.S mi" cd;sfha Okh hs' 11
mdxY+ ¥IKh f.da,Sh
.eg¨jla

©FAO/Ruvin de Silva
wdpd¾h à' î' à' úfÊr;ak
tlai;a cd;Skaf.a wdydr yd lDIsl¾u
ixúOdkfha iyldr ks;H ksfhdað;

mdxY+ ¥IKh f,dalfha ish¨ rgj,a uqyKq fok


f.da,hS .eg¨jla nj;a f,dalfha j.d l< yels
ìï j,ska ;=fkka tlla fï jk úg;a ¥IKhg
,laù we;s nj;a wdpd¾h úfÊr;ak uy;d mejiSh'
zz;sridr fkdjk N+ñ mßyrK l%u iy lDIsld¾ñl
l%u" l¾udka; u.ska ksl; = a lrk ¥Il iy li,
neyer lsÍï m%Odk jYfhka mdxY+ ¥IKhg fya;=
fõ' fï ms<n s |j ish¨ rgj, wjOdkh fhduq
ù we;s w;r tlai;a cd;Skf a .a iyY% ixj¾Ok
b,lal j, 3" 12 iy 15 hk b,lal mdxY+ ¥IKh l< yelsh' ta i|yd Y%S ,xldfõ l%h
s d;aul l<
je<elaùu iu. iïnkaO fõZZ hehs Tyq mejiSh' jHdmD;sh b;d id¾:l úh' fuys§ tlai;a cd;Skfa .a
wdydr yd lDIsl¾u ixúOdkh myiqlï iemhSu
tlai;a cd;Skf
a .a wdydr yd lDIsl¾¤u ixúOdkh muKla isÿlrk w;r ia:dkSh fmdfydr ks¾foaY
mdxY+ ¥IKh je<elaùug iy ;sridr N+ñ lsÍfï jHdmD;sh;a ydhkhg m;a lDIsld¾ñl bvï
l<ukdlrK l%u l%h s djg ke.Su i|yd Y%S ,xldjg mqkre;a:dmkh lsÍfï jHdmD;sh;a l%h
s d;aul lrkq
iyh ,ndfohs' ia:dkSh fmdfydr ks¾foaY u.ska ,nkafka rdcH wdh;k u.sk's
ridhksl fmdfydr Ndú;h ie,lsh hq;= muK wvq

rfÜ wdydr iqrlaIs;;dj ;yjqre lsÍu wfma j.lSuhs


wu,a wkqrm%sh
lDIsl¾u fomd¾;fïka;=fõ w;sf¾l wOHlaI ckrd,a
tlai;a cd;Skaf.a wdydr yd lDIsl¾u
ixúOdkh lDIsl¾u fomd¾;fïka;=jg
w;S;fha isgu úúO ;dlaIKsl yd uQ,H wdOdr
,nd § we;s nj;a tu wdOdr tu ixúOdkfha
kHdh m;%hg wkqj fkdj fomd¾;fïka;=fõ
wjYH;d wkqj ,nd§u úfYaIfhkau w.h lrk
nj;a wkqrm%sh uy;d mejiSh'
lDIsl¾u fomd¾;fïka;=j úoHd;aul
mokñka ;u ia:djrhkaf.a isák w;r
iudcfha u;=jk úúO ckm%sh ixl,am
Tiafia tajd fjkia fkdlrhs' ji úi ke;s
mdrïmßl lDIsld¾ñl l%u m%j¾Okh i|yd
miq.sh ld,fha úúO jevigyka l%shd;aul
jqjo fomd¾;fïka;=j ;u ia:djrhka fjkia
©FAO/Ruvin de Silva

fkdlrk ,§' fomd¾;fïka;=fõ j.lSu


jkafka lDIsl¾u wxYfha m,odhs;djh by<
kxjd f.dú ck;djf.a wdodhu;a Ôjk ;;ajh;a
Wiia lrk w;ru rfÜ mdßfNda.slhskag
idOdrK ñ,lg wdydr øjH ,nd.ekSug we;s
yelshdj ;yjqre lsÍu nj Tyq mejiSh'
12 ksfrda.S mi" cd;sfha Okh hs'

ridhksl fmdfydr wvqlsÍu rgg;a f.dúhdg;a jdishs


ksyd,a .=Kr;ak" nKavdrfj, m%dfoaYSh f,alï
nKavdrfj, m%dfoaYSh f,alï f.dùka úiska wkq.ukh lrk Y%S ,xld remsh, uE; ld,fha
ksyd,a .=Kr;ak uy;d fufia ;sridr fkdjQ jerÈ lDIsld¾ñl iS.%fhka wjm%udKh ùu ksid
mejiSh' zzuOH l÷lrfha iEu ms<sfj;a ms<sn|j WodyrK tu nr ;j;a jeäjk nj;a
m%foaYhlu mdfya mdxY+ ydhkh imhhs' Tjqka ji úi iu. ysia Tyq fmkajd ÿkafkah' tneúka
olakg ,efí' jeis ke;s ld,j, lDIs ridhk n÷ka mßirhg ridhksl fmdfydr Ndú;h
mjd Wud Tfha uv iys; fndr tlalrk w;r th mdxY+ wvq lsÍu f.dùkaf.a wd¾:slhg
j;=r .,dhkq wmsg olskak ¥Ikhg;a jerÈ f.dú;eka l%u fukau cd;sl wd¾Ólhg o
mq¿jka' tfukau Wud Tfha iy mdxY+ Ldokhg;a fya;= fõZZ' m%;s,dNhla nj;a mdxY+ ¥IKh
wfkl=;a we, fod< j, oyia Y%S ,xldj ridhksl fmdfydr iy c, ¥IKh je<elaùug
.Kka ysia lDñkdYl fnda;,a wdkhk i|yd úYd, jYfhka jeo.;a mshjrla nj;a Tyq
iy weiqreï f.dv .eiS we;' úfoaY úksuh jehlrk nj;a mejiSh'
fï ish,a, fuu m%foaYfha

rgg u ji imhk f.dùka


pñkao ùrisxy" je,suv m%dfoaYSh f,alï

je,suv m%dfoaYSh f,alï pñkao ùrisxy ,xldjgu ji imhk m%foaY njg m;aj we;ZZ'
uy;d fufia mejiSh' zznKavdrfj, iy je,suv fldÜGdYfha ridhksl fmdfydr
je,suv hkq Y%S ,xldfõ m%Odk t<j¨ j.dlrk Ndú;h wvq lsÍug iy ;sridr N+ñ
m%foaY jk w;r fuu m%foaYfha f.dùka l<ukdlrK l%u m%p,s; lsÍu i|yd wms
,xldjgu wdydr imhk msßila úh' kuq;a wo lDIsl¾u fomd¾;fïka;=jg iy RDAL
©FAO/Ruvin de Silva

f.dùka wkq.ukh lrk ;sridr fkdjk iy jHdmD;shg Wmßu iyh ,nd fok nj o
jerÈ lDIsld¾ñl ms<sfj;a ksid fuu m%foaY ùrisxy uy;d mejiSh'

mdxY+ ydhkh je<elaùug kS;s mj;S


.=Kodi iurisxy - W!j m<d;a lDIsl¾u f,alï
mdxY+ ydhkh jvd;a nrm;, ;;ajhlg fkdùu .eg¨jls' mdxY+ ydhkhg fya;=jk
m;ajQfha wmf.a Ôú; ld,h ;=< neúka tu ish¨u l%shdldrlï je<elaùug wjYH kS;s
.eg¨jg wm ish¨ fokd j.lsj hq;= nj W!j mdxY+ ixrlaIK mkf;a meyeÈ,sju mj;sk
m<d;a lDIsl¾u f,alï .=Kodi iurisxy kuq;a th l%shd;aul lsÍug wjYH hdka;%Khla
uy;d mejiSh' lDIsl¾udka;h muKla fkdj fkdue;' tneúka lDIsld¾ñl yd lDIsld¾ñl
wfkl=;a ie,iqulska f;dr f.dvke.s,s iy fkdjk lghq;= j, § mdxY+ ixrlaIK mk;
ud¾. bÈlsÍï jeks ixj¾Ok jevigyka o mdxY+ l%shd;aul lsÍu ms<sn|j wod< iy j.lsjhq;=
ydhkhg n,mdk nj Tyq fmkajd ÿkafkah' ks,OdÍkag Tjqkaf.a rdcldßh" Tjqkag mejÍ
zzmdxY+ ydhkh je<elaùu i|yd wjYH we;s j.lSï iy Tjqkag we;s n,;, ms<sn|j
kS;s ,xldfõ mj;sk kuq;a tajd l%shd;aul oekqj;a lsÍug;a lghq;= lrkakZZ iurisxy
uy;d jeäÿrg;a mejiSh'
ksfrda.S mi" cd;sfha Okh hs' 13
mdxY= ¥IKh (
wm fomd hg ie.` j isák wk;=rls
f.da,h
ksImiE
u fohlu wdrïNh mi h' wdydr
a dokfha ksy~ iydhlhd f,i
S wdydr ksIm a dokfha 95]lg odhl;ajh
isÿúh yelsh'
mdxY+ ¥IKh wdydr iqrCIs;;djg" ñksia
fi!LHhg ^wdydr fnda. wmú;%ùu yryd& iy
imhkafka mi h' fï ksid" wkd.; wdydr mßirhg ydks muqKj q hs' fnda. wiajekak iy
ksIma dokh i|yd ksfrda.S mila w;HdjYHh' mi ksIm
a dokh wvqùu ksid tys wd¾Ól n,mEula o
ksfrda.S jk ;rugu j.dj o ire jkq we;' ksfrda.S we;' fndfyda wmú;%ldrlhka we;s jkafka wksis
mila ;=< jeä ldnka m%udKhla r|jd .; yelsh' lDIsld¾ñl ms<f s j;a" ld¾ñl lsh % dldrlï" m;,a
msßisÿ c,h jeä m%udKhla r|jd f.k iemhsh lekSï iy wfkl=;a mßir ys;ldó fkdjk ms<f s j;a
yelsh' ffcj úúO;ajh mj;ajd.; yelsh' ksh`.hg jeks ñksia lsh
% dldrlï ksidh' mi iSudldÍ iïm;la
yd .xj;=rg Tfrd;a;§= fï yelshdj jeä ÈhqKq l< ksid th wysñ jqjfyd;a fyda ydhkhg m;a jqjfyd;a
yelsh' mdxY= ¥IKhg Tfrd;a;§= fï yelshdjla mig ñksidf.a Ôú; ld,h ;=<§ kej; m%lD;su;a lr
we;' kuq;a tys iSudjla mj;S' th myiqfjka ìf|k .; fkdyel'
iq`Mh' myiqfjka ydkshg m;aùu fyda úkdYùu
©FAO/Ruvin de Silva

fmdfydr fh§ug fmr mi yd Ydl úYaf,aIKh m%p,s; lsÍug lDIsl¾u WmfoaYljreka úiska f.dúuy;=kg
a mia úYaf,aIK
lÜg, iy Ydl hqI úYaf,aIK lÜg, ms<ns o mqyK
q q ,nd § we;'
14 YS% ,xldfõ rch" f.dùka iy ;reK m%cdj mdxY=
ksfrda.S mi" cd;sfha Okh hs'
;jÿrg;a by< ouñka m,sfndaO kdYl fh§ug
¥IKhg úi÷ï fiùu i|yd iduqyl s m%h;akhka o isÿfõ' fï wkqj" fnda. j.djkaf.a blauka iy
ord we;' Èjhsfka mj;sk jvd;a ydhkhg ,lajQ lDIs Yla;us ;a j¾Okhg iy by< wiajekakla i|yd
bvï j, mßir ys;ldó lDIs ms<f s j;a fhdÞ.ekSug mdxY+ fmdaIlhkaf.a ukd l<ukdlrKhla wjYH
iEu md¾Yjlrefjl= úisku a ork fuu lsh % dldÍ fõ'
m%h;ahkhkag tlai;a cd;Skf a .a wdydr yd lDIsl¾u 2017 jif¾ § wdydr yd lDIsl¾u ixúOdkh
ixúOdkh úiska odhl;ajh i,ikq ,efí' iy lDIsl¾u wud;HdxYh w;r mej;s ;dCI‚l
wkjYH f,i fmdfydr Ndú;h iyfhda.; s d jHdmD;shla hgf;a" fmdfydr fh§ug
fmr mfiys irenj mÍCId lsÍug f.dùka Èß
wvq lsÍu .ekaùu i|yd mia úYaf,aIK lÜg, iy Ydl
zzl=Ur q g jeäfhka fmdfydr fh§fuka jeä hqI úYaf,aIK lÜg, y÷kajd fok ,§' kshuq
wiajekakla ,nd.; yels fõhehs uu is;j = d' jevigykla f,i l=reKE.," wkqrdOmqrh"
idudkHfhka f.dhfï ;o fld, meyeh ke;skï ls,f
s kdÉÑh" kqjrt<sh" nÿ,a," ud;f,a" uykqjr"
ks¾foaY; s m%udKhg;a jvd jeä fmdfydr m%udKhla l`M;r" mq;; a ,u ^l,amás h& iy yïnkaf;dg hk
l=Urq g fhdokak wms mqreÿù isákjd' kuq;a fï Èia;l%s l
a j, ù" nvbß`."= ;lald,s" w¾;dm,a" f.dajd"
fya;f = jka f.dhu" frda. yd m,sfndaOj,g f.dÿre ù fndaxÑ iy lrú, j.djka i|yd úYaf,aIK lÜg,
ydkshg m;afjkjdZZ hkqfjka mjiñka l=reKE., fhdÞ.kakd ,§' fCIa;f % ha§u wvq úhoulska mia
Èia;l %s la fha l=Ulq .
a efÜ .%dufha f.dúfhl= jk mÍCId lsÍug fhdÞ.kakd ,o mia úYaf,aIK lÜg,
î'tï' chr;ak mejiSh' jeä ld,hla .;jk m¾fhaIKd.dr úYaf,aIKhka
fjkqjg fhdÞ.; yels jvd;a fyd| úl,amhls'
chr;ak fuka f.dú uy;=kf a .ka nyq;rhla ish
fnda.hka i|yd j.úNd.hla fkdue;sj fmdfydr zzf.dú uy;=kg a fukau wmg o j.djka wdrïN
iy lDIs ridhk fh§fuka ñksia fi!LHhg n,mdk lsÍug fmr mfia idrj;aNdjh ksYp a h lr .ekSug
mdxY= ¥IKh" u;=mg s iy N+.; c,h wmú;%lrKh wjYHhsZZ hkqfjka i|yka l< l=Ul q .
a efÜ lDIs
jeks mßir ¥IKhka jeä fõ' wêl m%udKhkaf.ka WmfoaYl bkaÈl m%NdYa lreKdr;ak uy;d fufiao
fmdfydr Ndú;d lsÍu ksid Ydlhg wjYH iuyr mejiSh' zzkuq;a b;d ÿr neyer msygs d ;sfnk udl÷r
fmdaIH mÞ¾:hka wjfYdaIKh lsÍug wmyiq ùfuka lDIs m¾fhaIKdh;k fyda fjk;a m¾fhaIK
fnda.j, ksfrda.S njg o ;¾ckhla we;s fõ' Ydl ridhkd.dr fj; wmf.a mia idïm, m%jdykh
fmdaIH mÞ¾:hkaf.a W!K;djfha m%;M s ,hla f,i lsÍug isÿùu ksid th wmyiq ld¾hhla' úYaf,aIK
ÿ¾j," fla~Eß Ydl j¾Okhla isÿjk w;r fmdaIH m%;M
s , ,efnk úg j.djka wdrïN lr fyda tajdfha
mÞ¾: wêl ùfuka Ydl" m,sfndaO ydksj,g f.dÿre wiajkq fk,Su;a wjika ù ;sfnkak mq¿jka' tu
ùfï wjÞku jeä fõ' ta ksidu" mdxY= ¥IKh ksid f.dùkag meh lsym s hlska m%;Ms , ,ndÈh yels
©FAO/Ruvin de Silva

mia úYaf,aIKh u; mokïjQ fmdfydr ks¾foaY wkq.ukh lsÍfuka


fmdfydr fh§u 40]lg wdikak m%udKhlska wvqlr .;a ù f.dú uyf;l=
ksfrda.S mi" cd;sfha Okh hs'
mia úYaf,aIK lÜg, wmg ld,dkqrEm úi÷ula'ZZ
15
jQ w;r frda.j,g f.dÿreùu o wvqúh'ZZ hkqfjka
fnda. j.djka i|yd iqÿiq mfiys mS'tÉ' w.h úia;r l< chr;ak uy;d" zzfuu úYaf,aIK
^mfiys wdï,sl fyda NdIañl uÜgu& iy mfiys lÜg, iEu f.dú uyf;l=gu ,ndÈh yels kï
fmdiamria iy fmdgEishï fmdaIH mÞ¾:hkaf.a fmdfydr ñ,§ .ekSu i|yd jeh lrk úYd, uqo,la
;;ajh ms<ns | weia;fïka;j = la ,nd .ekSu i|yd wmg b;sßlr .; yelsZZ njo wjOdrKh lf<ah'
f.dùkag mia úYaf,aIK lÜg,h Ndú;d l< yelsh' f;dr;=re ;dCIKh(
Ydl hqI úYaf,aIK lÜg,h u.ska mj;sk khsgc % ka
iy fmdgEishï uÜgï ms<n s | weia;fïka;j= la ,nd mdxY= ¥IKhg tfrys fuj,ula
.ekSug yelsh' khsgc % ka" fmdiamria iy fmdgEishï mia úYaf,aIK lÜg, j,ska iy Ydl hqI
Ydlh Yla;u s ;aj jeãug WmldÍ jk w;r mS'tÉ' úYaf,aIK lÜg, j,ska laI‚l m%;M s , ,nd .eksug
w.h u.ska ffcj fmdaIH mÞ¾:hka f.dùkag iydh ùu i|yd cx.u ÿrl:k fhÿula
Ydlhg wjfYdaIKh lsÍfï yelshdj (mobile phone application) ksmojd we;'
md,kh lrhs' fuu fhÿu ´kEu flfkl=g wka;¾cd,h
jHdmD;sh u.ska úYaf,aIK yryd fkdñ,fha nd.;lr.; yelsh'
lÜg, iy mqyK q j q lDIsl¾u th foaYh S NdId j,ska ,nd.; yels"
WmfoaYlhska fj; ,ndÿka mia iy Ydl hqI úYaf,IKhkaf.a
m%;M s , wvq úhoulska ,nd.; yels"
©FAO/Ruvin de Silva

w;r Tjqka fuu WmlrK


Ndú;h f.dú uy;=ka Ndú;d lsÍug myiq fhÿuls' fuu
w;r m%p,s; lrk ,§' cx.u ÿrl:k fhÿu yryd j¾K
mia úYaf,aIK lÜg,h ;Sjr % ;djh u.ska mfia we;s mdxY=
ish f.dhï j.djg wjYH fmdaIH m%udKh ks¾Kh lr.; yel'
m%udKfhka fmdfydr fh§u ksYÑa ; N+f.da,h
S ia:dkhl iy fnda.
i|yd m%fhdackj;a jQ nj j¾.hl fmdfydr wjYH;djh ks¾Kh
mejiQ chr;ak uy;d" fhdok lsÍug fuu fhÿu WmldÍ fõ'
fmdfydr m%udKfha 40]lg kqjrt<sh Èia;l
%s l
a fha fld;auf,a
wdikak wvqùula isÿjQ nj fy,s msyá
s .dñŒ Èidkdhl cd;sl mdif,a
lf<ah' zzj.d lkakhka y;rla mia úYaf,aIK lÜg, iy 18 yeúßÈ cks;a p;=rx. hdmd YsIHhd
i|yd mia úYaf,aIKfhka Ydl hqI úYaf,aIK lÜg, úiska fuu cx.u ÿrl:k fhÿu
fmdfydr ks¾foaYhka ud u.ska CI‚l m%;Ms , ,nd.; ks¾udKh lr we;' lDIsl¾uh flfrys
,nd.;a w;r ù j.dfõ wiajkq yels cx.u fhÿu ks¾udKh we;s leue;a; u.ska Èß.kajkq ,enQ
j, jeäùula ±l .; yels lrk ,oafoa fld;auf,a cks;a cks;"a lDIsl¾u fomd¾;fïka;f = õ
p;=rx. hdmd kue;s 18
jqKd' j.dj Yla;u s ;aj j¾Okh yeúßÈ YsIHhd úisk's WoHdk fnda. m¾fhaIK iy ixj¾Ok
©FAO/Ruvin de Silva

cx.u ÿrl:k fhÿula yryd j¾K ;Sj;


% djh u.ska úYaf,aIK lÜg,j, m%;M
s , ú.%y lsÍug yelsh
16
wdh;kfha (HORDI) b,a,u S mßÈ fuu cx.u
ksfrda.S mi" cd;sfha Okh hs'
uv j,ska msß c,h wvqùula isÿfjkjd'ZZ hkqfjka
fhÿu ks¾udKh lsÍu fï jif¾ ud¾;= udifha § mjik .dñŒ" zzuf.a j.dj r|d mj;skf a ka fuu
iafõÉPdfjkau wdrïN lf<ah' c,dYh u; fukau" úfYaIfhka wjg .ïjdiSka
zzfï fudnhs,a wema tl (mobile app) ks¾udKh Ndú;d lrk W,am;a i|yd c, uQ,dY%h jkafka o
lsÍug udi ;=kla .;jqKdZZ hehs cks;a mejiSh' fuu c,dYhhs' ta ksid fuu c,dYh /l.ekSug ud
lDIsl¾u wxYhg muKla fkdj iEu wxYhlgu l=ula fyda l< hq;= hhsZZ i|yka lrhs'
;dCIKh taldnoaO lsÍu u.ska m%;, s dN fk,d.; lDIs bvï j,ska 50]la ydhkhg m;ajQ ;;ajfhka
yels hehs Tyq úYajdi lrhs' mj;sk YS% ,xldfõ uOHu l÷lrfha m%Odk .eg`Mjlaj
zz,xldfõ ;sfhk f,dl= m%Yk a hla ;uhs f.dvla we;af;a mdxY+ Ldokh ksid bvï ydhkhg m;aùu
fj,djg fkdoekqj;alu ksid f.dú uy;=ka jeämqr iy mfiys idrj;a nj wvqùuh' uyje,s ixj¾Ok
fmdfydr oeóu' fï ksid mßirhg úYd, ydkshla iy mßir wud;HdxYh" lDIsl¾u fomd¾;fïka;f = õ
isoO
a fjkjd' tajf.au f.dú uy;=kg a ;a fi!LHhuh iajdNdúl iïm;a l<ukdlrK uOHia:dkh
ydkshla isÿ fjkjd' fuu b;ska fï app tl Ndú;d (NRMC) iy wdydr yd lDIsl¾u ixúOdkh u.ska
lf<d;a f.dú uy;=kg a oeóug wjYH fmdfydr nÿ,a," kqjrt<sh iy uykqjr Èia;l %s l
a j, msyás
m%udKh ,nd .; yelsh s 's fï u.ska mßir ydksh ydhkhg m;ajQ lDIs bvï mqkre;a:dmkh isÿ lrhs'
fndfyda ÿrg wvq lr.kak mq¿jka' fï app tl ksid S mdßißl myiqlu (GEF) u.ska ,efnk
f.da,h
iEu f.dú uy;a;fhlagu mq¿jkaa ;ukaf.a M,odj wruqo,a j,ska .dñŒ iy wfkl=;a f.dùka ;srir
jeä lrf.k ;ukaf.a wd¾Ólh ÈhqKq lr.kak' bvï l,ukdlrK ms<f s j;a wkq.ukh lsÍug
tl ug we;a;gu i;=gla˜ hehs Tyq mejiSh' mgkaf.k we;' mdxY= Ldokh wju lr .ksñka
t<j`M j.d lsÍu i|yd fy,au`M j.d ;dCIKh iy
ydhkh jQ lDIs bvï mqkre;a:dmkh lsÍu mqyK
q j
q Tjqkga ,nd § we;' fy,au`M ia:dhS lr.ekSu
.dñŒ ùrisxy" kqjrt<sh Èia;l %s l
a fha j,mfka" i|yd fo`Mï" kdrx iy fÞvï jeks m<;=re Ydl
ks,oa Kavdyskk
a m%foaYfha msyá
s nEjqï iys; bvul fhdÞ .ksñka w;=refnda. j.djka isÿ lsÍug f.dùyq
jir 7la t<j`M j.d lr we;' flfia kuq;"a Tyqf.a mgkaf.k we;' fï u.ska N+ñfha M,ÞhS;djh jeä
bvu mdxY+ Ldokhg ,laùfï wjÞku iys;h' fjk w;r f.dùkag jir mqrd wdÞhula ,nd .;
zzj¾Idj mj;sk úg .`. my< we;s c,dYh uv yel' fuh wkd.; wdydr ksIm a dokh i|yd bvï
meyehg yefrkjd' tfia jkafka uf.a bvfï u;=mg s ixrCIKh lsÍug fm<Uùulao jkq we;'
mi fidaÞf.k hdu ksid' ksh`.h ld,hg c,dYh
©FAO/Ruvin de Silva

weu;=ï(
.dñKs jreIudk" ixksfõok úfYaI{" ydhkhg m;a lDIsld¾ñl bvï mqkre;a:dmdkh lsÍfï jHdmD;sh$ wxl 05" iriú Whk udj;" fmardfoKsh'
Gamini.Warushamana@fao.org tlai;a cd;Skf
a .a wdydr yd lDIsl¾u ixúOdkh'
CA3201SI/1/02.19
© FAO, 2019

Some rights reserved. This work is available


under a CC BY-NC-SA 3.0 IGO licence

tlai;a cd;Skf
a .a wdydr yd lDIsl¾u ixúOdkfha ydhkhg m;a lDIsld¾ñl bvï m%;i s xialrKh lsÍfï jHdmD;sh u.ska m%ldYhg m;a lrk ,§'
Rehabilitation of Degraded Agricultural Lands Project
GCP/SLR/067/GFF

You might also like