You are on page 1of 238

‫‪1‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫اصول مقدماتی‬
‫فلسفه‬
‫ژرژ پولیتسر‬

‫ترجمه جهانگیر افکاری‬


‫‪2‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫اصَل همذهبتی فلعفِ‬


‫شرش پَلیتعر‬

‫تجذیذ چبح? اًتؽبرات هحعي‬


‫پعت الىترًٍیه‪mohsinpubs@gmail.com :‬‬
‫وبالگ‪http://mohsinpubs.blogspot.com :‬‬
‫تبریخ اًتؽبر‪ :‬ػمرة ;=‪68‬ـ ًَاهجر <‪700‬‬
‫‪3‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫فْرظت‬
‫پیؽگفتبر ‪>.........................................................................................................‬‬
‫همذهِ ‪6: ............................................................................................................‬‬
‫‪ 06‬چرا ثبیذ فلعفِ ثیبهَزین؟‪6: .....................................................................‬‬
‫‪ 07‬آیب آهَختي فلعفِ دؼَار اظت؟ ‪6; ...........................................................‬‬
‫‪ 08‬فلعفِ چیعت؟‪6< .....................................................................................‬‬
‫‪ 09‬فلعفِ هبدی وذاهعت؟ ‪6= .......................................................................‬‬
‫‪ 0:‬رٍاثظ هَجَد هیبى هبتریبلیسم ٍ هبروعیسم‪6> ...........................................‬‬
‫;‪ 0‬ظتیسُ ثَرشٍازی ثب هبروعیسم ‪77 ...............................................................‬‬

‫لعوت اٍل‬
‫فصل ًخعت‬
‫هعبیل اظبظی فلعفِ‪7; .......................................................................................‬‬
‫‪ 06‬آهَختي فلعفِ را چگًَِ ثبیذ ؼرٍع ورد؟ ‪7; ...........................................‬‬
‫‪ 07‬دٍ ًَع تَضیح در اظتٌجبط جْبى‪7< .........................................................‬‬
‫‪ 08‬هبدُ‪ ،‬رٍح ‪7= .............................................................................................‬‬
‫‪ 09‬هبدُ چیعت ٍ رٍح وذاهعت؟ ‪7= .............................................................‬‬
‫‪ 0:‬هعئلِى اظبظی فلعفِ‪7> ........................................................................‬‬
‫;‪ 0‬ایذُآلیسم ٍ هبتریبلیسم ‪80 ...........................................................................‬‬
‫فصل دٍم‬
‫ایذُآلیسم‪89 ...........................................................................................................‬‬
‫‪ 06‬ایذُآلیسم اخاللی ٍ ایذُآلیسم فلعفی ‪89 ...................................................‬‬
‫‪ 07‬ایذُآلیسم ثرولی را ثِ چِ ظجت ثبیذ آهَخت؟ ‪8: ......................................‬‬
‫‪ 08‬ایذُآلیسم ثرولی‪8< ....................................................................................‬‬
‫‪ً 09‬تبیج اظتذاللْبى ایذُآلیعتی ‪96 ..............................................................‬‬
‫‪ 0:‬احتجبجبت ایذُآلیعتی ‪97 .........................................................................‬‬
‫فصل ظَم‬
‫هبتریبلیسم ‪9: .........................................................................................................‬‬
‫‪ 06‬چرا ثبیذ هبتریبلیسم را آهَخت؟ ‪9: .............................................................‬‬
‫‪ 07‬هبتریبلیسم از وجب آهذُ اظت؟‪9; ...............................................................‬‬
‫‪ 08‬چرا ٍ چگًَِ هبتریبلیسم رؼذ یبفت؟‪9< .....................................................‬‬
‫‪4‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫‪ .9‬اصَل ٍ اظتذاللْبى هبتریبلیعتی وذام اظت؟ ‪9= ......................................‬‬


‫فصل چْبرم‬
‫حك ثب وذام اظت ایذُآلیسم یب هبتریبلیسم؟ ‪:6 ........................................................‬‬
‫‪ 06‬هعئلِ را چگًَِ ثبیذ عرح ورد؟ ‪:6 ..........................................................‬‬
‫‪ .7‬آیب صحیح اظت وِ جْبًی خبرج از رّي هب هَجَد ًیعت؟ ‪:7 .................‬‬
‫‪ .8‬آیب راظت اظت وِ تصَرات هب خبلك هَجَدات هیثبؼذ؟ ‪:: .....................‬‬
‫‪ .9‬آیب درظت اظت وِ رٍح خبلك هبدُ اظت؟ ‪:; ............................................‬‬
‫‪ .:‬هبتریبلیعتْب حك دارًذ ٍ ػلن ًظریبت آًْب را تبییذ هیوٌذ‪:= ...................‬‬
‫فصل پٌجن‬
‫آیب فلعفِى ظَهی ٍجَد دارد؟ ‪:> ........................................................................‬‬
‫آگٌَظتیعیسم‪:> ....................................................................................................‬‬
‫‪ 06‬چرا یه فلعفِى ظَهی ٍجَد دارد؟‪:> ...................................................‬‬
‫‪ 07‬اظتذاللْبى ایي فلعفِ ظَم ‪;0 ................................................................‬‬
‫‪ 08‬ایي فلعفِ از وجب آهذُ اظت؟ ‪;7 .............................................................‬‬
‫‪ً 09‬تبیج ایي ًظریِ ‪;8 ...................................................................................‬‬
‫‪ 0:‬چگًَِ ثبیذ ایي اظتذاللْب را رد ورد؟ ‪;: ..................................................‬‬
‫;‪ً 0‬تیجِ ‪;< ...................................................................................................‬‬

‫لعوت دٍم‬
‫هبتریبلیسم فلعفی‬
‫فصل اٍل‬
‫هبدُ ٍ هبدیَى ‪<0 ..................................................................................................‬‬
‫‪ 06‬هبدُ چیعت؟‪<0 ........................................................................................‬‬
‫‪ 07‬تئَریْبى هترادف هبدُ‪<6 .........................................................................‬‬
‫‪ .8‬هبدُ در ًظر هبدُ گرایبى ‪<8 .......................................................................‬‬
‫‪ 09‬آى چِ وِ هبدُگرایبى راجغ ثِ هبدُ تصریح هیوٌٌذ‪<9 ......................... .‬‬
‫‪ً 0:‬تیجِ ‪<: ...................................................................................................‬‬
‫فصل دٍم‬
‫هبدی ثَدى یؼٌی چِ؟‪<< ......................................................................................‬‬
‫‪ 06‬آهیسغ تئَری ثبػول ‪<< ..........................................................................‬‬
‫‪ 07‬عرفذاری اصَل هبدی درحیغِى فىر یؼٌی چِ؟ ‪<= ...............................‬‬
‫‪ 08‬در ػول چگًَِ هیتَاى هبدی ثَد؟ ‪=0 ....................................................‬‬
‫‪ً 09‬تیجِ ‪=9 ...................................................................................................‬‬
‫‪5‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫فصل ظَم‬
‫تبریخچِى هبتریبلیسم ‪=: ......................................................................................‬‬
‫‪ 06‬لسٍم هغبلؼِى ایي تبریخچِ‪=; ................................................................‬‬
‫‪ .7‬هبتریبلیسم لجل از هبروط ‪== ......................................................................‬‬
‫‪ .8‬ظرچؽوِى ایذُآلیسم ‪>< ............................................................................‬‬
‫‪ 09‬هٌؽبی پیذایػ دیي ‪>= ............................................................................‬‬
‫‪ .:‬ارزغ ٍ اهتیبز هبتریبلیسم ‪600 .....................................................................‬‬
‫;‪ًَ .‬الص هبتریبلیسم لجل از هبروط ‪607 .......................................................‬‬

‫لعوت ظَم‬
‫تحمیك در هتبفیسیه (هبٍراء الغجیؼِ)‬
‫فصل اٍل‬
‫اظلَة هتبفیسیه چیعت؟ ‪60= .............................................................................‬‬
‫‪ٍ 06‬یصگی ٍ چگًَگی ایي اظلَة‪60> ...........................................................‬‬
‫‪ٍ 07‬جِْ ًظر هتبفیسیه ‪66= .........................................................................‬‬
‫‪ 08‬اظتٌجبط هتبفیسیىی عجیؼت ‪670 ................................................................‬‬
‫‪ 09‬اظتٌجبط هتبفیسیىی اجتوبع ‪677 ................................................................‬‬
‫‪ 0:‬اظتٌجبط هتبفیسیىی فىر ٍ خرد ‪678 ..........................................................‬‬
‫;‪ 0‬هٌغك چیعت؟‪679 ...................................................................................‬‬
‫<‪ 0‬هؼٌبی لغت «هتبفیسیه» فلعفِی اٍلی‪67< ............................................‬‬

‫لعوت چْبرم‬
‫تحمیك در دیبلىتیه‬
‫فصل اٍل‬
‫همذهِ ثرای تحمیك دیبلىتیه‪680 .......................................................................‬‬
‫‪ 06‬همذهِی تَضیحی ‪680 .............................................................................‬‬
‫‪ 07‬چگًَِ رٍغ دیبلىتیه پیذا ؼذ؟ ‪687 ......................................................‬‬
‫‪ 08‬چرا هذت زهبًی دیبلىتیه درپٌجِى هتبفیسیه هبًذ؟ ‪689 ......................‬‬
‫‪ 09‬هبتریبلیسم لرى ّجذّن چرا هتبفیسیىی ثَد؟‪68; .....................................‬‬
‫‪ 0:‬چگًَِ هبتریبلیسم دیبلىتیه پیذایػ یبفت؟ ّگل ٍ هبروط ‪68> ............‬‬
‫‪6‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫فصل دٍم‬
‫لَاًیي دیبلىتیه‪698 ............................................................................................‬‬
‫لبًَى اٍل? تغییر دیبلىتیىی‪698 ...........................................................................‬‬
‫‪ 06‬از حروت دیبلىتیىی چِ فْویذُ هیؼَد؟ ‪698 ........................................‬‬
‫‪ 07‬ثرای دیبلىتیه چیسی ثبثت‪ ،‬هغلك ٍ همذض ًیعت ‪69; ........................‬‬
‫‪ 08‬پیؽرفت ‪69= .............................................................................................‬‬
‫فصل ظَم‬
‫لبًَى دٍّم? تبثیر هتمبثل یب فؼل ٍ اًفؼبل‪6:7 ........................................................‬‬
‫‪ّ 06‬وجعتگی پیؽرفتْب‪6:7 ...........................................................................‬‬
‫‪ 07‬اوتؽبفبت ثسري لرى ًَزدّن‪6:< ............................................................‬‬
‫‪ 08‬تىبهل تبریخی ٍ هبرپیچی‪6:= .................................................................‬‬
‫‪ً 09‬تیجِ ‪6;0 .................................................................................................‬‬
‫فصل چْبرم‬
‫لبًَى ظَم? تضبد ‪6;7 ...........................................................................................‬‬
‫‪ 06‬زًذگی ٍ هري ‪6;8 ...................................................................................‬‬
‫‪ 07‬تجذیل ػَاهل ثِ ضذ خَد ‪6;9 ..................................................................‬‬
‫‪ 08‬اثجبت‪ً ،‬فی‪ً ،‬فی در ًفی‪6;= .....................................................................‬‬
‫‪ 09‬هالحظبت‪6<7 ...........................................................................................‬‬
‫‪ٍ 0:‬حذت ضذیي ‪6<9 ....................................................................................‬‬
‫;‪ 0‬اؼتجبّبت لبثل احتراز‪6<; .........................................................................‬‬
‫<‪ً .‬تبیج ػلوی دیبلىتیه‪6<> .........................................................................‬‬
‫فصل پٌجن‬
‫لبًَى چْبرم? تجذیل وویّت ثِ ویفیت ‪6=7 ...........................................................‬‬
‫‪ 06‬اصالحبت یب اًمالة؟ ‪6=7 .........................................................................‬‬
‫‪ 07‬هبتریبلیسم تبریخی ‪6=< ..............................................................................‬‬
‫‪ 08‬تبریخ چگًَِ تَجیِ هیؼَد؟‪6== .............................................................‬‬
‫‪ 09‬تبریخ ظبختِى اًعبى اظت ‪6=> ...............................................................‬‬
‫پرظؽْبى آزهبیؽی ‪6>7 .......................................................................................‬‬

‫لعوت پٌجن‬
‫هبتریبلیسم تبریخی‬
‫فصل اٍل‬
‫لَای هحروِ تبریخ ‪6>9 ........................................................................................‬‬
‫‪7‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫‪ 06‬اؼتجبُ ًؽَد‪6>9 ........................................................................................‬‬


‫‪«07‬هَجَد اجتوبػی» ٍ ٍجذاى ‪6>; ..............................................................‬‬
‫‪ 08‬تئَریْبى ایذُآلیعتی ‪6>< .........................................................................‬‬
‫‪ٍ«09‬جَد اجتوبػی» ٍ ؼرایظ زًذگی ‪6>< .....................................................‬‬
‫‪ 0:‬هجبرزات عجمبتی‪ ،‬هحرن تبریخ اظت‪6>> .................................................‬‬
‫فصل دٍم‬
‫ؼرایظ التصبدی ٍ عجمبت ‪707 .............................................................................‬‬
‫چگًَِ ثِ ٍجَد هیآیٌذ؟‪707 ................................................................................‬‬
‫‪ 06‬اٍلیي تمعین ػوذُى وبر‪708 ...................................................................‬‬
‫‪ 07‬اٍلیي تمعین جبهؼِ ثِ عجمبت ‪709 ...........................................................‬‬
‫‪ 08‬دٍهیي تمعین ػوذُى وبر‪70: .................................................................‬‬
‫‪ 09‬دٍهیي تمعین جبهؼِ ثِ عجمبت ‪70: .........................................................‬‬
‫‪ 0:‬ؼرایظ التصبدی چگًَِ هؽخص هیؼَد؟ ‪70< .......................................‬‬
‫;‪ .‬ؼیَُّبى تَلیذ‪70= ....................................................................................‬‬
‫<‪ 0‬هالحظبت‪70> ...........................................................................................‬‬
‫پرظؽْبى آزهبیؽی ‪766 .................................................................................‬‬

‫لعوت ؼؽن‬
‫هبتریبلیسم دیبلىتیه ٍایذئَلَشیّب‬

‫اًغجبق رٍغ دیبلىتیه ثب ایذئَلَشی‪769 .............................................................‬‬


‫‪ 06‬اّویت ایذئَلَشیْب ثرای هبروعیسم‪769 ....................................................‬‬
‫‪ 07‬ایذئَلَشی یؼٌی چِ؟ (ػبهل‪ ،‬اؼىبل ایذئَلَشی) ‪76: ...............................‬‬
‫‪ 08‬ظبختوبى التصبدی‪ ،‬ظیبظی ٍ ایذئَلَشیه ‪76< ........................................‬‬
‫‪ٍ 09‬جذاى وبرة‪ ٍ ،‬جذاى صبدق ‪770 ............................................................‬‬
‫‪ 0:‬ػول ٍ ػىطالؼول ػَاهل ایذئَلَشیه ‪777 ............................................‬‬
‫;‪ 0‬ؼیَُى تحلیل دیبلىتیىی ‪77: .................................................................‬‬
‫<‪ 0‬لسٍم هجبرزُى ایذئَلَشیه ‪77< .................................................................‬‬
‫=‪ً 0‬تیجِ ‪780 .................................................................................................‬‬
‫پرظؽْبى آزهبیؽی ‪787 .................................................................................‬‬
‫پی ًَؼت ّب ‪788 .............................................................................................‬‬
‫‪8‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫‪BLANK PAGE‬‬
‫‪9‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫پیؽگفتبر‬

‫ٌٔاڄه ا‪ٜ‬وڂ ڈٹ ىڈازی ٴڅٕ ٵه ټ ه‬


‫اینٻ ت ه ؾ اج آڊ ڈث اوٌذ ڈ ی٘ وو‬
‫قا‪ٜ‬ڃ یاووا٘سهایی أر ټ ه یٽ ی اَ‬
‫٘ اڀٍواڊ ٌِِ خوڄيسٕ ٍ وٌ و ٌ‬
‫زك‪ٝ‬يڅی ‪ 599١ 5991‬تٍوا٘ سه أ ر‪.‬‬
‫ای د ؤٌ ها ٌا أ ساو‪ ،‬وٌ وان‪ ٙ‬ٽى ى‬
‫ټاٌڀٍی خاٌیٓ زىٌیٓ ڈيٽٍو أر‪.‬‬
‫تٍای آڊ ټه ته اٌَٖ اٌظ اید ؤٌها‬
‫ژرژ پوليتسر‬
‫تي‪ ٙ‬سٍ خ ی تث ٍیڇ تَچ أ ر ىٲ‬
‫٘يو ى زىٌیٓ ٌٴيٷ نوو ٌا ٍ٘ـ و يڇ‪.‬‬
‫وان‪ٙ‬ٽى ى ټاٌڀٍی وٌ ٔاڂ ‪ 599١‬تؤيڅه زنی ؾنى اَ أساواڊ‬
‫تنياو ڀًا٘سه ٘ى زا ‪٬‬څڇ ڈاٌټٕيٕسی ٌا ت ه ټ اٌڀٍاڊ َقډسٽ‪ ٙ‬اڊ‬
‫تياڈوَنى أسىتڂ انىی‪ٙ‬ه ای‪ٙ‬اڊ ٌا ت ٍ أأ ی ٸ ٍاٌ و ن ى ټ ه‬
‫تسواننى ٸٍڊ ڈا ٌا ت‪ٙ‬نأنى قٍټاذ نوو ٌا تٕنػنى‪ .‬زا ډاڊ ‪ ٤‬وٌ‬
‫ټه تٍ ڈا٘يد زٽنيٻ زٕڅ‪ ٣‬واٌنى ته ڈٕایڃ ٔيأی اغسډا‪٬‬ی نيُ‬
‫ڈٕڅ‪ ٣‬تا٘نى‪.‬‬
‫اَ ډ اڊ آٰ اَ اڈ ٍ‪ ٌِِ ،‬خوڄيسٕ ٍ ڈٕ وڄير ز ىٌیٓ ٴڅٕ ٵه‬
‫ڈاٌټٕيٕسی ڈازٍیاڄيُچ ویاڄٽسي ٻ ٌا وٌ وان‪ ٙ‬ٽى ټ اٌڀٍی ت ه‬
‫‪10‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫‪٬‬هى ڀٍٴر‪ .‬وٌ تٍاتٍ زكٍیٵاذ تیا‪٬‬سنایی و ڄر وٌ زىٌیٓ اید‬


‫ٴڅٕٵه‪ ،‬اید ‪٨‬يٵهى ٘ایٕسهای توو‪ .‬اَ ټٕانی ټه اٴسهاٌ ٍ٘ټر وٌ‬
‫اید ټالٔها ٌا وا٘سنى ټٕی نډیزوانى ٴٍاڈوٖ ټن ى ټ ه ؤٌ هاى‬
‫اید ڈٍو ٍٔل ٌ ‪ٍ٘ٔ ،‬او‪ ،‬وان‪ٙ‬ډنى‪ ،‬تا غىاڊ ٌٴيٹی ټه آڊ ٸ ىٌ‬
‫زالٖ وا٘ر ڈ‪٥‬اڄة ن‪ٙ‬ٻ ٴڅٕٵی ٌا تاب ‪٤‬ث‪ ٫‬ډ ه تٕ اَو ز ا ؾ ه‬
‫انىاَ وٌ ٘نونىڀاڊ زاضيٍ ‪٬‬ډيٷ وا٘ر‪ ٔ ٍ ( .‬اڂ وٌ تٍات ٍ ‪ ٬‬ى ى‬
‫ټطيٍی ‪ٜ‬كثر ڈيٽٍو ټه اَ خيٍ غواڊ اَ ٍ ٔ څٻ ڈن‪ ٝ‬ثی‬
‫وٌ آڊ ٍ٘ټر ڈيٽٍونى ڄی اټطٍیر ډواٌ اَ ‪٤‬ثٹه ټاٌڀٍ توو)‪.‬‬
‫زٕ څ‪ ٣‬ا ت ه ڈو‪ ٠‬و‪ ٪‬ن‪ ٩‬ڇ وڂ ن‪ ٙ‬ينی ت ه ټ الْ ڈي ىاو‪ ،‬ا‬
‫ڈیوانٕر ؾځونه غ ىی «ڈكٽ ڇ» تا٘ ى‪ .‬ډي‪ ٙ‬ه ؤٌ ر ٌٴس اٌ‬
‫ڈیټٍو ؾناڊ ٸىٌذ قيازی اَ نوو ت ٍ َ ڈي ىاو خٍز وی اَ ا‬
‫ڈیزاٴر ټه ڈوٌو زكٕيد ڈكثر زډاچ ٘اڀٍواڊ ٸٍاٌ ڈيځٍٴر‪.‬‬
‫خوڄيسٍٕ‪ ،‬تٍای آڊ ټه ڈ‪٥‬اڄة نوو ٌا ته ن وتی ت ه ٘ نونىڀاڊ‬
‫تٵهډانى‪ ،‬اَ ټڅيهى ا‪٥ٜ‬القاذ خيؿيى ڄٱاذ ٴنی ٴڅٕٵی ټ ه زنه ا‬
‫تٍای ا٘ها‪ٔ ٚ‬اتٹهواٌ ٸاتڃ ٴهڇ أر‪ ،‬ؾ‪ٙ‬ڇ ڈیخو٘يى زنها ڄٱ اذ‬
‫ٔهڃ آٔاڊ ٌا ټه ته ڀوٖ ډه آ٘ نا ت وو تٽ اٌ ڈ یت ٍو‪ .‬ٸس ی‬
‫ڈػثوٌ ڈي‪ٙ‬ى ا‪٥ٜ‬الـ نا‪ٜ‬ی ٌا تياڊ ټنى ٍڀُ اَ ز‪ٍٙ‬یف ټاڈڃ آڊ‬
‫‪ٍٜ‬ٴن‪ ٍ٩‬نډیټٍو تا ڈطاڄهاى ڈ٭ډوڄی آڊ ٌا ٌ ٘د ڈيٽٍو‪ٍ .‬ڀ ا‬
‫وٌ ‪٠‬ډد تكص یٽی اَ ٘اڀٍواڊ‪ ،‬ڄٱسی ‪٬‬اڄډانه تٽاٌ ڈیتٍو‪ ٘ ،‬اڀٍو‬
‫ٌا نځه ڈيىا٘ر تنكو ڈوضٍی (ټه ٘اڀٍو ایٗ تهوتی تا آڊ آ٘نا‬
‫ٕسنى) ا ٌا ٔ ٍَنٗ ڈ یټ ٍو‪ .‬ا نوا اڊ ٔ اوڀی ٌ ٘ نایی‬
‫ڈ‪٥‬اڄة توو‪ ،‬تیآڊ ټه ‪ٜ‬كر ؤٌسی ڈو‪٠‬و‪٬‬اذ ز وٌیه ایی ٌا‬
‫ټه تياڊ ڈیټٍو‪ ،‬ٴىای غډڅه ٔاَو‪ .‬تا ٘ ٍټر واوڊ ٘ نونىڀاڊ وٌ‬
‫ڈثاقص‪ ،‬ټه وٌ اتسىا انسهاى ٍ غڅٕه ‪ٜ‬وٌذ ڈیڀٍٴر‪ ،‬زوانٕ سه‬
‫توو ؤٌهاى نوو ٌا تینهایر َنى ضډٍتهٗ ٔاَو‪ .‬ته اید زٍزية‬
‫‪11‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ټه وٌ آنٍ ٍ وٌْ یٻ یا و خٍٔٗ آَڈای‪ٙ‬ی ڈیواو‪ ،‬ڈو‪ ٠‬و‪٪‬‬


‫اید خٍٔ‪ٙ‬ها نال‪ٜ‬هى تكص‪ ،‬یا ان‪٥‬ثاٶ ڈو‪٠‬و‪ ٪‬ڈوٌو تكص تا یٽی اَ‬
‫ڈٕایڃ َنىڀی توو‪ .‬وٌ اتسىای غڅٕه ت٭ى‪ ٘ ،‬اڀٍواڊ تٕ ياٌی توون ى‬
‫ټه زٽڅيٳ ن وو ٌا نو٘ سه ډ ٍا ڈ یآ ٌون ى‪ .‬ا اَ ای د ڈي اڊ‬
‫‪٬‬ى ای ٌا تٍ ڈیڀُیى زا نو٘سه ى نوو ٌا تهواننى وٌ ڈ واٌو تَچ‬
‫نو٘سه ا ٌا زٽډيڃ ڈیټٍو یٻ نو‪ ٪‬انسٹاو تكطی ٌا وٌ اید تيد‬
‫ز‪ٙ‬ویٷ نسایع تكص ٌا نال‪ٜ‬ه ڈیټٍو‪ .‬اید ټاٌ زٹٍیثا ن يڇ ٔ ا‪٬‬ر‬
‫ته ‪٤‬وڂ ڈیانػاڈي ى ت ه ټٕ انی ټ ه نسوانٕ سه توون ى وٌ غڅٕ هى‬
‫ڀً٘سه قا‪ ٘ ٍ٠‬ونى اغ اَ ڈي ىاو ټ ه ن واٸ‪ ٛ‬ن وو ٌا زٽډي ڃ‬
‫ٌ٘سهى وٌْ ٌا ونثاڂ ټننى‪ .‬اَ ‪ٍ٤‬ٴ ی ن وو أ ساو ڈ یٴهډي ى ټ ه‬
‫ؤٌهایٗ زا ؾه انىاَ تٍای ٘اڀٍواڊ وٌٺ ٘ىنی توو أ ر‪ ،‬وٌ‬
‫تي‪ٙ‬سٍ ڈواٌو ٌ ی نٽاذ وٸيٷ زاٌیٻ‪ ،‬تٕ ياٌ وٸ ر ڈو٘ ٽاٴی‬
‫ن‪ٙ‬اڊ ڈيىاو‪ .‬آڊ ٸر ته وٌْ ٌ َ ڈی خٍوانر‪ ،‬یٻ ٔا‪٬‬ر وٌْ‬
‫ڈیواو‪ٔ ،‬دٓ ٘اڀٍو ا اَ ډاڊ وٌْ ٔ واڂ ڈیټٍونى‪.‬‬
‫اید ٔ واڄها ته ‪٤‬وٌ ټڅی غاڄة زوغه ڈن‪٥‬ٹی توو‪ ،‬خوڄيسٍٕ اَ‬
‫اید ٔ واڄها أسٵاو ڈیټٍو ٌ٘سه ى تكص ٌا اَ ‪ٍ٤‬یٷ ویځٍی ت ه‬
‫ڈياڊ ڈیڀًا٘ر‪.‬‬
‫وٖ ٴٍأ ر‬ ‫ٌِِ خوڄيسٕ ٍ ټ ه زثك ٍ ا‪ ٤‬ال‪ ٪‬ټ اٴی‬
‫زكٕيدآ ٌی وٌ وٌْ نوو وا٘ر‪ ،‬تيٗ اَ ٍ ؾيُ ته ان٭ٽاْ ای د‬
‫ؤٌها وٌ ٘نونىڀاڊ زوغه وا٘ر‪ :‬ډي‪ٙ‬ه ڈالق‪٩‬ه آنه ا ٌا وا٘ ر‬
‫ڈيُاڊ ٘٭وٌ اوٌاٺ ٘ اڀٍواڊ ٌا ڈ الٺ تك ص ٸ ٍاٌ ڈ یواو‪ .‬ت ه‬
‫ډيد غهر ٘اڀٍو ا اَ ٌ ی ‪٬‬الٸهڈنىی اَ ا خيٍ ی ڈ یټٍون ى‪.‬‬
‫ا ټډٻ ڈوضٍی وٌ زٍتير ُاٌاڊ ُاٌ ٍٔتاَ قُتی ټٍو أر‬
‫اټنوڊ ؾه تٕياٌنى ټٕانی ټه اَ تيد ٘ اڀٍواڊ ا واٌای ڈٕ وڄير‬
‫اغسډا‪٬‬ی ٘ى انى‪.‬‬
‫‪12‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫تُ وی غنٿ ٴٍا ٌٔ يى خوڄيسٕ ٍ ٸهٍڈانان ه وٌ تٍات ٍ ا٘ ٱاڂ‬


‫ڀٍاڊ يسڅٍی غاڊ ٔدٍو‪.‬‬
‫ٌِِ خوڄيسٍٕ ټه ٍ ٔاڄه زىٌیٓ و ٌ ى ٴڅٕ ٵهى ن وو ٌا وٌ‬
‫وان‪ٙ‬ٽى ى ټاٌڀٍی زػىیى ڈیټٍو‪ ،‬ډواٌ ڀوُ٘و ڈیټ ٍو ټ ه‬
‫تٍنالٲ زڅٹيناذ ٔوء ؤسځا هاى قاټډه ڈس‪ٝ‬ىیاڊ آڊ‪ ،‬ٴيڅٕوٲ‬
‫ڈازٍیاڄيٕر ناڄی اَ آٌڈاڊ نيٕر زا آڊ غا ټه تٍای وٴا‪ ٪‬اَ آٌڈاڊ‬
‫ای نوو ته ڈثاٌَ ڈیخٍواَو‪ .‬ا ؤٌهاى آڊ ایاچ ٌا تا ٴىا ټ ٍوڊ‬
‫نوو ته ضثوذ ٌٔانيى نيُ ن‪ٙ‬اڊ واو ټه ز وٌی ‪٬‬ډ ڃ ٌا ؾځون ه‬
‫تایى تهڇ آڈيهر‪ .‬تيػا نيٕر ټه اید ٴىاټاٌی ٌا اټنوڊ ڈػىوا تي او‬
‫آ ٌیڇ‪ ،‬اټنوڊ ټه ت اَ ‪ ٬‬ى ای غ ٍاذ ټ ٍو ان ى ڈاٌټٕ يُچ ٌا ت ه‬
‫‪ٜ‬وٌزی ڈ٭ٍٴی ټننى ټه «انٕاڊ ٌا ته ‪ٜ‬وٌذ ڈا٘يد ی ا قي واڊ وٌ‬
‫ڈی آ ٌو‪ »5‬ڈا يؽ ڀا ت ه ای د ٸثي ڃ زو ين اذ ټ ه ت ه ٌٴٹ ای ڈ ا‬
‫ڈی٘وو ا‪٬‬سٍا‪ ٞ‬نډیټن يڇ‪ .‬ت ه ټٕ انی ټ ه قډاٸ ر ای د ڀون ه‬
‫اٴسٍا ا ٌا واٌنى‪ ،‬ناچ ٌِِخوڄيسٍٕ‪ ،‬ڀاتٍیڃ خه ٌی‪ِ ،‬اٺ ٔوڄوڈوڊ‬
‫ِاٺ وټوٌ ٌا یاوآ ٌی ڈیټنيڇ‪ .‬ډهى ایناڊ ڈاٌټٕيٕر توون ى‬
‫وٌ وان‪ٙ‬ٽى ى ټاٌڀٍی خاٌیٓ ت ه ز ىٌیٓ ا٘ سٱاڂ وا٘ سنى‪ :‬این اڊ‬
‫ٌٴٹای خاټيُ ‪٘ ،‬ػا‪ ،٪‬تٍاوٌ ڈا توونى ټه ٍڀ ُ اَ ‪ٍ ٜ‬ٲ ی ٻ‬
‫ٸٕډر ‪٬‬ډى ى َنىڀانی وٌ ڈكالذ ڀډناچ و ٌ اٴساو ٍٔ تاَ نُون ى‬
‫وٌ اید غا توو ټه ته ټاٌڀٍاڊ ٴڅٕ ٵه‪٬ ،‬څ ڇ اٸس‪ ٝ‬او‪ ،‬ز اٌیم ٌا‬
‫ڈیآڈونسنى‪.‬‬
‫وان‪ ٙ‬ٽى ى ټ اٌڀٍی وٌ ‪ 5999‬ڈنك ڃ ٘ ى ڄ ی وٌ ٴ ٍوای‬
‫أسٹالڂ آَاوی ٴٍانٕه وڀٍ تاٌ ته ناچ «وان‪ٙ‬ٽى ى نو» ڀ‪ ٙ‬ایٗ‬
‫یاٴر‪ .‬ؤسه ویځٍی اَ أ ساواڊ آَاو ٴ ىاټاٌ‪ ،‬غان‪ ٙ‬يد آنه ایی‬
‫ڀ‪ٙ‬سنى ټه زيٍ تاٌاڊ ٘ى توونى‪ ،‬ای د ‪٬‬ډ ڃ ٸ‪ ٘ ٫ ٥‬ى ٌا اټن وڊ‬
‫‪13‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ونثاڂ ټٍو انى‪.‬‬


‫اینٻ يؽ ؾيُ تيٗ اَ آڊ ڈ‪ٙ‬وٶ ڈا نيٕر ټه ت ا ای د ن ىڈر‬
‫ا‪ ٜ‬وڄی اقسٍاڈ اذ ن وو ٌا ت ه یٽ ی اَ تاني اڊ َن ى ټنن ىڀاڊ‬
‫يؽ اقسٍاڈ ی ت ه ن‪ ٍ ٩‬ڈ ا‬ ‫وان‪ ٙ‬ٽى ى ټ اٌڀٍی زٹ ىیڇ واٌی ڇ‬
‫‪ٜ‬كيفزٍ ڈٵيىزٍ اَ آڊ نيٕر ټه اڈٍ َ ته ؾاج ا‪ٜ‬وڂ ڈٹ ىڈازی‬
‫ٴڅٕٵه زإڄيٳ ٌِِخوڄيسٍٕ ڈثاوٌذ غویيڇ‪.‬‬

‫ڈوٌیٓ ڄوڀوا‬
‫‪59٩١‬‬
‫‪14‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫‪Blank Page‬‬
‫‪15‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫همذهِ‬
‫‪ ١5‬ؾٍا تایى ٴڅٕٵه تياڈوَیڇ؟‬
‫‪ ١١‬آیا آڈونسد ٴڅٕٵه و٘واٌ أر؟‬
‫‪ ١9‬ٴڅٕٵه ؾيٕر؟‬
‫‪ ١٩‬ٴڅٕٵهى ڈاوی ټىاڈٕر؟‬
‫‪١‬‬
‫‪ ١1‬تيد ٴڅٕٵه ڈاوی ڈاٌټٕيُچ ؾه ٌات‪٥‬هاى تٍ ٸٍاٌ أر؟‬
‫‪ٔ ١١‬سيُ ٍٔڈایهواٌاڊ تا ڈاٌټٕيُچ‬

‫‪ ١٠‬چرا ثبیذ فلعفِ ثیبهَزین؟‬


‫ڈینوا يڇ وٌ ای د ؤٌ ها‪ ،‬ا‪ ٜ‬وڂ ڈٹ ىڈازی ٴڅٕ ٵه ڈ اوی ٌا‬
‫زو‪٠‬يف و يڇ ‪ :‬ؾٍا؟‬
‫تٍای اید ټه‪ ،‬ن‪ٍ٩‬یهى ڈاٌټٕيٕسی ټه تا ٘وٶ اٴ ٍ نوأ ساٌ‬
‫آڀا ی اَ آڊ ٕسيڇ‪ ،‬ټاڈال ته یٻ ٴڅٕٵه ته یٻ أڅوب ڈ ٍزث‪٣‬‬
‫‪.9‬‬
‫أر‪ :‬ٴڅٕٵه أڅوب ڈازٍیاڄيُچ ویاڄٽسيٻ‬
‫تٍای اید ټه‪ ،‬آڈونسد اید ٴڅٕٵه اید أڅوب تٍای ٴهڇ تهسٍ‬
‫ڈاٌټٕيُچ ٌو أسىتڄها ز وٌیهاى ٍٔڈایهواٌی ڇ ؾن يد ت ه‬
‫ڈن‪٩‬وٌ یٻ نثٍو ٔيأی ڈوضٍ‪ ،‬اڈٍی ‪ٌ ٍ٠‬ی أر‪.‬‬
‫ڄنيد ڈیڀویى‪« :‬تى ڊ یٻ ز وٌی انٹالت ی‪ ،‬قٍټ ر انٹالت ی‪،‬‬
‫ڈيٍٕ نيٕر»‪.‬‬
‫ڈٹ‪ٝ‬وو اَ اید ټالچ آنٕر ټه تایى تيد ز وٌی ‪٬‬ډ ڃ‪ٌ ،‬ات‪ ٥‬ه‬
‫ټاڈڅی ایػاو ټٍو‪.‬‬
‫‪٬‬ډڃ ؾيٕر؟ ‪٬‬ډڃ ‪٬‬ثاٌزٕر اَ اغ ٍا ټ ٍوڊ‪ ،‬ڈ طال ‪ ٜ‬ن٭ر‬
‫ټ‪ ٙ‬ا ٌَی ٌا تٍن ی اَ ز وٌیه اى ٴيُیٽ ی ٘ يډيایی َیٕ ر‬
‫‪16‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫٘نأی اَ ‪٬‬اڄڇ ٴٽٍ ته قي‪٥‬ه ‪٬‬څڇ ته ڈٍقڅه ‪٬‬ډ ڃ اٌو ڈ یټنن ى‪.‬‬
‫(‪٬‬ډڃـ ٴٍ‪٠‬يه)‬
‫ز وٌی ؾيٕر؟ ز وٌی ‪٬‬ثاٌزٕر اَ ٘نانر ؾيُ ایی ټ ه ڈ ا‬
‫ڈینوا يڇ ‪٬‬ډڅی ټنيڇ‪.‬‬
‫اڀٍ انٕاڊ ٴٹ‪٬ ٣‬ډڅی تا٘ى‪ ،‬آڊ ڀا ټاٌ اى ا تٍ قٕة ‪٬‬اوذ‬
‫ی٭نی ته ‪ٜ‬وٌذ ‪٬‬ډڃ تى ڊ اتسٽاٌ ‪٬‬اوزی نوا ى توو اڀٍ انٕاڊ‬
‫ٴٹ‪ ٣‬ز وٌی تىانى تي‪ٙ‬سٍ ز‪ٝ‬وٌازٗ اغٍا ٘ىنی نيٕر‪ .‬خٓ تایى ت يد‬
‫ز وٌی ‪٬‬ډڃ اٌزثا‪ ٢‬ټاڈڃ ایػاو ټٍو‪.‬‬
‫زډاچ ٌڈُ ڈٕ څه وٌ اینٕر ټه ڈا تٵهډيڇ اید ز وٌی ټىاچ أر‬
‫اٌزثا‪ ٢‬آڊ تا ‪٬‬ډڃ زا ؾه انىاَ أر‪.‬‬
‫ا‪٠‬ف أر ټه ت ٍای ی ٻ ڈ ٍو ڈث اٌَ‪ ،‬ی ٻ ٌ ٖ زػُی ه‬
‫زكڅيڃ أسىتڂ أ سنساظ ‪ ٜ‬كيف‪ ،‬ت ه ڈن‪ ٩‬وٌ ‪٬‬ډڅ ی ټ ٍوڊ ی ٻ‬
‫انٹالب ؤٌر‪ٌ ٍ٠ ،‬ی أر‪ .‬ت ٍای ا ٌ ٘ ی تَچ أ ر ټ ه ت ه‬
‫‪ٜ‬وٌذ «وڀڇ» ی٭نی ٸانوڊ غاڈىی نثا٘ى‪ ،‬ٸانونی ټه تهوا ى ق ڃ‬
‫ټڅيه ى ڈٕایڃ ٸ‪١‬ایا ٌا اَ خ يٗ قا‪ ٍ ٠‬آڈ او تٽن ى زك وڂ‬
‫تى ى‪ ،‬تڅٽه تایى خيٍ ٌ ٘ی تا٘ى ټه زات‪ ٫‬قاتذ ٸای‪ ٫‬أر‪ .‬اید‬
‫ٸای‪ ٫‬قاتذ ٍڀُ ت ا ی ٻ ویځ ٍ ٘ ثيه نيٕ سنى ت ىید غه ر‬
‫نسيػهاى ڇ ټه اَ آنها ڀٍٴسه ڈي‪ٙ‬وو تا ڇ ٘ثا ر نهوا نى وا٘ر‪.‬‬
‫تایى زات‪٘ ٌ ٫‬ی توو ټه ٍڀُ ز وٌی ٌا اَ ‪٬‬ډڃ‪ ،‬أسىتڂ ٌا‬
‫اَ َنىڀی غىا نٽن ى‪ .‬ای د ٌ ٖ ڈازٍی اڄيُچ ویاڄٽسي ٻ أ ر ټ ه‬
‫خایهى أأی ڈاٌټٕيُچ ڈكٕوب ڈی٘وو اید ډاڊ ؾيُیٕر ټه‬
‫ڈینوا يڇ اټنوڊ تٍای ٘ډا زو‪٠‬يف و يڇ‪.‬‬

‫‪ ١٠‬آیب آهَختي فلعفِ دؼَار اظت؟‬


‫ڈ٭ډوت ز‪ٝ‬وٌ ڈيٽننى ټه آڈونسد ٴڅٕٵه تٍای ا٘ ها‪ ٬ ٚ‬اوی‬
‫‪17‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ټاٌیٕر خٍ اَ و٘واٌی‪َ ،‬یٍا تَڈه ى آڈونسد ٴڅٕ ٵه آ٘ نایی ت ه‬


‫‪٬‬څوچ ڈ٭اٌٴی نا‪ ٚ‬أر‪ .‬اڄثسه تي‪ٙ‬سٍ ټسة توٌِ اَی ته ‪ٍ٤‬یٹ ی‬
‫نو٘سه ٘ى ټه ن‪ٍ٩‬یه ٴوٶ ٌا زایيى ڈیټنى غنثه ڈ٭ډایی واٌو‪ .‬اڈا‬
‫تا اید قاڂ ڈا ڈنٽٍ اید نيٕسڇ ټه آڈونسد ت ه ‪ ٤‬وٌ ‪ ٬‬اچ زك‪ ٝ‬يڃ‬
‫ٴڅٕٵه ته ‪٤‬وٌ نا‪ ،ٚ‬ټاٌ و٘واٌی أر ڄی ته آٔ انی ڈيس واڊ ت ٍ‬
‫و٘واٌیها ٰڅثه ټٍو ‪٬‬څر ا‪ٜ‬څی و٘ واٌی ڇ وٌ ای د أ ر ټ ه‬
‫خاٌ اى ڈٕایڃ ټه تٍای نواننىڀاڊ ڈ‪ٍ٥‬ـ ڈی٘وو‪ ،‬زاَڀی واٌو‪ .‬وٌ‬
‫اتسىا ڈا ټو٘ٗ ڈیټنيڇ اڄٵا‪٨‬ی ٌا ټه ڈا ته آنها اقسياظ واٌی ڇ ی ا‬
‫اڄٵا‪٨‬ی ٌا ټه وٌ ڈكا ٌ ى ‪٬‬اوی‪ ،‬ڈ٭انی ٰڅ‪٥‬ی ته نوو ڀٍٴسه ان ى‪،‬‬
‫اَ نو ز٭ٍیٳ ټنيڇ‪.‬‬

‫‪ ١٠‬فلعفِ چیعت؟‬
‫ڈٹ‪ٝ‬وو ‪٬‬واچ اَ ڄٱر ٴڅٕٵه‪َ ،‬نىڀی وٌ ‪ ٬‬اڄڇ ني اڂ ی ا ‪ ٬‬ىچ‬
‫زوغه غىی ته ڈٕایڃ َنىڀی أر قاڂ آڊ ټه تٍ ‪٬‬ٽٓ ٴيڅٕوٲ‬
‫ټٕی أر ټه تٍای ٍ خٍٔ‪ٙ‬ی خأم ٌ ٘نی وا٘ سه تا٘ ى‪ .‬ٴڅٕ ٵه‬
‫ڈيهوا ى ته تٕياٌی اَ ڈٕایڃ غهاڊ غواب تى ى‪ .‬ڈطال وني ا اَ ټػ ا‬
‫آڈى ؟ انٕاڊ ته ټػا ڈیٌ و؟ خٓ ڈ٭څوچ ڈي‪ٙ‬وو ټه ٴڅٕٵه ټاڈال ت ا‬
‫ونيا ٍٔ ټاٌ واٌو ته ت٭‪١‬ی اَ ڈٕایڃ َنىڀی ڈ‪ٙ‬ٱوڂ أر‪.‬‬
‫ڈا وٌ ز٭ٍیٳ ٴڅٕ ٵه ڈ یڀ ویيڇ‪ :‬ٴڅٕ ٵه ‪٬‬ثاٌزٕ ر اَ زو‪ ٠‬يف‬
‫غهاڊ‪ٍ٘ ،‬ـ ‪٤‬ثي٭ر ته ‪٬‬ثاٌذ ویځٍ تٌٍٔ ی ټڅ یز ٍید ڈٕ ایڃ‪.‬‬
‫ڈٕایڅی ټه ته آڊ انىاَ ټڅی نيٕر‪ ،‬ڈٍتو‪ ٢‬ته ڈثاقص ‪٬‬څوچ أ ر‪.‬‬
‫اَ اید ڈ‪٥‬څة ڈ٭څوچ ڈی٘وو ټه ٴڅٕٵه اواڈه ‪٬‬څوچ أر ڈٹىڈه آڊ‬
‫ڈیتا٘ى‪ ،‬ی٭نی اَ ‪٬‬څوچ غىا نيٕر‪.‬‬
‫اید نٽسه ٌا نيُ ا‪٠‬اٴه ټنيڇ ټه ٴڅٕٵه ڈاٌټٕيٕ سی ت ٍای ټڅي ه‬
‫ڈٕایڃ ڈٍتو‪ ٢‬ته غهاڊ ٌا قڅهایی واٌو اید ‪ٍ٤‬یٷ قڃ ڈٕ ایڃ اَ‬
‫‪18‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫‪ ٍَ ٤‬زٵٽ ٍی نا٘ ی ٘ ى أ ر ټ ه آن ٍا ڈازٍی اڄيُچ ویاڄٽسي ٻ‬


‫ڈیناڈنى‪.‬‬

‫‪ ١٠‬فلعفِ هبدی وذاهعت؟‬


‫وٌ اینػا ا٘سثا ی أر ټه تایٕسی تٍ ‪ٍ٤‬ٲ ٘ وو‪ .‬وٌ ا‪٥ ٜ‬الـ‬
‫‪٬‬واچ نٕثر ڈاوی ته ټٕی ا‪٤‬الٶ ڈی٘وو ټه غُ ڄًذ خي ٍ ی اَ‬
‫وای نٵٓ ٸ‪ٝ‬ى ویځٍی نىاٌو‪.‬‬
‫ؾوڊ ڄٱر ڈاوی اَ ڈاو آڈى ڄًا ڈوغة اید ز٭ثيٍ ٰڅ ‪ ٘ ٣‬ى‬
‫أر‪ .‬ڄی ڈا وٌ تٌٍٔی ڈازٍیاڄيُچ ته ڈ٭نای ‪٬‬څډی آڊ زوغه واٌی ڇ‬
‫ڈٵهوچ اٸ٭یاٖ ٌا ته آڊ ا‪٤‬الٶ ڈیټنيڇ‪ .‬ؾناڊ ټه نوا يڇ وی ى‬
‫ڈاوی تووڊ ته يؽ غه ڈناٴی تا وا٘سد یٻ آٌڈاڊ تٌُپ نثٍو‬
‫ٴىاټاٌی وٌ ٌا آڊ نيٕر‪ .‬ڀٵسيڇ ټه ٴڅٕٵه ڈینوا ى ټڅ یز ٍید‬
‫ڈٕایڃ غهاڊ ٌا زو‪٠‬يف و ى ز‪ٍٙ‬یف ټنى ڄی تایى وانٕر ټ ه وٌ‬
‫‪٤‬وڂ زاٌیم ت‪ ،ٍٙ‬اید زو‪٠‬يف زٵٕيٍ ا ډي‪ٙ‬ه یٽٕاڊ نثوو أ ر‪.‬‬
‫انٕانهاى ا ڄيه نيُ ڈیټو٘يىنى زا ‪٤‬ثي٭ر ٌا وٌٺ ټننى غه اڊ ٌا‬
‫ز‪ٍٙ‬یف نډاینى ڄی آنها ته اینٽاٌ زوانایی نىا٘سنى زنها ؾيُی ټه وٌ‬
‫اٸ ‪ ٫‬زو‪ ٠‬يف غه اڊ زٵٕ يٍ ز‪ٍ ٙ‬یف نډوو اى آڊ ٌا ڈډٽ د‬
‫ڈیٔاَو‪٬ ،‬څڇ أر‪ ،‬ټ‪ٙ‬ٵيازی ټه زٍٸ ی ‪٬‬څ وچ ٌا وٌ ای د ا ان ٍ‬
‫ڈيٍٕ ڈیٔاَو ڈٍتو‪ ٢‬ته َڈانهاى انيٍ أر‪.‬‬
‫ناوانی انٕاڊ ا ڄيه ڈان٭ی تٍ ٍٔ ٌا غٕسػو ای ا ت وو ای د‬
‫ناوانی ؾناڊ ټه وٌ زاٌیم ت‪ٍٙ‬ی ڈ‪ ٙ‬ا ى ڈ یټن يڇ ٔ ثة خي ىایٗ‬
‫اویاڊ ڈی٘وو‪.‬‬
‫وید نيُ ڈيهوا ى ونيا ٌا ز‪ٍ ٙ‬یف نډای ى ڄ ی ت ٍای ز‪ٍ ٙ‬یف آڊ‬
‫ٴٹ‪ ٣‬ته نيٍ اى ڈا ٌاءاڄ‪٥‬ثي٭ه ڈسؤڃ ڈی٘وو‪ .‬اید ز٭اڄيڇ ڈهاڄٳ تا‬
‫‪٬‬څڇ أر‪.‬‬
‫‪19‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ټڇ ټڇ وٌ ‪ ٤‬ی ٸ ٍ ڊ ا‪ ٝ٬‬اٌ‪٬ ،‬څ ڇ زٽاڈ ڃ یاٴ ر انٕ اڊ‬


‫ټو٘ يى ز ا غه اڊ ٌا ت ٍ أ اْ اٸ٭ي ر ڈ اوی ت ا ازٽ ا ت ه‬
‫ؤرآ ٌو ای ‪٬‬څډی ز‪ٍٙ‬یف نډایى‪ .‬اَ اینػا‪ ،‬تٍ ڈثنای اید زډایڃ ته‬
‫ز‪ٍٙ‬یف ڈٕایڃ غهاڊ تٍ أاْ ‪٬‬څڇ‪ ،‬ٴڅٕٵهی ڈاوی َایيى ٘ى‪.‬‬
‫وٌ ‪ٜ‬ٵكاذ ت٭ى‪ ،‬ڈا ٌاغ‪ ٫‬ت ه ؾځ ونځی ٴڅٕ ٵهی ڈازٍیاڄيٕ سی‬
‫ڈاوی تكص نوا يڇ ټٍو ڄی اَ ڇ اټنوڊ تها‪ ٍ٤‬ڈیٔداٌیڇ ټه اید‬
‫ٴڅٕٵه ؾيُی غُ ز‪ٍٙ‬یف ‪٬‬څډی ‪٬‬اڄڇ نيٕر‪.‬‬
‫ٸسی ټه ته ڈ‪٥‬اڄ٭هى زاٌیم ٴڅٕ ٵهی ڈ اوی تد ٍواَیڇ ڈ‪ ٙ‬ا ى‬
‫نوا يڇ ټٍو ټه خيٽاٌ ‪ٍ٤‬ٴىاٌاڊ ‪٬‬څڇ تٍ ‪٠‬ى غهاڄر‪ ،‬زڅم ٔ هر‬
‫توو أر‪ ،‬خٍ ا‪٠‬ف أر ټ ه اڈ ٍ َ ني ُ ای د خيٽ اٌ ت ه خای اڊ‬
‫نٍٔيى أر‪َ ،‬یٍا نوَ ٴڅٕٵهی ڈاوی ‪٬‬ٹایى نا٘ی اَ غهاڄر وٌ‬
‫ڈٹاتڃ یٽىیځٍ ٸٍاٌ واٌنى‪.‬‬
‫وٌ ڀيٍ واٌ اید ڈثاٌَ توو ټه ڈاٌټٓ انځڅٓ ٸىچ ته ‪ٜ‬كنه‬
‫زاٌیم ڀًا٘سنى‪ .‬اید و نٵٍ تا وٌٺ ا ډير ټ‪ ٙ‬ٵياذ ت ٌُپ ٸ ٍڊ‬
‫نوَو ڇ ټو٘ٗ ټٍونى زا ٴڅٕٵهى ڈاوی زٍٸياذ ٘ځٵسی ټٍو وٌ‬
‫ٌا ز‪ٍٙ‬یف ‪٬‬څډی ‪٬‬اڄڇ خيٗ ٌٴر‪ .‬تىید غهر ڈازٍیاڄيُچ ویاڄٽسيٻ‬
‫خىیى آڈى‪.‬‬
‫ڈا وٌ اید ټساب اتسىا ڈازٍیاڄيُچ ٔدٓ ڈازٍیاڄيُچ ویاڄٽسي ٻ‬
‫آنځا ڈازٍیاڄيُچ زاٌیهی ٌا ڈوٌو ڈ‪٥‬اڄ٭ه ٸٍاٌ ڈيى يڇ‪ .‬قاڂ تثينيڇ‬
‫ټه ؾه اٌزثا‪٤‬ی تيد ڈازٍیاڄيُچ ڈاٌټٕيُچ غوو واٌو‪.‬‬

‫‪ ١٠‬رٍاثظ هَجَد هیبى هبتریبلیسم ٍ هبروعیسم‬


‫ڈیزوانيڇ اید ٌ ات‪ٌ ٣‬ا ته ‪ٍ٤‬یٷ َیٍ نال‪ٜ‬ه ټنيڇ‪:‬‬
‫اڄٳ‪ ،‬ٴڅٕٵه ی ڈاوی ټه ڈینوا ى ڈٕ ایڃ غه اڊ ٌا ت ه ‪ٍ٤‬ی ٷ‬
‫‪٬‬څډی قڃ ټنى وٌ زاٌیم ڈاننى ‪٬‬څڇ‪ ،‬زٽاڈڃ زٍٸی واٌو وٌ نسيػه‪،‬‬
‫‪20‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ڈاٌټٕيُچ اَ ‪٬‬څڇ تيٍ ڊ آڈى ‪ ،‬تا ‪٬‬څڇ ٌات‪٥‬ه واٌو تا ‪٬‬څڇ زكوڂ خيىا‬
‫ڈیټنى‪.‬‬
‫ب‪ ،‬ٸثڃ اَ ڈاٌټٓ انځڅٓ‪ ،‬وٌ ڈٍاقڃ ڈهسڅٳ زكر ا٘ٽاڂ‬
‫ڀوناڀوڊ‪ ،‬ٴڅٕٵه ای ڈاوی غوو وا٘سه ڄی وٌ ٸٍڊ نوَو ڇ‪٬ ،‬څوچ‬
‫ڀاچ تٌُڀی تٕوی غڅو تٍوا٘ر ڈاٌټٓ انځڅٓ‪ ،‬اید ڈازٍیاڄيُچ‬
‫ٸىیډی ٌا تٍ ‪٤‬ثٷ ‪٬‬څوچ غىیى زػىیى ټٍونى ته ڈا ڈازٍیاڄيُڈی ٌا‬
‫واونى ټه ڈازٍیاڄيُچ ویاڄٽسيٻ ناچ واٌو تنياو ڈاٌټٕيُچ أر‪.‬‬
‫اَ زو‪٠‬يكاذ تات ته نوتی أسنثا‪ ٢‬ڈی٘وو ټه ٴڅٕ ٵهی ڈ اوی‬
‫تٍ نالٲ ڈ‪ٙ‬هوٌ‪ ،‬زاٌیم ڈډسىی واٌو زاٌیم اید ٴڅٕ ٵه ت ا ز اٌیم‬
‫‪٬‬څوچ ټاڈال ڈٍتو‪ ٢‬أر‪.‬‬
‫ڈاٌټٕيُچ ټه خایهى آڊ ڈازٍیاڄيُچ أر اَ ڈٱُ یٻ ٴٍو اقى‬
‫تيٍ ڊ نياڈ ى ‪ ،‬تڅٽ ه اواڈ ه ڈازٍی اڄيُچ ٸ ىیډی أ ر ټ ه وٌ ٸ ٍڊ‬
‫يػى ڇ ٴيڅٕوٲ ٴٍانٕوی «ویىٌ » آڊ ٌا تٕياٌ تػڅو تٍو‪.‬‬
‫ڈاٌټٕيُچ ٌ نٷ ٘ ځٵسځی ڈازٍی اڄيُڈی أ ر ټ ه ا‪ ٜ‬كاب‬
‫وایٍةاڄډ٭اٌٲ وٌ ٸٍڊ ػى ڇ آڊ ٌا توغوو آ ٌونى ت ا ټ‪ ٙ‬ٵياذ‬
‫‪٬‬څډ ی ٸ ٍڊ ن وَو ڇ ٰن ی ٘ ى‪ .‬ڈاٌټٕ يُچ ی ٻ ز وٌی َن ى‬
‫غا یىاڊ أر تٍای اید ټ ه خ ی تث ٍیڇ ټ ه ای د ن‪ٍ٩‬ی ه ؾځون ه‬
‫ڈٕایڃ غهانی ٌا ڈ‪ٍ٥‬ـ ڈيٽنى نوتٕر ڈطاڄی تُنيڇ ټه ډ ه ٘ ډا اَ‬
‫آڊ تانثٍیى‪« :‬ڈٕ څه ڈثاٌَ ‪٤‬ثٹازی»‪.‬‬
‫ا٘ها‪ ٚ‬وٌتاٌ ى اید ڈو‪٠‬و‪ ٪‬ؾځونه ٴٽٍ ڈيٽننى؟ ت٭‪ ١‬ی ا‬
‫ٴٽٍ ڈيٽننى ټه وٴا‪ ٪‬اَ «ناڊ» ڈٍتو‪ ٢‬ته نُا‪ٔ ٪‬يأی أر‪ .‬تٍن ی‬
‫ویځٍ ٴٽٍ ڈیټننى ټه تٍای وٴا‪ ٪‬اَ ناڊ ټاٴی أر ڈ‪ٙ‬سهایی ڀ ٍ‬
‫ټٍو تٍ ٍٔ و٘ډناڊ ٴٍ و آیى تى ڊ ای د ټ ه ت ه ڄ ُ چ ز‪ ٙ‬ٽيالذ‬
‫ڈ٭سٹى تا٘نى‪.‬‬
‫تٍای ڈاٌټٕيٕر ڈٕ څه ڈثاٌَ ‪٤‬ثٹازی ٘اڈڃ ٔه ڈثاٌَ أر‪:‬‬
‫‪21‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫اڄٳ‪ ،‬ڈثاٌَ ی اٸس‪ٝ‬اوی‪.‬‬


‫ب‪ ،‬ڈثاٌَ ی ٔيأی‪.‬‬
‫ج‪ ،‬ڈثاٌَ ی ‪٬‬ٹيى ای یا ایىئوڄوِیٻ‪.‬‬
‫ڄًا تایى ڈو‪٠‬و‪ٌ ٪‬ا وٌ ٔه َڈينهى ٴوٶ ته ‪٤‬وٌ ڇ َڈ اڊ ‪ٍ ٤‬ـ‬
‫ټٍو‪:‬‬
‫اڄٳ‪ ،‬نډیزواڊ تٍای ناڊ ڈثاٌَ ټٍو (ڈثاٌَ اٸس‪ ٝ‬اوی) ت ى ڊ‬
‫آڊ ټه تٍای ‪ٜ‬څف ڈثاٌَ ی ټنيڇ (ڈثاٌَ ٔيأی) یا تى ڊ اید ټه‬
‫اَ آَاوی وٴا‪ ٪‬نډایيڇ (ڈثاٌَ ی ‪٬‬ٹيى اى یا ایىئوڄوِیٻ)‪.‬‬
‫ب‪ ،‬ٸ‪١‬يه وٌ ڈثاٌَ ى ٔيأی نيُ تىید ڈنواڂ أ ر‪ .‬ڈث اٌَ ی‬
‫ٔيأی اَ َڈاڊ ڈاٌټٓ ته ڈنُڄهى یٻ ‪٬‬څڇ اٸ٭ی وٌآڈ ى أ ر‪.‬‬
‫وٌ ڈثاٌَ ی ٔيأی نيُ ٘ه‪ ٛ‬تایى ڈسوغ ه غنث ه اى اٸس‪ ٝ‬اوی‬
‫‪٬‬ٹيى ای تا٘ى‪.‬‬
‫ج‪ ،‬اڈا وٌ ڈوٌو ڈثاٌَ ‪٬‬ٹيى ای ټ ه ت ه ‪ ٜ‬وٌذ زثڅيٱ اذ وٌ‬
‫ڈ یآی ى‪ ،‬ت ٍای آڊ ټ ه ڈ وضٍ تا٘ ى ٘ ه‪ ٛ‬ڈو‪ ٨‬ٳ أ ر ‪٫ ٠‬‬
‫اٸس‪ٝ‬اوی ٔيأی ٌا ټاڈال وٌ ن‪ ٍ٩‬وا٘سه تا٘ى‪.‬‬
‫خٓ ڈالق‪٩‬ه ڈیټنيڇ ټه زډاچ اید ڈٕایڃ ټاڈال ت ه ی ٻ ویځ ٍ‬
‫اتٕسه أر اڀٍ نسوانيڇ وٌتاٌ ی ٍ یٻ اَ اید ڈٕایڃ ن‪ ٍ٩‬نوو‬
‫ٌا ٌ ٘د ټنيڇ ز‪ٝ‬ډيڇ تَچ ازهاي نډایيڇ‪ ،‬وٌٺ نهوا يڇ ټٍو ټ ه‬
‫ڈثاٌَ ى ‪٤‬ثٹازی ی٭نی ؾه (ڈطال وٌ یٻ ا‪٬‬س‪ٝ‬اب)‪.‬‬
‫خٓ آڊ ټٕی ټه تسوانى وٌ ٍ ٔه َڈينهى ٔيأی‪ ،‬اٸس‪ٝ‬اوی‬
‫‪٬‬ٹيى ای ته ؤٌسی ڈثاٌَ ټنى ڈیزوانى غنث‪ٙ‬ها ٌا ته غهر تهس ٍی‬
‫ٌا نډایی ټنى‪ .‬تىید غهر ڈا ڈالق‪٩‬ه ڈیټنيڇ ټه یٻ ڈاٌټٕيٕر‬
‫ؾځونه ڈثاٌَاذ ‪٤‬ثٹازی ٌا وٌٺ ڈيٽنى ته ‪٬‬ال وٌ ای د ڈث اٌَ ى‬
‫‪٬‬ٹيى ای ټه ڈا ٍ ٌ َ انػاچ ڈیو يڇ تا ڈٕایڅی ټه قڃ ٘اڊ و٘واٌ‬
‫أر ڈواغه ڈی٘ویڇ اَ آڊ غډڅه ڈٕایڃ غ ا وانځی ٌ ـ غ وو‬
‫‪22‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ياذ تاٌی قى ش خيىایٗ غهاڊ ٰيٍ ‪.‬‬


‫ڈازٍیاڄيُچ ویاڄٽسيٻ ته ڈا ٌ ٖ أسىتڄی ا‪ ٥٬‬ا ڈ یټن ى ټ ه‬
‫ڈیزوانيڇ ټڅيهى اید ڈٕایڃ ٌاقڃ ټنيڇ نه ٴٹ‪ ٣‬ته نياڂ خٍٔساڊ‬
‫ڈٍوچ نٍاٴازی خأم ڈیو يڇ تڅٽه ته زډاچ ټٕانی ټه ٸ‪ٝ‬ى ٔٵٕ ‪٥‬ه‬
‫واٌنى زكر ‪٬‬نواڊ زػىیى زٽډيڃ ڈاٌټٕيُچ‪ ،‬اٴٕانه ای ټه د‬
‫ٌا اقيا ڈیټننى‪ ،‬غواب ٸان‪ ٫‬ټننى تى يڇ نٹاب آنه ا ٌا اَ ؾه ٍ‬
‫تٍواٌیڇ‪.‬‬

‫‪ ١٠‬ظتیسُ ثَرشٍازی ثب هبروعیسم‬


‫اید ټو٘ٗ تٍای ٔٵٕ‪٥‬ه ټٍوڊ تٍ خایه اى ڀون اڀونی ٸ ٍاٌ‬
‫واٌو‪ .‬ڀا ی ا ٸ اذ ټو٘ ٗ ڈ یټنن ى ټ ه وٌ ڈٹات ڃ ڈاٌټٕ يُچ‪،‬‬
‫ٔؤياڄيٕر ای ٸثڃ اَ ڈاٌټٓ ٌا ‪٬‬څڇ ټننى ت ه ډ يد ڈنأ ثر‬
‫أر ټه ڀ ا ی اَ «ازوخيٕ سها» ی٭ن ی ٔؤياڄيٕ سهای زهيڅ ی ټ ه‬
‫‪ٍ٤‬ٴىاٌ غهاڊ نياڄی «زوڈاْ ڈوٌ» ٴيڅٕوٲ انځڅيٕی ٕسنى ٔهد‬
‫ڈیڀوینى ڀا ی ناچ زوڈاْ «خٍ و ڊ» ٌا ت ه ڈي اڊ ڈ یټ‪ ٙ‬نى‬
‫َڈانی‪ ،‬اَ ٌ یُیونيٕر ا‪ ٩‬ناچ ڈ یتٍن ى‪ .‬ڄ ی آڊ ؾ ه ټ ه اَ ډ ه‬
‫ڈه ڇز ٍ أ ر زو‪ ٤‬هى ٔ ٽوزی أ ر ټ ه ٔ ٍڈایهواٌی تٍ‪٬‬څي ه‬
‫ڈاٌټٕيُچ ؾيى أر‪ٍٔ .‬ڈایهواٌی ته ٍ اٸىاڈی ټ ه ڈ ان‪ ٫‬ا٘ ا‪٬‬ه‬
‫ٴڅٕٵه ڈازٍیاڄيٕسی ته ٘ٽڃ ڈاٌټٕيٕسی آڊ أر ؤ ر َو أ ر‪.‬‬
‫ته ن‪ٝ‬و‪ ٚ‬تٕياٌ قيٍذانځيُ أر ټه وٌ ای د َڈين ه آڈوَ٘ هاى‬
‫ٴڅٕٵی ڈىاٌْ ٴٍانٕه ٌا ڈوٌو زوغه ٸٍاٌ و يڇ‪.‬‬
‫ډه ى ٘ډا ڈیوانيى ټه وٌ وتئٍسانها ٴڅٕٵه زىٌیٓ ڈ یټنن ى‬
‫اڈا ٘ډا وٌ ٍٔأٍ اید وٌْ ٴڅٕٵه قسی یٻ ن‪ٍ٩‬یه ی ا ی ٻ ټڅډ ه‬
‫وٌتاٌ ى ڈٽسة ڈازٍیاڄيٕسی ڈاٌټٓ انځڅٓ نډییاتيى‪.‬‬
‫اڀٍ اقيانا وٌ ټسة ٴڅٕٵه اَ ڈازٍیاڄيُچ ٔهد ٌ و (َیٍا ناؾ اٌ‬
‫‪23‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫تایى نو٘ سه ٘ وو( ډي‪ ٙ‬ه ڈاٌټٕ يُچ ڈازٍی اڄيُچ ٌا اَ ڇ غ ىا‬
‫ڈیټننى‪.‬‬
‫اَ ڈاٌټٕيُچ ته ‪٬‬نواڊ یٻ ن‪ٍ٩‬یهى ٔيأی ‪ٜ‬كثر ڈی٘ وو‬
‫ٸسی ټه وٌ ز‪ٍٙ‬یف ‪٬‬ٹایى ڈهسڅٳ ٔهد اَ ڈازٍیاڄيُچ زاٌیم ته ڈياڊ‬
‫ڈيأیى ته يؽ غه تكطی وٌتاٌ ى ڈ٭ناى ٴڅٕٵی آڊ وٌ تيد نيٕ ر‬
‫نيُ ڈازٍیاڄيُچ ویاڄٽسيٻ ٌا ا‪ٜ‬ال ڈٕٽوذ ڈیڀًاٌنى‪.‬‬
‫اید ‪ ٫٠‬ٴٹ‪ ٣‬وٌ وتئٍسانها نيٕر تڅٽه وٌ وان‪ٙ‬ځا ا ڇ ټاٌ‬
‫تىید ڈن واڂ أ ر‪ .‬وأ ساڊ ٘ ځٵرآ ٌ وٌ ای د أ ر ټ ه انٕ اڊ‬
‫ڈیزوانى وٌ ٴٍانٕه ٴڅٕ ٵه ٘ ناْ تُڀ واٌی ت‪ ٙ‬وو از اٸٗ ٌا ت ا‬
‫وان‪ٙ‬ناڈه اى ‪٬‬ىیى ز ُیيد ټن ى ت ى ڊ آڊ ټ ه اَ ٴڅٕ ٵهی ڈ اوی‬
‫ڈاٌټٓ اَ ڈازٍیاڄيُچ ویاڄٽسيٻ ؾيُی ته ڀو٘ٗ نوٌو تا٘ى‪.‬‬
‫اَ زو‪٠‬يكاذ ٴوٶ تٍ ڈا ا‪٠‬ف ٘ى ټه ڈاٌټٕيُچ نه ٴٹ‪ ٣‬ی ٻ‬
‫أسنثا‪ ٢‬ټڅی وٌتاٌ ى زكوتذ اغسډا‪ ٪‬أر تڅٽ ه وٌت اٌ ى غه اڊ‬
‫نيُ ٕر ڄًا تيهوو أر اڀٍ ټٕی ز‪ٝ‬وٌ ټنى ټه ڈاٌټٕيُچ ٴاٸى‬
‫ٴڅٕٵه أر‪ .‬تٍنی اَ ز وٌیٕنهاى غنثٗ ټاٌڀٍی ته تا‪٤‬ڃ ٔ٭ی وٌ‬
‫یاٴسد ٴڅٕٵهای تٍای غنثٗ ټاٌڀٍی ڈینډاینى‪.‬‬
‫وٌ نازډه تایى زًټٍ واو ټه تا ډهى اید زو‪ ٤‬ه اى ٔ ٽوذ‪،‬‬
‫ٔٵٕ‪٥‬ه ا‪ ،‬زػىیى ن‪ ٍ٩‬ا ټڅيهی ز ىاتيٍ ڈسه ً اَ ‪ٍ ٤‬ٲ ‪٤‬ثٹ اذ‬
‫قاټډه‪ ،‬ڈاٌټٕيُچ ٌ َتٍ َ ٘ای‪٫‬زٍ ٘نانسهزٍ ڈی٘وو‪.‬‬
‫‪25‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ٸٕډر ا ڂ‬
‫‪26‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ٴ‪ٝ‬ڃ نهٕر‬

‫هعبیل اظبظی فلعفِ‬


‫‪ ١5‬آڈونسد ٴڅٕٵه ٌا ؾځونه تایى ٍ٘ ‪ ٪‬ټٍو؟‬
‫‪ ١١‬و نو‪ ٪‬زو‪٠‬يف وٌ أسنثا‪ ٢‬غهاڊ‬
‫‪ ١9‬ڈاو ‪ ٌ ،‬ـ‬
‫‪ ١٩‬ڈاو ؾيٕر ٌ ـ ټىاڈٕر؟‬
‫‪ ١1‬ڈٕ څه أأی ٴڅٕٵه‬
‫‪ ١١‬ایى آڄيُچ یا ڈازٍیاڄيُچ‬

‫‪ ١٠‬آهَختي فلعفِ را چگًَِ ثبیذ ؼرٍع ورد؟‬


‫‪٠‬ډد ڈٹىڈه وٌ ؾنى ڈوٌو‪ ،‬ٴڅٕ ٵهی ڈازٍی اڄيُچ ویاڄٽسي ٻ ٌا‬
‫ته ڈنُڄهى خایهى ڈاٌټٕيُچ وانٕسيڇ‪ .‬ڈٹ‪ٝ‬ى ڈ ا این ٻ تٌٍٔ ی ای د‬
‫ٴڅٕٵه أر ڄی تٍای آڊ ټه ته اید ڈٹ‪ٝ‬ى تٍٔ يڇ تای ى ڈٍقڅ ه ت ه‬
‫ڈٍقڅه خيٗ تٍ یڇ‪.‬‬
‫ٸسی ڈا اَ ڈازٍیاڄيُچ ویاڄٽسيٻ ‪ٜ‬كثر ڈیټنيڇ وٌ تٍاتٍ نوو‬
‫و ټڅډه ڈیتينيڇ‪ .‬ڈازٍیاڄيُچ ویاڄٽسيٻ‪ ،‬اَ اید و ڄٵ‪ ٧‬اید ڈ٭نی‬
‫قا‪ٜ‬ڃ ڈی٘وو ټه آڊ ڈازٍیاڄيُچ‪ ،‬یٻ ڈازٍیاڄيُچ ویاڄٽسيٽی أر‪.‬‬
‫اڄثسه ڈیوانيڇ ټه خيٗ اَ ڈاٌټٓ انځڅ ٓ ني ُ ڈازٍی اڄيُچ غ وو‬
‫وا٘ر ڄی ایناننى ټه ته ټډٻ ټ‪ٙ‬ٵياذ ٸٍڊ نوَو ڇ‪ ،‬ڈازٍیاڄيُچ ٌا‬
‫زٱييٍ زٽاڈڃ واو ڈازٍیاڄيُچ «ویاڄٽسيٻ» ٌا توغوو آ ٌو انى‪.‬‬
‫ټډ ی و ٌز ٍ ڈ٭ن ای ڄٵ ‪« ٧‬ویاڄٽسي ٻ» ٌا‪ ،‬ټ ه ن و‪ ٪‬غىی ى‬
‫ڈازٍیاڄيُچ ٌا ڈ٭يد ڈیټنى‪ ،‬ڈوٌو وٸر ٸٍاٌ نوا يڇ واو‪.‬‬
‫‪27‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ڄ ی اَ آڊ غ ایی ټ ه خ يٗ اَ ڈ اٌټٓ انځڅ ٓ ٴالٔ ٵهی‬


‫ڈازٍیاڄيٕ ر غ وو وا٘ سنى‪ ،‬ڈانن ى وی ىٌ ‪ Diderot‬وٌ ٸ ٍڊ‬
‫يػى ڇ‪ ،‬اَ آڊ غایی ټ ه زډ اچ ڈازٍیاڄيٕ سها (خي ٍ اڊ ٴڅٕ ٵهى‬
‫ڈاوی) نٹا‪ ٢‬ڈ‪ٙ‬سٍټی واٌنى‪ ،‬ڄًا تایى ٸثڃ اَ خٍوانسد ته ڈازٍی اڄيُچ‬
‫ویاڄٽسيٻ‪ ،‬زاٌیم ٴڅٕٵهى ڈاوی ٌا آڈونر نيُ تایى نٕثر ته آڊ‬
‫أسنثا‪ ٢‬ایی ټه ڈهاڄٳ تا ڈازٍیاڄيُچ أر ڈ٭ٍٴر قا‪ٜ‬ڃ نډوو‪.‬‬

‫‪ ١٠‬دٍ ًَع تَضیح در اظتٌجبط جْبى‬


‫ىٲ آڊ‬ ‫وانٕسيڇ ټه ٴڅٕ ٵه «تٌٍٔ ی ټڅ یز ٍید ڈٕ ایڃ»‬
‫زو‪٠‬يف غهاڊ انٕاڊ أر‪.‬‬
‫اڀٍ ڈا یٻ ټساب ٴڅٕٵهی ڈسىا ڂ وٌ ټ‪ٙ‬وٌ ای ٔ ٍڈایهواٌی‬
‫ٌا تځ‪ٙ‬ایيڇ‪ ،‬اَ اَوقاچ ٴڅٕٵه اى ڀوناڀوڊ ٌنځاٌنځی ټه وٌ ای د‬
‫ټساب ڈ٭ٍٴی ٘ى ق‪ ٙ‬ر ن وا يڇ ټ ٍو‪ .‬ای د ٴڅٕ ٵه ا أ اڈی‬
‫غوٌاغوٌ ټڇ تيٗ خيؿيى ای واٌنى ټه ته «ایُچ» نسڇ ڈی٘وو‬
‫ڈاننى ټٍیسيٕيُچ ‪ ،Critisisme‬ا ڄؤيونيُچ ‪،Evolutionisme‬‬
‫انسڅٽس وآڄيُچ ‪ٰ Intellectualisme‬ي ٍ … اَوق اچ أ اڈی‬
‫ڀوناڀوڊ ڈوغة نڅ‪ ٣‬ا٘سثا ٘ى أر‪ٍٔ .‬ڈایهواٌی ٸىڈی تٍای‬
‫ٌ ٘د ټٍوڊ اید ڈث اقص تٍ نىا٘ سه تڅٽ ه ت ه ‪٬‬ٽ ٓ ٌٴس اٌ ټ ٍو‬
‫أر‪.‬‬
‫ڄی ڈا ڈیزوانيڇ وٌ ڈياڊ اید أسنثا‪ ٢‬ای ڈهسڅ ٳ‪ ،‬و غٍی اڊ‬
‫تٌُپ ٌا ز‪ٙ‬هي‪ ٛ‬و يڇ و أسنثا‪ٍٜ ٢‬یكا ڈهاڄٳ یٻ ویځٍ ٌا‬
‫اَ ڇ غىا ټنيڇ‪.‬‬
‫اڄٳ‪ ،‬أسنثا‪٬ ٢‬څډی‪،‬‬
‫ب‪ ،‬أسنثا‪ٰ ٢‬يٍ ‪٬‬څډی غهاڊ‪.‬‬
‫‪28‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫‪ ١٠‬هبدُ‪ ،‬رٍح‬
‫ٸسی ټه ٴالٔٵه نوأسنى ا٘ يای غه اڊ ‪٤‬ثي٭ ر انٕ اڊ‬
‫تاتنٍ آڊ ؾه ٌا ټه و ٌ تٍ ڈأر زو‪٠‬يف و نى‪ ،‬غو زډایُی‬
‫ٸایڃ ٘ىنى‪ .‬ڈا نووڈاڊ ڈ‪ٙ‬ا ى ڈیټنيڇ ټه ا٘يا ؾيُ ایی ٕ ر‬
‫ټه ڈاوی ٸاتڃ ویىڊ ڄډٓ ټٍوڊ أر ني ُ ؾيُ ایی غ وو‬
‫واٌو ټه ویى نډي‪ٙ‬وو ٸاتڃ ڄډ ٓ ی ا ان ىاَ ڀي ٍی نيٕ ر ڈانن ى‬
‫ز‪ٝ‬وٌاذ اٴٽاٌ ڈا‪.‬‬
‫ڄًا ڈا ا٘يا ٌا ت ىینسٍزية ‪٤‬ثٹ هتن ىی ڈ یټن يڇ‪ .‬اَ ‪ٍ٤‬ٴ ی آڊ‬
‫ا٘يایی ټه ڈاویٕر اَ ‪ٍ٤‬ٲ ویځٍ آڊ ؾيُ ایی ټه ڈاوی نيٕ ر‬
‫ڈٍتو‪ ٢‬ته ٸڅډٍ ٌ ـ‪ ،‬ٴٽٍ ز‪ٝ‬وٌاذ أر‪.‬‬
‫تىینسٍزية ٴالٔٵه نوو ٌا وٌ تٍاتٍ«ڈاو » «ٌ ـ» یاٴسه انى‪.‬‬

‫‪ ١٠‬هبدُ چیعت ٍ رٍح وذاهعت؟‬


‫ته ‪٤‬وٌ ټڅی ویىیڇ ټه ؾځونه ا٘يا ٌا تٍ قٕة آڊ ټه ڈٍت و‪٢‬‬
‫ته ڈاو یا ٌ ـ تا٘نى ‪٤‬ثٹه تنىی ټٍونى‪.‬‬
‫ڄی تایى ز‪ٍٝ‬یف ټنيڇ ټه اید زډایُ زكر ا٘ٽاڂ ڈهسڅ ٳ ت ا‬
‫اڄٵا‪ ٦‬ڀوناڀوڊ تياڊ ٘ى أر‪.‬‬
‫ته ډيد وڄيڃ أر ټه ته غای ٔهد ڀٵسد اَ ٌ ـ‪ ،‬ڈا اَ ٴٽ ٍ‬
‫ز‪ٝ‬وٌاذ نوو‪ ،‬اَ ٘٭و ٌ اَ غاڊ‪ٜ ،‬كثر ڈیټنيڇ ډ اڊ ‪ ٤‬وٌ‬
‫ټه نځاچ ڀٵسځو اَ ‪٤‬ثي٭ر ونيا َڈيد غ وو‪ ،‬ڈٹ‪ ٝ‬وو ڈ او‬
‫أر‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫انځڅٓ وٌ ټساب نوو ڈؤوچ ته ڄوو یٿ ٴویٍتال اَ غ وو‬
‫ٴٽٍ ‪ٜ‬كثر ڈيٽنى‪ .‬غوو ډاڊ ڈاو ‪ ،‬ٴٽٍ ډاڊ ٌ ـ أر‪.‬‬
‫تٍای ز٭ٍیٳ ٴٽٍ یا ٌ ـ‪ ،‬غوو ی ا ڈ او ڈ یڀ ویيڇ‪ :‬ٴٽ ٍ‬
‫ډاڊ ز‪ٝ‬وٌیٕر ټ ه ڈ ا اَ ا٘ يا واٌی ڇ‪ .‬ت٭‪ ١‬ی اَ ای د ز‪ ٝ‬وٌاذ‬
‫‪29‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ڈ٭ډوت اَ اقٕأاذ ڈا قا‪ٜ‬ڃ ڈی٘وو ڈس٭څٷ ته ا٘يای ڈاوی أر‬


‫ت٭‪١‬ی ز‪ٝ‬وٌاذ ویځٍ ڈاننى ڈٵهوچ نىا ٴڅٕٵه‪ ،‬ناڈسن ا ی أ ر‬
‫نوو ٴٽٍ ڈس٭څٷ ته یٻ ٘يی ڈاوی نيٕر‪ .‬ڈ‪٥‬څة أأ ی ټ ه ڈ ا‬
‫تای ى وٌ ن‪ ٍ ٩‬وا٘ سه تا٘ يڇ اینٕ ر ټ ه ڈ ا ز‪ ٝ‬وٌاذ اٴٽ اٌ‬
‫اقٕأازی واٌیڇ‪ .‬ته ‪٬‬څر آڊ ټه ڈیتينيڇ قٓ ڈیټنيڇ‪.‬‬
‫ڈاو یا غوو‪ ،‬آڊ ؾيُی أر ټه اقٕأاذ اوٌاټاذ ڈا ت ه‬
‫ڈا ن‪ٙ‬اڊ ڈیو ى ڈا ٌا تٍ آڊ اٸٳ ڈیٔاَو ت‪٥‬وٌ ټڅی زډ اچ آڊ‬
‫ؾيُ ایی أر ټه ڈا ٌا اقا‪٤‬ه ټٍو أر‪ .‬آڊ ؾيُی ټ ه ڈ ا آن ٍا‬
‫«ونيای ناٌظ» ڈیناڈيڇ ڈطال ٌٶ ټاًٰ ڈد ٔٵيى أر! وانٕسد اید‬
‫ڈ‪٥‬څة ټه اید ټاٰ ً ٔ ٵيى أ ر ز‪ ٝ‬وٌی أ ر ای د ز‪ ٝ‬وٌ اَ‬
‫قواْ ڈد نا٘ی ٘ى أر‪ .‬ڈاو ‪ ،‬نوو ٌٶ ټاًٰ أر‪.‬‬
‫ته ډيد غهر ٸسی ټه ٴالٔٵه اَ ٌ ات‪ ٣‬تيد غوو ٴٽٍ یا‬
‫ٌ ـ ڈاو یا ٘٭وٌ ڈٱُ ٔهد ڈيځوینى وٌ قٹيٹ ر وٌ ڈ‪٥‬څ ة‬
‫اقىی ا‪٨‬هاٌ ن‪ ٍ٩‬ڈيٽننى آڊ ڈ‪٥‬څة اینٕر ټه تيد ڈاو ٌ ـ‬
‫ڈٱُ ٴٽٍ‪ ،‬ڈهډسٍ ټىاچ أر‪ .‬ټىاچ تٍ ټىاچ زٕڅ‪ ٣‬واٌو‪ ،‬تاتنٍ‬
‫ټىاچ یٻ ڈٹ ىچ ت ٍ ویځ ٍی أ ر خي‪ ٙ‬يد نهٕ سيد ڈكٕ وب‬
‫ڈی٘وو‪ .‬اید ڈٕ څه ی أر ټه آڊ ٌا ڈٕ څهى أأی ٴڅٕ ٵه ناڈي ى‬
‫انى‪.‬‬

‫‪ ١٠‬هعئلِى اظبظی فلعفِ‬


‫ٍ یٻ اَ ڈا قسډا اَ نوو خٍٔيى أر ټه خٓ اَ ڈ ٍپ ؾ ه‬
‫ڈی٘ویڇ؟ خٓ اَ ڈٍپ ؾه ته ٍٔڈاڊ ڈیآیى؟ ونيا اَ ټػ ا آڈ ى ؟‬
‫َڈيد ؾځونه ز‪ٙ‬ٽيڃ ٘ى ؟ تٍای ڈا ٸثوڂ اید ن‪ ٍ٩‬و٘واٌ أر ټه‬
‫ډي‪ٙ‬ه ؾيُی غوو وا٘سه أ ر‪ .‬انٕ اڊ ڈي ڃ واٌو ٴٽ ٍ ټن ى ټ ه‬
‫ڄك‪٩‬های توو ټه يؽ ؾيُ غوو نىا٘ر ته ډيد غه ر ٘ ه‪،ٛ‬‬
‫‪30‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫اید تياڊ ویان ر ڈٕ يف ٌا ټ ه «وٌ اتس ىا ٌ ـ ت ٍ ٴ ٍاَ ‪٨‬څډ اذ وٌ‬


‫قٍټر توو ٔدٓ ڈاو خىیى آڈى» ته آٔانی تا ٌ ڈ یټن ى ڇ‬
‫ؾنيد انٕاڊ اَ نوو ڈیخٍٔى ټه اٴٽاٌ ڈد وٌ ټػا ٸٍاٌ ڀٍٴس ه؟‬
‫ته اید زٍ زية ڈٕ څه ٌ ات‪ ٣‬تيد ٌ ـ ڈاو ‪ ،‬ڈٱ ُ ٴٽ ٍ ت ٍای ڈ ا‬
‫‪ٍ٤‬ـ ڈی٘وو‪.‬‬
‫اڄثسه ٌ ٘هاى ویځٍی نيُ تٍای ‪ٍ٤‬ـ اید ڈٕ څه ٕر ‪ :‬ڈطال اید‬
‫ټه ؾه ٌات‪٥‬های تيد نوأسد زوانٕ سد غ وو واٌو؟ نوأ سد وٌ‬
‫اینػا ډاڊ ٌ ـ ٴٽٍ أ ر ڄ ی زوانٕ سد آڊ ؾي ُی أ ر ټ ه‬
‫غوو أر‪ .‬ڇ ؾنيد ڈیزواڊ‬ ‫٘ىنی ڈډٽد أر‪ ،‬ی٭نی ڈاو‬
‫ته ٌ ات‪ ٣‬ڈوغوو تيد « غوو اغسډ ا‪ ٘« »٪‬٭وٌ اغسډ ا‪ »٪‬زوغ ه‬
‫ټٍو‪.‬‬
‫خ ٓ ڈ‪ ٙ‬ا ى ڈ ی٘ وو ټ ه وٌ ڈٕ څه أأ ی ٴڅٕ ٵه غ و‬
‫ڀوناڀونی ‪ٍ٤‬ـ ڈی٘وو نيُ ته نوتی ڈیزواڊ ٴهډيى ټه خی تٍوڊ‬
‫ته ‪ٍ٤ ٍَ٤‬ـ ڈٕ څه ٌ ات‪ ٣‬ڈاو ٌ ـ ؾٹ ىٌ ق ایُ ا ډي ر أ ر‬
‫َیٍا‪ ،‬ڈیوانيڇ ټه تٍای اید ڈٕ څه ٴٹ‪ ٣‬و خأ م ڈ یزوان ى غ وو‬
‫وا٘سه تا٘ى‪.‬‬
‫‪ ١5‬خأم ‪٬‬څډی‬
‫‪ ١١‬خأم ٰيٍ‪٬‬څډی‪.‬‬

‫‪ ١٠‬ایذُآلیسم ٍ هبتریبلیسم‬
‫تىید زٍزية ٴالٔٵه وٌ تاٌ ى اید ڈٕ څه ڈه ڇ ڈو‪ ٫ ٠‬نا‪ ٜ‬ی‬
‫ڀٍٴسنى‪.‬‬
‫انٕانهاى ا ڄيه ټه ټاڈال غا ڃ توونى اَ غهاڊ اَ نوی‪ ٙ‬سد‬
‫يؽ ڀونه آڀ ا ی نىا٘ سنى‪ ،‬ڈٕ وڄير زډ اچ آنؿ ه ٌا ټ ه ڈوغ ة‬
‫٘ځٵسی ای‪ٙ‬اڊ ڈی٘ى ته نيٍ ای ڈاٴوٶ ‪٤‬ثي٭ر نٕثر ڈ یواون ى‬
‫‪31‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ؾوڊ وٌ ‪٬‬اڄڇ ٌ ی ا آ٘ نایاڊ نوی‪ ٙ‬اڊ ن وو ٘ اڊ ٌا ڈ یویىن ى‬


‫زهيالز‪ٙ‬اڊ زكٍیٻ ڈی٘ى ٍٔ انػاچ ؾنيد أسنثا‪ ٢‬ڈیټٍونى ټ ه‬
‫ٍ ٴ ٍوی واٌای غ وو و ڀان هاى أ ر ؾ وڊ ز‪ ٝ‬وٌ ای د‬
‫«و ڀانځی» ٴٽٍ آنها ٌا ڈٱ‪ٙ‬وٖ ټٍو توو ته اید نسيػه ڈئٍ يىنى‬
‫ټه اٴٽاٌ ڈكٕؤاذ آنها ته ٔ يڅهى «غٕ ڇ ن وو آنه ا» ایػ او‬
‫ن‪ٙ‬ى تڅٽه ته ٔيڅهى «ٌ ـ نا‪ٜ‬ی ټه وٌ اید غٕ ڇ ڈن ُڂ واٌو‬
‫نځاچ ڈٍپ آنها ٌا زٍٺ ڈیټنى‪ »1‬ایػاو ٘ى أر‪.‬‬
‫اَ آڊ غا ز‪ ٝ‬وٌ غ ا وانی ٌ ـ ی ا غ ا وانی ت ووڊ ٌ اڊ‬
‫اڈٽاڊ قياذ ٌ ـ وٌ ٌای ڈاو توغوو آڈى‪.‬‬
‫ٸٍ ڊ ڈس٭ىوی تَچ توو زا ت‪ ٍٙ‬تسوانى ڈٕ څه ٌا ته زٍزية ټنونی‬
‫ٌ ٘د ٔ اَو وٌ اٸ ‪ ٫‬ٴٹ ‪ ٣‬خ ٓ اَ خي ىایٗ ٴڅٕ ٵهی یون اڊ (‬
‫ته‪ ٝ‬و‪ ٚ‬خ ٓ اَ اٴال‪ ٤‬وڊ ټ ه زٹٍیث ا ‪ ٔ ١1١١‬اڂ خ يٗ اَ ای د‬
‫ڈیَیٕر) ته ‪٤‬وٌ ‪ٍٜ‬یف ڈاو ٴٽٍ ٌا وٌ ڈٹاتڃ ڇ ٸٍاٌ واونى‪.‬‬
‫تى ڊ زٍویى‪ ،‬ت‪ ٍٙ‬ڈىذ ڈىیىی ز‪ٝ‬وٌ ڈيٽٍو ټه انٕاڊ خ ٓ اَ‬
‫ڈٍپ ته َنىڀی نوو وٌ قاڄر ی ٻ «ٌ ـ» اواڈ ه ڈ یو ى ڄ ی‬
‫ؾنيد ڈیخنىا٘ر ټه اید ٌ ـ نو‪٬‬ی اَ اغٕاچ ٘ٵاٲ ٔثٻ أر‬
‫اڄثسه آڊ ٌا ٔاو تٕي‪ ٣‬نډیوانٕر‪ .‬ډؿنيد ته ن ىایانی ‪٬‬ٹي ى‬
‫وا٘ر ټه ڈوغووازی زوانازٍ اَ انٕاڊ توونى ڄی آنها ٌا ته ‪ٜ‬وٌذ‬
‫انٕانها قيوان اذ ی٭ن ی ت ه ‪ ٜ‬وٌذ اغٕ اچ ڈ اوی توون ى ز‪ ٝ‬وٌ‬
‫ڈیټٍو‪ .‬ٴٹ‪ ٣‬ت٭ى ا غوو نىایاڊ ( ٔدٓ نىای اقى ټ ه غ ای‬
‫نىایاڊ ٌا ڀٍٴر) ت ه ‪ ٜ‬وٌذ نٵٕ هایی تٕ ي‪ ٣‬ناڄ‪ ٝ‬ی ز‪ ٝ‬وٌ‬
‫٘ىنى‪.‬‬
‫خٓ ٍٔانػاچ ته اید انىی‪ٙ‬ه ٌٔيىنى ټ ه وٌ اٸ٭ي ر‪ ،‬نٵٕ هایی‬
‫غوو واٌنى ټه قيازی نا‪ ٚ‬نوو ټاڈال ڈٕسٹڃ اَ قي اذ غٕ ڇ‬
‫واٌنى ته غٕډی تٍای اواڈهى غوو نوو ڈكساظ نيٕسنى‪.‬‬
‫‪32‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ت٭ىا اید ڈٕ څه ‪ٍٜ‬یفزٍ ٌ ٘دزٍ اَ آڊ ؾه ټه وٌ ڈ ً ة‬


‫توو ته ٘ٽڃ َیٍ ڈ‪ٍ٥‬ـ ٘ى‪.‬‬
‫«آیا غهاڊ ٌا نىایی آٴٍیى یا اَ اَڂ غوو وا٘سه؟» ٴالٔ ٵه‬
‫ته زنأة خأهی ټه ته اید ٔ واڂ ڈیواون ى ت ه و اٌو ی ت ٌُپ‬
‫‪.7‬‬
‫ڈنٹٕڇ ٘ىنى‬
‫آنها ټه ‪ٍ٤‬ٴىاٌ ز‪ٍٙ‬یف زو‪ ٠‬يف ٰيٍ‪٬‬څډ ی توون ى ڈهڅ وٶ‬
‫تووڊ غهاڊ ٌا ڈیخًیٍٴسنى ی٭نی زایيى ڈیټٍونى ټ ه ٌ ـ ڈ او ٌا‬
‫آٴٍیى ‪ ،‬اٌو ی ایى آڄيُچ ٌاز‪ٙ‬ٽيڃ واونى‪.‬‬
‫ؤسهى ویځٍ ټه ڈینوأسنى غهاڊ ٌا ت ه ‪ ٤‬وٌ ‪٬‬څډ ی ز‪ٍ ٙ‬یف‬
‫ټننى ؾنيد ڈیانىی‪ٙ‬يىنى ټه ڈاو ‪٬‬ن‪ ٍٝ‬ا‪ ٜ‬څی أ ر‪ ،‬ڈٽسثه اى‬
‫ڈهسڅٳ ڈازٍیاڄيُچ ٌا ته غوو آ ٌونى‪.‬‬
‫وٌ اتسىا اید و ا‪٥ٜ‬الـ ایى آڄيُچ ڈازٍیاڄيُچ غُ اید ڈ٭نایی‬
‫نىا٘ر‪.‬‬
‫خ ٓ ای ى آڄي ُچ ڈازٍی اڄيُچ و خأ م ڈسٹات ڃ ڈس‪ ١‬او ت ه‬
‫ڈٕ څهى أأی ٴڅٕٵه أر‪.‬‬
‫ایى آڄيُچ أسنثا‪ٰ ٢‬يٍ ‪٬‬څډی ڈازٍیاڄيُچ أسنثا‪٬ ٢‬څډی ڈ٭نای‬
‫غهاڊ أر‪.‬‬
‫ت٭ى ا ڈا وتیڃ اید تياڊ ٌا يټٍ ڈیټنيڇ ڄی ‪٬‬ػاڄسا ڈ یڀ ویيڇ‬
‫ټه وٌ زػاٌب نوو ڈیتينيڇ ټ ه اغٕ اچ ت ى ڊ ٴٽ ٍ ٌ ـ ڈانن ى‬
‫ٔنٿ ٴڅُ ناٺ ڈ‪ٙ‬ا ى ٘ى أر ڄی ټٕی ڈ‪ ٙ‬ا ى نٽ ٍو‬
‫أر ټه ٌ ـ ٴٽٍی تى ڊ غٕڇ غوو وا٘سه تا٘ى‪.‬‬
‫تٍای آڊ ټه اید ٴ‪ٝ‬ڃ تا ازهاي نسيػهى تى ڊ اتهاڈی خایاڊ یاتى‪،‬‬
‫ڀویيڇ ټه وٌ غواب اید ٔ واڂ ټه «ؾځو نه انٕ اڊ ڈ یانىی‪ ٙ‬ى؟»‬
‫ڈیزواڊ واو‪.‬‬
‫زنها و خأم ټاڈال ڈسٵا ذ ڈس‪١‬او ِ‬
‫خأم ا ڂ‪ .‬انٕاڊ ڈیانىی‪ٙ‬ى تٍای آڊ ټه واٌای ٌ قی أر‪.‬‬
‫‪33‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫خأم و چ‪ .‬انٕاڊ ڈیانىی‪ٙ‬ى تٍای آڊ ټه واٌای ڈٱُی أر‪.‬‬


‫تٍ قٕة آڊ ټه خأم ا ڂ یا و چ ٌا تى يڇ وٌ ڈٕ ایڃ ویځ ٍی‬
‫ټه اَ اید ڈٕ څه نا٘ی ڈی٘وو‪ ،‬ته ٌا قڅهاى ڀوناڀونی ڈ یٌٔ يڇ‪.‬‬
‫خٓ ڈٕ څه وٌ اینػأر ټه تىانيڇ آیا ٴٽٍ ڈٱ ُ ٌا آٴٍی ى ی ا ڈٱ ُ‬
‫ٴٽٍ ٌا ته غوو ڈیآ ٌو‪ .‬تٍ قٕة خأهی ټه ڈیو يڇ ایى آڄيٕر‬
‫یا ڈازٍیاڄيٕر ڈی٘ویڇ‪.‬‬
‫‪34‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ٴ‪ٝ‬ڃ و چ‬

‫ایذُآلیسم‬
‫‪ ١5‬ایى آڄيُچ انالٸی ایى آڄيُچ ٴڅٕٵی‬
‫‪ ١١‬ؾٍا تایى ایى آڄيُچ «تٍټڅی» ٌا آڈونر؟‬
‫‪ ١9‬ایى آڄيُچ تٍټڅی‬
‫‪ ١٩‬نسایع أسىتڄهاى «ایى آڄيٕسی»‬
‫‪ ١1‬اقسػاغاذ ایى آڄيٕسی‪:‬‬
‫اڄٳ‪ ٌ ،‬ـ ناڄٷ ڈاو أر‬
‫ب‪ ،‬غهانی ناٌظ اَ ٴٽٍ ڈا ڈوغوو نيٕر‬
‫ج‪ ،‬ز‪ٝ‬وٌاذ ڈا ناڄٷ ا٘يا أر‬

‫‪ ١٠‬ایذُآلیسم اخاللی ٍ ایذُآلیسم فلعفی‬


‫وٌ ڈٹىڈهى ټساب ڈ‪ٙ‬ا ى ټٍویڇ ټه وٌ َتاڊ ‪٬‬اوی تٍای ڄٵ‪٧‬‬
‫ڈازٍیاڄيُچ ؾه ڈ٭نایی ٸایڃ ٘ىنى اید ڈٕ څه ڈوغة ؾه ٘ثهه اى‬
‫٘ى ‪ ،‬ډيد ٘ثهه وٌ ڈوٌو ڄٵ‪ ٧‬ایى آڄيُچ نيُ غوو واٌو‪.‬‬
‫وٌ قٹيٹر تایى تيد ایى آڄي ُچ انالٸ ی ای ى آڄي ُچ ٴڅٕ ٵی‬
‫زٵا ذ ڀًا٘ر اید و ڈٵهوچ ٌا تا یٻ ویځٍ ا٘سثا نٽٍو‪.‬‬
‫ایى آڄي ُچ انالٸ ی ی٭ن ی وٌ ٌا ‪٬‬ٹي ى آٌڈ انی ٴ ىاټاٌی‬
‫ټٍوڊ تناته ٌ ایر زاٌیم ڈیوانيڇ ټه وٌ غٍیاڊ تيداڄډڅڅی نه‪١‬ر‬
‫ټاٌڀٍی تٕی اَ انٹالتيوڊ ڈاٌټٕيٕسها زا ق ى ایط اٌ غ اڊ وٌ ٌا‬
‫آٌڈاڊ نوو خيٗ ٌٴسنى تا غوو اید آنها تا ایى آڄيُچ ٴڅٕٵی ٔ ٍ‬
‫ٔسيُ ڈهاڄٵر وا٘سنى‪.‬‬
‫‪35‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ایى آڄيُچ ٴڅٕٵی آڊ ن‪ٍ٩‬یهایٕر ټه ڈثنای آڊ ‪٬‬ثاٌذ أر اَ‬


‫زو‪٠‬يف ڈاو ته ٔيڅهى ٌ ـ‪.‬‬
‫ایى آڄي ُچ ٴڅٕ ٵی آڊ أ سىتڄی أ ر ټ ه وٌ ڈٹات ڃ ٔ واڂ‬
‫أأی ٴڅٕٵه ؾنيد خأم ڈیو ى‪ ٌ« :‬ـ ا‪ٜ‬يڃز ٍید‪ ،‬ڈه ڇز ٍید‬
‫ڈٹىچزٍید ‪٬‬ن‪ ٍٝ‬أر» ای ى آڄي ُچ وٌ ‪ ٠‬ډد زایي ى ا ڄوی ر‬
‫ا ډير ٴٽٍ‪ ،‬زایيى ڈیټنى ټه ٴٽٍ ناڄٷ ٕسی أر یا ته ‪٬‬ثاٌذ‬
‫ویځٍ ‪ ٌ«:‬ـ أر ټه ڈاو ٌا توغو وڈیآ ٌو»‪.‬‬
‫اید ٘ٽڃ نهٕسيد ایى آڄيُچ أر ټه وٌ اویاڊ تٕ ‪ ٣‬زؤ ٭ه‬
‫یاٴسه زایيى ٘ى أر ټه ډان ا ٌ ـ ڈ‪٥‬څ ٷ ياذ ت اٌی‪ ،‬ن اڄٷ‬
‫ڈاو أر‪.‬‬
‫تىید زٍزية ڈًا ة ټه ڈى‪٬‬ی اقسٍاَ اَ ڈثاقص ٴڅٕٵی توونى‬
‫ٕسنى اَ ڈ‪٩‬ا ٍ تاٌَ ڈن‪٥‬ٹی ٴڅٕٵهى ایى آڄيٕسی ڈیتا٘نى‪.‬‬
‫ڄی وٌ ‪٤‬وڂ زاٌیم‪٬ ،‬څڇ وناڄر ټٍو زو‪٠‬يف ڈ او غه اڊ‬
‫ا٘يا ته ‪ٍ٤‬یٷ ‪٬‬څډی تا ؾ‪ٙ‬ڇ خو٘ی اَ ٴ ٍ‪ ٞ‬ای ى آڄيٕ سی‪ ،‬ڈ وٌو‬
‫ڄُ چ ٸ ٍاٌ ڀٍٴ ر َی ٍا اَ ٸ ٍڊ ٘ انُو ڇ ت ه ت٭ ى‪٬‬څڇ ت ه زو‪ ٠‬يف‬
‫نډُوو اى ‪٤‬ثي٭ر آٰاَ نډوو تی آڊ ټه وٌاید ت اٌ ت ه وی ىڀا هاى‬
‫ڈسىا ڂ وٌتاٌ ى نڅٹر ڈثىؤ ن‪٩‬ایٍ آڊ زؤڃ غویى‪.‬‬
‫تٍای آڊ ټه تا اید زو‪٠‬يكاذ ‪٬‬څډ ی ڈ اوی ن الٲ وی د‪،‬‬
‫ڈثاٌَ ى تهسٍی ت‪ٙ‬وو تَچ ڈیآڈى ټه واڈنهى ای ى آڄيٕ سڇ ؾن ىاڊ‬
‫تٕ‪ ٣‬یاتى ټه قسی غوو نوو ڈاو ڇ ڈوٌو انٽاٌ ٸٍاٌ ڀيٍو‪.‬‬
‫تٍټڅی ‪ Berkley‬أٹٳ انځڅيٕی ټه خ ىٌ ای ى آڄي ُچ ناڈي ى‬
‫ڈی٘وو وٌ آٰاَ ٸٍڊ يػى ڇ ته ؾنيد ټاٌی ؤر َو‪.‬‬

‫‪ ١٠‬ایذُآلیسم ثرولی را ثِ چِ ظجت ثبیذ آهَخت؟‬


‫خٓ ىٲ ٔيٕسڇ ٴڅٕ ٵی تٍټڅ ی انه ىاچ ڈازٍی اڄيُچ اضث اذ‬
‫‪36‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫اینٕر ټه غو ٍ ڈاوی ڈوغوو نيٕر‪ .‬تٍټڅ ی وٌ ڈٹىڈ هى ټس اب‬


‫نوو ټه «ڈٵا ‪٠‬ه يالْ ٴيڅونوئوْ» ناچ واٌو ؾنيد ڈینویٕى‪:‬‬
‫«اڀٍ اید ا‪ٜ‬وڂ ڈوٌو ٸثوڂ اٸ‪ ٫‬ڀٍوو ته ڈنُڄهى قٹایٷ ٘نانسه‬
‫٘وو‪ ،‬وٌ نسيػه ڈًا ة اڄكاو ز‪ٙ‬ٽيٻ یٻ تاٌ ناتوو ڈ ی٘ وو‬
‫ڈٕایڃ زاٌیٻ ٌ ٘د ڈ‪ٙ‬ٽالذ ٰيٍ ٸاتڃ قڃ ڈسػڅی ڈیڀٍوو‬
‫ڈٍوڈی ټه اَ زناٸ‪ ٟ‬ڀویی ڄًذ ڈيثٍونى تٍٕ ‪٬‬ٹڃ ڈیآینى»‪.‬‬
‫خٓ وٌ ن‪ ٍ٩‬تٍټڅی قٹيٹر اینٕر ټه ڈاو ای غ وو ن ىاٌو‬
‫ٍ و‪٬‬وی ڈهاڄٵسی وٌ قٽڇ زناٸ‪ٟ‬ڀویی أر‪.‬‬
‫اټنوڊ نوا يڇ ویى ټه أٹٳ ناڈثٍو تٍای اضثاذ اید ڈٕ څه اَ‬
‫ؾه ٌا ی ڈیٌ و‪ .‬ڄی ز‪ٝ‬وٌ ڈیټنڇ زاټيى اید نٽسه تیٴایى تا٘ى‬
‫ټه ډه ى ټٕانی ټه نوأساٌ زك‪ٝ‬يڃ ٴڅٕٵه ڈیتا٘نى تایى ز وٌی‬
‫تٍټڅی ٌا تا زوغه ټاڈڃ ڈوٌو ڈ‪٥‬اڄ٭ه ٸٍاٌ و نى‪.‬‬
‫ڈیوانڇ ټه اید و‪٬‬ا ی تٍټڅی ت٭‪١‬ی ٌا ته ننى ڈیانىاَو ڄی‬
‫نثایى ٴٍاڈوٖ ټٍو ټه ڈا اټنوڊ وٌ ٸٍڊ تيٕسڇ َنىڀی ڈ یټن يڇ‬
‫اَ زډاچ ڈ‪٥‬اڄ٭اذ نوو تهٍ ڈنىیڇ ٸسی ټه تٍٕ ڈازٍیاڄيُچ زاٌیم‬
‫آڊ تيایيڇ نوا يڇ ویى ټه ٴالٔٵهى ڈاوی َڈاڊ ڀً٘سه نيُ ؾيُ ایی‬
‫ڈیڀٵسنى ټه ڈوغة ننى توو‪.‬‬
‫ڄ ی تای ى وانٕ ر ټ ه وی ىٌ ‪ Diderot‬ټٕ ی ټ ه خ يٗ اَ‬
‫ڈاٌټٓ انځڅٓ تٌُڀسٍید ڈسٵٽ ٍ ڈ اوی ٘ ډٍو ڈ ی٘ وو ت ٍای‬
‫ٔيٕسڇ تٍټڅی ا ډيسی تٕياٌ ٸایڃ توو‪ .‬ڄنيد وٌ ټساب «ڈازٍیاڄيُچ‬
‫اڈديٍیوټٍیسيٕيُچ» نوو غډڅهای تىید ڈ‪١‬ډوڊ اَ ویىٌ وٌتاٌ ى‬
‫تٍټڅی ٔيٕسڇ ا نٹڃ ڈیټنى‪.‬‬
‫«ٔيٕسډی أر ټه تا غوو آڊ ټه اَ ډه تا‪ ٤‬ڃز ٍ ڈ یتا٘ ى‬
‫ڈثاٌَ تا آڊ اَ ډه و٘واٌزٍ أر ای د ن وو ڈای هی ٍ٘ڈٕ اٌی‬
‫ٴٽٍ ت‪ٍٙ‬ی ٴڅٕٵه أر»‪.8‬‬
‫‪37‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫نوو ڄنيد وٌ اضٍی ټ ه ی او ټ ٍویڇ ‪ ٜ‬ٵكاذ ‪٬‬ىی ى اى ٌا ت ه‬


‫ٴڅٕٵه تٍټڅی انس‪ٝ‬ا‪ ٚ‬واو وٌتاٌ ى آڊ ڈی نویٕى‪:‬‬
‫«غىیىزٍید ٴڅٕٵه اى ایى آڄيٕسی تٍ ‪ ٠‬ى ڈازٍی اڄيُچ‪ ،‬يؽ‬
‫وڄيڃ زاَ اى ټه ن‪٩‬يٍ آڊ وٌ ٴڅٕٵهى تٍټڅی نثا٘ى‪ ،‬نيا ٌو انى»‪. 9‬‬
‫ڇ ؾنيد وٌیٻ ټساب زاٌیم ٴڅٕٵه ټه ن وَ وٌ وتئٍ سانها‬
‫ڈسىا ڂ أر (نال‪ٜ‬هى زاٌیم ٴڅٕٵه زإڄيٳ خڃ ِ ڊ) ن‪ٍ٩‬یهى ‪٠‬ى‬
‫ڈاوی ٴڅٕٵهى نٵی ڈاو تٍټڅی تىید زٍزية ٔسوو ٘ى أر‪:‬‬
‫«اید ز وٌی‪ ،‬تا آڊ ټه تى ڊ ٘ٻ ز وٌی ټاڈڅی نيٕر ُٔا اٌ‬
‫زكٕيد أر تایى تٍای ډي‪ٙ‬ه ا‪٬‬سٹاو ته غوو غو ٍ ڈ اوی ٌا اَ‬
‫اي اڊ ٴڅٕٵی ٌی‪ٙ‬هټد ټنى‪».‬‬
‫ؾنيد أر ا ډير اید أسىتڂ ٴڅٕٵی‪.‬‬

‫‪ ١٠‬ایذُآلیسم ثرولی‬
‫خٓ ىٲ اید ٔيٕسڇ آنٕ ر ټ ه ڈ او غ وو ن ىاٌو‪ .‬تٍټڅ ی‬
‫ڈینویٕى‪:‬‬
‫«ڈاو آڊ ؾيُی نيٕر ټه ڈا وٌ قيد زٵٽٍ ڈ٭سٹى ڈی٘ویڇ ټه‬
‫وٌ ناٌظ اَ ي د ڈ ا ڈوغ وو أ ر‪ .‬ڈ ا ٴٽ ٍ ڈ یټن يڇ ټ ه ا٘ يا‬
‫ڈوغوونى َیٍا آنها ٌا ڈیتينيڇ ڄډٓ ڈیټنيڇ اَ آڊ غا ټه ا٘ يا‬
‫وٌ ڈا ؾنيد ڈكٕؤازی زوڄيى ڈیټننى ڈ ا ت ه غ وو آڊ ا ڈ٭سٹ ى‬
‫ڈیڀٍویڇ‪ .‬ڄی ڈكٕؤاذ ڈا ؾي ُی غ ُ ز‪ ٝ‬وٌازی ټ ه وٌ ي د‬
‫واٌیڇ نيٕر‪ .‬خٓ ا٘يایی ټه ته ڈىو قواْ اوٌاٺ ڈیټنيڇ ؾي ُی‬
‫غُ ز‪ٝ‬وٌاذ نيٕسنى ز‪ٝ‬وٌاذ نيُ نډیزوانن ى وٌ ن اٌظ اَ ي د‬
‫ڈوغوو تا٘نى‪».‬‬
‫وٌ ن‪ ٍ٩‬تٍټڅ ی ا٘ يا غ وو واٌن ى ا ڈنٽ ٍ ‪٤‬ثي٭ ر ا٘ يا‬
‫غوو آنه ا نيٕ ر ڄ ی ڈ٭سٹ ى أ ر ټ ه ا٘ يا ٴٹ ‪ ٣‬ت ه ‪ ٜ‬وٌذ‬
‫‪38‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ڈكٕؤازی غوو واٌنى ټه ڈ٭ٍٲ آنها أر ڈكٕؤاذ ڈا اید‬


‫ا٘يا وٌ قٹيٹر ٘يی اقىی ٕسنى‪.‬‬
‫ا٘يا غوو واٌنى اید اڈٍ ڈٕڅڇ أر ڄی غوو آنها وٌ ڈا‬
‫وٌ ي د ڈأر وٌ ناٌظ اَ ي د ڈا اغى يازی نيٕسنى‪.‬‬
‫ڈا ا٘يا ٌا ته ٔيڅهى تين ایی ڈ‪ ٙ‬ا ى تؤ يڅهى تڈٕ ه ق ٓ‬
‫ڈیټنيڇ‪٘ .‬اڈه اَ تو‪ ،‬يایٹه اَ ‪٤‬٭ڇ‪ٔ ،‬اڈ٭ه اَ ‪ٜ‬وذ آنه ا ڈ ا ٌا‬
‫تانثٍ ڈیټنى‪ .‬اید قواْ ڈهسڅٳ وٌ ڈا ز‪ٝ‬وٌازی ایػاو ڈیټنن ى‪،‬‬
‫ټه خٓ اَ زٍټية‪ ،‬تىاڊ ناچ ڈ‪ٙ‬سٍټی ڈیو يڇ آنها ٌا ته ڈنُڄ هى‬
‫ا٘يا زڅٹی ڈیټنيڇ‪.‬‬
‫«ڈطال ٌنځی ‪٤‬٭ډی تویی ٘ٽڃ ياذ ڈ٭ينی ٌا ڈ‪ٙ‬ا ى‬
‫ڈیټنيڇ‪ .‬اید ڈػډو‪٬‬ه ٌا ته ڈنُڄهى ٘يی زڅٹی ڈیټنيڇ تٍ آڊ ن اچ‬
‫ٔية ڈیو يڇ‪».‬‬
‫«زٍټيثاذ ویځٍ ڈكٕؤاذ‪ ،‬ڈوغى ڈػډو‪ ٬‬ه اى ویځ ٍی اَ‬
‫ز‪ٝ‬وٌاذ أ ر ټ ه ت ه ناڈه ایی ڈانن ى ٔ نٿ‪ ،‬ټس اب ؾيُ ای‬
‫ڈكٕوْ ویځٍ نوانى ڈی٘وو‪ .»5١‬خٓ ٸسی ڈ ا ڈ یانىی‪ ٙ‬يڇ ټ ه‬
‫غهاڊ ا٘يا آڊ وٌ ٌای ي د ڈ ا ڈوغ وو أ ر ڀٍٴس اٌ ني اتذ‬
‫ا ی نوو ٘ى ایڇ َیٍا ؾيُی ناٌظ اَ ي د ڈا غوو نىاٌو‪.‬‬
‫تٍټڅی وٌ ټساب «ڈٵا ‪٠‬ه ٴيالْ يڅونوئوْ» اید قٽڇ ٌا‬
‫ته ‪ٍ٤‬یٷ َیٍید اضثاذ ڈیټنى‪:‬‬
‫«آیا اید ‪٬‬ٹيى تا‪٤‬ڃ نيٕر اڀٍ ټٕی ز‪ٝ‬وٌ ټنى ټه یٻ ٘يی‬
‫اقى وٌ َڈاڊ اقى تسوانى ڈسٵا ذ تا٘ى؟ ڈ طال وٌ ‪ ٬‬يد ق اڂ ڇ‬
‫ڀٍچ تا٘ى ڇ ٍٔو؟ اټنوڊ ٴٍ‪ ٞ‬ټنيى ټه یٽی اَ ؤ سهاى ٘ ډا‬
‫ڀٍچ تا٘ى ویځٍی ٍٔو اټنوڊ ٘ډا ٍ و ؤر نوو ٌا وٌ آب‬
‫نيڇ ڀٍڈی ٴٍ تثٍیى آیا ؤر ڀٍچ ٘ ډا آب ن يڇ ڀ ٍچ ٌا ٔ ٍو‬
‫ؤر ٍٔو ٘ډا آڊ ٌا ڀٍچ ز‪ٝ‬وٌ نډیټنى!؟‬
‫‪39‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ؾوڊ ز‪ٝ‬وٌ اید ٸ‪١‬يه تا‪٤‬ڃ أر ټه ٘يی اقى وٌ َڈاڊ اقى‬
‫ڈیزوانى ڈسٵا ذ تا٘ى خٓ ؾنيد نسيػه ڈیڀيٍیڇ ټه اید ٘ يی غ ُ‬
‫وٌ ي د ڈا‪ ،‬غای ویځٍ ڈوغوو نيٕر»‪.‬‬
‫خ ٓ تٍټڅ ی وٌ ای د ٌ ٖ أ سىتڂ تك ص وٌ قٹيٹ ر ؾ ه‬
‫ڈیټنى؟ ا ا٘يا ٌا اَ نوا‪ ٚ‬نوو ‪٬‬اٌی ڈیٔاَو‪ .‬تىید ‪ٍ٤‬یٷ‪:‬‬
‫«٘ډا ڈیڀویيى ا٘يا غوو واٌنى َیٍا اغى ٌنٿ تو ‪٤‬٭ ڇ‬
‫ٕسنى‪ ،‬تٌُپ یا ټوؾٻ‪ٔ ،‬ثٻ یا ٔنځيد انى؟ ڈد ت ه ٘ ډا ضات ر‬
‫ڈیټنڇ ټه اید نوا‪ ٚ‬وٌ ٘ي ی غوو نىاٌو تڅٽه وٌ ي د ڈوغ وو‬
‫أر‪.‬‬
‫اید یٻ ٸ‪٥‬٭ه خاٌؾه أر‪٘ .‬ډا ڈ یڀویي ى ای د خاٌؾ ه ٔ ٍل‬
‫أر‪ .‬آیا ٘ډا ز‪ٝ‬وٌ ڈیټنيى ټه ٔ ٍنی وٌ ن وو خاٌؾ ه ڈوغ وو‬
‫أر؟ آیا ؾنيد ؾيُی ڈٕڅڇ أر؟‬
‫تٍ ٘ډا ا‪٠‬ف أر ټه غ انوٌانی غ وو واٌن ى ټ ه ٔ انسډاڊ‬
‫ت‪ٍٝ‬ی آنها تا ڈا ٴٍٶ واٌو آنها اید خاٌؾه ٌا ٍٔل نډیتيننى ڇ‬
‫ؾنيد ڈٍوی ټه وؾاٌ ٌَوی ٘ى تا٘ى آنٍا ٌَو ڈیتين ى‪ .‬خ ٓ ای د‬
‫خاٌؾه ؾه ٌنځی واٌو‪ ،‬نوا يى ڀٵر تٕسه ته تيننى ى آڊ أر‪ .‬خٓ‬
‫ٍٔنی وٌ خاٌؾه نيٕر‪ .‬تڅٽه وٌ ؾ‪ٙ‬ڇ أر‪ ،‬وٌ ڈأر‪ .‬ڈ یڀویي ى‬
‫ټه خاٌؾه ٔثٻ أر؟ آڊ ٌا تٍ خ‪ٙ‬ر ڈوٌؾهاى ٸٍاٌ و ي ى ت ى ڊ‬
‫٘ٻ ڈوٌؾ ه آڊ ٌا ٔ نځيد ق ٓ نوا ى ټ ٍو‪ .‬ټ ی ق ٷ واٌو؟‬
‫ڈیڀویيى ڀٍچ أر! اڀٍ زة وا٘سيى قٓ ڈیټٍویى ټه اید خاٌؾه‬
‫ٍٔو أر! خٓ ڀٍچ أر یا ٍٔو؟‬
‫اڀٍ ا٘يایی اقى وٌ َڈانی ڈ٭يد ت ٍای ڈ ا‪ٍ ٔ ،‬ل ٔ نځيد‬
‫ڀٍچ تٍای ‪٬‬ى ى ویځ ٍی ټ اڈال ت ٍ ن الٲ أ ر‪ ،‬خ ٓ ڈ٭څ وچ‬
‫ڈی٘وو ټه ڀٍٴساٌ نياتذ ا ی ٘ى ایڇ ا٘يا غُ وٌ ي د ڈ ا وٌ‬
‫غای ویځٍی غوو نىاٌنى‪.‬‬
‫‪40‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫اڀٍ یٽی یٽی نوا‪ٌ ٚ‬ا اَ ا٘يا غىا ټنيڇ‪ ،‬ته اید غا ڈیٌٔيڇ‬
‫ټه اید نوا‪ ٚ‬غُ وٌ ي د ڈا وٌ غای ویځٍی نيٕر اَ آنػا اید‬
‫نسيػه قا‪ٜ‬ڃ ڈي‪ٙ‬وو ټه ڈاو ڇ ز‪ٝ‬وٌ ‪ Idea‬أر‪».‬‬
‫قسی ٸثڃ اَ تٍټڅی تٍنی اَ ٴالٔٵهى یونانی ‪٬‬ٹيى وا٘سنى‬
‫‪٬‬ٹيى ى ؤٌسی ڇ توو ټه ت٭‪١‬ی اَ ټيٵياذ ڈاننى ‪٤‬٭ ڇ ‪ ٜ‬وذ‬
‫وٌ ياذ ا٘يا غوو نىاٌو تڅٽه غوو آڊ وٌ ڈأر‪.‬‬
‫ڈ‪٥‬څة زاَ وٌ ٴڅٕٵه تٍټڅی اینٕر ټ ه ی زث‪ ٍ ٝ‬ى ٴالٔ ٵه‬
‫یوناڊ ٌا تٕ‪ ٣‬واو آنٍا ته ډهى ‪ٜ‬ٵاذ ا٘يا ڈٍتو‪ٔ ٢‬انسه أر‪.‬‬
‫ٴالٔٵهی یونانی ‪ٜ‬ٵاذ ا٘يا ٌا ته و ؤ سهی ڈ‪ ٙ‬ه‪ ٛ‬زٹٕ يڇ‬
‫ټٍو توونى‪:‬‬
‫ا ت ‪ٜ‬ٵاذ یا نوا‪ ٚ‬ا ڄيه ی٭نی آڊ ‪ٜ‬ٵازی ټه ياز ی غٕ ڇ‬
‫وٌ نوو ا ٔر ڈاننى َڊ تٌُڀی ڈٹا ڈر ٰيٍ ‪.‬‬
‫ضانيا ‪ٜ‬ٵاذ یا نوا‪ ٚ‬ضانویه ی٭نی آڊ ‪ٜ‬ٵازی ټه وٌ ڈا غ وو‬
‫واٌنى ڈاننى تو ‪٤‬٭ڇ ڀٍڈا ٰيٍ ‪.‬‬
‫تٍټڅ ی وٌت اٌ ى ‪ ٜ‬ٵاذ ني ُ ډ اڊ قٽډ ی ٌا ڈ یټن ى ټ ه‬
‫وٌتاٌ ى ‪ٜ‬ٵاذ ضانویه ٘ى توو‪ .‬ی٭نی اید ټه اید ‪ ٜ‬ٵاذ وٌ ياذ‬
‫ا٘يا نيٕر تڅٽه وٌ ڈأر‪.‬‬
‫اڀٍ ڈا ته آٴساب ن‪ ٍ٩‬اٴٽنيڇ نوا يڇ ویى ڈى ٌ‪ ،‬ڈٕ‪٥‬ف ٔ ٍل‬
‫ٌنٿ أر ڄی ‪٬‬څڇ ڈیڀویى ڈا وٌ ا٘سثا ٕسيڇ آٴساب ڈٕ‪٥‬ف‪،‬‬
‫یا ٍٔل ٌنٿ نيٕر‪ ،‬ڈا ته ڈىو ‪٬‬څڇ ت٭‪١‬ی نوا‪ٌ ٚ‬ا ټه ته ٰڅ‪ ٣‬ت ه‬
‫نوٌ٘يى نٕثر واو توویڇ ڈنسُ‪ ٪‬ڈیټنيڇ ڄی نسيػه نډیڀيٍیڇ ټه‬
‫نوٌ٘يى غوو نىاٌو‪ .‬ڄی تٍټڅی ؾنيد نسيػهاى ڀٍٴر‪.‬‬
‫اڀٍ تٍټڅی ڈ٭سٹى توو ټه وٌ ڈٹاتڅه ت ا زػُی ه زكڅي ڃ ‪٬‬څډ ی‬
‫زٹٕيڇ تنىى خي‪ ٙ‬ينياڊ وٌت اٌ ى ‪ ٜ‬ٵاذ نډ یزوان ى ڈٹا ڈ ر ټن ى‬
‫ن‪٥‬ایی نٽٍو توو ڄی ا وٌ أ سىتڂ ڈٍزٽ ة ا٘ سثا ڈ ی٘ وو‬
‫‪41‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ٔٵٕ‪٥‬ه ڈیټنى اَ اید ڈالق‪٩‬اذ نسایػی ڈ یڀي ٍو ټ ه ڈسنأ ة‬


‫نيٕر‪.‬‬
‫تٍټڅی ن‪ٙ‬اڊ ڈیو ى ټه ‪ٜ‬ٵاذ ا٘يا آڊ ؾن اڊ ټ ه ق واْ ڈ ا‬
‫ن‪ٙ‬اڊ ڈیو ى نيٕر‪ .‬قواْ ڈا ٌا ٴٍیة واو ٘ٽڃ اٸ٭ير ڈاوی‬
‫ٌا وڀٍڀوڊ ڈیٔاَو ته ٴوٌیر اَ اید نسيػه ڈیڀيٍو ټ ه ا‪ ٜ‬وت‬
‫اٸ٭ير ڈاوی غوو نىاٌو‪.‬‬

‫‪ً ١٠‬تبیج اظتذاللْبى ایذُآلیعتی‬


‫اَ آڊ غا ټه قٽڇ أأی ایى آڄيٕسها اینٕر ټه «ؾي ُی غ ُ‬
‫وٌ ي د ڈا ڈوغوو نيٕر» أسىتڄهاى ٴوٶ‪ ،‬ڈا ٌا تىید غا ڈیٌٔانى‬
‫ټه غهاڊ ناٌظ غوو نىاٌو‪ .‬اڀٍ اید أسىتڂ ٌا ته نسيػ هى نه ایی‬
‫نوو ڈنػٍ ټنيڇ اید قٽڇ ته ؤر ڈیآیى ټه «زنها ڈ د ڈوغ ووچ‪،‬‬
‫َیٍا اَ غوو ویځٍاڊ غُ اَ ‪ٍ٤‬یٷ ز‪ٝ‬وٌاذ ن وو آڀ ا نيٕ سڇ‬
‫انٕانهاى ویځٍ ڈاننى ا٘يای ڈاوی تٍای ڈد ؾيُی غُ ڈػډو‪٬‬هاى اَ‬
‫ز‪ٝ‬وٌاذ نيٕسنى»‪.‬‬
‫اید ن‪ٍ٩‬یه ٌا وٌ ٴڅٕٵه‪ٔ ،‬وڄيدٕيُچ ‪ Solipsism‬ڈیناڈنى ټ ه‬
‫ڈ٭ناى زكراڄڅٵ‪٩‬ی آڊ ؾنيد أر‪ :‬زنها نووچ‪.‬‬
‫ڄنيد‪ ،‬وٌ ټساتی ټه يټٍ آڊ ڀً٘ر ڈ ینویٕ ى ټ ه تٍټڅ ی اَ‬
‫ٌ ی ٍٰیُ ‪ ،‬اَ نوو وٌ ڈٹاتڃ ؾنيد أسنساغی وٴا‪ ٪‬ڈ یټن ى وٌ‬
‫اٸ‪ ٫‬ڈ‪ٙ‬ا ى ڈی٘وو ټه ٔوڄيدٕيُچ ټ ه ٘ ٽڃ نه ایی ای ى آڄي ُچ‬
‫ڈیتا٘ى‪ ،‬ڈوٌو قډایر اقىی اَ ٴالٔٵه نثوو أر‪.‬‬
‫ته ډيد غهر وٌ تك ص ت ا ای ى آڄيٕ سها تای ى ن‪ ٙ‬اڊ ت ى يڇ اَ‬
‫أسىتڄهایی ټه تٍای نٵی ٸ‪٥‬٭ی ڈاو ڈی٘وو اڀٍ تهوا يڇ ڈن‪٥‬ٹی‬
‫تا٘يڇ ڈ‪٥‬څة ٌا ته ؤٌسی ونثاڂ ټنيڇ ناؾاٌ ای د نسيػ هى نه ایی‬
‫تا‪٤‬ڃ‪ ،‬ی٭نی ٔوڄيدسيُچ تيٍ ڊ ڈیآیى‪.‬‬
‫‪42‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫‪ ١٠‬احتجبجبت ایذُآلیعتی‬
‫ؤٌ‪٥‬وٌ ٴوٶ ټو٘يىیڇ ز ا ت ا ٔ اوڀی زډ اچ ن‪ٍ٩‬ی هى تٍټڅ ی‬
‫ٌانال‪ٜ‬ه ټنيڇ‪َ ،‬یٍا اید ا ٔر ټه تا ‪ٍ ٜ‬اقر ټاڈ ڃ ای ى آڄي ُچ‬
‫ٴڅٕٵی ٌا تياڊ ټٍو أر‪.‬‬
‫ڈٕڅڇ أر ټه تٍای ٴهډيىڊ اید اقسػاغاذ ټه تٍای ڈا زاَڀی‬
‫واٌو تَچ أر آنها ٌا نيڅی غىی زڅٹی ټن يڇ ت ٍای وٌٺ ٌو‬
‫آنها ته یٻ ټو٘ٗ ٴٽٍی ؤر تُنيڇ‪.‬‬
‫ت٭ى ا نوا يڇ ویى ټه ڀٍؾه ایى آڄي ُچ ت ه ‪ ٫ ٠‬ڈهٵ یز ٍی‬
‫‪٨‬ا ٍ ڈی٘وو وٌ ڄٵاٴ ه ى اڄٵ ا‪٬ ٦‬ث اٌاذ ز اٌیهی نوونډ ایی‬
‫ڈیټنى ڄی ټاٌی غُ زٽٍاٌ اقسػاغاذ «تٍټڅی خيٍ» (تٹوڂ ڄنيد)‬
‫انػاچ نډیو ى‪.‬‬
‫ڇ ؾنيد نوا يڇ ویى ټه ٴڅٕٵهى ایى آڄيٕسی ټ ه يټ ٍ آڊ‬
‫وٌ زاٌیههاى ٌٔډی ٴڅٕٵه زٕڅ‪ ٣‬وا٘سه نوَ ڇ واٌو ؾ ه ٌ ٖ‬
‫زٵٽٍی ٌا ته غوو آ ٌو أر‪٘ ٌ .‬ی ټ ه ڈ ا ٌا وٌ ن وو ٍٰٸ ه‬
‫ٔانسه تا غ وو آڊ ټ ه زٍتي ر آڈ وَٖ ټ اڈال ت ی ‪ٍ ٤‬ٲ اَ‬
‫ڈً ة أر‪ ،‬زوانٕسه أر وٌ ڈا نٵوي ټنى‪.‬‬
‫أاْ اقسػاغاذ ډه ى ٴالٔٵهى ایى آڄيٕ ر وٌ اقسػاغ اذ‬
‫أٹٳ تٍټڅ ی ڈوغ وو أ ر ڈ ا ت ا زڅه ي‪ ٛ‬ڈ‪٥‬اڄ ة ای د ٴ‪ ٝ‬ڃ‬
‫ڈیټو٘يڇ زا اقسػاغاذ ا‪ٜ‬څی ٌا تيٍ ڊ آ ٌو ڈو‪٠‬و‪ ٪‬أ سىتڂ‬
‫آنها ٌا ن‪ٙ‬اڊ تى يڇ‪.‬‬
‫اڄٳ‪ ٌ ،‬ـ ناڄٷ ڈاو أر‬
‫ؾناڊ ټه ڈیوانيڇ ای د آڊ غ واب ای ى آڄيٕ سی أ ر ټ ه ت ه‬
‫ٔ واڂ أأی ٴڅٕٵی واو ڈی٘وو ا ڄيد ٘ٽڃ ای ى آڄي ُچ أ ر‬
‫ټه وٌ اویاڊ ڈهسڅٳ ڈن٭ٽٓ ڀٍویى أر ڈ‪٥‬اتٷ اید ن‪ٍ٩‬ی ه‪ ٌ ،‬ـ‬
‫ناڄٷ ڈاو ٘نانسه ڈی٘وو‪.‬‬
‫‪43‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫اَ اید ن‪ ٍ٩‬و نسيػه قا‪ٜ‬ڃ ڈی٘وو‪:‬‬


‫یا آڊ ټه ڈاو اى ټه ڈهڅوٶ أر وٌ اٸ ‪ ٫‬ن اٌظ اَ ي د ڈ ا‬
‫غوو واٌو‪ .‬اید ایى آڄيُچ ‪٬‬اوی قٽډر اڄهی أر‪.‬‬
‫یا اید ټه غهاڊ خنىاٌی‪ ،‬وٌ وانڃ ي د ڈا نڅٷ ٘ى أ ر ټ ه‬
‫ڈوغى ز‪ٝ‬وٌازی أ ر ای د ز‪ ٝ‬وٌاذ اَ ؾي ُی ڈ‪ ٙ‬سٷ ن‪ ٙ‬ى‬
‫ز‪ٝ‬وٌ ‪ٍِٜ‬ٲ أ ر‪ .‬ای د ای ى آڄي ُچ ‪ ٠‬ى ڈ او ى أ ٹٳ تٍټڅ ی‬
‫ٴيڅٕوٲ انځڅيٕی أر ټه ٌ ـ ٌا زنها اٸ٭ير ڈیخنىا٘سه ڈ او‬
‫ٌا ڈ‪ٝ‬نو‪ ٌ ٪‬ـ ي د ڈیوانٕسه أر‪.‬‬
‫اَ اید غا ایى آڄيٕسها نسيػه ڈیڀيٍنى ټه‪:‬‬
‫ب‪ ،‬غهانی ناٌظ اَ ي د ڈوغوو نيٕر‬
‫اید ؾيُی أر ټه تٍټڅی ڈینوا ى ته ڈا ضات ر ټن ى‪ ،‬ت ىید‬
‫‪ٍ٤‬یٷ ټه ڈا ا٘سثا ڈیټنيڇ‪ ،‬اڀٍ ز‪ٝ‬وٌ ټنيڇ ټه ا٘يا واٌای ‪ٜ‬ٵاذ‬
‫نوا‪ٜ‬ی ٕسنى ټه يازی آنهأر‪ ،‬تڅٽه اید ‪ ٜ‬ٵاذ ن وا‪ٌ ٚ‬ا‬
‫ي د ڈا ٔانسه خٍوانسه ته آنها ا‪٤‬الٶ ڈیټنى‪.‬‬
‫ته ن‪ ٍ٩‬ایى آڄيٕسها ڈيُ نيډٽ ر اڄثس ه غ وو واٌن ى ڄ ی وٌ‬
‫ي د‪ ،‬نه وٌ ناٌظ آڊ‪.‬‬
‫ج‪ ،‬ز‪ٝ‬وٌاذ ڈا ناڄٷ ا٘يا أر‬
‫ته ‪٬‬ثاٌذ ویځٍ ا٘يا ان٭ٽاْ ي د ڈا ٕسنى وٌ اٸ‪ ٫‬اَ آڊ غا‬
‫ټه ٌ ـ‪ ،‬ناڄٷ خنىاٌی اَ ڈاو أر اَ آڊ غا ټ ه ٌ ـ وٌ ي د‬
‫ڈا ز‪ٝ‬وٌ ڈاو ٌا ایػاو ڈیټنى ڈكٕؤاذ ڈا قا‪ٜ‬ڃ ا٘ يا نيٕ ر‬
‫تڅٽه قا‪ٜ‬ڃ ٴٽٍ ڈأر‪ ،‬خٓ ‪٬‬څر اٸ٭ي ر غه اڊ ا٘ يا آڊ ي د‬
‫ڈأر ڄًا آڊ ؾه ټه ڈا ٌا اقا‪٤‬ه ټٍو أر وٌ ناٌظ اَ ي د ڈا‬
‫ڈوغوو نيٕر ٴٹ‪ ٣‬ان٭ٽأاذ ٴٽٍ ڈأر‪ .‬ڄی اَ آڊ غ ا ټ ه ت ه‬
‫ن‪ ٍ٩‬تٍټڅی ٌ ـ ڈا ته زنهایی ٸاوٌ ته ایػاو اید ز‪ٝ‬وٌاذ نيٕر‪ ،‬ت ه‬
‫‪٬‬ال ز‪ٝ‬وٌاذ ڈ‪٥‬اتٷ ڈيڃ ڈا نيٕر (اڀٍ ٌ ـ ڈا ڈٕ سٹڃ ت وو ای د‬
‫‪44‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ز‪ٝ‬وٌاذ ٌا ‪٤‬ثٷ ڈيڃ نوو ایػاو ڈیټٍو) خٓ تایى ٸثوڂ ټٍو ټ ه‬


‫ٌ ـ ٸىٌذ تٌُڀسٍی ڈ ا ٌا آٴٍی ى ‪ ٬‬اڄڇ خن ىاٌی ت ه غ وو‬
‫آ ٌو ټه ڈا وٌ آڊ ته ز‪ٝ‬وٌازی تٍنوٌو ڈیټنيڇ آڊ نىأر‪.‬‬
‫ؾنيد أر اقٽاچ ا‪ٜ‬څی ن‪ٍ٩‬یهى ایى آڄيُچ خأ ههاى آڊ ت ه‬
‫خٍٔٗ أأی ٴڅٕٵه‪ .‬وٌ ٴ‪ٝ‬ڃ ت٭ ى ت ه خأ م ڈازٍیاڄيٕ سها ت ه ای د‬
‫ٔ واڂ ته ڈٕایڅی ټه اَ اید اقٽاچ نا٘ی ڈی٘وو زوغه ڈیټنيڇ‪.‬‬
‫‪45‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ٴ‪ٝ‬ڃ ٔوچ‬

‫هبتریبلیسم‬
‫‪ ١5‬ؾٍا تایى ڈازٍیاڄيُچ ٌا آڈونر؟‬
‫‪ ١١‬ڈازٍیاڄيُچ اَ ټػا آڈى أر؟‬
‫‪ ١9‬ؾٍا ؾځونه ڈازٍیاڄيُچ ٌ٘ى یاٴسه أر؟‬
‫‪ ١٩‬ا‪ٜ‬وڂ أسىتڄهاى ڈازٍیاڄيٕسی ټىاچ أر؟‬
‫اڄٳ‪ ،‬ڈاو ڈوغى ٌ ـ أر‬
‫ب‪ ،‬ڈاو ناٌظ اَ ي د أر‬
‫ج‪٬ ،‬څڇ اَ ‪ٍ٤‬یٷ زػٍته ٘نانر ا٘يا ٌا تٍای ڈا ڈډٽد ڈیٔاَو‬

‫‪ ١٠‬چرا ثبیذ هبتریبلیسم را آهَخت؟‬


‫ویىیڇ ټه تٍای خأم واوڊ ته اید خٍٔ ٗ «ٌات‪ ٥‬هى ٕ سی ت ا‬
‫ٌ ـ ؾيٕر؟» ٴٹ‪ ٣‬و غواب ڈس‪١‬او غوو واٌو‪.‬‬
‫وٌ ٴ‪ٝ‬ڃ ڀً٘سه خأم ایى آڄيٕسی ٌا ڈوٌو تٌٍٔی ٸٍاٌ واوی ڇ‬
‫اَ اقسػاغازی ټه تٍای وٴا‪ ٪‬اَ اید ٴڅٕٵه ڈی٘وو آڀا ٘ىیڇ‪:‬‬
‫خٓ اټنوڊ تایى ته و ڈيد خأهی ټه وٌ ڈٹاتڃ خٍٔ ٗ أأ ی‬
‫ٴڅٕٵه (زٽٍاٌ ټنيڇ‪ ،‬خٍٔ‪ٙ‬هایی ټه خایهى زډ اچ ٴڅٕ ٵه أ ر) واو‬
‫ڈی٘وو تدٍواَیڇ تثينيڇ ټ ه ڈازٍی اڄيُچ ت ٍای وٴ ا‪ ٪‬اَ ن وو ؾ ه‬
‫أسىتڄی ڈیټنى‪٬ .‬ال تٍ اید ڈیوان يڇ ټ ه ڈازٍی اڄيُچ ت ٍای ڈ ا‬
‫ٴڅٕٵهى تا ا ډيس ی أ ر َی ٍا ای د ٴڅٕ ٵه ڈاٌټٕيٕ سی ڈكٕ وب‬
‫ڈی٘وو‪.‬‬
‫ڄًا ڈ٭ٍٴر ټاڈڃ اید ٴڅٕٵه اڈٍی أر تَچ‪ ،‬ڄُ چ اید ڈٕ څه‬
‫‪46‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫تي‪ٙ‬سٍ ا‪٠‬ف ڈی٘وو ٸسی تىانيڇ ټه ڈ٭ډوت اَ ٴڅٕٵهى ڈاوی تٕياٌ‬


‫تى ناٸ‪ ٛ‬آڀا ی واٌنى وٌ ا‪ٍ٤‬اٲ آڊ ٔٵٕ‪٥‬ه ا ڈٱڅ‪ ٥‬ه اى‬
‫ٴٍا انی ٘ى أر ڇ ؾنيد ا ډير ا‪٤‬ال‪ ٪‬اَ ٴڅٕٵهى ڈازٍیاڄيٕسی‬
‫آ٘ٽاٌزٍ ڈیڀٍوو اڀ ٍ ت ىانيڇ ټ ه ډ هى ڈ ا‪ ،‬ن وا آنه ایی ټ ه‬
‫زك‪ٝ‬يالذ اتسىایی واٌیڇ یا زك‪ ٝ‬يالذ ڈ اڊ َی اوزٍ أ ر‪ ،‬وٌ اض ٍ‬
‫ز٭څيډ ازی ټ ه وٌ ڈ ىاٌْ وی ى ای ڇ ‪ ٬‬اواذ ٌٔ وڈی ټ ه‬
‫آڈونسهایڇ‪ ،‬ټڇ یا تيٗ تى ڊ آڊ ټه نوو وٌٺ ټنيڇ‪ ،‬وٌ أ سنثا‪٢‬‬
‫ا أ سنساغهاى ای ى آڄيٕ سی ٍٰٸ ه ٘ ى ای ڇ (وٌ ٴ‪ ٝ‬وڂ ویځ ٍ‬
‫نډونه ایی اَ آڊ ڈیآ ٌیڇ ټيٵير آڊ ٌا تياڊ ڈیټنيڇ)‪.‬‬
‫خ ٓ ت ٍای ټٕ انی ټ ه ڈ ینوا ن ى ڈاٌټٕ يُچ ٌا تياڈوَن ى‪،‬‬
‫ڈ٭ٍٴر‪ ،‬ته خایه تني اڊ آڊ ی٭ن ی ڈازٍی اڄيُچ‪ ،‬وٌ قٽ ڇ ‪ٌ ٍ ٠‬ذ‬
‫ڈ‪٥‬څٹی أر‪.‬‬

‫‪ ١٠‬هبتریبلیسم از وجب آهذُ اظت؟‬


‫ڈا ٴڅٕٵه ٌا ته ‪٤‬وٌ ټڅی ز٭ٍیٳ ټ ٍویڇ ڀٵس يڇ ټ ه ‪٬‬ث اٌذ‬
‫أر اَ ټو٘‪ٙ‬ی تٍای زو‪٠‬يف ونيا ‪٬‬اڄڇ‪ .‬ڄی اڄثسه ڈ یوان يڇ ټ ه‬
‫تٍقٕة ‪ ٫٠‬ڈ٭ٍٴر ٘نانر انٕ انی ای د زو‪ ٠‬يكاذ ڈسٵ ا ذ‬
‫توو أر ‪٤‬ی زاٌیم تٍای زو‪٠‬يف غهاڊ و ٘ يو توغ وو آڈ ى‬
‫أر‪٘ .‬يو ى ا ڂ‪٘ ،‬يو ای أر ٰيٍ ‪٬‬څډی ټه ډه غا خای یٻ یا‬
‫ؾنى ٌ ـ ٌا ته ڈياڊ ټ‪ٙ‬يى ٸوای ڈا ٌای ‪٤‬ثي٭ی ٌا ڈوضٍ وانٕ سه‬
‫أر‪٘ .‬يو ى و چ‪٘ ،‬يو اى أر ‪٬‬څډی ټه تن ای ټ اٌ ن وو ٌا ت ٍ‬
‫ٸای‪ ٫‬زػاٌب ڀًا٘سه أر‪ .‬یٽی اَ ٘يو ا ڈوٌو وٴا‪ ٪‬ٴالٔٵهى‬
‫ایى آڄيٕر أر ویځٍی ڈوٌو وٴا‪ ٪‬ٴالٔٵهى ڈازٍیاڄيٕر‪.‬‬
‫ته ډيد غهر اَ ډاڊ آٰاَ ټساب ڀٵسيڇ ټه ز‪ٝ‬وٌی ټه تای ى‬
‫اَ ڈازٍیاڄيُچ وا٘ر اینٕر ټه اید ٴڅٕ ٵه «زو‪ ٠‬يف ‪٬‬څډ ی ‪ ٬‬اڄڇ»‬
‫‪47‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫أر‪.‬‬
‫اڀٍ ایى آڄيُچ‪َ ،‬او ى غهاڄر ت‪ٍٙ‬ی أر ( ڈا ن وا يڇ وی ى‬
‫ټه ؾځونه وٌ زاٌیم اغسډ ا‪ ٪‬غهاڄ ر زؤ ‪ ٣‬آڊ نيٍ ایی ټ ه وٌ‬
‫أسنثا‪ ٢‬اى ایى آڄيٕسی ٔهيڇ توو انى قډایر ‪ٜ‬يانر ٘ى أر‬
‫ڈازٍیاڄيُچ اَ غنٿ ‪٬‬څڇ تا غهاڄر ناوانی خيىا ٘ى أر‪ .‬ته ډيد‬
‫غهر أر ټه اید ٴڅٕٵه ته ٘ىذ ڈوٌو قډڅه ٸٍاٌ ڀٍٴر اڈٍ َ‬
‫نيُ اَ ٘ٽڃ غىیى آڊ ټه ڈازٍیاڄيُچ ویاڄٽسيٻ تا٘ ى وان‪ ٙ‬ځا هاى‬
‫ٌٔډی اڀٍ ڇ اَ آڊ آڀا ی وا٘سه تا٘نى نيڅ ی ټ ڇ ت ى آڀ ا ی‬
‫واٌنى‪.‬‬

‫‪ ١٠‬چرا ٍ چگًَِ هبتریبلیسم رؼذ یبفت؟‬


‫تٍ نالٲ ن‪ ٍ٩‬آڊ ټٕانی ټه تا اید ٴڅٕ ٵه ڈث اٌَ ڈ یټنن ى‬
‫او‪٬‬ا واٌنى ټه اید ٴڅٕٵه وٌ‪ ٍٞ٬‬تيٕر ٸٍڊ زكوڄی نٽٍو ٌ٘ ى‬
‫نياٴر‪ ،‬زاٌیم ڈازٍیاڄيُچ ته ڈا ن‪ٙ‬اڊ ڈیو ى ټ ه ای د ٴڅٕ ٵه خوی ا‬
‫ڈسكٍٺ وایډا وٌ زٽاخو أر‪.‬‬
‫‪٤‬ی ٸٍ ڊ ڈسډاوی ٘ نانر ‪٬‬څډ ی انٕ انی زٽاڈ ڃ خي ىا ټ ٍو‬
‫أر‪ .‬وٌ آٰاَ زاٌیم ٴٽٍ‪ ،‬وٌ یوناڊ تأساڊ‪ ،‬ڈ٭اٌٲ ‪٬‬څډی زٹٍیثا وٌ‬
‫قى و ‪ٜ‬ٵٍ توو نهٕسيد وان‪ٙ‬ډنىاڊ وٌ ‪٬‬يد قاڂ ٴيڅٕوٲ توون ى‪،‬‬
‫َیٍا وٌ اید َڈاڊ ٴڅٕٵه ‪٬‬څڇ ټه وٌ قاڂ زوڄ ى توون ى ڈػډو‪ ٬‬هى‬
‫اقىی ٌا ته غوو ڈیآ ٌونى ټه یٽی اواڈ ه ونثاڄ ه ى ویځ ٍی‬
‫توو‪.‬‬
‫ت٭ى ا ټه ‪٬‬څوچ وٌ زو‪٠‬يف خىیى اى ‪٤‬ثي٭ ر وٸ ر َی اوزٍی‬
‫ټٍونى‪ ،‬ڈوغة ناٌاقسی ٴڅٕٵه ى ایى آڄيٕسی ٘ ىنى قس ی ت ا آڊ‬
‫زٹاتڃ ز‪١‬او خيىا ټٍونى وٌ نسيػه ن ُا‪ ٪‬ت يد ٴڅٕ ٵه ‪٬‬څ وچ وٌ‬
‫ڀٍٴر‪.‬‬
‫‪48‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫خٓ اَ آڊ ټه ‪٬‬څڇ تا ٴڅٕٵهى ایى آڄيٕسی ٌٔډی َڈاڊ ڈس‪١‬او‬


‫ڈسٹاتڃ ٘ى ناؾاٌ ڀٍویى ټه اَ آڊ غ ىا ٘ وو وٌ نسيػ ه‪ ٘« :‬ساتی‬
‫ټٍو زا نوو ٌا اَ ڈ٭‪١‬الذ ٴڅٕٵی نال‪ ٚ‬ټنى ت ٍای آڊ ټ ه ت ه‬
‫ڈٕایڃ ڈكى وزٍی ته خٍواَو‪ ،‬ڈٕایڅی ټه ته انىاَ ى ټاٴی‪ ،‬آڈ او‬
‫ٌٔيى أر ټه تُ وی قڃ ٘ وو‪ ،‬ٴٍ‪ ٠‬ياذ ټڅ ی ٌا ت ه ٴڅٕ ٵه‬
‫اڀًا٘ر تىید زٍزية زډایُ ڈاتيد ٴڅٕٵه ‪٬‬څڇ خىیى آڈى‪».‬‬
‫ڄی ڈازٍیاڄيُچ ټه تا ‪٬‬څڇ ‪٨‬ا ٍ ٘ى تىاڊ ڈٍت و‪ ٢‬ت وو ډ ٍا‬
‫‪٬‬څڇ زٽاڈڃ زكوڂ خيىا ټٍو تاتنٍ ڈوٴٷ ٘ى ټه وٌ ڈازٍیاڄيُچ‬
‫غىیى ی٭نی ڈازٍیاڄيُچ ویاڄٽسيٻ ڈاٌټٓ انځڅٓ یٻ ت اٌ ویځ ٍ‬
‫‪٬‬څڇ ٴڅٕٵه ٌا ڈسكى ٔاَو‪.‬‬
‫ڈا اید زاٌیم اید زكوڂ ٌا ټه ته خي‪ٍٙ‬ٴر زډىڊ تٕ سځی واٌو‬
‫وٌ آینى ٴٍانوا يڇ ڀٍٴر ڄی اټنوڊ تای ى ای د نٽس ه ڈه ڇ ٌا وٌ‬
‫ن‪ ٍ٩‬وا٘ سه تا٘ يڇ ټ ه ڈازٍی اڄيُچ ‪٬‬څ ڇ ت ه ی ٻ ویځ ٍ ڈ ٍزث‪٣‬‬
‫ڈازٍیاڄيُچ ټاڈال اتٕسه ته ‪٬‬څوچ أر اټنوڊ تایى ته تياڊ ز٭ٍی ٳ‬
‫خایه اى ڈازٍیاڄيُچ ټه وٌ زډ اچ ٴڅٕ ٵه اى ڈ اوی یٽٕ اڊ أ ر‬
‫تدٍواَیڇ‪.‬‬

‫‪ .٠‬اصَل ٍ اظتذاللْبى هبتریبلیعتی وذام اظت؟‬


‫تٍای خأم ڀٵسد ته اید خٍٔٗ تایى ت ه خٍٔ ٗ أأ ی ٴڅٕ ٵه‬
‫وٌتاٌ ى ٌات‪٥‬ه ٕسی ٴٽٍ تٍڀٍویڇ‪ .‬ټىاچ یٻ ا‪ ٜ‬څی أأ ی‬
‫أر‪ :‬غوو یا ٴٽٍ؟‬
‫ڈازٍیاڄيٕسها تى ا زایيى ڈیټننى ټه تيد غوو ٴٽ ٍ‪ ،‬ڈ او‬
‫ٌ ـ ٌات‪٥‬هى ڈ٭ينی غوو واٌو‪ .‬ت ٍای آنه ا غ وو ڈ او ‪٬‬ن‪ٍ ٝ‬‬
‫ڈٹىچ اُ ڄی‪ ٌ ،‬ـ ‪٬‬ن‪ ٍٝ‬ڈونٍ ضانوی أر ته ڈاو تٕ سځی‬
‫واٌو‪.‬‬
‫‪49‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫خٓ وٌ ن‪ ٍ ٩‬ڈازٍیاڄيٕ سها ای د ٌ ـ نيٕ ر ټ ه ن اڄٷ ڈ او‬


‫‪٤‬ثي٭ر أر تڅٽه اید ڈاو ‪٤ ،‬ثي٭ر غه اڊ أ ر ټ ه ن اڄٷ ٌ ـ‬
‫أر‪ .‬ٴٍیىٌیٗ انځڅٓ وٌ ټساب ڄوو یٿ ٴویٍتال ڈینویٕى‪:‬‬
‫«ٌ ـ نوو ؾيُی غُ ڈك‪ٝ‬وڂ ‪٬‬اڄی ڈاو نيٕر»‪.‬‬
‫ڄًا اڀٍ خٍٔ‪ٙ‬ی ٌا ټه وٌ ٴ‪ٝ‬ڃ و چ ‪ٍ٤‬ـ ڀٍویى زػىیى ټن يڇ‬
‫تځویيڇ انىی‪ٙ‬هى انٕاڊ اَ ټػأر؟ ‪٤‬ث ٷ ن‪ ٍ ٩‬ڈازٍیاڄيٕ سها ای د‬
‫غواب ٌا ته ؤر ڈیآ ٌیڇ ټه انٕاڊ ڈیانىی‪ٙ‬ى‪َ ،‬یٍا واٌای ڈٱُی‬
‫أر انىی‪ٙ‬هى ا ڈك‪ٝ‬وڂ ای د ڈٱ ُ أ ر‪ .‬وٌ ن‪ ٍ ٩‬ڈازٍیاڄيٕ سها‬
‫انىی‪ٙ‬ه ٴٽٍ تى ڊ ڈٱُ تى ڊ غٕڇ‪ ،‬ڈوغوو نيٕ ر‪ .‬انځڅ ٓ وٌ‬
‫ډاڊ ټساب ڈینویٕى‪:‬‬
‫«٘٭وٌ ٴٽٍ ڈا ٍ ٸىٌ ټه ته ن‪ ٍ٩‬ڈا ڈ ا ٌای اوٌاٺ ‪ ٬‬اڄی‬
‫ته ن‪ ٍ٩‬آیى ؾيُی غُ ڈك‪ٝ‬وڂ یٻ ‪٬‬ن‪ ٍٝ‬ڈ اوی غٕ ډانی ی٭ن ی‬
‫ڈٱُ نيٕر‪».‬‬
‫خ ٓ وٌن‪ ٍ ٩‬ڈازٍیاڄيٕ سها غ وو ڈ او اٸ٭ي ر أ ر وٌ‬
‫ڈا ٌای ي د ڈٕسٹال غوو واٌو ت ى ڊ آڊ ټ ه ت ٍای غ وو ن وو‬
‫ڈكساظ ته ٴٽٍ ٌ قی تا٘ى تٍ ‪٬‬ٽٓ ٌ ـ تى ڊ ڈاو نډیزوان ى‬
‫ڈوغوو تا٘ى اَ آڊ غا نسيػه ڈیڀيٍیى ټه ٌ ـ تی ڈٍپ‪ ،‬ڈٕسٹڃ‬
‫اَ غٕڇ غوو نىاٌو‪.‬‬
‫تٍ نالٲ ٸوڂ ایى آڄيٕسها‪ ،‬ا٘يایی ټه ڈ ا ٌا اقا‪ ٤‬ه ټ ٍو ان ى‬
‫ڈٕسٹڃ اَ ڈا غوو واٌنى آنها ٕسنى ټ ه اٴٽ اٌ ڈ ا ٌا ت ه غ وو‬
‫ڈیآ ٌنى ز‪ٝ‬وٌاذ ڈا ؾيُی غُ ان٭ٽاْ آنها وٌ ڈٱُ ڈا نيٕر‪.‬‬
‫اَ ڈٕ څه ٌات‪٥‬هى غوو ٴٽٍ‪ ،‬خٍٔ‪ ٙ‬هاى َی ٍ ټ ه وٌ ټس اب‬
‫ناڈثٍو آڈى ٴاٖ ڈی٘وو‪:‬‬
‫«ؾه ٌات‪٥‬هاى تيد ز‪ٝ‬وٌاذ ڈا اَ ونيای ڈكي‪ ٣‬نوو ای د وني ا‬
‫غوو واٌو؟ آیا ٴٽٍ ڈیزوان ى وني ای اٸ٭ ی ٌا ت‪ٙ‬نأ ى؟ آی ا وٌ‬
‫‪50‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫أسنثا‪٤‬ی ټه اَ ونيای اٸ٭ی واٌیڇ ڈیزوانيڇ ‪ ٜ‬وٌذ ‪ ٜ‬كيكی اَ‬


‫اٸ٭ير ایػاو ټنيڇ؟ اید ڈٕایڃ ٌا وٌ ا‪٥ٜ‬الـ ٴڅٕٵه‪ ،‬ڈٕ څه ‪٬‬ينير‬
‫یا اید ډانی‪ 5١‬ٴٽٍ غوو ڈی ناڈنى‪».‬‬
‫وٌ ٸثاڂ ای د غنث هى ض انوی ڈٕ څه ٌات‪ ٥‬هى غ وو ٴٽ ٍ‬
‫خٍٔ‪ٙ‬هاى نا٘ی اَ آڊ‪ ،‬ڈازٍیاڄيُچ خأم ڈطثر ڈیو ى‪ .‬ڈا ڈیز وانيڇ‬
‫ونيا ٌات‪ٙ‬نأيڇ ز‪ٝ‬وٌازی ټه اَ غهاڊ واٌیڇ تيٗ اَ خ يٗ ‪ ٜ‬كر‬
‫واٌو‪َ .‬یٍا اید ز‪ٝ‬وٌاذ ٌا ته ٔيڅهى ‪٬‬څڇ تىٔ ر ڈ یآ ٌی ڇ ټ ه‬
‫نوو قا‪ٜ‬ڃ زػٍته أر ا٘يایی ټه ڈ ا ٌا اقا‪ ٤‬ه ټ ٍو اٸ٭ي ر‬
‫واٌو ڈٕسٹڃ اَ ڈأر انٕاڊ ڈیزوانى ٸٕډسی اَ اید ا٘ يا ٌا ت اٌ‬
‫ویځٍ ایػاو ټنى‪.‬‬
‫ته ‪٤‬وٌ نال‪ٜ‬ه ڈیڀویيڇ ټه ڈازٍیاڄيُچ وٌ ٸثاڂ ڈٕ څهى أأی‬
‫ٴڅٕٵه زایيى ڈیټنى ټه‪:‬‬
‫اڄٳ‪ ،‬ڈاو ڈوغى ٌ ـ أر اَ ‪ٍ٤‬یٷ ‪٬‬څډی ٍڀ ُ ٌ ـ ت ی‬
‫ڈاو ویى ن‪ٙ‬ى ‪.‬‬
‫ب‪ ،‬ڈاو وٌ ناٌظ اَ ي د ڈوغوو أر اقسياغی ت ه ي د‬
‫ٌ ـ تٍای ٕسی نوو نىاٌو واٌای غوو نا‪ ٚ‬نوو أر ڄًا‬
‫تٍنالٲ ٸوڂ ایى آڄيٕسها ز‪ٝ‬وٌاذ ڈا ناڄٷ ا٘يا نيٕ ر تڅٽ ه ا٘ يا‬
‫ڈوغى ز‪ٝ‬وٌاذ ڈأر‪.‬‬
‫ب‪٬ ،‬څ ڇ اَ ‪ٍ٤‬ی ٷ زػٍت ه‪ ٘ ،‬نانر ا٘ يا ٌا ت ٍای ڈ ا ڈډٽ د‬
‫ڈیٔاَو ز‪ٝ‬وٌی ټه اَ ڈاو غهاڊ واٌیڇ تيٗ اَ خ يٗ ‪ ٜ‬كر‬
‫واٌو َیٍا ته ټډٻ ‪٬‬څڇ ڈیزوانيڇ ڈ٭څوڈاذ نوو ٌا وٸي ٷ ٔ اَیڇ‬
‫ڈػهوتذ ٌا ټ‪ٙ‬ٳ ټنيڇ‪.‬‬
‫‪51‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ٴ‪ٝ‬ڃ ؾهاٌچ‬

‫حك ثب وذام اظت‬


‫ایذُآلیسم یب هبتریبلیسم؟‬
‫‪ ١5‬ؾځونه تایى ڈٕ څه ٌا ‪ٍ٤‬ـ ټٍو؟‬
‫‪ ١١‬آیا ‪ٜ‬كيف أر ټه غهاڊ غُ وٌ ي د ڈا غوو نىاٌو؟‬
‫‪ ١9‬آیا ‪ٜ‬كيف أر ټه ز‪ٝ‬وٌاذ ڈا ناڄٷ ا٘يا أر؟‬
‫‪ ١٩‬آیا ‪ٜ‬كيف أر ټه ٌ ـ ناڄٷ ڈاو أر؟‬
‫‪ ١1‬ڈازٍیاڄيٕسها قٷ واٌنى ‪٬‬څڇ ن‪ٍ٩‬یاذ آنها ٌا ضاتر ڈیټنى‪.‬‬

‫‪ ١٠‬هعئلِ را چگًَِ ثبیذ عرح ورد؟‬


‫قات ټه اَ اقٽاچ ایى آڄيٕسی ڈازٍیاڄيٕسی آڀا ٘ىیڇ‪ ،‬تثينيڇ‬
‫قٷ تا ټىاچ أر؟‬
‫اتسىا ته نا‪ ٍ٤‬وا٘سه تا٘يڇ ټه اید و ٌ٘سه اقٽاچ ټاڈال ڈس‪١‬او‬
‫یٽىیځٍنى اَ ‪ٍ٤‬ٲ ویځٍ ڈسًټٍ تا٘يڇ ټه ته ڈك‪ ٟ‬وٴا‪ ٪‬یٽی اَ‬
‫آنها ٘ه‪ ٛ‬ت ه ٸث وڂ نس ایػی اواٌ ڈ ی٘ وو ټ ه آڊ نس ایع واٌای‬
‫ا ډير ٴٍا انی أر‪.‬‬
‫تٍای آڊ ټه تىانيڇ قٷ تا ټيٕ ر تای ى آڊ ٔ ه نٽس هاى ٌا ټ ه‬
‫نال‪ٜ‬هى ن‪ٍ٩‬یهى ٍ یٻ اَ اید و ڈٽسة توو تيا ٌیڇ‪.‬‬
‫ایى آڄيٕسها زایيى ڈیټٍونى ټه‪:‬‬
‫‪ ٌ ١5‬ـ ناڄٷ ڈاو أر‪.‬‬
‫‪ ١١‬ڈاو وٌ ناٌظ اَ ي د غوو نىاٌو ڄًا ؾي ُی غ ُ ی ٻ‬
‫خنىاٌ نيٕر‪.‬‬
‫‪52‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫‪ ١9‬ز‪ٝ‬وٌاذ ڈا ڈوغى ا٘يا أر‪.‬‬


‫ڈازٍیاڄيٕسها ؤٌر ‪٠‬ى اید ن‪ٌ ٍ٩‬ا وا٘سنى‪.‬‬
‫ز‪ٝ‬وٌ ڈیټنيڇ ټه تٍای ڈ‪٥‬اڄ٭ هى ای د ڈٕ څه آٔ اڊ ټ ٍوڊ‬
‫ټاٌ‪ ،‬نهٕر آڊ ٸٕډسی ٌا ڈوٌو ڈ‪٥‬اڄ٭ه ٸٍاٌ ڈیو يڇ ټه ‪٬‬ٹڃ ‪٬‬اوی‬
‫نډیخًیٍو تي‪ٙ‬سٍ ڈوغة قيٍذ ز٭ػة ڈیڀٍوو‪.‬‬
‫‪ ١5‬آیا ‪ٜ‬كيف أر ټه غهاڊ غُ وٌ ي د ڈا غوو نىاٌو؟‬
‫‪ ١١‬آیا ‪ٜ‬كيف أر ټه ز‪ٝ‬وٌاذ ڈا ناڄٷ ا٘يا أر؟‬
‫اید و ا‪ٜ‬څی أر ټه ایى آڄيُچ «‪٠‬ى ڈاوی» تٍټڅی‪ ،‬اَ آنه ا‬
‫وٴا‪ ٪‬ټٍو نسایع آڊ‪ ،‬ڈاننى نسيػهاى ټه وٌ قٽډسهاى اڄهی ڀٍٴس ه‬
‫ڈی٘وو ته ډاڊ خٍٔٗ ٔوچ ڈیٌٔى ټه‪:‬‬
‫‪ ١9‬آیا ‪ٜ‬كيف أر ټه ٌ ـ ناڄٷ ڈاو أر؟‬
‫اینها خٍٔ‪ٙ‬هاى تٕياٌ ڈهډی انى َیٍا ڈٍتو‪ ٢‬ته ڈٕ څه ى أأ ی‬
‫ٴڅٕٵه ڈی٘ونى‪.‬‬
‫تن اتٍ ای د ت ه ٔ يڅهى تك ص وٌ ای د خٍٔ‪ٙ‬هأ ر ټ ه ڈ٭څ وچ‬
‫ڈی٘وو قٷ تا ټىاچ ‪ٍ٤‬ٲ أر‪.‬‬
‫تایى ڈسًټٍ توو ټه خأ م ای د خٍٔ ٗ ت ه ن‪ ٝ‬و‪ ٚ‬اَ ڄك ا‪٦‬‬
‫ڈازٍیاڄيٕسها غاڄة زوغه أر َیٍا اید خأم وٌ نُو زډاچ ٴالٔٵه ى‬
‫ڈازٍیاڄيُچ یٽٕاڊ یٻ نوانر أر‪.‬‬

‫‪ .٠‬آیب صحیح اظت وِ جْبًی خبرج از رّي هب هَجوَد‬


‫ًیعت؟‬
‫ٸثڃ اَ تٌٍٔی اید ڈٕ څه‪ ،‬تایى ته ڈٵهوچ و ا‪٥ٜ‬الـ ٴڅٕٵی ټه‬
‫وٌ اید غا آ ٌو ایڇ وٌ ؤٌهاى آینى نيُ تىاڊ تٍنوا يڇ نوٌو‪،‬‬
‫آ٘نا ٘ویڇ‪.‬‬
‫قٹيٹر ي نی ( ڈن‪٩‬وٌ اَ آڊ‪ :‬قٹيٹسی أر ټه زنها وٌ ي د‬
‫‪53‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ڈا غوو وا٘سه تا٘ى)‪.‬‬


‫قٹيٹر ‪٬‬ين ی (قٹيٹس ی ٌا ڀوین ى ټ ه وٌ ن اٌظ اَ ي د ڈ ا‬
‫غوو وا٘سه تا٘ى)‪.‬‬
‫ایى آڄيٕسها ڈ٭سٹىنى ټه غهاڊ قٹيٹسی أر ي نی نه ‪٬‬ينی‪.‬‬
‫ڈازٍیاڄيٕسها ڈیڀوینى غهاڊ قٹيٹسی أر ‪٬‬ينی‪.‬‬
‫أٹٳ تٍټڅی تٍای اضثاذ ای د ټ ه غه اڊ ڈوغ وواذ ٴٹ ‪٣‬‬
‫ٔانسه ى ي د ڈأر‪ ،‬آنها ٌا تا نوا‪ ٚ‬آڊ ڈهڅو‪ ٢‬ڈیټنى (ٌن ٿ‪،‬‬
‫قػڇ‪َ ،‬ڊ) آنځا ته ڈا ن‪ٙ‬اڊ ڈيى ى ټه ؾوڊ نوا‪ ٚ‬تٍ قٕة ٴٍو‬
‫زٱييٍ ڈیټنى خ ٓ وٌ ياذ ای د ڈوغ وواذ نث وو ‪ ،‬تڅٽ ه وٌ ي د‬
‫ٍیٻ اَ ڈأر‪ .‬تٍټڅی ته اید نسيػه ڈیٌٔى ټه ڈاو ڈػډو‪ ٬‬هاى‬
‫أر اَنوا‪ٰ ٚ‬يٍ‪٬‬ينی غنثهى ي نی واٌو‪ ،‬تن اتٍ ای د غ وو‬
‫نىاٌو‪.‬‬
‫ٍڀا ڈطاڂ نوٌ٘يى ٌا اَ ٍٔڀيٍیڇ‪ ،‬تٍټڅی اَ ڈا ڈیخٍٔى ټه‬
‫آیا ڈا ته قٹيٹر ‪٬‬ينی ‪ٜ‬ٵكهى ڀٍو ٍٔل نوٌ٘يى ڈ٭سٹىیڇ یا نه‬
‫وٌ ‪ ٜ‬وٌذ ا‪٬‬سٹ او‪ ،‬ا ت ه ٘ يو ى ن ا‪ ٚ‬ڈٱڅ‪ ٥‬ه ټ اٌی ن وو‪،‬‬
‫ڈینوا ى ته ڈا ضات ر ټن ى ټ ه ؾ وڊ نا‪ ٜ‬ير ڀ ٍوی ٔ ٍنی‬
‫تٍقٕة اٴٍاو زٱييٍڈیټنى‪ ،‬خٓ نوٌ٘يى نه ٔ ٍل أ ر ن ه ڀ ٍو‪،‬‬
‫تناتٍ اید نوٌ٘يى ‪٬‬ينی نثوو ‪ ،‬تڅٽه یٻ قٹيٹر ي نی أر‪َ ،‬ی ٍا‬
‫ته نووى نوو نوٌ٘يىی غوو نىاٌو‪ ،‬زنها یٻ قٹيٹر ي ن ی‬
‫‪59‬‬
‫أر ټه اَ ٴٽٍ ڈا ناٌظ نيٕر‪.‬‬
‫ڈازٍیاڄيٕسها ز‪ٝ‬ىیٷ واٌنى ټه نوٌ٘يى غ وو واٌو‪ ،‬ن ه اَ آڊ‬
‫غهر ټه آڊ ٌا ‪ٜ‬ٵكهاى ڀٍو ٍٔل ڈیتين يڇ‪ ،‬ؾ ه ای د أ سىتڂ‬
‫یٻ نو‪ ٪‬اٸ‪ ٫‬تينی ٔاو ڄوقانهاى نوا ى ت وو ټ ه اَ ټووټ اڊ‬
‫ڈٍوچ ا ڄيه تٍ ڈیآیى‪ ،‬ڈٍوڈی ټه غُ ته ٔيڅهى نوو نډیزوانٕسنى‬
‫ته قٹيٹر ؾيُی ٸوٲ یاتنى‪ .‬ڈازٍیاڄيٕسها ته اٸ٭ير نوٌ٘ يى اَ‬
‫‪54‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ٌ ی ‪٬‬څڇ ا‪٬‬سٹاو واٌنى‪َ ،‬یٍا ‪٬‬څڇ ڈیزوانى ا٘سثا ازی ٌا ټ ه ق واْ‬


‫ڈا ڈٍزٽة ڈی٘ونى ٌٴ‪ ٫‬ټنى‪:‬‬
‫اینٻ ڈا تایى‪ ،‬وٌ ڈوٌو ڈطاڂ نوٌ٘يى‪ ،‬ڈٕ څه ٌا ته ‪٤‬وٌ ٌ ٘ د‬
‫‪ٍ٤‬ـ ټنيڇ‪:‬‬
‫وٌاید ټه نوٌ٘يى یٻ ‪ٜ‬ٵكه ى ڀ ٍو ٔ ٍل نيٕ ر‪ ،‬ڈ ا ت ا‬
‫تٍټڅی ڇ‪٬‬ٹيى ٕسيڇ‪ ،‬ڈنسها تا اید نسيػ ه ڀي ٍی ټ ه‪« :‬نوٌ٘ يى‬
‫اٸ٭ير ‪٬‬ينی نىاٌو» ڈهاڄٳ ٕسيڇ‪.‬‬
‫ڈا وٌتاٌ ى نوا‪ ٚ‬ڈوغوواذ ڀٵسځویی نىاٌیڇ‪ ،‬تك ص ڈ ا ت ٍ‬
‫ٍٔ غوو آنهأر‪.‬‬
‫وٌاید ټه قواْ انٕانی ڈا ٌا ڀوڂ ڈیَن ى قٹ ایٷ ڈ اوی ٌا‬
‫وٌ ن‪ ٍ٩‬ڈا وڀٍڀوڊ غڅو ڈیو ى‪ ،‬ڈا تكطی نىاٌیڇ‪ ،‬ڈنسهی تایى ویى‬
‫آیا وٌ آڊ اٸ٭ير قٹيٹسی غوو واٌو یا نه‪ .‬اڄثسه‪ ،‬ڈازٍیاڄيٕسها ته‬
‫غوو اید اٸ٭ير وٌ ناٌظ اَ غوو ڈا ا‪٤‬ډيناڊ واٌنى وتیڅی ڇ‬
‫ټه اٸاڈه ڈیټننى تٍ‪٬‬څڇ أسواٌ ٘ى أر‪.‬‬
‫ایى آڄيٕسها تٍای اضثاذ ڀٵساٌ نوو ؾه ڈیټننى؟ تٍ ٍٔ اڄٵ ا‪٦‬‬
‫ڈثاقطه ڈیټننى‪ٔ ،‬هد ٍٔایی ٸڅڇ ٴٍٔایی ڈیټننى‪.‬‬
‫تٍای یٻ ڄك‪٩‬ه ٴٍ‪ ٞ‬ټن يڇ آنه ا ؤٌ ر ڈ یڀوین ى‪ٍ .‬ڀ ا‬
‫غهاڊ غُ وٌ ڈٱُ ز‪ٝ‬وٌ ڈا نثا٘ى‪ ،‬آیا خيٗ اَڈا ڇ نث وو أ ر؟‬
‫ڈا نوب ڈیوانيڇ ؾنيد ؾيُی نيٕر خيٗ اَ ڈا غهاڊ توو أر‪.‬‬
‫‪٬‬څڇ ضاتر ڈیټنى ټه ت‪ ٍٙ‬نيڅی ویٍز ٍ اَ ټ ٍ ى َڈ يد ت ه غ وو‬
‫آڈى أر‪ .‬خاٌ اى اَ ایى آڄيٕسها ڈیڀوینى خيٗ اَ انٕاڊ غانوٌاڊ‬
‫غوو وا٘سه انى ٘ ایى ای د ٴٽ ٍ ز‪ ٝ‬وٌ وٌ غ وو آنه ا ت وو‬
‫أر‪ ،‬ڄی ڈا ڈیوانيڇ ټه ٸثڃ اَ خيىایٗ ای د غ انوٌاڊ ڇ‪ ،‬ټ ٍ‬
‫َڈيد ته ‪ٜ‬وٌذ ٰيٍ ٸاتڃ ڈٕٽوڊ غوو وا٘سه يؽ ڀونه ڈوغوو‬
‫َنى اى وٌ آڊ غوو نىا٘سه أر‪٬ .‬ى ای ویځ ٍ ڈ یڀوین ى قس ی‬
‫‪55‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫اڀٍ غانوٌ ت‪ٍٙ‬ی ڇ نثا٘ى‪ ،‬اڈا‪ ،‬ڈن‪٩‬وڈهى ٘ډٕ ی غ وو وا٘ سه‬


‫تا٘ى‪ ،‬ٴٽٍ یا ٌ ـ ته ‪ٜ‬وٌذ یُواڊ تاٸی نوا ى ڈانى‪.‬‬
‫اید غا ڈا ته آنٍید قى ایى آڄيُچ ڈیٌٔيڇ‪ .‬اید غأر ټه ی ا‬
‫تایى ‪٬‬څڇ ٌا ٸثوڂ ټٍو یا ناڄٷ ٌا‪ .‬ایى آڄيُچ ت ى ڊ غ وو ن اڄٷ‬
‫ناڄٷ تى ڊ غوو ایى آڄيُچ ڈكٽوچ ته ٴنا ٕسنى‪.‬‬
‫ڈٕ څه اید غأر‪ .‬ایى آڄيُچ ڈازٍی اڄيُچ وٌای د و ٌا ی اَ‬
‫ڇ غىا ڈی٘ونى‪.‬‬
‫قٷ تا ټىاچ أر؟ ‪٬‬څڇ یا ناڄٷ؟‬
‫ٸثوڂ ياذ تاٌی‪ ،‬ی٭نی ٌ ـ ناڄ‪ٝ‬ی ټه ناڄٷ ڈاو تا٘ى؛ وڄي ڃ‬
‫نىاٌو‪٬ .‬څڇ ته ٔيڅهى ‪٬‬ډڃ آَڈایٗ ته ڈا ن‪ٙ‬اڊ ڈیو ى ټه غه اڊ‬
‫یٻ قٹيٹر ‪٬‬ينی أر ضاتر ڈیټنى ټه ز‪ ٝ‬وٌاذ ڈ ا ٔ انسهى‬
‫ونيای ناٌظ أر‪.‬‬

‫‪ .٠‬آیب راظت اظت وِ تصوَرات هوب خوبلك هَجوَدات‬


‫هیثبؼذ؟‬
‫ٴٍ‪ ٞ‬ټنيڇ تا یٻ نٵٍ ایى آڄيٕر اَ نياتانی ڀًٌ ڈیټنيڇ‪ ،‬ت ا‬
‫ا ڈثاقطه واٌیڇ ټه آیا ڈوغوواذ ا٘يا اٸ٭ي ر ‪٬‬ين ی واٌن ى ی ا‬
‫ي نی؟ آیا ڈوغوواذ اٸ٭ا ٔانسهى ز‪ٝ‬وٌاذ ڈا ٕسنى؟ ازوتؤی‬
‫ٴٍا ڈیٌٔى‪ .‬خٍُ ا‪٠‬ف أر تٍای اید ټ ه َی ٍ ازوت وْ ڄ ه ن‪ ٙ‬ویڇ‬
‫وٸر اقسيا‪ ٢‬ڈیټنيڇ‪ .‬وٌ‪٬‬ډڃ‪ ،‬اید آٸاى ایى آڄيٕر ڈػثوٌ أر‬
‫غوو ازوتوْ ٌا ٸثوڂ ټنى وٌ اٸ‪ ٫‬تٍای ا تيد ازوت وْ ‪٬‬ين ی‬
‫ازوتوْ ي نی زٵا زی وٌ ټاٌ نيٕر ای د ڈط اڂ ت ه ن وتی ن‪ ٙ‬اڊ‬
‫ڈیو ى ټه ایى آڄيٕسها وٌ َنىڀی ڈازٍیاڄيٕر ٕسنى‪ .‬ڈا ڈیزوانيڇ‬
‫وٌ ای د ڈ وٌو ڈطاڄه اى ویځ ٍی تي ا ٌیڇ ټ ه ؾځون ه ٴالٔ ٵهى‬
‫ایى آڄيٕر ټٕانی ټه اید ٴڅٕٵه ٌا ؤسا یُ ټ ٍو ان ى قس ی اَ‬
‫‪56‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫نيڅی خٕسيهاى «‪٬‬ينی» ٌ ڀٍواڊ نيٕسنى زا ڈځٍ ت ه ؾيُ ایی ټ ه‬


‫تٍای‪ٙ‬اڊ « اٸ٭ير ي نی» ٸایڅنى تٍٔ نى‪ 5٩.‬ت ه ډ يد غه ر ویځ ٍ‬
‫ټٕی خيىا ن‪ٙ‬ى ټه ته نوا ى ڈانن ى تٍټڅ ی غ وو غه اڊ ٌا انٽ اٌ‬
‫ټنى‪ ،‬اټنوڊ ایى آڄيٕسها أسىتڄهاى ڈويیانهزٍ َیٍټانهزٍی خي ىا‬
‫ټٍو انى‪ ،‬تٍای ا‪٤‬ال‪ ٪‬اَ اید نو‪ ٪‬أسىتڄهاى ایى آڄيٕسها ت ه ټس اب‬
‫«ڈازٍی اڄيُچ اڈديٍیوټٍیسيٕ يُچ» ز إڄيٳ ڄن يد ٴ‪ ٝ‬ڃ «اټس‪ ٙ‬اٲ‬
‫‪٬‬نا‪٬ ٍٜ‬اڄڇ» ٌغو‪ ٪‬ټنيى‪.‬‬
‫ڄی ته ٸوڂ ڄن يد «ؾځ ونځی ‪٬‬ډ ڃ» أ ر ټ ه ت ه ڈ ا اغ اَ‬
‫ڈیو ى ډهى ایى آڄيٕسها ٌا وٌ یٻ ‪ٜ‬ٳ ٸٍاٌ و يڇ‪.‬‬
‫ته ‪٬‬ال ‪ ،‬اینها اَ اید نووواٌی نډیټننى ټه تځوینى ز وٌی‬
‫‪٬‬ډڃ و ؾيُ غىاڀانه أر ته ڇ ڈٍت و‪ ٢‬نيٕ ر‪ ،‬ای د او‪ ٬‬ا ڇ‬
‫تا‪٤‬ڃ أر‪ .‬تٍای ٘نانر ‪ٜ‬كر ٔٹڇ ڈٕایڃ‪ ،‬زنها ‪٬‬ډڃ أر ټ ه‬
‫ته ٔيڅهى آَڈایٗ ڈیزوانى ڈو‪٠‬و‪٬‬ی ٌا ٌ ٘د ٔاَو‪.‬‬
‫خٓ ڈطاڂ ازوتوْ ن‪ٙ‬اڊ ڈیو ى ټه غهاڊ واٌای ی ٻ اٸ٭ي ر‬
‫‪٬‬ينی توو ‪ٔ ،‬انسه ى ڇ ز‪ٝ‬وٌ ڈا نيٕر‪ .‬اټنوڊ نٽسهاى ټه تایى‬
‫ڈوٌو زوغه ٸٍاٌ و يڇ آنٕر ټه تا زوغه ته ناخایىاٌی ز وٌی «نٵی‬
‫ڈاو ى» تٍټڅی وٌ ڈٹاتڃ ‪٬‬څ ڇ ؾځ ونځی ‪٬‬ډ ڃ‪ ،‬آی ا (‪٤‬ث ٷ ن‪ٍ ٩‬‬
‫ٴالٔٵهى ایى آڄيٕر قٽډای اڄه ی) ٌ ـ ڈ یزوان ى ن اڄٷ ڈ او‬
‫تا٘ى؟‬

‫‪ .٠‬آیب درظت اظت وِ رٍح خبلك هبدُ اظت؟‬


‫ٍٴڅٕٵه ى ایى آڄيٕسی ٍٔانػاچ ناؾاٌ أر ٌ ـ ڈ‪٥‬څٷ ٔاو‬
‫تٕي‪ ٣‬تى ڊ زٵٕيٍی ٌا ٴ ٍ‪ ٞ‬ټن ى ټ ه وٌ ٌاْ َڈ اڊ ڈٽ اڊ‬
‫غوو واٌو ناڄٷ ڈاو أر‪ .‬ایى آڄيٕ سها ت ٍای اضث اذ ای د ياذ‬
‫ٔاو تٕي‪ ٣‬نىا نى أسىتڄی نىاٌنى ٴٹ‪ ٣‬نوا‪ ٚ‬أ ٍاٌ آڈي ُ‬
‫‪57‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ٴٍا انی ٌا تى ڊ ازٽا ته وڄيڃ ‪٬‬څډی ته آڊ ڈٍت و‪ ٢‬ڈ یٔ اَنى‪ .‬ای د‬


‫ا‪٬‬سٹاو وٌ‪٬‬يد غهڃ ت‪َ ٍٙ‬ڈانی ټ ه انٕ اڊ خ ی ت ه ‪٬‬څ ڃ أ ثاب‬
‫قواوش نډیتٍو خيىا ٘ى اڈٍ َ ایى آڄيٕسهاى ٸٍڊ تيٕسڇ نيُ آڊ‬
‫ٌا زٽٍاٌ ڈیټننى‪ .‬نوَ وٌ نُو اید ٴالٔٵه ا‪٬‬سٹاو ٴوٶ ا‪٬‬سٹ اوی‬
‫أر ناڄی اَ وڄيڃ‪ ،‬زنها وڄيڃ اینٕر ټ ه ڈ او نډ یزوان ى ډي‪ ٙ‬ه‬
‫ڈوغوو تا٘ى تایى ڄك‪٩‬هى آٴ ٍینٗ غ وو وا٘ سه تا٘ ى ڄ ی ت ه‬
‫‪٬‬ٹيى آنها اید ڄك‪٩‬ه ى آٴٍینٗ زنها وٌتاٌ ى ياذ نىا ن ى ‪ ٜ‬ىٶ‬
‫ن ىاٌو َی ٍا آڊ ٌ ق ی أ ر ټ ه اَڄ ی ت وو ت ٍایٗ آٰ اَ‬
‫‪51‬‬
‫آٴٍین‪ٙ‬ی تَچ نيٕر‪.‬‬
‫قاڂ آڊ ټه ڈازٍیاڄيٕسها وٌ أ سىتڄهاى ن وو ت ه ‪٬‬څ ڇ زٽي ه‬
‫واٌنى ‪٬‬څډی ټه ت‪ ٍٙ‬آڊ ٌا ته ڈ ٍ ٌ َڈ اڊ ت ه زنأ ة ‪٬‬ٹ ة َوڊ‬
‫«ٍٔقىاذ غهڃ نوو» ته غوو آ ٌو أر‪.‬‬
‫آیا ‪٬‬څڇ ته ڈا اغاَ ڈیو ى ټه ٌ ـ ٌاناڄٷ تىانيڇ؟‪...‬‬
‫ز‪ٝ‬وٌ اید ټه ڈاو ٌا ٌ ـ نڅٷ ټٍو أ ر ٸات ڃ ٴه ڇ نيٕ ر‬
‫َیٍا ؾنيد ؾيُی وٌ زػٍته ویى ن‪ٙ‬ى أ ر‪ .‬ت ٍای آڊ ټ ه ؾن يد‬
‫ؾيُی ڈٹى ٌ تا٘ى تَچ أر ټه تٹوڂ ایى آڄيٕسها ٌ ـ‪ ،‬ڈػ ٍو اَ‬
‫ڈاو ٸثڃ اَ ڈاو ‪ ،‬غوو وا٘ سه تا٘ ى ق اڂ آڊ ټ ه ‪٬‬څ ڇ ن‪ ٙ‬اڊ‬
‫ڈیو ى ټه ؾنيد ؾيُی اڈٽاڊ نىاٌو ٍڀ ُ ٌ ـ ت ى ڊ ڈ او اى‬
‫نث وو أ ر‪ ،‬ت ٍ‪٬‬ٽٓ خيؤ سه ٌ ـ ت ه ڈ او ڈٍت و‪ ٢‬أ ر ڈ ا‬
‫ڈه‪ٝ‬و‪ٜ‬ا ڈ‪ٙ‬ا ى ڈیټنيڇ ټه ٌ ـ انٕانی تا ڈٱ ُ ټ ه ٍٔؾ‪ ٙ‬ډهى‬
‫ز‪ ٝ‬وٌاذ زٵٽ ٍاذ ڈأ ر خيؤ سځی واٌو‪٬ .‬څ ڇ ت ه ڈ ا اغ اَ‬
‫نډیو ى ټه ته غوو ٌ قی وٌ نالی ڈ‪٥‬څٷ ‪ ٬‬ىچ ‪ٍ ٜ‬ٲ ڈ او ‪،‬‬
‫ڈ٭سٹى ٘ویڇ‪ .‬ز‪ٝ‬وٌ ؾيُی ټه وٌ َڈاڊ نثا٘ى ڈٽاڊ ٌا ا٘ٱاڂ نٽنى‬
‫اَ زٱييٍ ڈ‪ٝ‬وڊ تډانى اَ ن‪٬ ٍ٩‬څډی ٰيٍ ڈډٽد أر ؾنيد ز‪ٝ‬وٌی‬
‫ناڄٷ ڈاو نيٕر‪ ،‬تڅٽه ڈاو ى ڈسٵٽٍ‪ ،‬ی٭نی ڈٱُ ت‪ٍٙ‬ی أر ټه اید‬
‫‪58‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ز‪ٝ‬وٌ ٌا نڅٷ ټٍو ‪ .‬اَ ڇ اټن وڊ ڈ یز واڊ ڀٵ ر ټ ه وٌ ٸث اڂ‬


‫خٍٔٗ أأی ٴڅٕٵه‪:‬‬

‫‪ .٠‬هبتریبلیعتْب حك دارًذ ٍ ػلن ًظریبت آًْب را تبییوذ‬


‫هیوٌذ‪.‬‬
‫ڈازٍیاڄيٕسها ته ن‪ٍ٩‬یاذ َیٍید ڈ٭سٹىنى‪.‬‬
‫‪ ١5‬تٍ نالٲ ن‪ٍ٩‬یهى تٍټڅی ٴالٔٵهاى ټه ن وو ٌا وٌ خن ا‬
‫ڈً ةِ نٵی ڈاو تٍټڅی خنهاڊ ڈیټننى‪ ،‬اَ ‪ٍ٤‬ٴی غهاڊ ا٘يای آڊ‬
‫وٌ ناٌظ اَ ي د ڈا غ وو واٌن ى ت ٍای آڊ ټ ه ڈوغ وو تا٘ نى‬
‫نياَڈنى ته ٴٽٍ ي د ڈا نيٕسنى اَ ‪ٍ٤‬ٲ ویځٍ‪ ،‬ز‪ٝ‬وٌاذ ڈا ا٘يا‬
‫ٌا نڅٷ نډیټننى‪ ،‬ا٘يا ڈوغى ڈوغة ز‪ٝ‬وٌاذ ڈا ٕسنى‪.‬‬
‫‪ ١١‬ت ٍ ن الٲ ن‪ٍ٩‬ی هى زډ اچ ٴالٔ ٵهى ای ى آڄيٕ ر ټ ه وٌ‬
‫ن‪ٍ٩‬یاذ نوو ته اید نسيػه ڈیٌٔنى ټه ٌ ـ ڈٹىچ تٍ ڈ او ن اڄٷ‬
‫آنٕر‪ ،‬ڈازٍیاڄيٕسها ته ‪٬‬څڇ زٽيه ڈیټنن ى ‪٬‬ٹي ى واٌن ى ضات ر‬
‫ڈیټننى ټه ڈاو ناڄٷ ڈوغى ٌ ـ أر ت ٍای اضث اذ ق ى ش‬
‫‪٬‬اڄڇ اقسياظ ته ٴٍ‪ ٌ ٞ‬ـ ڈٹىچ تٍ ڈاو نىاٌنى‪.‬‬

‫زث‪ : ٍٝ‬تایى ته ‪ٍ٤‬یٹهای ټه ایى آڄيٕسها وٌ ‪ ٫٠‬ڈٕ څه واٌن ى‬


‫زوغه ټٍو‪ .‬ایى آڄيٕسها ڈیڀوینى ټه نىا ت‪ٌ ٍٙ‬ا ته غ وو آ ٌو‬
‫قاڂ آڊ ټه ڈازٍیاڄيٕسها تٍ‪٬‬ٽٓ ‪٬‬ٹيى واٌن ى ټ ه ت‪ ٍ ٙ‬ن ىا ٌا‬
‫آٴٍیى أر‪.‬‬
‫وٌ اید غا ٌ ٘ی تٍای ڈ٭ٽوْ ټٍوڊ اٸ٭ير غوو واٌو ټه‬
‫تایى تىاڊ زوغه ټٍو‪.‬‬
‫‪59‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ٴ‪ٝ‬ڃ خنػڇ‬

‫آیب فلعفِى ظَهی ٍجَد دارد؟‬


‫آگٌَظتیعیسم‬

‫‪ ١5‬ؾٍا یٻ ٴڅٕٵهى ٔوڈی غوو واٌو؟‬


‫‪ ١١‬أسىتڄهاى اید ٴڅٕٵه ٔوچ‬
‫‪ ١9‬اید ٴڅٕٵه اَ ټػا آڈى أر؟‬
‫‪ ١٩‬نسایع اید ن‪ٍ٩‬یه‬
‫‪ ١1‬ؾځونه تایى آڊ ٌا ٌو ټنيڇ؟‬
‫‪ ١١‬نسيػه‬

‫‪ ١٠‬چرا یه فلعفِى ظَهی ٍجَد دارد؟‬


‫٘ایى تا ڈ‪٥‬اڄ٭هى ٴ‪ٝ‬وڂ خي‪ٙ‬يد ته ن‪ ٍ٩‬ڈا ؾنيد ٌٔيى ټه وٌ ڈياڊ‬
‫أسىتڄهاى ڀوناڀوڊ ٴڅٕٵی‪ ،‬ویځٍ ڈا ڈیزوانيڇ غه ر ٌا ز‪ ٙ‬هي‪ٛ‬‬
‫و يڇ َیٍا ډهى ز وٌیه ا ت ه و غٍی اڊ ت ٌُپ زٹٕ يڇ ڈ ی٘ وو‪:‬‬
‫ایى آڄيُچ ڈازٍیاڄيُچ اید أسىتڄهاى ڈ او ڀٍایانأ ر ټ ه ت ه‬
‫‪٤‬وٌ ټاڈڃ اٸنا‪ ٪‬ټننى ؤٌر ڈیتا٘ى‪.‬‬
‫خٓ ‪٨‬ا ٍ ټاٌ اَ اید ٸٍاٌ أر ټه ت٭ى اَ زػٍتهاى ؾنى‪ٌ ،‬ا ٌا‬
‫ته ٔوی ٴڅٕٵهى ‪٬‬ٹالیی یاٴسهای ڇ آڊ ٌا ‪ٌ ،‬ا ڈازٍی اڄيُچ أ ر‪.‬‬
‫ڄی ټاٌ ا ته اید ٔاوڀی ڇ نيٕ ر ڈ‪٥‬اڄ ة ٌا ډ اڊ ‪ ٤‬وٌ ټ ه‬
‫زًټٍ واویڇ نثایى ؾنيد آٔ اڊ زڅٹ ی ټ ٍو‪ .‬ای ى آڄيٕ سهاى غىی ى‬
‫‪ٍٜ‬اقر أٹٳ تٍټڅی ٌا نىاٌنى آنها ‪٬‬ٹایى ز‪ٝ‬وٌاذ ن وو ٌا‬
‫«تا زٍؤسی تي‪ٙ‬سٍ ٘ٽڅی ڈثهڇ زاٌیٻ تا أسٵاو اَ یٻ ٌ٘سه‬
‫‪60‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ا‪٥ٜ‬القاذ "غىیى" تياڊ ڈیټننى زا ٔاو ڄوق اڊ آڊ ٌا ت ه ‪٬‬ن واڊ‬


‫"نوزٍید ٴڅٕٵه ا" تدًیٍنى‪.»5١‬‬
‫ویىیڇ ټه تٍای زو‪٠‬يف ڈٕ څهى ‪٬‬ډ ى ى ڈ ا و خأ م غ وو‬
‫واٌو ټه ټاڈال ڈسٹاتڃ ڈس‪١‬اونى ڈسډایُ غىا اَ یٽىیځٍنى‪ .‬اید‬
‫و خأم ټاڈال ‪ٍٜ‬یف أر غای يؿځونه نڅ ‪ ٣‬ڈثكط ی ٌا ت اٸی‬
‫نډیڀًاٌو‪.‬‬
‫قسی وٌ ٔاڂ ‪ 575١‬ڈٕ څه تىید نكو ڈ‪ٍ٥‬ـ ٘ى توو‪ .‬اَ غانثی‬
‫آنه ایی ټ ه غ وو ڈ او ٌا وٌ ن اٌظ اَ ي د زایي ى ټ ٍو ان ى‪،‬‬
‫ڈازٍیاڄيٕسها ناچ وا٘سنى اَ غانة ویځٍ ٴالٔٵهاى ڈاننى تٍټڅی ټه‬
‫غوو ڈاو ٌا ڈنٽٍ توونى او‪٬‬ا وا٘ سنى ټ ه ڈ او غ ُ وٌ ٌ ـ‬
‫ي د ڈا ڈوغوو نيٕر‪ ،‬ایى آڄيٕسها ناڈيى ڈی٘ىنى‪.‬‬
‫ټډ ی ویٍز ٍ‪ ،‬ت ه زنأ ة ٌ٘ ى خي‪ٍ ٙ‬ٴر ‪٬‬څ وچ‪ ،‬ٴالٔ ٵهى‬
‫ویځ ٍی اٌو ‪ ٜ‬كنه ٘ ىنى این اڊ ټو٘ يىنى ز ا ٴا‪ ٜ‬څهى ڈي اڊ‬
‫ڈازٍیاڄيُچ ایى آڄيُچ ٌا اَ ڈياڊ تثٍنى غٍیانی ایػ او ټنن ى ټ ه‬
‫اید و ڈثكص ڈػُا ٌا ڈهڅو‪ ٢‬ټننى زا ٴڅٕٵهى ضاڄطی ته غوو آیى‪.‬‬

‫‪ ١٠‬اظتذاللْبى ایي فلعفِ ظَم‬


‫أاْ اید ٴڅٕٵه ټه خٓ اَ تٍټڅ ی ٴ ٍا ڇ آڈ ى اینٕ ر ټ ه‬
‫ټو٘ٗ وٌ ٌا ڈ٭ٍٴر ڈا ير اٸ٭ی ا٘يا تيهوو أر َیٍا ڈا غ ُ‬
‫‪٨‬وا ٍ‪ ،‬ا٘يا ٌا نډیزوانيڇ ٘نانر‪.‬‬
‫ت ه ډ يد غه ر أ ر ټ ه ای د ٴڅٕ ٵه ٌا ٴڅٕ ٵهى تاوٌی وڊ‬
‫‪57‬‬
‫(نډيىانڇ ؾيٕر) یا ‪ Agnosticism‬ناڈيى انى‪.‬‬
‫تٍقٕة ن‪ٍ٩‬یهى تاوٌیوڊ نډیزواڊ ته اید نٽسه خی تٍو ټه آیا‬
‫غهاڊ وٌ ټُنه ياذ نوو‪ ٌ ،‬ـ أر یا ڈاو ‪ .‬زنها ت ٍای ڈ ا ٘ نانر‬
‫‪٨‬وا ٍ ا٘يا ڈډٽد أر اوٌاٺ اٸ٭ير آڊ اَ ‪٬‬هى ى ڈ ا تي ٍ ڊ‬
‫‪61‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫أر‪.‬‬
‫ڈطاڂ نوٌ٘يى ٌا زٽٍاٌ ټنيڇ‪ .‬ڈ‪ٙ‬ا ى ټٍویڇ ټه نوٌ٘ يى آڊ‬
‫‪٤‬وٌی نيٕر ټه انٕانهای ا ڄي ه ڈ یخنىا٘ سنى‪ ٜ :‬ٵكهاى ڈٕ ‪٥‬ف‬
‫ٍٔل ٌنٿ‪ .‬اید ‪ٜ‬ٵكه خٓ ؾيُی غُ یٻ ڇ خنىاٌ‪ ،‬ؾيُی غُ‬
‫یٻ نډوو ز‪٩‬ا ٍ نثوو‪( .‬نډوو ز‪٩‬ا ٍ ‪٬‬ثاٌذ اَ ز‪ٝ‬وٌ ٔ‪٥‬كی ڈا اَ‬
‫ا٘يا أر‪ ،‬خٓ اٸ٭ير نيٕر(‪.‬‬
‫ت ه ډ يد غه ر‪ ،‬تاوٌی وڊ وٌ ڈ وٸ٭ی ټ ه ڈازٍیاڄيٕ سها‬
‫ایى آڄيٕسها تا ڇ نُا‪ ٪‬ڈیټننى ټه ا٘يا ڈاوی أر یا ٌ قانی‪ ،‬آی ا‬
‫ا٘يا وٌ ٌای ي د ڈا ڈوغوو أر ی ا ن ه‪ ،‬آی ا ق‪ ٝ‬وڂ ‪٬‬څ ڇ ت ٍای‬
‫انٕاڊ ڈډٽد أر یا نا ڈډٽد‪ ،‬خأم ڈیو نى ټه زنها‪ ،‬اوٌاٺ نډ وو‬
‫ڈيٍٕ أر خی تٍوڊ ته اٸ٭ير غوو‪ ،‬ناڈيٍٕ‪.‬‬
‫آنها ڈیڀوینى‪ ،‬قواْ ڈا ویىڊ قٓ ټٍوڊ ا٘ يا ٘ نانر‬
‫غنثه اى ناٌغی ‪٨‬وا ٍ آڊ ٌا ڈډٽد ڈیٔاَنى خٓ اید ‪ ٨‬وا ٍ‬
‫نٕثر ته ڈا تٍای ڈا غ وو واٌو‪ .‬ای د ٌا وٌ َت اڊ ٴڅٕ ٵی «٘ يی‬
‫تٍای ڈا» ناڈيى انى‪ ،‬ڄی ڈا نډیزوانيڇ ا٘يا ٌا ڈٕسٹڃ اَ غوو نوو‬
‫تا اٸ٭ير نا‪ ٚ‬نوو وٌٺ ټنيڇ‪ ،‬ی٭نی «ا٘يا ڄنٵٕه» ٌا ت‪ٙ‬نأيڇ‪.‬‬
‫ایى آڄيٕسها ڈازٍیاڄيٕسها ټه ډواٌ تٍ ٍٔ اید ڈٕایڃ ڈثاقطه‬
‫ڈػاوڄه ڈیټننى ته ڈطاته و ڈٍوی ٕسنى ټ ه یٽ ی ‪٬‬ين ٻ آت ی‬
‫واٌو ویځٍی ‪٬‬ينٻ ٍٔل ٍ و ‪ ٌ ،‬ی تٍٲ ٸىچ ڈیَننى ت ٍ‬
‫ٍٔ ٌنٿ تٍٲ تا ڇ نُا‪ ٪‬واٌن ى‪ .‬ٴ ٍ‪ ٞ‬ټن يڇ ټ ه ٍڀ ُ نسوانن ى‬
‫‪٬‬ينٻ ٌا اَؾ‪ٙ‬ڇ تٍواٌنى‪ .‬آیا ٍڀُ نوا نى زوانٕر ته ٌنٿ تٍٲ‬
‫خی تثٍنى؟‪ ...‬نه‪ ،‬تٕياٌ نوب‪ ،‬ایى آڄيٕسها ڈازٍیاڄيٕسها ټه تٍ ٔ ٍ‬
‫قٹيٹر ڈى‪٬‬ای نوو ٰوٰا واٌنى ‪٬‬ينٻ وٌ ڈٹاتڃ ؾ‪ٙ‬ډ‪ٙ‬اڊ أ ر‬
‫آنها ٍڀُ ته اٸ٭ير خی نهوا نى تٍو‪ .‬اڄثسه آنها ٘نانسی اَ غ وو‬
‫تٍٲ «تٍای نوو٘اڊ» ی٭نی ت ه آڊ ‪ٍ٤‬ی ٷ ټ ه ڈ یتينن ى نوا ن ى‬
‫‪62‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫وا٘ر ڄی ٍڀُ تٍٲ ٌا«ٴی نٵٕه» نهوا نى ٘نانر‪.‬‬


‫اید توو أسىتڂ تاوٌیوڊ‪.‬‬

‫‪ ١٠‬ایي فلعفِ از وجب آهذُ اظت؟‬


‫تني انځُاٌاڊ ای د ٴڅٕ ٵه ‪٬‬ثاٌزن ى اَ ي وچ (‪ )577١ 5755‬اَ‬
‫ٴالٔٵهى انځڅٕساڊ ټانر اَ ٴالٔٵهى آڄډاڊ ټ ه ٍ و ٔ ٭ی وٌ‬
‫زڅٵيٷ ایى آڄيُچ ڈازٍیاڄيُچ ټٍو انى‪.‬‬
‫اینٻ ٸٕډسی اَأسىتڄهاى يوچ ٌا ټ ه ڄن يد وٌ ټس اب ن وو‬
‫ڈؤ وچ ت ه «ڈازٍی اڄيُچ اڈديٍیوټٍیسيٕ يُچ» آ ٌو أ ر نٹ ڃ‬
‫ڈیټنيڇ‪:‬‬
‫«ڈیز واڊ ای د ڈٕ څه ٌا ت ىیهی وانٕ ر ټ ه انٕ اڊ ت ٍ ‪٤‬ث ٷ‬
‫ٍٰیُ ى ‪٤‬ثي٭ی نوو ڈيڃ واٌو ته قواْ نویٗ ا‪٬‬سډاو ټنى‪ ...‬ټډا‬
‫اینٽه تى ڊ انىٺ وڄيڅی ډي‪ٙ‬ه ڈا غوو ‪٬‬اڄڇ ناٌظ ٌا ٸ‪٥‬٭ی ٴٍ‪ٞ‬‬
‫ڈیټنيڇ‪٬ ،‬اڄډی ټه ته اوٌاټاذ ڈا ڈٍتو‪ ٢‬نيٕ ر اڀ ٍ ڇ زډ اچ‬
‫ڈوغوواذ يی قٓ اَ ڈياڊ تٍ نى آڊ ‪ ٬‬اڄڇ ت ه غ وو ن وو اواڈ ه‬
‫نوا ى واو‪.‬‬
‫ڄی ن‪ٍ٩‬یهى تى ی ټڅی ڈا ته ٔهد یٻ زٵٽٍ ٴڅٕ ٵی‪ ،‬ڄ و‬
‫ٔ‪٥‬كی‪ ،‬ڈسُڄُڂ ڈی٘وو‪َ ،‬یٍا اید زٵٽٍ ٴڅٕٵی ته ڈا ڈیآڈوَو ټ ه‬
‫ؾيُی غُ ‪ٜ‬وٌ اوٌاټاذ قٕی‪ ،‬وٌ ؤ سٍْ نٵ ٓ وٌاټ هى ڈ ا‬
‫غ وو ن ىاٌو ق واْ ؾي ُی غ ُ ڈػ اَی ای د ‪ ُٜ‬وٌ نيٕ ر‬
‫نډیزوانى ٌات‪٥‬هى ڈٕسٹيډی تيد نٵٓ ٘يی تٍ ٸٍاٌ ټنى‪ .‬ڈيُی ټه‬
‫ڈا ڈ‪ٙ‬ا ى ڈیټنيڇ ته زنأة تُ٭ى ڈٕاٴر‪ ،‬ټوؾٽسٍ ته ن‪ ٍ٩‬ڈیٌٔ ى‬
‫ڄی آڊ ڈيُ اٸ٭ی ټه ڈٕسٹڃ اَ ڈا غ وو واٌو زٱيي ٍی وٌ ‪٫ ٠‬‬
‫نوو نډیو ى‪ ،‬خٓ ٌ ـ ڈا ؾيُی غُ ز‪ٝ‬ویٍ ڈي ُ ٌا وٌٺ نٽ ٍو‬
‫أر‪ .‬ؾنيد أر زًټٍاذ تىیهی ‪٬‬ٹڃ»‪.‬‬
‫‪63‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ؾناڊ ټه ڈیتينيڇ يوچ تى ا آڊ ؾه ٌا ټ ه ڈٹث وڂ ‪٬‬ٹ ڃ أ ر‬


‫ی٭نی « غوو غهاڊ ناٌظ» ٌا‪ ،‬ڈٕسٹڃ اَ غوو ڈا ڈ یخ ًیٍو ڄ ی‬
‫تالٴا‪ٜ‬څه تا خًیٍٴسد اید ټ ه غ وو ؾي ُی غ ُ ‪ ٜ‬وٌذ نيٕ ر‬
‫قواْ ڈا ټه ز‪ٙ‬ٽيڃ و نى ى اید غوو‪ ،‬یا اید ‪ ٜ‬وٌذ ٕ سنى اَ‬
‫‪٬‬هى ى ایػاو ٌات‪٥‬هى ڈٕسٹيډی ت يد ٘ يی نٵ ٓ تٍنډ یآین ى‪ ،‬اَ‬
‫ڈازٍیاڄيُچ ٴا‪ٜ‬څه ڈیڀيٍو‪.‬‬
‫ته ‪٬‬ثاٌذ ویځٍ ڈا وٌ ڈياڊ ا٘يا ڈاننى ټٕی ٕسيڇ ټه وٌ ڈٹاتڃ‬
‫خٍو ى ٔينډا ن‪ٕٙ‬سه تٍ ٌ ی خ ٍو ‪ ُٜ ،‬وٌ ا٘ يا غ وو آنه ا ٌا‬
‫ڈ‪ٙ‬ا ى ڈیټنى ڄی وٌ خ‪ٙ‬ر ٍٔ اید ا٘يا ی٭نی وٌ خ‪ٙ‬ر ٍٔ خ ٍو‬
‫ؾيُی غوو نىاٌو‪.‬‬
‫اټنوڊ تٍای وٌیاٴر اید نٽسه ټه ؾځونه نٵٓ ڈ ا ت ه ٘ نانر‬
‫ا٘يا ؤسٍٔی خيىا ڈیټنى (ؾناڊ ټه يوچ ڈیڀویى) ڈډٽ د أ ر‬
‫اید اڈٍ ڈٍتو‪ ٢‬تا٘ى ته‪« :‬انٍِی زيُ و٘ی انٕانی یا زاضيٍ یٻ ٌ ـ‬
‫ناڈٍئی ڈػهوڂ یا ته ‪٬‬څر ویځٍی ټه نوَ ٌ ٘د نيٕر‪».‬‬

‫‪ً ١٠‬تبیج ایي ًظریِ‬


‫اینٕر یٻ ن‪ٍ٩‬یهى ٴٍیثنى وٌ ‪ ٬‬يد ق اڂ تٕ ياٌ ٌای ع ټ ه‬
‫ڈیزواڊ آڊ ٌا ته ا٘ٽاڂ ڀوناڀوڊ وٌ ‪٤‬ی زاٌیم‪ ،‬وٌ ڈي اڊ ن‪ٍ٩‬ی اذ‬
‫ٴڅٕٵی یاٴر اڈٍ َ نيُ زډاچ آڊ ټٕانی ټه و‪٬‬وی «ت ی ‪ٍ٤‬ٴ ی»‬
‫واٌنى ڈیڀوینى ټه ڈا تا یٻ «اقسيا‪٬ ٢‬څډی» ٸ‪١‬ا ذ ڈ یټن يڇ‬
‫خيٍ ډيد ن‪ٍ٩‬یه انى‪.‬‬
‫قاڂ تثينيڇ آیا اید أسىتڄها ؤٌر أر نسایع قا‪ ٜ‬څه اَ آڊ‬
‫ؾيٕر؟‬
‫اڀٍ وٌقٹيٹ ر وٌٺ ڈا ي ر اٸ٭ ی ا٘ يا ت ٍای ڈ ا ڈك اڂ‬
‫٘نانر ڈا ته ‪٨‬وا ٍ اڈوٌ ڈكى و أر‪ ،‬آڊ ‪٤‬وٌ ټه تاوٌیوڊ زایيى‬
‫‪64‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ڈیټننى‪ ،‬خٓ زایيى غوو ی ٻ اٸ٭ي ر ‪٬‬ين ی ني ُ ٰي ٍ ڈډٽ د‬


‫زاټيى اید نٽسه ټه ا٘يا واٌای غوو ٴینٵٕه ٕسنى نا ڈيٍٕ أ ر‪.‬‬
‫ڈطال اڀ ٍ غ وو ازوت وْ ت ٍای ڈ ا اٸ٭ي ر ‪٬‬ين ی أ ر‪ ،‬تاوٌی‬
‫ڈیڀویى ڈكٹٷ نيٕر‪ .‬نډیزواڊ وانٕ ر ټ ه آی ا ازوت وْ ٴٽ ٍ‬
‫ز‪ٝ‬وٌ أر یا اٸ٭ير‪ .‬خٓ قډایر اَ اید ن‪ٍ٩‬یه ټه ٴٽ ٍ ان٭ٽ اْ‬
‫ا٘يا أر ٘ىنی نيٕر‪.‬‬
‫ؾناڊ ټه ڈ‪ٙ‬ا ى ڈی٘وو ڈا تىید زٍزي ة‪ ،‬اٌو ی ٻ اقسػ اظ‬
‫ټاڈال ایى آڄيٕسی ڈی٘ویڇ‪َ .‬یٍا زٵ ا ذ ت يد ای د قٽ ڇ ټ ه ا٘ يا‬
‫غوو نىاٌنى قٽڇ ویځٍ ټ ه ڈ ا اَ غ وو ٘ اڊ نث ٍی ن ىاٌیڇ‪،‬‬
‫ؾنىاڊ نيٕر‪.‬‬
‫ڀٵسيڇ ټه تاوٌی تيد ا٘يا «ٴینٵٕه» «ا٘يا تٍای ڈا» زډيُی‬
‫ٸایڃ أر ڈیڀویى تٌٍٔی «ا٘يا ت ٍای ڈ ا» ڈډٽ د أ ر آڊ‬
‫تٌٍٔی‪٬ ،‬څڇ ناچ واٌو ڄی تٌٍٔی ا٘يا ٴینٵٕه ڈكاڂ أر َیٍا اید‬
‫ا٘يا وٌ ناٌظ ڈا ڈوغوو أر‪.‬‬
‫نسيػهى اید أسىتڂ ؾنيد أر‪:‬‬
‫تاوٌی ‪٬‬څڇ ٌا ڈی خًیٍو‪ ،‬ته ‪٬‬څڇ تا ٌ واٌو ڈینوا ى آڊ ٌا‬
‫ٌ٘ى و ى اَ آڊ غا ټه ‪٬‬څڇ غُ تا ‪ٍ ٤‬و ٍڀون ه ني ٍ ی ڈ ا ٌای‬
‫‪٤‬ثي٭ی اَ ‪٤‬ثي٭ر ڈډٽد نيٕر‪ ،‬وٌ ڈٹاتڃ ‪٬‬څڇ‪ ،‬ی یٻ ڈازٍیاڄيٕ ر‬
‫أر ڄی تا ٘ساب زډاچ ته اید ڀٵسه ڈیاٴُایى ټه ‪٬‬څڇ زنها اَ ‪٨‬وا ٍ‬
‫ا٘يا نثٍ ڈیو ى ڈن‪٩‬وٌ اَ اید ٔهد اید نيٕ ر ټ ه وٌ اٸ٭ي ر‬
‫ؾيُی غُ ڈاو غوو نىاٌو یا ڈاو اى غوو واٌو یا ناڄٹی ڈوغوو‬
‫نيٕر‪ ٍ .‬انٕانی اَ اید ڈٕایڃ نډیزوانى ؾيُی تٵهډ ى نثای ى وٌ‬
‫اید ټاٌ ا وناڄر ټنى‪ .‬اڀ ٍ ٌ ٘ هاى ویځ ٍى ت ٍای وٌٺ «ا٘ يا‬
‫ٴینٵٕه» ڈوغوو أر ڈاننى ایډاڊ ڈ ً ثی‪ ،‬تاوٌی ڈي ڃ ن ىاٌو ت ه‬
‫ڈا ير آڊ خی تثٍو ته نوو قٷ تكص وٌ اید ڈٕایڃ ٌا نډیو ى‪.‬‬
‫‪65‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫خٓ تاوٌی وٌ ٌٴساٌ َن ىڀی تٍن وٌو ت ا ‪٬‬څ ڇ ڈازٍیاڄيٕ ر‬


‫أر‪ ،‬ڈازٍیاڄيٕسی ټ ه غٍئ ر اٴ‪ ٙ‬ای ٴڅٕ ٵهى ن وو ٌا ن ىاٌو‬
‫ڈیټو٘ى زا تا ای ى آڄيٕسه ا اٌو ڈهډ‪ ٝ‬هاى ن‪ ٙ‬وو ت ا ڈ ًا ة‬
‫نُا‪٬‬ی نىا٘سه تا٘ى‪ .‬ته ٸوڂ انځڅٓ وٌ ټساب «تٌٍٔی ای ٴڅٕ ٵی‬
‫ڈازٍیاڄيُچ زاٌیهی» تاوٌی یٻ «ڈازٍیاڄيٕر ٍ٘ڈځيد» أر‪.‬‬
‫وٌنسيػه‪ ،‬ته ‪٬‬څر ٘ٻ وٌ اٌَٖ ‪٬‬ډيٷ ‪٬‬څ ڇ ز‪ ٝ‬وٌ ای د ټ ه‬
‫‪٬‬څڇ خنىاٌی أر‪ ،‬اید ٴڅٕٵه ٔوچ ته ڈا ٔٵاٌٖ ڈ یټن ى ټ ه يؽ‬
‫ڀونه قٹيٹسی تٍای ‪٬‬څڇ ٸایڃ ن‪ٙ‬ویڇ تىید ڈ٭نی ټ ه غٕ سػو ت ٍای‬
‫وانٕسد ټو٘ٗ تٍای خي‪ٍٙ‬ٴر‪ ،‬ټاٌی ‪٬‬ثص تی ضډٍ أر‪.‬‬
‫تاوٌیوڊ ڈیڀوینى‪ٔ :‬اتٹا انٕاڊ نوٌ٘ يى ٌا ‪ ٜ‬ٵكهاى ڈٕ ‪٥‬ف‬
‫ڈیوانٕر اید ‪ٜ‬وٌذ ٌا قٹيٹر ڈیخنىا٘ر آڊ ڈوٸ‪ ٫‬وٌ ا٘سثا‬
‫توو‪ .‬اڈٍ َ ‪٬‬څڇ ته ڈا ڈیڀویى ټه نوٌ٘ يى واٌای ؾن يد ‪ ٜ‬وٌزی‬
‫نيٕر تٍآنٕر ټه اَ زو‪٠‬يف ٍ ؾيُی تٍ ڈیآیى‪ .‬تا ای د غ وو‬
‫ڈا ڈیوانيڇ ټه ٰاڄثا ا٘سثا ڈیټنى َیٍا ؾيُی ټه وی ٍ َ ٔ انسه‬
‫خٍوانسه توو اڈٍ َ وٌ ڇ ڈی٘ٽنى‪ .‬ا٘سثا وی ٍ َ قٹيٹ ر اڈ ٍ َ‪،‬‬
‫ڄی ا٘سثا ٴٍوا أر خٓ تاوٌیوڊ ڈیڀوینى ڈا نډی زوانيڇ تىانيڇ‪،‬‬
‫اَ ٌا ‪٬‬ٹڃ نډیزواڊ ته ؾيُی ڈ‪٥‬ډ د ٘ى‪ ،‬ڄی اڀٍ ٌا هاى ویځٍی‬
‫ٰيٍ اَ ‪٬‬ٹڃ‪ ،‬ڈاننى ایډاڊ ڈ ً ثی او‪ ٬‬ا ټن ى ټ ه ت ه قٹ ایٷ ڈ‪٥‬څ ٷ‬
‫ٌ ثٍیډاڊ نډایى‪ ،‬قسی ‪٬‬څڇ نثایى ڈا ٌا اَ ا‪٬‬سٹاو ته اید ٌا ڈان‪٘ ٫‬وو‪.‬‬
‫تىید زٍزية تا ټأسد اَ اٌَٖ ‪٬‬څڇ ا‪٬‬سٹاو ته آڊ‪ ،‬تاوٌیوڊ ٌا ٌا‬
‫تٍای تاَڀ‪ٙ‬ر ته ٔوی ڈًا ة ډواٌ ڈیټننى‪.‬‬

‫‪ ١٠‬چگًَِ ثبیذ ایي اظتذاللْب را رد ورد؟‬


‫ویىیڇ ټه ڈازٍیاڄيٕسها تٍای اضثاذ ن‪ٍ٩‬یاذ نوو نه زنها اَ ‪٬‬څ ڇ‬
‫تڅٽه اَ زػٍته ڇ أسٵاو ڈیټننى َیٍا تٍای ن‪٩‬اٌذ وٌ نس ایع ‪٬‬څ ڇ‬
‫‪66‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ڈٵيى أر‪ .‬ته ٔيڅهى «ڈِالٺ ‪٬‬ډ ڃ» ڈ یز واڊ وانٕ ر ا٘ يا ٌا‬


‫٘نانر‪.‬‬
‫تاوٌیوڊ ڈیڀوینى اضثاذ غوو یا ‪ ٬‬ىچ غ وو غه اڊ ن اٌظ‬
‫ڈكاڂ أر‪ .‬ڄی ڈا تٍ اضٍ زػٍته ڈ یوان يڇ ټ ه غه اڊ ا٘ يای آڊ‬
‫غوو واٌنى‪ ،‬ز‪ٝ‬وٌ ڈا اَ ا٘يای ناٌظ ‪ٜ‬كيف ٌ ات‪٥‬ی ټ ه ت يد‬
‫ڈا ا٘يا تٍٸٍاٌ ٘ى اٸ٭ی أر‪.‬‬
‫انځڅٓ وٌ ټساب ناڈثٍو ڈینویٕى‪« :‬ڄك‪ ٩‬هاى ټ ه ڈ ا ا٘ يا ٌا‬
‫ڈوٌو أس٭ډاڂ نوو ٸٍاٌ ڈیو يڇ‪ ،‬تٍ ‪٤‬ثٷ ‪ٜ‬ٵازی ټه وٌ ای د ا٘ يا‬
‫ڈ‪ٙ‬ا ى ڈیټنيڇ‪ ،‬ؤٌسی ناؤٌسی اوٌاټاذ قٕی نوو ٌا زك ر‬
‫ڈُىاٸه ٘ىیى زكٹيٷ ټاٴی ڈیڀ ًاٌیڇ‪ ،‬اڀ ٍ ای د اوٌاټ اذ ٰڅ ‪٣‬‬
‫توو‪ ،‬ٸ‪١‬ا ذ ڈا وٌتاٌ ى أس٭ډاڂ اید ا٘يا نيُ ڈ یتایٕ سی ٰڅ ‪ ٣‬وٌ‬
‫آیى آَڈای‪ٙ‬هاى ڈا ڈیتایٕسی ته ؾيُی نيانػاڈى ڄی قاڂ ټ ه ڈ ا‬
‫زوٴيٷ یاٴسه ته ڈٹ‪ٝ‬ى نوو ڈیٌٔيڇ ڈیتينيڇ ټه ٘يی تا ز‪ٝ‬وٌاذ‬
‫ڈا ڈواٴٷ ڈ‪٥‬اتٷ أر تا ىٴها نوأسهاى ڈا وٌ ڈوٸ‪ ٫‬أس٭ډاڂ‬
‫ٔاَڀاٌ وٌ ڈیآیى‪ ،‬خٓ اید نوو وڄيڃ ڈطثسی أر ټه اوٌاٺ ڈا اَ‬
‫٘يی نوا‪ ٚ‬آڊ‪ ،‬تا اٸ٭ير ناٌغی ز‪٥‬ثيٷ ڈیټنى ٍ ت اٌ ټ ه‬
‫ڈا (وٌ ٘نانر ٘يی) ته ‪٬‬ىچ ڈوٴٹيسی تٍٔيڇ ڈ٭ډوت خ ٓ اَ ان ىٺ‬
‫َڈاڊ‪٬ ،‬څر اید ‪٬‬ىچ زوٴيٷ ٌا وٌ ڈییاتيڇ ڈ‪ٙ‬ا ى ڈ یټن يڇ ټ ه‬
‫ڈُىٌټازی ټه ‪٬‬ډڃ ڈا تٍ آنها ڈثسنی توو‪ ،‬یا ٔ‪٥‬كی ناٸ‪ ٛ‬ت وو‬
‫یا ڈهڅو‪ ٢‬تا نسایع ڈُىٌټاذ ویځٍ‪ ،‬ته نكوی ټه یٻ اقسياظ ‪ ٜ‬كيف‬
‫وٸيٷ ٌا نډیزوانٕر زاڈيد ټن ى‪ .‬ز ا آڊ غ ا ټ ه ڈ ا وٌ أ س٭ډاڂ‬
‫٘ایٕسه ى قواْ نوو ڈوا‪٨‬ثر ته نٍظ ڈیو يڇ ‪٬‬ډڃ نوو ٌا وٌ‬
‫قى و ڈُ ىٌټازی ټ ه ت ه نك و ٘ایٕ سهاى قا‪ ٜ‬ڃ ٘ ى ت ه ‪ ٤‬وٌ‬
‫تٍاَنى اى ته ټاٌ ٌٴسه‪ ،‬ڈكى و ڈیٔاَیڇ‪ ،‬ڈیتينيڇ ټه نسایع ‪٬‬ډڃ ڈا‬
‫ٔاَڀاٌی ڈُ ىٌټاذ ٌا ت ا ‪٤‬ثي٭ ر ‪٬‬ين ی ا٘ يا اوٌاٺ ٘ ى ‪ ،‬ضات ر‬
‫‪67‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ڈیټنى‪ .‬وٌ يؽ ڈوٌوى ته اید نسيػه نٍٔيىیڇ ټه ڈُ ىٌټاذ قٕ ی‬


‫ڈا تا وا٘سد ټنسٍڂ ‪٬‬څډی وٌ ي د ڈا ز‪ٝ‬وٌازی اَ غهاڊ ناٌظ ایػاو‬
‫ڈیټنى ټه اَ قيص ڈا ير نا ٔاَڀاٌ تا اٸ٭ير تا٘ى یا یٻ ‪٬‬ىچ‬
‫ڈواٴٹر تا‪٤‬نی تيد غهاڊ ڈُىٌټاذ قٕی ڈا غوو وا٘سه تا٘ى»‪.‬‬
‫ڈطاڄی ٌا ټه انځڅٓ آ ٌو ڈا نيُ وٌ ای د غ ا زٽ ٍاٌ ڈ یټن يڇ‬
‫«وڄيڃ غوو خووینٿ‪ ،‬نوٌوڊ آنٕ ر»‪ .58‬اڀ ٍ ای د ٰ ًا غ وو‬
‫نىا٘ر اڀٍ ٴٹ‪ ٣‬ز‪ٝ‬وٌی تيٗ نثوو‪ ،‬خٓ نوٌوڊ آڊ ڈی تایٕ سی‬
‫ڀٍٔنځی ڈا ٌا ٌٴ‪ ٫‬نٽنى‪.‬‬
‫تىید زٍزية‪٘ ،‬نانر ا٘يا خی تٍوڊ ته اید ټ ه ز‪ ٝ‬وٌاذ اَ‬
‫اٸ٭ير ن‪ٙ‬اذ ڈیڀيٍو ټاڈال ڈيٍٕ أر‪ .‬تٍای ڈا ڈيٕ ٍ أ ر ټ ه‬
‫ڈ٭څوڈاذ ‪٬‬څډی ٌا ته ٔيڅهى زػٍته ‪ٜ‬ن٭ر (ټه ز٭ثيٍ ‪٬‬څډی نسایع‬
‫ن‪ٍ٩‬ی ‪٬‬څ ڇ أ ر) ټنس ٍڂ ټن يڇ‪ .‬ؾ وڊ ڈ ا ڈ یز وانيڇ ټ ائوؾوی‬
‫ڈ‪ ٝ‬نو‪٬‬ی تٕ اَیڇ‪ .‬خ ٓ ‪٬‬څ ڇ ت ه ټ ائوؾو ت ه ‪٬‬ن واڊ ی ٻ «٘ يی‬
‫ٴینٵٕه» ٘نانر واٌو‪.‬‬
‫خٓ ڈیتينيڇ ټه غٕسػوی اید ټه (ق ٷ تاټيٕ ر) ت ی ٴای ى‬
‫نيٕر َیٍا اید ‪٬‬څڇ أر ټه تا غوو ا٘ سثا ازی ټ ه ڈډٽ د أ ر‬
‫ڈٍزٽة ٘وو تاَ‪ ،‬ؾناڊ ټه زػٍته وٌ ٍ ڈٍقڅهاى ضاتر ڈیټنى قٷ‬
‫تا ا ٔر‪.‬‬

‫‪ً ١٠‬تیجِ‬
‫اَ ٸٍڊ يػى ڇ ته ت٭ى تناته ڀٵسهى زنی ؾنى اَ ڈسٵٽٍین ی ټ ه‬
‫ټڇ تيٗ اَ تاوٌی وڊ اٴٽ اٌی ٌا ت ه ٸ ٍ‪ ٞ‬ڀٍٴس ه ان ى ڈ‪ ٙ‬ا ى‬
‫ڈیټنيڇ ټه اید ٴڅٕٵه ڀ ا ت ه ٔ ډر ڈازٍی اڄيُچ ڀ ا ت ه ٔ ډر‬
‫ایى آڄيُچ ټ‪ٙ‬يى ٘ى أ ر‪ ،‬ډ اڊ ‪ ٤‬وٌ ټ ه ڄن يد ڈ یڀوی ى وٌ‬
‫ڄٵاٴهى ټڅډاذ نو قسی ڀا تا أسٵاو اَ ‪٬‬څڇ تٍای ڈكٽڇ ټاٌی وٌ‬
‫‪68‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫أسىتڄهاى نوو ٘اڊ ټاٌی غُ تهڇ آڈيهسد اید و ڈثك ص ٴڅٕ ٵی‬
‫نډیټننى تىید زٍزية تٍای تٍنی اَ اٴٍاو‪ ،‬ٴڅٕٵهى ڈسنأ ثی ت ه‬
‫غوو ڈی آ ٌنى زا آنها ت ه آٔ انی ا‪ ٬‬الچ واٌن ى ټ ه ای ى آڄيٕ ر‬
‫نيٕسنى َیٍا غٍاذ آڊ ٌا نىاٌنى ټ ه أ سىتڄهاى ن وو ٌا ز ا آن ٍ‬
‫ونثاڂ ټننى‪َ ،‬یٍا نډیزواننى خيځيٍ تا٘نى‪.‬‬
‫انځڅٓ وٌ ټساب ناڈثٍو ڈیڀوی ى‪« :‬آڀنؤسيٕ يُچ ؾيٕ ر؟‬
‫ٰيٍاَ یٻ ڈازٍیاڄيُچ ٍ٘ڈځيد؟ أسنثا‪ ٢‬آڀنؤسيٕيٕر اَ ‪٤‬ثي٭ ر‬
‫ټاڈال ڈازٍیاڄيٕسی أر‪ .‬غهاڊ ‪٤‬ثي٭ر‪ٍٔ ،‬أٍ زات‪ ٫‬ٸ وانيد أ ر‬
‫يؽ ڀونه وناڄ ر ن اٌغی وٌآڊ ڈ وضٍ نيٕ ر‪ .‬ڄ ی آنه ا ا‪ ٠‬اٴه‬
‫ڈیټننى ڈا وڄيڅی تٍای زایيى یا انٽاٌ غ وو ی ٻ ٕ سی وٌ ٌای‬
‫‪٬‬اڄڇ ٘نانسه ٘ى نىاٌیڇ‪».‬‬
‫تىید زٍزية اید ٴڅٕٵه‪ ،‬تاَی ایى آڄيٕسها ٌا زٽٍاٌ ڈ یټن ى‬
‫اَ آڊ غ ا ټ ه وٌ اقسػاغ اذ ن وو خيځي ٍ نيٕ سنى ٔ ٍانػاچ ت ه‬
‫ایى آڄيُچ ڈیٌٔنى‪ .‬ڄنيد ڈیڀویى‪« :‬تاوٌی ٌا تسٍا٘يى‪ ،‬ایى آڄيٕر‬
‫خيىا ڈی٘وو»‪.‬‬
‫ویىیڇ ټه اَ تيد ڈازٍیاڄيٕسها ایى آڄيٕسها قٷ تا ټىاچ ‪ٍ ٤‬ٲ‬
‫أر اینٻ ڈیتينيڇ‪ ،‬آڊ ن‪ٍ٩‬یهاى ټه او‪٬‬ای زڅٵيٷ اید و ڈٽسة‬
‫ٌا وا٘ر ټاٌی غُ قډایر اَ ایى آڄيُچ نډیټنى‪ .‬خأم ٔ وڈی ت ه‬
‫خٍٔٗ أأی ٴڅٕٵه نډیو ى‪ ،‬خ ٓ نسيػ ه ڈ یڀي ٍیڇ ټ ه ٴڅٕ ٵه‬
‫ٔوڈی غوو نىاٌو‪.‬‬
‫‪69‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ٸٕډر و چ‬

‫ڈازٍیاڄيُچ ٴڅٕٵی‬
‫‪70‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ٴ‪ٝ‬ڃ ا ڂ‬

‫هبدُ ٍ هبدیَى‬
‫‪ ١5‬ز٭ٍیٳ ڈاو‬
‫‪ ١١‬ز وٌیهاى ڈسٍاوٲ ڈاو‬
‫‪ ١9‬ڈاو وٌ ن‪ ٍ٩‬ڈاو ڀٍایاڊ‬
‫‪ ١٩‬ڈاو ڀٍایاڊ ؾځونه ڈاو ٌا ز‪ٍٙ‬یف ڈیټننى؟‬
‫‪ ١1‬نسيػه‬

‫ت٭ى اَ اید ټه اٴٽاٌ ‪٬‬ډوڈی ڈ او ڀٍای اڊ أ سىتڄهاى ټڅ ی‬


‫آنها تٍ ‪٬‬څي ه ٴڅٕ ٵهى ای ى آڄيٕ سی‪ ،‬ت اتنٍ ن‪٥‬ا اى ٴڅٕ ٵهى‬
‫تاوٌیوڊ ڈ‪ٙ‬ه‪ ٛ‬ڈ٭څوچ ٘ى‪ ،‬اینٻ اَ اید ڈ‪٥‬اڄ٭اذ نسيػه ڀٍٴس ه‬
‫وتیڃ ڈ اوی ن وو ٌا ت ا خأ م واوڊ ت ه و خٍٔ ٗ َی ٍ أ سكٽاچ‬
‫ڈیته‪ٙ‬يڇ‪:‬‬
‫‪ ١5‬ڈاو ؾيٕر؟‬
‫‪ ١١‬ڈاوی تووڊ ی٭نی ؾه؟‬

‫‪ ١٠‬هبدُ چیعت؟‬
‫ا ډير ڈ‪٥‬څة‪ :‬تٍای قڃ ٍ ڈٕ څهاى تای ى خٍٔ‪ ٙ‬ها ٌ ٘ د‬
‫ا‪٠‬ف ‪ٍ٤‬ـ ٘وو‪ ،‬ڄی‪ ،‬وٌ اید ڈوٌو‪ ،‬واوڊ غواب ٸان‪ ٫‬ټننى ټ اٌ‬
‫ٔاو اى نيٕر‪ .‬تٍای ٌٔيىڊ ته ڈٹ‪ٝ‬وو تایى تٍای ڈاو یٻ ز وٌی‬
‫ٔانر‪.‬‬
‫ڈ٭ډوت‪ ،‬ڈٍوچ اید ‪٤‬وٌ ز‪ٝ‬وٌ ڈیټننى ټه ڈ او ‪ ،‬ؾي ُی أ ر‬
‫‪71‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ڈٹا چ ٔهر ټه ته ڄډٓ وٌآیى‪ .‬وٌ یوناڊ تأساڊ نيُ ڈاو ته ای د‬


‫٘ٽڃ زو‪ٜ‬يٳ ڈی٘ى أر‪.‬‬
‫اڈٍ َ ڈا وٌ ٔایهى ‪٬‬څوچ ڈیوانيڇ ټه اید ز٭ٍیٳ ن‪٥‬أر‪.‬‬

‫‪ ١٠‬تئَریْبى هترادف هبدُ‬


‫(ڈٹ‪ٝ‬وو آنٕر ټه ٍؾه ٔاو زٍ اڈٽاڊ وا٘سه تا٘ى ز وٌیه اى‬
‫ڈٍتو‪ ٢‬ته ڈاو ز‪ٍٙ‬یف ٘وو تى ڊ اید ټه نوأسه تا٘يڇ اٌو ڈٵهوچ‬
‫‪٬‬څډی آڊ ت‪ٙ‬ویڇ)‪.‬‬
‫وٌ یوناڊ ڈاو ٌا ؾي ُی ٔ هر ڈ یخنىا٘ سنى‪ ،‬ټ ه تسوان ى ت ه‬
‫اغُای تی ٘ډاٌ زٹٕيڇ ٘وو‪ .‬ڈیڀٵسنى ٍٔانػاچ ته ڈٍقڅهاى نوا يڇ‬
‫ٌٔيى ټه ویځٍ اغُای ڈاو زٹٕيڇ تٍواٌ نهوا نى توو اید اغُای‬
‫نٍُو ٌا «ازڇ» ناڈيىنى (ی٭نی ٰيٍ ٸاتڃ زٹٕيڇ) تن اتٍ ای د ی ٻ ڈي ُ‬
‫‪٬‬ثاٌذ ڈی٘وو اَ یٻ ڈ‪ٙ‬ر ازڇ‪ .‬ڇ ؾنيد ز‪ٝ‬وٌ ڈیټٍونى ټه اید‬
‫ازډها تا ڇ زٵا ذ واٌنى‪ ،‬خاٌ اى ڄي ُ ڀ ٍو ٕ سنى ڈط ڃ ازډه اى‬
‫ٌ ٰد‪ ،‬خاٌ اى ویځٍ َتٍ ٍٔ ټع‪ ،‬ڈطڃ ازډه ایی ټ ه وٌ ٔ ٍټه‬
‫غوو واٌنى‪.‬‬
‫ا ڄيد ټٕی ټه اید ز وٌی ٌا تني اڊ نه او وڈوټٍی ر یٽ ی اَ‬
‫ڈاو ڀٍایاڊ آڊ ‪ ٍٝ٬‬توو‪ ،‬ڇ ا ٔر ټه تٍای نهٕسيد تاٌ ټو٘يى‬
‫زا تٍای غهاڊ ز٭ثيٍی ڈاوی خيىا ټنى‪ .‬اَ غډڅه‪ ،‬ا ز‪ ٝ‬وٌ ڈ یټ ٍو‬
‫ټ ه غٕ ڇ آوڈ ی اَ ازډه اى ن‪ ٙ‬د َت ٍ ٔ انسه ٘ ى ڄ ی ٌ ـ‬
‫زوو ایٕر اَازډهاى ڄ‪٥‬يٳ‪ ،‬ؾوڊ ته غوو ن ىایاڊ ڈس٭ ىو ٸای ڃ‬
‫توو ‪٠‬ډنا ڇ ڈینوأر ٍ ؾيُی ٌا تٍ خایهى ٌ ٖ ڈاوی نوو‬
‫زوغيه ټنى ڈ٭سٹى توو ټه نىایاڊ ڇ اَ ازډهاى (تی نهایر ڄ‪٥‬ي ٳ)‬
‫ٔانسه ٘ى انى‪ .‬تناتٍ اید‪ ،‬اَ ا‪ٝ٬‬اٌ ټهد انٕاڊ وٌ‪ٜ‬ىو ٘نانسد ازڇ‬
‫توو أر وٌ و ٌاڊ ٸٍ ڊ ٔ‪٥‬ی تٍ ز وٌیهایی ټه یونانياڊ ٌاغ ‪٫‬‬
‫‪72‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ته ازڇ واو انى ؾيُی ا‪٠‬اٴه ن‪ٙ‬ى‪ .‬زا ٸٍڊ نوَو ڇ ټه اید ز وٌی ت ه‬
‫‪٤‬وٌ أأی ٍٔ ‪ٜ‬وٌزی ته نوو ڀٍٴر‪ .‬وٌ اید و ٌ ‪ ،‬اید ‪ ٤‬وٌ‬
‫ٴٽٍ ڈیټٍونى‪ ،‬ټه ڈاو ته ازډه ا زٹٕ يڇ ڈ ی٘ وو ازډه ا اغ ُای‬
‫ٕسنى تٕياٌ ٔهر ټه ڇ ویځٍ ٌا غًب ڈیټنن ى‪ ،‬ویځ ٍ ز وٌی‬
‫یونانی ا ټناٌ َو ٘ى اید ازډها ڄي ُ ٔ ٍټع نثوون ى‪ ،‬اڈ ا ڇ‬
‫ؾناڊ ته ٔهسی زٹٕيڇ ناخًیٍی‪ ،‬وا٘سد غايته نٕثر ته ڇ ویځٍ‬
‫٘نانسه ڈی٘ىنى‪.‬‬
‫خي‪ٍ ٙ‬ٴر زٽاڈ ڃ ت ه ‪٬‬څ وچ اغ اَ واو ز ا ن‪ٍ٩‬ی اذ وٸي ٷ‬
‫‪ٍٜ‬یكی خيىا ټٍو ته ټُنه ڈاو تي‪ٙ‬سٍ ٸوٲ قا‪ٜ‬ڃ نډای ى‪ .‬اڈ ٍ َ‬
‫ضاتر ٘ى أر ټ ه از ڇ ‪٬‬ث اٌذ اَ ڈٍټ ُی أ ر ټ ه ی ٻ ن و‪٪‬‬
‫ٔ ياٌاذ ٌی ُ وٌ ق اڂ خٍاټن ىڊ تاٌ ای اڄٽسٍیٽ ی‪ ،‬و ٌ آڊ وٌ‬
‫ڀٍوٖ أر‪.‬‬
‫ڈٍټُ یا ٕسه ى ازڇ نوو نيُ زٍټيث ی اَ ڈ واو تٕ ياٌ ڈهسڅ ٳ‬
‫أر‪ .‬ڈاو زٍټيثی أر اَ یٻ زوو ازڇ اڀٍ ڈا ٸسی ؤسډاڊ ٌا‬
‫ٌ ی ڈيُ ڈیڀًاٌیڇ اقٕاْ ڈٹا ڈر ڈیټنيڇ‪ ،‬تٍای آنٕر ټ ه ت ا‬
‫ڈٹاویٍ ٰيٍ ٸات ڃ ٘ډاٌ٘ ی اَ ای د تاٌ اى اڄٽسٍیٽ ی ټوؾ ٻ‬
‫‪ٍ٠‬ته ایی ټه اَ اید ٔيٕسډهاى نٍُو ازڇ ڈ یٌٔ ى‪ ،‬تٍن وٌو خي ىا‬
‫ڈی٘وو‪.‬‬
‫ت ه ای د ز وٌی غىی ى وٌ ز٭ٍی ٳ ڈ او ‪ ،‬ز وٌیاى ټ ه ت ا‬
‫زػٍته اى ‪٬‬څډی ڇ ضاتر ڈی٘ وو‪ ،‬ای ى آڄيٕ سها ت ه ‪٤‬٭ن ه ڀٵسن ى‪:‬‬
‫«ویځ ٍ ڈ او ی ٔ هر ٌو ٘ ى! خ ٓ ڈ او ا‪ ٜ‬ال غ وو ن ىاٌو!‬
‫ڈاو ڀٍایاڊ ټه ٴڅٕٵهى نوو ٌا تٍ ا‪ٜ‬ڃ ڈاو أسواٌ ټٍو انى ویځٍ‬
‫تی وڄيڃ تٍ اڊ ٘ىنى! ڈاو نٵی ٘ى!»‪.‬‬
‫تایى ڀٵر ټه اید ٔثٻ أسىتڂ زا یٻ ؾن ىی ني ُ ڈوٴٹي ر‬
‫خيىا ټٍو َیٍا قسی ؾنى نٵٍ ڈاٌټٕيٕ ر‪ ،‬ی٭ن ی ٴيڅٕ وٲ ڈ اوی‪،‬‬
‫‪73‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫‪٬‬ٹایى ٘اڊ ڈسُڄُڂ ٘ى اڈا انٽاٌ ڈاو نڅ‪ ٣‬ڈثكص ټٍوڊ أر‪َ ،‬یٍا‬
‫اید ا‪٤‬ال‪٬‬اذ وٌتاٌ ى ٔاَڈاڊ ازڇ ڈ٭څوڈاذ زاَ اى ته ؤر ڈیو ى‬
‫ټه تي‪ٙ‬سٍ ‪ٍٜ‬اقر واٌو‪.‬‬

‫‪ .٠‬هبدُ در ًظر هبدُ گرایبى‬


‫تٍای ٌ ٘د ٘ىڊ اید ڈو‪٠‬و‪ ٪‬نا ڀُیٍ تایى ت ه و نٽس ه زوغ ه‬
‫ټٍو‪:‬‬
‫‪ ١5‬ڈاو ی٭نی ؾه؟‬
‫‪ ١١‬ڈاو ؾځو نه ؾيُی أر؟‬
‫غواتی ټه ڈاو ڀٍایاڊ ته خٍٔٗ ا ڂ ڈیو نى‪ ،‬اینٕر ټه ڈاو‬
‫اٸ٭يسی أر ناٌغی ڈٕسٹڃ اَ ي د تٍای تٹاى نوو ڈكساظ ته‬
‫ز‪ٝ‬وٌ ڈا نيٕر‪ .‬ڄنيد وٌاید تاٌ ڈ یڀوی ى‪« :‬ز‪ ٝ‬وٌ ڈ او غ ُ آڊ‬
‫قٹيٹر ‪٬‬ينی ټه ته اقٕاْ ڈا ٌٔيى أر ؾيُ ویځٍی نيٕر»‪.‬‬
‫اڈ ا وٌ غ واب خٍٔ ٗ و چ «ڈ او ؾځون ه ؾيُیٕ ر؟»‬
‫ڈاو ڀٍایاڊ ڈیڀوینى «غواب اید ٔ واڂ تا ڈا نيٕ ر‪ ،‬ت ه ‪٬‬ه ى ى‬
‫‪٬‬څڇ أر»‪.‬‬
‫غواب ا ڂ اَ ا‪ٝ٬‬اٌ ٸىیڇ زا ته اڈٍ َ زٱييٍ نياٴسه أر‪.‬‬
‫غواب و چ زٱييٍ ټٍو تایى ڇ زٱييٍ تٽنى َیٍا تٕ سځی ز اچ‬
‫ته ‪٬‬څوچ ڈيُاڊ ڈ٭څوڈاذ ت‪ٍ ٙ‬ی واٌو نډ یزوان ى غ واب ض اتسی‬
‫وا٘سه تا٘ى‪.‬‬
‫اټنوڊ ڈالق‪٩‬ه ڈی٘وو ټه ؾاٌ اى نيٕر غُ ای د ټ ه ڈٕ څه‪،‬‬
‫ٌ ٘د ڈ‪ٍ٥‬ـ ٘وو زا ته ایى آڄيٕسها ڈػاڂ ن ى يڇ ای د و ٔ واڂ ٌا‬
‫ڈهڅو‪ ٢‬تٽننى‪ .‬ٸ‪٥‬٭ا اید و ٌا تایى اَ ڇ غىا ټٍو ن‪ ٙ‬اڊ واو ټ ه‬
‫ڈهڇ ډاڊ غواب ا ڂ أر ټه ډواٌ نُو ڈا ضاتر توو أر‪.‬‬
‫َیٍا زنها «ن‪ٝ‬و‪ٜ‬ير» ڈاو ټه ٸثوڂ آڊ‪ ،‬ڈازٍیاڄيُچ ٴڅٕٵی ٌا‬
‫‪74‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫زو‪ٜ‬يٳ ڈیټنى‪ ،‬ډاڊ غوو وا٘سد یٻ اٸ٭ير ‪٬‬ينی أ ر ټ ه‬


‫وٌ ناٌظ اَ ‪٠‬ډيٍ ڈا ڈوغوو تا٘ى‪.‬‬

‫‪ ١٠‬آى چِ وِ هوبدُگرایوبى راجوغ ثوِ هوبدُ تصوریح‬


‫هیوٌٌذ‪.‬‬
‫اڀٍ ڈا ته ‪٬‬څر ڈ‪ٙ‬ا ى ‪ ،‬ز‪ ٝ‬ىیٷ ټن يڇ ټ ه ڈ او وٌ ن اٌظ اَ‬
‫ي د ڈا ڈوغوو ڈیتا٘ى ‪٠‬ډنا اید ٌا ڇ ز‪ٍٝ‬یف ټٍو ایڇ ټه‪:‬‬
‫‪ ١5‬ڈاو وٌ َڈاڊ ڈٽاڊ غوو واٌو‪.‬‬
‫‪ ١١‬ڈاو وٌ قٍټر أر‪.‬‬
‫ایى آڄيٕسها وٌ اید َڈينه ڀډاڊ ڈیټننى َڈ اڊ ڈٽ اڊ ٔ انسه‬
‫ٴٽٍ ڈأر (تٍای ا ڄيد تاٌ ټانر ای د ٴٍ‪ ٠‬يه ٌا خ يٗ ټ‪ ٙ‬يى) وٌ‬
‫ن‪ ٍ٩‬آنها‪ ،‬ڈٽاڊ ‪٬‬ثاٌذ اَ ٘ٽڅی أر ټه ڈا ته ا٘يا واو ایڇ‪ ،‬ڈٽ اڊ‬
‫وٌ ٴٽٍڈا أر‪َ ،‬ڈاڊ ڇ تىید ‪ٍ٤‬یٷ‪.‬‬
‫ڈاو ڀٍایاڊ تٍ‪٬‬ٽٓ ڈى‪٬‬ی ٕسنى ټه ڈٽاڊ وٌ ي د ڈا نيٕ ر‪،‬‬
‫تڅٽه اید ڈایيڇ ټه وٌ ڈٽاڊ ٕسيڇ ته ‪٬‬ال اي‪٬‬اڊ واٌن ى ټ ه َڈ اڊ‬
‫ٍ٘‪ ٢‬اغثی أر تٍای ڀً٘ر ‪٬‬ډٍ‪ ،‬نسيػه ڈیڀيٍن ى ټ ه ڈ او‬
‫‪٬‬ث اٌذ اَ ؾي ُی أ ر ټ ه ن اٌظ اَ ي د‪ ،‬وٌ ڈٽ اڊ َڈ اڊ‬
‫تا٘ى‪ ....‬قاڄ ر ٘ ٽڃ ا‪ ٜ‬څی ڈوغ وواذ ڈٽ اڊ َڈ اڊ أ ر‬
‫ڈوغوو ناٌظ اَ َڈاڊ ډاڊ ٸىٌ ٴٍ‪ ٞ‬اقډٹانهای أر ټه ڈوغوو‬
‫ناٌظ اَ ڈٽاڊ‪(.‬ٴٍوٌیٻ انځڅٓ)‬
‫ڈا ٴٽٍ ڈیټنيڇ ټه غىا اَ ي د انىی‪ٙ‬هى ڈا قٹيٹر ڈٕسٹڅی‬
‫غوو واٌو‪ .‬ډه ى ڈا ایډاڊ واٌیڇ ټه غهاڊ خيٗ اَ ڈا غوو وا٘سه‬
‫خٓ اَ ڈا ڇ تاٸی نوا ى توو‪ .‬ڈا ٸثوڂ واٌیڇ ټه ونيا ت ٍای تٹ ای‬
‫نوو اقسياغی ته ڈا نىاٌو‪ .‬ڈ‪٥‬ډ د ٕسيڇ ټه ٴالڊ ٘هٍ غوو واٌو‪.‬‬
‫قسی ٸسی ټه ٴٽٍٖ ٌا نٽنيڇ‪ ،‬ته ډاڊ ‪ٍ٤‬یٷ ټه و ها ُاٌ ٘ هٍ‬
‫‪75‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫غوو واٌنى ټه ٍڀُ ڈ ا آنه ا ٌا نىی ى ای ڇ أډ‪ ٙ‬اڊ ٌا ڇ تڅ ى‬


‫نيٕسيڇ‪ ،‬قاڂ آڊ ټه ڈوغوو ٕسنى‪ .‬اید ‪٬‬ٹيى ى ‪٬‬ډوڈی نو‪ ٪‬ت‪ٍٙ‬‬
‫أر‪٬ .‬څوچ اڈٍ َ اغاَ واو انى ټه اید أسىتڂ ؾن اڊ ٸ‪٥‬٭ي ر‬
‫أسكٽاڈی خيىا ټنى ټه زډاچ قٹه تاَیهای ایى آڄيٕسی ٌا اَ ڈي ىاڊ‬
‫تىٌ ټنى‪.‬‬
‫«‪٬‬څوچ ‪٤‬ثي٭ی ته ‪٤‬وٌ ڈطثر ز‪ٝ‬ىیٷ واٌو ټه َڈ يد وٌ ق اتزی‬
‫َیٕسه ټه ن ه انٕ اڊ وٌ آڊ ت وو ن ه يؽ ن و‪ ٪‬ڈوغ وو َن ى اى‬
‫ڈیزوانٕسه وٌ آڊ ن‪ٙ‬و نډا ټنى‪ .‬ڈاو ى آڄی خىیى ایٕر ټه ت٭ى ا‬
‫‪٤‬ی زٽاڈڃ تٕياٌ ‪٤‬وتنی خىیىاٌ ٘ى أر» (ڄنيد)‪.‬‬
‫تناتٍ اید ‪٬‬څڇ وڄيڅی ته ؤر ڈا ڈيى ى ټه ڈاو وٌ َڈاڊ ڈٽاڊ‬
‫أر‪ ،‬وٌ ‪٬‬يد قاڂ‪ ،‬واٌای قٍټر أر‪ .‬اید ڈ‪٥‬څة آنٍ ټ ه ت ه‬
‫ٔيڅهى ‪٬‬څوچ غىیى تٍای ڈا ضاتر ٘ى أر ا ډي ر تٕ ُایی واٌو‬
‫َیٍا تٍ قٕة آڊ‪ ،‬ز وٌی ټهنه خؤ يى اى ټ ه ڈ یڀٵ ر ڈ او‬
‫ٸاتڅير قٍټر نىاٌو‪ ،‬وٌ ڇ ڈیٌیُو‪.‬‬
‫«قٍټر ټيٵير غوو نا‪ٜ‬ير غووی ڈاو أر‪ ....‬ڈاو‬
‫تى ڊ قٍټر ډانٹىٌ وٌٺ ن‪ٙ‬ىنی أر ټه قٍټر تى ڊ ڈ او »‬
‫(انځڅٓ)‬
‫ڈا ڈیوانيڇ ټه ونيا وٌقاڄر ټنونی قا‪ٜ‬ڃ ی ٻ ٌ٘ سه زٽاڈ ڃ‬
‫ټڅی أر ی٭نی نسيػهى یٻ قٍټر ت‪ ٥‬ی ڈ ىا چ أ ر‪ .‬این ٻ‬
‫خٓ اَ اضثاذ غوو ڈاو تایى ز‪ٍٝ‬یف ټنيڇ ټه‪« :‬غهاڊ غ ُ ڈ او ى‬
‫ڈسكٍٺ ؾيُ ویځٍی نيٕر اید ڈاو ى ڈسكٍٺ نډیزوانى غُ وٌ‬
‫ڈٽاڊ َڈاڊ قٍټر ټنى‪( ».‬ڄنيد)‬

‫‪ً ١٠‬تیجِ‬
‫اَاید زكٹيٹاذ نسيػه ڈیڀيٍیڇ ټ ه ٴ ٍ‪ ٞ‬ياذ اَڄ ی‪ ٌ« ،‬ـ‬
‫‪76‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ناڄ‪ ،»ٛ‬ناڄٷ یٽسا‪ ،‬اڈٽاڊ خًیٍ نيٕر َی ٍا ن اڄٹی ټ ه ن اٌظ اَ‬


‫ڈٽاڊ َڈاڊ تا٘ى‪ ،‬ؾيُیٕر ټه نډیزوان ى غ وو وا٘ سه تا٘ ى‬
‫ڀٍنه تایى ته ډاڊ ایى آڄيُچ ‪ٍ٬‬ٴانی ڈسؤڃ ٘ى ٍ ن و‪ ٪‬تٌٍٔ ی‬
‫‪٬‬څډی ٌا ټناٌ َو‪ ،‬زا تسواڊ ته غوو ياذ تاٌی ټ ه ن اٌظ اَ َڈ اڊ‬
‫أر‪ ،‬ٸایڃ ٘ى‪ ،‬تىید ڈ٭نی ټه وٌ يؽ ڄك‪ ٩‬هاى غ وو نىا٘ سه‬
‫ناٌظ اَ ڈٽاڊ نيُ تا٘ى‪ ،‬ی٭نی اید ټه يؽ غا نثا٘ى‪.‬‬
‫ڈاو ڀٍایاڊ‪ ،‬ڈػهُ ته نسایع ‪٬‬څوچ‪ ،‬ز‪ٝ‬ىیٷ واٌنى ټه ڈاو غوو‬
‫واٌو آڊ ڇ وٌ ڈٽاڊ وٌ ٸر ڈ٭يد (ی٭ن ی وٌ َڈ اڊ) تن اتٍ ای د‬
‫غهاڊ نډیزوانى آٴٍیى ٘ى تا٘ى‪َ ،‬ی ٍا وٌ ؾن يد ‪ ٜ‬وٌزی ن اڄٷ‬
‫ڈػثوٌ أر تٍای نڅٷ غهاڊ وٌ ڄك‪٩‬هاى ؤر انىٌ ټاٌ ٘ وو ټ ه‬
‫آڊ ڄك‪٩‬ه ناٌظ اَ َڈاڊ تا٘ى (اَ اید غه ر ټ ه َڈ اڊ ٘ اڈڃ ق اڂ‬
‫ناڄٷ نيٕر) ڇ ؾنيد ڈیتایى ‪٬‬اڄڇ اَ ‪٬‬ىچ ته غوو آیى‪.‬‬
‫تٍای ٸثوڂ آٴٍینٗ‪ ،‬ناؾاٌ تایى ته ڄك‪٩‬هاى ڈ٭سٹى توو ټه غهاڊ‬
‫غوو نىا٘سه أر‪ٔ ،‬دٓ‪ ،‬ٸثوڂ ټٍو ټ ه غ وو‪ ،‬اَ ‪ ٬‬ىچ غ وو‬
‫یاٴسه اید ؾيُ ایی أر ټه ‪٬‬څڇ نډیزوانى ٸثوڂ ټنى‪ .‬ڈا ڈیتين يڇ‬
‫ټه أسىتڂ ایى آڄيٕسها ٸسی تا ‪٬‬څڇ ٌ تٍ ڈی٘وو نډیزوانى و اچ‬
‫تيا ٌو قاڂ آڊ ټه وتیڃ ڈاو ڀٍایاڊ اَ ‪٬‬څڇ غىایی ناخًیٍ أر‪.‬‬
‫اَاید ٌ تاَ تٍای یٻ تاٌ ویځٍ تٕسځی وٸيٷ ا‪ٜ‬وڂ ڈاوی ‪٬‬څ وچ‬
‫ٌا ڀوُ٘و ڈیټنيڇ‪.‬‬
‫‪77‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ٴ‪ٝ‬ڃ و چ‬

‫هبدی ثَدى یؼٌی چِ؟‬


‫‪ ١5‬آڈيُٖ ز وٌی تا ‪٬‬ډڃ‬
‫‪ ١١‬وٌ قي‪٥‬هى ٴٽٍ ‪ٍ٤‬ٴىاٌ ا‪ٜ‬وڂ ڈاوی تووڊ ؾيٕر؟‬
‫‪ ١9‬وٌ ‪٬‬ډڃ ؾځونه ڈيسواڊ ڈاوی توو؟‬
‫اڄٳ‪ ،‬قاڄر ا ڂ ڈٕ څه‬
‫ب‪ ،‬قاڄر و چ ڈٕ څه‬
‫‪ ١٩‬نسيػه‬

‫‪ ١٠‬آهیسغ تئَری ثبػول‬


‫ڈن‪ ٩‬وٌ اَڈ‪٥‬اڄ٭ هاى ټ ه ڈ ا ونث اڂ ڈ یټن يڇ ٘ نانر ا‪ ٜ‬وڂ‬
‫ڈاٌټٕ يُچ أ ر‪ .‬ڈ ین وا يڇ تثين يڇ ٴڅٕ ٵهى ڈ اوی ت ه ‪ ٜ‬وٌذ‬
‫ویاڄٽسيٻ ؾځونه تا ڈاٌټٕيُچ یٽی ڈی٘وو‪ .‬ڈا ڈیوانيڇ ټ ه یٽ ی‬
‫اَ ا‪ٜ‬وڂ اید ٴڅٕٵه تٕسځی وٸيٷ ز وٌی ‪٬‬ډڃ أر‪ .‬اَ اید غهر‬
‫ته ‪٬‬ٹيى ى ڈا زًټٍاید ڈ‪٥‬څة ڈٵيى أر ټه وٌ خایاڊ اید ڈ‪٥‬اڄ٭ اذ‬
‫خی وٌخی‪ ٖ ٌ ،‬زكٹيٷ ویاڄٽسيٽی ٌا نيُ تياڊ نوا يڇ ټٍو‪.‬‬
‫قات ټه وانٕسيڇ ڈاو وٌ ن‪ ٍ ٩‬ڈ او ڀٍای اڊ ؾيٕ ر‪ ،‬ڈا ي ر‬
‫ڈاو ټىاچ أر‪ ،‬ناڀُیٍ اَ اید و ڈ‪٥‬څةِ ن‪ٍ٩‬ی‪ ،‬تایى ٴهډي ى ڈ اوی‬
‫تووڊ ؾيٕر‪ ،‬تىید ڈ٭نی ټه ‪٬‬اڄڇ ڈاوی ؾ‪٥‬وٌ ‪٬‬ډڃ ڈیټن ى؟ ای د‬
‫غنثهى ‪٬‬ډڅی ڈٕایڃ تات أر‪.‬‬
‫ڈثنای ا‪ ٜ‬وڂ ڈ اوی‪ ٘ ،‬نانر غ وو أ ر ټ ه ڈن‪ ٙ‬ای ٴٽ ٍ‬
‫ڈیتا٘ى‪ .‬اڈا تٍای ڈاوی تووڊ آیا زٽٍاٌ وایڇ اید تكص ټاٴی أر؟‬
‫‪78‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫نه‪ ،‬تڅٽه وٌقي‪٥‬هى ٴٽٍ ‪٬‬ډڃ‪ ،‬وٌ ٍ و ‪ ،‬تایى ڈاوی توو‪.‬‬

‫‪ ١٠‬عرفذاری اصَل هبدی درحیغِى فىر یؼٌی چِ؟‬


‫وٌ ٸڅډٍ ٴٽٍ ‪ٍ٤‬ٴىاٌ ا‪ٜ‬وڂ ڈاوی تووڊ ی٭نی ٸثوڂ وا٘سد اید‬
‫ٴٍڈوڂ ا‪ٜ‬څی ڈازٍیاڄيُچ‪ :‬ٴٽٍ نا٘ی اَ غوو أر‪ ،‬ته ‪ ٬‬ال ‪ٍَ ٤‬‬
‫ته ټاٌ تٕسد اید ٴٍڈوڂ‪.‬‬
‫ٸسی تځوینى‪ :‬غوو ڈثنای ‪٬‬ٹڃ أر‪ ،‬اید ٴٍڈوڂ ‪٬‬اچ ڈ‪٥‬څٷ‬
‫أر‪َ ،‬یٍا ټڅډاذ « غوو ‪٬‬ٹڃ» ڈٵا يڇ ټڅی ٕسنى‪ .‬غوو‪ ،‬ت ه‬
‫‪٤‬وٌ ا‪٬‬ڇ ڈطڃ ‪٬‬ٹڃ یا نٍو یٻ اٸ٭ير ي نی أر (ته ٸٕ ډر ا ڂ‬
‫ٴ‪ٝ‬ڃ ؾهاٌچ ڈٍاغ٭ه ٘وو) قاڂ آڊ ټه غوو ټڃ نىاٌو‪ .‬اید یٻ‬
‫ڈٵهوچ ټڅی أ ر‪ .‬تن اتٍ ای د ڀٵ سد « غ وو ڈثن ای ‪٬‬ٹ ڃ أ ر»‬
‫ٴٍڈوڄی أر ڈ‪٥‬څٷ‪َ ،‬یٍا اَ ڈٵا يڇ ټڅی ز‪ٙ‬ٽيڃ ٘ى ‪.‬‬
‫قات ٴٍ‪ ٞ‬ټنيڇ‪ ،‬ڈا ؾنىید أة ٔ ٍاٮ واٌی ڇ‪ ،‬اڀ ٍ اَ أ ة‬
‫‪ٜ‬كثر ټنيڇ‪ ،‬أة ته ‪٤‬وٌ ټڅی ٌا ڈیٌٔانى‪ ،‬أة ټه ته ‪٤‬وٌ ا‪ ٬‬ڇ‬
‫٘ى‪ ،‬ټڅی ڈ‪٥‬څٷ ڈی٘وو‪.‬‬
‫ٍڀا ته غای ټڅډهى أة‪ ،‬آوچ یا ٴٽٍ (نٍو) ت ه ‪ ٤‬وٌ ا‪ ٬‬ڇ‬
‫ٸٍاٌ ڀيٍو‪ ،‬تاَ ڇ ڈٵهوڈی ټڅی أر‪ .‬قات ټه أ ة ټڅ ی غ وو‬
‫نىاٌو‪ ،‬خٓ ؾه ؾيُی أر؟ أثهاى زٻ زٻ‪ .‬ؾنانؿه واچ خُ٘ٽی‬
‫او‪٬‬ا ټنى ټه «ڈد أة ټڃ ٌا خٍٔساٌی ڈیټ نڇ‪ ،‬ت ه يؽ أ ة‬
‫زٽی ټاٌ نىاٌچ» ډه ٌا نوا ى ننىانيى ډاڊ ‪٤‬وٌی ټ ه خُ٘ ٽی‬
‫نوأسه تا٘ى انٕاڊ ٌا ڈ٭اڄػه ټن ى ن ه ی ٻ ی ٻ ڈ ٍوچ ٌا‪ .‬این ٻ‬
‫ڈیٴهډيڇ ټه غوو ټڅی ڈ‪٥‬څ ٷ غ وو ن ىاٌو‪ ،‬تڅٽ ه ڈوغ وواذ‬
‫اقىی تا ن‪ٝ‬ای‪ ٛ‬ڈ٭يد غوو واٌنى‪ .‬ڈو‪ ٠‬و‪٬ ٪‬ٹ ڃ (ن ٍو) ني ُ‬
‫ډيد ‪٤‬وٌ أر‪.‬‬
‫خٓ تایى ڀٵر غوو ټڃ ؾيُیٕر ڈػٍو‪ ،‬وٌتاٌ ى ‪٬‬ٹڃ ټڃ‬
‫‪79‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫‪٬‬ٹڃ غُء ڇ اید ‪٤‬وٌ ٸياْ ڈیټنيڇ‪.‬‬


‫«‪٬‬اڄڇ ڈاوی (ڈازٍیاڄيٕر) ټٕی أر ټه ٍ ؾي ُی ٌا زډي ُ‬
‫و ى تسوانى ڈو‪٠‬و‪ ٪‬غوو ‪٬‬ٹڃ ٌا ڈ‪ٙ‬ه‪ٔ ٛ‬اَو»‪.‬‬
‫اینٻ ڈطاڂ ڈٱُ ٴٽٍ‪.‬‬
‫ڈا تایى ڈٵا يڇ ټڅی ڈ‪٥‬څ ٷ ٌا ت ه ‪ ٜ‬وٌذ غُئ ی ڈ‪ ٙ‬ه‪ٛ‬‬
‫وٌآ ٌیڇ‪.‬‬
‫ڈازٍیاڄيٕر‪ ،‬ڈٱُ ٌا ته ڈنُڄهى غ وو‪ ،‬اٴٽ اٌ ٌا ت ه ڈنُڄ هى‬
‫‪٬‬ٹڃ ڈیوانى این‪٥‬وٌ اضثاذ ڈیټنى‪ :‬اید ڈٱ ُ أ ر ( غ وو) ټ ه‬
‫اٴٽاٌ ڈا ٌا (‪٬‬ٹڃ) ته غوو آ ٌو أر‪ .‬ای د ڈط اڂ ٔ او اى ت يٗ‬
‫نيٕر‪ .‬قات اغسډا‪ ٪‬ت‪ٍ ٙ‬ی ٌا ڈط اڂ ت ُنيڇ تثين يڇ ڈ او ڀ ٍا آن ٍا‬
‫ؾځونه زوغيه ڈیټنى‪َ .‬نىڀی اغسډا‪٬‬ی (ته ‪٤‬وٌ ټڅ ی) اَ َن ىڀی‬
‫اٸس‪ٝ‬اوی َنىڀی ٔيأی ز‪ٙ‬ٽيڃ ڈي‪ٙ‬وو تيد َن ىڀی اٸس‪ ٝ‬اوی‬
‫ٔيأی ؾه اٌزثا‪٤‬ی ڈوغوو أر؟‪٬ ....‬اڈڃ أأی وٌ ای د ٴٍڈ وڂ‬
‫ڈ‪٥‬څٷ ټه ڈینوا يڇ آڊ ٌا ڈ‪ٙ‬ه‪ ٛ‬ڈػٍو ټنيڇ ؾيٕر؟‬
‫‪٬‬اڈڃ ا‪ٜ‬څی‪ ،‬وٌ نُو ڈازٍیاڄيٕر‪٬ ،‬ثاٌزٕ ر اَ غ وو‪ .‬ؾي ُی‬
‫ټه قياذ تهٗ أر‪َ ،‬نىڀی اٸس‪ٝ‬اوی أر‪٬ .‬اڈ ڃ ت٭ ىی‪٬ ،‬ٹڅ ی‬
‫أر ټه اَ ڈاو زٍا ٖ ڈیټنى‪ ،‬تى ڊ غ وو ا ڄ ی نډ یزوان ى‬
‫تا٘ى‪ ،‬ی٭نی َنىڀی ٔيأی‪.‬‬
‫اید زكٹي ٷ ټ ه وٌ ای د غ ا ت ه ‪ ٤‬وٌ ټڅ ی ‪ ٜ‬وٌذ ڀٍٴ ر‪،‬‬
‫ڈازٍیاڄيُچ زاٌیهی أر تٍای ا ڄيد ت اٌ‪ ،‬ت ه ٔ يڅهى ڈ اٌټٓ‬
‫انځڅٓ ز‪ٍٙ‬یف ٘ى أر‪.‬‬
‫اټن وڊ ڈط اڄی اوت ی ت ُنيڇ‪ :‬ڈط اڂ ٘ ا‪ ،ٍ٬‬ت ىیهی أ ر ت ٍای‬
‫«ز‪ٍٙ‬یف» ٘ا‪٬ ٍ٬‬واڈڃ تٕياٌی ٌا ڈیزواڊ تياڊ ټٍو‪ ،‬اڈا وٌ اید غ ا‬
‫یٻ غهر ڈ‪٥‬څة ٌا ڈیڀيٍیڇ‪.‬‬
‫ڈ٭ډوت اید ‪٤‬وٌ ڈیڀوینى ټه ٘ا‪ ٍ٬‬وٌ اضٍ ٸ ىٌذِ اڄه اچ ٘ ٭ٍ‬
‫‪80‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ڈیڀویى‪ :‬آیا اید ز٭ٍیٳ ټاٴی أر ټه تىانيڇ ؾ ٍا ٴ الڊ ٘ ٭ٍ ٌا‬


‫تهسٍ اَ ٴالڊ ٘٭ٍ ٍٔ و أر؟ نه‪ .‬ٸ‪٥‬٭ا ٘ا‪ ٍ٬‬اٴٽاٌی ته ٔ ٍ واٌو‪،‬‬
‫اڈ ا وٌ ‪ ٬‬يد ق اڂ غوویٕ ر ټ ه وٌ اغسډ ا‪َ ٪‬یٕ ر واٌو‪ .‬ق ات‬
‫ڈیتينيڇ ټه ‪٬‬اڈڃ أأی‪ ،‬ی٭نی ؾيُی ټه ته ٘ ا‪َ ٍ٬‬ن ىڀی ٴ ٍوی‬
‫واو ‪ ،‬اغسډا‪ ٪‬أر‪ٔ .‬دٓ‪٬ ،‬اڈڃ ت٭ىی‪ ،‬ی٭نی اٴٽاٌی ټ ه ٘ ا‪ ٍ٬‬وٌ‬
‫ڈٱُ واٌو‪ .‬تناتٍ اید‪ ،‬یٽی اَ ‪٬‬واڈڃ ی ا ‪٬‬اڈ ڃ أأ ی ټ ه ٘ ا‪ٌ ٍ٬‬ا‬
‫«ز‪ٍٙ‬یف» ڈیټنى اغسډا‪ ٪‬أر ڈكي‪٥‬ی ټه ٘ا‪ ٍ٬‬وٌ اغسډا‪ ٪‬واٌو‪.‬‬
‫( نځاچ ڈ‪٥‬اڄ٭ه ى ویاڄٽسيٻ تاَ ته ٍٔاٮ ٘ا‪ ٍ٬‬ڈیٌ یڇ‪َ :‬یٍا وٌ آڊ‬
‫غا تٍای زكٹيٷ ‪ٜ‬كيف ڈٕ څه اَ ټڅيهى ‪٬‬واڈڃ تكص ڈیټنيڇ)‪.‬‬
‫اَ اید ڈطاڄها ڈیٴهډيڇ ټه ‪٬‬اڄِڇ ڈ اوی ټٕ ی أ ر ټ ه وٌ ٍ‬
‫ڈوٌو ډ واٌ وٌ ٍ ڄك‪ ٩‬ه ڈٍقڅ هاى‪ ،‬ٴٍڈ وڂ ڈازٍی اڄيُچ ٌا‬
‫وٌٺ ټنى‪ .‬اید زنها ٌ ٖ ڈ٭ٹوڄی أر ټه ‪٬‬څڇ ڈیخٕنىو‪.‬‬

‫‪ ١٠‬در ػول چگًَِ هیتَاى هبدی ثَد؟‬


‫اڄٳ‪ٜ ،‬وٌذ ا ڂ ڈٕ څه‬
‫خي‪ٙ‬سٍ ویىیڇ ټه ٴڅٕٵه ٘ٷ ضاڄطی نىاٌو ٍڀا ټاڈال اَ ا‪ٜ‬وڂ‬
‫ڈاوی خيٍ ی نٽنيڇ یا ایى آڄيٕر ٕسيڇ‪ ،‬یا ڈهڅو‪ٰ ٢‬څ‪٥‬ی اَ ٍو ‪.‬‬
‫وان‪ٙ‬ډنى توٌِ ا ڈ‪٥‬اڄ٭ اذ زػٍتي ازٗ خيؤ سه غنث هى ڈ اوی‬
‫واٌو‪ .‬تٍای خيٗ تٍوڊ ‪٬‬څڇ‪ ،‬ناؾاٌ تایى ٌ ی ڈاو ټ اٌ ټ ٍو اڀ ٍ‬
‫قٹيٹسا ڈ٭سٹى توو ټه ڈاو غوو نىاٌو زنها ٔانسه ى ي د أ ر‪،‬‬
‫زػٍته ڈوٌو خيىا نډیټٍو‪ .‬اَ اید ٌ ‪٬‬څډای ٌنځاٌنٿ غوو واٌنى‪.‬‬
‫ا ڂ‪ ،‬وان‪ٙ‬ډنىانی ټه ڈاوی ٕسنى اَ ڈاوی ت ووڊ ن وو نث ٍ‬
‫واٌنى‪ ،‬ڈاننى وان‪ٙ‬ډنىاڊ ٘وٌ ی ‪٬‬ى اى اَ ٴٍانٕویها ڈطڃ ڈ وڄٵيد‬
‫و غڅى ټساب «وٌ خٍزو ا‪ٜ‬وڂ ڈاٌټٕيُچ‪.»59‬‬
‫و چ‪ ،‬وان‪ ٙ‬ډنىانی ټ ه نىانٕ سه ڈ اوی ٕ سنى‪ ،‬زٹٍیث ا ‪٬‬ډ وچ‬
‫‪81‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫وان‪ٙ‬ډنىاڊ اَ اید ؤسه انى‪ ،‬ؾه ڈ‪٥‬اڄ٭ه ى ‪٬‬څډی ت ى ڊ وا٘ سد ڈ او‬


‫اڈٽاڊ خًیٍ نيٕر‪ ،‬ڄی وٌ تيد اینها تایى و ؤسه ٌا ڈ‪ٙ‬ه‪ ٛ‬ټٍو‪:‬‬
‫‪ ١5‬آنهایی ټه ڈ‪٥‬اڄ٭هى ڈازٍیاڄيُچ ٌا ٍ٘ ‪ ٪‬ڈیټننى ڈسوٸٳ‬
‫ڈی٘ونى‪َ ،‬یٍا وڂ آنٍا نىاٌنى ټه اید قٍٴها ٌا ته نوو تهٍنى‪ .‬ڈطڃ‬
‫آڀنؤ سيٽها‪ ،‬ټ ه انځڅ ٓ آنه ا ٌا ڈ او ڀٍای اڊ ٍ٘ڈٕ اٌ ن‪ ٥‬اب‬
‫ڈیټنى‪.‬‬
‫‪ ١١‬وان‪ ٙ‬ډنىانی ټ ه ت ى ڊ آڀ ا ی ڈ اوی ٕ سنى‪ .‬اینه ا وٌ‬
‫آَڈای‪ٙ‬ځا ‪ ،‬ڈاوی ٕسنى‪ ،‬اڈا وٌ ناٌظ‪ ،‬ایى آڄيٕر‪ ،‬ڈ٭سٹى ڈوڈد‬
‫ڈی٘ونى‪.‬‬
‫وٌ قٹيٹر اینها ټٕانی ٕسنى ټه وانٕسهانى ڄ ی نهوأ سهان ى‬
‫اٴٽاٌ نوو ٌا ڈن‪٩‬ڇ ټننى‪ ،‬اینها ډواٌ ‪ ٠‬ى نٹ ي‪ ٟ‬ڈ یڀوین ى‪،‬‬
‫اینها ‪٬‬ډڃ ڈاوی نوو ٌا اَ اٴٽاٌ ٴڅٕٵی نوو غىا ڈ یټنن ى‪ .‬اینه ا‬
‫«وان‪ٙ‬ډنى» ٕسنى اڀٍ وٌ نٵی ڈاو ا‪ٍٜ‬اٌ نىاٌنى ته غ ای آڊ ت ه‬
‫زٍزيثی ټه ټډسٍ غنثهى ‪٬‬څډ ی واٌو او‪ ٬‬ا ڈ یټنن ى ټ ه ٘نأ ایی‬
‫‪٤‬ثي٭ رِ قٹيٹ ی ا٘ يا ڈوغ وواذ ٴای ى ن ىاٌو‪ .‬اینه ا ت ا غ وو‬
‫«وان‪ٙ‬ډنىی» تى ڊ وڄيڃ غهر‪ ،‬ؾيُ ای ٰيٍڈډٽد ٌا ٸثوڂ واٌنى‬
‫(اَ غډڅ ه خأ سوٌ تٍانڅ ی غډ٭ ی اَ ٸثي ڃ این اڊ ټ ه واٌای‬
‫ا‪٬‬سٹاواذ ڈً ثی ٕسنى‪ .‬قاڂ آنٽه وان‪ٙ‬ډنى اڀٍ ‪٬‬څڇ ٌا تا ٌ وا٘ سه‬
‫تا٘ى ناؾاٌ أر ا‪٬‬سٹاواذ ڈً ثی ٌا ټناٌ تځًاٌو)‪.‬‬
‫‪٬‬څڇ ڈً ة ته يؿوغه تا ڇ ٔاَڀاٌ نډیزوانى تا٘نى‪.‬‬
‫ب‪ٜ ،‬وٌذ و چ ڈٕ څه‬
‫ڈازٍیاڄيُچ ‪٬‬ډڃ‬
‫ډان‪٥‬وٌ ټه ‪ٜ‬كيف أر ڈازٍیاڄيٕر اٸ٭ ی ټٕ ی أ ر ټ ه‬
‫ٴٍڈوڂ أأی اید ٴڅٕٵه ٌا ډي‪ٙ‬ه وٌ ٍ ڈوٌوی تٽاٌ ت ٍو‪ ،‬ای د‬
‫ڇ ٕر ټه تایى ڈسوغه تا٘ى زا ؤٌر تٽاٌ تٍو‪.‬‬
‫‪82‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ؾناڊ ټه ویىیڇ تایى وانا توو تٍای اینٽ ه ڈازٍیاڄيٕ ر ن وو‬


‫آڀا ی تا٘يڇ‪ ،‬تایى ته ڈازٍیاڄيُچ‪ ،‬غاڈهى ‪٬‬ډڃ تدو٘انيڇ‪.‬‬
‫ڈاوی تووڊ وٌ ‪٬‬ډ ڃ‪ ،‬ی٭ن ی ‪٬‬ډ ڃ ټ ٍوڊ وٸي ٷ ای د ٴڅٕ ٵه‬
‫اٸ٭ير ناٌغی ٌا ته ‪٬‬نواڊ أأیزٍید ڈهڇزٍید ‪٬‬واڈڃ‪٬ ،‬ٹڃ‬
‫(نٍو) ٌا ته ڈنُڄهى ‪٬‬اڈڃ ت٭ىی خًیٍٴسد‪.‬‬
‫اټنوڊ ڈیتينيڇ‪ ،‬ټٕی ټه ته ‪ ٤‬وٌ ڈ ٍوو‪٬ ،‬ٹ ڃ ٌا ت ه ڈنُڄ هى‬
‫‪٬‬اڈ ڃ ا‪ ٜ‬څی قٕ اب ڈ یټن ى ؾ‪ ٥‬وٌ ت ی آنٽ ه ن ووٖ تىان ى‪،‬‬
‫ایى آڄيٕر نوا ى توو‪.‬‬
‫‪ ١5‬ٴٍوی ټه ؾناڊ َنىڀی ڈیټنى ټه ڀویی وٌ ونيا زنهأر‪،‬‬
‫ؾه ناچ واٌو؟‬
‫انىیویى آڄيٕر‪ .‬ا ٍٔڀٍچ ټاٌ نوو أر ای د ‪ ٤‬وٌ ٴٽ ٍ‬
‫ڈیټنى ټه ونيای ناٌظ زنها تٍای ن ا‪ ٍ٤‬ا ٔ ر‪ .‬ت ه ن‪ ٍ ٩‬ا ‪ ،‬ؾي ُ‬
‫ڈهڇ‪ ،‬ډاڊ ٘ه‪ ٛ‬ا ٴٽٍ ا ٔر‪.‬‬
‫ؾنيد آوڈی ایى آڄيٕر ناڄ‪ ٛ‬أر (ته ٸٕډر ا ڂ ٴ‪ٝ‬ڃ و چ‬
‫ڈٍاغ٭ه ٘وو)‪.‬‬
‫انىیویى آڄيٕر نووخٍٔ ر أ ر نووخٍٔ سی ٌا ٌٔ ڇ‬
‫ڈاوی تووڊ نيٕر‪ .‬نووخٍٔر ونيا ٌا تٍای نوو ڈینوا ى ‪ ٬‬اڄڇ‬
‫ٌا تٕسه ته غوو نوو ڈیوانى‪.‬‬
‫‪ ١١‬ټٕی ټه ت ٍای ڄ ًذ زك‪ ٝ‬يڃ ڈ یټن ى ٴٹ ‪ ٣‬و ٔ سىاٌ‬
‫زك‪ٝ‬يڃ أر‪ ،‬ا‪٠‬ف أر تٍای ا زك‪ٝ‬يڃ ڈ‪ٙ‬ٽڃ و٘ واٌ نيٕ ر‬
‫اڈا اید ٌا ٴٹ‪ ٣‬تٍای نووٖ ڈینوا ى‪ .‬ا ت ه ن ٍو ٴٽ ٍ ن وو‬
‫ا ډير َیاو ڈیو ى‪.‬‬
‫ایى آڄيٕر وٌ اَ ى ونيای ناٌظ قٹ ایٷ ٌا ت ه ٌ ی ن وو‬
‫ڈیتنىو‪ .‬ڈازٍیاڄيٕر ډواٌ ته خي‪ٙ‬واَ قٹيٹر ڈیٌ و‪.‬‬
‫اینٕر ټه ټٕانی ټه آٔاڊ یاو ڈیڀيٍنى وٌ ْ ڈاٌټٕ يُچ‬
‫‪83‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ٌا ونثاڂ ڈیټننى تایى ڈػا ىذ ټننى زا آڊ ؾه ٌا ټه آڈونس ه ان ى‬


‫ڈنس‪ ٍٙ‬ټننى‪.‬‬
‫‪ ١9‬آڊ ټه ٍ ؾيُ ٌا ته قٕاب نوی‪ٙ‬سد ٸ‪١‬ا ذ ڈیټن ى ني ُ‬
‫قاڄر ایى آڄيٕسی واٌو‪ .‬ڈطال‪ ،‬وٌتاٌ ى غډ٭يسی ټه واٌای ؾيُ ای‬
‫ناخٕنىی توو ‪ ،‬ڈیڀویى «غډ٭ير ؾٍنىی أر» قاڂ آنٽه اڈوٌ‬
‫ٌا نثایى اید ‪٤‬وٌ زو‪ٜ‬يٳ ټٍو‪ .‬غډ٭ير ٌا ت ه زنأ ة ز‪ ٙ‬ٽيالذ‬
‫ىٴٗ تایى ٸ‪١‬ا ذ ټٍو‪ ،‬نه ته قٕاب نوو‪.‬‬
‫‪ ١٩‬ز٭‪ٝ‬ة نيُ ٘يو ى ڈازٍیاڄيٕسی نيٕر‪َ .‬یٍا ٘ه‪ ٛ‬ڈس٭‪ٝ‬ة‬
‫ڈٕایڅی ٌا ټه ڈوٌو زډایڃ ا تا٘ى وٌٺ ڈیټنى او‪٬‬ا ڈیټنى ټه‬
‫ویځٍاڊ تایى اَ ا ٍٔڈ‪ٙ‬ٷ تځيٍنى‪ ،‬تىید ڈ٭نی ټه ته ن وو آی يد‬
‫نوو تيٗ اَ ډه ا ډير ڈیو ى‪ .‬ڈكٹ ٷ ا‪ ٜ‬وڂ ٴڅٕ ٵی ټ ه زنه ا‬
‫ڈ‪ٙ‬ٱوڂ ڈ‪٥‬اڄ٭هى ڈسنهأر‪ ،‬ز٭ٍیٵازی اَ آنها أسهٍاظ ڈیټنى ت اَ‬
‫ایى آڄيٕر ٘ډٍو ڈی٘وو اڀٍ ؾناڊ ؾ ه ٴٹ ‪ ٣‬ت ه ز ًټاٌ ڈ‪٥‬اڄ ة‬
‫ڈاوی ته خٍواَو زنه ا ت ا آڊ ڈ‪٥‬اڄ ة َن ىڀی ټن ى‪َ .‬ی ٍا وٌ ای د‬
‫‪ٜ‬وٌذ اَ قٹيٹر َنىڀی و ٌ ڈی٘وو‪.‬‬
‫ا ته ڈ‪٥‬اڄة ‪٬‬ٹایى ا ډير ٴٍا اڊ ڈ یو ى َن ىڀی ا وٌ‬
‫خٓ غډڅه ا ڈ‪٥‬اڄة ٔدٍی ڈی٘وو‪ .‬ؾنيد وان‪ٙ‬ډنىی نيُ‪ ،‬ته ‪ ٤‬وٌ‬
‫ټڅی ڈس٭‪ٝ‬ة ڈیتا٘ى‪.‬‬
‫تا ٌ ایناڊ ته اید ټه انٹالب ڈٕ څهایٕر وڈاٰی ڀٵسد اید ټه‬
‫اڀٍ یٻ تاٌ تٍای ټاٌڀٍاڊ ڄُ چ انٹالب ز‪ٍٙ‬یف ٘ى‪ ،‬نوو٘اڊ تای ى‬
‫تٵهډنى اڀٍ نٵهډيىنى‪ ،‬انٹالب ته َقډر ٍ٘ ‪ ٗ٬‬نډیاٌَو‪ ،‬ن وو‬
‫نو‪٬‬ی ز٭‪ٝ‬ة ن‪ٙ‬ٽی أر‪ ،‬نه یٻ ٘يو ى ڈاوی‪.‬‬
‫تٍڈأر ته آڊ ؾه ټه ا٘ ها‪ ٚ‬ت ىاڊ اڄسٵ اذ نىاٌن ى زوغ ه‬
‫وٸر ټنيڇ‪ ،‬تثينيڇ ؾٍا آڊ ‪ ٤‬وٌ ٘ ى ت ه زثڅيٱ اذ ٌ َناڈ ه اى‬
‫توٌِ ایی‪ٌ ،‬اویو‪ٔ ،‬ينډا‪ ،‬اڈطاڂ آنها ڈالق‪٩‬ه زوغه ټن يڇ‪ .‬ت ه‬
‫‪84‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ڈن‪٩‬وٌ ٴهډانيىڊ ىٲ نياذ نووڈاڊ تؤيڅهى ٌٔاتذ‪ ،‬غُ ا‪،‬‬


‫ٌ َناڈه ا‪ ،‬وتٕسانها ٔایٍ ٔایڃ ڈډٽنه اٸىاچ ټنيڇ‪ .‬قٓ نٽ ٍوڊ‬
‫اٸ٭ياذ‪ ،‬وٌ ‪٬‬اڄڇ ٌ یا َیٕسد ت ٍای ‪٬‬ډ ڃ‪ ،‬تٍناڈ ه ٔ اَی ت ى ڊ‬
‫زوغه ته ا ‪٠‬ا‪ ٪‬اقواڂ اٸ٭ی‪ ٖ ٌ ،‬ایى آڄيٕسی أر‪َ ،‬یٍا ای د‬
‫ته نٹ‪ٙ‬ه اى َیثا ا ډير واوڊ أر‪ ،‬نه قٕاب ټ ٍوڊ ای د ټ ه آی ا‬
‫ٸاتڃ اغٍا ڇ ٕر یا نيٍ‪.‬‬
‫آنها ټه ډواٌ انسٹاو ڈیټننى‪ ،‬اڈا تٍای تهثوو اڈٍ يؽ ټ اٌی‬
‫نډیټننى واٌ یی تٍای وٌو نىاٌنى آنها ټه نٕثر ت ه نوو٘ اڊ‬
‫ق ٓ انسٹ او نىاٌن ى وٌ َڈ ٍ ى ڈازٍیاڄيٕ سهاى «تيٽ اٌ » ٘ ډٍو‬
‫ڈی٘ونى‪.‬‬

‫‪ً ١٠‬تیجِ‬
‫تا اید نډونه ا ڈیتينيڇ ڈ٭ایثی ټه وٌ ٴٍو ٴٍو ڈا ڈیز واڊ خي ىا‬
‫ټٍو‪ ،‬ڈ٭ایة ایى آڄيٕسی أر‪ .‬ڈا اَ اید غهر واٌای ای د ن واٸ‪ٛ‬‬
‫ٕسيڇ ټه ‪٬‬ډ ڃ ٌا ت ا ز وٌی ز‪٥‬ثي ٷ نډ یټن يڇ ت وٌِ اَی ڇ‬
‫‪٬‬الٸډنى أ ر ټ ه ڈ ا ت ه ‪٬‬ډ ڃ َی او زوغ ه نىا٘ سه تا٘ يڇ‪ .‬ت ٍای‬
‫توٌِ اَی قاڈی ایى آڄيُچ ‪٬‬ډڃ ز وٌی و ؾيُ ټاڈال غىا ٕسنى‬
‫ټه يؽ ٌت‪٥‬ی ته ڇ نىاٌنى‪.‬‬
‫خٓ اید ڈ٭ایة ٴأ ى ټنن ى أ ر تای ى ت ا آنه ا ت ه ڈث اٌَ‬
‫خٍوانر َیٍا وٌ خایاڊ ټاٌ ته ٔوو توٌِ اَی زډاچ نوا ى ٘ى‪.‬‬
‫نال‪ٜ‬هى ټالچ‪ ،‬تایى زوغه ټنيڇ‪ ،‬اید ڈٵأىی ټه ت ه ٔ يڅهى‬
‫اغسډا‪ ،٪‬ته ٔيڅهى ا‪ٜ‬وڂ ز وٌیهاى زٍتيسی‪ ،‬ته ٔيڅهى ٴٍ ن ٿ‬
‫اَ ټووټی وٌ ڈا ٌی‪ٙ‬ه و انيى ‪ ،‬ڈك‪ٝ‬وڂ توٌِ اَی أر ڈا تایى‬
‫نووڈاڊ ٌا اَ ٍ٘ آنها ٌ ا ٔاَیڇ‪.‬‬
‫‪85‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ٴ‪ٝ‬ڃ ٔو چ‬

‫تبریخچِى هبتریبلیسم‬
‫‪ ١5‬ڄُ چ ڈ‪٥‬اڄ٭هى اید زاٌیم‬
‫‪ ١١‬ڈازٍیاڄيُچ ٸثڃ اَ ڈاٌټٓ‬
‫اڄٳ‪ ،‬یوناڊ تأساڊ‬
‫ب‪ ،‬ڈازٍیاڄيُچ وٌ انځڅٕساڊ‬
‫ظ‪ ،‬ڈازٍیاڄيُچ وٌ ٴٍانٕه‬
‫و‪ ،‬ڈازٍیاڄيُچ ٸٍڊ يػى‬
‫‪ٍٔ ١9‬ؾ‪ٙ‬ډهى ایى آڄيُچ‬
‫‪ ١٩‬ڈن‪ٙ‬ای خيىایٗ وید‬
‫‪ ١1‬اٌَٖ اڈسياَ ڈازٍیاڄيُچ‬
‫‪ ١١‬ا٘سثا اذ ڈازٍیاڄيُچ ٸثڃ اَ ڈاٌټٓ‬

‫ڈا‪ ،‬زا اید غا ڈو‪٠‬و‪ ٪‬ڈازٍیاڄيُچ ٌا ته ‪٤‬وٌ ټڅی تا ڈٕایڅی ټ ه‬


‫ڈوٌو ٸثوڂ غډڅه ى ڈاو ڀٍای اڊ أ ر ڈ‪٥‬اڄ٭ ه ټ ٍویڇ‪ ،‬اټن وڊ ت ه‬
‫ؾځونځی زٽاڈڃ ڈازٍی اڄيُچ اَ و ٌاڊ تأ ساڊ ز ا ڈٍقڅ هى ټن ونی‬
‫ڈیخٍواَیڇ‪ ،‬ته ‪٤‬وٌ نال‪ ٜ‬ه زاٌیهؿ ه ى ڈازٍی اڄيُچ ٌا ت ه ٔ ٍ‪٬‬ر‬
‫تٌٍٔی ڈیټنيڇ‪.‬‬
‫ڈا او‪٬‬ا نىاٌیڇ ټه وٌ اید ‪ٜ‬ٵكاذ ناؾيُ زاٌیم و ُاٌ ٔ اڄهى‬
‫ڈازٍیاڄيُچ ٌا ز‪ٍٙ‬یف تٽنيڇ‪ ،‬زنها ت ه ا٘ اٌازی ٸنا‪ ٬‬ر ڈ یټن يڇ ټ ه‬
‫ٌا نډای ڈ‪٥‬اڄ٭اذ ڈا تا٘ى‪.‬‬
‫قسی تٍای ڈ‪٥‬اڄ٭هى ‪ٜ‬كيف ای د زاٌیهؿ هى ڈهس‪ ،ٍ ٝ‬ؾ اٌ اى‬
‫‪86‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫نيٕر غُ آڊ ټه ٍ ڄك‪٩‬ه تىانيڇ ؾٍا ٴالڊ ؾيُ آڊ ‪٤‬وٌ ٘ى أر‪،‬‬


‫تهسٍ توو ټه ت٭‪١‬ی ناڈهاى زاٌیهی تٍو نډی٘ى زا اید ٔثٻ ڈ وٌو‬
‫خيىا نٽنى‪ .‬ڄی وٌ ‪٬‬يد آڊ ټ ه ڈ ین وا يڇ ڈٱ ُ نوانن ى اَ أ ڇ‬
‫انثا٘سه ن‪ٙ‬وو‪ ،‬ته ‪٬‬ٹي ى ى ڈ ا اغث اٌا‪ ،‬وٌ ڈٍاق ڃ ز اٌیهی تایٕ سی‬
‫‪٬‬ى ای اَ ٴالٔٵهى ڈاوی ٌا ټه ټڇ تيٗ ڈ‪٥‬څ‪ ٫‬وانا توو ان ى ن اچ‬
‫تٍو‪.‬‬
‫تىید غهر أر ټه تٍای زٕهيڃ اڈٍ‪ ،‬اید ؾن ى ‪ ٜ‬ٵكه ا ڂ ٌا‬
‫ته ٴ‪ٝ‬ڃ زاٌیم ‪ٍِٜ‬ٲ ڈازٍی اڄيُچ ڈ یاٴ ُایيڇ وٌ ٸٕ ډر و چ ت ه‬
‫ڈ‪٥‬اڄ٭هى اید ټه ؾٍا ڈازٍیاڄيُچ ته اید ‪ٜ‬وٌذ خي‪ٍٙ‬ٴر ټٍو أر‬
‫ڈیخٍواَیڇ‪.‬‬

‫‪ ١٠‬لسٍم هغبلؼِى ایي تبریخچِ‬


‫توٌِ اَی اَ زاٌیهؿهى ڈازٍیاڄيُچ نو٘ٗ نډیآیى ته ډيد‬
‫وڄيڃ أر ټه وٌ ټسة توٌِ اَی‪ ،‬زاٌیم اید ٴڅٕٵه ته ټڅی ن اٸ‪ٛ‬‬
‫ن‪٥‬أر وٌ اید ڈوٌو‪ ،‬انوا‪ ٪‬اٸٕاچ قيڅه زُ یٍ ٌا ت ه ټ اٌ‬
‫ڈیتٍو‪.‬‬
‫‪ ١5‬ؾوڊ ڈسٵٽٍاڊ تٌُپ ڈاوی ٌا نډیزواننى نىیى تځيٍن ى اَ‬
‫ٍ ؾيُی ټه آنها نځا٘سه انى ‪ٜ‬كثر ڈیټننى‪ ،‬ڈځٍ ڈ‪٥‬اڄ٭اذ ڈاوی‬
‫آنها ‪٠‬ډنا ٴٍاڈوٖ ڈیټننى تځوینى اینه ا ٴالٔ ٵهى ڈ اوی ت وو‬
‫انى‪ ...‬اید ٴٍاڈو٘يها وٌ ‪٤‬وڂ زاٌیم تٕياٌ وی ى ٘ ى ‪ ،‬اَ آڊ غډڅ ه‬
‫أر وٌتاٌ ى ویىٌ ټه تٌُڀسٍید ڈازٍیاڄيٕر خيٗ اَ ڈ اٌټٓ‬
‫انځڅٓ ٘ډٍو ڈی٘وو‪.‬‬
‫‪ ١١‬وٌ‪٤‬وڂ زاٌیم ڈسٵٽٍاڊ تٕياٌی ت وو ان ى ټ ه ڈازٍیاڄيٕ ر‬
‫توو انى تیآنٽه نوو ڈسوغه وانٕسه تا٘نى‪ ،‬ته ای د ڈ٭ن ی ټ ه وٌ‬
‫ت٭‪١‬ی آضاٌ٘اڊ ڈازٍیاڄيٕر ٕسنى‪ ،‬ڄی وٌ تاٸی آنها ای ى آڄيٕ ر‪،‬‬
‫‪87‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ڈاننى وټاٌذ‪ .‬زاٌیههایی ټه ته ٔيڅه ى توٌِ اَی زى ید ڈی٘وو‬


‫آڊ تهٗ اَ نو٘سه اى اید ڈسٵٽٍاڊ ٌا ټه ته ٔيٍ ڈازٍی اڄيُچ ی اٌی‬
‫ټٍو ته ٸٕډسی اَ اید ٴڅٕٵه قياذ ته‪ٙ‬يى ‪ ،‬ناویى ڀٍٴسه أر‪.‬‬
‫‪ ١9‬تاتنٍ ‪ ،‬اڀٍ اید و نيٍنٿ ڇ‪ ،‬وٌ انسٵای ت٭‪١‬ی ڈوڄٵيد‪،‬‬
‫ٔووڈنى نثوو ‪ ،‬ته ‪٤‬وٌ ا‪ ٠‬ف آ٘ ٽاٌ تازٍؤ سی آنه ا ٌا اَ ٸڅ ڇ‬
‫انىانسه انى‪.‬‬
‫زاٌیم اوتياذ ٴڅٕٵهى ٸٍڊ يػى ڇ ت ٍ ای د ڈن واڂ ز ىٌیٓ‬
‫ڈی٘وو اَ ڈسٵٽٍاڊ تٌُپ اید ٸٍڊ اَ ٸثيڃ وڄثال ‪Holboch‬‬
‫څؤيوْ ‪ Helusivs‬أډی وٌڈياڊ نيٕر‪ .‬ؾٍا ای د ‪ ٤‬وٌ ٘ ى ؟‬
‫ؾوڊ زاٌیم ڈازٍیاڄيُچ ته ن‪ ٝ‬و‪ ٚ‬ت ٍای ٘نأ ایی ڈٕ ایڃ قي ازی‬
‫ٔووڈنى ڈیتا٘ى ته اید وڄيڃ ټ ه زؤ ٭ه خي‪ٍ ٙ‬ٴر ڈازٍی اڄيُچ‬
‫تٍای ایىئوڄوِیهایی ټه ته ٔوو اڈسياَاذ ‪٤‬ثٹاذ قاټډ ه ڈ یتا٘ ى‬
‫نيڇ ٘وچ أر‪.‬‬
‫ته اید غهاذ توٌِ اَی ڈازٍیاڄيُچ ٌا ډؿ وڊ آیين ی ڈ٭ٍٴ ی‬
‫ڈیټنى ټه وٌ ‪٤‬وڂ تيٕر ٸٍڊ ضاتر ڈنػډى توو أر قاڂ آڊ‬
‫ډواٌ ڈسكٍٺ أر‪.‬‬ ‫ټه تٍ‪٬‬ٽٓ‪ ،‬ڈازٍیاڄيُچ ؾيُی َنى‬
‫«ته ډاڊ نكوی ټه ایى آڄيُچ اَ ی ٻ ٌ٘ سه ڈٍاق ڃ زٽډيڅ ی‬
‫ڀً٘ر‪ ،‬ڈازٍیاڄيُچ نيُ ڈٍاقڅی ٌا ‪٤‬ی ټٍو تا ٍ اټس‪ٙ‬اٲ غاڄة‬
‫زوغهی ټه وٌ َڈينهى ‪٬‬څوچ ‪٤‬ثي٭ی قا‪ٜ‬ڃ ٘ى‪ ،‬ڈازٍیاڄيُچ نيُ زٱييٍ‬
‫٘ٽڃ واو»‪.١١‬‬
‫اټنوڊ ڈالق‪٩‬ه ڈی٘وو ټه تَچ أ ر زاٌیهؿ هى ڈازٍی اڄيُچ‪،‬‬
‫ٍ ؾنى ڇ اغډاڄی تا٘ى‪ ،‬ڈ‪٥‬اڄ٭ه ٘وو‪ .‬ت ٍای ای د ټ اٌ تایٕ سی و‬
‫ڈٍقڅه ٌا ڈ‪ٙ‬ه‪ ٛ‬ټٍو‪ ١5 :‬اَ آٰاَ خيىایٗ (یوناڊ تأساڊ) زا َڈاڊ‬
‫ڈاٌټٓ انځڅٓ‪ ١١ ،‬اَ ڈازٍی اڄيُچ ڈ اٌټٓ انځڅ ٓ ز ا و ٌ ى‬
‫ټنونی (اید ڈٍقڅه و چ ٌا تا ڈازٍیاڄيُچ ویاڄٽسيٻ زو‪٠‬يف ن وا يڇ‬
‫‪88‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫واو)‪.‬‬
‫ڈٍقڅهى ا ڂ ٌا «ڈازٍیاڄيُچ ٸثڃ اَ ڈ اٌټٓ» ڈٍقڅ هى و چ‬
‫ٌا «ڈازٍیاڄيُچ ڈاٌټٕيٕر یا ڈازٍیاڄيُچ ویاڄٽسيٻ» ڈیڀویيڇ‪.‬‬

‫‪ .٠‬هبتریبلیسم لجل از هبروط‬


‫اڄٳ‪ ،‬یوناڊ تأساڊ‬
‫تياو وا٘سه تا٘يڇ ټه ڈازٍیاڄيُچ آیينی أر ټه ډي‪ ٙ‬ه ت ه ‪٬‬څ ڇ‬
‫تٕسځی واٌو ته ڈواَاذ ‪٬‬څوچ زٽاڈڃ خي‪ٍٙ‬ٴر خيىا ټٍو أ ر‪.‬‬
‫تا خيىایٗ ‪٬‬څوچ ته ٔيڅهى ٴيُیٻ واناڊ یوناڊ تأساڊ (وٌٸٍڊ ؾهاٌ‬
‫خنع خيٗ اَ زاٌیم ڈٕيكی) یٻ غٍیاڊ ڈازٍیاڄيٕسی ته غوو آڈى‬
‫ټ ه تهس ٍید ڈسٵٽ ٍاڊ ٴالٔ ٵهى ای د و ٌ ٌا ت ه ن وو غڅ ة‬
‫ټٍو(زاڄٓ‪ ،‬انٽٕيډانوْ ٍاټڅير) ای د نهٕ سيد ؤ سه ٴالٔ ٵه‬
‫ډاڊ ‪٤‬وٌ ټ ه انځڅ ٓ ڈ یڀوی ى «‪٤‬ثي٭س ا وی اڄٽسيٽی» ت وو ان ى‪.‬‬
‫ڈو‪٠‬و‪٬‬ی ټه ډه غا غ وو واٌو‪ ،‬قٍټ ر زٱيي ٍ‪ ،‬ڇ تٕ سځی‬
‫وٸيٷ ڈوغوواذ (‪٬‬ىچ زنهایی غىایی ا٘يا)‪ ،‬اید ٴالٔٵه ٌا زك ر‬
‫زاضيٍ ٸٍاٌ واو أر‪.‬‬
‫ٍاټڅيسوْ‪ ،‬ټه «خىٌ ویاڄٽسيٻ» ڄٹة واٌو ڈیڀٵر‪ « :‬يؽ‬
‫ؾيُ تی قٍټر نيٕر‪ .‬ډه ؾيُ غاٌیٕر‪ ،‬يؽ ټٓ و تاٌ وٌ یٻ‬
‫ٌ و نانه آتسنی نډیټنى‪َ ،‬یٍا يؽ ٸ ر‪ ،‬وٌ و ڄك‪ ٩‬هى ڈس واڄی‪،‬‬
‫ؾيُی یٽٕاڊ نيٕر‪ ،‬اَ اید ڄك‪٩‬ه زا آڊ ڄك‪٩‬ه زٱييٍ ڈیټنى ؾي ُ‬
‫ویځٍی ڈی٘وو‪».‬‬
‫ا وٌ وٌغهى ا ڂ‪ ،‬وٌ ‪ٜ‬ىو ز‪ٍ ٙ‬یف قٍټ ر زٱيي ٍ ت وو‬
‫‪٬‬څر زٽاڈڃ ڈوغوواذ ٌا وٌ زناٸ‪ ٟ‬آنها یاٴسه أر‪.‬‬
‫اوٌاٺ اید ا ڄيد ٴالٔٵه ‪ٜ‬كيف توو ڄی تا غوو اید ڈس ٍ ٺ‬
‫ڈانى َیٍا اَ ن‪ ٍ٩‬تٍ اڊ ‪٬‬څډی نٹ‪ ٛ‬وا٘ر‪ ،‬ته اید ڈ٭ن ی ټ ه ‪٬‬څ وچ‬
‫‪89‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫اید ‪ ٍٝ٬‬نوَ نډیزوانٕ ر ‪٬‬ٹای ىی ٌا ټ ه ای‪ ٙ‬اڊ خ يٗ ټ‪ ٙ‬يى‬


‫توونى اضثاذ ټنى‪.‬‬
‫زا ت٭ى اَ ٸٍنها‪ ،‬وٌٸٍڊ نوَو ‪ٍ٘ ،‬ای‪ ٣‬ت ه ‪٬‬څ وچ اغ اَ واو ټ ه‬
‫‪ٜ‬كر ؤٌسی ویاڄٽسيٻ ٌا ضاتر ټنى‪.‬‬
‫ڈسٵٽٍید ویځٍی اَ یوناڊ واٌای أسنثا‪ ٢‬ڈازٍیاڄيٕسی توو انى‬
‫ڈاننى‪ ،‬ڄؤيح (ٸٍڊ خنػڇ خيٗ اَ ڈيالو) ټه أساو يیډٹٍا‪ ٢‬ت وو‪،‬‬
‫ڈٕ څهى از ڇ ٌا ا وٌ ڈي اڊ نه او أ ر ڈ ا ز وٌی يیډٹ ٍا‪ٌ ٢‬ا‬
‫وٌتاٌ ى آڊ ٍ٘ـ واویڇ‪.‬‬
‫ویځٍ اخيٽوٌ)‪٘ 9٩5 ١7١ (Epicure‬اڀٍو يیډٹ ٍا‪ ٢‬ټ ه ت ه‬
‫ټڅی ته ؤر ڈوٌنيد توٌِ ا ‪٬‬ٹایىٖ وڀٍڀوڊ ٘ ى ا ٌا ڇ‬
‫ؾوڊ ڈٍوی ‪٬‬اڈی (نوٺ ٴڅٕٵی) ته ڈا ڈ٭ٍٴی ټٍو انى‪َ .‬ی ٍا وٌ‬
‫ن‪ ٍ٩‬زاٌیم‪ ،‬اخيٽوٌی تووڊ ‪٬‬ثاٌزٕر اَ ٍ٘اب نواٌی ‪٬‬يا٘ ی‬
‫قاڂ آڊ ټه تٍ‪٬‬ٽٓ ای د ‪٬‬ٹي ى ‪ ،‬اخيٽ وٌ وٌ َن ىڀی ز اٌٺ وني ا‬
‫توو ‪ ،‬اید ٘هٍذ ٰڅ‪ ٣‬اَ آڊ غا نا٘ی ٘ى ټه ا ‪٬‬اڄِډی ڈاوی توو‬
‫أر‪.‬‬
‫ویځٍ ڄوټٍْ (ٸٍڊ ا ڂ خ يٗ اَ ڈ يالو ٘ اڀٍو اخيٽ وٌ) ټ ه‬
‫ویواڊ تات تڅنىی وٌتاٌ ى ‪٤‬ثي٭ر زى ید ټٍو أر‪ .‬ا وٌ آڊ غ ا‬
‫ڈینویٕى ټه ت‪ٍٙ‬یر تىتهر تی ؾاٌ ى اویاڊ أر‪َ ،‬یٍا وید ته‬
‫انٕاڊ ڈیآڈوَو ټه خٓ اَ ڈٍپ ٌ ـ تاٸی ڈیڈانى ڈیزوان ى ز ا‬
‫اتى ‪ً٬‬اب تٽ‪ٙ‬ى‪ .‬ډيد زٍْ تا‪٬‬ص ٘ ى ټ ه آوڈ ی وٌ َن ىڀی اَ‬
‫نو٘ ی ٌ ی تٍزات ى‪ .‬تایٕ سی ای د ق‪ ٙ‬ر ٌا اَت يد تُ ٍو زنه ا‬
‫ز وٌیاى ټه ٸىٌذ اید ټاٌ ٌا واٌو ڈازٍیاڄيُچ اخيٽوٌی أر‪.‬‬
‫اید ٴالٔٵه ڈ٭سٹى توونى ټه اید ز وٌی ؾوڊ تا ٍٔنو٘ر ت‪ٍٙ‬ی‬
‫تٕ سځی واٌو تن اتٍ ای د ت ا ز وٌی ٌٔ ډی‪« :‬ز‪ ١‬او ای ى آڄي ُچ‬
‫ڈازٍیاڄيُچ» ڈناٴاذ واٌو‪.‬‬
‫‪90‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫اڈا ڈسٵٽٍ تٌُڀی تٍ یوناڊ تأساڊ زٕڅ‪ ٣‬واٌو آڊ أٌ‪٥‬و أر‬


‫ټه ٴيڅٕوٴی ایى آڄيٕ ر ت وو أ ر‪ .‬ا ز اضيٍی تٕ ياٌ وٌ یون اڊ‬
‫وا٘سه اَ ډيد غهر ڈه‪ٝ‬و‪ٜ‬ا اَ ا یاو ڈیټنيڇ‪ .‬ا ٔ يا هاى اَ‬
‫ڈ٭څوڈ اذ ت‪ ٍ ٙ‬وٌ آڊ و ٌ ت ه ؤ ر ڈ یو ى ټ ه اَ ا٘ سثا اذ‬
‫ڈٽ‪ٙ‬وٴه ته ٔيڅهى ‪٬‬څوچ غىی ى خ ٍ ڈډڅ و ڈ یتا٘ ى‪ .‬ی واٌای‬
‫ٴٽٍی غاڈ‪ ٫‬توو ټسة ‪٬‬ىیى اى وٌ ټڅيهى ڈثاقص زإڄيٳ ټٍو‬
‫أر‪ .‬أٌ‪٥‬و ته غهر وانٗ تٕي‪ ٣‬ٴڅٕٵهى أ سىتڄی ز اضيٍ ٸات ڃ‬
‫ڈالق‪٩‬هاى زا خایاڊ ٸٍ ڊ ٔ‪٥‬ی‪ ،‬ی٭نی ٸٍیة تيٕر ٸٍڊ‪ ،‬تٍ اٴٽ اٌ‬
‫ٴڅٕٵی وا٘سه أر‪.‬‬
‫تناتٍ اید وٌاید ٴا‪ٜ‬څه ا‪ ٜ‬وڂ ټه د اواڈ ه وا٘ سه اَ أٌ ‪٥‬و‬
‫خيٍ ی ڈی٘ى أر‪ٍ ،‬ټٓ ‪٬‬ٹيى ى ڈهاڄٵی اتٍاَ ڈیوا٘ر ت ه‬
‫‪ ٫٠‬ق‪ٙ‬يانهاى آٔ ية آَاٌ ڈ یوی ى‪ .‬تا ډ هى اینه ا وٌ خای اڊ‬
‫ٸٍ ڊ ٔ‪٥‬ی‪ ،‬ڈثاٌَ اى تيد ایى آڄيٕسهاى ڈنٽٍ ڈاو آنهایی ټ ه‬
‫ٴٽٍ ڈیټٍونى ته ٍقاڂ ڈاو قٹيٹر واٌو ٍ٘ ‪٘ ٪‬ى‪.‬‬
‫وٌ ٸٍ ڊ یاَو و اَو اید ټ‪ٙ‬ډٽٗ وٌ ٴٍانٕ ه انځڅٕ ساڊ‬
‫تا ڇ ٍ٘ ‪٘ ٪‬ى )ته ن‪ ٝ‬و‪ ٚ‬وٌ انځڅٕ ساڊ) ت اتنٍ ‪ ،‬وٌ ټ‪ ٙ‬وٌ‬
‫انيٍ توو ټه ڈازٍیاڄيُچ غاڊ ڀٍٴر‪ .‬ڈاٌټٓ ڈیڀویى‪:‬‬
‫«ڈازٍیاڄيُچ خٍٕ زنی تٍیسانيای ټثيٍ أر‪»١5‬‬
‫ټډی خٓ اَ آڊ ڈازٍیاڄيُچ وٌ ٴٍانٕه ٘ځٵسه ڈی٘ وو‪ .‬ت ه ٍ‬
‫قاڂ ڈیتينيڇ ټه وٌ ٸٍ ڊ خ انُو ڇ ٘ انُو ڇ‪ ،‬و غٍی اڊ ز‪ ٩‬ا ٍ‬
‫ڈیټنى‪ .‬یٽی ڈازٍیاڄيُچ انځڅيٓ‪ ،‬ویځ ٍی ڈازٍی اڄيُچ ٴٍانٕ ه ټ ه‬
‫ڈػډو‪٬‬ا تٍای زاٌیم ڈازٍیاڄيُچ وٌ ٸٍڊ ػى ڇ ٔووڈنى توو انى‪.‬‬
‫ب‪ ،‬ڈازٍیاڄيُچ انځڅٕساڊ‬
‫خىٌ قٹيٹی ڈازٍیاڄيُچ انځڅٕساڊ زډاڈی ‪٬‬څوچ زػٍتی غىی ى‪،‬‬
‫تيٽد أر‪ .‬وٌن‪ ٍ٩‬ا ‪٬‬څوچ ٴيُیٻ ‪٤‬ثي٭ياذ ‪٬‬څڇ اٸ٭ ی أ ر‬
‫‪91‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ٴيُیٻ ته زنهایی ٸٕډر ا‪ٜ‬څی آڊ ٌا ز‪ٙ‬ٽيڃ ڈیو ى‪.‬‬


‫تيٽد وٌ ڈ‪٥‬اڄ٭هى ‪٬‬څوچ‪ ،‬تانی ڈٽسة زػٍته ٘نانسه ٘ى أ ر‪.‬‬
‫نُو ا نٽسهى ڈهڇ آنٕر ټه ‪٬‬څڇ وٌ«ټساب تٌُپ ‪٤‬ثي٭ر» ڈ‪٥‬اڄ٭ ه‬
‫٘وو اید اَ آڊ غهر غاڄة زوغه أر ټه وٌ ‪ٍٝ٬‬ی ڀٵسه ٘ى‬
‫ټه ‪٬‬څڇ ٌا وٌ ټساتهایی زكٹيٷ ڈیټٍونى ټه أٌ‪٥‬و اَ ٸٍنه ا خ يٗ‬
‫یاوڀاٌ ڀًا٘سه توو‪.‬‬
‫ت‪٥‬وٌ ڈطاڂ تٍای ڈ‪٥‬اڄ٭هى ٴيُیٻ اید ‪٤‬وٌ ‪٬‬ډڃ ڈی٘ ى‪ٌ :‬اغ ‪٫‬‬
‫ته ی ٻ ڈو‪ ٠‬و‪٬‬ی غډالز ی اَ أٌ ‪٥‬و ڈ یڀٍٴسن ى ت ا ټساته اى‬
‫ٔدزوڈاْ واټد ټه اڄهیواڊ تٌُڀی توو ڈٹایٕه ڈیټٍون ى‪ .‬أ ساو‬
‫ڇ زٵٕيٍ ڈه‪ٝ‬و‪ٜ‬ی نډیټٍو اَ اٴٽاٌ نوو ؾي ُی نډ یڀٵ ر‪.‬‬
‫نهایر ته ټساب ضاڄطی أسناو ڈیغٕر ټه اَ اید ٍ و أ ڇ ت ٍو‬
‫تا٘ى‪ .‬اید توو ڈ٭نای ‪٬‬څڇ وٌ ٸ ٍ ڊ ٔ ‪٥‬ی ټ ه ڈ٭ ٍ ٲ أ ر ت ه‬
‫«أٽوتٔسيٻ»‪ :‬اید ‪٬‬څڇ ٌا ټساتی تایى ڀٵر َیٍا ٴٹ‪ ٣‬وٌ ټس اب‬
‫ڈ‪٥‬اڄ٭ه ڈی٘ى‪.‬‬
‫تيٽد تٍ‪٬‬څيه ای د غٍی اڊ ڈ یڀوی ى تای ى وٌ «ټس اب ت ٌُپ‬
‫‪٤‬ثي٭ر» ته ڈ‪٥‬اڄ٭ه خٍوانر‪.‬‬
‫وٌاید و ٌ ‪ ،‬خٍٔ‪ٙ‬هاى َیٍ ڈ‪ٍ٥‬ـ توو‪:‬‬
‫اٴٽاٌڈا اَ ټػا آڈى ؟ اوٌاٺ اَ ټػا نا٘ی ٘ى ؟ ٍیٻ اَ ڈا‬
‫اٴٽاٌی واٌو‪ ،‬ڈطڃ ٴٽٍی ټ ه وٌت اٌ ى نان ه واٌی ڇ‪ .‬ڈازٍیاڄيٕ سها‬
‫ڈیڀوینى ٴٽٍنانه اَ آڊ غهر خيىا ٘ ى ټ ه نان ه ایی ڈوغ وو‬
‫أر‪ .‬ایى آڄيٕسها ڈ٭سٹى توونى ټه ٴٽٍ نانه اَ نىا آڈى ‪ .‬تيٽد ت ه‬
‫ؾنيد ټٕی ڈیڀویى‪ :‬ٴٽٍ ډواٌ غوو وا٘سه أ ر َی ٍا آوڈ ی‬
‫ڈيىیى ا٘يا ٌا اقٕاْ ڈیټٍو ‪ ،‬اڈا ډيد ٌا تاَ ڇ نډیزوانٕ ر‬
‫اضثاذ ټنى‪.‬‬
‫زا آڊ ټه تٺ ‪ Locke 57١٩ 5١9١‬ڈوٴٷ ٘ى ضاتر ټنى ټ ه‬
‫‪92‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫اٴٽاٌ ؾځونه اَ زػٍته قا‪ٜ‬ڃ ڈی٘وو‪ .‬ا ن‪ٙ‬اڊ واو ټه ٍ ٴٽٍی اَ‬
‫زػٍته قا‪ٜ‬ڃ ٘ى زنها زػٍته أر ټه ایػاو ٴٽٍ ڈیټنى‪.‬‬
‫ٴٽٍ نيُ ٸثڃ اَ انسٍا‪ ٪‬آڊ ت ه ڈٱ ُ ت‪ ٌٔ ٍ ٙ‬يى ‪َ ،‬ی ٍا ټ ه وٌ‬
‫‪٠‬ډد زػٍته اَ زنهى وٌنر یا زهسه ٔنٿ ډيد أسٵاو ٌا ڈیتٍو‬
‫أر‪.‬‬
‫وٌ نيډهى ا ڂ ٸ ٍڊ يػ ى ڇ‪ ،‬ڈازٍی اڄيُچ انځڅٕ ساڊ‪ ،‬ت ا اٴٽ اٌ‬
‫تٺ‪ ،‬اٌو ٴٍانٕه ٘ى‪َ ،‬یٍا ته ڈ واَاذ آڊ ټ ه وٌ انځڅٕ ساڊ ای د‬
‫ٴڅٕٵه ته ٔ ثٻ نا‪ ٜ‬ی زؤ ٭ه ڈ ییاٴ ر‪ ،‬وٌټ‪ ٙ‬وٌ ٴٍانٕ ه ني ُ‬
‫ڈازٍیاڄيُچ ته غٍیاڊ اٴساو توو‪.‬‬
‫ظ‪ ،‬ڈازٍیاڄيُچ وٌ ٴٍانٕه‬
‫اَ َڈاڊ وټاٌذ (‪ )5١1١ 5191‬ڈیز واڊ ی ٻ غٍی اڊ ټ اڈال‬
‫ڈاوی ٌا وٌ ٴٍانٕ ه ز‪ ٙ‬هي‪ ٛ‬واو‪ .‬وټ اٌذ ز اضيٍ تٕ ُایی وٌ ای د‬
‫ٴڅٕٵه وا٘ر اڈا اَ آڊ قٍٴی وٌ ڈياڊ نيٕر‪.‬‬
‫وٌ اید ‪ ٍٝ٬‬ټه زٵٽٍ ٴ وواڄی تٕياٌ نيٍ ڈنى ت وو وٌ ‪٬‬څ وچ‬
‫نيُ ٌننه وا٘ر زكٹيٷ ڈ‪٥‬اڄ٭ه ته ‪ٍ٤‬یٹی ‪ٜ‬وٌذ ڈیڀٍٴر ټه‬
‫وٌ تات ڀٵسه ٘ى‪ ،‬وټاٌذ تٍ ‪٬‬څيه اید أڅوب ته ڈيىاڊ ڈثاٌَ آڈى‪.‬‬
‫ای ىئوڄوِی ٴ وواڄی آڊ ‪ ٍَ ٤‬زٵٽ ٍی ٌا ڈ یڀوین ى ټ ه‬
‫ڈینوا ى انٕاڊ ٌا ته و ؤسهى نػث ا ‪ ٬‬واچ‪ ،‬زٹٕ يڇ ټن ى‪ .‬نػث ا‬
‫واٌای ډه ڀونه قٹوٸی تا٘نى ٔایٍید واٌای يؽ ؾيُ‪ .‬اید ‪ٍَ٤‬‬
‫زٵٽٍ قسی ته ‪٬‬څوچ ڇ ٍٔایر ټٍو توو‪ ،‬ته اید ڈ٭نی ټٕانی ق ٷ‬
‫زك‪ٝ‬يڃ ‪٬‬څڇ وا٘سنى ټه تا یٻ ڈ‪ٙ‬ر اڈسياَ ته ونيا آڈى تا٘نى‪ .‬زنه ا‬
‫آنها توونى ټه ڄياٸر ٘ایٕسځی ٴهڇ وٌٺ اید ڈٕایڃ ٌا وا٘سنى‪.‬‬
‫وټاٌذ تٍ ‪٬‬څيه اید تٍ اڊ ٸياچ ټٍو ڀٵر‪« :‬ؾيُی ټ ه وٌ وني ا‬
‫ته تهسٍید ‪ٜ‬وٌذ تيد ڈٍوچ زٹٕيڇ ٘ى وٖ ٴٍأ ر أ ر»‬
‫تناتٍ اید ډه وٌ تٍاتٍ ‪٬‬څڇ ڈسٕا ی اڄكٹوٶ ڈی٘ونى‪ .‬اَ ‪٤‬ة َڈ اڊ‬
‫‪93‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ڇ انسٹاو ته غایی ڈیټنى (نډای‪ٙ‬ناڈهى ڈٍی‪ ٟ‬نياڄی ڈوڄيٍ ان٭ٽاْ‬


‫ډاڊ انسٹاواذ وټاٌذ أر) ا ڈینوا ى اید ‪٬‬څڇ اٸ٭ی ت‪ ٙ‬وو‬
‫تٍزكٹيٷ ڈ‪٥‬اڄ٭هى ‪٤‬ثي٭ر أسواٌ تا٘ى آڊ ؾه ټ ه ز ا آڊ َڈ اڊ‬
‫آڈونسه ڈی٘ى زنها ته أٌ‪٥‬و ٔد زوڈ اْ «ڈٕ سنى» ت وو ‪ ،‬ت ه‬
‫و ٌ ٌیهسه ٘وو‪.‬‬
‫وټاٌذ وٌ آٰاَ ٸٍڊ ٵى ‪ ،‬ی٭نی ی ٻ ٸ ٍڊ خ يٗ اَ انٹ الب‬
‫ټثيٍ ڈیَیٕر‪ ،‬تناتٍ اید ڈیز واڊ وٌت اٌ ى ا قٽ ڇ ټ ٍو ټ ه اَ‬
‫ونيایی ټه وٌ قاڂ ٴنا توو تيٍ ڊ ٘ى ‪ ،‬ته وني ایی ټ ه وٌُ٘ ٍٲ‬
‫ډيد ‪ ٫٠‬تا‪٬‬ص ٘ى ټه وټاٌذ‬ ‫خيىایٗ توو أر‪ ،‬ڀاچ نهاو‬
‫ڈيانػی تا٘ى‪ ،‬ڇ نوأساٌ تنياڊ نهاوڊ یٻ ‪٬‬څڇ ڈاوی تا٘ى ڇ وٌ‬
‫‪٬‬يد قاڂ ایى آڄيٕر نوا اڊ نػاذ واوڊ وید‪ .‬وٌ‪ ٍٝ٬‬ا ٸس ی‬
‫ڈیخٍٔيىنى قيواناذ تٍای ؾه َنى ٕسنى‪ ،‬ټاڈال تٍ ‪٤‬ث ٷ قٽډ ر‬
‫اڄهی خأم ڈیواونى‪َ :‬ی ٍا قي اذ آنه ا ٌ ی ی ٻ ا‪ ٜ‬ڃ ڈٕ ثثی‬
‫أر‪ .‬تٍ‪٬‬ٽٓ‪ ،‬وټاٌذ أسىتڂ ڈیټٍو ټه قياذ غ انوٌاڊ ت ٍای‬
‫آنٕر ټه اَ ڈاو ٔانسه ٘ى ان ى‪ ،‬ت ه ‪ ٬‬ال ز‪ ٝ‬ىیٷ وا٘ ر ټ ه‬
‫قيواناذ ته غُ ڈا٘ينهاى ڀو٘سی ‪١٬‬الزی ؾيُ ویځٍی نيٕ سنى‪،‬‬
‫ڈطڃ ٔایٍ ڈا٘ينها ټه اَ آ د ؾوب ٔانسه ٘ى انى‪ .‬ته ‪٬‬ال ٴٽٍ‬
‫ڈیټٍو ټه اید ٍ و ٴاٸى اقٕاْ ٕسنى‪ ،‬زا ته غایی ټه خي ٍ اڊ‬
‫ٴڅٕٵه ى ا ‪ ،‬وٌ «خوٌٌ ا یاڂ‪ »١١‬وٌ ای اچ ز ىٌیٓ ٔ ٿ ا ٌا ڀ اَ‬
‫ڀٍٴسه‪ ،‬ڈیڀٵسنى «‪٤‬ثي٭ر ؾناڊ ؤٌر ٔانسه ٘ى ‪ ،‬ټه ڀویی اینها‬
‫ڇ وٌو ٘اڊ ڈیآیى!»‬
‫تناتٍ اید‪ ،‬وٌ ن‪ ٍ٩‬وټاٌذ قيواناذ وٌ قٽڇ ڈا٘يد ٕسنى‪ .‬اڈ ا‬
‫انٕاڊ تا قيواناذ ٴٍٶ واٌو‪َ ،‬یٍا ته ‪٬‬ٹيى ى ا واٌای ٌ ـ أر‪.‬‬
‫اٴٽاٌی ټه وټاٌذ زٽډيڃ اَ آڊ وٴا‪ ٪‬ټٍو أ ر‪ ،‬اَ ی ٻ‬
‫ٔو‪ ،‬یٻ غٍیاڊ ٴڅٕٵی ټاڈال ڈاوی اَ ٔوی ویځ ٍ ی ٻ غٍی اڊ‬
‫‪94‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ایى آڄيٕسی ته غوو آ ٌو‪.‬‬


‫اَ آنهایی ټه ٌ٘سهى ‪٬‬ٹایى وټاٌذ ٌا ونثاڂ ټ ٍو ان ى‪ ،‬تای ى‬
‫تڈسٍی‪ٌ ١9‬ا أڇ تٍو‪ .‬ا ډيد تك ص قي واڊ ڈا٘ ينی ٌا ڀٍٴس ه ز ا‬
‫انٕاڊ ڈیټ‪ٙ‬انى‪ .‬انٕاڊ ؾٍا ڈا٘ يد نثا٘ ى؟‪ ...‬وٌ ز‪ٍ ٙ‬یف ٌ ـ ای د‬
‫‪٤‬وٌ ڈیخنىاٌو‪ ،‬ټه ٌ ـ نيُ‪ ،‬ڈا٘ينی اٴٽاٌ قٍټاذ ڈٽ انيٽی‬
‫أر‪.‬‬
‫وٌ اید و ٌ أر ټه ڈازٍی اڄيُچ انځڅٕ ساڊ ت ا اٴٽ اٌ تٺ ت ه‬
‫ٴٍانٕه ٌٔول ڈیټنى‪ .‬ته ڇ خيؤسځی اید و غٍیاڊ تا‪٬‬ص خيىایٗ‬
‫ڈازٍیاڄيُچ ټاڈڃزٍی ڈی٘وو ټه اټنوڊ زو‪٠‬يف ڈیو يڇ‪.‬‬
‫و‪ .‬ڈازٍیاڄيُچ ٸٍڊ يػى‬
‫ڇ‬ ‫ای د ڈازٍی اڄيُچ ت ه ٔ يڅهى ٴالٔ ٵهاى ټ ه ڇ ڈث اٌَ‬
‫نویٕنى ى ٸاتڅی توونى وٴا‪ ٪‬نځهثانی ٘ى‪ .‬اینها ډواٌ ٔاَڈانهاى‬
‫اغسډا‪٬‬ی وینی ٌا ڈوٌو قډڅه ٸٍاٌ ڈیواون ى‪ .‬ز وٌی ٌا ت ا ‪٬‬ډ ڃ‬
‫آڈونسنى خيؤسه تٍ‪٬‬څيه قٽوڈر ڈثاٌَ ټٍونى ڀ ا ی ڇ ت ه‬
‫َنىاڊ تأسيڃ اٴساونى‪.‬‬
‫این اڊ ٕ سنى ټ ه آض اٌ ن وو ٌا وٌ انٕ يٽڅوخىی ت ٌُپ‬
‫(وائٍ اڄډ٭اٌٲ) ڀٍو آ ٌونى تٍای ڈازٍیاڄيُچ ٔډر غىیىی ن‪ٙ‬اڊ‬
‫واونى‪ .‬ته ‪٬‬ال زاضيٍ تُٕایی ڇ ټٍونى َیٍا اید ٴڅٕٵه ډاڊ ‪ ٤‬وٌ‬
‫ټه انځڅٓ ڈیڀویى‪« :‬ایډاڊ ‪٤‬ثٹهى غواڊ ٴهډيى » ت وو‪ .‬وٌ ز اٌیم‬
‫ٴڅٕٵهى ٴٍانٕه‪ ،‬اید زنه ا ‪ٍ ٝ٬‬ی أ ر ټ ه ٴڅٕ ٵهاى ت ا ن وا‪ٚ‬‬
‫ٴٍانٕوی وٌ تيد ڈٍوچ اٸ٭ا ٌٔول خيىا ټٍو أر‪.‬‬
‫ویىٌ ڈسوڄى ٔاڂ ‪ ،5759‬وٌ٘هٍ تنٽٍ ټ ه ت ه ٔ اڂ ‪ 5789‬وٌ‬
‫خاٌیٓ ڈٍو‪ ،‬تانی اید غنثٗ توو‪ .‬ؾيُی ټه زاٌیم توٌِ ا ڈٕٽوذ‬
‫ڈیڀًاٌو آنٕر ټه ا ٸثڃ اَ ڈاٌټٓ انځڅٓ‪ ،‬تٌُڀسٍید ڈسٵٽ ٍ‬
‫ڈاوی توو أ ر‪ .‬ڄن يد وٌت اٌ ى وی ىٌ ڈ یڀوی ى ا ز ا ق ى و‬
‫‪95‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ڈازٍیاڄيُچ ټنونی (ویاڄٽسيٻ) خيٗ آڈى أر‪.‬‬


‫ا یٻ ٍٔتاَ قٹيٹی أر ټه خيؤسه تا ‪ ٫٠‬اغسډا‪٬‬ی ڀنثى‬
‫ټڅيٕا وٌ نثٍو توو‪ ،‬ؤٌيا ؾاڄها نيُ َن ىانی ٘ ى‪ .‬ت وٌِ اَی وٌ‬
‫زاٌیههاى نوو وٌ اید تاٌ نيڅی ڈٽٍ ٌیا ته ټاٌ تٍو أر‪.‬‬
‫«ڈثاقطاذ ویىٌ تا واتڈثٍ»‪« ،‬تٍاوٌَاو ٌاڈو»‪ِ« ،‬اٺ ڈ٭سٹى‬
‫ت ه ٍٔنو٘ ر» ٌا تای ى ڈ‪٥‬اڄ٭ ه ټ ٍو ز ا وانٕ ر ز اضيٍ وی ىٌ وٌ‬
‫‪.١٩‬‬
‫ڈازٍیاڄيُچ زا ؾه انىاَ أر‬
‫وٌ نيډ هى ا ڂ ٸ ٍڊ ن وَو ڇ ت ه ڈنأ ثر ق واوش ز اٌیهی‬
‫ڈازٍیاڄيُچ یٻ ٸىچ ‪٬‬ٹة ن‪ٙ‬ينی ڈیټنى‪.‬‬
‫توٌِ اَی ټڅيهى ټ‪ٙ‬وٌ ا زثڅيٱاذ ٔي٭ی ته نٵ‪ ٫‬ایى آڄي ُچ‬
‫وید ٍ٘ ‪ ٪‬ڈیټنى‪.‬‬
‫وٌ ډيد ا ٸاذ أر ټه ڈیتينيڇ اید ا‪٬‬سٹاواذ ڈ اوی وٌڈي اڊ‬
‫ٴالٔٵه ى ایى آڄيٕر آڄډاڊ ڈوٌو ٸثوڂ ٴویٍتال اٸ‪ ٫‬ڈ ی٘ وو «‬
‫ڈػىوا ڈازٍیاڄيُچ ٌا تا ډاڊ ‪ٜ‬وٌذ تٍزهر ڈین‪ٙ‬انى»‪( .‬انځڅٓ)‬
‫ٍ ؾنى ا ؾيُ زاَ اى تٍای ڈازٍیاڄيُچ نډیآ ٌو‪ ،‬اڈا ته ‪ٍ٤‬یٷ‬
‫‪٬‬ډڅی ‪ٜ‬كيكی ا‪ٜ‬وڂ ڈازٍیاڄيُچ ٌا ټه ته ؤر ٴٍاڈو٘ی ٔدٍو‬
‫٘ ى ت وو زػىی ى ټ ٍو ٴالٔ ٵهى َڈ اڊ ٌا زك ر ز اضيٍ ن وو‬
‫ڈیڀيٍو‪.‬‬
‫وٌٸٍڊ نوَو ڇ ته ڈٍقڅهاى ڈیٌٔيڇ ټ ه خي‪ٍ ٙ‬ٴر ٔ ي٭ی وٌ‬
‫‪٬‬څوچ قا‪ٜ‬ڃ ڈی٘وو‪ ،‬ته ن‪ٝ‬و‪ ٚ‬اید ٔه اټس‪ٙ‬اٲ ٌا تای ى وٌ ن‪ٍ ٩‬‬
‫ڀٍٴر‪ٔ :‬څوڂ‪ ،‬ٸانوڊ تٹاء ان ٍِی ٸ انوڊ زٽاڈ ڃ (واٌ ی د)‪ .‬ای د‬
‫اټس‪ٙ‬اٴاذ ته ڈاٌټٓ انځڅٓ‪ ،‬ټ ه زك ر ز اضيٍ ٴویٍت ال توون ى‪،‬‬
‫اغاَ واو ڈازٍیاڄيُچ ٌا زؤ ٭ه واو ت ه ‪ ٜ‬وٌذ اڈ ٍ َی ی٭ن ی‬
‫ڈازٍیاڄيُچ ویاڄٽسيٻ وٌآ ٌن ى‪ .‬ڈ ا ت ٍ ٔ ثيڃ انس‪ ٝ‬اٌ زاٌیهؿ هى‬
‫ڈازٍیاڄيُچ ٸثڃ اَ ڈاٌټٓ ٌا تٌٍٔی ټٍو ایڇ‪ .‬تایى وانٕر ټه اڀ ٍ‬
‫‪96‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ای‪ٙ‬اڊ وٌ نٽاذ تٕياٌی تا ڈازٍیاڄيُچ ٸثڃ اَ نوو ڈواٴ ٷ ٕ سنى اَ‬


‫‪ٍ٤‬ٴی ڇ‪ ،‬ته نواٸ‪ ٛ‬ا٘ سثا اذ ‪٬‬ىی ى ى آڊ زوغ ه وا٘ سه ان ى‪.‬‬
‫تٍای وٌٺ زٱييٍازی ټه اید و نٵٍ وٌ ڈازٍیاڄيُچ ٸث ڃ اَ ڈ اٌټٓ‬
‫واو انى اغة أر اید نواٸ‪ ٛ‬ا٘سثا اذ ٌا ت‪ٙ‬نأيڇ زا تثينيڇ ته‬
‫ؾه ‪ٜ‬وٌذ وٌآڈى أر‪ .‬تناتٍ اید تایى ناڀُیٍ ڈازٍی اڄيُچ ٸث ڃ اَ‬
‫ڈاٌټٓ انځڅٓ ٌا ڈوٌو ڈ‪٥‬اڄ٭ه ٸٍاٌ و يڇ‪.‬‬
‫ت٭ى اَ يټٍ ڈسٵٽٍاڊ ڈس٭ىوی ټه ته خي‪ٍٙ‬ٴر ڈازٍیاڄيُچ ټډٻ‬
‫ټٍو انى‪ ،‬ؾناڊ ؾه وٌ‪ٜ‬ىو ټ‪ٙ‬ٳ غه ر ای د خي‪ٍ ٙ‬ٴر نثا٘ يڇ‬
‫نىانيڇ ؾٍا زٽاڈڃ ته ای د ‪ ٜ‬وٌذ ی ا آڊ ‪ ٜ‬وٌذ وٌآڈ ى ‪ ،‬ز اٌیم‬
‫ٴڅٕٵه ڈازٍیاڄيُچ ناٸ‪ ٛ‬نوا ى توو‪ .‬ته ن‪ٝ‬و‪ ٚ‬ته ڈازٍیاڄيُچ ٸ ٍڊ‬
‫يػ ى ڇ ڈ یخ ٍواَیڇ‪َ ،‬ی ٍا وٌ ای د و ٌ أ ر ټ ه غٍیان اذ‬
‫ڀوناڀوڊ اید ٴڅٕٵه ته یٻ نسيػه ڈیٌٔى‪.‬‬
‫تناتٍ ای د ت ه ڈ‪٥‬اڄ٭ هى ن‪٥‬ا ای ای د ڈازٍی اڄيُچ ڈ٭ای ة آڊ‬
‫ڈیخٍواَیڇ اڈا اَ آڊ غا ټه يؽ ٸر نثایٕر ڈٕایڃ ٌا یٻ ‪ٍ٤‬ٴ ه‬
‫ڀٍٴر تڅٽه تٍ‪٬‬ٽٓ‪ ،‬ته ‪٤‬وٌ ڈػډو‪ ٪‬تایى ٸ‪١‬ا ذ ټ ٍو‪ ،‬ڈُای ایٗ‬
‫ٌا نيُ ‪٬‬ال ڈیټنيڇ‪.‬‬
‫ڈازٍیاڄيُچ ویاڄٽسيٻ ته ڈنأ ثر نأٌ ایی ڈ٭څوڈ اذ ‪٬‬څډ ی‬
‫اغثاٌا تٍای ڈىزی وٌ غىایی اَ ڇ ته ٍٔ ڈیتٍونى‪ ،‬ت ٍای ق ىذ‬
‫اید و تهٗ اقسياظ ته اټس‪ٙ‬اٴاذ زٍٸي اذ ‪٬‬څډ ی غىی ىی ت وو‪.‬‬
‫«خيٗ اَ آڊ ټه ڈ‪٥‬اڄ٭هى زٽاڈڃ ڈوغوواذ اڈٽاڊ وا٘سه تا٘ ى تَچ‬
‫توو ټه ٸثال نوو آڊ ڈوغوو ٘نانسه ٘وو»‪.‬‬
‫تٕسځی زاچ ڈازٍیاڄيُچ ‪٬‬څڇ اید غا نډایاڊ ڈی٘وو ټه ‪٬‬څڇ ت ه‬
‫اید ٴڅٕ ٵه اغ اَ ڈ یو ى ز ا ن و و ٌا غ واڊ ټ ٍو ‪ ،‬ت ٍ ا‪ ٜ‬وڂ‬
‫ڈٕسكٽڇزٍ ‪٬‬څډیزٍی‪ ،‬ته ‪ ٜ‬وٌذ ڈازٍی اڄيُچ ویاڄٽسي ٻ‪ ،‬ی٭ن ی‬
‫ڈازٍیاڄيُچ ڈاٌټٓ انځڅٓ أسواٌ ٔاَو‪.‬‬
‫‪97‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫تناتٍ اید ڈو‪٠‬و‪ ٪‬ڈازٍیاڄيُچ وٌ ټناٌ ‪٬‬څڇ غوو خي ىا ڈ یټن ى‬


‫تا اید قاڂ اڀٍ وٌغٕسػوی یاٴسد ڈن‪ٙ‬ا ڈازٍیاڄيُچ تا٘يڇ ناؾاٌ تای ى‬
‫وانٕر ټه ایى آڄيُچ اَ ټػا نا٘ی ڈیڀٍوو‪.‬‬

‫‪ .٠‬ظرچؽوِى ایذُآلیسم‬
‫َڈانی اید ٴڅٕٵه ڈوٴٷ توو ټ ه ن وو ٌا ت ا وی د ٔ اَٖ واو‬
‫أر‪٬ .‬څر آڊ أر ټه ای ى آڄي ُچ َاو خي ىایٗ یاٴس هى وی د‬
‫٘ډٍو ڈی٘وو‪.‬‬
‫ڄنيد وٌ اید تاب ٴٍڈوڄی واٌو ټه تایى ڈوٌو ڈ‪٥‬اڄ٭ه ٸٍاٌ ڀيٍو‪.‬‬
‫«ایى آڄيُچ غُ ‪ٜ‬وٌذ ُٕ٘سه ٌ ٴسهى وید ؾي ُ ویځ ٍی نيٕ ر‪».‬‬
‫ڈٵهوچ اید غډڅه آنٕر ټه ایى آڄيُچ ڈنوی اذ ن وو ٌا ت ه ٌ ٘ ی‬
‫نٍچزٍ اَ وید تياڊ ڈیټنى‪ .‬وید ڈیڀویى غهاڊ َاو ى ٌ قی أر‬
‫ټه تٍٴٍاَ ‪٨‬څډاذ ڈوظ ڈيُو أر‪ ،‬ياذ تاٌی غٕډير نىاٌو‪ ،‬ت٭ ى‬
‫ا ٌا َتاڊواٌ ټٍو تٍایٗ ڈوغوویر ٸای ڃ ڈ ی٘ وو ای د ‪ ٤‬وٌ‬
‫اٴٽاٌ غاڈى ٌا زكویڃ ڈا ڈیو ى‪ .‬تٍ ڈا ا‪٠‬ف أر ټه اید او‪٬‬ا‪ ،‬وٌ‬
‫قٹيٹر اڈٍ ته ډاڊ ڈٍقڅه ن‪ ٍ٩‬وی د ڈ یټ‪ ٙ‬ى‪ ،‬اڈ ا ت ا ‪ ٜ‬وٌزی‬
‫ٴٍیثنى ټه ته نوو وید نډیٌٔى‪.‬‬
‫اَ اید ٌ ایى آڄيُچ ٌا تایى ‪ٜ‬وٌذ ڈ‪ٝ‬ٵایی اَ وید وانٕر ت ه‬
‫‪٬‬ال َیٍټانهزٍ اَ وید أر‪َ ،‬یٍا ٴالٔٵهى ایى آڄيٕر ڈیزواننى‬
‫وٌ ڈثاقطاذ نوو ڈٕ ایڃ ٌا خ يٗ تين ی ټ ٍو ‪ ،‬واڈه ا تځٕ سٍاننى‪.‬‬
‫ٴيڅونوئوْ‪ ،‬وٌڈثاقطاذ تٍټڅی‪ ،‬ډ يد ڈ٭اڈڅ ه ٌا ت ا يالْ تين وا‬
‫ڈیټنى‪.‬‬
‫ڄی اید ڀٵساٌ ټه ایى آڄيُچ اَ وید ڈ‪ٙ‬سٷ ٘ ى أ ر ؾي ُی‬
‫غُ اٌ نه ټٍوڊ ڈ‪٥‬څة نيٕر ڈا تایى آڊ ٌا ٌ ٘د ټنيڇ‪.‬‬
‫‪98‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫‪ ١٠‬هٌؽبی پیذایػ دیي‬


‫انځڅٓ خأم ‪ٍٜ‬یكی ته اید ڈو‪٠‬و‪ ٪‬ڈیو ى‪« :‬وی د نا٘ ی اَ‬
‫‪٬‬ٹڃ ڈكى و ٸا‪ ٍٜ‬ت‪ٍٙ‬ی أر‪».‬‬
‫اید ڈكى ویر ‪٬‬ٹڅ ی غه ڃ وٌ ڈ وٌو ت‪ ٍ ٙ‬ا ڄي ه ٘ اڈڃ و‬
‫ٸٕډر ڈی٘وو‪ ،‬غهڃ وٌتاٌ ى ‪٤‬ثي٭ر‪ ،‬غهڃ وٌتاٌ ى نوو‪ .‬نځ اچ‬
‫ڈ‪٥‬اڄ٭هى زاٌیم انٕانهاى تى ی ډواٌ تایى ڈسوغه و نٽسه توو‪.‬‬
‫وٌیوناڊ تأساڊ‪ ،‬ټه ته ن‪ٍ٩‬ڈا واٌای زډىڊ ‪٬‬اڄی أر‪ .‬اید غهڃ‬
‫ناوانی ته ٘ٽڃ ټووټانهاى غڅو ڈیټنى‪ ،‬ته یّ ٸسی ڈیتين يڇ‬
‫٘ه‪ٝ‬ی ڈاننى أٌ‪٥‬و ٴٽٍ ڈیټٍو‪َ :‬ڈيد ضاتر ڈٍټُ غهاڊ أ ر‬
‫ٔياٌاذ ڀٍو آڊ ڈیڀٍونى‪.‬‬
‫أٌ‪٥‬و ‪٬‬ى ى اید ٔساٌڀاڊ ٌا ‪٬ ٩١‬ىو ڈیوان ى ټ ه ت ٍ ٔ ٹٳ‬
‫آٔډاڊ ڈيم ټوب ضاتر ٕسنى ته ‪٤‬وٌ ؤسه غډ٭ی ته و ٌ َڈيد‬
‫ڈیؾٍننى‪ .‬ته ‪٬‬ال ‪ ،‬یونانيها ٴٽٍ ڈیټٍونى غهاڊ اَ ؾه اٌ ‪٬‬ن‪ٍ ٝ‬‬
‫ٔانسه ٘ى ‪ :‬آب‪ ،‬ناٺ‪ ،‬تاو‪ ،‬آزٗ ټه زػُیه خًیٍ نيٕ سنى‪ .‬اڈ ٍ َ‬
‫ڈا ڈیوانيڇ ټه اینها ډه ن‪٥‬ای ڈك‪ ٟ‬أر‪ ،‬ؾه تٍای ڈ ا زػُی هى‬
‫آب‪ ،‬ناٺ‪ ،‬تاو آزٗ ڈيٍٕ أر‪.‬‬
‫یونانيها اَ انٕاڊ نيُ تٕياٌ تینثٍ تی ا‪٤‬ال‪ ٪‬توو انى َیٍا ټه‬
‫ته ‪٬‬ډڃ ا‪١٬‬ای تىڊ آڀا نثوو انى‪ ،‬اَغډڅه ڀډ اڊ ڈ یټٍون ى ټ ه‬
‫ٸٕډسی اَ ‪٬‬ډڃ ‪١‬ڇ ٌا ڈٱُ انػاچ ڈیو ى‪.‬‬
‫غایی ټه وان‪ٙ‬ډنىاڊ یونانی ټه ڈا آنها ٌا تٕياٌ خي‪ ٍٙ‬ڈیوانيڇ‪،‬‬
‫زا اید خایه غا ڃ تا٘نى خٓ ای ته غهڃ ڈٍوڈی ټ ه ڈيڅيونه ا ٔ اڂ‬
‫ٸثڃ اَ ای‪ٙ‬اڊ ڈیَیٕسه انى‪ .‬ٸوٲ ت‪ ٍٙ‬ا ڄيه ته ‪٤‬ثي٭ر نوو ٘ اڊ‬
‫اَ قى غهڃ ناوانی زػا َ نىا٘سه أر اڈ ا ت ا ای د ق واڂ‪ ،‬ډ يد‬
‫ڈٍوچ وٌ ڈٹاچ زوغيه زٵٕيٍ اڈوٌ توو انى‪ .‬ڈ ىاٌټی ټ ه اَ ت‪ٍ ٙ‬‬
‫ا ڄيه ته ؤر أر‪ ،‬غډڅه ڈیٌٔانى ټه آنها تيٗ اَ ٍ ؾيُ ٍٔڀٍچ‬
‫‪99‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ڈٕ څهى نواب توو انى‪ .‬ڈا وٌ ٴ‪ٝ‬ڃ ا ڂ ڈسًټٍ ٘ ىیڇ ټ ه ؾځون ه‬
‫نواب ٌا ته غوو غٵر ز٭ثيٍ ڈیټننى‪.‬‬
‫تٍای اید غٵر وٌ اتسىا غٕڇ ٔثٻ تى ڊ غٍِچ (٘ٵاٲ) ٸایڃ‬
‫توونى ټه غوو ڈاوی وا٘ر‪ .‬خٓ اَ ٔاڄها اید ز‪ ٝ‬وٌ قا‪ ٜ‬ڃ ٘ ى‬
‫ټه انٕاڊ وٌ غٕڇ نوو واٌای ‪٬‬ن‪ٍٝ‬ی ٰي ٍ غٕ ډانی أ ر‪ ،‬ی٭ن ی‬
‫ډاڊ ٌ ـ ټه خٓ اَ ڈٍپ تاٸی ڈیڈانى (ٌ ـ وٌ َتاڊ تزيد وچ ٌا‬
‫ڈیٌٔانى)‪ .‬وچ تا آنٍید نٵٓ‪ ،‬وٌ ډاڊ ڄك‪٩‬هى زٕڅيڇ ٌ ـ‪ ،‬غٕڇ ٌا‬
‫زٍٺ ڈیټنى وٌ نسيػه غٵر زنها ڈیڈانى‪.‬‬
‫وٌ ٸٍ ڊ ٔ‪٥‬ی ٌاغ‪ ٫‬ته ٌ ـ ‪ Spirt‬اٴٽ اٌ ‪٬‬ػي ة ٍٰیث ی‬
‫غوو وا٘ر‪ ،‬ؾوڊ ڈیخنىا٘سنى ټه غٕڇ ٴٍته واٌای ٌ ـ ناؾيُ‬
‫غٕڇ تٍٰ واٌای ٌ ـ تٌُپ أر‪ ،‬اَ ډيد ٌ زاٌټ اڊ وني ا ٌ َ‬
‫اى ‪٤‬ویڃاڄډىذ خی وٌ خی ڈیڀٍٴسن ى ز ا ٌ ق ی ت ٌُپ خي ىا‬
‫ټننى تٍای ٌ ـ ڈٕٽد ٴٍال ٴٍا ڇ آ ٌنى‪.‬‬
‫ت‪ ٍٙ‬ا ڄيه خٓ اَ ا‪٬‬سٹ او ت ه غٵ ر ٘ ٵاٲ (ت ی غِ ٍچ)‪ ٌ ،‬ـ‪،‬‬
‫‪٬‬ن‪ ٌ ٍٝ‬قانی‪َ ،‬نىڀی خٓ اَ ڈٍپ‪ ،‬نىایاڊ ٌا نڅٷ ڈیټن ى‪ .‬وٌ‬
‫اتس ىای اڈ ٍ ت ه ڈوغ ووازی ٸ اوٌزٍ اَ انٕ اڊ‪ ،‬واٌای ياذ ٸای ڃ‬
‫توونى‪ ،‬ڄی انىٺ انىٺ ته ا‪٬‬سٹاو ن ىایاڊ ڀٍایيىن ى ټ ه زنه ا ت ه‬
‫‪ٜ‬وٌذ اٌ اـ زوانازٍ اَ انٕاڊ ٘نانسه ٘ىنى‪ .‬ت ه وی د نك و خ ٓ اَ‬
‫نڅٷ نىایاڊ ڈس٭ىو‪ ،‬ټه ٍ یٻ ‪٬‬ډ ڃ ڈ٭ين ی ٌا انػ اچ ڈ یواون ى‪،‬‬
‫(ڈاننى یوناڊ تأساڊ) ټاٌ ته انسٍا‪ ٪‬نىای اقى ټ‪ٙ‬يى‪ .‬یٽسا خٍٔسی‬
‫ته اید ٘ٽڃ ته غوو آڈى‪ .‬اټنوڊ ته ن وتی ڈالق‪ ٩‬ه ڈ ی٘ وو ټ ه‬
‫ٌی‪ٙ‬هى وید قس ی ت ه ‪ ٜ‬وٌزی ټ ه اڈ ٍ َ غ وو واٌو اَ غه ڃ‬
‫ناوانی آب ڈینوٌو‪.‬‬
‫تناتٍ اید ایى آڄيُچ َاو ى ٘٭وٌ ڈكى و غهاڄر ت‪ٍٙ‬ی أ ر‬
‫قاڂ آڊ ټه ڈازٍیاڄيُچ تا َ اڂ اید ڈكى ویسها خيىایٗ ڈییاتى‪.‬‬
‫‪100‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫وٌزاٌیم ٴڅٕٵه‪ ،‬ڈا ٘ا ى ټ‪ٙ‬ډٽ‪ٙ‬هاى ای ى آڄي ُچ ڈازٍی اڄيُچ‬


‫ٕسيڇ‪ .‬یٽی اَ اٴسهاٌاذ ڈازٍیاڄيُچ ټه ته آڊ قيطير ڈنُڄر تُٕا‬
‫ڈیو ى ډيد أر ټه اید ٴڅٕٵه نوأساٌ وٌیىڊ خٍو اى غهڃ‬
‫تی ٘٭وٌی أر‪.‬‬

‫‪ .٠‬ارزغ ٍ اهتیبز هبتریبلیسم‬


‫خيىایٗ ڈازٍیاڄيُچ ٌا وٌ یوناڊ اَ آڊ غهر ڈوٌو ڈ‪٥‬اڄ٭ه ٸ ٍاٌ‬
‫واویڇ ټه تٍای ‪٬‬څڇ ڈثنایی توو أر‪ .‬تٍ قٕة اید ا‪ٜ‬ڃ ټه ٍ غا‬
‫‪٬‬څڇ تا٘ى‪ ،‬ڈازٍیاڄيُچ ٔ٭ر ڈی ڀيٍو‪ ،‬ته ؾنى نٽسهى َی ٍ وٌ ‪ ٤‬ی‬
‫زاٌیم زوغه ڈیټنيڇ‪.‬‬
‫‪ ١5‬وٌٸ ٍ ڊ ٔ ‪٥‬ی زؤ ٭هى ڈهس‪٬ ٍ ٝ‬څ وچ‪ ٌ٘ ،‬ى ت‪ ٥‬ی‬
‫ڈازٍیاڄيُچ‪.‬‬
‫‪ ١١‬وٌٸٍڊ ٵ ى ڇ‪ ،‬ت ه ڈ واَاذ خي‪ٍ ٙ‬ٴسهاى وٌن‪ ٙ‬اڊ ‪٬‬څ وچ‪،‬‬
‫ڈازٍیاڄيُچ نيُ زؤ٭ه خيىا ڈیټنى‪ .‬ڈازٍیاڄيُچ ٸ ٍڊ يػ ى ٴٍانٕ ه‬
‫نسيػهى ڈٕسٹيڇ ډيد زٍٸياذ ‪٬‬څډی أر‪.‬‬
‫‪ ١9‬وٌٸٍڊ نوَو ڇ‪ ،‬تا اټس‪ٙ‬اٴاذ ڀوناڀوڊ ڈه ڇ‪ ،‬ڈازٍی اڄيُچ‬
‫ته ؤر ڈاٌټٓ انځڅٓ ته ټڅی زٱييٍ ڈیټنى‪.‬‬
‫‪ ١٩‬اڈ ٍ َ ‪٬‬څ وچ ت ه ‪ ٘ ٫ ٠‬ځٵرآ ٌی زٽاڈ ڃ ڈ ییات ى‬
‫ڈازٍیاڄيُچ خا ته خای آڊ غڅ و ڈ ی ٌ و‪ .‬ؾن اڊ ټ ه وی ى ڈ ی٘ وو‬
‫ڈثٍَزٍید وان‪ٙ‬ډنىاڊ ٌ ٖ ڈازٍیاڄيُچ ویاڄٽسيٻ ٌا وٌ ڈ‪٥‬اڄ٭از‪ ٙ‬اڊ‬
‫ته ټاٌ ڈیتٍنى‪.‬‬
‫تناتٍ اید ٌی‪ٙ‬ه ا‪ٜ‬ڃ ایى آڄي ُچ ڈازٍی اڄيُچ ټ اڈال اَ ی ٻ‬
‫ویځٍ غىأر ڈیز وانيڇ ڈث اٌَاذ ای د و ٴڅٕ ٵه ٌا وٌ ٍٔأ ٍ‬
‫زاٌیم ڈالق‪٩‬ه ټنيڇ‪ ،‬ڈثاٌَازی ټه ڇ اټنوڊ نيُ اواڈه وا٘سه زنه ا‬
‫غنثهى وان‪ٙ‬ځا ی نىاٌو‪ .‬اید ڈثاٌَ ټه وٌ ‪٤‬وڂ زاٌیم غوو وا٘سه‬
‫‪101‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ڈثاٌَ ى ‪٬‬څڇ غهڃ‪ ،‬ڈثاٌَ ى و غٍیاڊ ڈهسڅٳ توو أر‪ .‬یٽ ی‬


‫انٕاڊ ٌا ؤ ر خ ا تٕ سه ت ه ٔ وی غهاڄ ر ڈ یټ‪ ٙ‬انى‪ ،‬ویځ ٍی‬
‫تٍ‪٬‬ٽٓ‪ ،‬وٌ ٌ ایی انٕاڊ ڈیټو٘ى ڈینوا ى ‪٬‬څڇ ٌا غای ڀُید‬
‫غهڃ ټنى‪.‬‬
‫ڈثاٌَ ى ایى آڄيُچ تا ڈازٍیاڄيُچ ڀا ٘ٽڅی ق‪ ٙ‬يانه ت ه ن وو‬
‫ڈیڀٍٴسه اَ آڊ غډڅه وٌ و ٌاڊ انځيُیٕيوڊ‪ ١1‬ټه ڈیز واڊ اَ ت يد‬
‫ُاٌاڊ ٸٍتانی ته ‪٤‬وٌ نډونه ناچ ڀاڄيڅه‪ٌ ١١‬ا تٍو‪.‬‬
‫ؾوڊ ڀاڄيڅه ؾٍنيىڊ َڈيد ٌا ز‪ ٝ‬ىیٷ وا٘ ر‪ ،‬ای د ټ‪ ٙ‬ٳ‬
‫زاَ تا ڈسد زوٌاذ ڀٵسه اى أٌ‪٥‬و ز‪٥‬ثيٷ نډیټٍو ت ىید ڈ٭ن ی‬
‫ټه ویځٍ ټٍ ى َڈيد نډیزوانٕر ڈٍټُ ‪ ٬‬اڄڇ تا٘ ى ٴٹ ‪ ٣‬ی ٻ‬
‫نٹ‪٥‬ه اَ ؤسځا غهاڊ ڈی٘ ى ناؾ اٌ ق ى و اٴٽ اٌ ٔ ٭ر خي ىا‬
‫ڈیټٍو‪ ،‬ناڀُیٍ تایٕسی تٍای اید اټس‪ٙ‬اٴاذ ٴٽٍی ت‪ٙ‬وو‪.‬‬
‫ؾځونه؟‬
‫تٍای نځه ىاٌی ڈ ٍوچ وٌٸي ى غه ڃ‪ ،‬ڈكٽډ هاى اَ ٌ ق انيوڊ‬
‫ز‪ٙ‬ٽيڃ ڀاڄيڅه ڈكٽوچ ته ٘ٽنػه ڈی٘وو وٌ ڈ الء ‪ ٬‬اچ تای ى اَ‬
‫ڀٵسه ى نوو ‪ ًٌ٬‬تهوا ى‪ .‬اید یٻ نډونه اَ ڈثاٌَ ى غهڃ ت ا ‪٬‬څ ڇ‬
‫أر‪.‬‬
‫تناتٍ اید ‪٬‬څډا ٴالٔٵهى َڈاڊ ٌا تایى وٌ ٘ډاٌ ڈثاٌَاڊ ‪٬‬څڇ ت ا‬
‫غه ڃ ت ىانيڇ زوغ ه وا٘ سه تا٘ يڇ ټ ه ټٕ انی ټ ه اَ ‪٬‬څ ڇ وٴ ا‪٪‬‬
‫ڈیټننى‪ ٍ ،‬ؾنى خی ڀيٍ ڇ نثا٘نى‪ٍ٤ ،‬ٴىاٌ ڈازٍی اڄيُچ ڈكٕ وب‬
‫ڈی٘ونى‪ .‬ؾناڊ ټه وټاٌذ تا ‪٬‬ٹایى نویٗ اٴٽاٌی ٌا ایػ او ټ ٍو‬
‫ټه ته ڈازٍیاڄيُچ نيٍ ته‪ٙ‬يى‪.‬‬
‫تایى وانٕر ټه اید غن ٿ ز اٌیهی ډي‪ ٙ‬ه غنث هى ز وٌی ٻ‬
‫نىا٘سه تڅٽه غنثه اى اغسډ ا‪٬‬ی ٔيأ ی ڇ خي ىا ټ ٍو أ ر‪.‬‬
‫‪٤‬ثٹاذ قاټډه ډواٌ ڈىاٴ‪ ٫‬غهڃ زوو توو انى‪ ،‬ڄی ‪٬‬څ ڇ قاڄ ر‬
‫‪102‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫انٹالتی وا٘سه ته آَاوی ت‪ ٍٙ‬ڈٕا‪٬‬ىذ ڈیټنى‪.‬‬


‫توٌِ اَی وٌاید ڈيىاڊ ‪ ٫٠‬نا‪ٜ‬ی واٌو‪ ،‬وٌٸٍڊ يػى ڇ ټه‬
‫توٌِ اَی زكر ٔڅ‪٥‬هى ‪٤‬ثٹ هى ٴ وواڂ أ ر‪ ،‬اَ ‪٬‬څ ڇ ‪ٍ٤‬ٴ ىاٌی‬
‫ڈیټنى‪ ،‬آنٕيٽڅوخىی ٌا ته ڈا ‪٠ٍ٬‬ه ڈ یواٌو‪ .‬وٌٸ ٍڊ تيٕ ر ټ ه‬
‫توٌِ اَی ‪٤‬ثٹهى ڈٕ څ‪ ٣‬أ ر وٌغن ٿِ ‪٬‬څ ڇ غه ڃ‪ ،‬ت ه ٔ ثٽی‬
‫ق‪ٙ‬يانهزٍ اَ خيٗ‪ ،‬غانثىاٌ غهڃ ڈی٘وو‪( .‬ٴا٘يُچ ٌا ڈالق‪٩‬ه تای ى‬
‫ټٍو)‪.‬‬
‫اینٻ تٍای ڈا ٌ ٘د أر ټه «ڈازٍی اڄيُچ خ يٗ اَ ڈ اٌټٓ»‬
‫نٹٗ ٸاتڃ ڈالق‪٩‬هاى ٌا ایٵا ټٍو واٌای ا ډي ر ز اٌیهی تٕ ياٌ‬
‫أر وٌ ‪٠‬ډد ټ‪ٙ‬ډٽٗ ‪٬‬څڇ غهڃ زوانٕسه تٍای ‪٬‬اڄڇ یٻ ڈٵهوچ‬
‫ټڅی ته ؤر و ى ټه تا وید ی٭نی غهڃ‪ ،‬ڈناٴاذ وا٘سه تا٘ى‪ .‬وٌ اضٍ‬
‫ډيد زٽاڈڃ خی وٌخی ڈازٍیاڄيُچ أر ټ ه ٘ ٍای‪ ٣‬ت ٍای خي ىایٗ‬
‫ڈازٍیاڄيُچ ویاڄٽسيٻ ٴٍا ڇ ڈیڀٍوو‪.‬‬

‫‪ًَ .٠‬الص هبتریبلیسم لجل از هبروط‬


‫تٍای وٌٺ زٽاڈڃ ڈازٍیاڄيُچ تهس ٍ وی ىڊ ن واٸ‪ ٛ‬ڈ٭ای ة‬
‫ا ڄيهى آڊ‪ٍ ،‬ڀُ نثایى اَ ن‪ ٍ٩‬و ٌ وا٘ر ټه ڈازٍی اڄيُچ ت ا ‪٬‬څ وچ‬
‫تٕسځی واٌو‪.‬‬
‫وٌآٰاَ اڈٍ‪ ،‬ڈازٍیاڄيُچ اَ ‪٬‬څڇ غىا توو ته ډيد غه ر ای د‬
‫ٴڅٕٵه نسوانٕر ا‪ٜ‬وڂ نوو ٌا ڈوٌو ٸثوڂ ٸٍاٌ و ى‪.‬‬
‫تٍای اضثاذ ‪ٜ‬كر ڈازٍیاڄيُچ ویاڄٽسي ٻ خي ىایٗ خي‪ٍ ٙ‬ٴر‬
‫‪٬‬څوچ ‪ٌ ٍ٠‬ذ وا٘ر‪ .‬ڄی اید زٹا‪٠‬ا تيٕر ٸٍڊ ته ‪ ٤‬وڂ انػاڈي ى‪.‬‬
‫وٌاید ٴا‪ٜ‬څه ى ‪٤‬وتنی‪ ،‬ڈازٍیاڄيُچ زكر نٵوي ‪٬‬څوچ ته ن‪ ٝ‬و‪ٚ‬‬
‫زٵٽٍ‪٬‬څډی‪ ،‬ٸٍاٌڀٍٴر‪٬ .‬څ وچ انس‪ٝ‬ا‪ ٜ‬ی ڈٕ سٹڃ ني ُ ٍ ؾ ه‬
‫زؤ٭ه یاٴسنى‪ ،‬ڈازٍیاڄيُچ ٌا زكر زاضيٍ ٸٍاٌ واونى‪.‬‬
‫‪103‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫اَ اید ڄكا‪ ٦‬أر ټ ه‪« :‬ڈازٍی اڄيُچ وٌڀً٘ سه (ڈٹ‪ ٝ‬وو ٸ ٍڊ‬
‫يػى ڇ) تيٗ اَ ٍ ؾيُ ڈا٘ ينی "ڈٽ انيٽی" ت وو‪َ .‬ی ٍا وٌ ای د‬
‫و ٌ زنها ڈٽانيٻ اضٹاڂ‪ ،‬ٸانوڊ (ٔيٕسڇ) ٔ يٍ ټواټ ة قٍټ ر‬
‫َڈيد‪ ،‬نال‪ٜ‬ه ڈٽانيٻ َڊ یا ضٹڃ اَ ‪٬‬څوچ ‪٤‬ثي٭ی ته نسایػی ٌٔيى‬
‫توو‪٬ .‬څڇ ٘يډی نوَ ته ‪ ٍَ ٤‬ټووټان هاى ڈ٭سٹ ى ت ه ٸ و ى ٔ ياڂ‬
‫ٔوَنى )‪ (Phlogistique‬توو‪ .‬تيوڄوِی (قياذ ٘نأی) نوَ وٌ‬
‫ایاچ ٘ثاب توو‪.‬‬
‫ٔانسډاڊ ڀيا غانوٌ تا ناڈی َی اوی‪ ،‬اَ ٌ ی وتی ڃ ټ اڈال‬
‫ڈٽانيٽی ڈ‪٥‬اڄ٭ه ڈی٘ى‪ .‬ڈازٍیاڄيٕسهاى ٸٍڊ يػى ‪ ،‬انٕاڊ ٌا ڈا٘ يد‬
‫ڈیوانٕسنى‪ ،‬ڇ ؾناڊ ټه وټاٌذ قيواناذ ٌا ڈیوانٕر‪( ».‬انځڅٓ)‬
‫ڈازٍیاڄيُچ خٓ اَ اید و ٌ ى ٌټوو ټه تای ى آڊ ٌا ت ا «ٸ ٍ ڊ‬
‫ٔ‪٥‬ای ڈٕيكير» تٍاتٍ ٘ډٍو اَ زٽاڈڃ ت‪٥‬ی ‪٤‬وتنی ‪٬‬څوچ خىی ى‬
‫ڈيأیى‪.‬‬
‫تٌُڀسٍید ن‪٥‬ای اید و ٌاڊ آڊ أر ټه غه اڊ ٌا ت ه ڈنُڄ هى‬
‫«ؤسځا ڈا٘ينی» تٌُپ ڈیوانى ډه ؾيُ ٌا ت ٍ قٕ ة ٸ وانيد‬
‫ڈٽانيٻ ڈیٔنػى‪ .‬ته ‪٨‬ا ٍ زٽاڈڃ ٌا ی ٻ قٍټ ر ڈا٘ ينی ٔ او‬
‫ڈیخنىا٘سنى قٕاب ڈ یټٍون ى ټ ه ٍ قاوض هاى وایډ ا زٽ ٍاٌ‬
‫ڈیڀٍوو‪ٜ .‬وٌذ ڈا٘ينی ڈوغوواذ ٌا ڈ یویىن ى‪ ،‬ڄ ی ‪ ٜ‬وٌذ‬
‫َنى ى آنها ٌا نډی ویىنى‪ .‬اَ ډيد ٌ اید ڈازٍیاڄيُچ ٌا ڈٽانيٽی یا‬
‫«ڈا٘ينی» ڈیڀویيڇ‪.‬‬
‫یٻ ڈطڃ تُنيڇ‪ .‬ٴٽٍ ٌا ؾځونه زوغيه ڈیټٍونى؟ ته اید ٘ ٽڃ‬
‫«ٴٽٍ اَ ڈٱُ ڈیزٍا و‪ ،‬ډؿناڊ ټه ‪ٜ‬ٵٍا اَ غځٍ»‪.‬‬
‫ڈازٍیاڄيُچ ڈاٌټٓ تٍ‪٬‬ٽٓ‪ٔ ،‬څٕڅه ڈ٭څوڈاذ وٸيٹ ی ت ه ؤ ر‬
‫ڈیو ى‪ .‬اٴٽاٌ ڈا زنها اَ ڈٱُ زٍا ٖ نډیټنى‪ .‬تایى ویى ؾ ٍا ڈ ا ت ه‬
‫خاٌ اى ‪٬‬ٹایى تيٗ اَ ویځ ٍ آنه ا ٌٰث ر واٌی ڇ‪ ،‬ای د غأ ر ټ ه‬
‫‪104‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫آ٘ٽاٌ ڈیڀٍوو ټه ڈكي‪ ،٣‬اغسډا‪ ... ٪‬اٴٽاٌ ڈا ٌا ٘ٽڃ ڈ یو ى‪.‬‬


‫قاڂ آنٽه ڈازٍیاڄيُچ ڈٽانيٽی ڈٱُ ٌا ٴٹ‪ ٣‬ته ڈنُڄهى ی ٻ ؤ سځا‬
‫ڈا٘ينی ڈیخنىاٌو‪.‬‬
‫«اید ټه خىیى اى ٘يډيایی ‪١٬‬النی ‪٬‬واڈڅی اَ ای د ن و‪٪‬‬
‫ڈنك‪ٍٝ‬ا تا ڈٽانيٻ ان‪٥‬ثاٶ واو ٘ى ‪ ،‬ڀ و اینٽ ه ٸ وانيد ڈٽاني ٻ‬
‫زاضيٍ ٸ‪٥‬٭ی وٌآنها وا٘سه تا٘ى یا آڊ ټه ٸوانيد ‪٬‬اڄیزٍی غاڀُید‬
‫ڈٍزثه ى ڈٽانيٻ ڀٍوو‪ ،‬اَ ڈكى ویر اٴٽاٌ ڈه‪ ٝ‬و‪ ٚ‬اغسن اب‬
‫ناخًیٍ و ٌ ى ڈازٍیاڄيُچ ټالٔيٻ ٴٍانٕه نا٘ی ٘ى أر‪».‬‬
‫اید ا ڄيد ن‪٥‬ای ‪٬‬ډى ى ڈازٍیاڄيُچ ٸٍڊ يػى ڇ توو‪.‬‬
‫نسایع اید ا٘سثا آڊ توو ټه زاٌیم ڈٵهوچ ټاڈڃ نوو ٌا اَ ؤر‬
‫ڈیو ى ته اید ڈ٭نی ټه زٽاڈڃ زاٌیهی ڈسٍٸی ڈ٭ن ای ن وو ٌا اَ‬
‫ؤر ڈيى ى‪ ،‬اید ڈازٍیاڄيُچ ز‪ٝ‬وٌ ڈیټٍو ټه غهاڊ زٽاڈڃ نىا٘سه‬
‫زاٌیم زٽٍاٌ ڈی٘وو تٍاى انٕاڊ قيواڊ ڇ زٽاڈڃ غوو نىاٌو‪.‬‬
‫«اید ڈازٍیاڄيُچ تا ټډی ‪ٍ٨‬ٴير نوو‪ ،‬زا قىی تٍای غهاڊ ٸایڃ‬
‫ته ن‪ٙ‬و نډا ت وو ز ا ق ىی ڇ وني ا ٌا اَ ڈ او ى ٸات ڃ زٽاڈ ڃ‬
‫زاٌیهی ڈیوانى‪ .‬اید تا خایهى ‪٬‬څ وچ ‪٤‬ثي٭ ی ٌ ٖ ڈساٴيُی ٻ وٌ‬
‫آڊ ‪ ٍٝ٬‬ڈسنأ ة ت وو‪ ،‬ی٭ن ی ‪٤‬ث ٷ نس ایع ای د ٌ ٖ غنث هى ڈس ى‬
‫ویاڄٽسيٽی خي ىا ڈ یټ ٍو‪ ،‬ای د ڈازٍی اڄيُچ ‪٤‬ثي٭ ر ٌا أ يٍ ی ٻ‬
‫قٍټر وایډی ڈیوانٕر‪ ،‬ڄی اید قٍټر تنا ت ٍ ڈٵه وچ آڊ ٌ َ‪،‬‬
‫خٍڀاٌ اٌ توو‪ ،‬ی٭نی ټه اَ غای ن وو قٍټ ر نىا٘ ر ډ واٌ‬
‫نسایع یٽٕانی اَ آڊ قا‪ٜ‬ڃ ڈی٘ى‪( ».‬ٴویٍتال)‬
‫اید و ڈيد ا٘سثا اید ڈازٍیاڄيُچ ٘ډٍو ڈی٘وو‪.‬‬
‫ٔوڈيد ن‪٥‬ا اید توو ټه ای د ٴڅٕ ٵه تي‪ ٙ‬سٍ تين‪ ٙ‬ی ڈ‪ ٙ‬ا ى اى‬
‫وا٘ر ته نٹٗ ‪٬‬ډڃ انٕاڊ وٌ غهاڊ اغسډا‪ ٪‬زوغه ټاٴی نىا٘ر‪.‬‬
‫ڈازٍیاڄيُچ ڈاٌټٓ ته ڈا ڈیآڈوَو ټه زنها نثایى ونيا ٌا زٵٕيٍ ټ ٍو‬
‫‪105‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫تڅٽه تایى آڊ ٌا زٱييٍ واو‪.‬‬


‫انٕاڊ وٌزاٌیم ‪٬‬اڈڃ ڈوضٍی أر ټه زوانایی واوڊ زٱييٍاذ ٌا‬
‫واٌو‪٬ .‬ډڃ ټډونيٕسهاى ٌ ْ نډونه تاٌَی أر اَ ‪٬‬ډڃ انٕاڊ ټ ه‬
‫نه زنها وٌ ایػاو‪ ٪ ٍ٘ ،‬ټاڈياتی انٹالب ٸىٌذ ته نٍظ ڈ یو ى‬
‫تڅٽه اَ ‪ 5958‬ته ت٭ى‪ٔ ،‬ؤياڄيُچ ٌا وٌ ڈياڊ ڈ‪ٙ‬ٽالذ ‪٩٬‬يڇ خای ىاٌ‬
‫أسواٌ نځه ڈیواٌو‪ .‬ڈازٍیاڄيُچ ٸثڃ اَ ڈاٌټٓ‪ ،‬اید نكو ى ‪٬‬ډ ڃ‬
‫انٕاڊ ٌا أسنثا‪ ٢‬نډیټٍو‪ .‬وٌ اید و ٌ ڀډاڊ ڈیٌٴ ر ټ ه انٕ اڊ‬
‫ڈك‪ٝ‬وڂ ‪ٍٜ‬ٲ ڈكي‪ ٣‬ڈیتا٘ى‪ .‬قاڂ آنٽه ڈاٌټٓ ته ڈا یاو ڈیو ى‬
‫ټه ڈكي‪ٔ ٣‬انسهى انٕاڊ أر‪ .‬تناتٍ اید انٕاڊ ڈك‪ٝ‬وڂ انٕاڊ أ ر‬
‫نه ڈكي‪ ،٣‬ؾناڊ ؾه ڈكي‪ ٣‬اغسډا‪ ٪‬ته انٕاڊ ٴ‪ٙ‬اٌ آ ٌو تایى ڈك ي‪٣‬‬
‫اغسډا‪ٌ ٪‬ا زٱييٍ واو‪ ،‬ی٭نی ټه ڈیزواڊ نوو ٌا زٱييٍ واو‪.‬‬
‫خٓ ڈازٍیاڄيُچ ٸٍڊ يػى ‪ ،‬ټ اڈال غنث هى ڈ‪ ٙ‬ا ى اى وا٘ سه‪،‬‬
‫َیٍا اَ زٽاڈڃ زاٌیهی ا٘يا تی نثٍ توو أ ر ؾ اٌ اى ڇ غ ُ‬
‫اید نثوو‪َ ،‬یٍا ټ ه ا‪٤‬ال‪ ٬‬اذ ‪٬‬څډ ی وٌ َڈين هى ٘ نانر غه اڊ‬
‫ڈوغ وواذ‪ ،‬اَ آڊ ؾ ه ټ ه ٌ ٖ خؤ يى ى ڈ ا ٌاء اڄ‪٥‬ثي٭ ه‬
‫(ڈساٴيُیٻ) وا٘ر‪ ،‬ؾيُ تي‪ٙ‬سٍی واٌا نثوو‪.‬‬

‫اید ټساتها ٌا تهوانيى‪:‬‬


‫اَ انځڅٓ «ڄوو یٿ ٴویٍتال»‬
‫اَ ڈاٌټٓ انځڅٓ «نانواو ى ڈٹىْ»‬
‫اَ ڄنيد «ڈازٍیاڄيُچ آڈديٍیوټٍیسيٕيُچ»‬

‫ته اید خٍٔ‪ٙ‬ها خأم تى يى‪:‬‬


‫ؾځونه خأسوٌ ڈ یزوانٕ ر وان‪ ٙ‬ډنى وٌ ‪ ٬‬يد ق اڂ ڈس ىید‬
‫تا٘ى؟‬
‫‪106‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫تٍای ؾه ڈ‪٥‬اڄ٭هى ټساب تَچ ٰيٍ ټاٴی أر؟‬


‫ؾٍا ڈازٍیاڄيُچ ویاڄٽسيٻ وٌ و ٌاڊ تأساڊ خيىا ن‪ٙ‬ى؟‬
‫غٍیانهاى ‪٬‬ډى ى ڈازٍیاڄيُچ ٌا اَ یوناڊ تأساڊ زا ٸٍڊ يػى ڇ‬
‫ٍ٘ـ و يى‪.‬‬
‫ا٘سثا اذ ڈٹاچ ڈازٍیاڄيُچ ٸٍڊ يػى ؾيٕر؟‬

‫اید ڈو‪٠‬و‪ٌ ٪‬ا ان‪ٙ‬ا ټنيى‪:‬‬


‫ڈٽاڄډ هى ی ٻ ای ى آڄيٕ ر ی ٻ ڈازٍیاڄيٕ ر وٌت اٌ ى‬
‫آٴٍیىڀاٌ‪.‬‬
‫‪107‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ٸٕډر ٔوچ‬

‫زكٹيٷ وٌ ڈساٴيُیٻ‬
‫(ڈا ٌاء اڄ‪٥‬ثي٭ه)‬
‫‪108‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ٴ‪ٝ‬ڃ ا ڂ‬

‫اظلَة هتبفیسیه چیعت؟‬


‫‪ ١5‬یّڀی ؾځونځی اید أڅوب‬
‫یّڀی ا ڂ‪ :‬ا‪ٜ‬ڃ یٽٕاڊ ڈانی (اید ډانی)‬
‫یّڀی و چ‪ :‬غىایی اڈوٌ ‪٬‬واڈڃ‬
‫یّڀی ٔوچ‪ :‬زٹٕيډاذ غىاڀانهى اتىی‬
‫یّڀی ؾهاٌچ‪ :‬اغسناب اَ ز‪١‬او‬
‫‪ ١١‬غهه ن‪ٍ٩‬‬
‫‪ ١9‬أسنثا‪ ٢‬ڈساٴيُیٽی ‪٤‬ثي٭ر‬
‫‪ ١٩‬أسنثا‪ ٢‬ڈساٴيُیٽی اغسډا‪٪‬‬
‫‪ ١1‬أسنثا‪ ٢‬ڈساٴيُیٽی ٌ ـ یا نٍو‬
‫‪ ١١‬ڈن‪٥‬ٷ ؾيٕر؟‬
‫‪ ١7‬زٵٕيٍ ټڅډهى ڈساٴيُیٻ‬

‫وانٕسيڇ ټه ا٘سثا اذ ڈازٍیاڄيٕسهاى ٸٍڊ ػى ڇ َاو ى ٘يو ى‬


‫أسىتڂ‪ ،‬نا‪ٜ‬ه أڅوب زكٹيٹی توو ټه ڈا «ٌ ٖ ڈساٴيُیٽی» ن اچ‬
‫واویڇ‪ .‬تن اتٍ ای د أ څوب ڈساٴيُی ٻ ‪٬‬ث اٌذ اَ ٘ ٽڃ ڈه‪ ٝ‬و‪ٚ‬‬
‫أسنثا‪٤‬ی أر ټه اَ ونيا ڈی٘وو‪ ،‬خٓ تایى ڈسوغه توو ڇ ؾناڊ ټه‬
‫ڈازٍی اڄيُچ ٸث ڃ اَڈ اٌټٓ ٌا وٌ تٍات ٍ ڈازٍی اڄيُچ ڈاٌټٕيٕ سی‬
‫ڈیڀًاٌیڇ‪ ،‬تایى ڈازٍیاڄيُچ ڈساٴيُی ٻ ٌا ڇ وٌ تٍات ٍ ڈازٍی اڄيُچ‬
‫ویاڄٽسيٻ ٸٍاٌ و يڇ‪ .‬خٓ ت ى ڊ ای د ټ ه «ڈساٴيُی ٻ» ت ٍای ڈ ا‬
‫ڈٵهوچ وا٘سه تا٘ى‪ ،‬نوو أڅوتٗ ٌا ڈیآڈوَیڇ زا غه انسالٴٗ ٌا‬
‫‪109‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫تا ٘يو ى ویاڄٽسيٻ وٌٺ ټنيڇ‪.‬‬

‫‪ٍ ١٠‬یصگی ٍ چگًَگی ایي اظلَة‬


‫اټنوڊ ته أ څوب ٸ ىیډی زكٹي ٷ زٵٽ ٍی ټ ه ځ ڃ آڊ ٌا‬
‫ٌ ٖ «ڈساٴيُیٻ» ناچ واو أر‪ ١7‬ڈیخٍواَیڇ‪.‬‬
‫آیا وٌ ڈياڊ اټطٍ ڈٍوچ قٍټر ‪٤‬ثي٭یزٍ أ ر ی ا ٔ ٽوڊ؟ ت ه‬
‫ن‪ ٍ٩‬آنها‪ ،‬قاڄر ‪٬‬اوی ڈوغوواذ‪ ،‬ت ا آٌاڈ ٗ ٔ اَڀاٌزٍ أ ر ی ا‬
‫غنثٗ؟‬
‫ڈ٭ډوت ؾنيد ز‪ٝ‬وٌ ڈی٘وو ټه ٔٽوڊ خيٗ اَ قٍټر غ وو‬
‫وا٘سه ٍ ؾيُی تٍای آڊ ټه تسوانى ته قٍټر وٌآیى اتسىا قاڄر‬
‫ٔٽوڊ وا٘سه أر‪.‬‬
‫زوٌاذ نيُ ته ڈ ا ڈ یڀوی ى‪ :‬ٸث ڃ اَ آڊ ټ ه غه اڊ ت ه ؤ ر‬
‫نىا نى نڅٷ ت‪ٙ‬وو‪ ،‬اتىیر ناڈوٖ (ٔاټد) غوو وا٘ر‪.‬‬
‫ټڅډاذ ٔٽوڊ آٌاڈ ٗ‪ ،‬قٍټ ر زٱيي ٍ ډ واٌ َت انُو‬
‫ڈأر‪ .‬ڄی اید و ڄٱر آنٍی ڈسٍاوٲ نيٕسنى‪.‬‬
‫قٍټر‪ ،‬ته ڈ٭نای وٸيٷ غا تػا ٘ىڊ أر‪ٔ :‬نځی ټ ه وٌ ق اڂ‬
‫اٴساوڊ أر‪ ،‬ٸ‪٥‬اٌی ټه وٌقاڂ ‪٬‬ثوٌ أر‪ ،‬اینها قٍټر واٌنى‪.‬‬
‫زٱييٍ‪ ،‬ته ڈ٭نای ن ا‪ ٚ‬ڄٱ ر‪ ،‬ڈٍقڅ هاى ٌا ڀوین ى ټ ه اَ ای د‬
‫٘ٽڃ زا ٘ٽڃ ویځٍی ‪٤‬ی ڈی٘وو‪ :‬وٌنسی ټه تٍ ن ه ٘ وو‪ ٘ ،‬ٽڃ‬
‫نوو ٌا زٱييٍ ڈیو ى‪ .‬ته ‪٬‬ال ‪٤‬ی قاڄسی ٌا زا قاڄر ویځ ٍ زٱيي ٍ‬
‫ڈیڀوینى‪ :‬اید وا ویځٍ ٸاتڃ أسن‪ ٙ‬اٶ نيٕ ر‪ :‬ای د زٱيي ٍ قاڄ ر‬
‫أر‪.‬‬
‫تناتٍ اید‪ ٍٰٞ ،‬اَ قٍټ ر زٱيي ٍ ڈٽ اڊ أ ر ق اڂ آنٽ ه‬
‫ڈن‪٩‬وٌ اَ زٱييٍ وڀٍڀوڊ ٘ىڊ قاڄ ر ٘ ٽڃ ڈ یتا٘ ى‪ .‬ڈ ا ت ٍای‬
‫ڀٍیُ اَ ٍڀونه اتهاڈی ټو٘ٗ ڈیټنيڇ اید غه زډایُ ٌا ڈٍا‪٬‬اذ‬
‫‪110‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ڈ‪ٙ‬ه‪ ٛ‬ټنيڇ‪ ،‬زا نځاچ ڈ‪٥‬اڄ٭هى ویاڄٽسيٻ (وٌٴ‪ٝ‬وڂ آینى ) ټه‬


‫ڈػىوا ته ڈ٭نای اید ڄٱاذ تاَ ڈیڀٍویڇ‪.‬‬
‫ڈالق‪٩‬ه ٘ى ټه ڈ٭ډوت ز‪ٝ‬وٌ ڈی٘وو ټه ٔٽوڊ تيٗ اَ زٱيي ٍ‬
‫قٍټر تا ‪٤‬ثي٭ر ٴٷ ڈیو ى اید نيُ ڈٕڅڇ أر ټ ه ڈ ا تهس ٍ‬
‫ڈيىانيڇ ا٘يا ٌا تی قٍټر تیسٱيٍ ت‪ٙ‬ډٍیڇ‪.‬‬
‫ڈطاڂ‪٘ :‬ډا یٻ غٵر ټٵٗ ٌَو ٌنٿ ڈینٍیى‪ ،‬خٓ اَ ڈ ىزی‬
‫ټه ز٭ډيٍٖ ټٍو ‪ٜ‬څه خينه ڈی٘وو‪ ،‬زهر خا٘نهاٖ ٌا ‪٬‬و‪ٞ‬‬
‫يؽ زوغ ه‬ ‫ڈیټنيى‪ ،‬تاَ ڈیڀویيى‪« :‬ټٵ‪ٙ‬هاى ٌَوچ ٌا تدو٘ ڇ»‬
‫نډیټنيى‪ ،‬ټه اید ټٵ‪ٙ‬ها ویځٍ آڊ ټٵ‪ٙ‬هاى ا ڂ نيٕسنى‪ .‬تٍای ٘ ډا‬
‫اید ډاڊ ټٵ‪ٙ‬هاى ٌَو أر ټه وٌ ٴ الڊ ٸ ر ت ه ٴ الڊ ٸيډ ر‬
‫نٍیى ایى‪ ،‬ته زٱييٍازی ټه ته ټٵ‪ٙ‬ها ؤر واو زوغه نډیټنيى‪ .‬وٌ‬
‫ن‪٘ ٍ٩‬ډا ډاڊ ؾيُیٕر ټه توو یٽٕاڊ أر‪ .‬زٱيي ٍ ډ واٌ ت ا‬
‫تیا‪٬‬سنایی ڈا زڅٹی ڈی٘وو‪َ ،‬یٍا آڊ ٌا یٽٕاڊ وانٕ سه ت ه ق واوش‬
‫غىیى ا ډير نډیو يڇ‪ .‬ای د ډ اڊ یّڀ ی ا ڂ أ ر ټ ه ا‪ ٜ‬ڃ‬
‫ډاننىی (اید ډانی) ناڈيى ڈی٘وو‪.‬‬
‫تىید ‪ٍ٤‬ی ٷ وٌ تٍات ٍ ق واوش‪ ٔ ،‬ٽوڊ تٍقٍټ ر یٽٕ انی‬
‫تٍزٱييٍ زٍغيف واو ڈی٘وو‪ .‬اید ٌغكاڊ ټه ٘ ٍ‪ ٢‬أأ ی ٔ ثٻ‬
‫ڈساٴيُیٻ أر‪ ،‬ڈٵهوچ أسنثا‪ ٢‬نا‪ٜ‬ی ته غهاڊ ڈیو ى‪ .‬انځڅ ٓ‬
‫ڈیڀویى‪« :‬تٍ ‪٤‬ثٷ آڊ غهاڊ ڈنػډى غڅو ڈیټنى»‪ .‬تٍ ای د ڈن واڂ‬
‫أر ‪٤‬ثي٭ر‪ ،‬اغسډا‪ ٪‬انٕاڊ‪ .‬اَ اید ٌ تٕا ته ڀوٖ ڈیٌٔ ى ټ ه‬
‫ڈیڀوینى‪« :‬وٌ َیٍ آٴساب يؽ ؾيُ زاَ اى غوو ن ىاٌو» ڈن‪ ٩‬وٌ‬
‫اینٕر ټه يؽ ڀا زٱييٍی ؤر نډیو ى‪ ،‬وني ا ډ واٌ ٔ اټد‬
‫تیقٍټر توو أر‪ .‬ڀا نيُ اَ اید تياڊ ؾنيد نسيػه ڈیڀيٍنى ټ ه‬
‫قواوش ته ‪٤‬وٌ ڈن‪٩‬ڇ زٽٍاٌ ڈیڀٍوو‪ .‬نىا‪ ،‬غهاڊ ڈٍٮ ڈا ی‬
‫خٕساڊ واٌ‪ٌ ...‬ا نڅٷ ڈیټنى ټاٌ زډاچ ڈی٘وو‪ .‬وني ا ویځ ٍ زٱيي ٍ‬
‫‪111‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫نٽٍو ‪ ،‬یٽٕاڊ تاٸی ڈیڈانى اَ ‪ٍ٤‬ٴی ڇ ڈیڀوین ى‪« :‬انٕ اڊ ډ اڊ‬


‫أر ټه توو» ڀویی آوڈی ٍڀُ ‪٬‬و‪ ٞ‬ن‪ٙ‬ى أر‪.‬‬
‫اید ن‪٥‬ا اى غاٌی ڈ٭ډوڄی ان٭ٽاْ ډاڊ نو‪ ٪‬أسنثا‪٤‬ی أ ر‬
‫ټه وٌ ٴٽٍ غاڊ ڈا ٌی‪ٙ‬ه ټٍو ته ٔوو قٽوڈسه اى ت وٌِ اَی‬
‫زډاچ ڈی٘وو‪ .‬ڈطال وٌ انسٹاو ا‪ٜ‬وڂ ٔؤياڄيُچ‪ ،‬تٍُ انی ټ ه ت يٗ اَ‬
‫ډه تٍ ٍٔ َتانهأر آنٕر ټه انٕ اڊ ن وو خٍٔ ر أ ر ت ٍای‬
‫ڈكى و ټٍوڊ ا ناڀُیٍ تایى ته َ ٌ ڈسؤڃ ٘ى ڀٍنه تی ن‪٩‬ډ ی‬
‫ٍظ ڈٍظ قٽ ڇ ٴٍڈ ا نوا ى ٘ ى ای د نسيػ هى ډ اڊ أ سنثا‪٢‬‬
‫ڈساٴيُیٽی أر ټه ڈینوا ى ‪٤‬ثي٭ر انٕاڊ‪ ،‬ضاتر ٌاټى تا٘ى‪.‬‬
‫تىیهی أر ټه اڀٍ ناڀهاڊ اڈٽاڊ َنىڀی وٌ ٍ٘ای‪ ٣‬ټډ ونيُچ‬
‫تٍای ڈا قا‪ٜ‬ڃ ٘وو‪ ،‬ته ای د ڈ٭ن ی ټ ه تس واڊ ق وایع اٴ ٍاو ٌا ت ه‬
‫زنأة اقسياغاذ ڈٍزٵ‪ ٫‬ټٍو‪ ،‬نه ته نٕثر ټاٌی ټه انػ اچ تى ن ى‪،‬‬
‫ػوچ یوٌ٘ی ته ٔوی ناڈوٖ ټٍوڊ ؤها آٰاَ نوا ى ٘ ى‬
‫ؾنيد اغسډا‪٬‬ی ویځٍ نهوا ى زوانٕر خایىاٌ تډانى‪ .‬ڄی تا زډاچ اینها‬
‫اغسډا‪ ٪‬ټډونيٕسی ی٭نی ډيد ‪٬‬ٹالنی ڇ اید أر َی ٍا ټ ه ڈ ا‬
‫واٌای أسنثا‪ ٢‬ڈساٴيُیٽی ‪٬‬ډيٷ ٕسيڇ ز‪ٝ‬وٌ ڈیټن يڇ ټ ه ت‪ٍ ٙ‬‬
‫آینى قسی وٌ َڈانهاى و ٌ‪٬ ،‬ينا ت‪ ٍٙ‬اڈٍ َی نوا ى توو‪ .‬قا‪ ٜ‬ڃ‬
‫آڊ ټه ٸسی او‪٬‬ا ڈی٘وو ټه اغسډ ا‪ٔ ٪‬ؤياڄيٕ سی ی ا ټډونيٕ سی‬
‫ٸاتڃ و اچ نيٕر َیٍا ټه انٕاڊ نوو خٍٔر أر‪ ،‬ٴٍاڈوٖ ڈیټننى‬
‫ټه تا زٱييٍ اغسډا‪ ٪‬آوڈی نيُ زٱييٍ نوا ى ټٍو‪ٌ َ ٌ ٍ .‬اغ ‪ ٫‬ت ه‬
‫ازكاو غډا يٍ ٘وٌ ی‪ ،‬انسٹاوازی ته ڀ وٖ ڈ ین وٌو ټ ه واڂ ت ٍ‬
‫ڈ‪ٙ‬ٽالذ ي نی ڈى‪٬‬ياڊ أر ‪٬‬څسٗ آنٕر ټه اید ا٘ها‪ ٚ‬واٌای‬
‫زٵٽٍڈس اٴيُیٽی ت وو ‪ ،‬غه اڊ ڈاٴيه ا ٌا اَ وٌیؿ هى آڊ زډا٘ ا‬
‫ڈیټننى‪ .‬اَ ڈياڊ ڈطاڄهاى ڀوناڀونی ټه ڈیزواڊ ٘ ا ى ڀٍٴ ر‪ ،‬ت ه‬
‫اید یٽی ٸنا‪٬‬ر ڈیټنيڇ‪.‬‬
‫‪112‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫«ڈُو ټاٌڀٍ وٌ ازكاو ٘وٌ ی تا قا‪ٜ‬ڃ ټاٌٖ ڈسنأة نيٕر‪،‬‬


‫تناتٍ اید اٌَٖ ا‪٠‬اٴی‪ ١8‬أر‪ ،‬ته اید ڈ٭نی ټه وٌ آڊ غا ڇ ٌٔ ډا‬
‫اَ قٷ ټاٌڀٍ ٌتوو ڈی٘وو‪ ،‬نسيػه آڊ ټه‪ ،‬تيد ټاٌڀٍ ٘ وٌ ی‬
‫ٴٍانٕوی انسالٴی وٌټاٌ نيٕر‪».‬‬
‫تایى ویى أسنثا‪ ٢‬ڈساٴيُیٽی وٌټػاى اید ٔ واڂ نهٵس ه ٘ ى ؟‬
‫وٌآڊ غا ټه اید و نو‪ ٪‬اغسډا‪ٌ ٪‬ا یٽی وانٕ سه زٵ ا ذ آنه ا ٌا‬
‫وٌن‪ ٍ٩‬نډیڀيٍنى‪ ،‬ته ‪ٍٜ‬ٲ ای د ټ ه ؾ وڊ اٌَٖ ا‪ ٠‬اٴی وٌ ای د‬
‫ٍو غوو واٌو‪ ،‬آنها ٌا یٽٕاڊ انځا٘سه زٱييٍاذ زك وتزی ٌا‬
‫ټه وٌ ٘وٌ ی ٌل واو أر‪ ،‬ناویى ڈیڀيٍنى زوغه نىاٌنى ټ ه‬
‫وٌ آنه ا انٕ اڊ ڈا٘ يد ڈٵه وڈی ٰي ٍ اَ ٴٍانٕ هى اڈ ٍ َ واٌو‪.‬‬
‫نال‪ٜ‬ه آڊ ټ ه وٌ ٴٍانٕ ه ڈا٘ يد ت ٍای أسك‪ ٝ‬اڂ انٕ اڊ ت ٍای‬
‫أسطډاٌ أر‪ ،‬قاڂ آڊ ټه وٌ ازكاو غډا يٍ ٘ وٌ ی ٔؤياڄيٕ سی‬
‫اید ٍ و تٍای أسك‪ٝ‬اڂ ټاٌ أر‪ ،‬اٌَٖ ا‪٠‬اٴی‪ ،‬وٌ ٴٍانٕه ته‬
‫غية ‪ٜ‬اقة ټاٌ ڈ ی ٌ و‪ ،‬وٌ٘ وٌ ی ت ه قٕ اب و ڄ ر‪ ،‬ی٭ن ی‬
‫غډا‪٬‬اذ ڇ ‪٤‬ثٹه‪.‬‬
‫تٍ ٘ه‪ ٛ‬تی ٍٰ‪ ،ٞ‬ا‪٠‬ف أر ټ ه ‪٬‬ي وب ای د ٸ‪ ١‬ا ذ اَ‬
‫أڅوب ڈساٴيُیٻ‪ ،‬ته ن‪ٝ‬و‪ ٚ‬اَ ا ڄيد یّڀی آڊ نا٘ ی ٘ ى ‪،‬‬
‫ی٭نی ډاڊ یّڀی ا‪ٜ‬څی ټه ڈنٽٍ زٱييٍ ‪ٍ٤‬ٴىاٌ ٔ ٽوڊ أ ر‬
‫اقيانا وٌ خٍو ى زٱييٍ ڈینوا ى ا‪ٜ‬ڃ یٽٕاڊ تووڊ (اید ډانی) ٌا‬
‫ونثاڂ ټنى‪.‬‬
‫تایى وانٕر ټه اید ډانی ؾيٕ ر؟ ٴٍ‪ ٠‬ا ٘ ډا ڈ یتيني ى ټ ه‬
‫ٔانسډاڊ نانهاى وٌ ا ڂ ٴٍ ٌوید ‪ 59١1‬زډاچ ٘ى ‪ ،‬ټی ڈیڀویيى‬
‫ټه اید تنا یٽٕاڊ ڈانى أر؟ وٌ ٴٍ ٌوید ‪ ١١‬یا ٔ اڄهای ت٭ ى؟‬
‫َیٍا ڈیتينيى ټه تاَ ڇ ڈطڃ ٔاتٷ واٌای و ا٘ٽوب تيٕر خنػ ٍ ‪،‬‬
‫و وٌڈ‪ٍٙ‬ٲ ته غڅو ناڊ أر‪ .‬ؾ وڊ ت ه ډ اڊ ٘ ٽڃ ٔ اتٷ ت اٸی‬
‫‪113‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ڈانى ‪ ،‬زٱييٍی نٽٍو ‪٬‬و‪ ٞ‬ن‪ٙ‬ى أر‪ .‬تناتٍ اید یٽٕاڊ ڈانىڊ ته‬
‫ڈ٭نای یٻ غوٌ ڈانىڊ زٱييٍ ٘ٽڃ نىاوڊ أر‪ .‬اټنوڊ تای ى وی ى‬
‫ټه اَ اید نا‪ٜ‬ير ا ڂ ا‪ٜ‬وڂ ڈساٴيُیٻ ؾ ه نس ایع ‪٬‬ډڅ ی تىٔ ر‬
‫ڈیآیى؟ ٸسی تهسٍ ویىیڇ ټ ه ڈوغ وواذ ٌا تیسٱي ٍ ی٭ن ی ډ اڊ‬
‫ت‪ٙ‬ډٍیڇ ټه توو انى‪ ،‬ڀا نوا يڇ ڀٵر‪َ« :‬نىڀی‪َ ،‬نىڀی أ ر‬
‫ڈٍپ ڇ ڈٍپ» نسيػه ڈیڀيٍیڇ ټه َن ىڀی ڈ ٍپ ت ه ٘ ٽڃ‬
‫نوو تاٸی نوا ى ڈانى‪ ،‬ډيد تٓ‪ .‬اڈ ا وٌ‪ ٬‬يد ق اڄی ټ ه ‪ ٬‬اوذ‬
‫ڈی٘وو ډه ؾيُ ٌا یٽٕاڊ تىانيڇ‪ ،‬آنه ا ٌا اَ ڇ ڈػ ُا ڈ یټن يڇ‪.‬‬
‫ڀٵسد «‪ٜ‬نىڄی‪ٜ ،‬نىڄی أر» یٻ ز‪ٝ‬ىیٷ ‪٤‬ثي٭ی تيٗ نيٕر‪ ،‬اڈا‬
‫ٍٰ‪ ٞ‬أأی ا ډير واوڊ ته ڈٕ څهى ډانن ىی ٌٔ يىڊ ت ه ای د‬
‫نسيػه أر‪ :‬خٓ ؾيُی ټه ‪ٜ‬نىڄی نيٕر‪ ،‬ؾيُ ویځٍی أر‪.‬‬
‫اید ڀٵساٌ تىیهی أر ټه زًټاٌ آڊ ټووټان ه أ ر ڈ طال وٌ‬
‫اید َڈينه ڈيسواڊ ڀٵر‪:‬‬
‫«أة أة أر ٍ آڊ ؾه ټه أ ة نثا٘ ى ؾي ُ ویځ ٍی‬
‫أر‪ ».‬تناتٍ اید اَ یٻ ‪ٍ٤‬ٲ ‪ٜ‬نىڄی ٌا اَ ٔایٍ ا٘ يا اَ ‪ٍ٤‬ٴ ی‬
‫أة ٌا اَ ٔایٍ ڈوغوواذ غىا ڈیټنيڇ ٔایٍ ؾيُ ا ٌا ته ډ يد‬
‫‪ٍ٤‬یٷ‪ ،‬خٓ ‪٬‬ډڃ زٵٽيٻ ٍ٘ ‪ ٪‬ڈی٘وو‪.‬‬
‫ته ‪٤‬وٌ ٸا‪٤‬٭ی ا٘يا ٌا اَ ڇ غىا ڈیټنيڇ غٕ سه غٕ سه ت ه‬
‫ڈٍقڅهاى ڈیٌٔيڇ ټه غهاڊ ڈػډو‪٬‬هاى اَ ؾيُ ای ڈػ ُا خنىا٘ سه‬
‫ڈی٘ وو ای د یّڀ ی و چ ڈساٴيُی ٻ ڈ یتا٘ ى ټ ه ‪٬‬ثاٌزٕ ر اَ‬
‫غىایی ڈوغوواذ‪.‬‬
‫اید ڈ‪٥‬اڄة آڊ ٸىٌ ٔاو ته ن‪ ٍ٩‬ڈیٌٔى ټه ڀٵسد ن ىاٌو‪ .‬ڄ ی‬
‫نوا يڇ ویى ټه ای د ز ًټٍاذ ‪ٌ ٍ ٠‬ی أ ر‪ ،‬ؾ ه ای د ٘ يو ى‬
‫أسىتڂ‪ ،‬ڈوغوواذ ٌا اَ َا یهى ڈه‪ٝ‬و‪ٜ‬ی ته ڈا ن‪ٙ‬اڊ ڈیو ى‪.‬‬
‫نسایػی ټه ‪٬‬ډال اَ اید یّڀی و چ ڈساٴيُیٻ ڀٍٴسه ڈی٘ وو‬
‫‪114‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫تایى ڈوٌو ڈ‪٥‬اڄ٭ه ٸٍاٌ ڀيٍو‪ .‬ؾناڊ ؾ ه وٌ َن ىڀی ‪ ٬‬اوی‪ ،‬قي واڊ‬
‫غىا اَ ٔایٍ ڈوغ وواذ ڈالق‪ ٩‬ه ڈ‪٥‬اڄ٭ ه ٘ وو‪ ،‬آڊ ٸ ر‪ ،‬خي ىا‬
‫ټٍوڊ غه ا٘سٍاٺ تيد نو‪ ٪‬غنٓ اڈٽاڊ خًیٍ نهوا ى توو‪ .‬أة‬
‫أة أر ‪ ،‬ڈاو ڀا ڈاو ڀا ‪ .‬تيد آنها ؾه ٌات‪٥‬هاى ڈیزواڊ تٍٸٍاٌ‬
‫ټٍو؟ اید ډاڊ غانوٌ ٘نأی ٸىیڇ أر ټه قيوان اذ ٌا ت ه ‪ ٤‬وٌ‬
‫وٸيٷ ‪٤‬ثٹه تنىی آنها ٌا اَ ڇ ڈػُا ڈیټنى تيد آنها يؽ ڀون ه‬
‫ٌات‪٥‬هاى ٸایڃ نډی٘وو‪ .‬اوٌاټی ټه ڈثسن ی ت ٍ أ څوب ڈساٴيُی ٻ‬
‫تا٘ى اید ‪٤‬وٌ نسایػی ته ؤر ڈیو ى‪ ،‬ته ‪٬‬ثاٌذ ویځٍ‪ ،‬اید ډ اڊ‬
‫نسيػهاى أر ټه توٌِ اَی ڈینوا ى تځيٍو تىید ڈ٭ن ی ټ ه ‪٬‬څ ڇ‬
‫زنها تا٘ى‪ ،‬ٴڅٕٵه ڇ ٴٹ ‪ ٣‬ٴڅٕ ٵه‪ ،‬ت ه ډ يد ‪ٍ٤‬ی ٷ ٔيأ ر‪،‬‬
‫نال‪ٜ‬ه آڊ ټه وٌ‪٬‬اڄڇ ؾي ُ ‪٬‬ډ وڈی غ وو نىا٘ سه‪ ٌ ،‬ات‪ ٥‬ی ت يد‬
‫ڈوغوواذ نثا٘ى‪ .‬نسایع ‪٬‬ډڅی یٻ ؾنيد أسىتڄی آڊ ڈی٘ وو ټ ه‬
‫یٻ نٵٍ وان‪ٙ‬ډنى ٴٹ‪ ٣‬تایى وان‪ٙ‬ډنى تا٘ى آڈيهسد ‪٬‬څڇ تا ٴڅٕ ٵه‬
‫ٔيأر تیڈوٌو نوا ى توو‪ .‬قا‪ٜ‬ڃ آڊ ټه ٴالٔٵه تا زوو ى ڈ ٍوچ‬
‫نډیتایى وٌ یٻ قُب ٔيأی ٍ٘ټر غوینى‪.‬‬
‫ٍڀا ڈٍو تی ٍٰ‪٠‬ی اید ‪٤‬وٌ أ سىتڂ ټن ى تای ى ڀٵ ر ت ه‬
‫ٌ ٖ ڈساٴيُیٻ أسىتڂ ڈیټن ى‪ .‬ؾن ى ٔ اڂ خ يٗ ت وو ټ ه ڄ ُ‬
‫نویٕنى ى انځڅيٕی ته ازكاو غډا يٍ ٘وٌ ی ٔٵٍ ټٍو تا ڈاټٕيڇ‬
‫ڀوٌټی نویٕنى ى تٌُڀی ټه اټنوڊ وٌڀً٘سه أر‪ ،‬ویىاٌ ټٍو‪.‬‬
‫ڄُ ته ا خي‪ٙ‬نهاو ڈیټنى یٻ انػډد اوتی اٴسساـ ټنى ټه ته ٔيأر‬
‫ټاٌ نىا٘سه تا٘ى‪ .‬ؾٍا ڄُ اید خي‪ٙ‬نهاو ٌا ڈیټنى؟ َیٍا وٌ ن‪ ٍ ٩‬ا ‪،‬‬
‫اوتياذ ډاڊ اوتياذ أر ٔيأر ڇ ٔيأر‪ .‬ڀ وٌټی ی اٌانٗ‬
‫ته ٴٽٍ ڄُ ڈیننىنى‪ ،‬نویٕنى ى انځڅيٕی زٹٍیثا ‪ٝ٬‬ثانی ڈی٘ وو‪.‬‬
‫ڄُ نویٕنى ٌا ڈوغووی غىا اَ اغسډ ا‪ ٪‬ڈ یوان ى ق اڂ آڊ ټ ه‬
‫ڀوٌټی و ٔسانٗ ڈیوانٕسه انى ټه َنىڀی اید ‪٤‬وٌ ټ ه ز‪ ٝ‬وٌ‬
‫‪115‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ڈی٘وو نيٕر‪.‬‬
‫‪٬‬اوزا‪ ،‬ڈا ټو٘ٗ واٌی ڇ ڈوغ وواذ ٌا اَ ڇ غ ىا ټ ٍو ‪ ،‬ت ه‬
‫زنهایی ڈوٌو زكٹيٷ وٸر ٸ ٍاٌ و يڇ‪ .‬ټٕ انی ټ ه ڈاٌټٕيٕ ر‬
‫نيٕسنى و ڄر ٌا غىا اَ اغسډ ا‪ ٪‬ت ه ‪ ٤‬وٌ ټڅ ی‪ ،‬ڈٕ سٹڃ اَ٘ ٽڃ‬
‫اغسډا‪ ٪‬ڈیخنىاٌنى‪ .‬اید ڀونه أسىتڂ‪ ،‬غىا ټٍوڊ قٽوڈر أر اَ‬
‫اٸ٭ير‪ .‬ڈػُا ټٍوڊ ٌ ات‪٥‬ی أر ټه تيد و ڄ ر ز وو ى ڈ ٍوچ‬
‫تٍٸٍاٌ أر‪.‬‬
‫ٍڀا ٴٍوی ٌا غ ىا اَ ڈ ٍوچ‪ ،‬اَ ڈك ي‪ ،٣‬اَ اغسډ ا‪ ٪‬ڈ وٌو‬
‫ڈ‪٥‬اڄ٭ه ٸٍاٌ تى يڇ ډيد ن‪٥‬ا ٌا ڈٍزٽة ڈی٘ویڇ‪ .‬ؾنانؿه ڈا٘يد ٌا‬
‫ڇ ته نووی نوو غىا اَ اغسډا‪ ٪‬ڈكٍټ ه ى آڊ وٌ ن‪ ٍ ٩‬تځي ٍیڇ‬
‫ڈانن ى ډ اڊ ن‪ ٥‬ایی أ ر ټ ه ٴٽ ٍټنيڇ‪« :‬ڈا٘ ينهاى خ اٌیٓ‬
‫ڈا٘ ينهاى ڈٕ ٽو‪ ،‬اٌَٖ ا‪ ٠‬اٴی وٌ ٴٍانٕ ه اٌَٖ ا‪ ٠‬اٴی‬
‫وٌ٘وٌ ی‪ ،‬یٽٕاڊ ٕسنى تيد آنها زٵا زی نيٕر‪».‬‬
‫اید ڈ‪٥‬اڄة ډواٌ ته ؾ‪ٙ‬ڇ ڈینوٌو نوانن ىڀاڊ ڇ ٸث وڂ‬
‫ڈیټننى‪َ ،‬یٍا ‪٬‬ډوڈا ڈسوغ ه غ ىایی زٹٕ يڇ ټ ٍوڊ ڈوغ وواذ‬
‫ٕسنى‪ .‬اید ‪٬‬اوزی أر ټه ٌ ٖ ڈساٴيُیٻ ته ڈا واو أر‪.‬‬
‫ٸسی زٍغيف تى يڇ ټه ڈوغ وواذ ٌا ت ه ق اڂ ٔ ٽوڊ ٰي ٍ‬
‫ڈسكٍٺ ت‪ٙ‬نأيڇ ناڀُیٍ آنها ٌا ‪٤‬ثٹ ه تن ىی ت ه ٸڅ ڇ ٌی ُ اَ ڇ‬
‫زػُیه ڈیټنيڇ تىید ٸٕڇ زٹٕيډازی تيد آنه ا ٸای ڃ ٘ ى ٌ ات ‪٣‬‬
‫ڈوغوو تيد آنها ٴٍاڈوٖ ڈی٘وو‪.‬‬
‫اید ٘يو ى ن‪٩‬اٌ زكٹيٷ ڈا ٌا تٍ آڊ ڈیواٌو ټه ز‪ٝ‬وٌ ټنيڇ‬
‫اید زٹٕيډاذ یٻ تاٌ تٍای ډي‪ٙ‬ه ‪ ٜ‬وٌذ ڀٍٴس ه أ ر (أ ة‪،‬‬
‫أة أر) ته ‪ ٬‬ال ڈوغ وواذ ٌا ڈ‪٥‬څ ٷ‪ٰ ،‬ي ٍ ٸات ڃ اوٌاٺ‬
‫اَڄی تدنىاٌیڇ‪ ،‬اید ٔوڈيد یّڀی أر ټه ٌ ٖ ڈساٴيُیٻ واٌو‪.‬‬
‫ڈا وٌ نځاچ تكص اید ٌ ٖ تایى وٸر زوغه ټاٴی وا٘ سه تا٘ يڇ‪.‬‬
‫‪116‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ٸسی ټه ڈاٌټٕيٕر ٕسيڇ‪ ،‬ڈیڀویيڇ‪ :‬وٌاغسډا‪ٍٔ ٪‬ڈایهواٌی و‬


‫‪٤‬ثٹه ى توٌِ اَی خٍ ڄساٌی ا غ وو واٌو ت ه ‪ ٨‬ا ٍ زٹٕ يډازی‬
‫ڈیټنيڇ ټه واٌای ډاڊ ٌ ـ ڈساٴيُیٽی أر‪ .‬ڈنسه ی ڈساٴيُیٕ يد‬
‫(ڈ٭سٹى ته ا‪ٜ‬وڂ ڈساٴيُیٻ) ته ټٕی ټه زنها اید نو‪ ٪‬زٹٕ يډاذ ٌا‬
‫تٽنى ڀٵسه نډی٘وو تڅٽه ‪ٍ٤‬یٹه ٔثٽی ټه تٍای تياڊ انسالٲ ا‬
‫ٌ ات‪ ٣‬اید زٹٕيڇ تنىیها انسياٌ ٘وو‪ ،‬وٌؾځونځی اڈٍ ونيڃ أ ر‪.‬‬
‫ڈطال اَ ای د ڀٵس اٌ ڈ ا ټ ه اغسډ ا‪ ٪‬ت ه و ‪٤‬ثٹ ه زٹٕ يڇ ڈ ی٘ وو‪،‬‬
‫توٌِ اَی ٴٽٍ ڈیټنى ټه اید و ‪٤‬ثٹه ضٍ زډنىاڊ ٴٹٍا ٕسنى‬
‫ڈیڀویى‪ :‬ٴٹيٍ ٰنی ډي‪ٙ‬ه غوو وا٘سه انى‪.‬‬
‫« ډي‪ ٙ‬ه ت وو » ډي‪ ٙ‬ه نوا ى ت وو‪ .‬اینه ا ‪ ٍَ ٤‬أ سىتڂ‬
‫ڈساٴيُیٽی أر‪ .‬ڈساٴيُیٻ ڈوغوواذ ٌا ت ٍای ات ى زٹٕ يڇ تن ىی‬
‫ٍ ټ ىاچ ٌا ڈٕ سٹڃ اَ ویځ ٍاڊ ڈ یوان ى ت يد آنه ا‬ ‫ڈ یټن ى‬
‫ق‪ٝ‬اٌ ایی ؾوڊ ویواٌ ؾيد ڈیټ‪ٙ‬ى‪ .‬اغسډ ا‪ٌ ٪‬ا ت ه ٰن ی ٴٹي ٍ‬
‫زٹٕيڇ ڈیټنى ڄی ته غوو توٌِ اَی خٍ ڄساٌیا نځا نډیټنى‬
‫اڀٍ ڇ اقيانا اید زٹٕيڇتنىی ٌا ٸثوڂ ټنى‪ ٌ ،‬ات ‪ ٣‬وایډ ی آنه ا ٌا‬
‫نىیى ڈیڀيٍو‪ .‬ته اید ڈ٭نی ټه غنٿ ‪٤‬ثٹ ازی ٌا انٽ اٌ ڈ یټن ى‪.‬‬
‫نسایع ‪٬‬ډڅی اید یّڀی ٔوچ ټه اڈوٌ ٌا تا ٔى اى ٸ‪٥‬٭ی اَ ڇ غىا‬
‫ڈیټنى ټىاڈٕر؟ آڊ أر ټه تيد یٻ أة یٻ ڈاو ڀا يؽ‬
‫ٌ٘سه اڄٵسی غوو نىاٌو‪ .‬اید تكص ٘اڈڃ ټڅيهى ‪٬‬څ وچ ؾيُ ایی‬
‫ټه ڈا ٌا اقا‪٤‬ه ټٍو نوا ى ٘ى‪ .‬ت٭ ىا ن وا يڇ وی ى ټ ه آی ا ای د‬
‫ڈ‪٥‬څة اڈٽاڊ خًیٍ ڈیتا٘ى؟ تایى نسایع قا‪ٜ‬څه اَ ای د ٔ ه یّڀ ی‬
‫ڈهسڅٳ ٌا ټه ٍ٘ـ واویڇ ڈوٌو زكٹيٷ ٸٍاٌ واو‪ .‬خٓ ڈیخٍواَیڇ ته‬
‫یّڀی ؾهاٌچ‪ :‬اغسناب اَ ز‪١‬او‪.‬‬
‫اَ آڊ ؾه ویىیڇ اید نسيػه ته ؤر ڈیآیى ټه ٸسی ڈیڀویيڇ‬
‫«َنىڀی‪َ ،‬نىڀی أر ڈٍپ ڇ ڈٍپ» زڅویكا ٸثوڂ ټ ٍو ای ڇ‬
‫‪117‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ټه تيد ڈٍپ قياذ يؽ ڀون ه اٌزث ا‪٤‬ی غ وو ن ىاٌو‪ .‬ای د و‬


‫ٍ ی ٻ ٌا ت ه ن ووی ن وو‬ ‫ڈو‪٠‬و‪ٌ ٪‬ا اَ یٻ ویځٍ غىا ټٍو‬
‫نځا ڈیټنيڇ ته ٌ ات‪٥‬ی ټه تيد اید و غوو واٌو ٍڀُ زوغ ه‬
‫نډیټنيڇ‪ .‬وٌاید ٍ٘ای‪٘ ٣‬ه‪ٝ‬ی ټه تىٌ و َن ىڀی ڈ یڀوی ى ڇ‬
‫ؾوڊ ؾيُ ڈٍو اى ٘ ډٍو ڈ ی٘ وو‪َ .‬ی ٍا اڈٽ اڊ نهوا ى وا٘ ر‬
‫ڇ ڈ ٍو ‪ .‬اَ ای د ٌ ټ ه َن ىڀی‬ ‫وٌ‪٬‬يد قاڂ ڇ َنى تا٘ ى‬
‫ڈٍپ خيؤسه وٌ تٍاتٍ یٻ ویځٍ تا ڇ ‪٠‬ى ٕسنى‪.‬‬
‫اینػأر ټ ه ؾه اٌڈيد نا‪ ٜ‬ير ڈساٴيُی ٻ غڅ و ڈ یټن ى‪،‬‬
‫ا‪٠‬ىاو ٌا تایى وٌڈٹاتڃ ڇ ٸٍاٌ واو ٸثوڂ ټٍو ټه و ؾيُ ڈهاڄٳ‬
‫نډیزواننى وٌ یٻ َڈاڊ غوو وا٘سه تا٘نى‪.‬‬
‫آنوٸر‪ ،‬وٌ ڈطاڂ ڈٍپ َنىڀی ٘ٷ ضاڄطی نډیزواڊ یاٴر‪ .‬ت ه‬
‫‪٤‬وٌ ٸ‪ ٫٥‬اَ اید و ؤسه ټه ا٘اٌ ٘ى یٽی ٌا تای ى انسي اٌ ټ ٍو‪،‬‬
‫٘ٷ ضاڄص وٌن‪ ٍ٩‬ڈا ز‪١‬او أر‪ .‬ز‪١‬او ڇ وٌ ن‪ ٍ ٩‬ای‪ ٙ‬اڊ ؾي ُی‬
‫اتڅهانه تاڄنسيػه ٰيٍ ڈډٽد أر‪.‬‬
‫تناتٍ اید ؾهاٌڈيد نا‪ٜ‬ير ڈساٴيُیٻ اغسناب اَ ز‪١‬او نوا ى‬
‫توو‪.‬‬
‫قا‪ٜ‬ڃ اید أ سىتڂ آنٕ ر ټ ه ٸس ی ت ٍ ٴ ٍ‪ ٜ ،ٞ‬كثر اَ‬
‫وڈوټٍأی ویٽسازوٌی تا٘ى‪ ،‬ڈساٴيُیٻ ڀویى یٻ اغسډا‪ ٪‬تای ى‬
‫تيد اید و ٌِیڇ یٽی ٌا تٍڀُین ى َی ٍا وڈوټٍأ ی‪ ،‬وڈوټٍأ ی‬
‫أ ر ویٽس ازوٌی‪ ،‬ویٽس ازوٌی‪ .‬وڈوټٍأ ی ٌای ویٽس ازوٌی‬
‫أر ویٽسازوٌی ڇ ٰيٍ اَ وڈوټٍأی‪ ،‬خٓ یٽی ٌا تایى انسهاب‬
‫ټٍو ڀٍنه وؾاٌ ز‪١‬او نوا يڇ ٘ى‪ .‬ی٭نی وؾاٌقډاٸر‪ ،‬ی٭نی ؾي ُ‬
‫ٰيٍ ڈډٽد‪.‬‬
‫ٌ ٖ ڈاٌټٕيٕسی ؤٌر تٍنالٲ أر‪ .‬ڈا تٍ‪٬‬ٽٓ اید‪ ،‬ٴٽٍ‬
‫ڈیټنيڇ ټه ویٽسازوٌی خٍ ڄساٌیا‪ ،‬ویٽسازوٌی ز وو ا وٌ‪ ٬‬يد‬
‫‪118‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫قاڂ وڈوټٍأی َقډسٽ‪ٙ‬اڊ أسطډاٌ ٘ى أر‪.‬‬


‫ڈا ڈ٭سٹىیڇ ټه َنىڀی ڈوغوواذ َنى ‪ ،‬قا‪ٜ‬ڃ غن ٿ وایډ ی‬
‫ٔڅوڄهأر ټه وایډا ڀٍ ی ڈ یڈيٍن ى غ ای ن وو ٌا ت ه ویځ ٍ‬
‫ٔڅوڄها اڈیڀًاٌنى‪ .‬تىید ٸٕڇ‪َ ،‬نىڀی نوو آتٕسد ڈٍپ أر‪ .‬ڈا‬
‫ٴٽٍ ڈیټنيڇ ټه ڈٍپ آڊ ‪٤‬وٌ ټه خيٍ اڊ ڈساٴيُیٽی ڈ یڀوین ى‪،‬‬
‫ټاڈال غىا اَقياذ نيٕر‪ ،‬ؾناڊ ټه یٻ غٕى ڈٍو ت ه ټڅ ی ٴاٸ ى‬
‫آضاٌ قياذ نډیتا٘ى‪ .‬ڀٍ ی اَ ٔڅوڄها زا ڈىزی ت٭ى ڈیزواننى ته‬
‫َنىڀی نوو اواڈه و نى ډيد غٕى نوو ڈن‪ٙ‬اء خيىایٗ َن ىڀی‬
‫ا ڈی٘وو‪.‬‬

‫‪ٍ ١٠‬جِْ ًظر هتبفیسیه‬


‫ڈالق‪٩‬ه ڈیِ٘وو ټه ٌ ٖ ڈساٴيُیٻ تا نوا‪ ٚ‬ڈهسڅٵهاٖ ڈا ٌا‬
‫ڈػثوٌ ڈیٔاَو ټه ڈوغوواذ ٌا اَ َا یهاى ڈه‪ٝ‬و‪ ٚ‬تا تٍ انی‬
‫نا‪ ٚ‬ڈ‪ٙ‬ا ى نډایيڇ‪ .‬تىیهی أر ټه اید ٘يو ى زكڅي ڃ «ڈن‪ ٥‬ٷ»‬
‫ڈ٭ينی ڇ واٌو ټه ت٭ىا زٵٕيٍ نوا ى ٘ى‪ .‬آڊ ٸر ڈالق‪٩‬ه نوا ى‬
‫٘ى ټه اید ڈن‪٥‬ٷ زا ؾ ه ان ىاَ ت ا ٌ ٖ ڈ‪ ٙ‬ا ى ‪ ،‬زٵٽ ٍ‪ ،‬زكٹي ٷ‪،‬‬
‫زػُیه زكڅيڃ ڈ٭ډوڄی تٕسځی واٌو‪ .‬ڈا تٍای ٍ٘ ‪ ٪‬ټاٌ‪ ،‬ڈ‪٥‬اڄة ٌا‬
‫نډٍ تنىی ڈیټنيڇ‪:‬‬
‫‪ ١5‬ویىڊ ڈوغوواذ وٌقاڂ ٔٽوڊ اید ډانی‪.‬‬
‫‪ ١١‬زػُیهى ڈوغوواذ اَیٽىیځٍ ٸ‪ ٌ ٫٥‬ات ‪ ٣‬ڈوغ وو ت يد‬
‫آنها‪.‬‬
‫‪ ١9‬زٹٕيڇ ڈوغوواذ ته ٸٕډسهاى اتىی غىاڀانه‪.‬‬
‫‪ ١٩‬ٸٍاٌ واوڊ ا‪ ٠‬ىاو وٌ ڈٹات ڃ ڇ زایي ى آڊ ټ ه و ؾي ُ‬
‫ڈهاڄٳ نډیزواننى وٌ ‪٬‬يد قاڂ غوو وا٘سه تا٘نى‪.‬‬
‫ٸسی نوا‪ ٚ‬ڈساٴيُیٻ نسایع قا‪ ٜ‬څهى‪ ٍ ،‬ی ٻ ٌا ٘ ٍـ‬
‫‪119‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ڈیواویڇ‪ ،‬ویىیڇ ټه يؽ یٻ اَ آنها تا اٸ‪ ٫‬ز‪٥‬ثيٷ نډیټنى‪ .‬آیا تٍ‬


‫‪٤‬ثٷ اید نكو ى أسنثا‪ ،٢‬وني ا تیسٱي ٍ ڈ ی٘ وو؟ آی ا ڈوغ وواذ‬
‫ٔاټد ٕسنى ‪٤‬ثي٭ر زٱييٍ نډیټنى؟ نه‪ ،‬ته نوتی ا‪٠‬ف أر ټه‬
‫ډه ؾيُ ڈسٱيٍ توو قٍټر واٌو‪ .‬خٓ اید ‪ٍ٤‬یٷ زٵٽٍ وٌت اٌ ى‬
‫ڈوغوواذ ‪ٜ‬اوٶ نيٕر‪ .‬ڈٕڅډا قٷ تا ‪٤‬ثي٭ر أر ای د أ سنثا‪٢‬‬
‫تا‪٤‬ڃ ڈیتا٘ى‪.‬‬
‫وٌآٰاَ ټساب‪ ،‬وٌ ز٭ٍیٳ ٴڅٕٵه ڀٵسه ٘ى ټه ٴڅٕٵه نوأ ساٌ‬
‫زكڅيڃ غهاڊ‪ ،‬انٕاڊ ‪٤‬ثي٭ر‪ ...‬أر ق اڂ آڊ ټ ه ‪٬‬څ وچ ڈٕ ایڃ‬
‫ڈه‪ٝ‬و‪ٜ‬ی ٌا زكٹيٷ ڈیټن ى‪ .‬ت ه ‪ ٬‬ال ز ًټٍ واوی ڇ ټ ه ٴڅٕ ٵه‬
‫ڈٕایڃ ټڅی ٌا ته ڈواَاذ ‪٬‬څوچ ‪ٍ٤‬ـ ڈ‪٥‬اڄ٭ه ڈیټنى‪.‬‬
‫اَ اید ڄكا‪ ٖ ٌ ٦‬ټهنهى زٵٽ ٍ «ڈساٴيُی ٻ» ټ ه ت ا ڈٕ ایڃ‬
‫ټڅی ڈٍتو‪ ٢‬أر نيُ أسنثا‪ ٢‬ڈٵه وچ ٴڅٕ ٵی ٘ ډٍو ڈ ی٘ وو‪،‬‬
‫ڈنسها ونيا‪ ،‬انٕاڊ ‪٤‬ثي٭ر ٌا ته ‪٤‬وٌ ټڅ ی ت ه ‪ٍ٤‬ی ٷ ڈه‪ٝ‬و‪ ٜ‬ی‬
‫ڈوٌو ڈالق‪٩‬ه ٸ ٍاٌ ڈ یو ى‪« .‬وٌ ن‪ ٍ ٩‬ڈساٴيُیٕ يد ڈوغ وواذ‬
‫ان٭ٽاْ آنها وٌ ڈٱ ُ اوٌاټ اذ‪ ،‬ڈٕ ایڃ غىاڀان هاى ٕ سنى ټ ه‬
‫تایٕسی زٻ زٻ خ‪ٙ‬ر ٍٔ ڇ‪ ،‬ته ‪ ٍَ٤‬ضات ر‪ ،‬ڈنػډ ى ن اڄی اَ‬
‫زٱييٍاذ ڈوٌو ڈ‪٥‬اڄ٭ ه ٸ ٍاٌ ڀيٍن ى‪ .‬ا آنس ی ز ُ «‪ ٠‬ى قٽ ڇ» ٌا‬
‫تال أ‪٥‬ه غىا اَ قٽڇ ڈیوانى‪ .‬یا ڈیڀویى تڅه‪ ،‬تڅه یا ڈیڀویى نه‪،‬‬
‫نه ٰيٍ اَ آڊ ‪٬‬ٹي ى اى غ ایُ نيٕ ر‪ .‬ت ه ز‪ ٝ‬وٌ ا ‪ ،‬اَ ت ووڊ ی ا‬
‫نثووڊ‪ ،‬یٽی ٌا تایى انسهاب ټٍو‪ .‬يؽ ؾيُ نډیزوانى ٰيٍ اَ آڊ ؾه‬
‫ٕ ر ؾي ُ ویځ ٍی تا٘ ى‪ .‬ڈطث ر ڈنٵ ی ت ه ‪ ٤‬وٌ ٸ‪ ٫ ٥‬اَ ڇ‬
‫ڇتا‬ ‫غىا ٕسنى‪ ،‬آنسی زُ ٔهر غاڈى‪ ،‬ڇ تا ‪٬‬څر ‪٠‬ى أ ر‬
‫‪١9‬‬
‫ڈ٭څوڂ»‬
‫تناتٍ ای د‪ ،‬أ سنثا‪ ٢‬ڈس اٴيُیٽی‪ ،‬غه اڊ ٌا ڈانن ى «ڈػډو‪ ٬‬هاى‬
‫اَڈوغوواذ ڈنػډى» ڈیوانى‪ .‬اټنوڊ ڈا تٍای ٴهڇ تي‪ٙ‬سٍ ڈساٴيُی ٻ‬
‫‪120‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫أسنثا‪٤‬ی ٌا ټه اید ٌ ٖ اَ ‪٤‬ثي٭ر‪ ،‬اغسډ ا‪ ٪‬ٴٽ ٍ واٌو زكٹي ٷ‬


‫ڈیټنيڇ‪.‬‬

‫‪ ١٠‬اظتٌجبط هتبفیسیىی عجیؼت‬


‫‪٤‬ثي٭ر ته ؾ‪ٙ‬ڇ ڈساٴيُیٻ ‪٬‬ثاٌذ اَڀٍ ی ڈوغ وو ضات ر‬
‫ڈ٭يد أر تٍای ٘نانر ڈوغوواذ و ٌا ن‪ٙ‬اڊ ڈیو ى‪:‬‬
‫‪ٍ٤‬یٷ ا ڂ‪ ،‬ونيا ٌا ٔاټد قٍټ ر ٌا قا‪ ٜ‬ڃ ا٘ سثا ق واْ‬
‫ڈیوانى‪ٍ .‬ڀا ٘ثههى قٍټر اَ ڈياڊ تٍ و‪٤ ،‬ثي٭ ر ت ی قٍټ ر‬
‫نوا ى توو‪.‬‬
‫اید ز وٌی ډاڊ أر ټه ڈٽسة ٴڅٕٵی اڄ ازی ‪Les eleates‬‬
‫یوناڊ اَ آڊ وٴا‪ ٪‬ڈیټ ٍو‪ .‬ای د أ سنثا‪ ٢‬ن اچ ت ا ؾن اڊ ٘ ىزی ت ا‬
‫قٹيٹر ڈناٴاذ واٌو ټه اڈٍ َ يؽ ټٓ اَ آڊ خيٍ ی نډیټنى‪.‬‬
‫‪ٍ٤‬یٷ و چ‪٤ ،‬ثي٭ر ٌا ؾوڊ ؤسهاى ڈوغ وواذ تٕ ياٌ ن ٍو‬
‫ڈنػډى ڈیوانى‪ .‬اید غ ا اَ ٔ ٽوڊ ‪٤‬ثي٭ ر ٔ هنی وٌڈي اڊ نيٕ ر‪.‬‬
‫قٍټر ڈوٌو ٸثوڂ أر‪ ،‬ڈنسها ته ٘ٽڃ قٍټاذ ڈا٘ ينی‪ ٜ .‬وٌذ‬
‫ا ڂ‪ ،‬اید غا ڈكٽوچ أر‪ .‬ټٕی ڈنٽٍ قٍټر نيٕر ؾناڊ ته ن‪ٍ٩‬‬
‫ڈئٍى ټ ه ای د ‪ٍ٤‬ی ٷ ٴاٸ ى غنث هى ڈس اٴيُیٽی أ ر‪ .‬ای د ن و‪٪‬‬
‫أسنثا‪ ،٢‬أسنثا‪ ٢‬ڈٽانيٽی نوانى ڈی٘وو‪.‬‬
‫ای د ا٘ سثا ٌا نيڅ ی ا ڈٍزٽ ة ٘ ى ان ى‪ ،‬ت ه ن‪ ٝ‬و‪ٚ‬‬
‫ػى وؾاٌ آڊ توو انى‪.‬‬ ‫ڈازٍیاڄيٕسهاى ٸٍڊ ٵى‬
‫ویىیڇ ټه اید ؤسه ٔٽوڊ ‪٤‬ثي٭ر ٌا ٌو ټٍو ‪ ،‬قٍټ ر آڊ ٌا‬
‫ٸثوڂ واٌنى (ؾٍنيىڊ َڈيد ته و ٌ نوٌ٘يى) ڄی ای د قٍټ ر ٌا‬
‫ټاڈال ڈا٘ينی ڈیواننى ته اید ڈ٭نی ټه ٴٹ‪ ٣‬زٱيي ٍ ڈٽ اڊ ڈيى ى‬
‫زنها ډيد قٍټسٗ ٌا ز‪ٝ‬ىیٷ واٌنى‪ .‬ڄ ی ڈٕ څه ت ه ای د ٔ اوڀی‬
‫نيٕر اڀٍ َڈيد خيؤ سه وٌ ڀ ٍوٖ أ ر‪ ،‬ٸ‪٥‬٭ ی أ ر ټ ه ای د‬
‫‪121‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫قٍټاذ ڈٽانيٽی أ ر‪ ،‬ڄ ی وٌق يد ڀ ٍوٖ‪ ،‬ڈ یزوان ى زك ر‬


‫زاضيٍاذ ویځٍی اٸ‪٘ ٫‬وو‪ ،‬اَ آڊ غډڅه أر ٍٔو ٘ىڊ َڈيد‪ .‬خٓ‬
‫زنها نٹڃ ڈٽاڊ نيٕر‪ ،‬زٱييٍاذ ویځٍی ڇ وٌ‪٠‬ډد ؤر ڈ یو ى‪.‬‬
‫٘ان‪ ٛ‬اید نو‪ ٪‬أسنثا‪ ،٢‬ټه أسنثا‪« ٢‬ڈٽانيٽی» ناڈيى ڈی٘ وو‪،‬‬
‫آنٕر ټه اید ڈٵهوچ ٴٹ‪ ٣‬قٍټر ڈٽانيٽی ٌا ڈیتينى ڈی٘نأى‪.‬‬
‫اڀٍ َڈيد خيؤسه ڈیؾٍنى ‪٤‬وٌ ویځٍ نډی٘وو تٍای آنٕر‬
‫ټه َڈيد غایٗ ٌا زٱييٍ ڈیو ى‪ ،‬ڄ ی ن ووٖ زٱيي ٍ نډ یټن ى‬
‫ډواٌ نٕثر ته نووٖ یٽٕاڊ أر‪ .‬ټاٌٖ ٴٹ‪ ٣‬آنٕر ټه ډاڊ‬
‫‪٤‬وٌی ټه ٸثڃ اَ ڈا ڈیؾٍنيى ‪ ،‬ت٭ى اَ ڈا ڇ تؿٍن ى‪ .‬ت ىید نك و‬
‫ډه ؾيُ ڈیڀًٌو ؾناڊ ټه ڀویی ؾيُی اٸ‪ ٫‬ن‪ٙ‬ى تا٘ى‪.‬‬
‫اټنوڊ ویى ڈی٘ وو ټ ه ٸث وڂ ټ ٍوڊ قٍټ ر‪ ،‬ت ه ‪ ٜ‬وٌذ‬
‫ڈا٘يد نوو نو‪٬‬ی ڈٵهوچ ڈساٴيُیٽی أر‪َ :‬یٍا ای د ٸٕ ڇ قٍټ ر‬
‫ٴاٸى زاٌیم ڈی٘وو‪.‬‬
‫ٍڀا ٔا‪٬‬سی اٴُاٌ ټاڈڃ وا٘سه‪ ،‬تا ڈواو ٔایيى ن‪ٙ‬ىنی ٔ انسه‬
‫٘وو‪ ،‬زا اتى ټاٌ ڈيٽنى‪ ،‬تى ڊ آڊ ټه ؾيُی اَ آڊ زٱييٍ ټنى ؾن يد‬
‫ٔا‪٬‬سی ویځٍ زاٌیم نهوا ى وا٘ ر‪ .‬وٌ ټڅي هى آض اٌ وټ اٌذ ای د‬
‫ڈٵهوچ اَ ونيا ویى ڈی٘وو‪ .‬ا ڈینوا ى زډ اچ ٸ وانيد ٴيُی ٻ‬
‫ٴيُیوڄوِی ٌا وٌ ٸاڄة ڈٽانيٻ تٍیُو‪ .‬اَ ٘يډی يؽ ا‪٤‬ال‪٬‬ی نىاٌو‬
‫(ته ز‪ٍٙ‬یكی ټه اَ ڀٍوٖ نوڊ ڈیټنى ڈٍاغ٭ه ٘وو) نسيػهى ای د‬
‫أسنثا‪ ٢‬ڈٽ انيٽی ت ا ډ اڊ ن‪ٍ٩‬ی اذ ڈازٍیاڄيٕ سهاى ٸ ٍڊ ػ ى ڇ‬
‫‪9١‬‬
‫تٍاتٍأر‪.‬‬
‫٘ان‪ ٛ‬ڈازٍیاڄيٕسهاى ٸٍڊ ػى ڇ آنٕر ټ ه ای‪ ٙ‬اڊ ؤ سځا‬
‫‪٤‬ثي٭ر ٌا تا ټاٌنانه ى ٔا‪٬‬ر ٔاَی یٽٕاڊ ڈ ی٘ ډٍنى ډ واٌ‬
‫یٻ ؾنيد ڈٵهوڈی اَٸڅڇ آنها زٍا ٖ ټٍو أر‪.‬‬
‫ٍڀ ا ای د ڈٵه وچ ‪ ٜ‬كيف ڈ یت وو تَچ ڈ یآڈ ى ټ ه غډڅ ه‬
‫‪122‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ڈوغوواذ تی يؽ ٴ٭ڃ انٵ٭اڄی‪ ،‬ډي‪ٙ‬ه ته غای نوو ‪٬‬ووذ ټننى‬


‫زا ‪٤‬ثي٭ ر نٕ ثر ت ه ن وو یٽٕ اڊ تډان ى‪ .‬ؾن اڊ ټ ه یّڀ ی ا ڂ‬
‫ڈساٴيُیٻ ډيد او‪٬‬ا ٌا واٌو‪.‬‬

‫‪ ١٠‬اظتٌجبط هتبفیسیىی اجتوبع‬


‫تن ا ت ه ڈٵه وچ ڈس اٴيُیٽی‪ ،‬وٌ اغسډ ا‪ ٪‬ؾي ُی زٱيي ٍ قا‪ ٜ‬ڃ‬
‫نډیټنى اڈ ا ت ه ‪ ٤‬وٌ ا‪ ٠‬ف ‪ٍ ٜ‬یف ؾن يد قٍٴ ی ٌا نډ یَن ى‪.‬‬
‫زٱييٍازی ٌا ٸثوڂ واٌو‪ .‬وٌ زوڄيى‪ ،‬ا٘ يای ٔ انسه ٘ ى ټاڈ ڃ وٌ‬
‫ٔيأر‪ ،‬غان‪ٙ‬ينی قٽوڈسها ٌا ته غای یٻ ویځٍ ز‪ٝ‬ىیٷ ڈ یټن ى‪.‬‬
‫ڄيٽد ٌِیڇ ٍٔڈایه واٌی ٌا ٸ‪٥‬٭ی اتىی ڈیوانى ڀا ی آڊ ٌا وٌ‬
‫قٽڇ ڈا٘يد ڈی٘ډاٌو‪.‬‬
‫آنهایی ټه ٌ ات‪ ٣‬اٸس‪ٝ‬اوی ٌا ته ڈا٘يد ز٭ثيٍ ٸياْ ڈیټنن ى‬
‫ٔهد اَ ڈا٘يد اٸس‪ٝ‬اوی ڈ یڀوین ى‪ ،‬وٌ ‪ ٜ‬ىو ٕ سنى ټ ه ای د‬
‫ڈا٘يد اٸس‪ٝ‬اوی‪ ،‬ڈاننى یٻ ؤسځا نوو ټاٌ‪ ،‬ته زٹٕيڇ ضٍ ذ نوو‬
‫اواڈه و ى ډي‪ٙ‬ه ڈطڃ اڈٍ َ ؾنى ز د ٌا ته ٍ ڈن ى ڀٍ ی ٌا‬
‫تيؿاٌ ٔاَو‪ .‬ڈنسها اڀٍ ڈ٭يوب ٘وو‪ ،‬تایى آڊ ٌا ڈٍڈر ټ ٍو ڇ‬
‫ؾناڊ ڈوٌو أسٵاو ٸٍاٌ واو‪.‬‬
‫ٔيأر ٌا تا ڈا٘يد ٌِیڇ خاٌڄډانی ڇ ٸي اْ ڈ یټنن ى زنه ا‬
‫ڈن‪٩‬وٌی ټه اَ آڊ واٌنى آنٕر ټه ڀا ی ته ؾح‪ ،‬ڀا ی ته ٌأر‪،‬‬
‫‪٬‬ډڃ ټنى زا ته نكو ى قٽوڈر ڄ‪٥‬ډهای نيای ى‪ .‬ټڅي هى ای د ن‪ٍ٩‬ی ه‬
‫اى اغسډا‪٬‬ی نا٘ی اَ أسنثا‪ ٢‬ڈساٴيُیٽی أر‪ .‬اڀٍ اڈٽاڊ وا٘ ر‬
‫ټه اید اغسډا‪ ،٪‬تا ټڅيهى ؤ سځا ٗ ت ه ټ اٌ ن وو ډ واٌ اواڈ ه‬
‫و ى‪ ،‬اضٍی اَ نوو تاٸی نډیڀًا٘ر تناتٍ اید ز اٌیم اواڈ ه خي ىا‬
‫نډیټٍو‪ .‬نو‪ ٪‬ویځٍی اَأسنثا‪ ٢‬ڈا٘ينی غوو واٌو ټ ه وٌت اٌ ى‬
‫‪٬‬اڄڇ وٌتاٌ ى اغسډا‪ ٪‬ڈ٭سٹى ته قٍټر ی ٻ نوان ر تاَڀ‪ ٙ‬ر‬
‫‪123‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫َڈانی قواوش أر ای د ڈ‪٥‬څ ة ٌا وٌ ای د ٴٍڈ وڂ ڈ یڀنػان ى‪:‬‬


‫«زاٌیم ډواٌ اَ نو ٍ٘ ‪ ٪‬ڈی٘وو»‪ .‬تایى زوغ ه وا٘ ر ټ ه ای د‬
‫اٴٽاٌ َیاو ٌای ع أ ر‪ .‬ای د ا وٌ اٸ ‪ ٫‬ڈنٽ ٍ قٍټ ر زك وڂ‬
‫اغسډا‪ ٪‬نيٕسنى‪ ،‬ڄی ڈٽانيُچ ٌا تا ٔٵٕ‪٥‬ه وانڃ قٍټر ڈیټننى‪.‬‬

‫‪ ١٠‬اظتٌجبط هتبفیسیىی فىر ٍ خرد‬


‫تثينيڇ تٍقٕة ڈ٭ډوڂ‪ ،‬اَ ٴٽٍ ؾه أسنثا‪٤‬ی ڈی٘وو؟‬
‫ٕ ر‪ ٍ ،‬ؾن ى‬ ‫ڈا ڀډاڊ ڈ یټن يڇ ٴٽ ٍ ت‪ ٍ ٙ‬ات ىی ت وو‬
‫ڈوغوواذ ڇ زٱييٍټٍو تا٘نى‪ ،‬ڄی ٸ‪١‬ا ذ ڈا ؤٌر ڈاننى انٕاڊ‬
‫یٻ ٸٍڊ خيٗ ضاتر أر‪ .‬اقٕأاذ ڈا‪ ،‬ډاننى انٕاڊ یوناڊ تأ ساڊ‬
‫أر‪ .‬ڈطال نيٽی ‪ٙ٬‬ٷ ؾيُیٕر ټه ډي‪ٙ‬ه غ وو وا٘ سه‪ ٔ ،‬هد‬
‫«‪ٙ٬‬ٷ اَڄی» ڇ اَ اید غا ٍٔؾ‪ٙ‬ډه ڈیڀي ٍو‪ .‬نيڅ ی ا ڈ٭سٹىن ى‬
‫اقٕأاذ آوڈی زٱييٍ خًیٍ نيٕر‪ .‬اَ غډڅه ڈا وٌ ‪ٜ‬كثر ڈ‪٥‬اڄ٭ ه‬
‫ته اید ‪٬‬ثاٌذ تٍ ڈینوٌیڇ ټه‪:‬‬
‫«اغسډا‪ ،٪‬غُ تٍ خایه ی ڈاڄٽير نډیزوانى أسواٌ تا٘ى»‪ .‬تهډيد‬
‫وڄيڃ تٕی ا ٸاذ ڀٵسه ڈ ی٘ وو ټ ه «اڈي اڂ انٕ اڊ ډ واٌ ضات ر‬
‫أر‪ ».‬ڈا اٰڅة اید ‪٤‬وٌ ٴٽٍ ڈیټن يڇ‪ .‬ڈالق‪ ٩‬ه ڈ ی٘ وو ټ ه وٌ‬
‫غنثٗ ٴٽٍی ڇ ڈطڃ ٔایٍ غنث‪ٙ‬ها‪ ،‬أسنثا‪ ٢‬ڈساٴيُیٽی ٌٔول خيىا‬
‫ټٍو أر‪٬ .‬څر اید اڈ ٍ آنٕ ر ټ ه تني اڊ ز٭څيډ اذ ڈ ا ت ه ٸ وڂ‬
‫انځڅٓ‪ ،‬تٍاید ٘يو ٸ ٍاٌواٌو‪« :‬ای د ‪ ٍَ ٤‬زٵٽ ٍ وٌ څ هی ا ڂ‪،‬‬
‫تٕياٌ خٕنىیى غڅو ڈیټنى‪َ ،‬یٍا اید ډ اڊ ؾي ُی أ ر ټ ه ت ه‬
‫٘٭وٌ ‪٬‬اڈه ڈیٌٔى»‪.‬‬
‫نسيػهاى ټه اَ اید ٔثٻ ڈ‪ٙ‬ا ى اید ‪ ٍَ٤‬زٵٽٍ ڈس اٴيُیٽی‬
‫ته ؤر ڈيأیى آڊ أر ټه ڈساٴيُیٻ زنها ی ٻ أ سنثا‪ ٢‬اَ غه اڊ‬
‫نيٕ ر تڅٽ ه ٌ ٖ ڈه‪ٝ‬و‪ ٜ‬ی أ ر ت ٍای انىی‪ ٙ‬يىڊ‪ ٌ .‬ایی اَ‬
‫‪124‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫٘يو ی زٵٽ ٍ ڈس اٴيُیٽی تٕ ياٌ ڈ‪ ٙ‬ٽڃ أ ر‪ .‬وٌ ای د ت اب تای ى‬


‫زو‪٠‬يكی واو‪ٍ٤ :‬یٹی ټه تٍای ڈ‪ٙ‬ا ى اڈوٌ ‪٬‬اڄڇ ازه اي ڈ ی٘ وو‪:‬‬
‫ڈٵهوچ یا أسنثا‪ ٢‬أر‪٘ ،‬يو اى ټه تٍای زٵٕيٍ زوغي ه آڊ ت ه‬
‫ټاٌ ڈیٌ و‪ ،‬ڈسى یا ٌ ٖ نوانى ڈی٘وو‪.‬‬
‫ڈطاڂ‪:‬‬
‫اڄٳ‪ ،‬ٸسی تځویيڇ زٱييٍازی ټه وٌغاڈ٭ه ڈ‪ٙ‬ا ى ڈی٘وو ٴٹ‪٣‬‬
‫غنثهی ‪ٜ‬وٌی واٌو‪ ،‬زٽٍاٌ ؾيُ ای « اٸ‪٘ ٫‬ى » ڈیتا٘ ى‪ ،‬ای د‬
‫یٻ «أسنثا‪ »٢‬أر‪.‬‬
‫ب‪ ،‬ٸسی زاٌیم اغسډا‪ٌ ٪‬ا زكٹيٷ ڈ یټن يڇ ز ا اَ ق واوش آڊ‬
‫نسيػه تځيٍیڇ ټه «وٌ َیٍ آٴساب يؽ ؾيُ زاَ غوو ن ىاٌو» ای د‬
‫ٌا ڈیڀویيڇ «ڈسى یا ٌ ٖ»‪ .‬أسنثا‪ ٢‬ڈساٴيُیٽی ٌا وٌ خيٗ ویىیڇ‪.‬‬
‫اټن وڊ تای ى وی ى (ڈس ى) ٌ ٘ ی ټ ه ڈساٴيُی ٻ وٌ ڈ‪٥‬اڄ٭ اذ‬
‫زكٹيٹاذ نوو ته ټاٌ ڈیتٍو ټىاچ أر؟ ته ‪٬‬ث اٌذ ویځ ٍ ڈن‪ ٥‬ٷ‬
‫ڈساٴيُیٽی ؾيٕر؟‬

‫‪ ١٠‬هٌغك چیعت؟‬
‫وٌز٭ٍیٳ ڈن‪٥‬ٷ ڀٵسه ڈی٘وو‪ :‬ڈن‪٥‬ٷ ‪٬‬ثاٌذ اَ٘يو ی ؤٌ ر‬
‫انىی‪ٙ‬يىڊ أر انىی‪ٙ‬هی ؤٌر آڊ أ ر ټ ه ت ٍ ٸوا‪ ٬‬ى ڈن‪ ٥‬ٷ‬
‫أسواٌ تا٘ى‪ .‬اید ٸوا‪٬‬ى ټىاچ أر؟ ڈن‪٥‬ٷ ٔه ا‪ٜ‬ڃ ‪٬‬ډى واٌو‪:‬‬
‫‪ ١5‬ا‪ٜ‬ڃ یٽٕاڊ تووڊ‪ .‬خيٗ ز ٍ وی ىیڇ ټ ه ٰ ٍ‪ ٞ‬اَ یٽٕ اڊ‬
‫ڈانىڊ ضثاذ ڈوغوواذ أر نٕثر ته نوو ی٭نی ډ اڊ ‪ ٬‬ىچ زٱيي ٍ‬
‫(أة‪ ،‬أة أر)‪.‬‬
‫‪ ١١‬ا‪ ٜ‬ڃ نٵ ی ز‪ ١‬او‪ :‬يؽ ؾي ُ وٌ‪ ٬‬يد آڊ ټ ه ن وو تا٘ ى‬
‫نډیزوانى ‪٠‬ى نوو نيُ تا٘ى‪ .‬اَ اید و ‪ ،‬یٻ قاڂ ٌا واٌو (َن ىڀی‬
‫نډیزوانى ڇ َنىڀی تا٘ى ڇ ڈٍپ)‪.‬‬
‫‪125‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫‪ ١9‬ا‪ٜ‬ڃ نٵی ضاڄص‪ .‬یا ز‪١‬او قاڄر ٔوچ‪ .‬ته اید ڈ٭ن ی ټ ه ت يد‬
‫و اڈٍ ڈس‪١‬او تٍای ز‪١‬او ض اڄطی ڈػ اڂ نهوا ى ت وو‪ .‬ڈ طال وٌ ت يد‬
‫َنىڀی ڈٍپ ٘ٷ ضاڄطی ڈډٽد نيٕر‪.‬‬
‫خٓ‪ ،‬ڈن‪٥‬ٹی تووڊ ‪٬‬ثاٌزٕر اَ ‪ٜ‬كيف ٴٽٍ ټٍوڊ‪ .‬ؤٌر ٴٽٍ‬
‫ټٍوڊ ڇ ‪٬‬ثاٌذ أر اَ ؤٌر ته ټاٌ تٕسد اید ٔه ٸا‪٬‬ى أ ر‪:‬‬
‫ڈا اید ٸوا‪ ٬‬ى ٌا ڈ‪٥‬اڄ٭ ه ټ ٍویڇ وی ىیڇ ټ ه ڈن‪ ٙ‬اء آڊ زٵٽ ٍ‬
‫أسنثا‪ ٢‬ڈساٴيُیٽی أر‪.‬‬
‫تن اتٍ ای د‪ ،‬ڈن‪ ٥‬ٷ ت ا ڈساٴيُی ٻ ډثٕ سځی زډ اچ واٌو‪ ،‬ڈن‪ ٥‬ٷ‬
‫وٌقٽڇ آڄر یا ٔثٻ أسىتڄی أر ټ ه ‪٤‬ث ٷ آڊ ٍؾي ُی ت ه‬
‫‪ٍ٤‬یٷ ڈ٭ينی ‪٤‬ثٹه تنىی ڈي‪ٙ‬وو تاڄنسيػه ڈوغوو تایٕسی نٕ ثر ت ه‬
‫نوو ضاتر یٽٕاڊ تا٘ى‪ .‬نال‪ٜ‬ه آڊ ټه ڈا ٌا اواٌ ڈ یټن ى ت يد‬
‫آٌی نه یٽ ی ٌا انسه اب ټن يڇ‪ .‬ڈ طال‪ ،‬ت يد و ڈٕ څهی َن ىڀی‬
‫ڈٍپ‪٘ ،‬ٷ ضاڄطی ٌا ڈٍو و تىانيڇ‪:‬‬
‫ٸسی ڀٵسه ڈی ٘وو‪« :‬زډاچ ڈٍوچ ٴانی ٕسنى‪ ،‬ؾوڊ ٌٴي ٷ ڈ د‬
‫ڇ یٽی اَ آنهأر‪ ،‬خٓ ا ڇ ٴ انی أ ر‪ ».‬ای د تي اڊ «ٸي اْ»‬
‫ناڈيى ڈی٘وو‪ ،‬تا اید ٘يو ی أ سىتڂ ٌٴي ٷ ڈ د وٌ ی ٻ ‪٤‬ثٹ ه‬
‫ؤسهی ڈن‪٥‬ٹی ٸٍاٌ ڈیڀيٍو‪ :‬ته اید ڈ٭نی ټه ‪ ٫٠‬ڈ‪ٙ‬ه‪ ٝ‬ی خي ىا‬
‫ڈیټنى‪.‬‬
‫ڈا ڈینوا يڇ ٸسی ٴٍو یا ڈوغووی ٌا ویىیڇ‪ ،‬تا نوو تځ ویيڇ‬
‫ا ٌا وٌ ؾه ؤسهاى تایى تٍو‪ .‬ي د ڈا ڈسوغه ډيد ٔ واڂ أر‪ .‬ڈ ا‬
‫ڈوغ وواذ ٌا ڈانن ى و ای ٍ غ٭ث ه ایی ت ا ان ىاَ اى ڈهسڅ ٳ‬
‫ڈیوانيڇ ڈيڃ واٌیڇ آنها ٌا تا زٍزية ڈ٭ينی وٌ وان ڃ ی ٻ ویځ ٍ‬
‫غا و يڇ‪.‬‬
‫وٌ اید ڈطاڂ ټڅی ڈا ت ٍای ‪٬‬ډ وچ ڈوغ وواذ وای ٍ اى ٴ ٍ‪ٞ‬‬
‫ټ ٍو زډ اچ غ اڊ واٌاڊ ٌا وٌ آڊ ڈ یڀ ًاٌیڇ‪ .‬آڊ ٸ ر وای ٍ ی‬
‫‪126‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ویځٍی زٍٔيڇ ڈیټنيڇ نو‪ ٪‬ت‪ٌ ٍٙ‬ا وٌ آڊ غا ڈیو يڇ ت٭ ى ڇ‬


‫تٍای آڊ ٌٴيٷ‪ ،‬ٴٽٍ غا ڈیټنيڇ‪.‬‬
‫ٸسی ڈا ڈینوا يڇ اید ‪٤‬ثٹه تنىیها ٌا تٽنيڇ‪ ،‬اید ‪٬‬ډ ڃ ڈسٽ ی‬
‫تٍ «ڈن‪٥‬ٷ» ڈی٘وو‪ .‬ی٭نی و ایٍ ٌا وانڃ ڇ ویځٍ ڈیټن يڇ‪ .‬تن اتٍ‬
‫آنؿه ڀً٘ر أسنثا‪ ٢‬ڈس اٴيُیٽی ٔ انسهی ڈن‪ ٥‬ٷ ٸي اْ أ ر‪.‬‬
‫ٸياْ اَ ٔه ٸٕډر ز‪ٙ‬ٽيڃ ڈی٘وو‪ٜ( .‬ٱٍا ټثٍا نسيػه)‪ .‬ڈط اڂ‪:‬‬
‫«وٌ ٘وٌ ی خ يٗ اَز‪ ٙ‬ٽيالذ ز اَ ی آڊ‪ ،‬قٽوڈ ر ویٽس ازوٌی‬
‫خٍ ڄساٌیا تٍٸٍاٌ ت وو‪ .‬ویٽس ازوٌی ډ اڊ ویٽس ازوٌی أ ر‪ ،‬خ ٓ‬
‫٘وٌ ی ڇ ڈطڃ أدانيا زٍټيه ویٽس ازوٌی أ ر‪ ».‬ویځ ٍ زوغ ه‬
‫نډی٘وو ټه اید ویٽسازوٌی تٍای ټيٕ ر‪ .‬ډ ان‪٥‬وٌ ټ ه ٸس ی اَ‬
‫وڈوټٍأی ز٭ٍیٳ ڈیټننى ته اید ټاٌ نىاٌنى ټه اید وڈوټٍأ ی‬
‫تٍای ټىاچ ؤسه أر‪.‬‬
‫اینٻ ڈیزواڊ نسيػه ڀٍٴر ټه ایناڊ ڈوغ وواذ اغسډ ا‪ٌ ٪‬ا‬
‫وان ڃ و ای ٍ ڈه‪ ٝ‬و‪ ٚ‬نځٍیٕ سه (وای ٍ ویٽس ازوٌی‪ ،‬وای ٍ‬
‫وڈوټٍأ ی) ٍ ڈو‪ ٠‬و‪٬‬ی ٌا وٌ ی ٻ وای ٍ ی ت ٌُپ ٸ ٍاٌ‬
‫ڈیو نى‪.‬‬
‫اید ڈٕایڃ ته ‪٤‬وٌ ز وٌی أر‪ .‬اڈا وٌ ‪٬‬ډڃ ٌ ٖ نا‪ٜ‬ی ٌا ته‬
‫غوو ڈیآ ٌو‪ .‬ته ‪٤‬وٌ نډونه ڈ یز واڊ ن اچ ٔؤ ياڂ وڈوټٍأ ی‬
‫آڄډاڊ تىتهرِ ٔاڂ‪ٌ 5959‬ا تٍُو‪ ،‬اینه ا وٌ آڊ ٌ َ ا ت ٍای نػ اذ‪،‬‬
‫ویٽسازوٌی خٍ ڄساٌیا ٌا وٌ ڇ ٘ٽٕسنى يؽ نٵهډيىنى ټه اید ‪٬‬ډڃ‬
‫ڈوغة اقيای ټاخيساڄيُچ خي ىا ٘ ىڊ ن اَیُچ نوا ى ٘ ى (ی٭ن ی‬
‫ویٽسازوٌی ٍٔڈایه)‪ .‬قسی ‪٬‬څوچ غانوٌ ٘نأ ی َیٕ ر ٘نأ ی‪،‬‬
‫ٸثڃ اَ آڀا ی ته زٽاڈڃ قيواڊ ڀيا ‪ ،‬ڈٕایڃ ٌا اَ ڇ غىا ڈیټٍو‬
‫غىاڀانه ڈوٌو تٌٍٔی ٸٍاٌ ڈیواو‪.‬‬
‫وٌ ٔ اتٷ غډڅ ه ڈوغ وواذ ‪٤‬ثٹ ه تن ىی ڈ ی٘ ىنى ز‪ ٝ‬وٌ‬
‫‪127‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ڈیٌٴر ټه ډواٌ ڈوغوواذ ډاڊ توو انى ټه ٕسنى‪:‬‬


‫«وٌقٹيٹر‪ ...‬زا خایاڊ ٸ ٍڊ خ يٗ ٘ نانر ‪٤‬ثي٭ ر‪ ،‬ن‪ٝ‬و‪ ٜ‬ا‬
‫‪٬‬ثاٌذ اَ ‪٬‬څڇ ؤسه تنىی ‪٬‬واڈڃ توو‪٬ ،‬واڈڅی ټه یٻ تاٌ تٍای اتى‬
‫‪95‬‬
‫ٔانسه ٘ى انى‪».‬‬
‫تٍای خایاڊ واوڊ ته اید تك ص‪ٌ ،‬اغ ‪ ٫‬ت ه ڈساٴيُی ٻ زو‪ ٠‬يكی‬
‫واو ڈی٘وو‪.‬‬

‫‪ ١0‬هؼٌبی لغت «هتبفیسیه» فلعفِی اٍلی‬


‫ٴڅٕٵه ا ڄی ٸٕډر ڈهډی أر ڄی ا ډير آڊ اَ ن‪ ٍ٩‬ٴڅٕ ٵهی‬
‫توٌِ اَی أ ر اَ ای د ٌ ټ ه زنه ا وٌت اٌ ی ن ىا ٌ ـ تك ص‬
‫ڈیټنى‪ .‬وٌاید ٴڅٕٵه ډه ؾيُ اَڄی ٘نانسه ٘ى ‪ ،‬نىا اتىی أ ر‪،‬‬
‫زٱييٍخًیٍ نيٕر نٕثر ته نوو یٽٕاڊ ڈیڈانى‪ ٌ .‬ـ ڇ ڈطڃ نىا‪،‬‬
‫نيٽی‪ٰ ،ٍ٘ ،‬يٍ نيُ تٍ ډيد ڈنواڂ‪ ...‬اینها ؾيُ اى ضاتر‪ ،‬ڈ٭يد‬
‫اَڄی ٕسنى‪ .‬وٌ ن‪ ٍ٩‬ای د ٴڅٕ ٵه ټ ه ڈساٴيُی ٻ ناڈي ى ڈ ی٘ وو‪،‬‬
‫ڈوغوواذ ‪٬‬اڄڇ ن‪ٙ‬ٻ غاڈى ٕسنى اید أسىتڂ اَ ٌا زناٸ‪ٟ‬‬
‫اضثاذ ڈی٘وو‪ .‬ڈطال ٴٽٍ ڈاو ‪ ،‬نيٽی تىی‪ ،‬ټ ه ت ه ٔ يڅهی ٌوِ‬
‫غډ‪ ٫‬نٹي‪١‬يد أ سىتڂ ڈ ی٘ وو‪ .‬ای د ‪ٍ٤‬ی ٷ أ سىتڂ زٵٽ ٍ ٌا‬
‫«ڈساٴيُیٻ» ڈینواننى َیٍا ڈو‪٠‬و‪٬‬اذ أسىتتذ آڊ وٌناٌظ‬
‫اَ‪٤‬ثي٭ر ڈاوی (ٴيُیٻ) ‪ٜ‬وٌذ ڈیڀيٍو ڈاننى‪ :‬نىا‪ ،‬نيٽی‪ ٌ ،‬ـ‪،‬‬
‫ٍ٘‪ .‬ڈساٴيُیٻ اَ ڄٱر یونانی «ڈسا» ته ڈ٭نای «ڈا ٌاء» ٴيُیٻ‬
‫ټه ‪٬‬څڇ ڈ‪٥‬اڄ٭هی ڈوغوواذ قي ازی أ ر زٍټي ة ڈ ی٘ وو‪ ،‬خ ٓ‬
‫ڈساٴيُیٻ ڈ‪٥‬اڄ٭هی اڈوٌ«ناٌظ اَ ونيا» یا «ڈا ٌاء اڄ‪٥‬ثي٭ه» أر‪.‬‬
‫اینٽه اید نو‪ ٪‬أسنثا‪ ٢‬ٴڅٕٵی «ڈساٴيُیٻ» ناڈيى ٘ى‪ ،‬ته یٻ‬
‫اٸ٭ه ی زاٌیهی ڈٍتو‪ ٢‬أر‪ .‬أٌ‪٥‬و‪ ،‬تانی ڈن‪٥‬ٷ (ڈن‪٥‬ٹی ټه نوَ‬
‫ڇ ٌایع أر) آضاٌ ٴٍا انی وا٘ ر‪ ٘ .‬اڀٍوانٗ خ ٓ اَ ڈ ٍپ ا‬
‫‪128‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫آضاٌٖ ٌاغډ ‪٫‬آ ٌی ټٍون ى ت٭ ى اَ ټس اتی تن اچ «ٴيُی ٻ» ت ه‬


‫نو٘سهی تی ‪٬‬نوانی تٍنوٌون ى ټ ه ڈو‪ ٠‬و‪ ٗ٬‬ڈٍت و‪ ٢‬ت ه ڈٕ ایڃ‬
‫ٌ قی توو‪٘ .‬اڀٍواڊ أٌ‪٥‬و آڊ ٌا ڈٍزة ټٍو ‪ ،‬أډٗ ٌا «ت٭ى اَ‬
‫ٴيُیٻ» ڀًا٘سنى ټه ته یونانی «ڈساٴيُیٻ» ڀٵسه ڈی٘وو‪.‬‬
‫وٌ خایاڊ ٔه ا‪ٜ‬څی ټه ڈ‪٥‬اڄ٭ه ټ ٍویڇ‪ :‬ڈساٴيُی ٻ‪ ،‬ڈٽ انيُچ‬
‫ڈن‪٥‬ٷ ٌا تاَ زٽٍاٌ ټٍو ڈسًټٍ ڈی٘ویڇ ټه ٔه ا‪ٜ‬ڃ خيؤسه تا ڇ‬
‫توو ‪ ،‬ډثٕسځی زاچ واٌنى‪ .‬ڈػډو‪ ٪‬اید ٔه ا‪ٜ‬ڃ‪ ،‬ٸانونی ٌا ته غوو‬
‫ڈیآ ٌو ټه يؽ ټىاچ تی ویځٍی ٸاتڃ وٌٺ نهوا ى توو‪.‬‬

‫خٍ ٔ‪ٙ‬ها‪:‬‬
‫‪ ١5‬ؾنى ٘ا ى تيا ٌیى ت ٍای ای د ټ ه ڈ ا ‪٬‬اوز ا ڈوغ وواذ ٌا‬
‫ٔاټد ڈیتينيڇ‪.‬‬
‫‪ ١١‬اَ أسنثا‪ ٢‬ڈساٴيُیٽی ‪٬‬اڄڇ ؾنى ڈطاڂ تُنيى‪.‬‬
‫‪ ١9‬ڈٽانيُچ ؾيٕر ؾٍا غنثهی ڈساٴيُیٽی واٌو؟‬
‫‪ ١٩‬ڈن‪٥‬ٷ ؾيٕر؟‬
‫‪ ١1‬یّڀی أسنثا‪ ٖ ٌ ٢‬ڈساٴيُیٻ ټىاچ أر؟‬
‫‪ ١١‬آیا اڈٽاڊ واٌو ڇ خيٍ ڈساٴيُیٻ توو ڇ ‪ٍ٤‬ٴىاٌ انٹالب؟‬
‫‪129‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ٸٕډر ؾهاٌچ‬

‫زكٹيٷ وٌ ویاڄٽسيٻ‬
‫‪130‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ٴ‪ٝ‬ڃ ا ڂ‬

‫همذهِ ثرای تحمیك دیبلىتیه‬


‫‪ ١5‬ڈٹىڈهی زو‪٠‬يكی‬
‫‪ ١١‬ؾځونه ڈسى (ٌ ٖ) ویاڄٽسيٻ ایػاو ٘ى؟‬
‫‪ ١9‬ؾٍا ڈىذ َڈانی ویاڄٽسيٻ وٌ خنػهی ڈساٴيُیٻ ڈانى؟‬
‫‪ ١٩‬تٍای ؾه ڈازٍیاڄيُچ ٸٍڊ يػى ڇ ڈساٴيُیٽی توو؟‬
‫‪ ١1‬ؾځونه ڈازٍی اڄيُچ ویاڄٽسي ٻ خي ىایٗ یاٴ ر؟ ـ ځ ڃ‬
‫ڈاٌټٓ‬

‫‪ ١٠‬همذهِی تَضیحی‬
‫نځاڈی ټه اَ ویاڄٽسيٻ ‪ٜ‬كثر ڈی٘وو‪ ،‬ڀ ا ی ت ه ‪ ٜ‬وٌزی‬
‫أٍاٌ آڈيُ ڈٕ څهاى خيؿيى وٌڈیآیى‪ ،‬ڀا ی ڇ وٌنسيػهی ټډی‬
‫ا‪٤‬ال‪ ،٪‬اٌ نهاٖ ڈیټننى‪ .‬اید ډه ڈایهى زأ ٳ أ ر ڈوغ ة‬
‫ا٘سثا ازی أر ټه ناڀُیٍ تایٕسی اَ آڊ خٍ يُ غٕر‪.‬‬
‫اَن‪ ٍ٩‬ڄٱر ٘نأی؛ ویاڄٽسيٻ زنها ته ٴد ڈثاقطه ا‪٤‬الٶ ڈی٘وو‪.‬‬
‫اَ ډيد ٌ ته ټٕانی ټه تكص ‪٤‬وتنی ټننى یا ت ه ‪ ٤‬وٌ ټڅ ی ت ه‬
‫ا٘ها‪َ ٚ‬تاڊ آ ٌ«ویاڄٽسيٕيد» ن‪٥‬اب ڈیټننى‪.‬‬
‫ڈا اَ اید ڄك ا‪ ٦‬ت ه ویاڄٽسي ٻ زوغ ه نډ یټن يڇ َی ٍا اَ ن‪ٍ ٩‬‬
‫ٴڅٕٵی‪ ،‬واٌای ڈٵهوچ ڈه‪ٝ‬و‪ٜ‬ی أر ټه اټن وڊ ڈ‪٥‬اڄ٭ ه ن وا يڇ‬
‫ټٍو‪.‬‬
‫ؤٌر تٍ نالٲ آڊ ؾه ڀډاڊ ڈی٘ وو ویاڄٽسي ٻ ت ه ڈٵه وچ‬
‫ٴڅٕٵی‪ ،‬ٸاتڃ ٴهڇ ؤسٍٔی ‪٬‬ډوچ أر َیٍا ؾيُی أر ٌ ٘د‬
‫‪131‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ناڄی اَ أٍاٌ‪.‬‬
‫ڄی اڀٍ ؾه ویاڄٽسيٻ ٸاتڃ وٌٺ ډځاڊ أر وٌ ‪ ٬‬يد ق اڂ‬
‫ڈ‪ٙ‬ٽالزی واٌو ټه اینٻ آڊ ٌا زك‪ٝ‬يڃ زكٹيٷ ڈیټنيڇ‪.‬‬
‫تيد ټاٌ اى ؤسی‪ ،‬ت٭‪١‬ی ٔاو تٍنی ٔهر وٸيٷ انى‪ ،‬ڈ طال‬
‫تاٌڀيٍی غ٭ثه‪ ،‬ټاٌی أر ٔاو اڈا ٔواٌ ټٍوڊ ؤسځا ٴٍٔ سنى‬
‫(تی ٔيڇ) تٍ‪٬‬ٽٓ‪ ،‬ڈٕسڅُچ ٌَیىڀی انځ‪ٙ‬ساڊ وٸر أر‪.‬‬
‫ؤر انځ‪ٙ‬ر تٍای ڈا ته ڈنُڄهى اٴُاٌ ټاٌ أر‪ .‬ڈٱُ نيُ ٰيٍ‬
‫اَ اٴُاٌ ټاٌ ؾي ُ ویځ ٍی نيٕ ر‪ .‬ډ ان‪٥‬وٌ ټ ه اَ ؤ سها ډي‪ ٙ‬ه‬
‫ټاٌ ای وٸي ٷ ت ٍ نډ یآی ى‪ ،‬ڈٱ ُ ڇ خيؤ سه ټاٌ‪ ٜ‬كيف انػ اچ‬
‫نډیو ى‪.‬‬
‫تا ڈٍاغ٭ه ته زاٌیم ټاٌ انٕانی ویى ڈی٘وو ټه انٕاڊ وٌ اتس ىا‬
‫زنها اَ ‪٬‬هى ى ټاٌ ای َڈهر تٍ ڈیآڈ ى أ ر‪ .‬زٽاڈ ڃ زٍٸ ی‬
‫‪٬‬څوچ ټاٌ ای وٸيٷزٍ ناَٺزٍی ٌا ایػاب ڈیټنى‪.‬‬
‫ډيد ڈٕ څه وٌ ڈ وٌو ز اٌیم ٴٽ ٍ ‪ ٜ‬اوٶ أ ر‪ .‬ڈساٴيُی ٻ‬
‫٘يو ى زٵٽٍ ټووڊ ؾُڅډد أر‪ .‬ؤٌر ڈاننى ټاٌی ټه انځ‪ٙ‬ساڊ‬
‫ن اآَڈوو انػ اچ ڈ یو ن ى‪( .‬ت اٌڀيٍی ‪ ٜ‬نى ٶ تٍات ٍ أ ر ت ا‬
‫أسىتڄهاى ڈساٴيُیٽی) ویاڄٽسيٻ ډاڊ ٌ ٖ انىی‪ٙ‬يىڊ وٸيٷ أر‬
‫تٓ‪.‬‬
‫زٽاڈڃ ټاٌ وڈاٰی ډاننى خي‪ٍٙ‬ٴر ټاٌ ؤسی أر‪ .‬اید ټ اڈال‬
‫ډاڊ وأساڊ أر يؽ ڀونه ٌاَی وٌ آڊ خنهاڊ نيٕر‪ .‬اید زٽاڈڃ‬
‫تٕياٌ ا‪٠‬ف ٌ ٘د ڈیتا٘ى‪.‬‬
‫ا٘ٽاتزی ټه تٍای ٴهڇ ویاڄٽسيٻ ت ه ن‪ ٍ ٩‬ڈ یٌٔ ى ڈانن ى آڊ‬
‫أر ټه خٓ اَ تيٕر خنػٕاڂ ټه ټاٌ ڈا تاٌڀيٍی ‪ٜ‬نى ٶ ت وو‬
‫(وٌٺ ڈساٴيُیٽی) ناڀهاڊ تهوا يڇ ؤسځا ٴٍٔسنى اى ٌا ت ه ټ اٌ‬
‫تځًاٌیڇ‪.‬‬
‫‪132‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ت ىیهی أ ر ټ ه وٌ ای د ټ اٌ ت ا ڈ‪ ٙ‬ٽالذ ٴٍا ان ی ڈواغ ه‬


‫ڈ ی٘ ویڇ‪ .‬ؤ سهاى ڈ ا ت ٍای ؾن يد ټ اٌی ٔ نځيد ټٍن ر‬
‫انځ‪ٙ‬سهایډاڊ زنثڃ نا٘ی نوا ى توو‪ .‬ته ڈٍ ٌ َڈاڊ آ٘نایی قا‪ٜ‬ڃ‬
‫‪٬‬ډڃ ڈيٍٕ ڈیڀٍوو ؾي ُی ټ ه وٌ آٰ اَ اڈ ٍ تٍایډ اڊ تٕ ياٌ‬
‫و٘واٌ توو ټڇ ټڇ ٔهڃ آٔاڊ ڈی٘وو‪.‬‬
‫ویاڄٽسيٻ ڇ اید ‪٤‬وٌ أر‪ .‬ڈا اَ ٘ يو ى زٵٽ ٍ ڈس اٴيُیٽی‬
‫ټوٴسه ٔنځيد ٘ى ایڇ‪ ،‬تایٕسی نٍڈٗ ٴٽٍی خيىا ټٍو ته وٸ رِ‬
‫ن‪ ٍ٩‬ویاڄٽسيٻ ٌا یاٴر‪ .‬آڊ ڀا نوا يڇ ویى ټه وٌ اید ٌ ٖ يؽ‬
‫ڀونه ٌاَ ڈ‪ٙ‬ٽڅی نډیزواڊ یاٴر‪.‬‬

‫‪ ١٠‬چگًَِ رٍغ دیبلىتیه پیذا ؼذ؟‬


‫وانٕسيڇ ټه ڈساٴيُیٻ ‪٬‬اڄڇ ٌا تٕاڊ ڀٍ ی ا٘يا ڈنػډى ڈیوانى‬
‫قاڂ آڊ ټه تا نځا ته ‪٤‬ثي٭ر‪ ،‬ڈ‪ٙ‬هوو ڈی٘وو ټه ډه ؾيُ وٌ زٱييٍ‬
‫أر‪ ،‬ډيد نٽسه وٌتاٌ ى ٴٽٍ ‪ٜ‬اوٶ أر‪ .‬ای د غأ ر ټ ه ت يد‬
‫ڈساٴيُیٻ اٸ٭ير اڈوٌ انسالٲ ٴاق‪ٙ‬ی ویى ڈی٘وو‪ .‬تناتٍ ای د‬
‫تٍای زوغيه وا٘سد یٻ ز‪ٝ‬وٌ ټڅ ی‪ ،‬ڈ یز واڊ ڀٵ ر ٰ ٍ‪ ٞ‬اَ‬
‫«ڈساٴيُی ٻ» ٔ ٽوڊ ڈن‪ ٩‬وٌ اَ «ویاڄٽسي ٻ» قٍټ ر أ ر‪.‬‬
‫قٍټر زٱييٍ ټه وٌ ډهى ڈوغوواذ غهاڊ غ وو واٌو خای هى‬
‫ویاڄٽسيٻ ت‪ٙ‬ډاٌ ڈیٌ و‪.‬‬
‫« ٸسی ٴٽٍ ‪٤‬ثي٭ر‪ ،‬یا زاٌیم ت‪ٍٙ‬ی ٴ٭اڄي ر وڈ اٰی ن وو ٌا‬
‫ڈ‪٥‬اڄ٭ه تٽنيڇ‪ ،‬ؾيُی ټه تالٴا‪ٜ‬څه تٍ ڈا ا‪٠‬ف ڈیڀٍوو‪ ،‬یٻ ٔڅٕڅه‬
‫ٌ ات‪ ٣‬ٴ٭ڃ انٵ٭اتذ تيكى قٕاتی أ ر ټ ه ت يد ڈوغ وواذ‬
‫غوو واٌو ن‪ٙ‬اڊ ڈیو ى ټه يؽ ؾيُ ت ه قاڄ ر ا ڂ ن وو وٌ‬
‫غای نوو تاٸی نډیڈانى‪ ،‬تڅٽه ٘ٽڃ نوو ٌا اَ ؤر ڈیو ى‪ ،‬زٱييٍ‬
‫‪9١‬‬
‫خيىا ڈیټنى‪ ،‬قٍټر واٌو‪ .‬ڈی٘وو ڈیڀًٌو»‬
‫‪133‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫اَ اید تياڊ ‪ٍٜ‬یف ؾنيد ڈٕسٵاو ڈی٘وو ټه اَ ن‪ ٍ٩‬ویاڄٽسي ٻ‪،‬‬


‫ډه ؾيُ زٱييٍ ڈیټنى‪ .‬يؽ ؾيُ وٌ غای نوو ته ٘ٽڃ نوو تاٸی‬
‫نډیڈانى اید ؾيُیٕر ټه ‪٬‬يد اٸ‪ ٫‬أر‪ .‬يؽ ؾيُ وٌ غایی ټه‬
‫ا٘ٱاڂ ټٍو تاٸی نډیڈانى َیٍا آڊ ؾه ټه ته ن‪ ٍ ٩‬ڈ ا ٔ اټد أ ر‬
‫قٍټر واٌو‪ ٍ ،‬ؾيُ ٌ ی َڈيد وٌ قٍټر ‪٠‬٭ی ټٍ ى َڈيد‬
‫قٍټر َڈيد ته ڀٍو نوٌ٘ يى ٘ ٍټر واٌو‪ .‬ڈساٴيُی ٻ ت ا ا‪ ٜ‬ڃ‬
‫یٽٕاڊ ڈانىڊ نوو ڈینوا ى ډه ؾيُ ٌا ته ٘ ٽڃ ن وو نځه ىاٌو‪.‬‬
‫قاڂ آڊ ټه تٍ نالٲ آڊ‪ ،‬يؽ ؾيُ یٽٕاڊ تاٸی نډیڈانى‪ .‬ته ز‪ٝ‬وٌ‬
‫ڈا ٍ ؾيُ ډاڊ أر ټه توو ‪ ،‬اڈا انځڅٓ ڈیڀویى ډاڊ أر ټ ه‬
‫توو نوو ڈسٱيٍ أر‪ ».‬اَ غډڅه ڈا ٴٽٍ ڈیټنيڇ ډاڊ ټٕی ٕسيڇ‬
‫ټه توو ایڇ وٌ‪ٜ‬وٌزی ټه ڈا نوو زٱييٍ ټٍو ای ڇ‪ ،‬اَ ټ ووټی ت ه‬
‫غوانی ٌٔيى ایڇ‪ ،‬اټنوڊ اَ ن‪ ٍ٩‬غٕډانی يؽ ٸر ضات ر نيٕ سيڇ‬
‫ٍ ٌ َ خيٍزٍ ڈی٘ویڇ‪.‬‬
‫خٓ آن‪٥‬وٌی ټه قٽډای اڄ ازی ڈ یِخنىا٘ سنى قٍټ ر ن‪ ٥‬ای‬
‫‪ٜ‬وٌذ نيٕر تڅٽه ٔٽوڊ أر ټه غنثهى ‪ٜ‬وٌی ‪٨‬ا ٍی واٌو‪،‬‬
‫ڀٍنه وٌ اٸ‪ ٫‬اڈٍ‪ ،‬ؾيُی تیقٍټر تیسٱيٍ نډیزواڊ یاٴر‪.‬‬
‫زاٌیم نيُ ته ڈا ضاتر ڈیټن ى ټ ه ؾي ُی ت ه ق اڂ ن وو ت اٸی‬
‫نډیڈانى‪ .‬غاڈ٭ه وٌ يؽ آن ی ن اڈوٖ ٔ اټد نيٕ ر‪ .‬وٌ و ٌاڊ‬
‫تأساڊ اغسډا‪ ٪‬تٍوڀی وا٘ سيڇ‪ ،‬اغسډ ا‪ ٪‬ٴ وواڄی غان‪ ٙ‬يد آڊ ٘ ى‪،‬‬
‫ٔدٓ اغسډا‪ٍٔ ٪‬ڈایهواٌی غای آڊ و ٌاڊ ٌا ڀٍٴر‪ ،‬ڈ‪٥‬اڄ٭هى ای د‬
‫اغسډا‪٬‬اذ ته ڈا ن‪ٙ‬اڊ ڈیو ى ټه آڊ ‪٬‬واڈڅی ټه اغسډا‪ ٬‬اذ غىی ى‬
‫ٌا ایػاو ڈیټنى‪ ،‬خيؤسه ته ‪ٰ ٍَ٤‬يٍ ڈكٕؤی ت ه ن ووی ن وو‬
‫ن‪ٙ‬و نډا وا٘سه أر‪ .‬ته ډيد زٍزية اغسډا‪ٍٔ ٪‬ڈایهواٌی اټن وڊ‬
‫ؤسهوٖ زٱييٍازی أر ز ا ت ه ٘ ٽڃ قٽ وڈسی ت ه ‪ ٤‬وٌ غډ ا يٍ‬
‫٘وٌ ی وٌ تيایى‪ .‬اَ آڊ غا ټه يؽ ن و‪ ٪‬غاڈ٭ هاى ضات ر ات ىی‬
‫‪134‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫نيٕر‪ ،‬غاڈ٭هى ٔؤياڄيٕسی ڇ ټه ته ‪ٜ‬وٌذ ٘وٌ ی وٌآڈى ‪ ،‬ته‬


‫نوته ى نوو اَ تيد ٌٴسنی أر‪ .‬اید قٽوڈر ڇ اټن وڊ ت ه ‪ٍ٤‬ی ٷ‬
‫ڈ‪ٙ‬هووی زٱييٍ ٘ٽڃ ڈیو ى‪ .‬اڀٍ خيٍ اڊ ڈساٴيُیٻ ای د زٱيي ٍاذ‬
‫ٌا نډیتيننى اید ڇ قٽڇ ٔایٍ ڈ‪ٙ‬ا ىاذ آنها ٌا واٌو‪ .‬ای‪ ٙ‬اڊ ن وَ‬
‫ؾنيد ڀډاڊ ڈیټننى ټه اید اغسډا‪ٰ ٪‬يٍ اَ ٔایٍ اغسډا‪ ٬‬اذ أ ر‪،‬‬
‫اڈا اقٕأاذ ڈٍوچ ٘وٌ ی ډاڊ أر ټه آنها ڈی٘نأنى‪ .‬ی٭نی وٌ‬
‫ٸيى تنى ا‪ٜ‬وڂ ٍٔڈایهواٌی أر‪ .‬وٌ‪ٜ‬وٌزی ټه اقٕأاذ ڈا ڇ‬
‫ڈسٱيٍ أر‪ ،‬ڈنسها نووڈاڊ ټډسٍ زوغه واٌیڇ‪ .‬تٍ ٴٍ‪ ،ٞ‬ویى ٘ ى‬
‫ټه ‪٬‬الٸهاى خيىا ڈی٘وو‪ ،‬ت٭ى ڀا ی ا ٸ اذ‪ ،‬ای د ‪٬‬الٸ هڈن ىی ت ه‬
‫‪ٙ٬‬ٷ ڈیټ‪ٙ‬ى ڀا ی ڇ اَ اید ‪ٙ٬‬ٷ ټينه نٵٍذ ڈیَایى‪.‬‬
‫ؾيُی ټه ڈا وٌ ٍ ڈوٌو ڈیزوانيڇ ٍٔاٮ ټن يڇ‪ ،‬وٌ‪٤‬ثي٭ ر وٌ‬
‫زاٌیم وٌ ٴٽٍ‪ ،‬ډاڊ زٱييٍ أر قٍټر ویاڄٽسي ٻ ت ٍ ډ يد‬
‫ڈ‪ٙ‬ا ىاذ أسواٌ أر‪.‬‬
‫یونانيها ته ‪٬‬اڈڃ زٱييٍ قٍټر ټه وٌ ٍ غ ایی غ وو واٌو‬
‫تٍنوٌو ټٍو توونى‪ .‬ؾناڊ ټ ه ٍاټڅي ر ټ ه «خ ىٌ ویاڄٽسي ٻ»‬
‫ڄٹة واٌو ت ٍای نهٕ سيد ت اٌ ڈٵه وڈی اَ ویاڄٽسي ٻ غه اڊ ت ه ڈ ا‬
‫ڈیو ى‪ .‬ته اید ڈ٭نی ټه ونيا ٌا ڈسكٍٺ ڈیوانى نه ڈنػډى‪.‬‬
‫آڊ ‪ٍ٤‬یٹهاى ټه ٍاټڅير تٍای غهاڊ تينی ته ټاٌ تٍو ته ٘ٽڃ‬
‫ٌ ٖ (ڈسى) وٌآڈى‪ ،‬ڈنسها اید أڅوب ویاڄٽسيٻ‪ ،‬ؾناڊ ټه ت٭ ى ا‬
‫نوا يڇ ویى خٓ اَ ؾنى ٸٍڊ زوانٕر اضثاذ ٘وو‪.‬‬

‫‪ ١٠‬چرا هذت زهبًی دیبلىتیوه درپٌجوِى هتبفیسیوه‬


‫هبًذ؟‬
‫ویىیڇ ټ ه وٌٺ ڈس اٴيُیٽی اَ و ٌاڊ ا ڄي هى ز اٌیم غ وو‬
‫وا٘ر‪ .‬نثووڊ ا‪٤‬ال‪٬‬اذ ټاٴی ته أسنثا‪ ٢‬ڈساٴيُیٽی اغ اَ تٕ ‪٣‬‬
‫‪135‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫واو‪.‬‬
‫ڈا ڈیزوانيڇ ایى آڄيُچ ٌا ټه نا٘ی اَغهڃ ټاڈڃ ت‪ٍٙ‬ی أر ت ا‬
‫أسنثا‪ ٢‬ڈساٴيُیٽی ټه اَ ‪٬‬ىچ ٘نأایی ویاڄٽسيٻ نسيػ ه ٘ ى ‪ ،‬وٌ‬
‫یٻ ٌویٳ تځًاٌیڇ‪.‬‬
‫ؾځونه ؾٍا؟‬
‫ت‪ ٍٙ‬ڈ‪٥‬اڄ٭هى ‪٤‬ثي٭ر ٌا وٌقاڂ غهاڄر ټاڈڃ ٘ ٍ ‪ ٪‬ڈ یټن ى‪.‬‬
‫تٍای ڈ‪٥‬اڄ٭هى ‪٬‬واڈڅی ټه ت ه ڈ‪ ٙ‬ا ى اٖ ڈ یٌٔ ى‪ ،‬آنه ا ٌا ؤ سه‬
‫تنىی ڈیټنى‪ ،‬اید ‪ٍ٤‬یٹهى ‪٤‬ثٹه تنىی ‪٬‬نا‪ ،ٍٜ‬نوو ٔثٻ زٵٽ ٍی‬
‫ٌا‪٬‬اوذ ڈیو ى‪ .‬وٌقيد ‪٤‬ثٹه تنىی زػُیه ى آنها اَ ډىیځٍ‪ ،‬ٴٽٍ‬
‫‪٬‬اوذ ڈيٽنى ټه اید زٵٽيٻ زػُیه ٌا وٌ ډه غا ڈٍا‪٬‬اذ ټنى‬
‫ډيد ا ڄيد نا‪ٜ‬ير ڈساٴيُی ٻ ڈ ی٘ وو‪ .‬خ ٓ ٸس ی ڈ یڀ ویيڇ‬
‫ڈساٴيُیٻ َاو ى نٹ‪ٝ‬اڊ ‪٬‬څوچ أ ر ‪ ٜ‬كيف ڈ یڀ ویيڇ‪٬ ،‬څ وچ ز ا‬
‫‪ٜ‬ى خنػا ٔاڂ خيٗ نوَ غىا اَ یٻ ویځٍ زك‪ٝ‬يڃ ڈی٘ى‪ ،‬ؾن اڊ‬
‫ټه ٘يډی‪ ،‬ٴيُیٻ َیٕر ٘نأی‪ٍ ،‬یٻ ‪٬‬څډی غىاڀان ه ت وو‬
‫يؽ ٌات‪٥‬هاى تيد آنها ز‪ٝ‬وٌ نډ ی٘ ى‪ .‬ای د غ ىایی ٘ اڈڃ ڈثاق ص‬
‫‪٬‬څډی نيُ ڈی٘ ى؛ وٌٴيُی ٻ‪ ٜ ،‬ىا‪ ،‬ق ٍاٌذ‪ ،‬ڈثك ص ڈٱن ا‪٤‬يٓ‪،‬‬
‫اڄٽسٍیٕيسه ٰيٍ یٽایٻ ڈ‪٥‬اڄ٭ه ٘ى ڀډاڊ ڈیٌٴر ټه تيد اید‬
‫‪٬‬واڈڃ يؽ ڀونه اٌزثا‪٤‬ی ڈوغوو نيٕر ٍټىاچ اَ ای د ڈثاق ص‬
‫وٌتهٗ ڈه‪ٝ‬و‪ٜ‬ی ٸٍاٌ ڈیڀٍٴر‪.‬‬
‫اید ډاڊ و ڈيد یّڀی ڈساٴيُیٻ أر ټه ڈ ینوا ى ډ ه‬
‫ؾيُ ٌا اَ ڇ غىا ټنى‪ٌ ،‬ات‪٥‬ه ى آنها ٌا انٽاٌ ټنى تيد آنه ا غ ه‬
‫ا٘سٍاټی ٸایڃ نثا٘ى‪.‬‬
‫تهډيد زٍزية‪ ،‬ویىڊ ڈوغوواذ ته قاڂ ٔٽوڊ تي‪ ٙ‬سٍ ت ه ي د‬
‫نُویٻ أر زا زكٍٺ‪ٜ .‬ن٭ر ‪٬‬ٽأی ٌا ڈطاڂ تُنيڇ‪ .‬اتسىا ‪٬‬ٽأی‬
‫ڈینوا ى ٍؾيُی ٌا ته ٘ٽڃ ضاتر ٔاټد وٌآ ٌو (‪٬‬ٽٓ) ت٭ ى‬
‫‪136‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ته ٴٽٍ ڈسكٍٺ ټٍوڊ آڊ ڈیاٴسى (ٔينډا)‪ .‬ز‪ٝ‬ویٍ ‪٬‬ٽأی ٔينډا‬


‫ؤٌر ز‪ٝ‬ویٍ ټاڈڃ ‪٬‬څوچ ‪٬‬ٹڃ ت‪ٍٙ‬ی أر‪ .‬ڈا ڈ٭ډوت ڈوغوواذ‬
‫ٌا خيٗ اَآڊ ټه ت ه ق اڂ قٍټ ر ڈ‪٥‬اڄ٭ ه ٘ وو وٌقاڄ ر ٔ ٽوڊ‬
‫ٌٔيىڀی ڈیټنيڇ‪ ،‬ؾٍا اید ‪٤‬وٌ أر؟ َیٍا ا‪ ٤‬ال‪ ٪‬ټ اٴی قا‪ ٜ‬ڃ‬
‫ن‪ٙ‬ى توو ته ‪٬‬ال ‪ ،‬تٍای ٴٍاڀ ٍٴسد ٍ ڈو‪ ٠‬و‪٬‬ی ٔ او ز ٍید‬
‫نٽاذ ٌا ه ا خ يٗ ڀٍٴس ه ڈ ی٘ وو‪ ،‬ؾن اڊ ټ ه ت ٍای زكٹي ٷ‬
‫ڈ‪٥‬اڄ٭هى ‪٤‬ثي٭ر‪ ،‬قاڄر ٔٽوڊ ڈوغوواذ آٔاڊزٍ أر‪.‬‬
‫ت ه ‪ ٤‬وٌ نډون ه‪ ،‬ای د ڈٕ څه ٌا وٌ ڈ وٌو َیٕ ر ٘نأ ی‪،‬‬
‫غانوٌ٘نأی ڀيا ٘نأی ڈیزواڊ ڈ‪ ٙ‬ا ى نډ وو‪ .‬ؾ وڊ اَ ای د‬
‫‪٬‬څوچ ا‪٤‬ال‪٬‬اذ وٸيٷ وٌ ؤ ر نث وو‪ ،‬نهٕ ر قيوان اذ ٌا اَ ٌ ی‬
‫نّاو یا اَ ٌ ی نو‪ ٪‬زٹٕيڇ تنىی ڈیټٍونى‪ ،‬ز‪ٝ‬وٌ ڈی٘ى ټه ت يد‬
‫قيواناذ يؽ اٌزثا‪٤‬ی غوو نىا٘سه‪ ،‬ډي‪ٙ‬ه آڊ ‪ ٤‬وٌ ټ ه ٕ سنى‪،‬‬
‫توو انى ( یّڀی ٔوچ ڈساٴيُیٻ)‪ ،‬ٴٍ‪٠‬يهى «ضث اذ» اَ ډ يد غ ا‬
‫خي ىا ٘ ى ‪ .‬تن اتٍ ای د ز وٌی ڈُت وٌ ڇ ؾ وڊ اَ غهاڄ ر ت‪ٍ ٙ‬ی‬
‫ٍٔؾ‪ٙ‬ډه ڈیڀيٍو‪ ،‬غنثهى ڈساٴيُیٽی واٌو‪.‬‬

‫‪ ١٠‬هبتریبلیسم لرى ّجذّن چرا هتبفیسیىی ثَد؟‬


‫وانٕسيڇ ټه ڈٽانيٻ وٌ ڈازٍیاڄيُچ ٸٍڊ ػى ڇ نٹٗ ڈهډ ی ٌا‬
‫واٌا توو ڈازٍیاڄيُچ اید ٸٍڊ ٌا تي‪ٙ‬سٍ «ڈازٍی اڄيُچ ڈس اٴيُیٽی»‬
‫ڈیناڈنى‪ .‬ؾٍا اید ‪٤‬وٌ توو؟ ؾوڊ ٴهڇ ڈازٍیاڄيُچ ت ه زٽاڈ ڃ ‪٬‬څ وچ‬
‫تٕسځی واٌو ڈٽانيٻ وٌڈياڊ ‪٬‬څوچ َ وزٍ اَ ډه زٍٸی ټٍو‪.‬‬
‫ڈٽانيٻ‪ ،‬ته ا‪٥ ٜ‬الـ ڈ٭ډ وڄی‪٬ ،‬ثاٌزٕ ر اَ ڈ‪٥‬اڄ٭ هى او اذ‬
‫ڈا٘ينی وٌ َتاڊ ‪٬‬څډی‪ ،‬ڈ‪٥‬اڄ٭هى قٍټر أر تٍ اضٍ نٹ ڃ ڈٽ اڊ‪.‬‬
‫تایى ویى ؾٍا ڈٽانيٻ َ وزٍ اَ ٔایٍ ‪٬‬څوچ خي‪ٍ ٙ‬ٴر ټ ٍو أ ر‪.‬‬
‫‪٬‬څر اید اڈٍآڊ أر ټ ه قٍټ ر ڈٽ انيٽی ٔ او ز ٍید قٍټ اذ‬
‫‪137‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫أر‪ .‬ڈ‪٥‬اڄ٭هى ٔيثی ټه ته ٘انه آ یهسه اَ تاو قٍټر ڈیټن ى‪،‬‬


‫تٕياٌ آٔاڊزٍ اَ ٌٔيىڀی زٱييٍازی أر ټه ته ن وو ٔ ية ؤ ر‬
‫ڈیو ى‪ .‬زاضيٍ تاو تٍ ٌ ی ٔية ٌاقر زٍ اَ ٌٔ يىڊ ٔ ية ڈ‪ ٙ‬هوو‬
‫ڈی٘وو‪ .‬خٓ اید ڈ‪٥‬اڄ٭ه ؾوڊ «ٔ‪٥‬كی» أ ر غنث هى ڈس اٴيُیٽی‬
‫واٌو‪.‬‬
‫اڀٍؾه ته نوتی ویى ڈی٘وو ټه ډه ؾيُ وٌقٍټر أ ر‬
‫تٓ تا غوو اید یونانيهاى ٸىیڇ اَ وٌٺ ای د ڈ٭ن ی ‪ ٬‬اغُ توون ى‬
‫َیٍا وانٗ آنها نأٌ ا ت وو‪ .‬ای د غأ ر ټ ه ا٘ يا خىی ى ا ٌا‬
‫ڈ‪ٙ‬ا ى ‪٤‬ثٹهتنىی ڈیټننى زنها ته ڈ‪٥‬اڄ٭هى قٍټر (ت ه ڈ٭ن ای‬
‫نٹڃ ڈٽاڊ) ٸنا‪٬‬ر ڈی ٌَنى وٌ نسيػه ڈٽانيٻ نٹ‪ٝ‬اڊ ا‪٤‬ال‪٬‬اذ‬
‫‪٬‬څډی ڈوغة خيىا ٘ىڊ زٵٽٍ ڈساٴيُیٽی ڈیڀٍوو‪.‬‬
‫وانٕسيڇ ټه ڈازٍیاڄيُچ تٍخایهى ‪٬‬څڇ أسواٌ ڈ یتا٘ ى ‪٬‬څ ڇ وٌ‬
‫ٸٍڊ ػى ڇ أيٍ اٴٽاٌ ڈساٴيُیٽی أ ر زنه ا ڈٽاني ٻ وٌ ت يد‬
‫‪٬‬څوچ ڈٹاڈی وا٘ر‪.‬‬
‫انځڅٓ وٌ اید َڈينه ڈیڀویى‪« :‬ته اید غه ر ڈازٍی اڄيُچ ٸ ٍڊ‬
‫ػى ڇ اغثاٌا ڈازٍیاڄيُچ ڈساٴيُیٽی ڈٽانيٽی أر ټه ‪٬‬څوچ ني ُ‬
‫وؾاٌ ډيد نا‪ٜ‬ير توو انى‪».‬‬
‫اید ڈازٍیاڄيُچ ڈساٴيُیٽی ڈا٘ينی ٌا ڈا اَ این ٍ ڈازٍی اڄيُچ‬
‫ڈیڀویيڇ ټه وٌ‪ٜ‬ىو غواب ڀویی ڈٕ څهى ا‪ ٜ‬څی ٴڅٕ ٵه أ ر‬
‫ڈاو ٌا ‪٬‬اڈڃ أأی غه اڊ ڈ یوان ى‪ ،‬ت ه ای د وڄي ڃ ڈس اٴيُیٽی‬
‫ڈیڀویيڇ ټه غهاڊ ٌا ؾوڊ ڈػډو‪٬‬هى غاڈىی ڈیخنىاٌو اَ ای د‬
‫غهر ڈٽانيٽی ڈی٘ ډٍیڇ ټ ه ډ ه ؾي ُ ٌا اَ وٌیؿ هى ڈٽاني ٻ‬
‫نځٍیٕسه تٍ أاْ آڊ تٌٍٔی ڈیټنى‪.‬‬
‫ٌ َی ٴٍا نوا ى ٌٔيى ټه ته ټډٻ ڈ‪٥‬اڄ٭اذ ڀوناڀوڊ ته اید‬
‫نسيػه تٍٔنى ټه ‪٬‬څوچ نوو ضاتر نثوو ‪ ،‬ته نووی نوو‪ ،‬ؤ سهوٖ‬
‫‪138‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫زٱييٍاذ ٕسنى‪.‬‬
‫خٓ اَ زٵٽيٻ ٘يډی َیٕر ٘نأی ٴيُیٻ‪ :‬زوغه قا‪ٜ‬ڃ‬
‫٘ى ټه ‪٬‬ډڃ اید ٔه ‪٬‬څڇ تى ڊ ڈٕا‪٬‬ی یٽىیځٍ اڈٽاڊ خًیٍ نيٕ ر‪.‬‬
‫ڈطال زكٹيٷ وٌ ‪٬‬ډڃ ‪١‬ڇ ټه ڈٍتو‪ ٢‬ته َیٕر٘نأی أر ڈٕ سڅُچ‬
‫ڈ‪٥‬اڄ٭هى ٘يډی نيُ ڈیتا٘ى‪ .‬وٌق ى و ٸ ٍڊ ن وَو ڇ‪ ،‬ؾ وڊ زوغ ه‬
‫قا‪ٜ‬ڃ ڈی٘وو ټه ‪٬‬څوچ ته یٽىیځٍتٕسځی واٌنى‪ٌ ،‬ٴسه ٌٴس ه زٵٽ ٍ‬
‫ڈساٴيُیٽی اَ ‪٬‬څوچ ٌنر ڈیتنىو َیٍا ټه ا‪٤‬ال‪٬‬اذ ‪٬‬ډي ٷز ٍی اَ‬
‫‪٤‬ثي٭ر ته ؤر ڈیآیى‪ .‬زا آڊ َڈاڊ خىی ى اى ٴيُیٽ ی ت ه ‪ ٤‬وٌ‬
‫غىاڀانه تٌٍٔی ڈی٘ى‪ ،‬ت٭ىا ڈػثوٌ ڀ‪ٙ‬سنى ټ ه ای د ‪٬‬واڈ ڃ ٌا ڇ‬
‫غنٓ تىاننى‪ .‬ته اید زٍزي ة ڈٱن ا‪٤‬يٓ اڄٽسٍیٕ يسه ټ ه وٌ ٔ اتٷ‬
‫ڈػُا اَ یٽىیځٍ زكٹي ٷ ڈ ی٘ ى این ٻ یٽ ی ٘ ى ‪ ،‬ز‪ ٙ‬ٽيڃ ‪٬‬څ ڇ‬
‫اقىی ٌا تناچ اڄٽسٍ ڈٱنا‪٤‬يٓ واونى‪.‬‬
‫وٌ ڈثاقص ‪ٜ‬ىا قٍاٌذ نيُ ڈالق‪٩‬ه ٘ ى ټ ه ای د ٍ و اَ‬
‫یٻ خىیى ٕسنى‪.‬‬
‫نځاچ ټوتيىڊ ؾٽٗ‪ :‬ڇ ‪ٜ‬ىا ایػاو ڈی٘وو ڇ ڀٍڈ ی‪ .‬ؾ ه‬
‫قٍاٌذ َاو ى قٍټر أر‪ ،‬ته ‪٬‬ال ڈیوانيڇ ټ ه ‪ ٜ‬ىا ان٭ٽ اْ‬
‫اڈواظ وأر‪ .‬اڈواظ وا نوو اَقٍټر خىیى ڈیآین ى‪ ،‬خ ٓ ای د‬
‫و ‪٬‬اڈڃ اَ ی ٻ ؾي ُ واٌای ی ٻ نا‪ ٜ‬ير ٕ سنى‪ .‬وٌ َیٕ ر‬
‫٘نأی آ ٕسه آ ٕسه‪ ،‬انوا‪٬‬ی ویى ٘ى ټه ته ‪٤‬وٌوٸيٷ نډی٘ى آنها‬
‫ٌا غُء ڀيا یا قيواڊ ڀًا٘ر نسيػه ڀٍٴسه ٘ى ټه ڀيا قيواڊ‬
‫ته ‪٤‬وٌ ٸ‪ ٫٥‬اَ ڇ غىا نيٕسنى‪ .‬وٌ ونثاڂ ڈ‪٥‬اڄ٭اذ نيُ ڈٕڅڇ ٘ ى ټ ه‬
‫قيواناذ ته ٘ٽڃ اڈٍ َی نوو نثوو انى‪ .‬اید نسایع ضثاذ ڈوغوواذ‬
‫اٴٽاٌ ڈساٴيُیٽی ٌا ڈكٽوچ ټٍو‪.‬‬
‫وٌ‪٤‬وڂ ٸٍڊ ػ ى ڇ‪ ،‬ای د ز‪ ١‬او اٴٽ اٌ ت ه غ وو آڈ ى ت ه‬
‫ڈازٍیاڄيُچ اغاَ واو ټه ته ‪ٜ‬وٌذ ویاڄٽسي ٻ وٌآی ى‪ .‬ویاڄٽسي ٻ‬
‫‪139‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ٌ ـ ‪٬‬څوچ ت‪ٙ‬ډاٌ ڈیٌ و ت ه نٕ ثسی ټ ه ٔ ٭ر ڀٍٴ ر‪ ،‬اٴٽ اٌ‬


‫ڈساٴيُیٽی ٌا ڈسٍ ٺ ٔانر‪ ،‬ؾوڊ ‪٬‬څوچ ؤسهوٖ زٱيي ٍاذ ت وو‬
‫ڈازٍیاڄيُچ ڇ ڈیزوانٕر ته اید زٱييٍاذ ز د وٌ و ى‪ .‬ڈازٍی اڄيُچ‬
‫ڈساٴيُیٽی ڈواَی تا ‪٬‬څوچ ڈساٴيُیٽی أر ڇ و ٖ ‪٬‬څوچ غىیى‬
‫ڈازٍیاڄيُچ غىیىی ته غوو ڈیآیى ټه ډاڊ ڈازٍیاڄيُچ ویاڄٽسيٻ‬
‫ڈیتا٘ى‪.‬‬

‫‪ ١٠‬چگًَِ هبتریبلیسم دیبلىتیه پیذایػ یبفت؟ ّگل ٍ‬


‫هبروط‬
‫اڀٍ تدٍٔيى ټ ه ڈازٍی اڄيُچ ڈساٴيُی ٻ ؾځون ه ت ه ڈازٍی اڄيُچ‬
‫ویاڄٽسيٻ زثىیڃ ٘ى ڈ٭ډوت اید غواب ٌا ڈیو نى‪:‬‬
‫‪ ١5‬ڈازٍیاڄيُچ ڈساٴيُیٻ ټ ه ډ اڊ ڈازٍی اڄيُچ ٸ ٍڊ ػ ى ڇ‬
‫أر غوو وا٘ر‪.‬‬
‫‪٬ ١١‬څوچ زٱييٍ یاٴسه توونى‪.‬‬
‫‪ ١9‬ڈاٌټٓ انځڅٓ خيىا ٘ى ‪ .‬ڈازٍیاڄيُچ ٌا ته و خاٌ زٹٕيڇ‬
‫ټٍونى ٸٕډر ڈساٴيُیٽی آڊ ٌا ٌ ا ټٍونى ٸٕډر ڈازٍی اڄيُچ ٌا‬
‫تٍخایهى ویاڄٽسيٻ تنا نهاونى‪.‬‬
‫ای د ٌٰثس ی ټ ه ت ه ای د ڀون ه زوغه اذ وٌ ڈ ا غ وو واٌو‪،‬‬
‫اَ٘يو ى ڈساٴيُیٽی زډيُ ٴٽٍ ڈا نا٘ی ٘ى ‪ ،‬ؾه ڈینوا يڇ ټڅيه‬
‫اڈوٌ ڈٕایڃ ٌا نال‪ٜ‬ه ټٍو ٘ٽڃ ٔاو اى ته آڊ تى يڇ‪ .‬ق اڂ آڊ‬
‫ټه ډواٌ تایٕسی ڈسوغهى اید نٽسه تا٘يڇ ټ ه‪ :‬ڈثاق ص اٸ٭ ی ٌا‬
‫نډیتایى نال‪ٜ‬ه ټٍو‪ ،‬نډُوو ای اغسډا‪٬‬ی ‪٤‬ثي٭ی اَ آڊ ؾه ته ن‪ٍ ٩‬‬
‫ٴٽٍ ڈا ڈیٌٔنى خيؿيى زٍ ٕسنى‪ .‬خٓ زٱييٍ ٘ٽڃ ڈازٍی اڄيُچ ت ه‬
‫ویاڄٽسيٻ ته اید ٔاوڀيها نثوو أر‪.‬‬
‫ویاڄٽسيٻ ته ؤر ٴيڅٕ وٲ ای ى آڄيٕ سی ڈؤ وچ ت ه ځ ڃ‬
‫‪140‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫(‪ )5895 577١‬خي‪ٍٙ‬ٴر ټٍو‪ .‬ځڃ زٱييٍاز ی ٌا ټ ه وٌ ‪٬‬څ وچ ٌل‬


‫واو توو وٌٺ ټٍو‪ ،‬ډاڊ ٴٽٍ ٸىیډی ٍاټڅي ر ٌا ڀٍٴ ر ت ه‬
‫ټډٻ زٍٸي اذ ‪٬‬څډ ی‪ ،‬زوانٕ ر تٵهډ ى ټ ه وني ا ٍٔأ ٍ زٱيي ٍ‬
‫قٍټر أر‪ .‬يؽ ؾيُ زنها غىا نيٕر‪ ،‬ډه ؾي ُ ت ه ډ ه ؾي ُ‬
‫اٌزثا‪ ٢‬واٌو‪ ،‬ته اید زٍزية ویاڄٽسيٻ ٌا تنا نهاو‪ .‬اڈٍ َ ڇ ڈا وٌ‬
‫ٔایه ى ځڃ واٌیڇ اَ قٍټر ویاڄٽسيٽی غهاڊ ‪ٜ‬كثر ڈ یواٌی ڇ‪.‬‬
‫ځ ڃ اتس ىا قٍټ ر ٌ ـ ٌا ڀٍٴس ه ا‪٨‬ه اٌ وا٘ ر ټ ه ٌ ـ ‪٤‬ث٭ ا‬
‫ویاڄٽسيٻ أر‪َ ،‬یٍا ته زٍٸی ٴٽٍ اٌزثا‪ ٢‬واٌو زٍٸی ٴٽٍ نيُ ت ا‬
‫ڈثاقطه ز‪ٝ‬اوچ اٴٽاٌ تٕسځی واٌو‪.‬‬
‫ڄی ځڃ ایى آڄيٕر أر‪َ ،‬ی ٍا ټ ه ٌ ـ ٌا ڈٹ ىچ ت ٍ ڈ او‬
‫ڈیخنىاٌو تاڄنسيػ ه ت ٍای قٍټ ر زٱيي ٍ ڈٵه وچ نا‪ ٜ‬ی خي ىا‬
‫ڈیټنى‪ .‬ته ز‪ٝ‬وٌ ځڃ غهاڊ‪٬ ،‬ثاٌذ اَ ٌ قی أر ټه ته ‪ٜ‬وٌذ‬
‫ڈاوی وٌآڈى أر اتس ىا ٌ ـ‪ ٬ ،‬اڄڇ ٌا ایػ او ټ ٍو أ ر‪ .‬ت ه‬
‫‪٬‬ٹيى ى ا ٌ ـ غهاڊ ؤسهوٖ زٱييٍاذ وایډی ٕسنى نسيػ ه‬
‫ڈیڀيٍو ټه زٱييٍاذ ٌ قی ڈوغى زٱييٍاذ ڈاوی أر‪.‬‬
‫ڈطال ڈهسٍ‪ ،٪‬ٴٽٍڈیټنى ٴٽٍٖ ٌا‪٬‬ډڅی ڈ یټن ى ای د ٴٽ ٍ‬
‫ڈاوی ٘ى وٌ ڈاو ایػاو زٱييٍاذ ڈیټنى‪ .‬خ ٓ ځ ڃ ویاڄٽسيٕ يد‬
‫أر‪ ،‬ڈنسها ویاڄٽسيٻ ٌا ڈاو ڊ ایى آڄيُچ ٸٍاٌ ڈیو ى‪.‬‬
‫ڄی ڈ اٌټٓ (‪ )5889 5858‬انځڅ ٓ ټ ه ٘ اڀٍو ځ ڃ‬
‫ڈازٍیاڄيٕر توونى‪ ،‬ڈٹاچ ا ڂ ٌا تٍای ڈاو ٸای ڃ ٘ ىنى‪ .‬ویاڄٽسي ٻ‬
‫أساو ٌا ڈ‪٥‬اڄ٭ه ټٍونى أسنثا‪ ٢‬ټٍونى ټه ای د ویاڄٽسي ٻ واٌای‬
‫ڈثاقص ‪ٜ‬كيكی أر‪ ،‬ڈنسها ته ‪ٜ‬وٌذ اٌ نه ‪ٍ٤‬ـ ٘ ى ‪ .‬انځڅ ٓ‬
‫وٌ اید تاب ڈیڀویى‪« :‬ویاڄٽسيٻ ځڃ ٌ ی ٍٔ ایٕساو توو‪ ،‬ناؾاٌ‬
‫تایٕسی آڊ ٌا ٌ ی خاڀًا٘ر»‪.‬‬
‫ڈ اٌټٓ انځڅ ٓ تك ص أأ ی قٍټ ر ٴٽ ٍ ٌا ټ ه ځ ڃ‬
‫‪141‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ډ اڊ ا‪٥ ٜ‬الـ‬ ‫زو‪ٜ‬يٳ ټٍو توو ‪ٜ‬وٌذ ڈ اوی اٸ٭ ی واون ى‬


‫ویاڄٽسيٻ ‪٤‬ثي٭ی ا ٌا نيُ ته ټاٌ تٍونى‪.‬‬
‫ٴٽٍ ټٍونى ټه ځڃ قٷ وا٘ر تځوی ى ٴٽ ٍ وني ا وٌ زٱيي ٍ‬
‫وایډی ٕسنى‪ ،‬ڄی وؾاٌ اید ا٘سثا توو ټه زٱييٍاذ ي نی ٌا ڈث ىا‬
‫زٱييٍاذ ا٘يا ڈیوانٕر‪ ،‬قاڂ آنٽه ت ٍ‪٬‬ٽٓ‪ ،‬ا٘ يا ٔ ثة خي ىایٗ‬
‫ز‪ٝ‬وٌاذ ڈا ٕسنى اڀٍ اٴٽاٌزٱييٍ ڈيٽنى تٍ اض ٍ زٱييٍاز ی أ ر‬
‫ټه ته ڈوغوواذ ؤر ڈیو ى‪.‬‬
‫وٌ ٔاتٷ تا وڄيػاڊ ٔٵٍ ڈی٘ى اڈٍ َ تا ٸ‪٥‬اٌ ڈٕاٴٍذ ڈی٘ وو‬
‫‪٬‬څر اید اڈٍ آڊ نيٕر ټه ڈا تا نياڂ نوو ڈین وا يڇ ت ا ٌا آ د‬
‫ڈٕاٴٍذ ټنيڇ ؾنيد ٔيڅهاى غوو نىاٌو قٹيٹر آڊ أ ر ټ ه‬
‫ٴٽٍ ٔٵٍ اَ آڊ غهر وٌ ڈا زٱييٍ ټٍو ټه ٔيڅه ڇ زٱيي ٍ ټ ٍو‬
‫أر‪ .‬خٓ اَ اید ڀون ه ڀٵس اٌ ټ ه «ڈ اٌټٓ انځڅ ٓ اَ ‪ٍ٤‬ٴ ی‬
‫ڈازٍیاڄيٕر توونى‪ ،‬ڈازٍیاڄيٕسی ټه اَ ٸٍڊ ػى ٴٍانٕه ٍٔؾ‪ ٙ‬ډه‬
‫ڀٍٴسه توو اَ ‪ٍ٤‬ٲ ویځٍ خيٍ ویاڄٽسيٻ ځڃ‪ ،‬تناتٍ اید ټ اٌی‬
‫ټه آنها ټٍو انى ٴٹ‪ ٣‬ڈ‪٥‬اڄ٭ه ى اید و ‪٬‬ٹيى توو أ ر» تایٕ سی‬
‫تٍقًٌ توو‪.‬‬
‫اید نو‪ ٪‬وٌٺ ٔاو نال‪ٜ‬ه ٘ ى ای أ ر ټ ه خيؿي ىڀی‬
‫ا٘ٽاتذ خىیى ا ‪٬‬واڈڃ ٌا تىٔر ٴٍاڈو٘ی ڈیٔداٌو‪ .‬اید ‪ٍَ ٤‬‬
‫زٵٽٍ ٌا ڈساٴيُیٽی تایى ڀٵر‪.‬‬
‫ٸ‪٥‬٭ی أر ټه ڈاٌټٓ انځڅٓ اَ ویاڄٽسي ٻ ځ ڃ أ سٵاو‬
‫ټٍو انى ڈنسها ته آڊ زٱييٍازی واو انى‪ ،‬ډيد ‪٬‬ډڃ ٌا ت ا ڈازٍی اڄيُچ‬
‫ټٍونى زا اید ټه زوانٕسنى ڈازٍیاڄيُچ ویاڄٽسي ٻ ٌا ت ه ڈ ا زكوی ڃ‬
‫تى نى‪.‬‬
‫‪142‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫اید ٸٕډسها ٌا وٌناٌظ تهوانيى‪:‬‬


‫اَ انځڅٓ‪« :‬آنسی و ٌینٿ»‪ ،‬ٴ‪ٝ‬ڃ ‪5١‬؛ «ویاڄٽسيٻ ټډي ر‬
‫ټيٵير ٴویٍتال»‪ ،‬ٴ‪ٝ‬ڃ ؾهاٌچ‪.‬‬
‫اَ ڈوتالڊ‪« :‬ٴڅٕٵه ڈاٌټٕيٕسی ز٭څيډاذ و ڄسی»‪.‬‬
‫‪143‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ٴ‪ٝ‬ڃ و چ‬

‫لَاًیي دیبلىتیه‬

‫لبًَى اٍل‪ :‬تغییر دیبلىتیىی‬

‫‪ ١5‬اَ قٍټر ویاڄٽسيٽی ؾه ٴهډيى ڈی٘وو؟‬


‫‪99 .‬‬
‫‪«١١‬تٍای ویاڄٽسيٻ ؾيُی ٸ‪٥‬٭ی‪ ،‬ڈ‪٥‬څٷ ڈٹىْ نيٕر‪» .‬‬
‫‪ ١9‬خي‪ٍٙ‬ٴر یا زٽاڈڃ‬

‫‪ ١٠‬از حروت دیبلىتیىی چِ فْویذُ هیؼَد؟‬


‫ا ڄيد ٸانوڊ ویاڄٽسيٻ تٍ اید ا‪ٜ‬ڃ ڈثسنی أر ټه « يؽ ؾي ُ‬
‫ته غای نوو يؽ ؾيُ ته ‪ٜ‬وٌذ ڈوغ وو ت اٸی نهوا ى ڈان ى‪».‬‬
‫ویاڄٽسيٻ نوو ‪٬‬ثاٌزٕر اَ قٍټر زٱييٍ‪ .‬خ ٓ ٸس ی اَ ڄك ا‪٦‬‬
‫ویاڄٽسيٻ ‪ٜ‬كثر اَ ‪ ٫٠‬قاڄر أر‪ ،‬ڈن‪٩‬وٌ قٍټ ر أ ر‬
‫زٱييٍ‪ٍ .‬ڀا تهوا يڇ ا٘يایی ٌا تٍ ا‪ ٜ‬ڃ ویاڄٽسي ٻ ڈ‪٥‬اڄ٭ ه تٽن يڇ‬
‫آنها ٌا وٌ قيد قٍټر وٌ قيد زٱيي ٍ ن وو ڈ وٌو ڈ‪٥‬اڄ٭ ه ٸ ٍاٌ‬
‫ڈیو يڇ‪.‬‬
‫ڈطاڂ‪ٔ :‬يثی ٌا وٌ ن‪ ٍ٩‬تځيٍیى‪ .‬تٍای ڈ‪٥‬اڄ٭ هى ٔ ية و ٌا وٌ‬
‫ؤر واٌیڇ‪ .‬یٽی ٌا ڈساٴيُیٽی‪ ،‬یٽی ٌا وی اڄٽسيٽی‪ .‬وٌ قاڄ ر‬
‫ا ڂ زو‪ٜ‬يٵی اَ اید ڈيو ‪٘ ،‬ٽڃ ٌنٿ آڊ ڈی٘وو‪ ،‬اَ ا ‪ ٜ‬اٲ‬
‫یا ڈُ اٖ ‪ٜ‬كثر ڈیټنيڇ‪ ،‬ت٭ى ڈیزواڊ ٔية ٌا ت ا ڀالت ی ڈٹایٕ ه‬
‫ټٍو‪٘ ،‬ثا ر یا زٵا ذ آڊ ٌا ڈالق‪٩‬ه ټٍو‪ ،‬ت٭ ىا نسيػ ه تځي ٍیڇ‬
‫ټه‪ٔ :‬ية‪ٔ ،‬ية أر؛ ڀالتی ڇ ڀالتی أر‪.‬‬
‫‪144‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ڈ‪٥‬اڄ٭ازی ټه وٌ ٔاتٷ ‪ٜ‬وٌذ ڈیڀٍٴر ت ٍ ای د ٸي اْ ت وو‬


‫ټسة ‪٬‬ىیى اى تٍ اینځونه زكٹيٹاذ ڈثسنی أر‪ .‬ؾناڊ ؾه ٔ ية ٌا‬
‫اَ ن‪ ٍ٩‬ویاڄٽسيٽی تهوا يڇ ڈ‪٥‬اڄ٭ ه ټن يڇ‪ ،‬قٍټ ر ٌا ڈ وٌو زوغ ه‬
‫ٸٍاٌ ڈیو يڇ‪ .‬اڄثسه نه آڊ قٍټسی ټه ٔية وٌ ڈوٸ‪ ٫‬ؾٍل ن وٌوڊ‬
‫غاتػا ٘ىڊ ڈیټنى‪ ،‬تڅٽه آڊ قٍټسی ټ ه وٌ خي‪ٍ ٙ‬ٴر زٽاڈ ڃ‬
‫نوو واٌو‪ .‬اید غا ڈیتينيڇ ټه ٔية ٌٔيى ‪ ،‬اَ اتسىا ٌٔيى نثوو‬
‫أر‪ .‬نهٕر‪ٌ ،‬نٿ ٔثُ وا٘ سه‪ ،‬ی٭ن ی ټ اڂ ت وو أ ر‪ .‬خ يٗ اَ‬
‫٘ٽوٴه تووڊ ڇ‪ ٜ ،‬وٌذ وڀډ ه ٌا وا٘ سه ٔ دٓ ت ه ڈٍقڅ هى‬
‫وٌنر ٔية وٌ ٴ‪ٝ‬ڃ تهاٌ ڈیٌٔيڇ‪ .‬خٓ ٔية ډي‪ٙ‬ه ٔ ية نث وو‬
‫أر‪ ،‬تڅٽه زاٌیهی واٌو ته ډيد وڄيڃ ڇ ته ٘ ٽڃ اڈ ٍ َ ت اٸی‬
‫نهوا ى ڈانى‪ٍ .‬ڀا اَ وٌنر تيٵسى‪ ،‬ڄه ڈی٘وو اَ ڇ ڈ یخا٘ ى‪.‬‬
‫وانه ایٗ ڈیٌیُو‪ ،‬اڀٍ وٌغای نوب ڈنأة تا٘ى‪ ،‬نيٗ َو ‪،‬‬
‫ٔثُ ڈی٘وو‪ ،‬تاَ ته ‪ٜ‬وٌذ وٌن ر وٌ ڈ یآی ى‪ .‬خ ٓ ت ه ډ اڊ‬
‫‪ٍ٤‬یٷ ټه ٔية ته قاڄر ڈوغوو نثوو ‪ ،‬ته ای د قاڄ ر ڇ نهوا ى‬
‫ڈانى‪.‬‬
‫اَن‪ ٍ٩‬قٍټر زكوڂ ٍ ؾيُی ته اید نكو زكڅي ڃ ڈ ی٘ وو‪.‬‬
‫اید ڀونه ڈ‪٥‬اڄ٭ه تٍ أاْ ڀً٘سه آینى ‪ٜ‬وٌذ ڈیڀي ٍو‪ .‬ؾن اڊ‬
‫ؾه تىید ٸٕڇ ته ڈ‪٥‬اڄ٭ه تدٍواَیڇ‪ٔ ،‬ية ‪٬‬ثاٌذ نوا ى توو اَ ت ٍَل‬
‫ٍآڊ ؾه ټه وٌآینى نوا ى ٘ى‪ .‬ت ه‬ ‫ڈياڊ آڊ ؾه ټه ٔاتٷ توو‬
‫ڈن‪٩‬وٌآڊ ټه اید نو‪ ٪‬ڈ‪ٙ‬ا ى تي‪ٙ‬سٍ وٌ ي د تځنػى‪ ،‬ڈط ڃ ویځ ٍی‬
‫اَټٍ ى َڈيد غاڈ٭ه ڈیَنيڇ‪َ :‬ڈ يد اَ نٹ‪ ٥‬ه ن‪ ٍ ٩‬ڈس اٴيُیٽی اَ‬
‫قيص ٘ٽڃ غُیياذ ویځٍٖ ڈاننى وٌیا ا‪ ،‬و٘سها ټو ٕسانهایی‬
‫ټه ٔ‪٥‬ف آڊ ٌا خو٘انى ز‪ٍ ٙ‬یف ڈ ی٘ وو‪ .‬ؾځ ونځی َڈ يد ني ُ اَ‬
‫ډاڊ ن‪ ٍ٩‬تكص ڈی٘وو‪ٔ .‬دٓ َڈيد تا ٔایٍ ټٍاذ ی ا ڈ ا ڈٹایٕ ه‬
‫٘ى ‪ٍٔ ،‬انػاچ ته اید نسيػه ڈیٌٔيڇ؛ َڈيد ډيد َڈيد أر‪.‬‬
‫‪145‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫قاڂ آنٽ ه اَن‪ ٍ ٩‬ویاڄٽسي ٻ‪ ،‬ز اٌیم َڈ يد ڈ‪٥‬اڄ٭ ه ڈ ی٘ وو‪.‬‬


‫ڈیتينيڇ ټه ټٍ ى َڈيد ډي‪ٙ‬ه تىید ٘ٽڃ نثوو زك وڂ ‪٩٬‬يډ ی‬
‫خيىا ټٍو أ ر‪ .‬تن اتٍ ای د‪ ،‬وٌآین ى ني ُ وؾ اٌزٱييٍاذ ز اَ اى‬
‫نوا ى توو‪ .‬خٓ اټنوڊ ټه ڈا َڈيد ٌا ڈوٌو زكٹيٷ ٸٍاٌڈ یو يڇ‪،‬‬
‫تایى ڈسوغه تا٘يڇ ټه قاڄر اڈٍ َی آڊ نٕثر ته آڊ ؾه توو أر‬
‫آڊ ؾه ټه نوا ى ٘ى ته ڈنُڄهى تٍَل أر‪.‬‬
‫اڀٍؾه زكوتزی ټه ته َڈيد ؤر ڈیو ى‪ ،‬نٕثر ته زك وتذ‬
‫ٔية‪ ،‬تٕياٌ ‪٤‬وتنیزٍ ٔنځيدزٍ أر ڄی تهٍقاڂ‪ ،‬ډاڊ قاڄ ر‬
‫تٍَل ٌا واٌو ڈنسها زٱييٍاذ آڊ ته ؾ‪ٙ‬ڇ ویى نډی٘وو‪.‬‬
‫اینٻ ته ڈطاڂ غاڈ٭ه ڈیخٍواَیڇ ټه ڈه‪ٝ‬و‪ٜ‬ا َیاو ڈوٌو زوغه‬
‫ڈاٌټٕيٕسها أر‪.‬‬
‫ٍڀا اَ ت يد و ٘ يو اى ټ ه وٌ ؤ ر واٌی ڇ‪ ،‬غاڈ٭ ه ٌا ت ا‬
‫٘يو ى ڈساٴيُیٽی ڈ‪٥‬اڄ٭ه ټنيڇ‪ ،‬ته ڈا ڈیڀوینى‪ ،‬ډي‪ٙ‬ه وٌ اغسډ ا‪٪‬‬
‫ٰنی ٴٹيٍ غوو وا٘سه ٔدٓ اَ ایػاو تانٽها ټاٌنانػاذ تٌُپ‬
‫وٌڈٹایٕ هى غواڈ ‪ٍ ٔ ٫‬ڈایه واٌی ٴ وواڄی تٍوڀ ی ٘ ٍـ‬
‫ڈثٕو‪٤‬ی تٍای ڈا واو ڈی ٘وو ٘ثا سها یا غه انسالٲ آنها ٌا یاٴسه‬
‫ڈیڀوینى‪ٌِ« :‬یڇ ٍٔڈایهواٌی ډيد أر ټه ٕر»‪.‬‬
‫اَڄكا‪ ٦‬ویاڄٽسيٻ‪ ،‬ڈا ڈیتينيڇ ټه غاڈ٭هى ٍٔڈایهواٌی ډواٌ‬
‫ته اید ‪ٜ‬وٌذ نثوو أ ر‪ .‬ډ اڊ ‪ ٤‬وٌ ټ ه ڈ یتين يڇ‪ٌِ ،‬ی ڇ اى‬
‫ویځٍی غوو وا٘سه‪ ،‬نسيػه ڈیڀيٍیڇ ټه اید ٌِیڇ ڇ ڈط ڃ آنه ای‬
‫ویځٍڈكٽوچ ته ٴنأر أاْ خایهى ضاتر تیسٱيٍ نډ یزوان ى‬
‫وا٘سه تا٘ى‪ ،‬وٌ ن‪ ٍ٩‬ڈ ا‪ٍ ٔ ،‬ڈایهواٌی واٌای قاڄ ر ڈ وٸسی أ ر‪،‬‬
‫ی٭نی تيد ڀً٘سه آینى ‪٬‬نواڊ تٍَل ٌا واٌو‪.‬‬
‫خٓ ڈ‪ٙ‬ا ى ڈي‪ٙ‬وو ټه ڈ‪٥‬اڄ٭هى ویاڄٽسيٽی ‪٬‬ثاٌذ اَ آڊ أر‬
‫ټه ٍ ؾيُ ته قاڄر ڈوغوو ڀًٌاڊ ٘نانسه ٘وو‪ .‬ته ای د زٍزي ة‬
‫‪146‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ټه ٍ ؾيُ وٌ ڀً٘سه زاٌیهی وا٘سه أر وٌ آین ى ني ُ ز اٌیم‬


‫ویځٍی نوا ى وا٘ ر‪ .‬ت ه ‪٬‬ث اٌذ ویځ ٍ‪ ،‬آٰ اَی وا٘ سه‪ ،‬خای انی‬
‫نيُنوا ى وا٘ر‪.‬‬

‫‪ ١٠‬ثرای دیبلىتیه چیسی ثبثت‪ ،‬هغلك ٍ همذض ًیعت‬


‫«ویاڄٽسيٻ يؽ ؾي ُی ٌا ضات ر‪ ،‬ڈ‪٥‬څ ٷ ڈٹ ىْ نډ یتين ى‪.‬‬
‫غوو نا‪ٜ‬ير "اٴر وا٘سد" ‪ٌ Caducité‬ا تٍای ٍ ؾيُ وٌ ٍ‬
‫ؾيُ ن‪ٙ‬اڊ ڈیو ى‪ ،‬ته اید ٸایڃ أر ټه ٍ ؾيُی ‪٬‬ثاٌزٕر اَ یٻ‬
‫‪9٩‬‬
‫ٌ٘سه خي‪ٍٙ‬ٴسهایی ټه تا ٘ ىڊ ن اتوو ٘ ىڊ زٽاڈ ڃ ڈ ی یات ى»‬
‫(انځڅٓ)‬
‫اید زو‪ٜ‬يٳ ڈویى ڈ‪٥‬اڄ٭اذ ڈأر ته ‪٬‬ال ن‪ٙ‬اڊ ڈیو ى ټه‬
‫«تٍای ویاڄٽسيٻ ؾيُی ضاتر نيٕر» ته اید ڈ٭ن ی ټ ه ویاڄٽسي ٻ‬
‫تٍای ٍ ؾيُ ڀً٘سه آینى اى ٸایڃ أ ر‪ ،‬خ ٓ ؾي ُی نډيسوان ى‬
‫زٽوید نڅٷ ٘وو ڇ ؾنيد نډیزوانى ته ‪ٜ‬وٌذ اڈ ٍ َی ت اٸی‬
‫تډانى (ٔية‪َ ،‬ڈيد‪ ،‬اغسډا‪.)٪‬‬
‫ته ؾ‪ٙ‬ڇ ویاڄٽسيٻ وٌ ‪٬‬اڄڇ یا ڈا ٌای آڊ يؽ ٸىٌذ نيٍ یی‬
‫نيٕر ټه تسوانى اَ اید زكوتذ غڅوڀيٍی ټٍو ‪ ،‬ڈوغوواذ ٌا ت ه‬
‫قاڄر ضاتر ڈ٭يد نځهىاٌو‪ .‬تناتٍ اید‪ ،‬يؽ ؾيُ ڈ‪٥‬څٷ غوو نىاٌو‬
‫(ٍٰ‪ ٞ‬اَ ڈ‪٥‬څٷ آڊ أر ټ ه ز ات‪ٍ ٘ ٫‬ای‪٥‬ی نث وو ‪ ،‬ات ىی‪ ،‬ټ ڃ‬
‫ټاڈڃ تا٘ى)‪.‬‬
‫«ؾيُی ڈٹىْ نيٕر» نه آنٕر ټ ه ویاڄٽسي ٻ ډ ه ؾي ُ ٌا‬
‫ټوؾٻ ناؾيُ تىانى‪ ،‬نه‪ ،‬ڈٹىْ ته ؾيُی ڈیڀویيڇ ټه ت ه ؾ‪ ٙ‬ڇ‬
‫ڈٍوچ ٸاتڃ ؤر ټاٌی‪ ،‬تك ص زٱييٍخ ًیٍ نثا٘ ى ٴٹ ‪ ٣‬تایٕ سی‬
‫ڈوٌو اقسٍاچ تا٘ى‪ .‬اَ غډڅه ڀٵسه ڈی٘ وو ټ ه ٌِی ڇ ٔ ٍڈایهواٌی‬
‫ڈٹىْ أر‪ .‬ویاڄٽسيٻ ڈ٭سٹى أر ټه يؽ ؾي ُی اَ قٍټ ر‬
‫‪147‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫زٱييٍ غىا نيٕر ډه ؾيُ ؤسهوٖ زكوتذ زاٌیهی أر‪.‬‬


‫«‪ »Caducité‬ټه ڈا آڊ ٌا ته «اٴر وا٘ سد» زٍغډ ه ټ ٍویڇ‬
‫اَڄٱر ‪ Caduc‬ڈیآیى ته ڈ٭نی ؾيُی أر ټ ه وٌ ق اڂ اٴس اوڊ‬
‫تا٘ى‪ .‬ؾيُ اٴساڊ آنٕ ر ټ ه تای ى خي ٍ ٘ وو ت ه ن اتووی ڀٍای ى‪.‬‬
‫ویاڄٽسيٻ ته ڈا ن‪ٙ‬اڊ ڈیو ى ټه ڈوغوواذ اٴر واٌنى تنا تٍ اید‬
‫قٷ ضات ر ڈان ىڊ نىاٌن ى تای ى اَ ڈي اڊ تٍ ن ى‪ .‬ؾي ُ غ واڊ خي ٍ‬
‫ڈی٘وو‪ ،‬ؾيُی ټه اڈٍ َ َنى أر ٴٍوا ڈیڈيٍو‪.‬‬
‫خٓ اَن‪ ٍ٩‬ویاڄٽسيٻ ډه ؾي ُ ‪٬‬ثاٌزٕ ر اَ ا٘ ٽاڂ ڈٽډ ڃ‬
‫قاتزی ټه ڈی٘وو ڈیڀًٌو‪.‬‬
‫تناتٍ اید ٸسی اَ وٌیؿهى ویاڄٽسيٻ نځا ټنيڇ‪ ،‬زنها ؾيُی ټه‬
‫اتىی أر‪ ،‬زٱييٍ زكوڂ أر‪ ،‬زنها ؾي ُ ڈ٭ين ی ټ ه ات ىیر واٌو‬
‫«٘ىڊ» أر‪.‬‬
‫ڈٹ‪ ٝ‬وو انځڅ ٓ اَ «٘ ىڊ» ټ ه وٌ زٵٕ يٍ ن وو ن اچ ت ٍو ‪،‬‬
‫ؾيٕر؟‬
‫ویىیڇ ټه ٔية واٌای زاٌیم أر‪ .‬قات ڈىاو ٌا تځيٍیڇ‪ .‬ڈ ىاو‬
‫ڇ تٍای نوو زاٌیهی واٌو‪ .‬ڈىاوی ټه اڈٍ َ ٔایيى ٘ى (نوټٗ‬
‫ٌٴسه) ٔاتٹا نو توو أر‪ ،‬ؾوتٗ اَ اڄواٌ ٔانسه ٘ى ‪ ،‬اڄ واٌ ڇ اَ‬
‫زنه ى وٌنر ته ؤر آڈى ‪ .‬ڈالق‪٩‬ه ڈی٘وو ټه ٔية ڈ ىاو ٍ‬
‫ټىاچ زاٌیهی وا٘سه ډواٌ ته ‪ٜ‬وٌذ ٴ٭څی نثوو انى‪ .‬ڄ ی آی ا‬
‫تيد اید و زاٌیم انسالٴی غوو واٌو؟ اڄثسه‪.‬‬
‫ٔيةِ ٔثُ ڈیٌٔى؛ آیا ڈيسوانى تا تووڊ ٍ٘ای‪ ٣‬ڈنأ ة ډي‪ ٙ‬ه‬
‫ٔثُ تډانى نٍٔى؟ تایٕسی تٍٔى اڀٍ ته َڈيد تيٵسى تای ى ٴأ ى‬
‫ڈسال٘ی ٘وو وانه ایٗ خهٗ ڀٍوو‪.‬‬
‫وٌ ‪ٜ‬وٌزی ټه وٌنسی ټه ته ‪ٜ‬وٌذ ڈىاو وٌ آڈى ڈډٽد توو‬
‫ڈىاو ن‪ٙ‬وو‪ .‬ڈىاو نيُ ته نوتهى نوو ڈیزوانٕر ته یٻ ٘ٽڃ ڈانى ‪،‬‬
‫‪148‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫زٍا٘يى ن‪ٙ‬وو‪ .‬خٓ ڈياڊ اید و زاٌیم انسالٴی وٌټاٌ أر‪ ٔ .‬ية‬
‫ٔثُ ٌنٿ توو ‪ٔ ،‬دٓ ٌٔيى ٘ى أر وٌ اتسىا ٘ٽوٴه توو ټه‬
‫ته ‪٬ ٍَ٤‬اوی‪ ،‬ته ٔية زثىیڃ ڀ‪ٙ‬سه أر‪.‬‬
‫خٓ ٸسی زكوڄی ‪ Phase‬قا‪ٜ‬ڃ ٘ ى‪ ،‬اغث اٌا زك وڂ ویځ ٍی‬
‫ؤر ڈیو ى ته ‪٤‬وٌ ٸ‪ ٫٥‬ته نسيػهاى ڈیٌٔى ( ٍڀ ا زٽاڈ ڃ ت ا‬
‫ڈان‪ ٫‬تٍنهوٌو)‪.‬‬
‫وٌزاٌیم ڈىاو‪ ،‬تٍ‪٬‬ٽٓ‪ ،‬اڈٽاڊ وا٘ر ټه وٌنر اڄ واٌ ن‪ ٙ‬وو‪.‬‬
‫ڇ ڈیزوانٕر ڈىاو ن‪ٙ‬وو‪ ،‬ڈ ىاو ڇ ڈډٽ د ت وو زٍا٘ يى ن‪ ٙ‬وو‪.‬‬
‫تناتٍاید غوو یٻ ڈٍقڅه وڄيڃ زث٭ير ٔ ایٍ ڈٍاق ڃ نيٕ ر‪ ،‬اڀ ٍ‬
‫زاٌیم ڈىاو ته ای د زك وتذ خيؤ سه أ ر‪٬ ،‬څ سٗ ډ اڊ وناڄ ر‬
‫ناٌغی أر‪.‬‬
‫وٌزاٌیم ٔية‪ ،‬زكوتذ ڈس٭ىوی غوو واٌو ټه خ‪ ٙ‬ر ٔ ٍ ڇ‬
‫یٽی یٽی ‪٤‬ی ڈي‪ٙ‬وو‪ ٔ ،‬ية ډ اڊ «٘ ىڊ» ٌا ټ ه انځڅ ٓ ا٘ اٌ‬
‫ڈیټنى ونثاڂ ټٍو أر‪.‬‬
‫وٌزاٌیم ڈىاو‪ ،‬زكوتذ وٌټناٌ یٻ ویځٍ ٸٍاٌواٌن ى‪ ،‬ت ی آڊ‬
‫ټه اَ ڇ نا٘ی ٘ى تا٘ نى‪ ،‬اڈ ا ٔ ية ی ٻ زٽاڈ ڃ ‪٤‬ثي٭ ی ٌا ‪ ٤‬ی‬
‫ڈیټنى زكوتذ آڊ خی وٌخی ڈیتا٘ى‪.‬‬

‫‪٠٠‬‬
‫‪ ١٠‬پیؽرفت‬
‫ٔيةِ ټاڂ ؾٍا ڈیٌٔى؟ ‪٬‬څر اید اڈٍ وٌ ڈا ير آنٕ ر‪ .‬ی ٻ‬
‫ٔڅٕڅه ‪٬‬واڈڃ وانڅی ٔية ٌا ته ‪ٍ٤‬ٲ ٌٔيى ٘ ىڊ ڈ یت ٍو‪َ ،‬ی ٍا‬
‫خيٗ اَآڊ ټه تٍٔى ٔية توو ‪ ،‬نډیزوانٕسه أر ټه نٍٔى‪.‬‬
‫ٸسی ٘ٽوٴهاى ټه ته ٔية زثىیڃ ڈی٘ وو‪ ٔ ،‬دٓ ٔ يثی ټ ه‬
‫ڈیٌٔى‪ ،‬تٌٍٔی ٘ونى‪ ،‬ڈیتينيڇ ټه ‪٬‬واڈڃ وانڅیاى ټه ٔية ٌا ته‬
‫ٔډر زٽاڈڃ ڈيٍانى ته ٔيڅهى ٴ‪ٙ‬اٌ ٸوای وٌ نی ‪ٜ‬وٌذ ڈیڀيٍو‬
‫‪149‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ټه ڈؤوچ أر ته «ویناڈيُچ نوو ته نوو» آڊ ٸو اى أر ټ ه‬


‫اَنوو ڈوغوو تٍ َ ڈیټنى‪.‬‬
‫آڊ ٸر ټه ڈىاو نوَ ‪ٜ‬وٌذ اڄواٌ ٌا وا٘ر‪ ،‬وناڄر انٕ اڊ‬
‫تٍای زٱييٍ ٘ٽڃ آڊ ‪ٌ ٍ٠‬ی توو ڀٍنه ته ن ووی ن وو ت ه ای د‬
‫ڈٍقڅه نډیٌٔيى‪ ،‬خٓ ٴاٸى ٸ وای وٌ ن ی «وین اڈيُچ» خي‪ٍ ٙ‬ٴر‬
‫توو أر‪ .‬تناتٍ اید ٸسی اَ ویاڄٽسيٻ ‪ٜ‬كثر ڈي‪ٙ‬وو‪ ،‬زنها زٱيي ٍ‬
‫زكوڂ ڈن‪٩‬وٌ نيٕر‪ ،‬تڅٽه ویناڈيُچ نوو ته ن وو ني ُ ڈ وٌو ن‪ٍ ٩‬‬
‫نوا ى توو‪ .‬اینٻ ڈ‪ٙ‬ا ى ڈي‪ٙ‬وو ټ ه قٍټ ر وی اڄٽسيٽی‪ ٘ ،‬اڈڃ‬
‫خي‪ٍٙ‬ٴر «ازوویناڈيُچ» ڈیتا٘ى نٽسهى ڈهڇ اید غأ ر‪َ ،‬ی ٍا‬
‫ټه ٍڀونه قٍټر زٱييٍی ویاڄٽسيٽی نيٕر‪.‬‬
‫یٻ ٘ ثځُ (ټ ٻ) ٌا وٌ ن‪ ٍ ٩‬تځي ٍیڇ؛ اَ ڄك ا‪ ٦‬ویاڄٽسي ٻ‪،‬‬
‫ڈیڀویيڇ ټه اید ق‪ ٍٙ‬ډي‪ٙ‬ه ته اید ٘ٽڃ نثوو نهوا ى ڈان ى‪،‬‬
‫اڈا اڀٍ َیٍخا ڄهٗ ټنيڇ‪ ،‬ٸ‪٥‬٭ا وٌ ٘ٽڃ آڊ زٱييٍی قا‪ ٜ‬ڃ ڈي‪ ٙ‬وو‪.‬‬
‫آیا اید زٱييٍ غنثهى ویاڄٽسيٽی واٌو؟ نه‪ ،‬اڀٍ ڈا نثوویڇ اید قيواڊ‬
‫ڄه نډی٘ى‪ ،‬خٓ اید زٱييٍ ویاڄٽسيٽی نثوو ‪ ،‬ڈٽانيٽی أر‪.‬‬
‫ٸسی اَ زٱييٍ زكوڂ ویاڄٽسيٽی تكص ڈی٘ وو تای ى ڈسوغ ه‬
‫اید نٽاذ وٸيٷ توو‪.‬‬
‫ت ه ‪٬‬ٹي ى ى ڈ ا اڀ ٍ َڈ يد ت‪ ٍ ٙ‬خای ىاٌ تا٘ نى‪ ،‬غاڈ٭ هى‬
‫ٍٔڈایهواٌی غایٗ ٌا ته اغسډا‪٬‬اذ ٔؤياڄيٕسی نوا ى واو‪ٔ ،‬دٓ‬
‫غهاڊ ټډونيٕسی ته غوو ڈیآیى‪ ،‬اید زكوتذ وی اڄٽسيٽی أ ر‪.‬‬
‫اڈا اڀ ٍ ؾن اڊ ؾ ه ټ ٍ ى َڈ يد اَ ڇ تدا٘ ى‪ ،‬ٸ‪٥‬٭ ی أ ر ټ ه‬
‫اغسډا‪٬‬اذ ٍٔڈایهواٌی ڇ اَ تيد نوا نى ٌٴر‪ ،‬ڈنسها اید ‪ ٜ‬وٌذ‬
‫«ویناڈيُچ نوو ته نوو» نهوا ى وا٘ر تڅٽه ڈٽانيٽی نوا ى توو‪.‬‬
‫ته تياڊ ویځٍ‪ ،‬تایى ڀٵر وٌ ‪ٜ‬وٌزی اید ڈٹ ٌٍاذ (ویٕ يدڅيد)‬
‫ڈٽانيٽی (ڈا٘ينی) أر ټه ‪٤‬ثي٭ی نثا٘ ى‪ ،‬ڄ ی ٍڀ ا ت ا انسي اٌ‬
‫‪150‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ڇٔاَ تا٘ى‪ ،‬ی٭نی اَ ڈكي‪٤ ٣‬ثي٭ی نوو نا٘ی ٘وو‪« ،‬ازو ویناڈيٻ»‬
‫نوا ى توو‪ .‬ویٕيدڅيد ٸوا‪٬‬ى ڈٽانيٽی اَ ناٌظ زكډيڃ ڈ ی٘ وو‪،‬‬
‫اَ اید ٸثيڃ أر ٸوا‪٬‬ى ڈٹٌٍازی ټه تؤيڅه ٌئٔا تٍٸٍاٌ ڈی٘وو‬
‫ته ٔيڅهى ٴٍڈانى اڊ ته ڈوٸ‪ ٫‬اغٍا ڀًا٘سه ڈ ی٘ وو‪ .‬تن اتٍ ای د‬
‫وانٕ سه ڈ ی٘ وو ټ ه ٸوا‪ ٬‬ى ٰيٍڈٽ انيٽی‪ ،‬ی٭ن ی ڈٹ ٌٍاذ‬
‫«ازوویناڈي ٻ» ت ه يؽ غ ه ز ات‪ ٫‬نوأ ر انسي اٌ‪ ،‬زأيٕ اذ‬
‫نډیتا٘ى‪ .‬تناتٍ اید نثایى ویاڄٽسيٻ ٌا ته نكو ڈٽانيٽی زكڅيڃ ټٍو‪.‬‬
‫اید زډایڃ نا٘ی اَ ‪ ٍَ٤‬زٵٽٍ ڈساٴيُیٽی أر‪ .‬تىتهسانه ڈا ٌا ته آڊ‬
‫‪٬‬اوذ واو انى‪ .‬زنها نثایى ‪ ٤‬و‪٤‬ی اٌ زٽ ٍاٌ ټ ٍو ټ ه ډ ه ؾي ُ‬
‫ؤسهوٖ زكوڂ أر‪ ،‬ٸسی یٻ نٵ ٍ ویاڄٽسيٕ يد ؾن يد ‪ ٜ‬كثسی‬
‫ټنى‪ ،‬تایى ڈسوغه تا٘ى ټه ‪٬‬واڈڃ ٸثڅی آڊ ټ ىاچ أ ر‪ .‬ای د ټ الچ‬
‫خایاڊ أسىتڂ نيٕر تڅٽه اتسىاى ٴهډيىڊ اڈوٌ أر‪ ،‬ٴه ڇ ای د ټ ه‬
‫ڈا ير ٍ ؾيُ ته ‪٤‬وٌ وٸيٷ ؾه توو أر‪.‬‬
‫ڈاٌټٓ‪ ،‬انځڅٓ ڄنيد‪ ،‬وٌ َڈين هى ٘ ٽڃ ا ڄي هى اغسډا‪ ٬‬اذ‬
‫ٔ ٍڈایهواٌی‪ ،‬ڈ‪٥‬اڄ٭ اذ ڈډس ى وٸيٹ ی وا٘ سه ان ى‪ .‬ټ وؾٽسٍید‬
‫غُیياذ ٌا وٌ ڈ‪ٙ‬ا ى ى زكوتذ ویاڄٽسيٽی غاڈ٭ه زوغي ه ټ ٍو‬
‫انى‪ .‬ڄنيد ته ٸ‪ٝ‬ى زكٹيٷ ڈ‪ٙ‬ا ى ى زٱييٍاذ اغسډا‪ٍ ٔ ٪‬ڈایهواٌی‬
‫زو‪ٜ‬يٳ و ٌاڊ اڈدٍی اڄيُچ ت ه ټډ ٻ آڈاٌ ای وٸي ٷ ڈهسڅ ٳ‪،‬‬
‫ڈ‪٥‬اڄ٭اذ ٸ‪٥‬٭ی ‪٬‬ډيٹی ڈیټنى‪.‬‬
‫ٸسی ڈا اَ ویناڈيُچ نوو ته نوو تكص ڈیټنيڇ‪ ،‬يؽ ڀا نثایى‬
‫آڊ ٌا ته ٘ٽڃ غډڅهى اوت ی وٌآ ٌی ڇ‪ ،‬تڅٽ ه تای ى ت ه ن وتی ت ا‬
‫زٕڅ‪ ،٣‬آڊ ڇ تٍای ټٕانی ټه ٘٭وٌ آڊ ٌا واٌنى‪ ،‬ت ه ڈي اڊ ټ‪ ٙ‬يڇ‪.‬‬
‫ٸسی ؾيُی ٌا ڈوٌو ڈ‪٥‬اڄ٭ه ٸٍاٌ واویڇ‪ ،‬زك وتذ وین اڈيٽی آڊ ٌا‬
‫تٌٍٔی ټٍویڇ وانٕسيڇ ټه اَ ؾه ‪ٜ‬وٌزی ته ؾه ‪ٜ‬وٌذ وٌآڈى ‪،‬‬
‫تایى وانٕر زكٹيٷ ټٍو ټه ازوویناڈيٻ آڊ وٌټػأر‪.‬‬
‫‪151‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫اَ اید غهر أر ټه ویاڄٽسيٻ تٌٍٔيهاى ‪٬‬څډی‪ ،‬ډثٕ سځی‬


‫زاچ واٌنى‪.‬‬
‫ویاڄٽسي ٻ ٔ يڅهاى ت ٍای زوغي ه ٘نأ ایی ڈوغ وواذ‬
‫نډیتا٘ى‪ ،‬ڈځٍآڊ ټه وٌنٵٓ ا٘يا زكٹيٷ ټنيڇ‪ .‬اڈا ٔ يڅهای أ ر‬
‫تٍای زكٹي ٷ ‪ ٜ‬كيف ڈالق‪ ٩‬اذ تػ ا غٕ سػوی آٰ اَ خای اڊ‬
‫ؾيُ ا ټه اَټػا آڈى انى ته ټػا نوا نى ٌٴر‪.‬‬
‫‪152‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ٴ‪ٝ‬ڃ ٔوچ‬

‫لبًَى دٍّم‪ :‬تبثیر هتمبثل یب فؼل ٍ اًفؼبل‬

‫‪ ١5‬ډثٕسځی خي‪ٍٙ‬ٴسها (زٽاڈڅها)‬


‫‪ ١١‬اټس‪ٙ‬اٴاذ تٌُپ ٸٍڊ نوَو ڇ‬
‫‪ ١9‬زٽاڈڃ زاٌیهی یا ڈاٌخيؿی‬
‫‪ ١٩‬نسيػه‬

‫‪ّ ١٠‬وجعتگی پیؽرفتْب‬


‫وٌ زاٌیهؿهى ٔية ویىیڇ ټه ڈن‪٩‬وٌ اَ خي‪ٍٙ‬ٴر ؾيٕ ر‪ ،‬ت اَ‬
‫ډيد ڈطاڂ ٌا ڈیڀيٍیڇ‪ .‬ٸسی غٕسػو ټنيڇ ټه ٔية اَ ټػا آڈ ى‬
‫أر‪ ،‬وٌزكٹيٹاذ نوو ناؾاٌ ڈی٘ویڇ ز ا ڈٍقڅ هى وٌن ر خ يٗ‬
‫تٍ یڇ‪ .‬ڄی اید ڈٕ څه وٌتاٌ ى نوو وٌنر نيُ ڈوٌو خيىا ڈیټنى‪.‬‬
‫زكٹي ٷ وٌ ٔ ية ڈ ا ٌا ت ه ا‪ ٜ‬ڃ ؾځ ونځی وٌن ر ٔ ية‬
‫ٌا نډایی ڈیټنى‪ .‬وٌنر اَ ټػا ڈیآیى؟ اَ ٔية‪ٔ .‬يثی تٍ َڈ يد‬
‫ڈیاٴسى‪ ٌ ،‬ی ناٺ ڈسال٘ی ڈی٘ وو اَآڊ غوان هاى ڈ یٌ ی ى‪.‬‬
‫ډيد غٍیاڊ ڈا ٌا ته ڈ‪٥‬اڄ٭هى ناٺ آڊ غا‪ٍ٘ ،‬ای‪٥‬ی ټه ته وانه اى‬
‫ٔية اغاَ ى ن‪ٙ‬و نډا ڈیو ى‪ ،‬ز اضيٍاذ غ وی آٴس اب ٰي ٍ‬
‫اڈيىاٌو‪.‬‬
‫تىید زٍزية تا ٍ٘ ‪ ٪‬زكٹيٷ ٔية‪ ،‬ته آَڈایٗ َڈ يد ټ‪ ٙ‬انى‬
‫ڈی٘ویڇ اَ زٽاڈڃ ٔية ته زٽاڈڃ وٌنر اَ آڊ ڇ ڀً٘ سه ت ه‬
‫زٽاڈڃ َڈيد ڈیخٍواَیڇ‪ « .‬ډثٕسځی خي‪ٍ ٙ‬ٴسها» ی ا زٽاڈ ڃ‪ ،‬ډ يد‬
‫أ ر‪ .‬ای د ڈو‪ ٠‬و‪ ٪‬ڈ ا ٌا وٌ ڈ‪٥‬اڄ٭ ه ٘ نانر و ڈ يد ٸ انوڊ‬
‫‪153‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ویاڄٽسيٻ یاٌی ڈیټنى‪ .‬اید ٸ انوڊ ډ اڊ «ز اضيٍ ڈسٹات ڃ» أ ر‪.‬‬


‫اینٻ اَ ٔية ڀً٘سه ډثٕ سځی زٽاڈڅه ا ٌا وٌ ڈ وٌو وان‪ ٙ‬ٽى ى‬
‫ټاٌڀٍی خاٌیٓ زكٹيٷ ټنيڇ‪.‬‬
‫ٍڀا اَ ٌ َنهى ویاڄٽسيٽی ته اید ڈٕ څه نځ ا ټن يڇ‪ ،‬وی ى‬
‫ڈی٘وو ټه خيىایٗ اید ڈٽسة ؾنيد أ ر‪ .‬وٌ خ ایيُ ٔ اڂ ‪،599١‬‬
‫ٌٴٹای ڈا اغسډا‪ ٪‬ټٍو تٍآڊ ٘ىنى ټه یٻ وان‪ٙ‬ٽى ى ټاٌڀٍی وٌ‬
‫٘هٍ خاٌیٓ تٍای زك‪ٝ‬يڃ ا‪ٜ‬وڂ ڈاٌټٕيُچ تنياو ټننى ڄی ؾځون ه‬
‫اید ټډيسه ته ٴٽٍ زك‪ٝ‬يڃ ڈاٌټٕيُچ اٴساو‪.‬‬
‫نهٕر ڈٕڅڇ أر ټه ڈاٌټٕيُچ غوو وا٘سه أر ټ ه ای‪ ٙ‬اڊ‬
‫ته ٴٽٍ زىٌیٓ آڊ ڈیاٴسنى‪ٔ .‬دٓ تایى ویى ټ ه ڈاٌټٕ يُچ اَټػ ا‬
‫خيىا ٘ى ؟ ڈ‪ٙ‬ا ى ڈی٘وو ټه زكٹيٷ وٌ اٌزثا‪ ٢‬خي‪ٍٙ‬ٴسها ڈ ا ٌا ت ه‬
‫ڈ‪٥‬اڄ٭اذ وٸيٷ ټاڈڅی ڈیټ‪ٙ‬انى‪ .‬وٌ قيد تٌٍٔ ی ‪٬‬څ ر خي ىایٗ‬
‫ڈاٌټٕيُچ ته اید نٽسه تٍڈيه وٌیڇ ټ ه ا‪ ٜ‬وڂ ڈاٌټٕ يُچ غ ىاڊ‬
‫‪٤‬ثٹهى خٍ ڄساٌیا ڈیتا٘ ى‪ .‬ای د غ ا ٌ ٘ د ڈ ی٘ وو ټ ه (٘ ډا ت ا‬
‫ڈاٌټٕيُچ ؾه ڈواٴٷ تا٘يى ؾه ڈهاڄٳ) ‪٤‬ثٹهى خٍ ڄساٌیا ڇ غوو‬
‫واٌو‪ .‬قات وٌ ‪ٜ‬ىو تٍ ڈیآیيڇ ټه خٍ ڄساٌیا اَ ټػا آڈى ؟‬
‫ڈیتينيڇ ټه اید ‪٤‬ثٹه َاو ى ٌِیڇ اٸس‪ٝ‬او ٍٔڈایه واٌی أ ر‪.‬‬
‫اَ ‪ٍ٤‬ٴی ڇ ڈیوانيڇ ټه زٹٕيڇ غاڈ٭ه ته ‪٤‬ثٹاذ غنځهاى ‪٤‬ثٹازی‬
‫تٍ نالٲ او‪٬‬ای و٘ډناڊ ڈا نا٘ی اَ ڈاٌټٕيُچ نيٕر تڅٽه تٍ ‪٬‬ٽٓ‪،‬‬
‫غنځهاى ‪٤‬ثٹازی أر ټه وٌڈٍقڅهى ٔ ٍڈایه واٌی‪ ،‬ڈاٌټٕ يُچ ٌا‬
‫ته غوو آ ٌو أر‪ .‬ڈاٌټٕيُچ ټه ٘ا ى اید غنځها توو ته یاٌی‬
‫خٍ ڄساٌیا تٍنأسه أر‪.‬‬
‫خ ٓ‪ ،‬اَ ڈ‪٥‬اڄ٭ هى خي‪ٍ ٙ‬ٴسی ز ا خي‪ٍ ٙ‬ٴر ویځ ٍ‪ ،‬ت ه خي‪ٍ ٙ‬ٴر‬
‫ٍ٘ای‪٥‬ی ڈیٌٔيڇ ټه ټاخيساڄيُچ (ٍٔڈایه واٌی) ٌا ته غوو آ ٌو‬
‫أر ته اید زٍزية ته یٻ ٌ٘سه خي‪ٍٙ‬ٴسهایی ت ٍ ڈ ین وٌیڇ ټ ه‬
‫‪154‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫زاضيٍ ډه ؾيُ ٌا تٍ ډه ؾيُ زایيى ضات ر ڈ یټن ى ای د ډ اڊ‬


‫ٸانوڊ زاضيٍ ڈسٹاتڃ أر‪.‬‬
‫تٍای آڊ ټه اَ و نډونهى ٔية وان‪ٙ‬ٽى ى ټاٌڀٍی نسيػ ه‬
‫ڀٍٴسه ٘وو‪ ،‬تایى ویى یٻ نٵٍ ڈساٴيُیٕيد ؾځونه اید و ڈٕ څه ٌا‬
‫زكٹيٷ ڈیټنى‪.‬‬
‫وٌ ڈوٌو ٔية‪ ،‬زنها ته اید ٔ واڂ غواب ٸنا‪٬‬ر ڈیټنى ټ ه‬
‫«ٔية اَټػا آڈى ؟»‪« ،‬وٌنر»‪ ،‬ڄی اَ اید و ٌزٍ نډیٌ و‪.‬‬
‫اید ٘ ه‪ ،ٛ‬وٌت اٌ ى وان‪ ٙ‬ٽى ى ټ اٌڀٍی خ اٌیٓ ‪٬‬څ ر‬
‫غووی آڊ‪ ،‬ڈ٭سٹى أر ټه غډ٭ی ته ٸ‪ٝ‬ى اٰٵاڂ ڈٍوچ ٴٍانٕه اید‬
‫وان‪ٙ‬ٽى ٌا زأيٓ ټٍو انى‪ .‬قاڂ آڊ ټه یٻ نٵ ٍ ویاڄٽسيٕ يد‪،‬‬
‫زډاچ ډثٕسځيهایی ٌا ټه تيد ‪٬‬واڈڃ ڈنسػه ت ه ٔ ية وان‪ ٙ‬ٽى ى‬
‫ټاٌڀٍی غوو واٌو تٌٍٔی ڈینډایى‪.‬‬
‫ویاڄٽسيٕيد ‪٬‬اڈ ڃ ی ّ غُئ ی ٌا ت ه ټ ڃ آڊ ‪٬‬واڈ ڃ ٌت ‪٣‬‬
‫ڈيى ى‪ٔ .‬ية ٌا ته وٌنر‪ ،‬وٌنر ٌا ته ‪٤‬ثي٭ر ڈٍتو‪ ٢‬ڈیټنى‪.‬‬
‫ٔية ٴٹ‪ ٣‬قا‪ٜ‬ڃ یٻ وٌنر نيٕر‪ ،‬تڅٽه ڈيو ى زډاچ ؤسځا‬
‫‪٤‬ثي٭ ر أ ر‪ .‬وان‪ ٙ‬ٽى ى ټ اٌڀٍی ٴٹ ‪« ٣‬ڈي و ى» خٍ ڄساٌی ا‬
‫نډیتا٘ى تڅٽه وٌ‪٬‬يد قاڂ ڈيو ایٕر ټه ٌِیڇ ٍٔڈایهواٌی ت ه ت اٌ‬
‫آ ٌو أر‪.‬‬
‫ویى ڈی٘وو ټه ؤٌر تٍنالٲ ٘ه‪ ٛ‬ڈساٴيُیٕيد ټه ونيا ٌا‬
‫ڈػډو‪٬‬هاى اَ ا٘ياى غاڈى ڈیخنىاٌو‪ ،‬ویاڄٽسيٕيد ونيا ٌا ته ڈنُڄهى‬
‫یٻ ؤسه خي‪ٍٙ‬ٴر ڈیوانى ڇ آڊ ‪٤‬وٌی ټه غهاڊ تينی ویاڄٽسيٽی‬
‫وٌتاٌ ى ‪٤‬ثي٭ر ‪٬‬څوچ ‪ٜ‬ىٶ ڈیټنى‪ ،‬ته ډاڊ ‪ٍ٤‬یٷ ڇ وٌڈ وٌو‬
‫غاڈ٭ه ‪ٜ‬اوٶ أر‪.‬‬
‫«٘يو ى زكٹيٷ زٵٽٍ ټهنه ٴٍٔوو ى ڈساٴيُیٽی (ته ٸوڂ‬
‫ځڃ) ټه نځاچ ڈ‪٥‬اڄ٭هى اڈوٌ‪ ،‬تي‪ٙ‬سٍ ڈینوأ ر آنه ا ٌا ضات ر‬
‫‪155‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫غاڈى ت‪ٙ‬ډاٌو‪ ،‬وٌو ٌ ى نوو‪ ،‬ڈٍقڅه ا‪ ٜ‬القی ز اٌیهی ڈهډ ی ٌا‬


‫‪٤‬ی ټٍو ‪».‬‬
‫وٌآڊ و ٌ غاڈ٭ه نيُ ڈاننى ٔایٍ ڈٕایڃ‪ ،‬ڈػډو‪٬‬هاى اَ ا٘ يای‬
‫نڅٷاڄٕا‪٬‬ه ز‪ ٝ‬وٌ ڈ ی٘ ى ټ ه ن ه زنه ا زٱيي ٍ ناخ ًیٍ أ ر تڅٽ ه‬
‫ڈه‪ٝ‬و‪ٜ‬ا ا‪ٜ‬وڂ اغسډا‪٬‬ی آڊ ٴنا ناخًیٍ ڈیتا٘ى‪.‬‬
‫انځڅٓ نا‪ ٍ٤‬ن‪ٙ‬اڊ ڈیٔاَو‪« :‬ٴٽٍ ڈه ڇ أأ ی آڊ أ ر ټ ه‬
‫نثایى غهاڊ ٌا زٍټية ڈهسڅٵی اَ ا٘ياى ټاڈڃ ٘ډٍو تڅٽه تایى آڊ ٌا‬
‫زٍټية ڈهسڅ‪٥‬ی اَ زٽاڈڅها وانٕر‪ ٍ ،‬ؾنى ټه اید زٽاڈڅها ا٘ يایی‬
‫ٌا ته غوو آ ٌو ټه ته ؾ‪ٙ‬ڇ ‪٬‬ياڊ ڈیتا٘نى ڄی اڈوٌ ‪٬‬اڄڇ‪ ،‬تٕ اڊ‬
‫ان٭ٽأی ټه وٌ ڈٱُ ڈا واٌن ى ز‪ ٝ‬وٌاذ ڈ ا ٌا ایػ او ی ا ن اتوو‬
‫ڈیټننى‪ٍٔ ،‬انػاچ تٍنالٲ زډاچ قواوشِ ‪٨‬ا ٍی ټه ؾنى ته ؾنى ته‬
‫‪٬‬ٹة ڈیڀٍایى‪ ،‬زٽاڈڃ خي‪ ٍٙ‬نى اى ٌا وٌ تٍ واٌنى‪».‬‬
‫اغسډا‪ٍٔ ٪‬ڈایهواٌی نيُ نډيثایى ڇ ؾوڊ زٍټيث ی اَ ؾيُ اى‬
‫ټاڈڃ خایىاٌ ٘ډٍو ٘وو‪ ،‬تڅٽه اید ٌِیڇ ڇ زٍټيث ی اَ ڈٕ ایڃ‬
‫ڈهسڅٳ أر ټه واٌای زٽاڈڃ ڈیتا٘ى‪.‬‬
‫ڈساٴيُیٕينها ٸثوڂ واٌنى ټه اغسډا‪ٍٔ ٪‬ڈایهواٌی ډواٌ غوو‬
‫نىا٘سه أر ڈ٭سٹىنى ټه اید ٌِی ڇ واٌای ز اٌیم أ ر‪ .‬ڈنسه ا اَ‬
‫‪٨‬ا ٍ اڈٍ‪ ،‬ڀډاڊ ڈیټننى ټه غاڈ٭ه زٽاڈڃ نوو ٌا ‪ ٤‬ی ټ ٍو اَ‬
‫اید خٓ «ٔاټد» نوا ى ڈانى‪.‬‬
‫اید ڀٍ ډه ؾيُ ٌا خایاڊ یاٴسه ڈیخنىاٌنى اید ڈو‪ ٠‬و‪ٌ ٪‬ا‬
‫ټه ٍ خایانی آٰ اَ زٽاڈ ڃ ن وینی أ ر‪ ،‬ٸث وڂ نىاٌن ى‪ .‬اٴٕ انهى‬
‫آٴٍینٗ غهاڊ ته ؤ ر ن ىا ڈٵه وڈی اَ ډ يد ز‪ ٝ‬وٌاذ أ ر‪.‬‬
‫ٌ َی نىا ټاٌی ٌا ن سڇ ټ ٍو‪ ،‬ڀي ا ‪ ،‬قي واڊ انٕ اڊ ٌا وٌآن ی‬
‫ٔانر ویځٍټاٌ زډاچ ٘ى‪٬ .‬ٹيى ى ‪ٍ٤‬ٴىاٌاڊ ضثوذ اَ ډيد غ ا‬
‫آب ڈینوٌو‪.‬‬
‫‪156‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ویاڄٽسيٻ تٍنالٲ اید ن‪ٍ٩‬ی ه ٌای ڈ یو ى‪ .‬اڈ وٌ ا٘ يا ٌا‬


‫«ضاتر» نډیوانى تڅٽه «ڈسكٍٺ» ڈیتينى‪.‬‬
‫تٍای ا يؽ ؾيُ خایاڊ خيىا نٽ ٍو أ ر! تڅٽ ه ټڅي هى اڈ وٌ‬
‫انسهای یٻ ڈٍقڅه ٍ٘ ‪ ٪‬ڈٍقڅهى ویځٍأر ټ ه خيؤ سه زٱيي ٍ‬
‫٘ٽڃ یاٴسه خي‪ٍٙ‬ٴر ڈیټن ى‪ .‬ت ه ای د غه ر ڈ ا ا‪٤‬ډين اڊ واٌی ڇ‬
‫غواڈ‪ٍٔ ٫‬ڈایهواٌی غای‪ٙ‬اڊ ٌا ته غواڈ‪ٔ ٫‬ؤياڄيٕسی ڈیو نى‪ ،‬ؾه‬
‫يؽ ؾيُی ته ‪٤‬وٌ ٸ‪ ٫٥‬زډاچ ن‪ٙ‬ى أر‪ .‬اغسډا‪ٍٔ ٪‬ڈایهواٌی خایاڊ‬
‫ڈٍقڅهاى أر ټه ٔؤياڄيُچ غان‪ٙ‬يد آڊ ڈی٘وو ٔدٓ ټډونيُچ‬
‫غای آڊ ٌا ڈیڀيٍو تاَ ڈٍاقڅی ته غوو نوا ى آڈ ى اَ ت يد‬
‫نوا ى ٌٴر‪.‬‬
‫اڈا تایى زوغه وا٘ر ټه ویاڄٽسيٻ تا ٍٔنو٘ر ٔاَڀاٌ نيٕ ر‬
‫نثایى اید ‪٤‬وٌ نسيػه ڀٍٴر‪« :‬اڀٍ ته زكوڄی ټه ڈینوا يى ایػاو‬
‫ټنيى اید ٸىٌ ڈ‪٥‬ډ د ٕسيى‪ ،‬خٓ تٍای ؾه ڈثاٌَ ڈیټنيى؟»‬
‫ډ اڊ ‪ ٤‬وٌ ټ ه ڈ اٌټٓ ڈ یڀوی ى «ت ٍای َایان ىڊ ن وَاو‬
‫ٔؤياڄيُچ غوو ڈاڈا ‪ٌ ٍ٠‬ی أر» ‪ٌ ٍ٠‬ذ انٹالب اَ ای د غ ا‬
‫نا٘ی ڈی٘وو‪ .‬نٽسه اید غأر ټه ڈٕ څه ت ه ای د ٔ اوڀيها نيٕ ر‪.‬‬
‫نٹٗ ټٕانی ٌا ټه ڈیزواننى اید زكوڂ ٌا غڅو تثٍنى ی ا آڊ ټ ه ت ه‬
‫زانيٍ انىاَنى نډی تایى ٴٍاڈوٖ ټٍو (وٌ ٴ‪ٝ‬ڃ خ نػڇ ای د نٽس ه ٌا‬
‫نوا يڇ ویى)‪.‬‬
‫ؾيُی ټه اټنوڊ تٍای ڈ ا ڈٕ څڇ أ ر آڊ أ ر ټ ه ڈٍاقڅ ی‬
‫(زٽاڈڅهایی) وٌ ٍ ؾيُ غ وو واٌو ټ ه َاو ى ٸ وای وٌ ن ی آڊ‬
‫أر (ویناڈيُچ وٌ نی)‪ .‬اید أر ټه ‪٤‬ثٷ ویاڄٽسيٻ‪ ،‬ڈا ڈ٭سٹ ىیڇ‬
‫ټه يؽ ؾيُ خایاڊ نياٴسه أر‪ .‬قٍټر زٽاڈڅی اڈ وٌ يؽ ڀ ا ت ه‬
‫یٻ ‪ٜ‬كنهى ضاتسی نډیانػاڈ ى‪ .‬خای اڊ نډای‪ ٙ‬ناڈهى وني ا خ ٍو ا ڂ‬
‫نډایٗ ویځٍی أر‪.‬‬
‫‪157‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫‪ ١٠‬اوتؽبفبت ثسري لرى ًَزدّن‬


‫خٓ اَ ڈاٌټٓ انځڅٓ ؾيُی ټه تٍ زٵٽ ٍ ڈس اٴيُیٽی ن ‪٣‬‬
‫تُ‪ ٥‬الڊ ټ‪ ٙ‬يى وان‪ ٙ‬ډنىاڊ ٌا اواٌ ټ ٍو ټ ه اڈ وٌ ٌا اَغنث هى‬
‫ویاڄٽسيٽی ڈ‪٥‬اڄ٭ه نډاینى‪ ،‬ډاڊ اټس‪ٙ‬اٴاذ ٸٍڊ نوَو ڇ توو‪ .‬انځڅٓ‬
‫وٌ ټس اب ڄوو ی ٻ ٴویٍت ال ڈه‪ٝ‬و‪ ٜ‬ا ا٘ اٌ ڈ یټن ى ټ ه ٔ ه‬
‫اټس‪ٙ‬اٲ ‪٬‬ډى ى اید ‪ ٍ ٝ٬‬ڈوغ ة ت اٌ ٌ ٘ ىڊ ویاڄٽسي ٻ ت وو‬
‫أر‪.‬‬
‫‪ ١5‬ټ‪ٙ‬ٳ ٔڅوڂ َنى ن‪ٙ‬و نډای آڊ‬
‫زا ٸثڃ اَاید اټس‪ٙ‬اٲ‪ ،‬ضثوذ خایهى أ سىتڂ ٘ ډٍو ڈ ی٘ ى‪.‬‬
‫انوا‪ ٪‬ڈوغوواذ نٕ ثر ت ه ی ٻ ویځ ٍ‪ ،‬ڈػ ُا تيځان ه توون ى‪ ،‬اَ‬
‫‪ٍ٤‬ٴی ڀيا اڊ قيواناذ ڇ ته ‪ٍ٤‬یٷ ڈ٭ينی زٹٕيڇتنىی ڈی٘ ىنى‪.‬‬
‫خي ىایٗ ٴٽ ٍ «زٽاڈ ڃ» اض ٍ ای د اټس‪ ٙ‬اٲ ت وو ق اڂ آڊ ټ ه‬
‫ڈسٵٽٍاڊ وان‪ٙ‬ډنىاڊ ٸٍڊ ػ ى ڇ آڊ ٌا خ وؼ ڈ ی٘ ډٍونى‪ .‬ای د‬
‫اټس‪ٙ‬اٲ اغ اَ واو ټ ه تٵهډ يڇ َن ىڀی نسيػ هى ڈ ٍپ قي اذ‬
‫ڀٍ ی ٔڅوڂ أر ڈوغوو َنى ٰيٍ اَ یٻ ڈ‪ ٙ‬ر ٔ څوڂ ؾي ُ‬
‫ویځٍی نيٕر اید غا ڈٍَ تيد ڀيا قيواڊ ٘ٽٕسه ٘ ى أ څوب‬
‫زٵٽٍ ڈساٴيُیٽی اَ ڈياڊ ٌٴر‪.‬‬
‫‪ ١١‬زٱييٍ٘ٽڃ نيٍ (انٍِی)‬
‫ٔاتٹا ‪٬‬څڇ ٴٍ‪ ٞ‬ڈیټٍو ټه ڈطال ‪ٜ‬ىا‪ ،‬قٍاٌذ نوٌ ٍ ی ٻ‬
‫ؾيُ غىاڀانهاى أر‪ .‬اڈا وٌ اید ٸٍڊ ڈ٭څوچ ٘ى ټه اید اڈوٌ اَ ڇ‬
‫ویځٍ ڈ‪ٙ‬سٷ ڈی٘وو ډيد ‪٬‬واڈڃ تی غ اڊ ني ُ ڈانن ى ڈوغ وواذ‬
‫َنى ‪ ،‬وٌ ٌا یٻ ٔڅٕڅه ڈٍاقڃ زٽ اڈڅی ٕ سنى‪ .‬ٴ اٖ ٘ ىڊ ای د‬
‫ڈٕایڃ ‪ٍ٠‬تر ویځٍی تٍ ٴٽٍ ڈساٴيُیٽی اٌو ٔانر‪.‬‬
‫‪ ١9‬ټ‪ٙ‬ٳ زٽاڈڃ وٌ انٕاڊ قيواڊ‬
‫انځڅٓ ڈیڀویى‪« :‬واٌ ید ن‪ٙ‬اڊ ڈیو ى ټه ټڅيهى ڈك‪ٝ‬وتذ‬
‫‪158‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫‪٤‬ثي٭ی‪ ،‬اَ وانه اى ٔڅوڄی ته غوو آڈ ى وٌ ق اڂ ‪ ٤‬ی ټ ٍوڊ‬


‫ڈٍاقڃ ‪٤‬وتنی زٽاڈڃ ٕ سنى‪ .‬ډ ه ؾي ُ ڈك‪ ٝ‬وڂ خي‪ٍ ٙ‬ٴر ت‪ ٥‬ی‬
‫ٔڅوڄهأر»‪.‬‬
‫انځڅٓ ؾنيد نسيػه ڈیڀيٍو ټ ه وٌ اض ٍ ای د ٔ ه اټس‪ ٙ‬اٲ ڈ ا‬
‫ڈیزوانيڇ ډثٕسځی خىیى اى ‪٤‬ثي٭ر ٌا نه زنها وٌ ٍ ت اب وٌ‬
‫وانڃ آڊ تڅٽه تيد انوا‪ ٪‬اڈوٌ ڈ‪٥‬اڄ٭ه ټنيڇ‪.‬‬
‫خٓ ‪٬‬څوچ توونى ټه اغاَ واونى و ڈيد ٸانوڊ ویاڄٽسيٻ ی٭ن ی‬
‫«زاضيٍ ڈسٹاتڃ» ته اضثاذ تٍٔى‪.‬‬
‫ڈياڊ ٌ٘سه اى ڀيا ‪ ،‬قيواڊ ڈواو ڈ٭ىنی‪ ،‬يؽڀونه تٍی ىڀی‬
‫غوو نىاٌو‪ ،‬تڅٽه ٍ یٻ اَ ای د ‪٬‬واڈ ڃ زنه ا ڈٍقڅ هاى ٌا ن‪ ٙ‬اڊ‬
‫ڈیو ى‪ .‬غډڅځی ته ڇ ڈٍتو‪ٕ ٢‬سنى‪ .‬اید ڈٕ څه وٌ ڈوٌو غاڈ٭ ه‬
‫نيُ ‪ٜ‬كيف أر‪ .‬غواڈ‪ ٫‬ڀوناڀونی ټه وٌ زاٌیم ت‪ٔ ٍٙ‬يٍ ټٍو انى‪،‬‬
‫ڇ ؾوڊ ٔڅٕڅهاى اَ ڈٍاقڃ زٽاڈڃ ٕ سنى ټ ه ٍ ټ ىاچ غ ای‬
‫ڀُید ڈٍقڅهى خي‪ٙ‬يد ٘ى أر‪ ،‬خٓ تایٕسی وٸر ټ ٍو ټ ه ‪٬‬څ ڇ‪،‬‬
‫‪٤‬ثي٭ر غاڈ٭ه‪ ،‬ډځی ؾوڊ ٔڅٕڅهاى اَزٽاڈڃ ته ٘ډاٌ ڈیٌ نى‬
‫ٸو اى ټه اید ډثٕسځی ٌا ایػاو ڈیټنى ډاڊ وین اڈيُچ ن وو ت ه‬
‫نوو ڈیتا٘ى‪.‬‬

‫‪ ١٠‬تىبهل تبریخی ٍ هبرپیچی‬


‫ٍڀا ڈا ټډی وٸيٷزٍ ته ڈٍاقڃ زٽډيڅی زوغه ټنيڇ ته ډاڊ‬
‫ؾيُی ټه ټڇ ټڇ واٌیڇ‪ ،‬ڈی٘نأيڇ ویى نوا ى ٘ ى ټ ه ٔ ية‬
‫قا‪ٜ‬ڃ یٻ ٔڅٕڅه خي‪ٍٙ‬ٴر أر‪ٔ .‬ية اَټػ ا آڈ ى ؟ اَ وٌن ر‪.‬‬
‫وٌنر اَټػا آڈى ؟ اَ ٔية‪ .‬اینٻ ڈیزوانيڇ ٴٽٍټنيڇ ټ ه ڈ ا وٌ‬
‫وایٍ اى اٴساو ایڇ ډي‪ٙ‬ه ته ډاڊ نٹ‪٥‬ه تٍ ڈیڀٍویڇ‪ .‬ډ يد ‪ ٤‬وٌ‬
‫أر ڈطاڂ زهڇ ڈٍٮ‪ .‬زهڇ اَټػا ته ؤر ڈیآیى؟ اَ ڈ ٍٮ‪ .‬ڈ ٍٮ اَ‬
‫‪159‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ټػا آڈى ؟ اَ زهڇ‪.‬‬


‫ٍڀا ټڅيهى اڈوٌ ٌا تىید زٍزية ڈالق‪٩‬ه ټنيڇ‪ ،‬خٓ زٽ اڈڅی‬
‫وٌټاٌ نهوا ى توو‪ .‬تڅٽه وایٍ اى نوا يڇ وا٘ر ټه ‪ٜ‬وٌذ ‪ ٨‬ا ٍ‬
‫آڊ ڈوغة خيىایٗ ز‪ٝ‬وٌ«تٍڀ‪ٙ‬ر اتىی» ڈی٘وو‪ ،‬ته اید نكو ټ ه‬
‫ډواٌ ته نٹ‪٥‬هى ڈثىا تاَ ڈیڀٍویڇ‪ ،‬ی٭نی ته ډاڊ غا ټه توو ایڇ‪.‬‬
‫اڈا تایى ڈٕ څه ٌا ته ‪٤‬وٌ ‪ٜ‬كيف ‪ٍ٤‬ـ ټٍو‪:‬‬
‫‪ٔ ١5‬ية ڈوغوو أر‪...،‬‬
‫‪١١‬اَ ڈسال٘ی ٘ىڊ آڊ یٻ وٌنر یا ؾن ىید وٌن ر قا‪ ٜ‬ڃ‬
‫ڈی٘وو‪.‬‬
‫‪ ٍ ١9‬وٌنر ؾنىید ٔية ڈیو ى‪.‬‬
‫خٓ يؽ ٸر ته ډاڊ نٹ‪٥‬هى ڈثىا ت ٍ نډ یڀ ٍویڇ‪ .‬ت ه ٔ ية‬
‫ڈیٌٔيڇ ڈنسها وٌ ٔ‪٥‬كی ویځٍ‪ .‬ته ډ اڊ ‪ٍ٤‬ی ٷ‪ ،‬ٸس ی اَ وٌن ر‬
‫ٍ٘ ‪ ٪‬ټنيڇ‪:‬‬
‫‪ ١5‬یٻ وٌنر تاٌ واٌو‪.‬‬
‫‪ ١١‬ؾنىید ٔية ڈیو ى ټه اید ٔيثها‪،‬‬
‫‪ ١9‬ؾنىید وٌنر ته غوو ڈیآ ٌنى‪.‬‬
‫ته اید نكو تاَ ته وٌنر تٍ ڈیڀٍویڇ‪ ،‬ڈنسها وٌ ٔ‪٥‬كی ت اتزٍ‪،‬‬
‫نٹ‪٥‬ه ن‪ ٍ٩‬ڈا تٕ‪ ٣‬خيىا ڈیټنى‪ .‬خٓ آڊ ‪٤‬وٌ ټه ‪٨‬ا ٍ اڈ ٍ ڈ ا ٌا ت ه‬
‫ٴٽٍ وایٍ ڈیانىاَو نيٕر‪ ،‬تڅٽه اید خي‪ٍٙ‬ٴر زٽاڈڅی أر ټ ه ڈ ا‬
‫آڊ ٌا زٽاڈڃ زاٌیهی ڈیڀویيڇ‪ .‬زاٌیم ڈینوا ى ټه َڈاڊ تى ڊ اضٍ‬
‫نځًٌو‪َ ،‬ڈاڊ ڈیڀًٌو اڈ ا ډ اڊ زٽاڈڅه ا زٽ ٍاٌ نډ ی٘ وو‪ .‬وني ا‪،‬‬
‫‪٤‬ثي٭ر اغسډا‪ ٪‬ڈس‪١‬ډد یٻ زٽاڈڃ زاٌیهی أر‪ ،‬زٽاڈڅی ټ ه ت ه‬
‫َتاڊ ٴڅٕٵی «خيؿاخيؽ» یا «ڈاٌخيؿی» نوانى ڈی٘وو‪.‬‬
‫اید ز‪ٙ‬ثيه تٍای ٌ ٘د ټٍوڊ اٴٽاٌته ټاٌڈیٌ و‪ ،‬اید ز‪ ٙ‬ثيهی‬
‫أر تٍای اید ڈٕ څه ټه اڈ وٌ تٍقٕ ة خي‪ٍ ٙ‬ٴر و ٌان ی زٽاڈ ڃ‬
‫‪160‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ڈییاتى‪ ،‬اڈا يؽ ڀا ته نٹ‪٥‬هى ڈثىا نډیٌٔى ت ه ای د نك و ٍؾ ه‬


‫اواڈه وا٘سه تا٘ى یٻ ٘ٽڃ ڈاٌخيؿی خيىا ڈیټنى‪.‬‬
‫تن اتٍ ای د‪ ،‬وني ا‪٤ ،‬ثي٭ ر اغسډ ا‪ ٪‬واٌای زٽاڈ ڃ ز اٌیهی‬
‫(ڈاٌخيؿی) ٕ سنى‪ .‬ڈك ٍٺ ای د زٽاڈ ڃ‪ ،‬ډ اڊ ‪ ٤‬وٌ ټ ه ڀٵس يڇ‬
‫ازوویناڈيُچ ڈیتا٘ى‪.‬‬

‫‪ً ١٠‬تیجِ‬
‫وٌ ا ڄيد ‪ٜ‬ٵكاذ ٴ‪ٝ‬ڃ ویاڄٽسيٻ‪ ،‬و ٸانوڊ ا ڄيهى آڊ ٌا ټه‬
‫‪٬‬ثاٌذ اَ زٱييٍ زاضيٍ ڈسٹاتڃ أ ر وی ىیڇ‪ .‬ت ٍای آڊ ټ ه تس وانيڇ‬
‫ز‪١‬او ٌا ڈ‪٥‬اڄ٭ه ټنيڇ ڈػثوٌ ت وویڇ ای د و ٸ انوڊ ٌا ت ىانيڇ‪َ ،‬ی ٍا‬
‫ز‪١‬او أر ټه اغاَ ڈیو ى تٵهډيڇ نيٍ یی ټه ڈكٍٺ «زٱيي ٍاذ‬
‫ویاڄٽسيٽی» أر‪ ،‬ؾيٕر‪ .‬ډيد نيٍ أر ټ ه ازووین اڈيُچ ٌا ت ه‬
‫غوو ڈیآ ٌو‪.‬‬
‫وٌ ا ڄيد ٴ‪ٝ‬ڃ ڈٍتو‪ ٢‬ته زكٹيٷ وٌ ویاڄٽسيٻ‪ ،‬ویىیڇ ‪٬‬څر اید‬
‫ټه ڈىذِ َڈانی ز وٌی ویاڄٽسيٻ زكر ٔ څ‪٥‬هى ڈساٴيُی ٻ ڈان ى‬
‫توو ؾيٕر تٍای ؾه ڈازٍی اڄيُچ ٸ ٍڊ ػ ى ڇ ڈس اٴيُیٽی ت وو‪.‬‬
‫اټنوڊ تهسٍ ڈیٴهډيڇ ټه ٔه اټس‪ٙ‬اٲ ڈهڇ ٸٍڊ نوَو ڇ ت وو ټ ه ت ه‬
‫ڈازٍیاڄيُچ اغاَ واو‪ ،‬زٽاڈڃ خيىا ټٍو ت ه ڈٍقڅ هى ویاڄٽسي ٻ‬
‫تٍٔى تٍای ؾه زاٌیم اید ٴڅٕٵه اغثاٌ وا٘ر ټه اَ اید ٔ ه و ٌ‬
‫تځًٌو‪:‬‬
‫‪ ١5‬ڈازٍیاڄيُچ تأسانی (ز وٌیهاى ازډی)‬
‫‪ ١١‬ڈازٍیاڄيُچ ٸٍڊ ػى ڇ (ڈٽانيُچ ڈساٴيُیٻ)‬
‫‪ ١9‬ڈازٍیاڄيُچ ویاڄٽسيٻ‬
‫ز‪ٝ‬ىیٷ ټٍویڇ ټه ڈازٍیاڄيُچ اَ ‪٬‬څوچ َاو ٘ى تا آڊ تٕسځی‬
‫واٌو‪ .‬خٓ اَ اید ٔه ٴ‪ٝ‬ڃ ڈیزوانيڇ وٌٺ ټنيڇ ز ا ؾ ه ق ىی ای د‬
‫‪161‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫تياڊ ‪ٜ‬ىٶ ڈیټنى‪ .‬نځاچ ڈ‪٥‬اڄ٭هى قٍټر زٱييٍ ویاڄٽسيٽی تا‬


‫٘نانر زاضيٍ ڈسٹاتڃ‪ ،‬ویىیڇ زډاچ أسىتتذ ڈا تٍخایهى ‪٬‬څوچ ٸ ٍاٌ‬
‫واٌو‪.‬‬
‫اڈٍ َ ټه زكٹيٹاذ ‪٬‬څډی ته ڈنسها قى نوو ٌٔيى ‪ ،‬وان‪ٙ‬ډنىاڊ‬
‫(ټ ه ‪٬‬ډوڈ ا اَ ڈازٍی اڄيُچ ویاڄٽسي ٻ ت یا‪ ٤‬ال‪ ٕ ٪‬سنى) ڀ ا ی‬
‫نډیزواننى ته ا ډير اټس‪ٙ‬اٴاذ ڈه‪ٝ‬و‪ٜ‬ی ټه ڈ یټنن ى‪ ،‬وٌ تٍات ٍ‬
‫ڈػډو‪٬ ٪‬څوچ ٸوٲ یاتنى‪.‬‬
‫اید نٹٗ ٴڅٕٵه أر‪ ،‬ؾه ډاڊ ‪٤‬وٌ ټه ویىیڇ ‪٨‬يٵهى ٴڅٕٵه‬
‫زوغيه ټڅی ‪٬‬اڄڇ ڈٕایڃ ‪٬‬ډوڈی أر اید ‪٨‬يٵه ڈه‪ٝ‬و‪ ٜ‬ا ت ه‬
‫‪٬‬هى ى ڈازٍیاڄيُچ ویاڄٽسيٻ ڈیتا٘ى ټه ډهى اټس‪ٙ‬اٴاذ ڈ٭يد ٌا‪،‬‬
‫اَ ٍ ‪٬‬څڇ ټه تا٘ى‪ ،‬ڀٍو آ ٌو اَ آنها (ٔنسُی) ته غ وو آ ٌو‬
‫ز وٌی ڈ‪ٙ‬ه‪ٝ‬ی ته ؤر و ى زا ډؿناڊ ټه وټاٌذ ڈیڀویى ڈا‬
‫ٌا «قاټڇ ٴٍڈانٍ ای ‪٤‬ثي٭ر» ڀٍوانى‪.‬‬
‫‪162‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ٴ‪ٝ‬ڃ ؾهاٌچ‬

‫لبًَى ظَم‪ :‬تضبد‬

‫‪َ ١5‬نىڀی ڈٍپ‬


‫‪ ١١‬زثىیڃ ‪٬‬واڈڃ ته ‪٠‬ى نوو‬
‫‪ ١9‬اضثاذ‪ ،‬نٵی‪ ،‬نٵی وٌ نٵی‬
‫‪ ١٩‬ڈالق‪٩‬اذ‬
‫‪ ١1‬غډ‪ ( ٫‬قىذ) ‪٠‬ىید‬
‫‪ ١١‬ا٘سثا اذ ٸاتڃ اقسٍاَ‬
‫‪ ١7‬نسایع ‪٬‬ډڅی ویاڄٽسيٻ‬

‫ؾناڊ ټه ویىیڇ‪ ،‬ویاڄٽسيٻ ڈیڀوی ى ټڅي هى ‪٬‬واڈ ڃ اڈ وٌ‬


‫وٌقاڂ زٱييٍ وایډی توو ‪ ،‬خيؤسه زٽاڈڃ خيىا ڈیټننى یا ته ‪٬‬ث اٌذ‬
‫ویځٍ‪ ،‬قٍټر ویاڄٽسيٽی واٌنى‪( .‬ٸانوڊ ا ڂ)‬
‫ؾوڊ وٌ ڄك‪٩‬هاى ټه ڈ ا ؾي ُی ٌا ڈ‪٥‬اڄ٭ ه ڈ یټن يڇ‪ ،‬آڊ ؾي ُ‬
‫نسيػهى یٻ ٔڅٕڅه زٽاڈڃ أر (ی٭نی یٻ ٌ٘ سه زك وتزی ټ ه اَ‬
‫یٻ ویځٍ تيٍ ڊ آڈى ) تناتٍ اید واٌای قٍټر وی اڄٽسيٽی أ ر‪.‬‬
‫ٍڀا ته ڈ‪٥‬اڄ٭هى نوو اواڈه و يڇ‪ ،‬ویى ڈی٘وو ټه اید ډثٕسځی‬
‫خي‪ٍٙ‬ٴسها ته ‪٤‬وٌ غثٍی زؤ٭ه یاٴسه‪ ،‬ناڀُیٍ ته ڈٍ ٌ َڈاڊ‪ ،‬ته ی ٻ‬
‫قٍټ ر ڈسٍٸ ی ڈنػ ٍ ڈ یڀ ٍوو ( ٍؾن ى ټ ه ڀا ځ ا تٍڀ‪ ٙ‬ر‬
‫ڈیټنى)‪ .‬ڈا ای د زٽاڈ ڃ ٌا «ز اٌیهی» ی ا «ڈ اٌخيؿی» ناڈي ىیڇ‬
‫ویىیڇ ټه اید زٽاڈڃ اَ ویناڈيُچ نوو ت ه ن وو قا‪ ٜ‬ڃ ڈ ی٘ وو‪.‬‬
‫اټنوڊ ته ٘نأایی ٸوانيد ویناڈيُچ ڈیخٍواَیڇ‪ .‬اید ٸانوڊ ټه اغاَ‬
‫‪163‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ڈیو ى ٍ زكوڄی اَ ویځٍی تيٍ ڊ آیى ؾيٕر؟ «ٸوانيد قٍټ ر‬


‫ویاڄٽسيٽی» اَ اید غا نا٘ی ڈی٘وو‪.‬‬
‫ویاڄٽسيٻ ته ڈا یاو ڈیو ى ټ ه يؽ ؾي ُ ات ىی نيٕ ر‪ٍ .‬‬
‫ؾيُی وٌ ڈٍقڅهى آٰاَ‪ ،‬تڅوٮ‪ ،‬خيٍی خایاڊ ڈیتا٘ى‪ ٍ .‬ؾيُی اَ‬
‫اید ؾهاٌ ڈٍقڅه ڈیڀًٌو‪ :‬خيىایٗ‪ ،‬تڅوٮ‪ ،‬خيٍی‪ ،‬خای اڊ‪ .‬ؾ ٍا ای د‬
‫‪٤‬وٌ أر؟ ؾٍا يؽ ؾيُ اتىی نيٕر؟‬
‫اینها ٔ واتزی أر ټه ډي‪ٙ‬ه انٕاڊ تىاڊ ٌٰثر وا٘ سه أ ر‪.‬‬
‫ؾٍا تایى ڈٍُو! ڄُ چ اید ڈٕ څه ڈ٭څوچ نيٕر انٕاڊ وٌ ‪٤‬وڂ ز اٌیم‬
‫نوو وٌ آٌَ ی َنىڀی غا یى توو أر‪ ،‬قسی وٌ ٸٍ ڊ ٔ ‪٥‬ی‪،‬‬
‫ټو٘‪ٙ‬ها ٘ى زا ته ٔيڅهى ڈای٭ازی ڈانن ى اټٕ يٍ َن ىڀی‪ ،‬اټٕ يٍ‬
‫غوانی‪ ،‬تنياو اید ڈٍقڅه ٌا اِڀوڊ ٔاَنى‪.‬‬
‫ؾٍا ؾيُی ټه ته غوو ڈیآیى ڈكٽوچ ته ٴنأ ر! ای د ډ اڊ‬
‫ٸانوڊ ڈهڇ ویاڄٽسيٻ أر ټه ڈا ت ه ٘ ٍـ آڊ ڈ یخ ٍواَیڇ‪ ،‬ڈنسه ا‬
‫تٍای ٴهډيىڊ آڊ تا ڈساٴيُیٻ تٍاتٍٖ ڈیڀًاٌیڇ‪.‬‬

‫‪ ١٠‬زًذگی ٍ هري‬
‫ٍ اڈٍی اَ ن‪ ٍ٩‬ڈساٴيُیٻ ته ‪٤‬وٌ غىاڀانه ته ن ووی ن وو‬
‫ڈ‪ٙ‬ا ى ڈی٘وو‪ ،‬ؾوڊ ڈساٴيُیٻ ته اید ‪ٍ٤‬یٷ ڈٕ ایڃ ٌا ڈ‪٥‬اڄ٭ ه‬
‫ڈیټنى‪ ،‬ډه ؾيُ ٌا یٻ ‪ٍ٤‬ٴ ه اَ یٽٕ و ڈالق‪ ٩‬ه ڈ یټن ى‪ .‬ت ه‬
‫ډ يد ڄك ا‪ ٦‬ټٕ انی ٌا ټ ه اڈ وٌ ٌا ی ٻ ‪ٍ٤‬ٴ ه ڈ ینځٍن ى تای ى‬
‫ڈساٴيُیٕيد ٘ډٍو‪ .‬اَ غډڅه ٸسی یٻ نٵ ٍ ڈساٴيُیٕ يد َن ىڀی ٌا‬
‫تٌٍٔی ڈیټنى‪ ،‬وٌ اٸ‪ ٫‬اید خىیى (ٴنوڈد) ٌا تا ؾيُ ویځ ٍ ٌت ‪٣‬‬
‫نډیو ى‪ .‬ا َنىڀی ٌا ته نووی ن وو ت ٍای َن ىڀی ڈ ینځ ٍو‪،‬‬
‫ی٭نی یٻ ‪ٍ٤‬ٴه‪َ .‬نىڀی ٌا ٴٹ‪ ٣‬اَ اید یٻ ن‪ ٍ ٩‬ڈ ی٘نأ ى‪ .‬وٌ‬
‫ڈوٌو ڈٍپ نيُ‪ ،‬ډيد ‪٤‬وٌ‪٬‬ډڃ ڈیټنى‪ ،‬ته اید ڈ٭نی ټه ڈ ٍپ ٌا‬
‫‪164‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ڇ اَ ډاڊ نٹ‪٥‬ه ن‪ ٍ٩‬ڈٍپ نځا ڈیټنى اید ‪٤‬وٌ نسيػه ڈیڀي ٍو‬
‫ټه‪َ :‬نىڀی‪٬ ،‬ثاٌذ أر اَ َنىڀی‪ ،‬ڈٍپ ڇ ڈ ٍپ؛ ت يد ای د‬
‫و اڈٍ يؽڀونه ا٘سٍاٺ اٌزثا‪٤‬ی ٸایڃ نيٕ ر‪ ،‬ؾ وڊ َن ىڀی‬
‫ڈٍپ و ڈٕ څهى ڈسناٸ‪١‬ی ٕسنى ټه ټ اڈال ت ا یٽ ىیځٍ ڈٱ ایٍذ‬
‫واٌنى‪ ،‬خٓ نډیزواڊ وٌ ‪٬‬يد قاڂ ڇ َنى توو ڇ ڈٍو ‪.‬‬
‫زوغيه اید اڈوٌ تٍ اید ٸياْ‪٬ ،‬ډڅی أر ٔانسځی‪ .‬ؾنانؿه اید‬
‫و ڈو‪٠‬و‪ ٪‬اَ نُویٻ تٌٍٔی ٘ونى‪ ،‬ویى نوا ى ٘ى ټ ه ای د و‬
‫ٌا نډ یز واڊ ت ه ای د ن‪ ٙ‬ٽی اَ ڇ غ ىا ٔ انر غڅ وی ڇ‬
‫ویځٍڀًا٘ر‪َ ،‬یٍا زػٍته قٹيٹر ته ڈا ن‪ٙ‬اڊ ڈیو ى ټ ه ڈ ٍپ‬
‫اواڈه َنىڀی أر‪ .‬آیا اڈٽاڊ واٌو ټه َن ىڀی ڇ اَڈ ٍپ نا٘ ی‬
‫٘وو؟ آٌی‪َ .‬یٍا ‪٬‬نا‪ٍٜ‬ی ټه وٌ غوو ڈٍو یاٴر ڈی٘وو‪ ،‬ٴٹ ‪٣‬‬
‫زٱييٍ ٘ٽڃ یاٴسه ته ڈوغوواذ ویځٍی قياذ ڈیو ى یا ای د ټ ه‬
‫ناٺ ٌا خٍُ قا‪ٜ‬ڃ ڈیڀٍوانى‪ .‬وٌ تٕ ياٌی ڈ واٌو ڈ ٍپ ت ه ٔ ایٍ‬
‫ڈوغوواذ َنىڀی ڈیته‪ٙ‬ى ت ه قي اذ اغ اَ ى ت ٍ َ ڈ یو ى‪.‬‬
‫وٌڈط اڂ ڈوغ وو َن ى ٘ ٍـ واوی ڇ ټ ه َن ىڀی قا‪ ٜ‬ڃ ڈ ٍپ‬
‫‪.9١‬‬
‫ڈيٍڀٍ ی ٔڅوڂ ن‪ٙ‬و نډای ڀٍ ی ویځٍ أر‬
‫خ ٓ َن ىڀی ڈ ٍپ اَ ڇ غ ىا نث وو ‪ ،‬خيؤ سه ت ه ی ٻ‬
‫ویځٍزثىیڃ ڈی٘وو وٌټڅيهى اڈوٌ اڀٍ تٌٍٔی ٘وو وٌ ډ ه غ ا‬
‫اید ٸانوڊ ڈهڇ ته اضثاذ ڈیٌٔى ڈ‪ٙ‬ا ى ڈ ی٘ وو ټ ه‪ :‬اڈ وٌ ت ه‬
‫٘ٽڃ ز‪١‬او نوو وٌ ڈیآینى‪.‬‬

‫‪ ١٠‬تجذیل ػَاهل ثِ ضذ خَد‬


‫ته ‪٤‬وٌ ڈطاڂ ٍڀا ‪ٜ‬كيف ٰڅ‪ٌ ٣‬ا وٌ ن‪ ٍ٩‬تځي ٍیڇ‪ ،‬ڈ ا ٴٽ ٍ‬
‫ڈیټنيڇ ټه‪ :‬تيد ای د و يؿځون ه غ ه ڈ‪ ٙ‬سٍټی غ وو ن ىاٌو‪.‬‬
‫‪ٜ‬كيف‪ٜ ،‬كيف أر‪ٰ ،‬څ‪ ٣‬ڇ‪ٰ ،‬څ‪.٣‬‬
‫‪165‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫اید ډاڊ نٹ‪٥‬ه ن‪«ٍ٩‬یٻ غانثه» أر ټه و ؾيُ ڈهاڄٳ ٌا ته‬


‫‪٤‬وٌ ٸ‪ ٫٥‬اَ ڇ غىا ڈیټنى ڈٍپ َنىڀی ٌا ټاڈال ڈٱ ایٍ ی ٻ‬
‫ویځٍڈیوانى‪ .‬ڄی ڈطال ویى ٘ى ټه ڈیڀویيڇ‪ « :‬ا‪ ،‬تاٌاڊ ڀٍٴر»‬
‫تٕا ٘ى ټه قٍٲ ڈا زډاچ ن‪ٙ‬ى تاٌاڊ ڈیایٕسى‪ .‬اید غډڅهى ڈا وٌ‬
‫ٸر ٍ٘ ‪ٜ ٪‬كيف توو أر ڈنسها ت٭ىا زثىیڃ ته ا٘سثا ٘ى أر‪.‬‬
‫یونانيها ته اید نٽسه زوغه وا٘سنى ڈیڀٵسنى تٍای اغسناب اَ ا٘سثا‬
‫تایى وچ ٴٍ تٕ ر ډ يد ‪ ٤‬وٌ اڀ ٍ ڈط اڂ ٔ ية ٌا تځي ٍیڇ‪ .‬وی ى‬
‫ڈی٘ وو ت ه ٔ يثی ټ ه ٌ ی َڈ يد اٴس او ڈ یڀ ویيڇ «ؾ ه ٔ ية‬
‫ٌٔيى اى» قاڂ آڊ ټه ؾنىیٕر ټه اید ٔية ٌ ی َڈيد ڈانى‬
‫ٍ٘ ‪ ٪‬ته ڀنىیىڊ ټٍو أر‪ٜ .‬كيف‪ ،‬ته اید ٘ٽڃ‪ ،‬زثىیڃ ته ٰڅ ‪٣‬‬
‫ن‪٥‬ا ڈی٘وو‪.‬‬
‫‪٬‬څوچ نډونه اى ؾنىی ته ڈا ن‪ٙ‬اڊ ڈیو ى‪ .‬ٸوانينی ټ ه ٔ اڄهاى‬
‫ڈسډاوی ت ه ‪٬‬ن واڊ «قٹيٹ ر» ٘ نانسه ڈ ی٘ ى ‪ ،‬وٌ ی ٻ آڊ‪ ،‬ت ه‬
‫ڈواَاذ خي‪ٍٙ‬ٴسهاى ‪٬‬څډی ته ‪ٜ‬وٌذ «ن‪٥‬ا» وٌآڈى أر‪.‬‬
‫خٓ ڈ‪ٙ‬ا ى ڈی٘وو ټه قٹيٹر ته ن‪٥‬ا زثىیڃ ڈ ی٘ وو‪ .‬تای ى‬
‫ویى آیا ا٘سثا نيُ ته ؤٌر زثىیڃ ڈیڀٍوو؟‬
‫وٌ آٰ اَ زډ ىڊ ت‪ ،ٍ ٙ‬انٕ اڊ ت ه ن‪ ٝ‬و‪ ٚ‬ڈ‪ٍ ٝ‬یها ز‪ ٝ‬وٌ‬
‫ڈیټٍونى ټه ‪٤‬څو‪ ٍٰ ٪‬ب نوٌ٘يى نسيػهى غن ٿ ټ‪ ٙ‬ډٽٗ‬
‫تيد نىایاڊ أر‪ ،‬اید خنىاٌ اَ آڊ غهر ٰڅ‪٘ ٣‬نانسه ڈی٘ وو ټ ه‬
‫قٍټر نوٌ٘يى ٌا اضٍ غنٿ نىایاڊ ڈ یوانٕ سه ان ى اَ ای د ٌ‬
‫‪ٜ‬كيف أر ټه ‪٬‬څوچ اڈٍ َ ڇ قٍټر نوٌ٘يى ٌا اَ زاضيٍ ٸ وای‬
‫ڈس‪١‬او ڈیوانى‪ .‬اټنوڊ ڈالق‪٩‬ه ڈیټن يڇ ټ ه ٰڅ ‪ ٣‬ت ه ‪ ٤‬وٌ ټاڈ ڃ‬
‫نٹ‪٥‬هى ڈٹاتڃ ‪ٜ‬كيف نثوو تڅٽه تا ڇ زواچ ٕسنى‪.‬‬
‫خٓ ؾ‪٥‬وٌ ڈی٘وو ټه اڈوٌ ته ‪ٜ‬وٌذ ڈهاڄٳ ن وو وٌآین ى!‬
‫اڀٍ َنىڀی ٴٹ‪ ٣‬نووٖ تا٘ى‪ ،‬ی٭نی ‪ٜ‬ى وٌ ‪ٜ‬ى ‪٬‬ثاٌذ اَ َنىڀی‬
‫‪166‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫تا٘ى‪ ،‬ویځٍ تٍای ڈٍپ ڈكڅی تاٸی نډیڈانى ؾناڊ ؾه ڈ ٍپ ڇ‬


‫‪ٜ‬ى وٌ‪ٜ‬ى ڈٍپ تا٘ى‪ ،‬ؾځونه اڈٽاڊ واٌو ټه ای د و اڈ ٍ ت ا ڇ‬
‫تياڈيُنى! تناتٍ اید َنىڀی وٌ یٻ ٸٕډر آڈيهس ه ت ه ڈ ٍپ أ ر‬
‫ڈٍپ نيُ ٸٕډسی اَ قياذ ٌا ٘اڈڃ أر‪.‬‬
‫ٍڀا ته وٸر ڈالق‪٩‬ه ٘وو‪ ،‬ویى نوا ى ٘ى ټه ڈوغوو َنى‬
‫أَڅوڄهایی ز‪ٙ‬ٽيڃ ٘ى ټه ډي‪ٙ‬ه زػىیى ڈی٘ونى وٌ یٻ غا اَ‬
‫ڈياڊ ڈیٌ نى ته غوو ڈیآین ى‪ .‬وٌ ی ٻ ڈوغ وو َن ى ډي‪ ٙ‬ه‬
‫ٔڅوڄها ڈیڈيٍنى ن‪ٙ‬و نډا ڈیټننى‪ .‬خٓ آڊ غوو َن ى ڈكس وی‬
‫ڈٍپ َنىڀی أر‪ ،‬اَ غډڅه ڈ یوان يڇ ټ ه آوچ ڈ ٍو ٌی ٗ وٌ‬
‫ڈيأ ٌو‪ ،‬ناننها ڀيٕویٗ ته ن‪ٙ‬و نډای نوو اواڈه ڈیو ى‪ .‬ډيد‬
‫ڈٕ څه ټاڈال ڈ‪ٙ‬ه‪ ٛ‬ڈیٔاَو ټه َنىڀی وٌ ڈٍپ اواڈه واٌو‪.‬‬
‫وٌ ازكاو ٘وٌ ی ته ‪ٍ٤‬یٷ ڈه‪ٝ‬و‪ٜ‬ی نوڊ آوچ ڈٍو ٌا غهر‬
‫انسٹاڂ ته ٘ه‪َ ٛ‬نى ينيٍ ڈیټننى‪ .‬ته اید زٍزية تا نوڊ ڈ ٍو ‪،‬‬
‫ټٕی ٌا ټه وٌ ٌا ڈٍپ تا٘ى قياذ ڈیته‪ٙ‬نى‪ .‬تاڄنسيػه ڈ یز واڊ‬
‫ڀٵر ټه َنىڀی وٌ وڂ ڈٍپ غوو واٌو‪.‬‬
‫«تناتٍ اید َنىڀی ‪٬‬ثاٌزٕر اَ ز‪١‬اوی ټه وٌ نٵٓ اڈوٌ غوو‬
‫واٌو خيؤسه غڅو ټٍو زٱييٍڈیټنى‪ ،‬آڊ غا ټه اید ز‪ ١‬او اَ‬
‫‪97‬‬
‫تيد تٍ و‪َ ،‬نىڀی نيُ ته خایاڊ ڈیٌٔى ڈٍپ تٍ َڈیټنى‪».‬‬
‫اَ اینٍ نه زنها اڈوٌ ته یٽىیځٍ زث ىیڃ ڈ ی٘ ونى‪ ،‬تڅٽ ه يؽ‬
‫اڈٍی ته زنهایی ډاڊ ټ ه ٕ ر نډ یڈان ى‪٬ ،‬ث اٌذ اَ ؾي ُی‬
‫نوا ى توو ټه ٘اڈڃ ‪٠‬ى نووٖ نيُ ٕر‪ ٍ ،‬ؾيُی آتٕسد ‪ ٠‬ى‬
‫ڇ ‪ ٠‬ى ن وو‬ ‫نوو ڈیتا٘ى‪ .‬اڈوٌ ‪٬‬اڄڇ وٌ ‪ ٬‬يد ق اڂ ڇ ن وو‬
‫ٕسنى‪.‬‬
‫یٻ ٸ‪١‬يه ٌا اڀٍ ته ٘ٽڃ وایٍ ٴٍ‪ ٞ‬ټنيڇ‪ .‬ی ٻ ٸ و واٌی ڇ‬
‫ټه آڊ ٌا تٕوی ٸوای قيازی ڈيٍانى‪ ،‬ته اید زٍزية ټه اَ وانڃ ت ه‬
‫‪167‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ناٌظ ٴ‪ٙ‬اٌ ڈيأ ٌو (انثٕا‪ )Expression ٢‬وٌ ‪٬‬يد قاڂ‪ ،‬ٸ وای‬
‫ویځٍی غوو واٌو ټه آنٍا ته غهس ی ویځ ٍ ڈ یټ‪ ٙ‬انى‪ ،‬ی٭ن ی ت ه‬
‫‪ٍ٤‬ٲ ڈٍپ‪ .‬ت ه ای د ‪ ٜ‬وٌذ ټ ه اَ ن اٌظ ت ه ڈٍټ ُ ٴ‪ ٙ‬اٌ اٌو‬
‫ڈیټنى (انٹثا‪ (Compression ٞ‬تناتٍ ای د وٌ ڊ ٍ ؾي ُی ٌا‬
‫ٸوای ڈهاڄٳ ڀٍٴسه أر‪ ،‬ٸوای ڈس‪١‬او‪.‬‬
‫اید ٸوا تا ڇ ؾه ڈ٭اڈڅهاى ڈیټننى؟ ت ا ڇ وٌ غن ٿ ٕ سنى‪.‬‬
‫خٓ يؽ ؾي ُی اَ ٸ و ى ی ٻ غانث ه‪ ،‬قٍټ ر نډ یټن ى‪ ،‬تڅٽ ه‬
‫وٌقٹيٹر‪ ٍ ،‬قٍټسی نا٘ی اَ ٸوای ڈهاڄٳ ڈیتا٘ى ټه اَ غهاذ‬
‫ڈهاڄٳ اٌو ڈی٘وو‪ ،‬یٽی اَ غهر ضثاذ‪ ،‬یٽی اَ غهر نٵی‪ ،‬یٽی‬
‫اَ ‪ٍ٤‬ٲ َنىڀی یٽی اَ ‪ٍ٤‬ٲ ڈٍپ‪.‬‬
‫ٍٰ‪ ٞ‬اَ اضثاذ نٵی اڈوٌ ؾيٕر؟‬
‫وٌ َنىڀی ٸوایی غوو واٌنى ټه قا ی َنىڀی توو ‪ ،‬ڈسډایڃ‬
‫ته اضثاذ ٸوای قيازی ٕسنى‪ .‬اَ ‪ٍ٤‬ٴی ڇ وٌ ټاڄث ى‪Organism ،‬‬
‫َنى نيُ ٸوایی ڈوغوو أر ټه ڈسډایڃ ت ه نٵ ی ڈ یتا٘ ى‪ .‬وٌ ٍ‬
‫ؾيُی ٸوای غانةِواٌ اضثاذ نٵی غوو واٌو تيد اضثاذ نٵی‪،‬‬
‫ز‪١‬او ڈوغوو أر‪.‬‬
‫خٓ ویاڄٽسيٻ ڈسوغه ى زك وڂ أ ر‪ ،‬این ٻ تای ى وی ى ؾ ٍا‬
‫زكوڂ ؤر ڈيى ى؟ َیٍا ټه يؽ ؾيُی تا ن وو ٔ اَڀاٌ نيٕ ر‬
‫تيد ٸوای ڈوغ وو وٌ آڊ ټ‪ ٙ‬ډٽٗ أ ر‪ ،‬ؾ وڊ آڊ ٸ وا ڈس‪ ١‬او‬
‫ٕسنى‪.‬‬
‫ٔوڈيد ٸانوڊ ویاڄٽسيٻ اید غأر‪ .‬زكوڂ زٱييٍ اڈوٌ اَ آڊ‬
‫غهر أر ټه واٌای ز‪١‬او ڈيثا٘ى‪.‬‬
‫اڀٍ ڈا ڈػثوٌیڇ ڀا ځا ټڅډازی ته ټاٌ ت ٍیڇ ټ ه ټ ڇ ت يٗ‬
‫و٘واٌ أر (اَٸثيڃ ویاڄٽسيٻ ازوویناڈيُچ)‪ .‬تا ا‪٥ٜ‬القازی ټه‬
‫تٍ قٕة ‪٨‬ا ٍ ڈهاڄٳ ڈن‪٥‬ٷ ‪٬‬اوی أر ٴهڇ آنه ا ڈ‪ ٙ‬ٽڃ أ ر‪،‬‬
‫‪168‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫تٍای آڊ نيٕر ټه ڈا نوأسه تا٘يڇ ڈ‪٥‬اڄة ٌا خيؿيى ټنيڇ ٌ ٖ‬


‫ٴالٔٵهى توٌِ اَی ٌا خيٗ ڀيٍیڇ‪ ،‬نه‪ .‬اڈا ٍ ؾنى ټ ه ای د ٌٔ اڄه‬
‫ڈٹىڈازی أر‪ ،‬نوا اڊ آڊ أر ټه ز ا ق ى اڈٽ اڊ ټاڈ ڃ تا٘ ى‬
‫اغاَ و ى ته ونثاڂ آڊ ټسة ٴڅٕٵی ڈاٌټٓ‪ ،‬انځڅٓ ڄنيد ټه اید‬
‫ا‪٥ٜ‬القاذ ٌا ته ټاٌ تٍو انى‪ ،‬ڈ‪٥‬اڄ٭ه ته آٔانی ٴهډيى ٘وو‪.‬‬

‫‪ ١٠‬اثجبت‪ً ،‬فی‪ً ،‬فی در ًفی‬


‫ٸثال تایى ڈسًټٍ توو ټه ز‪١‬او وٌڀٵسځوی ‪٬‬اوی آڊ أ ر ټ ه‬
‫ڈطال غایی ټه تایى ڀٵر «آٌی» تځویيى «ن ه»‪ ،‬ڄ ی ز‪ ١‬اوی ټ ه‬
‫ڈ وٌو ڈ‪٥‬اڄ٭ ه ڈأ ر ٌای آڊ أ ر‪ .‬ای د ز‪ ١‬او ٌا وی اڄٽسيٽی‬
‫ڈیڀوینى‪ ،‬ی٭نی ز‪١‬او وٌ ‪٬‬واڈڃ ‪٤‬ثي٭ر‪.‬‬
‫آڊ غا ټه ‪ ٜ‬كثر اَ ز‪ ١‬او ڈوغ وو وٌ ٘ ٍای‪ٍ ٔ ٣‬ڈایهواٌی‬
‫أر‪ ،‬ڈن‪٩‬وٌآڊ نيٕر ټه وٌتاٌ ى خاٌ اى ڈٕ ایڃ ڀٍ ی ت ا ڇ‬
‫ڈهاڄٳ ٕسنى‪ ٍٰٞ ،‬ا‪ٜ‬څی آڊ أر ټه وٌ نٵٓ اغسډ ا‪ ٪‬اڈ وٌ‬
‫ڈٍتو‪٤‬هاٖ ز‪١‬او ڈوغ وو أ ر‪ ،‬ی٭ن ی اٸ٭ ا وٌآڊ غاڈ٭ ه ٸ وایی‬
‫یاٴر ڈی٘ونى ټه تا ڇ ڈثاٌَ واٌنى‪ .‬اَ یٻ ٔو ٸوایی ڈسډایڃ ت ه‬
‫اضثاذ أر (توٌِ اَی) ټه ڈینوا ى ‪٤‬ثٹ هى ن وو ٌا ڈكاٴ‪ ٩‬ر‬
‫ټنى‪ ،‬اَ ٔوی ویځٍ‪ ،‬و ڈيد ٸوای اغسډا‪٬‬ی (خٍ ڄساٌیا) ټه ڈایڃ ته‬
‫ٴنای ‪٤‬ثٹه توٌِ اَی أر‪ .‬خٓ وٌ اڈوٌ آڊ اغسډ ا‪ ٪‬ز‪ ١‬او غ وو‬
‫واٌو َیٍا ټه توٌِ اَی نډیزوانى ت ى ڊ ایػ او ټ ٍوڊ ‪ ٠‬ى ن وو‬
‫(خٍ ڄساٌیا) َنىڀی ټنى‪ .‬ؾناڊ ټه ڈاٌټٓ ڈیڀویى‪:‬‬
‫«ت وٌِ اٌی خ يٗ اَ ٍ ؾي ُ ڀوٌټن اڊ ن ووٖ ٌا ایػ او‬
‫ڈیټنى‪».‬‬
‫اڀٍ توٌِ اَی تهوا ى اَ اید تنى ٌ ایی یاتى‪ ،‬تایٕسی اَ ٌ ٖ‬
‫نوو وٌ ٸثاڂ خٍ ڄساٌیا ٍٔ تاَ َنى اید اڈٍ ی٭نی نٵی نوو‪.‬‬
‫‪169‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ته ‪٤‬وٌ ڈط اڂ‪ٍ ،‬ڀ ا زهډ ی ٌا ټ ه َی ٍ ڈ ٍٮ أ ر‪ ،‬وٌن‪ٍ ٩‬‬


‫تځيٍیڇ‪ ،‬ویى ڈي‪ٙ‬وو ټه وٌ زهڇ ن‪٥‬ٵهاى ٕر ټه وٌ وای ڈٕا‪٬‬ى‬
‫ٍ٘ای‪ ٣‬ڈه‪ٝ‬و‪ ٚ‬ن‪ٙ‬و نډا خيىا ڈیټنى‪ .‬اید ن‪٥‬ٵ ه وٌ ق يد ٌ٘ ى‬
‫غوغه ڈی٘وو‪ .‬ته اید زٍزية ن‪٥‬ٵه‪ ،‬ته ڈنُڄهى زهڇ أر‪ .‬ته ن وتی‬
‫ویى ڈی٘وو ټه وٌ وانڃ زهڇ و ٸو ڈوغوو أر‪ ،‬یٽی آڊ ټ ه‬
‫ڈینوا ى زهڇ ٌا ته قاڄر نوو نځه واٌو ویځٍی ٸو اى ټه ڈایڃ‬
‫أر زهڇ ٌا زثىیڃ ته غوغه ټنى‪ .‬اَ اید ٌ زهڇ تا نووٖ ٔاَڀاٌ‬
‫نيٕر‪ ٍ .‬اڈٍی تٍ ډيد ڈنواڂ أر‪.‬‬
‫ٴهڇ اید نٽسه ته ‪٨‬ا ٍ ڈ‪ٙ‬ٽڃ أر‪َ ،‬یٍا ټ ه ڈ ا ت ا أ سىتڄهاى‬
‫ڈساٴيُیٽی نو ڀٍٴسهایڇ‪ .‬ته ډيد غهر تایى ټو٘ٗ ټٍو زا زوغه‬
‫ته اٸ٭ير اڈوٌ ‪٬‬اوذ ڈا ٘وو‪.‬‬
‫ؾيُی ټه اَ نٵی ڈ‪ٙ‬سٷ ٘وو قاڄر اضثاذ خيىا ڈیټنى‪ .‬غوغ ه‬
‫اضثازی أر ټه اَ نٵی زهڇ ناٌظ ڈ ی٘ وو‪ .‬ای د یٽ ی اَ ڈٍاق ڃ‬
‫زٽاڈڃ أر‪ .‬ڈٍٮ اَ زٱييٍ ٘ٽڃ غوغه ته غوو ڈیآیى وٌ نالڂ‬
‫اید زكوڂ تيد ٸوایی ټه ڈینوا نى غوغه ٌا ت ه ډ يد ق اڂ نځ ه‬
‫واٌنى ٸوایی ټه ڈینوا نى غوغه ٌا ته ڈٍٮ زثىیڃ ټننى ز‪١‬او‬
‫ټ‪ٙ‬ډٽٗ أر‪.‬‬
‫ڈٍٮ نٵی غوغه أر غوغه ته نوت هى ن وو ڈك‪ ٝ‬وڂ نٵ ی‬
‫زهڇ ڈیتا٘ى‪.‬‬
‫خٓ ڈٍٮ‪ ،‬نٵ ی وٌ نٵ ی أ ر ای د ٘ يو ى ‪٬‬ډ وڈی زٽاڈ ڃ‬
‫ویاڄٽسيٽی أر‪:‬‬
‫‪ ١5‬اضثاذ‪ ،‬ټه زُ ناچ واٌو (قٽڇ)‬
‫‪ ١١‬نٵی‪ ،‬آنسی زُ‪٠( ،‬ى قٽڇ)‬
‫‪ ١9‬نٵی وٌ نٵی‪ٔ ،‬نسُ‬
‫ڈاق‪ٝ‬ڃ زٽاڈڃ ویاڄٽسيٽی وٌ اید ٔه ټڅډه ڀنػيى أر‪ .‬ای د‬
‫‪170‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ټڅډاذ ته ڈن‪٩‬وٌ ن‪ٙ‬اڊ واوڊ ډثٕسځی زك وتذ ڈ‪ ٙ‬ه‪ ٛ‬ټ ٍوڊ‬


‫آڊ أر ټه ٍ زكوڄی ڈك‪ٝ‬وڂ انهىاچ زكوڂ خي‪ٙ‬يد أر‪.‬‬
‫اید انهىاچ ٌا ڈا نٵی ڈیناڈيڇ‪ ،‬غوغه نٵی زهڇ أ ر‪َ ،‬ی ٍا وٌ‬
‫نځاچ خيىایٗ‪ ،‬زهڇ ٌا ڈی٘ٽنى‪ .‬نو٘هى ڀن ىچ نٵ ی ٔ اٶ ڀن ىچ‬
‫أر‪ٔ ،‬دٓ ته ڀيا زثىیڃ ڈی٘وو ڀيا نيُ ته نوتهى نوو ُٔ نثڅه‬
‫واو نو٘ه ڈیآ ٌو‪ .‬نو٘ه وٌ قٽڇ نٵی ڀيا أ ر ت ه ‪٬‬ث اٌذ‬
‫ویځٍ نٵی ڈنسٵی أر‪.‬‬
‫ڈالق‪٩‬ه ڈی٘ وو ټ ه نٵ ی وی اڄٽسيٽی‪ ،‬ت ه ‪٤‬وٌنال‪ ٜ‬ه ډ اڊ‬
‫انهىاچ أر‪ .‬نٵی ؾيُیٕر ټه اَ تيد ڈیٌ و ڈنهىچ ڈیڀٍوو‪.‬‬
‫ٔؤياڄيُچ نٵی ټاخيساڄيُچ أر‪.‬‬
‫ټاخيساڄيُچ نٵی ٴ وواڄيُچ أر‪.‬‬
‫ٴ وواڄيُچ نٵی تٍو واٌی توو أر‪.‬‬
‫وٌتاٌ ى ز‪١‬او‪ ،‬ڀٵسيڇ ټه ید ز‪ ١‬او ڈ٭ډ وڄی ز‪ ١‬او ڈن‪٥‬ٹ ی‬
‫زٵا ذ أر‪ .‬اټنوڊ نيُ تایى وانٕر ټه نٵی وٌټالچ ټه ت ه ڈ٭ن ای‬
‫«نه» ڈیتا٘ى تا نٵی ویاڄٽسيٽی ټه «انهىاچ» ٌا ڈیٌٔ انى ان سالٲ‬
‫واٌو‪.‬‬
‫قات ټه ٍٰ‪ ٞ‬اَ نٵی‪ ،‬انهىاچ أر‪ ،‬ز‪ٝ‬وٌ ن‪ٙ‬وو ټ ه ٍ ن و‪٪‬‬
‫انهىاڈی نٵی نوا ى توو‪ ،‬ڈن‪٩‬وٌ ڈا ډاڊ انه ىاچ وی اڄٽسيٽی أ ر‪.‬‬
‫تناتٍ اید‪ ،‬ٸسی ق‪ ٍٙ‬اى ٌا ڄه ټنيڇ اید ‪٬‬اٌ‪٠‬ه قا‪ٜ‬ڃ انهىاچ (نٵی)‬
‫نووٖ نډیتا٘ى‪.‬‬
‫ای د انه ىاچ ڈك‪ ٝ‬وڂ ی ٻ زك وڂ ازوویناڈي ٻ نيٕ ر‪ ،‬تڅٽ ه‬
‫نسيػهى یٻ زٱييٍ ټاڈال ڈٽانيٽی أر‪.‬‬
‫انهىاچ وٌ ‪ٜ‬وٌزی نٵی نوا ى توو ټه اَ اضثاذ؛ نسيػه نا٘ ی‬
‫٘ى تا٘ى‪.‬‬
‫زهډی ټه َیٍ ڈٍٮ أر نووٖ اضث اذ أ ر نٵ ی ن وو ٌا‬
‫‪171‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫خٍ ٌٖ ڈیو ى‪ ،‬زا آڊ ټه غوغ ه ٘ وو غوغ ه ٘ ان‪ ٛ‬انه ىاچ‬


‫أر‪َ ،‬یٍا زهڇ ٌا ٔوٌال ڈیټنى خؤر آنٍا ڈی٘ٽنى‪ ،‬ت ه ای د‬
‫ڈ٭نی ټه زهڇ ٌا نٵی ڈیټنى‪.‬‬
‫غوغ ه ن وو ڈكس وی و ٸ و ى ڈه اڄٳ أ ر‪« :‬غوغ ه»‬
‫«ڈٍٮ»‪.‬‬
‫وٌ قيد زؤ٭ه ى زٽاڈڃ‪ ،‬غوغه ته ڈٍٮ زثىیڃ ڈی٘وو ڈ ٍٮ‬
‫ؾنىید زهڇ ڈیټنى ټه نٵی وٌنٵی وٌ ډيد غأر‪ .‬اَ ای د زهډه ا‬
‫یٻ ٔڅٕڅه زٽاڈالذ زاَ ٍ٘ ‪ ٪‬ڈیڀٍوو‪.‬‬
‫وٌ ڀنىچ نيُ‪ ،‬یٻ اضثاذ‪ ،‬یٻ نٵی تاتنٍ یٻ نٵی وٌ نٵی‬
‫ڈ‪ٙ‬ا ى ڈی٘وو‪.‬‬
‫ڈازٍیاڄيُچ ٌا ڇ ڈاننى اید ؾنى ڈطاڂ زػُیه ڈ یټن يڇ‪ .‬وٌآٰ اَ‬
‫اڈٍ‪ ،‬ٴڅٕٵهى ڈاوی ټه اتسىایی أر‪ ،‬ته ‪٬‬څر وا٘سد ن واٸ‪ ،ٛ‬نٵ ی‬
‫نوو ٌا ایػاو ڈیټنى (ایى آڄيُچ)‪ .‬ایى آڄي ُچ ټ ه ڈنٽ ٍ ٴڅٕ ٵه ى‬
‫ڈاوی ٸىیڇ ڈی٘وو‪ ،‬نوو ته ؤر ٴڅٕٵهى غىیى ی٭ن ی ڈازٍی اڄيُچ‬
‫ویاڄٽسيٻ‪ ،‬نٵی ڈی٘وو‪ .‬ته اید وڄيڃ ټه ته ڈواَاذ خي‪ٍٙ‬ٴر ‪٬‬څوچ‪،‬‬
‫آڊ ٴڅٕٵه زٽاڈڃ خيىا ټٍو ‪ ،‬انهىاچ ایى آڄي ُچ ٌا زٕ ٍی‪ ٫‬ڈ یټن ى‪.‬‬
‫خٓ وٌ ڈوٌو ٴڅٕٵه ڇ ٸانوڊ ٴوٶ ‪ٜ‬اوٶ ت وو ق اتذ‪ ،‬اضث اذ‪،‬‬
‫نٵی نٵی وٌنٵی ٌا ‪٤‬ی ټٍو أر‪.‬‬
‫وٌ زٽاڈڃ غاڈ٭ه نيُ اید ڈٍاقڃ غوو واٌو‪.‬‬
‫وٌ ڈٍقڅهى ا ڂ‪ ،‬غاڈ٭ه ټډوڊ اتس ىایی أ ر‪ ،‬ی٭ن ی غاڈ٭ هى‬
‫تى ڊ ‪٤‬ثٹاذ أر ټه ڈثسنی تٍڈاڄٽير ا٘ سٍاټی َڈ يد ڈ یتا٘ ى‪.‬‬
‫ڄی اید ٘ٽڃ ڈاڄٽير ڈان‪ ٫‬زٽاڈڃ زوڄيى ڈی٘ وو ت ه ای د ‪ٍ٤‬ی ٷ‬
‫نٵی نوو ٌا ایػاو ڈیټنى ی٭نی‪ :‬غاڈ٭هى ‪٤‬ثٹ ازی ټ ه ت ٍ ڈاڄٽي ر‬
‫٘ه‪ٝ‬ی أسطډاٌ انٕاڊ اَ انٕاڊ أسواٌأر‪.‬‬
‫اید غاڈ٭ه نيُ نٵی نوو ٌا ڈیخٍ ٌان ى‪ .‬ؾ ه زؤ ٭هى ٘ ځٵر‬
‫‪172‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ٔایڃ زوڄيى ایػاب ڈیټنى ټه زٹٕيڇ غاڈ٭ه ته ‪٤‬ثٹ اذ ڈاڄٽي ر‬


‫ٴٍوی نٵی ڀٍوو‪ ،‬تىید ‪ٍ٤‬یٷ ڈا ته نٹ‪٥‬هى ا ڄيه تاَ ڈیڀٍویڇ ت ه‬
‫ڄُ چ غاڈ٭هى ټډونيٕسی ڈیٌٔيڇ‪ .‬ڈنسها تایى زوغه وا٘ر ټه ټاڈال‬
‫ته آڊ ڈٍقڅه نډیٌٔيڇ‪ ،‬تڅٽه ؤٌ‪٥‬ف تاتزٍی ٸٍاٌ ڈیڀيٍیڇ‪ ،‬ته اید‬
‫زٍزية ټه وٌ و ٌ ى ا ڂ‪ ،‬ڈا واٌای زوڄيى نٍُو توویڇ‪ ،‬ڄی وٌ اید‬
‫و ٌ ٸاوٌ ته زوڄيى ټ الڊ ٍٔ٘ اٌ ٕ سيڇ‪ .‬ؾ وڊ وٌ زډ اچ ای د‬
‫ڈطاڄه ا‪ ،‬ت ه نٹ‪ ٥‬هى ت اتی نهٕ ر ت ٍ ڈيځ ٍویڇ‪ .‬ڈٍقڅ هى (زٽاڈ ڃ‬
‫ڈاٌخيؿی) ته غوو ڈیآیى‪.‬‬
‫ڈالق‪٩‬ه ڈیټنيڇ ټه ٸانوڊ ‪٬‬ډ ى ى ویاڄٽسي ٻ ز‪ ١‬او أ ر‬
‫زٽاڈڃ ڈك‪ٝ‬وڂ غنٿ ٸوای ڈس‪١‬او أر نه زنها اڈوٌ ته ڇ ویځٍ‬
‫زثىیڃ ڈیڀٍونى‪ ،‬تڅٽه ٍ اڈٍی ته ‪٠‬ى ن وو ت ىڂ ڈ ی٘ وو‪ .‬يؽ‬
‫اڈٍی تا نوو ڇآ نځی نىاٌو‪َ .‬یٍا وٌ ڊ آڊ ٌا ز‪١‬او ا٘ٱاڂ ټٍو‬
‫أر‪.‬‬
‫نوب تایى ڈسوغه توو ټه اضثاذ‪ ،‬نٵی نٵی وٌ نٵی نال‪ٜ‬هاى‬
‫أر اَ زٽاڈڃ ویاڄٽسيٽی نثایى نوو ٌا نٕسه ټٍو زا وٌ ٍ تاب‬
‫اید ٔه ڈٕ څه ٌا غډ‪ ٫‬ټٍو‪ ،‬ؾه اید ٍ ٔه وٌ ٍ ؾي ُی ڈ‪ ٙ‬ا ى‬
‫نډیڀٍوو‪ ،‬ڈډٽد أر ڀا ی یٽی َڈانی ویځٍی ڈ‪ٙ‬ا ى ٘وو‬
‫‪٬‬څر اید ڈو‪٠‬و‪ ٪‬آڊ أر ټه وٌ خاٌ اى اڈوٌ زٽاڈ ڃ زډ اچ ن‪ ٙ‬ى‬
‫أر‪ .‬تناتٍ اید نډیتایى ڈنس‪ ٍ٩‬ت وو ټ ه وٌ ٍ اڈ ٍی زك وتذ ت ه‬
‫‪ٍ٤‬یٷ تات ته ‪ ٍَ٤‬ڈٽانيٽی ڈالق‪٩‬ه ٘وو‪ ،‬زنها ټاٴی أ ر ت ىانيڇ‬
‫ټه ڈهډسٍید ٸانوڊ ویاڄٽسيٻ ز‪١‬او أر‪.‬‬

‫‪ ١٠‬هالحظبت‬
‫ز ا ټن وڊ وانٕ سيڇ ټ ه ویاڄٽسي ٻ ‪٬‬ثاٌزٕ ر اَ ٌ ٖ زٵٽ ٍ‪،‬‬
‫أسىتڂ زكڅيڃ ٸ‪١‬ایا اغاَ ڈیو ى ټه ڈ‪ٙ‬ا ىاذ ڈ‪٥‬اڄ٭اذ ته‬
‫‪173‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫‪٤‬وٌ ‪ٜ‬كيف انػ اچ ڀي ٍو َی ٍا ٌ ٖ ڈُت وٌ ڈ ا ٌا اواٌ ڈ یټن ى‬


‫ٌی‪ٙ‬هى ٍ ؾيُی ٌا یاٴسه زاٌیم آنٍا ټ‪ٙ‬ٳ ټنيڇ‪.‬‬
‫٘ٻ نيٕر ټ ه ٌ ٖ ٸ ىیډی زٵٽ ٍ (ای ى آڄي ُچ) ؾن اڊ ټ ه‬
‫ویىیڇ‪ ،‬وٌ َڈاڊ نوو ڈوٌو نياَ توو أر‪ .‬ڄی تاَ تایى زٽٍاٌ ټٍو‬
‫ټه ڈ‪٥‬اڄ٭ه تٍأاْ ٌ ٖ ویاڄٽسيٻ‪ ،‬ٴٹ‪ ٣‬ڈالق‪٩‬ه ى اید نٽسه أر‬
‫ټه آڊ ؾ ه ت ه ‪ ٨‬ا ٍ ضات ر أ ر‪ ،‬ڈػډو‪ ٬‬هایٕ ر اَی ٻ ٔڅٕ څه‬
‫خي‪ٍٙ‬ٴر زٽاڈڃ ټه واٌای آٰ اَ خای اڊ أ ر‪ .‬ډ اڊ ‪ ٤‬وٌ ټ ه‬
‫انځڅ ٓ ڈ یڀوی ى ویاڄٽسي ٻ ‪٬‬ثاٌزٕ ر اَ ڈ‪٥‬اڄ٭ هى ای د اڈ ٍ‪:‬‬
‫« ٍؾيُی‪ ،‬تا غوو قواوش ‪٨‬ا ٍی تاَڀ‪ٙ‬سهاى ڈن‪٩‬ډ ی ټ ه ت ه‬
‫‪٬‬ٹة واٌو‪ٍٔ ،‬انػاچ ته یٻ زٽاڈڃ واڈنهواٌ ڈیٌٔى»‪.‬‬
‫زنها ویاڄٽسيٻ أر ټه اغاَ ى ٴهڇ زك وڂ زٽاڈ ڃ اڈ وٌ ٌا‬
‫ته ڈا ڈیو ى ته ڈا ڈیٴهډانى ټه ڈٕایڃ ټهن ه ڈكٽ وچ ت ه انه ىاچ‬
‫توو ڈٕایڃ نو خىیى ڈیآینى‪ .‬زنها ویاڄٽسيٻ ته ڈا ڈیٴهډانى ټه وٌ‬
‫‪٬‬اڄڇ ٍ اڈٍی ؤسهوٖ زكوتذ أر تا زٱيي ٍ زث ىیڃ آنه ا‬
‫غ وو ز‪ ١‬او ای د زك وتذ ٌا ت ه ڈ ا ن‪ ٙ‬اڊ ڈ یو ى‪ .‬أ سنثا‪٢‬‬
‫ویاڄٽسيٽی‪ ،‬زٽاڈڃ ‪٤‬ثي٭ی اڈوٌ ٌا نسيػ هى ټ‪ ٙ‬اټٗ وایډ ی ٸ وای‬
‫ڈه اڄٳ ا‪ ٜ‬وڂ ڈس‪ ١‬او ڈ یوان ى‪ .‬خ ٓ ا ڄ يد ٸ انوڊ ویاڄٽسي ٻ‬
‫ڈ‪ٙ‬ا ى ى قٍټر زٱييٍ ( يؽ ؾيُ ته ٘ٽڃ نوو ت اٸی نډ یڈان ى‪،‬‬
‫يؽ ؾيُ وٌغای نوو ٔاټد نيٕر) ته و غهر ‪ٜ‬كيف أر‪ ،‬یٽی‬
‫اَغهر زثىیڃ اڈوٌ ته یٽىیځٍ ویځٍی ته غهر زثىیڃ ‪٬‬واڈڃ ت ه‬
‫ا‪٠‬ىاو آنها‪ .‬ت٭ى اَآڊ ز‪١‬او ڈهډسٍید ٸانوڊ ویاڄٽسيٻ أر‪ .‬ڈ ا وٌ‬
‫تٌٍٔی نوو ویىیڇ ټه اَ ن‪ ٍ٩‬ویاڄٽسيٻ ز‪١‬او ؾيٕر‪ ،‬ڈنسه ا تای ى‬
‫ڈسوغه ت٭‪١‬ی ڈ‪ٙ‬ه‪ٝ‬اذ ت وو اَ خ اٌ اى ن‪٥‬ا ا اقس ٍاَ غٕ ر‪.‬‬
‫ٸ‪٥‬٭ی أر ټه وٌ ٸىچ ا ڂ تایى ته ای د قٹيٹ ر ‪ ٬‬اوذ ټن يڇ ټ ه‬
‫اڈوٌ ته ا‪٠‬ىاو نوو زثىیڃ ڈیڀٍونى‪.‬‬
‫‪174‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫اید ٔهد ته زډيُ ٘٭وٌ ڈا تٍڈینوٌو ڈا ٌا وؾ اٌ قي ٍذ‬


‫ڈیټن ى‪٬ .‬څ ر ای د اڈ ٍآڊ أ ر ټ ه ڈ ا ت ه ‪ ٍَ ٤‬ټهن هى زٵٽ ٍ‬
‫ڈساٴيُیٽی ‪٬‬اوذ ټٍو ایڇ اید ٌا ڇ ویىیڇ ټه وڄي ڃ آڊ ؾ ه ت وو‪.‬‬
‫ته ‪٤‬وٌ ڈ‪ ٍٙ‬ـ تا يټٍ ؾنى ڈطاڂ ڈالق‪٩‬ه ټٍویڇ ټ ه وٌ اٸ ‪ ٫‬ای د‬
‫ز‪١‬او غوو واٌو ویىیڇ ټه تٍای ؾه اڈوٌ ته ‪ٜ‬وٌذ ا‪٠‬ىاو نوو‬
‫وٌڈیآینى‪ .‬وٌ نسيػه ڈیزواڊ ڀٵر ز‪ٝ‬ىیٷ ټٍو ټه ټڅيهى اڈوٌ‬
‫ته یٻ ویځٍ زثىیڃ ڈی٘ونى‪ ،‬ډه زٱييٍ ڈیټننى زٽاڈڃ واٌنى‪ ،‬ته‬
‫اید ‪٬‬څر ټه نوو ٘اڊ ڈس‪١‬او ٕسنى ‪٠‬ى ن وو ٌا ڈ یخٍ ٌن ى‬
‫٘اڈڃ ا‪٠‬ىاو ٕسنى‪.‬‬

‫‪ٍ ١٠‬حذت ضذیي‬


‫ٍ ؾيُی ڈػډو‪ ٪‬ا‪٠‬ىاو أر‪.‬‬
‫ٸثوڂ اید ڈٕ څه وٌ تى اڈٍ غا النه تن‪ ٍ٩‬ڈئٍى‪ .‬ڈ٭ډ وت ٴٽ ٍ‬
‫ڈیټننى یٻ ؾيُ تا ‪٠‬ى نووٖ ؾه غه ا٘سٍاټی ڈیزوانى وا٘ سه‬
‫تا٘ى؟ ڄی تٍای ویاڄٽسيٻ ٍ ؾي ُی وٌ ‪ ٬‬يد ق اڂ‪ ،‬ڇ ن ووٖ‬
‫أر ڇ ‪٠‬ى نوو‪ٍ ،‬ؾيُ ڈػډو‪ ٪‬ا‪٠‬ىاو أر اید ڈ‪٥‬څ ة ٌا تای ى‬
‫نوب ز‪ٍٙ‬یف ټٍو‪.‬‬
‫یٻ نٵٍ ڈساٴيُیٕيد‪ ،‬غډ‪٠ ٫‬ىید ٌا ٰيٍ ڈډٽد ڈیوانى‪ .‬ا ٍ‬
‫ؾيُ ٌا یٻ زٽه ڈ یتين ى ټ ه ډ هاٖ غ وٌ أ ر ډأ ن ٿ‬
‫قاڂآڊ ټه ڈا ‪٬‬ٽٓ آڊ ٌا ٸثوڂ واٌیڇ‪ .‬ؾه ڈیوانيڇ ټه ٍ ؾي ُی‬
‫اَ و ٸٕډر ٔانسه ٘ى ‪ :‬نوو ‪٠‬ى نوو‪ ،‬وٌ ڊ آڊ ٌا و نيٍ‬
‫ڀٍٴسه أر ټه تا ڇ وٌغنٿ ٔسيُ ٕسنى‪ ،‬ته اید وڄيڃ ټه تا نوو‬
‫ٔاَڀاٌ نيٕسنى ڈینوا نى یٻ ویځٍ ٌا نٵی ټننى‪.‬‬
‫ٍڀا ڈطاڂ وانٗ غهڃ ٌا تځيٍیڇ‪ ،‬اَ ڄك ا‪ ٦‬ڈساٴيُی ٻ ای د‬
‫ٍ یٻ ن اٸ‪ ٟ‬ویځ ٍی أ ر‪.‬‬ ‫و اڈٍ تا یٻ ویځٍ ڈهاڄٳ توو‬
‫‪175‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫آڊ ټه غا ڃ ناواڊ أر وان‪ٙ‬ډنى ٴهډيى نهوا ى ت وو ټٕ ی‬


‫ټه وانا أر ناواڊ نيٕر‪.‬‬
‫اڈا ڈ‪٥‬اڄ٭هى اڈوٌ ته ڈا ن‪ٙ‬اڊ ڈیو ى ټه نډیزواڊ ‪٬‬واڈڃ ڈس‪١‬او‬
‫ٌا ته اید ن‪ٙ‬ٽی اَ ڇ غىا ټٍو آن‪٥‬وٌ ټه آنها ز‪ٝ‬وٌ ڈ یټنن ى‬
‫يؽ ڀا و ‪٬‬اڈڃ ته اید ٘ ىذ‪ ،‬ت ا ڇ ڈه اڄٳ نيٕ سنى‪ .‬ؾ ٍا ټ ه‬
‫ڈیوانيڇ وٌ آٰاَ اڈٍ‪ ،‬غهڃ قٽڇ ٴٍڈا توو أ ر‪ ٔ .‬دٓ ‪٬‬څ ڇ ٴ ٍا‬
‫ٌٔيى ‪ ،‬ی٭نی ټه غهڃ ته ‪٬‬څڇ زثىیڃ ٘ى أر (ته ‪٠‬ى ن وو) يؽ‬
‫غهڅی ناڄی اَ ‪٬‬څڇ نيٕر‪ .‬غهاڄر ‪ٜ‬ى وٌ‪ ٜ‬ى غ وو ن ىاٌو‪ .‬ی ٻ‬
‫ٴٍو‪ ٍ ،‬ؾنى غا ڃ تا٘ى‪ ،‬ؤر ټڇ ا٘يا ن ووٖ ٌا ڈ ی٘نأ ى‪،‬‬
‫غهڃ ټاڈڃ ٍڀُ ویى ن‪ٙ‬ى أر‪ .‬غهاڄر ډواٌ وٌ یٻ ٸٕ ډر‬
‫ته وانٗ آڈيهسه أر‪٬ .‬څڇ نيُ تا غهڃ ڈهڅو‪ ٢‬أر‪ .‬خٓ اید ټه ٍ‬
‫ؾيُ تا ‪٠‬ى نوو ڈډُ ظ أر ؤٌر أر‪ .‬اټن وڊ ‪٬‬څ ڇ ٌا تثين يڇ‪،‬‬
‫آیا ‪٬‬څڇ ‪ٜ‬ى وٌ‪ٜ‬ى غوو واٌو؟ نه‪ ،‬ډي‪ٙ‬ه انٕاڊ خاٌ اى ڈٕ ایڃ ٌا‬
‫نډیوانى‪.‬‬
‫ڄنيد ڈی ڀویى‪« :‬ڈو‪٠‬و‪ ٪‬وانٗ خایاڊ نډیڀيٍو» ڈن‪ ٩‬وٌ آڊ‬
‫أر ټه انٕاڊ ډواٌ تا ڈٕایڅی ٌ تٍ ڈی٘وو ټه تای ى تي اڈوَو‪.‬‬
‫ٍ وان‪ ٙ‬ی وٌ ٸٕ ډسی ت ه غه ڃ‬ ‫‪٬‬څڇ ټاڈڃ غوو نىاٌو‪٬ ٍ .‬څڇ‬
‫آڈيهسه أر‪.‬‬
‫آنؿه ټه قٹيٹر واٌو‪ ،‬غهڃ وانٗ نٕثی أر‪ ،‬ی٭نی ڈهڅو‪٢‬‬
‫وانٗ غهڃ‪.‬‬
‫اید ڈطڃ ٘اڈڃ زثىیڃ اڈوٌ ته ا‪٠‬ىاو ن وو نيٕ ر‪ ،‬تڅٽ ه ډ اڊ‬
‫غوو وا٘سد ا‪٠‬ىاو ٌا ن‪ٙ‬اڊ ڈیو ى‪ ،‬ی٭نی غډ‪٠ ٫‬ىید‪.‬‬
‫ڈط اڄی ټ ه ٸ ثال اَ َن ىڀی ڈ ٍپ ‪ ٜ‬كيف ٰڅ ‪َ ٣‬وی ڇ‪،‬‬
‫ڈیزوانيڇ زٽٍاٌ ټنيڇ‪ .‬وٌ اید اڈوٌ نيُ ڈاننى ډه ؾيُ غډ‪ ٠ ٫‬ىید‬
‫غوو واٌو‪ ،‬ته اید ڈ٭نی ټه ٍ ؾيُی وٌ ‪ ٬‬يد ق اڂ ن وو ‪ ٠‬ى‬
‫‪176‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫نوو ڈیتا٘ى‪ .‬اید غأر ټه انځڅٓ ڈیڀویى‪:‬‬


‫« ٍڀا ډي‪ٙ‬ه ته اید زٍزية ته زكٹيٷ تدٍواَیڇ‪ ،‬تٍای ډي‪ ٙ‬ه‬
‫تكص وٌ ڈٕ ایڃ ٸ‪٥‬٭ ی قٹ ایٷ ات ىى اَ ڈي اڊ ڈ یٌ و‪ ،‬ت ىید‬
‫نا‪ٜ‬ير ایډاڊ قا‪ٜ‬ڃ ڈی٘وو ټه اڄُاڈا غډڅه ى ا‪٤‬ال‪٬‬اذ ڈوغ وو‬
‫ڈكى و ته ٘ ٍای‪٥‬ی تٕ سځی واٌو ټ ه اڈٽ اڊ ؤسٍٔ ی ت ه آڊ ٌا‬
‫ٴٍا ڇ ټٍو أر اَ اید خٓ تٍ نالٲ ڈساٴيُی ٻ ڈُنىٌٔ ی ټ ه‬
‫نوَ ٌایع أر ټٕی ڈٵسوڊ ا‪ٜ‬وڂ ن‪ ٙ‬ٽيى (زث اید زن اٸ‪ٛ‬‬
‫‪٬‬ىچ ٸاتڅير انس‪ٝ‬اٌ) نډی٘وو‪ ،‬زناٸ‪١‬ی ټه ت يد ؤٌ ر ن‪ ٥‬ا‪،‬‬
‫نوتی تىی‪ ،‬یٽٕانی زٱييٍ ٍٔنو٘ر ٸ‪١‬ا ڈ یتين ى ڈ ٍو و‬
‫ڈی٘وو وانٕسه نوا ى ٘ى ټه اید اڈوٌ ڈسثاید زنها غنثه ى نٕ ثی‬
‫واٌنى آڊ ؾه ټه اڈٍ َ ؤٌر ٘نانسه ڈی٘وو‪ ،‬یٻ غنثهى ٰڅ‪٣‬‬
‫ڈهٵی واٌو ټه ت٭ى ا تٍ َ ڈیټن ى‪ .‬ډ ان‪٥‬وٌ ټ ه ؾيُ اى ٰڅ ‪ِ٣‬‬
‫اڈٍ َ‪َ ٌ ،‬ی واٌای غنثه اى ‪ٜ‬كيكی توو أ ر وٌ خٍز و آڊ‬
‫ڈیزوانٕسه أر نوو ٌا ‪ٜ‬كيف غڅو و ى‪».‬‬

‫‪ ١٠‬اؼتجبّبت لبثل احتراز‬


‫ای د ٸ انوڊ ت ٌُپ ویاڄٽسي ٻ تای ى ن وب ز‪ٍ ٙ‬یف ٘ وو ز ا‬
‫اَ ٍڀونه ٔوء زٵا ڇ غڅوڀيٍی ڀ ٍوو‪ .‬ت يٗ اَ ٍ ؾي ُ تای ى اَ‬
‫ز٭ثيٍ ڈٽانيٽی اید ٸانوڊ اقسٍاَ غٕر‪ ،‬نثایى ٴٽٍ ټٍو ټه وٌ ٍ‬
‫‪٬‬څډی‪ ،‬قٷ اَ تا‪٤‬ڃ یا ‪ٜ‬كيف اَ ٰڅ‪« ٣‬تي‪ٙ‬سٍ» أر‪.‬‬
‫ٍڀا اید ٸانوڊ تىید ڀونه زوغيه ٘وو‪ ،‬تایى ت ه ټٕ انی ق ٷ‬
‫واو ټه ڈیڀوینى وٌ ٍ ‪٬‬ٹيى یٻ ٸٕډر ؤٌر ی ٻ ٸٕ ډر‬
‫ناؤٌر أ ر اڀ ٍ «ٸٕ ډر ٰڅ ‪ ٣‬آڊ ٌا تي ٍ ڊ ټن يڇ‪ ،‬ٸٕ ډر‬
‫‪ٜ‬كيكٗ تاٸی نوا ى ڈانى‪ ،‬ی٭نی ٸٕډر ن وب آڊ ڈ یڈان ى‪ ».‬وٌ‬
‫خاٌ اى ڈكاٴڃ‪ ،‬ټه او‪٬‬ای ڈاٌټٕيُچ واٌن ى‪ ،‬ای د ‪ ٤‬وٌ قٍٴه ا َو‬
‫‪177‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ڈی٘وو خيٗ نوو ٴٽٍ ڈیټننى ټه ڈاٌټٕيُچ وٌ آڊ ٸٕډر ټ ه‬


‫ن‪ٙ‬اڊ ڈیو ى ٍٔڈایهواٌاڊ‪ ،‬ټاٌنان هواٌاڊ‪ ،‬تانٽه ا انك‪ ٝ‬اٌڀٍاڊ‬
‫تٌُپ‪َ ،‬نىڀی اٸس‪ٝ‬اوی غاڈ٭ه ٌا وٌ ڈ‪ ٙ‬ر ڀٍٴس هان ى ت ه ‪ٍَ ٤‬‬
‫نا٘ایٕسهاى اواٌ ڈ یټنن ى‪ ٜ ،‬كيف ڈ یڀوین ى‪ ،‬ڄ ی آڊ غ ا ټ ه‬
‫غنځهاى ‪٤‬ثٹازی ٌا ٌ ٘د ڈیټنى ٌا ن‪٥‬ا ڈیٌ و‪ .‬خٓ اڀٍ ز وٌی‬
‫غنځه اى ‪٤‬ثٹ ازی ٌا ٌ ا ټن يڇ آڊ ٸ ر ا‪ ٜ‬وڂ ن وتٗ ت اٸی‬
‫ڈیڈ انى‪.‬‬
‫ت ه ‪ ٬‬ال ڈ یڀوین ى ڈاٌټٕ يُچ وٌ ڈ‪٥‬اڄ٭ اذ اغسډ ا‪٬‬ی ق ٷ‬
‫ڈیڀویى ؤٌر ڈیٌ و‪ ،‬ڄی ؾٍا ویاڄٽسي ٻ ٌا ت ا آڊ ڈهڅ و‪٢‬‬
‫ټنيڇ؟ اینها ٸٕډر ٰڅ‪٥‬ی أر ټه اڀ ٍ تٍوا٘ سه ٘ وو‪ ،‬ڈاٌټٕ يُچ‬
‫ڈ‪ٝ‬ٵا ټاڈڃ نوا ى توو‪ .‬اینها نډونهاى أ ر اَ زوغي ه ڈٽ انيٽی‬
‫« قىذ ‪٠‬ىید»‪.‬‬
‫ڈطاڂ ویځ ٍی ڈ یَن يڇ‪ :‬خ ٍ وڊ ‪ Proudhon‬خ ٓ اَنوان ىڊ‬
‫ز وٌی ‪٠‬ىید‪ ،‬ته اید ٴٽٍ ٌٔيى ټه وٌ ٍ ؾيُ و غنثهى نوب‬
‫ت ى غ وو واٌو‪ .‬وٌ غاڈ٭ هاى ټ ه واٌای و ٸ‪ ٥‬ة ت وٌِ اَی‬
‫خٍ ڄساٌیا تا٘ى‪ ،‬اید و غنثه نيُ ویى ڈی٘وو‪ .‬خٓ اڀٍ ٸٕ ډر ت ى‬
‫آڊ ٌا تٍواٌیڇ (خٍ ڄساٌیا ٌا) غاڈ٭ه نوب ا‪ٜ‬الـ ڈی٘ وو‪ ٌ .‬ی‬
‫اید ن‪« ٍ٩‬ٸانوڊ ا‪٬‬سثاٌ» نوو ٌا ‪ ٫٠‬ټٍو زا ‪٤‬ثٹهى خٍ ڄساٌیا ٌا ته‬
‫نٍو ڈاڄٽيد زثىیڃ ټنى‪ ،‬ی٭نی ٔایڅی ٴٍا ڇ ٘وو ټه ډ هى ای د‬
‫‪٤‬ثٹه ته ڈاڄٽير تٍٔنى غډڅه توٌِ ا ٘ ونى ز ا وٌ نسيػ ه‪ ،‬غاڈ٭ ه‬
‫ا‪ٜ‬الـ ڀٍوو‪.‬‬
‫تایى وانٕر ټه تى ڊ توٌِ اَی‪ ،‬خٍ ڄساٌیا ته غوو نډیآیى‬
‫توٌِ اَی نيُ اتٕسه ته خٍ ڄساٌیا ڈیتا٘ى‪ ،‬اینه ا و ‪ ٠‬ىی ٕ سنى‬
‫ټه غىا ٘ىنی نيٕسنى‪ .‬اید ق ىذ ‪ ٠‬ىید غنث هى وٌ ن ی واٌو‬
‫یٻ قٹيٹر أر‪ ،‬قا‪ٜ‬ڃ غډ‪ ٫‬نيٕر زػُیه خ ًیٍ نډ یتا٘ ى‬
‫‪178‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫تٍای قًٲ ټٍوڊ ‪٠‬ىید ټاٴی نيٕر ټه آنها اَ ڇ غىا ٘ونى‪ .‬وٌ‬
‫اغسډا‪٬‬ی ټه تٍ أسطډاٌ انٕاڊ اَ انٕاڊ أسواٌ أر اغث اٌا ای د و‬
‫‪٤‬ثٹهى ڈس‪١‬او غوو نوا نى وا٘ر‪ :‬توٌِ اَی خٍ ڄساٌیا‪ .‬تٍای اَ‬
‫تيد تٍوڊ غاڈ٭هى ٍٔڈایهواٌی ‪٤‬ثٹاذ‪ ،‬تایى ٍ و ‪٤‬ثٹه اَ غاڈ٭ه‬
‫ټٍٕ ٘وو زا ته اٴٍاو آَاو اغاَ واو ٘وو غاڈ٭هاى ټاڈڃزٍ ٴٍا ڇ‬
‫ٔ اَنى‪ ،‬ؾ ه اَ ن‪ ٍ ٩‬ڈ اوی ؾ ه اَ ن‪ ٍ ٩‬ڈ٭ن وی‪ ،‬ی٭ن ی ت ه ٔ وی‬
‫ټډونيُچ قى ا‪٬‬الی آڊ خيٗ ٌ نى‪ ،‬نه آڊ ټه ته ٸوڂ و٘ ډناڊ ڈ ا‬
‫ټډونيُڈی ته غوو آیى ټه ته «تینوایی ډځانی» انػاڈى‪.‬‬
‫خٓ ٸسی قىذ ‪٠‬ىید ٌا وٌ ڈو‪٠‬و‪ ٪‬ڈ٭يد تا ڈ‪٥‬اڄ٭اذ نوو‪،‬‬
‫ڈالق‪٩‬ه تٌٍٔی تٽنيڇ‪ ،‬تایى ټډاڂ وٸر ٌا وا٘سه تا٘يڇ‪ .‬اَ غډڅ ه‪،‬‬
‫تایى تٍقًٌ توو ټه وٌ ٍ غا ته ٍٔاٮ نٵی وٌ نٵی ی ا خ ی ق ىذ‬
‫‪٠‬ىید توو‪ .‬ته ‪٤‬وٌ ټڅی ڈ٭څوڈاذ ڈا تٕ ياٌ ڈك ى و أ ر ٘ ایى‬
‫اواڈهى اید ٌ ٖ ڈا ٌا ته تدتٕر تٽ‪ٙ‬ى‪.‬‬
‫ا‪ٜ‬ڃ أأ ی آڊ أ ر ټ ه‪ :‬ویاڄٽسي ٻ ٸ وانيد آڊ ڈ ا ٌا ا‬
‫ڈيىاٌو ټه اڈوٌ ‪٬‬اڄڇ ٌا تٍای ټ‪ ٙ‬ٳ زٽاڈ ڃ‪ ،‬ٸوا‪ ٬‬ى ز‪ ١‬او آنه ا‬
‫تٌٍٔی ټنيڇ‪ .‬خٓ ڈ‪٥‬اڄ٭هى ق ىذ ‪ ٠‬ىید وٌ اڈ وٌ تَچ أ ر‬
‫ډيد ته آڊ غا ڈیټ‪ٙ‬ى ټه تځویيڇ ی ٻ اضث اذ يؽ ٸ ر اضث اذ‬
‫نيٕر‪َ ،‬یٍا نوو وٌ ٸٕډسی ڈكسوی نٵی ن وو ڈ یتا٘ ى ت ه ای د‬
‫نسيػه ڈیٌٔيڇ ټه ‪٬‬څر زٱييٍ ٘ٽڃ اڈوٌ وا٘سد ٸوای ڈنٵ ی أ ر‪.‬‬
‫نٵی تډنُڄهى «ڈكّڅڃ» اڈوٌ أر‪ ،‬اڀ ٍ آڊ نث وو زٱيي ٍی وٌ غه اڊ‬
‫قا‪ٜ‬ڃ نډی٘ى‪ .‬ؾوڊ ٍ ؾيُ زٱييٍ خًیٍ أر‪ ،‬خ ٓ ت ه ‪ ٤‬وٌ ٸ‪٫ ٥‬‬
‫قا ی یٻ ا‪ٜ‬ڃ نڅڃخًیٍ أر‪ .‬زكوڂ اڈوٌ تهس ٍید وڄي ڃ غ وو‬
‫ؾنيد ا‪ٜ‬څی أر ڄی ټ‪ٙ‬ٳ ای د ا‪ ٜ‬ڃ‪ ،‬ت ى ڊ زكٹي ٷ وٸي ٷ ٍ‬
‫ٸٕډر اَ اڈوٌ اڈٽاڊ نىاٌو َیٍا ډه ته یٻ ٘ٽڃ نيٕر‪.‬‬
‫‪179‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫‪ً .0‬تبیج ػلوی دیبلىتیه‬


‫ویاڄٽسيٻ ته ڈا ڈیآڈوَو ټه وٌ ‪٬‬ډڃ نثایى اڈوٌ ٌا یٻ ‪ٍ٤‬ٴه‬
‫نځٍیٕر تڅٽه تایى ٍ و غانثٗ ٌا ڈسوغه ت وو‪ٍ .‬ڀ ُ ؤٌ ر ٌا‬
‫تى ڊ ا٘سثا ‪٬‬څڇ ٌا تى ڊ غهڃ نثای ى وٌ ن‪ ٍ ٩‬ڀٍٴ ر‪ .‬تٌُڀس ٍید‬
‫ن‪٥‬اى ڈساٴيُیٻ آنٕر ټه ٴٹ‪ ٣‬ی ٻ غان ة ٸ‪ ١‬ایا ٌا ڈ یتين ى‬
‫ٸ‪١‬ا ذ یٽ‪ٍ٥‬ٴه ڈیټنى اڀٍ ڈا وٌ َنىڀی َیاو ا٘سثا ڈیټنيڇ ته‬
‫ډيد وڄيڃ أر ټه ڈ٭ډوت ٸ‪١‬ا ذ ڈا یٽػانثه أر‪:‬‬
‫آڊ غا ټه ایى آڄيُچ ڈیڀویى غه اڊ زنه ا ٔ انسهى ز‪ ٝ‬وٌاذ‬
‫ڈأر‪ ،‬تایى ٸثوڂ ټٍو ټه وٌ اٸ ‪ ٫‬ؾيُ ایی ٕ ر ټ ه ٴٹ ‪ ٣‬وٌ‬
‫ز‪ٝ‬وٌ ڈا غوو واٌو وٌ قٹيٹر اڈٍ يؽ أر‪ .‬اید ڀٵساٌ‪ ٜ‬كيف‬
‫أر‪ .‬ڄی ایى آڄيُچ ی ٻ ‪ٍ٤‬ٴ ه ٌای ڈ یو ى زنه ا ی ٻ ٌ ی‬
‫ٸ‪١‬ایا ٌا ڈیتينى اتىا‪ ٪‬ؾيُ ایی ٌا ټ ه غ وو نىاٌن ى اَ انٕ اڊ‬
‫ڈیتينى‪ ،‬اڈا این‪٥‬وٌ نسيػه ڈیڀيٍو ټه ناٌظ اَ ي د ڈ ا يؽ ؾي ُ‬
‫غوو نىاٌو ( قاڂ آنٽه وٌتاٌ ى ياذ تاٌی ډيد ټ الچ ن وو ٌا‬
‫ٴٍاڈوٖ ڈیټنى‪ .‬چ) ایى آڄيُچ ٸسی اید أس٭ىاو ي نی ڈ ا ٌا تي اڊ‬
‫ڈیټنى ؤٌر ڈیڀویى‪ ،‬ڄی ڈ‪ ٝ‬ىاٶ زػٍت ی آڊ ٌا ڇ َی ٍ خ ا‬
‫ڈیڀًاٌو‪ ،‬ٴٹ‪ ٣‬اَ آڊ ‪ٍ٤‬ٲ نځا ڈیټنى‪.‬‬
‫ڈازٍیاڄيُچ ڈساٴيُیٽی نيُ وؾاٌ ؾنيد ا٘سثا ی أر زنها یٻ‬
‫ٌ ی ڈٕایڃ ٌا نځا ڈیټن ى غه اڊ ٌا ت ه ڈنُڄ هى ی ٻ ؤ سځا‬
‫ڈا٘ينی ڈیخنىاٌو‪.‬‬
‫ڈٽانيٻ غ وو واٌو ی ا ن ه؟ اڄثس ه! آی ا نٹ ٗ ڈهډ ی ٌا ت اَی‬
‫ڈیټنى یا نه؟ ٸ‪٥‬٭ا! خٓ وٌ ای د ٸٕ ډر ق ٷ ت هغان ة ڈازٍی اڄيُچ‬
‫ڈساٴيُیٽی أر ڄی آڊ غا ټه ډه ؾيُ ٌا ٴٹ‪ ٣‬قٍټر ڈٽ انيٽی‬
‫ڈیوانى ٌا ن‪٥‬ا ڈیٌ و‪ .‬ڈ٭ډوت ڈ ا أ س٭ىاو آڊ ٌا واٌی ڇ ټ ه ٍ‬
‫ؾيُی (اڈوٌ ا٘ ها‪ٌ )ٚ‬ا ی ٻ ‪ٍ٤‬ٴ ه تنځ ٍیڇ‪ .‬ٸس ی ٌاغ ‪ ٫‬ت ه‬
‫‪180‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ٌٴيٹی ٸ‪١‬ا ذ ڈیټنيڇ‪ ،‬تٍقٕة ‪٬‬اوذ یا اَ نيٽ ی ی ا اَ ت ىی ا‬


‫ڈیڀویيڇ‪ .‬قاڂ آڊ ټ ه تایٕ سی ای د ٍو ٌا غډ ‪ ٫‬ټ ٍو ڀٍن ه‬
‫٘نأایی ا ناٸ‪ ٛ‬نوا ى توو‪ .‬آڊ ٌٴيٷ ڈػډو‪ ٪‬اید و ‪ٜ‬ٵر أر‬
‫نثایى اینها زػُیه ٘ونى‪ .‬وٌ ٔيأر ‪٬‬څډی ٘يو ى ٸ‪ ١‬ا ذ ی ٻ‬
‫غانثه ڈنػٍ ته ز٭‪ٝ‬ة ڈٍاڈی ڈي‪ٙ‬وو‪ .‬تٍ ٴٍ‪ ٞ‬اڀٍ یٻ نٵٍ ڈه اڄٳ‬
‫ټه وٌ ٔاَڈانهاى اٌزػا‪٬‬ی أر تا ڈا ٌ تٍ ٘وو ا ٌا ٌ ی قٕاب‬
‫ٌ ثٍاڊ آڊ ٔاَڈاڊ ٸ‪١‬ا ذ ڈیټنيڇ‪ ،‬وٌ‪ٜ‬وٌزی ټه ڈډٽد أر ا‬
‫ٴٍوی تينوا تا٘ى ټه اَ قُب نوو ناٌا‪ ٠‬ی ‪ ٝ٬‬ثانی أ ر ڈ ا‬
‫نثایى ا ٌا ته ؾ‪ٙ‬ڇ خي‪ٙ‬وایاڊ اٌتاتاڊ ت ٌُپ تنځ ٍیڇ‪ .‬ډ يد ‪ ٤‬وٌ‬
‫أر ٸسی ٌاغ‪ ٫‬ته نوو اٌتاب ا ٴٽٍ ڈیټن يڇ‪ ،‬تای ى وانٕ ر ټ ه‬
‫زنٵٍ ڈا اَ ای‪ٙ‬اڊ ڈٍتو‪ ٢‬ته ٍ٘ای‪ ٣‬ټنونی غاڈ٭ه أر وٌ ٘ ٍای‪٣‬‬
‫اغسډا‪٬‬ی آینى اینها نيُ زكر زاضيٍ ٘ ٽڃ ٔ اَڈاڊ غاڈ٭ ه زٱيي ٍ‬
‫خيىا ڈیټننى (تایى ڈسوغه توو ټه ای د زٱيي ٍ نا٘ ی اَ اخوٌز ونيُچ‬
‫نثا٘ى‪ .‬چ) تا زوغه ته قىذ ‪٠‬ىید‪ ،‬ډ واٌ ڈ ا ن وا يڇ زوانٕ ر‬
‫غوانة اڈوٌ ٌا ڈالق‪ ٩‬ه ټن يڇ‪ .‬ڈ طال ن وا يڇ وی ى ټ ه ٴ الڊ ٴ ٍو‬
‫ٴا٘يٕر یٻ غنثهى ٴا٘يٕسی واٌو یٻ غنثهى ټاٌڀٍی‪ ،‬ی٭ن ی‬
‫نوو ا ؤسهوٖ ز‪١‬او أر‪ .‬آڊ ڀا وٌ ‪ٜ‬ىو تٍ ڈ یآی يڇ ت ىانيڇ‬
‫ټه ؾٍا ا ته اید ز‪ٙ‬ٽيالذ خيؤسه أر ته ‪٬‬ال تایى وی ى ؾ ٍا‬
‫نثایى ته آڊ غا تديون ىو‪ .‬ت ه ای د زٍزي ة ن وا يڇ زوانٕ ر‪ ،‬ت ى ڊ‬
‫ز٭‪ٝ‬ة ٸ‪١‬يه ٌا قالغی ټنيڇ‪ .‬خٓ ڈا تایى ته ‪ٍ٤‬یٷ وی اڄٽسيٽی ٍ‬
‫ؾيُی ٌا اَټڅيهى غهاذ ڈډٽنه تٌٍٔی ټنيڇ‪.‬‬
‫تٍای نسڇ ڈٹاڂ نسيػهڀي ٍی تای ى ڀٵ ر‪ :‬اڈ وٌ اَ آڊ غه ر‬
‫زٱييٍ ڈیټننى ټه ڈكسوی ‪٠‬ى نوو ٕسنى‪ .‬ا‪٠‬ىاو ت ا ڇ وٌغ ىاڂ‬
‫ٕسنى اَاید ټ‪ٙ‬ډٽ‪ٙ‬ها زٱييٍاذ قا‪ٜ‬ڃ ڈی٘وو تناتٍ اید زٱييٍ‬
‫زكوڂ ٌا قڃ اید ڈػاوڄه أر‪.‬‬
‫‪181‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫وٌ ڊ ٍٔڈایه ٌا اید ز‪١‬او ٴٍا ڀٍٴسه أر ټه خٍ ڄساٌیا تٍ ‪٬‬څيه‬


‫توٌِ اَی تػنځى اید غىاڂ ڈوغة زٱييٍ ڈی٘وو وٌ نسيػه ت ٍای‬
‫نسڇ ٰایڅه‪ ،‬زكوڂ غاڈ٭هى ٔ ٍڈایهواٌی ت ه غاڈ٭ هى ٔؤياڄيٕ سی‬
‫اغثاٌی أر‪ .‬آڊ غا ټه ز‪١‬او تا٘ى زكوڂ قٍټر ٸ‪٥‬٭ی أر‪.‬‬
‫ز‪١‬او ‪٬‬ثاٌزٕر اَنٵی اضثاذ ڈٍقڅهى ٔوچ‪ ،‬یا نٵی وٌ نٵ ی‪،‬‬
‫ډاڊ ٌا قڃ ٸ‪١‬ایأر‪َ ،‬یٍا وٌ اید ڈٍقڅه قٹانير ز‪١‬او ته اضثاذ‬
‫ڈیٌٔى‪.‬‬
‫خٓ ڈ یز واڊ ڀٵ ر‪٬ :‬څ وچ ٍی ٻ ٌ٘ سهى ن وو ٌا ڈ‪٥‬اڄ٭ ه‬
‫ڈیټنى ڄی ویاڄٽسيٻ زكوتذ ټڅی اڈوٌ ٌا تٌٍٔی ڈینډایى‪.‬‬
‫انځڅٓ ڈیڀویى‪« :‬ویاڄٽسيٻ ‪٬‬ثاٌزٕر اَ ‪٬‬څڇ ټڅیزٍید زكوڂ‬
‫ٸوانيد» («ڄوو یٻ ٴوئٍ تال»)‬

‫اید ټساتها ٌا تهوانيى‪:‬‬


‫انځڅٓ‪« :‬آنسی و ٌینٿ» (ٴ‪ٝ‬ڃ ویاڄٽسيٻ نٵی وٌ نٵی)‪.‬‬
‫ڄنيد‪« :‬ټاٌڂ ڈاٌټٓ ا‪ٜ‬وڂ ‪٬‬ٹایى ا » (ٸٕډر ویاڄٽسيٻ)‪.‬‬
‫‪182‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ٴ‪ٝ‬ڃ خنػڇ‬

‫لبًَى چْبرم‪ :‬تجذیل وویّت ثِ ویفیت‬

‫‪ ١5‬ا‪ٜ‬القاذ (ٌٴوٌچ) یا انٹالب؟‬


‫اڄٳ‪ ،‬أسىتڂ ٔيأی‬
‫ب‪ ،‬أسىتڂ ٴڅٕٵی‬
‫ظ‪ ،‬أسىتڂ ‪٬‬څډی‬
‫‪ ١١‬ڈازٍیاڄيُچ زاٌیهی‬
‫‪ ١9‬زاٌیم ؾځونه زوغيه ڈی٘وو؟‬
‫‪ ١٩‬زاٌیم ڈك‪ٝ‬وڂ انٕاڊ أر‬

‫خيٗ اَ آڊ ټه تٕسځی ویاڄٽسيٻ ت ا ز اٌیم ڈ‪٥‬اڄ٭ ه ٘ وو‪ ،‬تَچ‬


‫أر آنٍید ٸانوڊ ویاڄٽسيٻ ٌا ت‪ٙ‬نأيڇ‪.‬‬
‫خٓ اَ ڈ‪٥‬اڄ٭ازی ټه وٌ ڈو‪٠‬و‪ ٪‬نٵی وٌ نٵی قىذ ‪ ٠‬ىید‬
‫ټٍویڇ اید ٸانوڊ ته ن‪ ٍ٩‬ڈا آٔاڊ ڈیآیى‪ .‬اید غا ڇ‪ ،‬ڈط ڃ ډي‪ ٙ‬ه‪،‬‬
‫ڈ‪٥‬څة ٌا تا ؾنى ڈطاڂ ٍ٘ ‪ ٪‬ڈیټنيڇ‪.‬‬

‫‪ ١٠‬اصالحبت یب اًمالة؟‬
‫وٌ ڈوٌو ڈثاقص اغسډا‪٬‬ی ڀٵسه ڈی٘وو‪ ،‬آیا ته ا‪ٜ‬القاذ تای ى‬
‫ؤر َو یا ته انٹالب؟ تكص ڈ ی٘ وو ټ ه ت ٍای زث ىیڃ قٽوڈ ر‬
‫ٍٔڈایهواٌی ته ٔؤياڄيٕسی ٌٔيىڊ ته ىٲ‪ ،‬ا‪ ٜ‬القاذ ڈ ىا چ‬
‫ټاٴی أر یا آڊ ټه زٱييٍ ناڀهانی (انٹالب) تَچ أر؟‬
‫وٌ تٍات ٍ ای د ڈٕ څه آڊ ؾ ه ٌا ټ ه اټن وڊ آڈ ونسيڇ تي او‬
‫‪183‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ڈیآ ٌیڇ‪ ٍ :‬زٱييٍ زثىیڅی ڈك‪ٝ‬وڂ غنٿ ٸوای ڈه اڄٳ أ ر‪.‬‬


‫‪٬‬څر زٽاڈڃ ٍ ؾيُ غوو ز‪١‬او وانڅی آڊ أر َی ٍا ٍ ؾي ُی‬
‫‪٬‬ثاٌذ أر اَ یٻ اقى ڈس‪١‬او‪ .‬غىاڂ ا‪٠‬ىاو زٱييٍ اڈ وٌ ٌا اَ‬
‫ڈهاڄٳ آنها ڈیزواڊ ٘نانر‪ .‬آیا اید زٱييٍ زثىیڃ ؾځونه ‪ٜ‬وٌذ‬
‫ڈیڀيٍو؟ اید ڈٕاڄهى زاَ ایٕر ټه ڈا تایى تٌٍٔی ټنيڇ‪.‬‬
‫ڈیزواڊ ٴٽٍ ټٍو ټه اید زٱييٍ ٌٴسه ٌٴس ه ؤ ر ڈ یو ى‪.‬‬
‫ٔية ټاڂ ټه ته ٔية ٌٔيى زثىیڃ ڈی٘وو تا یٻ ٌویٳ زٱييٍاذ‬
‫ټوؾٻ غڅو ڈیٌ و‪.‬‬
‫تٕياٌی اَ ڈٍوچ ڀډ اڊ ڈ یټنن ى ټ ه غاڈ٭ ه ټ ڇ ټ ڇ ‪ ٬‬و‪ٞ‬‬
‫ڈی٘وو زٱييٍ غاڈ٭هى ٍٔڈایهواٌی ته ٔؤياڄيٕسی‪ ،‬قا‪ٜ‬ڃ غډ ‪٫‬‬
‫ی ٻ ڈ‪ ٙ‬ر زٱيي ٍاذ غُئ ی أ ر‪ .‬ای د زٱيي ٍاذ غُئ ی ډ اڊ‬
‫ا‪ ٜ‬القازی أ ر ټ ه ٌ ی ڇ ٌٴس ه ڈ ا ٌا ت ه ڈٍقڅ هى غاڈ٭ هى‬
‫ٔؤياڄيٕسی ڈیٌٔانى‪.‬‬
‫اید ز وٌی (ٴٍ‪٠‬يه أسىتڄی) ډاڊ أر ټ ه تن اچ ٌٴ وٌڈيُچ‬
‫(ا‪ٜ‬الـ ‪٤‬څثی) نوانى ڈی٘وو‪ .‬ټٕانی ټه ‪ٍ٤‬ٴ ىاٌ ؾن يد ٌ ٘ ی‬
‫تا٘نى‪ٌ ،‬ٴوٌڈيٕر ناچ واٌن ى ی٭ن ی ا‪ ٜ‬الـ ‪٤‬څ ة‪ ،‬تای ى وٌ ن‪ٍ ٩‬‬
‫وا٘ر ټه اید غډا‪٬‬ر ٴٽٍ ڈیټننى ٴٹ‪ ٣‬ا‪ٜ‬القاذ ټاٴی أر‪،‬‬
‫ڈػډو‪ ٪‬اید ا‪ٜ‬القاذ أر ټه ته ‪٤‬وٌ ڈكٕؤ ی غاڈ٭ ه ٌا زٱيي ٍ‬
‫ڈیو ى‪ .‬تثينيڇ ټه آیا اید او‪٬‬ا ؤٌر وٌ ڈیآیى؟‬
‫اڄٳ‪ ،‬أسىتڂ ٔيأی‬
‫اڀٍ ته ‪٬‬ډڅيازی ټه وٌ ٔایٍ ټ‪ٙ‬وٌ ا ٘ى زوغ ه ټن يڇ‪ ،‬وی ى‬
‫ڈی٘وو ٍټػا ټه وٌ ٌا ا‪ٜ‬القاذ ٸىچ ڀًا٘ سه ٘ ى ‪ ،‬ت ه نسيػ ه‬
‫نٍٔيى أر‪ .‬زٱييٍ ٘ٽڃ قٽوڈ ر ٔ ٍڈایهواٌی ت ه ٔؤياڄيٕ سی‬
‫انهىاچ ا‪ٜ‬وڂ ٍٔڈایهواٌی زنها وٌټ‪ٙ‬وٌ ازك او غډ ا يٍ ٘ وٌ ی‬
‫ٔؤياڄيٕسی‪ٜ ،‬وٌذ ڀٍٴسه أر‪ .‬ڈیوانيڇ ټه اید زٱييٍ ڈك‪ ٝ‬وڂ‬
‫‪184‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫‪98‬‬
‫نسيػهى انٹالب أر‪.‬‬ ‫ا‪ٜ‬القاذ زىٌیػی نثوو‬
‫ب‪ ،‬أسىتڂ ٴڅٕٵی‬
‫آیا ته ‪٤‬وٌ ټڅی‪ ،‬زٱييٍ ٘ٽڃ اڈوٌ نسيػهى زٱييٍاذ غُئی أر‬
‫اَ ا‪ٜ‬القاذ ته غوو ڈیآیى؟‬
‫تاَ ڇ ته اٸ٭ي اذ ڈ ینځ ٍیڇ‪ٍ ،‬ڀ ا زٱيي ٍاذ زك وتذ ٌا‬
‫تٌٍٔی ټنيڇ‪ ،‬ڈیتينيڇ ټه زا تی نهایر اواڈه نىاٌو‪ ،‬ڈىا چ نيٕر‪.‬‬
‫ڄك‪٩‬هاى ڈئٍى ټه ته غای زٱيي ٍاذ غُئ ی زٱيي ٍ ت ا ی ٻ غه ٗ‬
‫ناڀهانی ‪ٜ‬وٌذ ڈیڀيٍو‪.‬‬
‫َڈيد ٌا ڈطاڂ ڈیَنيڇ‪ .‬وٌ اید غا ڈالق‪٩‬ه ڈی٘وو ټه ؾنىی ت ه‬
‫ؾنى زٱييٍازی‪ ،‬ناڀهانی ته ‪ٜ‬وٌذ قاوضه وٌ ڈیآی ى‪ .‬وٌ و ٌ اى‬
‫ټه تناچ ٸثڃ اَ زاٌیم ڈ٭ٍ ٲ أر‪ ،‬ڈٍقڅهایٕر تن اچ ‪ ٘ ٍ ٝ٬‬ٽاٌ‬
‫ټ ه وٌ آڊ ڈ ٍوچ قيوانه ا ٌا ٘ ٽاٌ ڈ یټٍون ى خؤس‪ ٙ‬اڊ ٌا‬
‫ڈیخو٘يىنى ڀو٘س‪ٙ‬اڊ ٌا ڈینوٌونى‪.‬‬
‫ټڇ ټڇ‪ ،‬وٌ ٔ‪٥‬ف َڈيد زٱييٍازی قا‪ٜ‬ڃ ڈی٘وو و ٌ اى ټ ه‬
‫وٌ زوٌاذ تناچ ‪٤‬وٴاڊ نوـ وٌ ‪٬‬څوچ تناچ و ٌ ى تاٌاڊ اى ٔيالتی‬
‫ڈ٭ٍ ٲ أر زډىڊ ‪٘ ٍٝ٬‬ٽاٌ ٌا نٍاب ڈیټنى‪ .‬تاٸيډانى ى ڈٍوچ‬
‫آڊ َڈاڊ ته ٰاٌ ا خنا ن ى ٘ ى ن و‪َ ٪‬ن ىڀی آنه ا ټ اڈال زٱيي ٍ‬
‫ڈیټنى‪.‬‬
‫ڈیتينيڇ ټه َڈيد زډىڊ وؾاٌ ی ٻ زٱيي ٍ زك وڂ ناڀه انی‬
‫ڈی٘وو ټه اَ قواوش ‪٤‬ثي٭ی َڈيد نا٘ی ٘ى أر‪.‬‬
‫وٌ ز اٌیم اغسډا‪ ٬‬اذ ني ُ زٱيي ٍاذ زن ى ناڀه انی (انٹ الب)‬
‫ڈ‪ٙ‬ا ى ڈیڀٍوو‪.‬‬
‫اڈٍ َ قسی ټٕانی ټه اَ ویاڄٽسيٻ تیا‪٤‬ال‪ٕ ٪‬سنى ڈیوانن ى‬
‫ټه وٌ زاٌیم زكوتذ ٘ىیىی ته ٸو‪ ٪‬خيؤسه أر ڄ ی ز ا ٸ ٍڊ‬
‫ػى ڇ ز‪ٝ‬وٌ ڈی٘ى ټه «‪٤‬ثي٭ر غهٗ نىاٌو» نډیغهى‪ .‬ټٕ ی‬
‫‪185‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫نډینوأر وٌ ونثاڄهى زٱييٍاذ‪ ،‬غهٗ ٌا ڈالق‪٩‬ه ټنى ڄی ‪٬‬څ وچ‬


‫غىیى ن‪ٙ‬اڊ واو ټه وٌ ټڅيهى اڈوٌ زكوتذ ت ه ‪ ٤‬وٌ ناڀه انی ٴ ٍا‬
‫ڈیٌٔى‪.‬‬
‫اڈٍ َ‪ ،‬آنهایی ټه اید زكوتذ زنى ٌا نډیزواننى انٽ اٌ ټنن ى‪،‬‬
‫آڊ ٌا ته ز‪ٝ‬اوٴاذ قواوش‪ ،‬ز٭ثيٍ ڈیټننى‪ ،‬قاوضه آڊ ؾيُیٕ ر‬
‫ټه ڇ اڈٽاڊ ٸو‪ ٪‬واٌو ڇ ڈډٽد أر ٌل نى ى‪.‬‬
‫ایناڊ انٹالتهاى زاٌیم ت‪ٍٙ‬ی ٌا اید ‪ ٤‬وٌ زوغي ه ڈ یټنن ى ټ ه‬
‫«اینها ‪٬‬ثاٌزنى اَ قواوش»‪.‬‬
‫ڈطال اَ نٹ‪٥‬ه ن‪ ٍ٩‬زاٌیم ٴٍانٕه‪ٔ ،‬ٹو‪ ٢‬ڄوئی ٘انُو ڇ انٹالب‬
‫ټثيٍ ٌا ڈك‪ٝ‬وڂ تیټٵایسی تی‪٠ٍ٬‬ځی ڄوئی ٘انُو ڇ ڈیواننى‬
‫او‪٬‬ا ڈیټننى ټه ٍڀا ا ڈٍوی تا اٸسىاٌ ڈیتوو انٹ الب ‪ ٜ‬وٌذ‬
‫نډیڀٍٴر قسی ڈیڀوینى ټه ٍڀا وٌ اٌڊ نوٌوڊ ًٰایٗ ٌا‬
‫َیاو ‪٤‬وڂ نډیواو‪ ،‬زوٸيٳ نډی٘ى غٍیاڊ زاٌیم ‪ ٬‬و‪ ٞ‬ڈ ی٘ ى‪.‬‬
‫‪.99‬‬
‫خٓ انٹالب ٴٍانٕه ز‪ٝ‬اوٴی أر‬
‫ویاڄٽسيٻ تٍ ‪٬‬ٽ ٓ‪ ،‬آڀ ا أ ر ټ ه انٹ الب غث ٍی أ ر‪.‬‬
‫زٱيي ٍاذ ڈ ىا چ ڀون اڀونی غ وو واٌو ټ ه ٸس ی ت ا ڇ غډ ‪٫‬‬
‫ڈی٘وو‪ ،‬ڈوغة انٹالب ڈی٘وو‪.‬‬
‫ظ‪ ،‬أسىتڂ ‪٬‬څډی‬
‫آب ٌا ڈطاڂ ڈیآ ٌیڇ‪ .‬ٸسی وٌغهى قٍاٌذ ٌا اَ ‪ٜ‬ٵٍ تي‪ٙ‬سٍ‬
‫ټٍو ت ه و ‪ ٔ ،‬ه ز ا ن وو ‪ ٙ‬ر وٌغ ه ت ات تث ٍیڇ‪ ،‬زٱيي ٍاذ‬
‫زىٌیػی ڈسنا ب أر‪ ،‬ڄی آیا زا تينهایر ڈیزواڊ تىید زٍزي ة‬
‫تات ٌٴر؟ زا نو و نه وٌغه ڇ تات ڈیٌ یڇ‪ ،‬اڈا ته ‪ٜ‬ى ټه ٌٔيىیڇ‬
‫زٱييٍی زنى آنی ‪ٜ‬وٌذ ڈیڀيٍو‪ .‬آب ته تهاٌزثىیڃ ڈی٘وو‪.‬‬
‫اڀٍ اَ ‪ 99‬وٌغه تٍڀ ٍویڇ ز ا ت ه ی ٻ تٍٔ يڇ ای د ني ُ زٱيي ٍ‬
‫زىٌیػی ڈىا چ أر ڄی تاَ نډیزوانيڇ ته اید زٍزية زا تينهای ر‬
‫‪186‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫خایيد تٍ یڇ‪َ ،‬یٍا ته ‪ٜ‬ٵٍ ټه تٍٔيڇ آب ته ٘ٽڃ یم وٌ ڈیآیى‪.‬‬


‫آب اَ یٻ وٌغه قٍاٌذ زا نوو نه وٌغه ډواٌ آب أر‪.‬‬
‫زنها ا‪٬‬سىاڂ آڊ زٵا ذ ڈی ټنى‪ .‬اید زٱييٍ ٌا ټډّی ڈ یڀوین ى وٌ‬
‫تٍاتٍ «ڈٹىاٌ» أر‪ .‬ڈطال ڀٵسه ڈی٘ وو‪« :‬ؾ ه ڈٹ ىاٌ ق ٍاٌذ وٌ‬
‫آب ينيٍ ٘ى » آب ټه ته یم یا تهاٌ زثىیڃ ڈ یڀ ٍوو‪ ،‬نسيػ هى‬
‫زٱييٍ ټډی أر ټه ته زٱييٍ ټيٵی انػاڈيى أر‪ .‬ای د ویځ ٍ آب‬
‫(ڈای‪ )٫‬نيٕر‪ ،‬یا یم (غاڈى) أر یا تهاٌ‪.‬‬
‫زا آڊ غا ټه ‪٤‬ثي٭رِ ؾيُی زٱييٍ نياٴسه أر‪ ،‬زٱييٍاذ آڊ ټډّی‬
‫أ ر (آب ز ا ٸس ی ڈ ای‪ ٫‬أ ر‪ ،‬زنه ا وٌغ ه ق ٍاٌذ آڊ زٱيي ٍ‬
‫ڈیټنى) ڄی ٸسی ؾناڊ زٱييٍ ټنى ټه ‪٤‬ثي٭ ر آڊ ‪ ٬‬و‪ ٞ‬ؾي ُ‬
‫ویځٍی ٘وو‪ ،‬آڊ ٸر زٱييٍ ټيٵی نوا ى توو‪.‬‬
‫تناتٍ اید ڈ‪ٙ‬هوو أر ټه زٽاڈڃ ټډّی نډ یزوان ى ډي‪ ٙ‬ه ز ا‬
‫تینهایر اواڈه خيىا ټنى ٔ ٍ انػ اچ ت ه ی ٻ زٱيي ٍ ټيٵ ی ڈث ىڂ‬
‫ڈی٘وو‪ .‬ټډّير ته ټيٵير زث ىیڃ ڈ یڀ ٍوو‪ .‬ای د ٸ انوڊ ‪٬‬ډ وڈی‬
‫أر‪ ،‬ڄی ډاڊ ‪٤‬وٌ ټه ٸثالً زو‪ٜ‬يه ٘ى نډیتایى زنها خای تنى ای د‬
‫ٴٍڈوڂ ڈ‪٥‬څٷ توو‪ .‬وٌټساب آنسی و ٌینٿ انځڅٓ‪ ،‬ٴ‪ٝ‬څی أ ر ت ه‬
‫‪٬‬نواڊ «ویاڄٽسيٻ‪ ،‬ټډيّر ټيٵير» وٌ آنػا اڈطڅهى تٕياٌی أر‬
‫وایٍ تٍ اید ټه ٍ ؾيُی ڈاننى ‪٬‬څوچ ‪٤‬ثي٭ی قٹانير ای د ٸ انوڊ ٌا‬
‫ضاتر ڈیټنى ټه‪« :‬زٱييٍ ټډّی وٌ ڈٍقڅهى ڈ٭ينی ناڀه اڊ ت ه ی ٻ‬
‫زٱييٍ ټيٵی زثىیڃ ڈی٘وو‪».‬‬
‫ڈطاڂ غىیىی وٌ غڅى ‪ ٙ‬سڇ وای ٍ اڄډ٭ اٌٲ ٴٍانٕ ه ز إڄيٳ ‪.‬‬
‫اڄوڊ ‪َ Wallon‬و ٘ ى أ ر ټ ه ت ه انځڅ ٓ زإٔ ی ڈ ی ټن ى‪:‬‬
‫«نيٍ ی ‪ٝ٬‬ثی یٻ ‪٤‬ٵڃ ٸسی غډ‪٘ ٫‬ى ا ٌا ته ننى ڈ یان ىاَو‪،‬‬
‫اڈ ا اڀ ٍ ډؿن اڊ َی اوزٍ ٘ وو‪ ،‬نن ى ت ه ڀٍی ه َاٌی زث ىیڃ‬
‫ڈیڀٍوو‪ ،‬ته اید غهر ٸسی ټووټ اڊ ‪ ٝ٬‬ثانی ٕ سنى نن ى ى‬
‫‪187‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫٘ىیى ڈیټننى‪ ،‬تاتنٍ ته ڀٍیه ڈیاٴسنى‪».‬‬


‫آنٍید ڈطاڂ ٌا ڇ تٍای ٴهڇ ‪٬‬ډيٷ ڈ‪٥‬څة ڈیآ ٌی ڇ‪ .‬ټٕ ی ٌا‬
‫وٌ ن‪ ٍ٩‬تځيٍیى ټه وٌ انسهاتاذ ڈ٭ينی ټانىیىا ٘ى أر‪ ،‬اڀٍ تٍای‬
‫قایُ ٘ىڊ اټطٍیر‪ٌ ٩1١١ ،‬ای تَچ تا٘ى‪ ،‬ټٕی ټه واٌای ‪٩٩99‬‬
‫ٌای ڇ ٘وو انسهاب نډی٘ وو ډ اڊ ټانىی ىی ټ ه ت وو‪ ،‬ت اٸی‬
‫ڈیڈانى‪ .‬اڈا اڀٍ یٻ ٌای ا‪٠‬اٴه ٘وو‪ ،‬ای د زٱيي ٍ ټډّ ی ت ه ټيٵ ی‬
‫زثىیڃ ڈی٘ وو‪ ،‬ی٭ن ی ټٕ ی ټ ه ټانىی ى ت وو وٌ ای د ڈٍقڅ ه ت ه‬
‫نډاینىڀی ڈیٌٔى‪.‬‬
‫اید ٸانوڊ‪ ،‬ڈٕ څهى ا‪ٜ‬القاذ انٹالب ٌا تٍای ڈا قڃ ڈیټنى‪.‬‬
‫ٌٴوٌڈيٕسها ته ڈا ڈیڀوینى‪٘« :‬ډا ته ٍٔاٮ ؾيُ ای ٰيٍ ڈډٽنی‬
‫ڈیٌ یى ټه ته ‪٬‬هى ى قواوش ڀًا٘سه ٘ى أر»‪ .‬ڄی اید ٸانوڊ‬
‫ته نوتی ٌ ٘د ڈیټنى ټه ؾه ټٕانی خی ٰيٍ ڈډٽ د ڈ یڀٍون ى!‬
‫زكٹيٷ ٴنوڈنهاى (نډُوو یا خىیى ) ‪٤‬ثي٭ی ‪٬‬څډی ته ڈا ن‪ٙ‬اڊ ڈیو ى‬
‫ټه زٱييٍاذ ډي‪ٙ‬ه ڈىا چ نيٕسنى وٌ ڄك‪٩‬هى ڈ٭ين ی ت ه زٱيي ٍاذ‬
‫زنى ناڀهانی ڈثىڂ ڈي‪ٙ‬ونى‪.‬‬
‫خٓ ڈیزواڊ خٍٔيى‪ ،‬وٌ اید زٱييٍاذ ناڀهانی‪ ،‬ڈا ؾ ه نٹ‪ ٙ‬ی ٌا‬
‫ته ‪٬‬هى واٌیڇ؟‬
‫ڈا ته ٔيڅهى ز‪٥‬ثيٷ ویاڄٽسيٻ تا زاٌیم ت ه ای د خٍٔ ٗ خأ م‬
‫واو ڈٕ څه ٌا تٕ‪ ٣‬ڈیو يڇ‪.‬‬
‫اینػا ڈا وٌ آٔسانهى ٸٕډر ڈ٭سثٍ ڈازٍی اڄيُچ ویاڄٽسي ٻ ٸ ٍاٌ‬
‫ڀٍٴسهایڇ‪.‬‬

‫‪ ١٠‬هبتریبلیسم تبریخی‬
‫ڈن‪ ٩‬وٌ اَ ڈازٍی اڄيُچ ز اٌیهی ؾيٕ ر؟ ق ات ټ ه ت ه ڈٵه وچ‬
‫ویاڄٽسيٻ آ٘نا ٘ى ایڇ‪ ،‬ڈیزواڊ ٴهډيى ټه ڈازٍیاڄيُچ زاٌیهی ٴٹ‪٣‬‬
‫‪188‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫‪٬‬ثاٌزٕر اَ ان‪٥‬ثاٶ ڈازٍیاڄيُچ تا غاڈ٭هى ت‪ٍٙ‬ی‪.‬‬


‫تٍای وٌٺ ‪ٜ‬كيف اید ڈ‪٥‬څة‪ ،‬تایٕسی ٌ ٘د ټ ٍو ټ ه ز اٌیم‬
‫ؾيٕر؟‬
‫ٍٰ‪ ٞ‬اَ زاٌیم‪ ،‬ډاڊ زٱييٍاذ زكوتزی أر ټه وٌ غاڈ٭ ه‬
‫تٍ َ ټٍو أر‪ .‬غاڈ٭ه واٌای زاٌیم أ ر خيؤ سه زك وڂ خي ىا‬
‫ڈیټنى قواوش ‪٬‬ىیى اى ٌا ته غوو ڈیآ ٌو‪ .‬اید غا اید ڈٕ څه‬
‫خيٗ ڈیآیى ټه وٌ ‪ٜ‬وٌزی ټه غاڈ٭ ه وٌ ز اٌیم ن وو ؤ سهوٖ‬
‫زٱييٍاذ أر‪ ،‬اید زٱييٍاذ اَ ټػا خىیى ڈیآیى؟‬

‫‪ ١٠‬تبریخ چگًَِ تَجیِ هیؼَد؟‬


‫ٍټٓ اَ نوو ڈیخٍٔى‪« :‬ؾٍا غنځها زٽٍاٌ ڈی٘ وو؟ انٕ اڊ‬
‫تایى تسوانى وٌ‪ٜ‬څف ‪ٜ‬ٵا تٍٕ تٍو!»‬
‫وٌ تٍاتٍ اید خٍٔ‪ٙ‬ها ڈا غواتهاى ڈازٍیاڄيٕسی واٌیڇ‪.‬‬
‫وٌ ن‪ ٍ٩‬یٻ نٵٍ ٌ قانی‪ ،‬غن ٿ ن‪ ٙ‬ڇ نىا ن ىی أ ر‪ ،‬ای د‬
‫غواب ایى آڄيٕسی أر َیٍا تٍای ټ‪ ٙ‬ٳ ‪٬‬څ ر غن ٿ ؤ ر ت ه‬
‫واڈد نىا َو ڈی٘وو‪ .‬اید زوغيه غنٿ غنث ه ى ي ن ی ٌ ق ی‬
‫واٌو‪ .‬اید غا ٌ ـ ڈوغى زاٌیم ٘ډٍو ڈی٘وو‪.‬‬
‫ٔهد اَ نىا نى نيُ غنث هى ای ى آڄيٕ سی واٌو‪ .‬يسڅ ٍ ڇ وٌ‬
‫«نثٍوڈد» ڈیڀویى زاٌیم ټاٌ نىا نى أر نىا ٌا ٘ٽٍ ڈیټنى‬
‫ټه َاوڀا ا ٌا وٌ ڈٍَ ازٍیٗ ٸٍاٌ واو أر‪.‬‬
‫نىا ٌا ڈٕ وڂ زاٌیم ټٍوڊ‪ ،‬آٔاڊ ټٍوڊ ڈٕ څه أر‪ ،‬ت ه ای د‬
‫نكو ټه ؾوڊ اَ ؤر انٕاڊ ټاٌی ٔانسه نيٕر‪ ،‬ڈا نډ یز وانيڇ وٌ‬
‫ڈٹاتڃ غنٿ ټاٌی انػاچ و يڇ تایى زٕڅيڇ خيٗ آڈى تا٘يڇ‪.‬‬
‫آیا ڈا ڈیزوانيڇ تا ا‪ٜ‬وڂ ‪٬‬څډی زد ته ؾنيد أسىتڄهایی تى يڇ؟‬
‫آیا ‪ٜ‬كر اید ڀٵساٌ وٌ‪٬‬ډڃ ڇ ته اضثاذ ڈیٌٔى؟ ٍڀُ‪.‬‬
‫‪189‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫وٌ ڈوٌو اید تكص خ يٗ اَ ٍ ؾي ُ تای ى وانٕ ر ټ ه ز اٌیم‬


‫ٔانسهى نىا نى نيٕر‪ .‬تڅٽه ټاٌ انٕاڊ أر‪.‬‬
‫انٕاڊ ڈ یزوان ى وٌ ز اٌیم ڈ وضٍ تا٘ ى ڈ یزوان ى اَ غن ٿ‬
‫غڅوڀيٍی ته ‪٬‬ډڃ آ ٌو‪.‬‬

‫‪ ١٠‬تبریخ ظبختِى اًعبى اظت‬


‫انځڅٓ ڈیڀویى‪« :‬انٕاڊ زاٌیم نوو ٌا ڈیٔ اَو‪ٍ ،‬ټٓ ٍ‬
‫ٌ ٘ی ټه وٌ خيٗ ڀيٍو تا نوأر غىاڊ نوو ته ٔوی ىٲ‬
‫ڈه‪ٝ‬و‪ ٚ‬خيٗ ڈیٌ و‪٨ .‬هوٌ ډ يد نوأ سها ڈيڅه اى ڈس٭ ىو‬
‫ڀوناڀوڊ أر ټه خٓ اَ قٍټر ته غهاذ ڈهسڅٳ‪ ،‬ڈ‪ٙ‬ی زاٌیم ٌا‬
‫ته غوو ڈیآ ٌو‪ .‬تاڄنسيػه‪ ،‬زاٌیم ته نوأر ٴٍوی اٴٍاو ‪٬‬ىیى ى‬
‫غاڈ٭ه تٕسځی خي ىا ڈ یټن ى‪ .‬ڈي ڃ ت ه ٔ يڅهى ‪٬‬ا‪٤‬ٵ ه ان٭ٽ اْ‬
‫ڈ‪ٙ‬ه‪ ٛ‬ٸ‪٥‬٭ی ڈی٘وو‪ ،‬ڄی ا ٍڈهایی ټه ته نوتهى نوو ته ‪ ٤‬وٌ‬
‫ڈٕسٹيڇ ‪٬‬ا‪٤‬ٵه یا ان٭ٽاْ ٌا ڈ٭څوچ ڈیٔاَو‪ ،‬انوا‪ ٪‬ڈهسڅٳ واٌو‪....‬‬
‫تاَ ڈیزواڊ اَ نوو خٍٔيى آڊ ‪٬‬څڃ زاٌیهی ټ ه ت ه ٘ ٽڃ ڈك ٍٺ‬
‫ٴٽٍ انٕانی وٌ ڈیآیى تٍ َ ڈیټنى ټىاچ أر‪».‬‬
‫اید تياڊ انځڅٓ قاټی اَ آڊ أر ټه انٕاڊ ت ٍ قٕ ة زډای ڃ‬
‫نوو ‪٬‬ډڃ ڈیټنى اید زډایالذ غهر ڈ٭ينی نىاٌو! خٓ تایى وی ى‬
‫اید ‪٬‬ډڅياذ ؾه نٹ‪ٙ‬ی واٌو ٘ان‪ ٛ‬ؾه ؾيُی أر؟ ؾ ٍا اڈي اڂ‬
‫‪٬‬ډوچ ته یٻ غهر نډیٌ و؟ خاٌ اى اَ ایى آڄيٕسها ڇ ڈ یڀوین ى‬
‫ټه ‪٬‬ډڅياذ انٕاڊ ڈوغى زاٌیم أر اید ‪٬‬ډڅي اذ نا٘ ی اَ اڈي اڂ‬
‫اٴٍاو أر «ڈيڃ نوأر ڈا ٘ان‪٬ ٛ‬ډ ڃ ڈأ ر ڈي ڃ ڈ ا ت ه‬
‫اٴٽاٌ اقٕأاذ ڈا تٕسځی واٌو‪ .‬خٓ زٽاڈڃ (خي‪ٍٙ‬ٴر) َیٍید ته‬
‫ؤر ڈیآیى‪ :‬ٴٽٍ ڈيڃ ‪٬‬ډڃ تٍای زوغيه ‪٬‬ډڃ‪ ،‬غه ر ڈه اڄٳ‬
‫آڊ ټه ‪٬‬ثاٌذ أر اَ ٴٽٍ‪٬ ،‬څرِ ڈوغه ٘نانسه ڈی٘وو‪».‬‬
‫‪190‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫اینػا اید نٽسه ٌا ڀوُ٘و ڈیټنيڇ ټه ‪٬‬ډڃ ا٘ها‪ ٚ‬تٍغٕ سه‬


‫تٌُپ ا‪ٜ‬وڂ اٴٽاٌ آنها ٸاتڃ انٽاٌ نيٕر‪ ،‬ڄ ی ای د ڈٕ څه تای ى‬
‫ٌ ٘د ٘وو‪ .‬خي‪ٍٙ‬ٴر ٴٽٍ ته ڈيڃ ڈيڃ ت ه ‪٬‬ډ ڃ تي اڊ ای د ڈ‪٥‬څ ة‬
‫نيٕر‪ .‬اید ڈطڃ آڊ أر ټ ه ت٭‪ ١‬ی ا٘ ها‪ ٚ‬او‪ ٬‬ا ڈ یټنن ى ټ ه‬
‫ډٽ اٌاڊ ا (آنٕٽڅوخىیٕ سها) ت ا انس‪ ٙ‬اٌ‬ ‫وٌٸٍڊ ػى ڇ ویىٌ‬
‫ز وٌیهاى قٹوٶ انٕانی وٌ تيد ڈٍوچ ن‪ ٍٙ‬اید ڀون ه اٴٽ اٌ‪ ،‬ڈي ڃ‬
‫اٴٍاو ٌا زٍٰية غڅة ټٍونى زا آڊ ټه ای د زډ ایالذ ت ه انٹ الب‬
‫ڈنػٍ ٘ى‪ ،‬ډاڊ ‪٤‬وٌ ټه خهٗ ٘ىڊ اٴٽاٌ ڄنيد وٌ ٌ ٔيه ٌٰث ر‬
‫ڈٍوچ‪ ،‬انٹالب ته خا ټٍو اید ‪٤‬وٌ نسيػه ڈیڀيٍنى ټه اڀ ٍ اٴٽ اٌ‬
‫انٹالتی غوو نىا٘سه تا٘ى‪ ،‬انٹالب ڇ ‪ٜ‬وٌذ نډیڀيٍو‪ .‬اید ن‪ٍ٩‬یه‬
‫ڈى‪٬‬ی أر اٴٽاٌ خي‪ٙ‬وایاڊ تٌُپ ٸ و ى ڈكٍټ هى ز اٌیم أ ر‪.‬‬
‫اینها ٕسنى ټه زاٌیم ٌا ته غوو ڈیآ ٌنى‪.‬‬
‫ٌ َناڈ هى (آټٕ يوڊ ٴٍانٕ ُ) ٴٍڈ وڂ ڈ٭ٍ ٴ ی واٌو ټ ه‪:‬‬
‫«ٴٍانٕه ٌا ؾهڃ خاو٘ا ؤٌر ټٍو‪ ».‬ڈا ڈ یز وانيڇ ت ه ای د غډڅ ه‬
‫ڈ‪٥‬څة ‪ٜ‬كيكی ا‪٠‬اٴه ټنيڇ ‪« :‬اڈا ٘ا انی ټه ٴاٸى ٴٽٍ توو انى!»‪.‬‬
‫ڈازٍیاڄيُچ وٌاید تاٌ ؾه ن‪ٍ٩‬ی واٌو؟‬
‫ویىیڇ ټه تيد ڈازٍیاڄيُچ ٸٍڊ ػى ڇ ڈازٍیاڄيُچ غىیى‪ ،‬غه‬
‫ا٘سٍاٺ غوو نىاٌو‪ .‬اَ غډڅه آڊ ټه ڈازٍیاڄيُچ ٸ ىیډی وٌت اٌ ى‬
‫زاٌیم ز‪ٝ‬وٌی ایى آڄيٕسی وا٘سه أر‪.‬‬
‫انځڅٓ ڈ یڀوی ى‪« :‬ڈازٍی اڄيُچ ٔ اتٷ‪ ،‬ډ ه ؾي ُ ٌا تٍقٕ ة‬
‫ڈوغثاذ ‪٬‬ډڃ ڈیٔنػى‪ .‬ا٘ها‪ٌ ٚ‬ا تٍ قٕة ‪٬‬ډڃ ز اٌیهیاى ټ ه‬
‫انػاچ ڈیو نى‪ ،‬ته اٍ٘اٲ ٰيٍ ا٘ ٍاٲ زٹٕ يڇ ڈ یټن ى ڈ٭سٹ ى‬
‫أ ر ټٕ انی ټ ه اَ ا٘ ٍاٲ تا٘ نى‪ ،‬ڈٱث وڊ ڈ ی٘ ونى ٴٍی ة‬
‫ڈینوٌنى آنها ټه ٰيٍ اَ اٍ٘اٲ تا٘ نى ٴ ازف ڈ یڀٍون ى‪ .‬ت ٍای‬
‫ڈازٍیاڄيُچ ټهنه ؾنيد نسيػه ڈیڀيٍو ټه ڈ‪٥‬اڄ٭ هى ز اٌیم ؾي ُ تن ا‬
‫‪191‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ټننى ى ڈهډی ته ڈا نډیآڈوَو‪ .‬ا ڄيد ڈازٍیاڄيُچ‪ ،‬وٌ ٸٕډر ز اٌیم‬


‫ته ڈا ڇ ؾيُی نډ یآڈ وَو‪َ ،‬ی ٍا ټ ه ٸ وای ڈكٍټ هى ٴٽ ٍی ٌا‬
‫آنٍید ‪٬‬څڃ ڈیوانى قاڂ آڊ ټه تایٕسی خ‪ٙ‬ر آڊ ٌا ڇ تٌٍٔ ی‬
‫ټنى‪».‬‬
‫خٓ اڀٍ ته ‪٤‬وٌ خؤر ټنى ‪ ،‬ایى آڄيٕر تا٘يڇ ی ا ت ٍ ٴ ٍ‪ٞ‬‬
‫ڈازٍیاڄيٕر نيډه ټاٌ تا٘يڇ‪ ،‬اید ز وٌی ایى آڄيٕ سی ټ ه ڈالق‪ ٩‬ه‬
‫٘ى ته ا‪٥ٜ‬الـ وٌ ‪ٜ‬ىو زوغي ه ز اٌیم ڈ یتا٘ ى‪ ،‬ت ٍای ڈ ا يؽ‬
‫زوغيهی وٌ تٍنىاٌو‪َ ،‬یٍا تایى ویى ؾه ؾيُی ڈكٍٺ ‪٬‬ډڃ أ ر؟‬
‫آنها ڈیڀوینى ڈيڃ اٴٽاٌ‪ .‬اڈا ت ٍای ؾ ه ٴالٔ ٵهى ٸ ٍڊ ػ ى ڇ‬
‫ؾنيد ‪٬‬ٹایىی ٌا واٌا توونى؟ اڀٍ آنه ا ڈاٌټٕ يُچ ٌا ڇ ت ه ڈي اڊ‬
‫ڈیټ‪ٙ‬يىنى‪ ،‬ټٕی ته آنها ڀوٖ نډیټٍو َیٍا ڈٍوچ آڊ َڈاڊ ٘٭وٌ‬
‫وٌٺ آڊ ٌا ٴاٸى توونى‪ .‬زنها ‪٬‬ډڃ نيٕر ټه ڈوغة اٴٽاٌ ڈی٘ وو‬
‫تڅٽه تایى اید ‪٬‬ٹایى ٴهډيى ٘وو تناتٍ اید و ٌ اى ڈ٭ينی ٕ ر‬
‫ټه وٌ آڊ اٴٽاٌ ڈ٭ينی ته ټاٌ تٍو ڈی٘وو‪.‬‬
‫ڈا ډواٌ ڀٵسهایڇ ټه اٴٽ اٌ‪ ،‬ا ډي ر اٴ ٍی واٌو ڄ ی تای ى‬
‫تثينيڇ ټه اید اٴٽاٌ اَ ټػا خيىا ڈی٘وو‪.‬‬
‫خٓ تایى زكٹيٷ ټنيڇ ټه ‪٬‬څڅی ټه ڈوغة خيىا ٘ىڊ اٴٽ اٌ ڈ ا‬
‫ڈي‪ٙ‬وو ؾيٕر یا ت ه تي اڊ ویځ ٍ‪ ،‬تثين يڇ ٸ وای ڈكٍټ هى ز اٌیم‬
‫ټىاڈٕر؟‬
‫‪192‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫خٍٔ‪ٙ‬هاى آَڈای‪ٙ‬ی‬

‫ٴ‪ٝ‬ڃ ا ڂ‪:‬‬
‫‪ ١5‬ڈساٴيُیٻ اَ ټػا نا٘ی ٘ى أر؟‬
‫‪ ١١‬ویاڄٽسيٻ اَ ټػا ته غوو آڈى ؟‬
‫‪ ١9‬ؾ ٍا ؾځون ه ڈازٍی اڄيُچ ڈس اٴيُیٽی ت ه ڈازٍی اڄيُچ‬
‫ویاڄٽسيٽی زثىیڃ ٘ى؟‬
‫‪ ١٩‬اٌزثا‪ ٢‬ٴڅٕٵی ځڃ ڈاٌټٓ وٌ ؾه ٸٕډسهایی أر؟‬

‫ٴ‪ٝ‬ڃ و چ‪:‬‬
‫‪ ١5‬زٱييٍ ڈٽانيٽی ؾيٕر؟‬
‫‪ ١١‬ویاڄٽسيٻ زٱييٍاذ ٌا ؾځونه ڈیوانى؟‬

‫ٴ‪ٝ‬ڃ ٔوچ‪:‬‬
‫‪ ١5‬زٱييٍ ڈٽانيٽی ویاڄٽسيٽی ٌا ڈٹایٕه ټنيى‪.‬‬
‫‪ ١١‬زٽاڈڃ زاٌیهی ؾيٕر؟‬
‫‪ ١9‬ؾٍا ؾځونه اڈوٌ ته نووی نوو زٱييٍ ڈیټننى؟‬

‫ٴ‪ٝ‬ڃ ؾهاٌچ‪:‬‬
‫ویاڄٽسيٻ ٌا ؾځونه تایى ٴهډيى؟ (ؾځون ه تای ى ویاڄٽسي ٻ ٌا‬
‫ز٭ثيٍ ټٍو آڈونر؟)‬

‫ٴ‪ٝ‬ڃ خنػڇ‪:‬‬
‫ویاڄٽسيٻ ؾيٕر ٸوانيد آڊ ټىاچ أر؟‬
‫‪193‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ٸٕډر خنػڇ‬

‫ڈازٍیاڄيُچ زاٌیهی‬
‫‪194‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ٴ‪ٝ‬ڃ ا ڂ‬

‫لَای هحروِ تبریخ‬


‫‪ ١5‬ا٘سثا ن‪ٙ‬وو‬
‫‪« ١١‬ڈوغوو اغسډا‪٬‬ی» غىاڊ‬
‫‪ ١9‬ز وٌیهاى ایى آڄيٕسی‬
‫‪ « ١٩‬غوو اغسډا‪٬‬ی» ٍ٘ای‪َ ٣‬نىڀی‬
‫‪ ١1‬ڈثاٌَاذ ‪٤‬ثٹازی‪ ،‬ڈكٍٺ زاٌیم‬

‫اڀٍ اَ ڈا تدٍٔنى‪ ،‬اٴٽاٌ انٕاڊ َاو ى ؾيٕر‪ ،‬ناڀُیٍ ڈی٘ویڇ‬


‫وٌ ڈ‪٥‬اڄ٭ اذ ن وو ٴٽ ٍ َی او و ٌ ت ٍ یڇ‪ .‬ؾنانؿ ه ڈ ا ڇ ڈط ڃ‬
‫ڈازٍیاڄيٕسهاى ٸٍڊ ػى ڇ ټه ڈیڀٵسنى‪« :‬ٴٽٍ اَ ڈٱ ُ ڈ یز ٍا و‪،‬‬
‫ؾناڊ ټه ‪ٜ‬ٵٍا اَ غځٍ» تهوا يڇ أسىتڂ ټنيڇ تایى ته ای د ٔ واڂ‬
‫این‪٥‬وٌ غواب تځویيڇ ټه ؾوڊ ٌ اڊ ڈا ڈك‪ٝ‬وڂ ‪٤‬ثي٭ر أر‪ ،‬خٓ‬
‫ڈیزواڊ ڀٵر اٴٽاٌ ڈا ڇ نا٘ ی اَ ‪٤‬ثي٭ ر وڈ اٮ ڈأ ر‪ .‬ای د‬
‫غأر ټه نوا نى ڀٵر خٓ زاٌیم ٔانسهى ‪٬‬ډڃ اٴٍاوی أر ټه‬
‫ته نيٍ ی ڈيڃ نوو ټاٌڈیټننى‪ ،‬ؾوڊ اید ‪٬‬ډڅياذ نا٘ی اَ اٴٽاٌ‬
‫آنهأر خٓ ڈيسواڊ ڀٵر ټه زاٌیم ڈك‪ٝ‬وڂ ٴٽٍ اید اٴٍاو أ ر‪.‬‬
‫ڄی ټډی قو‪ٜ‬څه ټنيڇ!‬

‫‪ ١٠‬اؼتجبُ ًؽَد‬
‫ٍڀا ڈا تهوا يڇ انٹالب ټثيٍ ٴٍانٕه ٌا این‪٥‬وٌ زوغي ه ټن يڇ‬
‫ټه ته ټاٌ تٕسد اٴٽاٌ ٴالٔٵه ڈوغة انٹالب توو أر‪ ،‬اید زوغيه‬
‫‪195‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫تٕياٌ ڈكى و‪ ،‬ناٸ‪ ٛ‬اَ ڄكا‪٬ٌ ٦‬ایر ڈازٍیاڄيُچ ٰڅ‪ ٣‬نوا ى توو‪،‬‬
‫َیٍا آڊ ؾه ټه تایى ڈوٌو زوغه ٸٍاٌ ڀي ٍو آڊ أ ر ټ ه ؾځون ه‬
‫اٴٽاٌی ټه اَ ڈٱُ قٽډای آڊ ‪٬‬هى زٍا ٖ ټٍو وٌ ڈياڊ ز وو ى‬
‫ڈٍوچ ٌٔول یاٴر؟ ؾٍا ویىٌ زنها نثوو ټه اید قٍٴها ٌا ڈ یَو؟‬
‫ته ؾه وڄيڃ اَ ٸٍڊ ٘انُو ڇ ته ت٭ى‪ ،‬اټطٍی ر اٴٽ اٌ ‪٬‬ډ وڈی ؾن يد‬
‫آٌا ‪٬‬ٹایىی ٌا خًیٍٴسه توو؟ آیا ‪٬‬څر اید اڈٍ آڊ أر ټ ه ای د‬
‫ڈٱُ ا ڇ َڊ واٌای ٘ياٌ ای تٍاتٍ توو أر؟ نه اڄثسه وٌ اٴٽ اٌ‬
‫زٱييٍازی خىیى ڈيأیى ټه ته قػڇ ٍٔ اٌزثا‪ ٢‬نىاٌو‪.‬‬
‫اید زوغيه ټه اٴٽاٌ قا‪ٜ‬ڃ ڈٱُ أر ت ه ‪ ٜ‬وٌذ ‪ ٨‬ا ٍ ی ٻ‬
‫ز٭ٍیٳ ڈ اوی أ ر‪ .‬ٸس ی اَ ڈٱ ُ وی ىٌ ‪ ٜ‬كثر ڈ ی٘ وو‪ ،‬وٌ‬
‫قٹيٹر‪ ،‬ڈن‪٩‬وٌ ډاڊ اٴٽاٌی أر ټه اَ ڈٱُ ا زٍا ٖ ڈیټنى نه‬
‫نوو آڊ‪ ،‬اید ز وٌی ڈاوی ڈٱڅو‪ ٢‬نا‪ ٜ‬واتی أ ر ټ ه زډ ایالذ‬
‫ایى آڄيٕسی ٌا وٌ خٍو ى اٴٽاٌ ڈیڀنػانى‪.‬‬
‫تٍڀٍویڇ ته زٕڅٕڃ اید ڈ‪٥‬څة‪ :‬زاٌیم ‪٬‬ډڃ ڈيڃ اٴٽاٌ‪.‬‬
‫اٴٽاٌ واٌای یٻ ڈ٭نی یٻ نا‪ٜ‬ير ڈیتا٘ ى‪ .‬ڈ طال ‪٤‬ثٹ هى‬
‫ټاٌڀٍ تٍای اِڀوڊ ٔانسد ؤسځا ٍٔڈایهواٌی ڈثاٌَ ڈیټن ى‪.‬‬
‫اید ٴٽٍ ڈس٭څٷ ته ټاٌڀٍ ڈثاٌَ أر‪ .‬ت ىیهی أ ر ای د ټ اٌڀٍاڊ‬
‫ؾوڊ ڈٱُ واٌنى ڈیزواننى ته اید ٴٽٍ تيٵسنى‪ .‬اڈا ڈٱُ یٽی اَ ٍ٘ای‪٣‬‬
‫‪ٌ ٍ٠‬ی اید نو‪ ٪‬زٵٽٍ أر ڄی زنها ٍ٘‪ ٢‬ټاٴی نډیزوانى تا٘ ى‪.‬‬
‫ڈٱُ ‪٬‬اڈڃ اٴٽاٌ أر‪ ،‬اڈا ‪٬‬څر غووی اٴٽاٌ نيٕر‪ .‬ؾٍا اید ٴٽ ٍ‬
‫ته ڈٱُ ڈیٌٔى ڄی آڊ ویځٍی نه؟‬
‫« ٍآنؿه انٕاڊ ٌا تٍ انځيُو ناؾاٌ تایٕسی ته ڈٱُ ٌٔيى تا٘ ى‪،‬‬
‫ڈنسها ٘ٽڅی ټه آڊ اڈٍ وٌ ڈٱُ خيىا ڈیټنى تيٗ اَ ٍ ؾيُ تٕسه ت ه‬
‫‪٩١‬‬
‫ٍ٘ای‪َ ٣‬نىڀی أر‪».‬‬
‫خٓ ڈ یتين يڇ ڈا ي ر اٴٽ اٌ ؾيٕ ر؟ ٴٽ ٍ اِڀ وڊ ٔ انسد‬
‫‪196‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ٍٔڈایهواٌی اَ ټػا ته ڈٱُ ٌا ڈییاتى؟‬

‫‪«١٠‬هَجَد اجتوبػی» ٍ ٍجذاى‬


‫ڈ یوان يڇ ټ ه اٴٽ اٌ ڈ ا ان٭ٽ اْ اڈ وٌ ڈوغ وواذ أ ر‪،‬‬
‫ڈٹا‪ٜ‬ىی ڇ ټه وٌ نهاو اٴٽاٌ ڈا غ وو واٌو ان٭ٽ اْ ډ اڊ اڈ وٌ‬
‫أر‪ .‬اید اڈوٌ ټىاچ أر؟‬
‫تٍای غواتځویی ای د ٔ واڂ‪ ،‬تای ى وی ى انٕ اڊ وٌټػأ ر‬
‫اٴٽاٌٖ وٌټػا تٍ َ ڈیټنى‪ .‬اڈٍ َ ڈ‪ٙ‬ا ى ڈی٘وو ټه انٕاڊ وٌ‬
‫ٍ٘ای‪ ٣‬اغسډا‪٬‬ی ٍٔڈایهواٌی َیٕر ڈیټنى اٴٽاٌ انٕ انی نا٘ ی‬
‫اَ ډيد غاڈ٭ه أر‪.‬‬
‫«اید غىاڊ اٴٍاو نيٕ ر ټ ه ٘ ان‪ ٛ‬غ وو آنهأ ر تڅٽ ه‬
‫‪٩5‬‬
‫غوو اغسډا‪٬‬ی آنهأر ټه ڈوغى غىاڊ ای‪ٙ‬اڊ أر»‬
‫وٌ اید ز٭ٍیٳ ڈن‪٩‬وٌ ڈاٌټٓ اَ « غوو» ډاڊ انٕ اڊ أ ر‪،‬‬
‫ڈن‪٩‬وٌٖ ڈا ٕسيڇ « غىاڊ» ‪٬‬ثاٌذ أر اَ ؾيُی ټه ڈ ا ٴٽ ٍ‬
‫ڈیټنيڇ ؾيُی ټه ڈا ڈینوا يڇ‪ .‬ڈ٭ډوت ڀٵسه ڈی٘ وو ڈ ا ت ٍای‬
‫آڊ آٌَ یی ټه وٌ وڂ غاڊ نهٵسه أر ڈثاٌَ ڈیټن يڇ ؾن يد‬
‫نسيػ ه ڈ یڀيٍن ى ټ ه غ ىاڊ ڈ ا تا‪ ٬‬ص غ وو ڈأ ر ؾ وڊ‬
‫ٴٽٍڈیټنيڇ‪ ،‬تناتٍ اید ‪٬‬ډڃ اٸىاچ ڈیټنيڇ ‪٬‬ډڅی ڈ یټن يڇ ټ ه‬
‫ڈسنأة تا نوأر ڈا تا٘ى‪ .‬اید نو‪ ٪‬أسىتڂ ټاڈال ا٘سثا أر َیٍا‬
‫وٌ قٹيٹر غوو اغسډا‪٬‬ی أر ټه ڈوغى غىاڊ ڈأر‪.‬‬
‫یٻ « غوو» خٍ ڄساٌیایی واٌای زٵٽٍ ټاٌڀٍی أر ی ٻ‬
‫« غوو» توٌِ ا واٌای زٵٽٍ توٌِ اَیی (ت٭ى نوا يڇ ویى ؾٍا اید‬
‫ٸانوڊ ‪٬‬ډوڈير نىاٌو)‪ .‬ڄی ته ‪٤‬وٌټڅی این‪٥‬وٌ أر‪.‬‬
‫«زٵٽٍ وٌ یٻ ټال وٌ یٻ ټڅث ه زٵ ا ذ خي ىا ڈ یټن ى‪».‬‬
‫(ٴوئٍ تال)‪.‬‬
‫‪197‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫‪ ١٠‬تئَریْبى ایذُآلیعتی‬
‫ایى آڄيٕسها ڈیڀوینى‪ ،‬اڀٍ یٽ ی خٍ ڄس ٍ ڈ ی٘ وو ویځ ٍی‬
‫توٌِ ا‪٬ ،‬څسٗ آڊ أر ټه ٔنم زٵٽٍ آنه ا خي ٍ یٽ ی اَ ای د و‬
‫ڈیتا٘ى‪.‬‬
‫ڈا تٍ ‪٬‬ٽٓ‪ ،‬ڈ٭سٹ ىیڇ ټ ه ای د و نٵ ٍ واٌای اٴٽ اٌ ڈسٵ ا ذ‬
‫ٕسنى اَ اید غهر ټه ٍ یٻ ته ‪٤‬ثٹ هى نا‪ ٜ‬ی تٕ سځی واٌن ى‪.‬‬
‫خٍ ڄسٍ تٍای اید غىاڊ ‪٤‬ثٹازی واٌو ټه خٍ ڄسٍ أر‪.‬‬
‫ؾي ُی ټ ه تای ى زوغ ه وا٘ ر ای د أ ر ټ ه ای د ز وٌی‬
‫ایى اڄيٕسی ڈس‪١‬ډد یٻ نسيػهى ‪٬‬ډڅی أر‪ .‬ڈیڀوینى ؾ وڊ ٴ الڊ‬
‫٘ه‪ ٛ‬واٌای زٵٽٍ توٌِ اَی أر‪ ،‬تناتٍ اید توٌِ ا ٘ى أ ر‬
‫ؾنيد نسيػه ڈیڀيٍنى ټه ڈیزواڊ اید ٔ ثٻ زٵٽ ٍ ٌا ٌ ا ټ ٍو‬
‫خٍ ڄسٍ ٘ى‪ ،‬آڊ ٸر ویځٍ ٔووټ‪ٙ‬ی توٌِ اَی ٌ نوا ى اٴساو‬
‫ٍټٓ تا ٌ‪٠‬اڈنىی ا‪٬‬سډاو تٍای ‪ٜ‬اقة ټاٌ َقډ ر ڈ یټ‪ ٙ‬ى‪.‬‬
‫اید ز وٌی ډاڊ أر ټه اَ‪ٍ٤‬ٲ ٔؤياڄيٕسهاى ڈٕ يكی تاني اڊ‬
‫ٔؤياڄيُچ زهيڅی وٴا‪٘ ٪‬ى أر‪ .‬اَ ‪ٍ٤‬ٴی ڇ ٴا٘يٕسهایی ټ ه ت ا‬
‫ٍٔڈایهواٌی ڈهاڄٵر وا٘سهانى‪ٍ٤ ،‬ٴىاٌ ای د ز وٌی ت وو ان ى‪ ،‬ن ه‬
‫اَڄكا‪ ٦‬اید ټه نوأساٌ ڄٱو ا‪ٜ‬وڂ ټاخيساڄيُچ تا٘نى تڅٽه تٍای ای د‬
‫ټه ته اید ٌِیڇ غنثهى «‪٬‬ٹالیی» تى نى‪ .‬اینها او‪٬‬ا واٌن ى ټ ه ٍ‬
‫ٸر ‪ٜ‬اقة ټاٌ تٵهډى ټه ټاٌڀٍانٗ ٌا واٌو أسطډاٌ ڈیټنى‪ ،‬اَ‬
‫اید ‪٬‬ډڃ ‪ٍٜ‬ٴن‪ ٍ٩‬نوا ى ټٍو‪.‬‬
‫اید أر آڊ ز وٌی ایى آڄيٕسی ن‪ٍ٥‬ناٺ ټه اَ آڊ أسىتڂ‬
‫نا٘ی ڈی٘وو‪.‬‬

‫‪ٍ«١٠‬جَد اجتوبػی» ٍ ؼرایظ زًذگی‬


‫ڈاٌټٓ اَ « غوو اغسډا‪٬‬ی» تٍای ڈا ‪ ٜ‬كثر ڈ یټن ى‪ .‬تای ى‬
‫‪198‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ویى ڈٹ‪ٝ‬ووٖ اَ اید ا‪٥ٜ‬الـ ؾيٕر؟ « غوو اغسډا‪٬‬ی» تؤيڅهى‬


‫٘ ٍای‪َ ٣‬ن ىڀانی ټ ه وٌ اغسډ ا‪ ٪‬انٕ انی غ وو واٌو ڈ‪ ٙ‬ه‪ٛ‬‬
‫٘نانسه ڈی٘وو‪.‬‬
‫غىاڊ اٴٍاو ٔاَنى ى ٍ٘ای‪ ٣‬ڈاوی نډیتا٘ى‪ ،‬تڅٽه اید ٍ٘ای‪٣‬‬
‫أر ټه غىاڊ اٴٍاو ٌا ته غوو ڈیآ ٌو‪ .‬ڈن‪٩‬وٌ اَ ٍ٘ای‪ ٣‬ڈاوی‬
‫َنىڀانی ټىاچ أر؟ وٌ اغسډا‪ٰ ،٪‬نی ٴٹيٍ غوو واٌو‪٘ ،‬يو ى‬
‫انىی‪ٙ‬هى اید و ڀٍ ڈسٵا ذ أر‪ ،‬قسی وٌتاٌ ى ی ٻ ڈٕ څهى‬
‫اقى یٽٕاڊ نډیانىی‪ٙ‬نى‪ٔ .‬واٌ ٘ىڊ وٌ یٻ اڀ د َی ٍ َڈين ی‪،‬‬
‫تٍای یٻ آوچ تيؿاٌ تيٽاٌ‪ ،‬غنث هى زٵنن ی ڄ وټٓ واٌو ڄ ی‬
‫تٍای آوچ ا‪٬‬ي انی ټ ه ازوڈثي ڃ ٔ واٌی وا٘ سه‪ ،‬نٽث ر ت اٌ أ ر‪.‬‬
‫اٴٽاٌی ټه آڊ تينوا وٌ ڈسٍ خيىا ڈیټنى ڈٍتو‪ ٢‬ت ه اڀن ی أ ر‬
‫ټه ا ٔواٌ ٘ى یا ڈٍتو‪ ٢‬أر ته ٴٹٍ نووٖ‪ .‬ڈٕڅڇ أر ټ ه ت ه‬
‫ٴٹٍ ا ڈٍتو‪ ٢‬أر‪ .‬ٴٹٍ تينوایی ‪٬‬ثاٌذ أر اَ ٍ٘ای‪َ ٣‬ن ىڀی‬
‫ا ‪.‬‬
‫اینٻ تایى ویى ؾٍا وٌ وني ا ٰن ی ٴٹي ٍ غ وو واٌو ټ ه وٌ‬
‫نسيػه‪ٍ٘ ،‬ای‪َ ٣‬نىڀی ت‪ ٍٙ‬ڈهسڅٳ تا٘ى؟‬
‫ڀٍ ی اَ ڈٍوچ ټه واٌای ٍ٘ای‪ ٣‬ڈاوی ڈ‪ٙ‬سٍٺ تا٘نى ز‪ٙ‬ٽيڃ‬
‫‪٤‬ثٹه ڈیو نى‪ ،‬ڄی ڈٵهوچ ‪٤‬ثٹ ه ت ه ٴٹ ٍ ٰن ا ا‪ ٤‬الٶ نډ ی٘ وو‪.‬‬
‫خٍ ڄسٍی ټه تيٗ اَ یٻ توٌِ ا وٌآڈى واٌو تاَ ڇ خٍ ڄسٍ أر‬
‫اڀ ٍ وٌ ن ىڈر اٌت اب تا٘ ى وٌ َن ىڀی ڇ ز اڈيد أ سٹالڂ‬
‫نىا٘سه تا٘ى تاَ ڇ غنثهى خٍ ڄساٌیایی ا ټ ڇ ی ا َی او نډ ی٘ وو‪.‬‬
‫ٍ٘ای‪ ٣‬ڈاوی َنىڀی ڈنو‪ ٢‬ته خوڂ وٌآ ٌوڊ نيٕر‪ ،‬تڅٽه ته ټ اٌ‬
‫قٍٴهى اغسډا‪٬‬ی ڈٍتو‪ ٢‬أر‪ ،‬اید غأر ټه ڈیتين يڇ‪ ،‬انٕ اڊ ا‬
‫ڈوغى زاٌیم ٕسنى‪٬ .‬ډڃ انٕاڊ تٍقٕة ڈيڃ ا ‪ٜ‬وٌذ ڈیڀي ٍو‪،‬‬
‫اید ڈيڃ نا٘ی اَ اٴٽاٌ آنهأر‪ .‬اٴٽاٌ اٴ ٍاو َاو ى ٘ ٍای‪ ٣‬ڈ اوی‬
‫‪199‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫َنىڀی أر ی٭نی ٍ٘ای‪٥‬ی ټه ته ‪٤‬ثٹهى ڈ٭ينی انس‪ٝ‬ا‪ ٚ‬واٌو‪.‬‬

‫‪ ١٠‬هجبرزات عجمبتی‪ ،‬هحرن تبریخ اظت‬


‫‪٬‬ډ ڃ ٌٴس اٌ اٴ ٍاو ڈسنأ ة ت ا اٴٽ اٌ آنهأ ر‪ .‬ای د اٴٽ اٌ‬
‫ڈك‪ٝ‬وڂ َنىڀی ڈ اوی ای‪ ٙ‬اڊ أ ر ت ه ‪٤‬ثٹ هى ڈ٭ين ی ڈٍت و‪٢‬‬
‫ڈی٘وو‪.‬‬
‫اَ اید تياڊ نثایى ز‪ٝ‬وٌ ټٍو ټه زنها و ‪٤‬ثٹه وٌ اغسډا‪ ٪‬غوو‬
‫واٌو‪ ،‬تڅٽه ‪٤‬ثٹاذ ڈهسڅٵی غوو واٌو ټه زنها و ‪٤‬ثٹ ه ى آنه ا ت ا‬
‫یٻ ویځٍ وٌ ٔسيُ غىاڂ ٕسنى‪ .‬ڈطال وٌ غاڈ٭ ه ى ٔ ٍڈایهواٌی‬
‫و ‪٤‬ثٹه وٌ ٔسيُ غىاڂ ‪٬‬ثاٌزنى اَ توٌِ اَی خٍ ڄساٌیا‪.‬‬
‫خٓ تایى نسيػه ڀٍٴر ټه اٴٽاٌ نډایٗ ‪٤‬ثٹاذ أر‪.‬‬
‫غاڈ٭ه ته ‪٤‬ثٹازی زٹٕيڇ ڈی٘وو ټه تا ڇ ڈثاٌَ واٌنى‪ .‬ت ه ای د‬
‫زٍزية اڀٍ ت ه اٴٽ اٌی ټ ه ڈ ٍوچ وٌ غاڈ٭ ه واٌن ى زوغ ه ٘ وو‪،‬‬
‫ڈالق‪٩‬ه نوا ى ٘ى ټه اید اٴٽاٌ تا ڇ ز‪ ٝ‬اوچ ان سالٲ واٌن ى‬
‫وٌ خٍو ى اید اٴٽاٌ ‪٤‬ثٹازی‪ ،‬ویى ڈی٘وو ټه آنها ڇ وٌ ڈثاٌَ‬
‫ڈ٭اٌ‪٠‬ه ٕسنى‪.‬‬
‫اَاید ٌ ٸوای ڈكٍټهى زاٌیم‪ ،‬ی٭نی ؾيُی ټ ه ز اٌیم ٌا ت ه‬
‫غوو ڈیآ ٌو‪ ،‬ڈثاٌَ ‪٤‬ثٹازی أر‪.‬‬
‫ڈطال اڀٍ ته ټٍٕ وایډی تووغه زوغه ټنيڇ‪ ،‬ویى ڈی٘ وو ټ ه‬
‫و ٌا قڃ تي‪ٙ‬سٍ نىاٌو‪ ،‬یٽی ‪٬‬ثاٌزٕر اَ‪ٍٜ‬ٴه غویی‪ ،‬أسٹٍا‪،ٞ‬‬
‫‪ ٫٠‬ڈاڄيازهاى غىیى ٔایٍ اٸىاڈاذ ڈاڄيازی‪ ،‬ویځٍی زكډيڃ ټٍٕ‬
‫تووغه ته ا‪٬‬ياڊ اٍ٘اٲ‪.‬‬
‫وٌ ای د ڈي اڊ ی ٻ ټ‪ ٙ‬ډٽٗ ٔيأ ی وٌ ڈ یڀي ٍو‪ ٬ .‬ى ای‬
‫«زأٳ» ڈینوٌنى ټ ه ؾ ٍا وٌ ای د ڈ وٌو ڈواٴٹ ر ز اچ قا‪ ٜ‬ڃ‬
‫نډی٘وو‪ ،‬ڄ ی ی ٻ ٴ ٍو ڈاٌټٕيٕ ر وٌ ‪ ٜ‬ىو ټ‪ ٙ‬ٳ ټ ٍوڊ‬
‫‪200‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ٴهډيىڊ ٌاَ اید غنٿ ٔيأی تٍ ڈیآیى‪ ،‬آڊ ٸ ر ی ٻ ڈث اٌَ ى‬


‫اغسډا‪٬‬ی ٌا ټ‪ٙ‬ٳ ڈیټن ى ټ ه وٌ اٸ ‪ ٫‬ډ اڊ ڈث اٌَ ى ‪٤‬ثٹ ازی‬
‫أر‪ .‬آڊ غأر ټه ڈیتينى ٔ ٍڈایهواٌاڊ (ټاخيساڄيٕ سها) ‪ٍ٤‬ٴ ىاٌ‬
‫ڈاڄيازهاى نو‪ ٪‬ا ڂ (‪٤‬ثٹاذ ڈسؤ‪ ٣‬خٍ ڄساٌیا) ‪ٍ٤‬ٴىاٌ ڈاڄيازهاى‬
‫نو‪ ٪‬و چ‪ ،‬ی٭نی زكډيڃ ټٍوڊ ټٍٕ تووغه ته ا‪٬‬ياڊ نوا نى توو‪.‬‬
‫انځڅٓ ڈیڀوی ى‪« :‬ڈٕ څڇ ٘ ى أ ر‪ ،‬ټ ه وٌ ز اٌیم غىی ى‪،‬‬
‫ټڅيهى ڈثاٌَاذ ٔيأی ‪٬‬ثاٌزٕر اَ ډاڊ ڈثاٌَاذ ‪٤‬ثٹازی زډ اچ‬
‫ڈثاٌَاذ أسٹالڂ غویانهى ‪٤‬ثٹاذ‪ ،‬تا غوو ٘ٽڃ ٔيأیاى ټه ت ه‬
‫ن وو ڈیڀي ٍو َیٍا ڈثاٌَ ی ‪٤‬ثٹازی یٻ ڈثاٌَ ی ٔيأی أر‬
‫‪٩١‬‬
‫ٍٔانػاچ ته أسٹالڂ اٸس‪ٝ‬اوی ڈنسع ڈیڀٍوو‪».‬‬
‫نٽسهى ویځٍی ٌا تایى ته اید ڈ‪٥‬څة اٴُ و‪٬ .‬ډڃ‪ ،‬ڈي ڃ‪ ،‬اٴٽ اٌ‪،‬‬
‫نډای‪ٙ‬ی أر اَ ‪٤‬ثٹاذ ‪٤‬ثٹاذ ڈك‪ٝ‬وڂ اٸس‪ٝ‬او غاڈ٭ه أر خ ٓ‬
‫ڈیز واڊ ڀٵ ر ز اٌیم ٌا غن ٿ ای ‪٤‬ثٹ ازی زوغي ه ڈ‪ ٙ‬ه‪ٛ‬‬
‫ڈیټنى اید ‪٤‬ثٹاذ ڈك‪ٝ‬وڂ اٸس‪ٝ‬او غاڈ٭ه أر‪ٍ .‬ڀا ته وا يڇ‬
‫یٻ اٸ٭هى زاٌیهی ٌا زوغيه ټنيڇ تایى تثينيڇ اٴٽاٌ ڈس‪ ١‬اوی ټ ه‬
‫وٌ آڊ غوو وا٘سه ټىاچ أر‪ ،‬اَ ٌ ی اٴٽاٌ ته ‪٤‬ثٹ اذ ڈ ىاٴ‪٫‬‬
‫ڈهاڄٳ آڊ خی تثٍیڇ وٌ ؤر آنٍ قاڄر اٸس‪ٝ‬اوی ٌا ټه ٘ان‪ٛ‬‬
‫اید ‪٤‬ثٹاذ أر ټ‪ٙ‬ٳ ټنيڇ‪.‬‬
‫تاَ ڇ ڈډٽد أر تدٍٔيى ټه ‪٤‬ثٹاذ قاڄر اٸس‪ٝ‬اوی اَ ټػا‬
‫خيىا ڈی٘وو (ویاڄٽسيٕينها اَ ای د ڀون ه ٔ واڄهاى ڈسن ا ب ت اټی‬
‫نىاٌنى َیٍا آنها ڈیواننى ټه ٌی‪ٙ‬ه ى ٍ ؾيُی ٌا تایٕ سی غٕ سػو‬
‫ټٍو)‪.‬‬
‫وٌ ٴ‪ٝ‬ڃ آینى ته زٵ‪ٝ‬يڃ ته اید ڈٕ څه غواب ڈیڀویيڇ‪ ،‬ڄ ی‬
‫وٌ اینػا ته اید خأم ٸنا‪٬‬ر ڈیټنيڇ ټه‪ٍ٘« :‬ای‪ ٣‬اٸس‪ٝ‬اوی ‪٬‬ثاٌذ‬
‫أر اَ ٌ ات‪ ٣‬زوڄيى‪ ،‬زوَی‪ ،٫‬غٍیاڊ ڈ‪ٍٝ‬ٲ ض ٍ ذ ڈ یز واڊ‬
‫‪201‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ڀٵر آنٍید ڈٕ څهاى ټه وٌ آڊ ڈ وضٍ أ ر ٔيٕ سڇ ‪ٍ٤‬یٹ هى‬


‫زوڄيى زٽنيٻ أر»‪.‬‬
‫انځڅٓ وٌ اید ڈوٌو ڈیڀویى‪« :‬خٓ اَ زٱييٍی ټ ه وٌ ٘ ٍای‪٣‬‬
‫اٸس‪ٝ‬اوی ؤر واو‪ ،‬توٌِ اَی خٍ ڄساٌیا ته غوو آڈ ى‪ ،‬ی ا اڀ ٍ‬
‫تهسٍ تځویيڇ‪ ٍَ٤ ،‬زوڄيى ڈوغى اید ‪٤‬ثٹاذ ٘ى‪ .‬ټاٌ ا ڃ قٍٴ ه ت ه‬
‫ټاٌنانه ټاٌنانه ته ‪ٜ‬ن٭ر تٌُپ زثىیڃ ٘ى‪ .‬أسٵاو اَ ني ٍ ی‬
‫تهاٌ‪ ،‬وٌ ‪ ٍَ٤‬تهٍ تٍواٌی زاضيٍ ټٍو وٌ نسيػه اید ‪٤‬ثٹاذ ٔ٭ر‬
‫ڀٍٴسنى‪».‬‬
‫وٌ نازډ ه ت ه زو‪ ٠‬يكاذ ن وو ا‪ ٠‬اٴه ڈ یټن يڇ ټ ه ٸ و ى‬
‫ڈكٍټهى زاٌیم ٌا ڈيسواڊ ته اید زٍزية نال‪ٜ‬ه ټٍو‪:‬‬
‫اڄٳ‪ ،‬زاٌیم ڈك‪ٝ‬وڂ انٕاڊ أر‪.‬‬
‫ب‪٬ ،‬ډڃ انٕاڊ ټه ٔاَنى ى زاٌیم أر‪ ،‬نسيػهى ڈي ڃ انٕ انی‬
‫أر‪.‬‬
‫ج‪ ،‬اید ڈيڃ نا٘ی اَ اٴٽاٌ اٴٍاو أر‪.‬‬
‫ذ‪ ،‬اید اٴٽاٌ ان٭ٽاْ ٍ٘ای‪ ٣‬اغسډا‪٬‬ی َنىڀی اٴٍاو أر‪.‬‬
‫ش‪ ،‬اید ٍ٘ای‪ ٣‬اغسډ ا‪٬‬ی ڈوغ ى ‪٤‬ثٹ اذ ڈث اٌَاذ ‪٤‬ثٹ ازی‬
‫أر‪.‬‬
‫ظ‪٤ ،‬ثٹاذ قا‪ٜ‬ڃ ٍ٘ای‪ ٣‬اٸس‪ٝ‬اوی أر‪.‬‬
‫تٍای ٌ ٘د ټٍوڊ قاتزی ټه اید ٍ٘ای‪ ٣‬ته نوو ڈیڀيٍو تایى‬
‫زو‪٠‬يف واو‪:‬‬
‫‪ ١5‬اٴٽاٌوٌ َنىڀی ڈا ته ‪ٜ‬وٌذ نٹ‪ٙ‬هى ٔيأی ‪٨‬ا ٍ ڈی٘وو‪.‬‬
‫‪ ١١‬غنځهاى ‪٤‬ثٹازی وٌخٓ خٍو ى اٴٽاٌ ته ‪ٜ‬وٌذ نٹ‪ٙ‬ه اى‬
‫اغسډا‪٬‬ی وٌڈیآیى‪.‬‬
‫‪ٍ٘ ١9‬ای‪ ٣‬اٸس‪ٝ‬اوی ته ٘ٽڃ نٹ‪ٙ‬ه اى اٸس‪ٝ‬اوی ز‪٩‬ا ٍ تٍ َ‬
‫ڈیټنى‪.‬‬
‫‪202‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ٴ‪ٝ‬ڃ و چ‬

‫ؼرایظ التصبدی ٍ عجمبت‬


‫چگًَِ ثِ ٍجَد هیآیٌذ؟‬

‫‪ ١5‬ا ڄيد زٹٕيڇ ‪٬‬ډى ى ټاٌ‬


‫‪ ١١‬ا ڄيد زٹٕيڇتنىی غاڈ٭ه ته ‪٤‬ثٹاذ‬
‫‪ ١9‬و ڈيد زٹٕيڇ ‪٬‬ډى ى ټاٌ‬
‫‪ ١٩‬و ڈيد زٹٕيڇ غاڈ٭ه ته ‪٤‬ثٹاذ‬
‫‪ٍ٘ ١1‬ای‪ ٣‬اٸس‪ٝ‬اوی ؾځونه ڈ‪ٙ‬ه‪ ٛ‬ڈی٘وو‬
‫‪٘ ١١‬يو اى زوڄيىی‬
‫‪ ١7‬ڈالق‪٩‬اذ‬

‫ته ‪٤‬وٌ ټڅی وی ىیڇ ټ ه ‪٤‬ثٹ اذ ڈث اٌَازی ټ ه وٌ َڈين هى‬


‫ٍ٘ای‪ ٣‬اٸس‪ٝ‬اوی انػاچ ڈیڀيٍو‪ ،‬ٸ وای ڈكٍټ هى ز اٌیم ڈكٕ وب‬
‫ڈی٘وو‪ .‬ته اید زٍزية ټه انٕاڊ واٌای اٴٽاٌی أر ټه ڈكٍٺ ا‬
‫٘ډٍو ڈی٘وو‪ ،‬اید اٴٽاٌ َاو ى ٍ٘ای‪ ٣‬ڈاوی َنىڀی اٴٍاو أر‪.‬‬
‫اید ٍ٘ای‪ ٣‬ڈاوی ٘ان‪ ٛ‬ڈٹاڈی أر ټه آڊ ؤسه اٴٍاو وٌ غاڈ٭ ه‬
‫واٌا ڈیتا٘نى‪ ،‬ته اید ڈ٭ن ی ټ ه ڈٍت و‪ ٢‬ت ه ‪٤‬ثٹ هى ڈ٭ين ی أ ر‪،‬‬
‫‪٤‬ثٹاذ نيُ ٘ان‪ٍ٘ ٛ‬ای‪ ٣‬اٸس‪ٝ‬اوی نا‪ٜ‬ی أر ټه غاڈ٭ه ٌا اواٌ‬
‫ڈیټنى‪.‬‬
‫اینٻ تایى ویى ٍ٘ای‪ ٣‬اٸس‪ٝ‬اوی ؾيٕر ؾځونه ‪٤‬ثٹاذ ٌا ت ه‬
‫غوو ڈیآ ٌو؟‬
‫‪203‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫‪ ١٠‬اٍلیي تمعین ػوذُى وبر‬


‫تا ڈ‪٥‬اڄ٭ه ى زٽاڈڃ غاڈ٭ه ٌٔيىڀی ته اڈوٌ ڀً٘ سه‪ ،‬ڈالق‪ ٩‬ه‬
‫ڈی٘وو ټه ډواٌ غاڈ٭ه ته ‪٤‬ثٹاذ ڈهسڅٳ زٹٕيڇ نډی٘ى أر‪.‬‬
‫ویاڄٽسيٻ ته ڈا ڈیآڈوَو ټه ٌی‪ٙ‬ه اى ڈٕایڃ ٌا غٕسػو ټنيڇ‬
‫اید غأر ټه ڈیتينيڇ وٌڀً٘سهى تٕياٌ و ٌ اید زٹٕيڇتنىی وٌ‬
‫غاڈ٭ه غوو نىا٘سه أر‪.‬‬
‫انځڅٓ وٌټساب «ڈن‪ٙ‬اء نانواو ‪ ،‬ڈاڄٽير ن‪ٝ‬و‪ٜ‬ی و ڄر»‬
‫ته ڈا ن‪ٙ‬اڊ ڈیو ى ټه‪« :‬وٌټڅيهى ڈٍاق ڃ ڈٹ ىڈازی غاڈ٭ ه‪٬ ،‬ډ ڃ‬
‫زوڄيى ڈ‪ٙ‬سٍٺ توو أر ‪٤‬ثٹه یا یٻ ؤ سهى َقډ سٽٗ ڈ٭ يد‪،‬‬
‫غوو نىا٘سه أر‪ ،‬زا ‪٤‬ثٹه ى ویځٍی ٌا ته غ وو آ ٌو‪ .‬ڈ‪ٍ ٝ‬ٲ‬
‫ټات ای زوڄيىی نيُ ڈ‪ٙ‬سٍٺ ت وو أ ر‪ .‬وٌ ای د و ٌ ټډ ونيُچ‬
‫اتسىایی تٍٸٍاٌ توو أر‪».‬‬
‫وٌ اید زاٌیم ډه ټٓ وٌ زوڄي ى ٘ ٍیٻ أ ر‪ ٔ ،‬ایڃ ټ اٌ‬
‫ٴٍوی أر ڄی آڊ ؾه ټه ڈوٌو أسٵاو ى ‪٬‬ډوچ تا٘ى ته غډي٭ ر‬
‫ز٭څٷ واٌو‪ .‬ټاٌ وٌ اید ڈٍاقڃ تى ی ٴٹ ‪ ٣‬تٍقٕ ة غ نٓ زٹٕ يڇ‬
‫ڈی٘وو‪ .‬ڈٍو ٘ٽاٌ ڈیټن ى‪ ،‬ڈ ا ی ڈ یڀي ٍو ‪َ ....‬ڊ نان هواٌی‬
‫ڈیټنى نٵ‪٘ ٫‬ه‪ٝ‬ی وٌ ڈياڊ نيٕر‪.‬‬
‫انٕاڊ ویٍ َڈانی وٌ اید خایه نډیڈانى زٹٕ يڇ ټ اٌ وٌ غاڈ٭ ه‬
‫ا ڄيد ‪٬‬اڈڅی أر ټه اید ٔثٻ َنىڀی ٌا وڀٍڀوڊ ڈیٔاَو‪.‬‬
‫«وٌ ٘يو ى زوڄيى آٌاچ آٌاچ زٹٕيڇ ټاٌ وناڄر خيىا ڈیټنى‪».‬‬
‫اید قاوضه وٌ غډا‪٬‬سهایی ؤ ر ڈ ی و ى ټ ه انٕ اڊ «ت ا قي وانی‬
‫تٍنوٌو خيىا ڈیټنى ټه زد ته ا څ ی ٘ ىڊ ڈ یو ى‪ .‬ٸثای ڃ خ يٗ‬
‫اٴساو ‪ ...‬أأ یز ٍید ٘ انه اى ٴ٭اڄي ر ن وو ٌا ت ٍو ٖ واڈه ا‬
‫ڈینهنى‪ .‬ٸثایڃ ؾوخانی اَغډ٭يسهاى تٍتٍ ق‪ٙ‬ی غ ىا ڈ ی٘ ونى‪.‬‬
‫ڈهډسٍید زٹٕيڇ ټاٌ اید غا ته غوو ڈیآیى‪».‬‬
‫‪204‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫خٓ ٔثٻ ٘يو ى زوڄيى ٌا ته ای د ٘ ٽڃ ڈ یز واڊ نال‪ ٜ‬ه‬


‫ټٍو‪ ،‬وٌ وٌغهى ا ڂ‪٘ :‬ٽاٌ‪ ،‬ڈا ی ڀيٍی‪ٔ ،‬دٓ‪ :‬واچ خٍ ٌی ټه‬
‫ٸثایڃ ؾوخانی ٌا ته غوو ڈیآ ٌو‪.‬‬
‫اید ا ڄيد زٹٕيڇ ټ اٌی أ ر ټ ه ‪ ٜ‬وٌذ ڈ یڀي ٍو ټ ه وٌ‬
‫نسيػهى آڊ غاڈ٭ه ڇ زٹٕيڇ ڈیڀٍوو‪.‬‬

‫‪ ١٠‬اٍلیي تمعین جبهؼِ ثِ عجمبت‬


‫«زؤ٭هى زوڄي ى وٌ ٍ ٌ٘ سهاى خ ٍ ٌٖ واچ‪ ،‬ټ‪ ٙ‬ا ٌَی‪،‬‬
‫قٍٴه اى ن انځی ت ه ني ٍ ی ټ اٌ انٕ انی ڈي ىاڊ ڈ یو ى ټ ه‬
‫ؾيُ ایی تٕاَو زوڄي ى ټن ى ټ ه ن ووٖ ت ه آڊ نياَڈن ى نثا٘ ى‪.‬‬
‫زؤ٭ه ى زوڄيى تٍ ڈٹىاٌ ڈك‪ٝ‬وڄی ټه ته ؤر ‪٬‬ډوچ اٴٍاو «ِنٓ»‬
‫یا نانواو اى غىاڀانه غاڈ٭ه ٴ ٍا ڇ ڈي‪ ٙ‬ى ڈ یاٴُای ى‪ .‬زؤ ٭ه‬
‫زوڄيى ته اغيٍ ټٍوڊ نيٍ ای ټ اٌ ز اَ ‪ ،‬ټ‪ ٙ‬يى ڈ ی٘ وو‪ ،‬ای د‬
‫نيٍ ای زوڄيى ته ٔيڅه ى غنٿ ٴٍا ڇ ڈی٘وو‪ .‬أٍای غنځ ی ت ه‬
‫‪ٜ‬وٌذ تٍو وٌ ڈیآینى‪ .‬نسيػهى اید غٍیاڊ تاٌ ٌ ٘ىڊ ټ اٌ ت ه‬
‫غوو آڈىڊ ضٍ ذ ٘ى ‪ ،‬وٌ َڈينهى زوڄيى ز اضيٍ ڈ یټن ى‪ .‬زٹٕ يڇ‬
‫ټ اٌ وٌ غاڈ٭ ه‪ ،‬خ ٓ اَ ای د و ٌاڊ‪ ،‬تٍوڀ ی ٌا ت ه ونث اڂ ن وو‬
‫ڈیآ ٌو‪ .‬اَ زٹٕيڇ ټاٌ وٌ غاڈ٭ه‪٤ ،‬ثٹاذ ته غ وو ڈ یآی ى‪ .‬ای د‬
‫ڈهډسٍید زٹٕيډی أ ر ټ ه غاڈ٭ ه ٌا ت ه و ‪٤‬ثٹ هى ت ٍو واٌاڊ‬
‫تٍوڀاڊ‪ ،‬أ سطډاٌ ټنن ى أسطډاٌ٘ ونى زٹٕ يڇ ڈ یټن ى‪ .‬ت ىید‬
‫زٍزية ته آٔساڊ زډىڊ ڈیٌٔيڇ‪ ،‬وٌ اتسىا انٕاڊ زنها ت ه ان ىاَ ت ه‬
‫ٸ‪ٝ‬ى ٌٴ‪ ٫‬قاغر نوو زوڄيى ڈیټنى‪ ،‬اڀ ٍ ڇ ڀ ا ڀ ا ڈثاوڄ هاى‬
‫‪ٜ‬وٌذ ڈیڀيٍو غنثهى أسطنایی ازٵاٸی واٌو‪ .‬وٌ و ٌاڊ ٔ‪٥‬ای‬
‫ایاچ تٍتٍیر‪٘ ،‬ثانی ڈاڄٽير ته غوو ڈیآیى‪ ٔ ...‬دٓ ٘ ٍای‪٣‬‬
‫»‪٩9‬‬
‫ڈثاوڄهى ڈن‪٩‬ڇ ٴٍا ڇ ڈیڀٍوو‬
‫‪205‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫اټن وڊ وٌ غاڈ٭ ه و ‪٤‬ثٹ ه ت ه غ وو آڈ ى أ ر‪ :‬اٌتات اڊ‬


‫ٰالڈاڊ‪ .‬غاڈ٭ه ډؿناڊ ته َنىڀی زؤ٭ه نوو اواڈه ڈیو ى زا اید‬
‫ټه ‪٤‬ثٹهى نوینی خىیىاٌ ڀ‪ٙ‬سه ٌ ته زُایى ڈیڀًاٌو‪.‬‬

‫‪ ١٠‬دٍهیي تمعین ػوذُى وبر‬


‫ڈاڄٽير ته ٍٔ‪٬‬ر اٴُایٗ ڈیڀيٍو‪ ،‬ڈنسها ته ‪ ٜ‬وٌذ ڈاڄٽي ر‬
‫٘ه‪ٝ‬ی‪ ،‬تاٴنىڀی‪ ،‬ٴڅُټاٌی ٔایٍ قٍٴه ا ټه تيٗ اَ خيٗ اَ ڇ‬
‫ڈػُا ڈی٘ونى‪ ،‬زوڄيى ٌا واٌای انوا‪ ٪‬زٽاڈڃ ڈيځٍوان ى‪ .‬ٴالق ر‪،‬‬
‫‪٬‬ال تٍ ټ‪ٙ‬ر قثوتاذ ته ٌ ٰد ټ‪ٙ‬ی ٍ٘اب ٔاَی ڈیٌٔ ى‪...‬‬
‫ویځٍ یٻ نٵٍ نډیزوانى ته ای د ڈ‪ ٙ‬اٰڃ ڀون اڀوڊ تد ٍواَو ناؾ اٌ‬
‫و ڈيد زٹٕيڇ ټ اٌ ‪ ٜ‬وٌذ ڈ یڀي ٍو‪ ٘ ،‬ٱڃ قٍٴ ه اَ ‪٬‬ډڅي اذ‬
‫ٴالقسی غىا ڈی٘ وو‪ .‬زؤ ٭هى وایډ ی زوڄي ى تاٌ ٌ٘ ىڊ ټ اٌ‪،‬‬
‫اٌَٖ نيٍ ی ټاٌ انٕانی ٌا ت ات ڈ یت ٍو‪ ،‬تٍوڀ ی وٌ ای د ٔيٕ سڇ‬
‫اغسډا‪٬‬ی ته ‪ٜ‬وٌذ ‪٬‬اڈڅی تٓ ڈهڇ وٌ ڈیآیى ‪ ...‬تٍوڀاڊ ٌا ؤسه‬
‫ؤسه ته ټاٌ ڈیټ‪ ٙ‬نى‪ ...‬اَ زٹٕ يڇ و ڀان هى زوڄي ى ت ه ٴالق ر‬
‫قٍٴه‪ ،‬زوڄيى ڈٕسٹيڇ غه ر ڈثاوڄ ه ڈډٽ د ڈ ی٘ وو‪ ،‬ی٭ن ی زوڄي ى‬
‫زػاٌزی اَ اید غا زاغٍ تاٌَڀاڊ خيىا ڈی٘وو‪»...‬‬

‫‪ ١٠‬دٍهیي تمعین جبهؼِ ثِ عجمبت‬


‫ته اید ٸٕڇ‪ ،‬ا ڄيد زٹٕيڇ ‪٬‬ډى ى ټ اٌ ڈوغ ة اٴ ُایٗ اٌَٖ‬
‫ټاٌ انٕانی ڈی٘وو‪ ،‬ضٍ ذ ٌا َیاو ڈیټنى تاڄنسيػه اٌَٖ ټاٌ تاَ‬
‫ڇ تاتزٍ ڈیٌ و زا غایی ټه و ڈيد زٹٕيڇ ټاٌ ‪ٌ ٍ٠‬ی ڈ ی٘ وو؛‬
‫قٍٴه ٴالقر ته غوو ڈیآیى‪ .‬قات ویځٍ‪ ،‬ٴُ نی وایډی زوڄيى‬
‫ته ڈواَاذ آڊ‪ ،‬ڀٍانی نيٍ ی ټاٌ انٕانی ڈوغة ڈی٘وو ټه غوو‬
‫تٍوڀاڊ غُء «‪ٌ ٍ٠‬ی» َنىڀی تا٘ى‪ ،‬زوڄيى زػاٌی قٵ ‪ ٘ ٧‬وو‬
‫‪206‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫‪٤‬ثٹهى ٔوچ ته غوو آیى‪ ،‬ی٭نی ‪٤‬ثٹهى تاٌَڀاناڊ‪ .‬اغسډ ا‪ ٪‬ڈ ا‪ ،‬وٌ‬
‫اید قاڄر واٌای ٔه ‪٤‬ثٹه ڈی٘ وو‪ :‬ټ‪ ٙ‬ا ٌَ‪ ،‬ا ڃ قٍٴ ه‪ ،‬ز اغٍ‪.‬‬
‫تٍای ا ڄيد تاٌ ڈیتينيڇ ‪٤‬ثٹهاى ته غ وو آڈ ى أ ر ټ ه وٌ ټ اٌ‬
‫زوڄيى ٍ٘ټر ن ىاٌو ای د ‪٤‬ثٹ ه ټ ه ‪٤‬ثٹ هى تاٌَڀ اڊ أ ر‪ ،‬و‬
‫‪٤‬ثٹهى ویځٍ ٌا زكر نٵوي ڈیڀيٍو‪.‬‬
‫«آن ٍید ڈٍقڅ ه‪ ،‬ت ه زٹٕ يڇ ټاٌ‪٬‬ډ ى ز ٍی ڈيانػاڈ ى‪ ...‬ټ ه‬
‫ډواٌ اَ ڈك‪ٝ‬وڂ ټاٌی ټه ڈٕسٹيډا تٍای ڈثاوڄه زوڄيى ڈ ی٘ وو‪،‬‬
‫تٍنوٌواٌ ڈیڀٍوو‪ ،‬زؤ٭هى ڈثاوڄه اَ اید غ ا ٘ ٍ ‪ ٪‬ڈ ی٘ وو‪...‬‬
‫غُء قوایع ‪ٌ ٍ ٠‬ی َن ىڀی وٌ ڈ یآی ى‪ ،‬زډ ىڊ ت ه ای د زٹٕ يڇ‬
‫تنىیهاى ټاٌ أسكٽاچ ڈیته‪ٙ‬ى ته ن‪ٝ‬و‪ ٚ‬ز‪ ١‬او ڈ اتيد ٘ هٍ‬
‫ٌ ٔسا ٌا اٴُ ڊزٍ ڈیټن ى‪ ٔ ...‬وڈيد ټ اٌ ٌا ټ ه واٌای ا ډي ر‬
‫اٴٍی أر تىاڊ ڈیاٴُایى‪٤ ،‬ثٹهاى ته غوو ڈیآ ٌو ټه ته يؽ‬
‫غه وٌ ټاٌ زوڄيى وناڄر نىاٌو‪ ،‬تڅٽه ٴٹ ‪ ٣‬وٌ اڈ ٍ ڈثاوڄ ه وني ڃ‬
‫أر‪ ،‬ی٭نی زػاٌ‪».‬‬
‫«اید ‪٤‬ثٹه‪ ،‬أ‪٥‬ه وتڂ و ‪٤‬ثٹهى ڈوڄى ٸٍاٌ ڈ یڀي ٍو‪ .‬ت ه‬
‫اید تهانه ټه ڈٵيىزٍید ‪٤‬ثٹهى غاڈ٭ ه أ ر‪ .‬ت ه ٔ ٍ‪٬‬ر ضٍ زه اى‬
‫‪٬‬ډوڈی ٌا ٸث‪١‬ه ڈیټنى زاضيٍ ‪٬‬ډى اى وٌ غاڈ٭ه ڈیته‪ ٙ‬ى‪ ...‬ت ه‬
‫زٕڅ‪ ٣‬نوو آڊ ٸ ىٌ تٕ ‪ ٣‬ڈ یو ى ټ ه وٌ خای اڊ ټ اٌ‪ ،‬ت ه ؤ ر‬
‫نووٖ‪ ،‬تكٍانهاى زػاٌی ٌا تا‪٬‬ص ڈیڀٍوو‪».‬‬
‫اَ و ٌاڊ ټډونيُچ اتسىایی زا اڈٍ َ ٌا ڈیز واڊ ت ه ٘ ٍـ َی ٍ‬
‫ڈٍزة ټٍو‪.‬‬
‫‪ ١5‬ټډوڊ اتسىایی‪.‬‬
‫‪ ١١‬زٹٕيڇ غواڈ‪ ٫‬ته ق‪ ٙ‬ی ٘ ثاڊ (ا ڄ يد زٹٕ يڇ ټ اٌ ت يد‬
‫اٌتاب ٰالچ)‪.‬‬
‫‪ ١9‬زٹٕيڇ تيد ټ‪ٙ‬ا ٌَاڊ ‪ٜ‬ن٭رڀٍاڊ ؤسی (و ڈيد زٹٕ يڇ‬
‫‪207‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ټاٌ)‪.‬‬
‫‪ ١٩‬خيىا ٘ىڊ ‪٤‬ثٹهى زاغٍ (ٔوڈيد زٹٕ يڇ ټ اٌ) ټ ه ڈوغ ة‬
‫تكٍاڊ ای ڈسنا ب ڈی٘وو (ټاخيساڄيُچ)‪.‬‬
‫اټنوڊ ټه وانٕسيڇ ‪٤‬ثٹاذ ؾځونه ته غوو ڈیآینى‪ ،‬تایى تثينيڇ‪:‬‬

‫‪ ١٠‬ؼرایظ التصبدی چگًَِ هؽخص هیؼَد؟‬


‫تایٕسی ته ‪٤‬وٌ نال‪ٜ‬ه اَ اغسډا‪٬‬ازی ټه ٸثڃ اَ ڈا غوو وا٘سه‬
‫أر یاو ټنيڇ‪ .‬ڈىاٌټی ټه ته ؤر ڈا ٌٔيى أر تٍای ٘نأ ایی‬
‫‪٬‬هى ‪٬‬سيٷ ټاٴی نيٕر‪ .‬اڈا ای د ٌا ڈي ىانيڇ ټ ه وٌ یون اڊ‪ ،‬تٍوڀ ی‬
‫غوو وا٘سه زاَ ‪٤‬ثٹهى زاغٍ وا٘ر ته غوو ڈیآڈى‪ٔ .‬دٓ‪ ،‬وٌ‬
‫ٸٍ ڊ ٔ‪٥‬ی ټه غاڈ٭ه ته «ٔنيوٌ» «ٍٔٲ» زٹٕ يڇ ڈ ی٘ وو‬
‫تاٌَڀانی ٸوذ ڈ یڀي ٍو ای د ؤ سه وٌق واڄی ٸ‪ ٝ‬وٌ وٌ ڈي اڊ‬
‫و ٕسانهاى تٌُپ ‪٩٩Bourg‬غډ‪ ٫‬ڈی٘ ىنى اَ ‪ٍ ٤‬ٲ ویځ ٍ‪ ،‬وٌ‬
‫اید و ٌ ‪ ،‬زوڄيى ټوؾ ٻ ت ه ٔ يڅهى ټٕ انی ڈ ی٘ ى ټ ه ن وو‬
‫‪ٜ‬اقة اٴُاٌ ټاٌ توونى ٔایڃ زوڄيى ته ٴٍو ز٭څ ٷ وا٘ ر غ ُ‬
‫تٍای زوڄيى ٴٍوی ته ټاٌ نډیٌٴر‪ .‬تناتٍ اید ٔایڃ زوڄي ى‪ ،‬ن اؾيُ‪،‬‬
‫ټوؾٻ ڈكى و توو‪ .‬زډٍټُ زؤ ٭هى ای د ٔ ایڃ زوڄي ىی‬
‫زثىیڃ آنها ته ا ٍڈهاى زوڄيىی ت ٌُپ‪ ،‬نٹ‪ ٙ‬ی ت وو ټ ه ز اٌیم ت ه‬
‫‪٬‬هى ى زوڄيى ٍٔڈایهواٌی توٌِ اَی اڀًاٌټٍو توو‪....‬‬
‫«خٓ اَ ٸٍڊ خانُو ڇ‪ ،‬توٌِ اَی اید ټاٌ ٌا تا ‪٤‬ی ٔه ڈٍقڅهى‬
‫زاٌیهی انػاچ واو‪ :‬اٍَ٘ټسهاى ٔ او ت ه ټاٌنان ه اَټاٌنان ه ت ه‬
‫‪ٜ‬ن٭ر تٌُپ ٌٔيى‪ ...‬اید ٔایڃ زوڄيىی ٌا اَ زٵٍٸه تيٍ ڊ ټ‪ٙ‬يى‬
‫یٻ غا غډ‪ ٫‬ټٍو‪ ،‬قسی نا‪ٜ‬ير آڊ ٌا ‪٬‬و‪ ٞ‬ټٍو اَ ‪ٜ‬وٌذ‬
‫‪٩1‬‬
‫ٴٍوی ته ٘ٽڃ غډ٭ی وٌ آ ٌو‪».‬‬
‫خٓ ویى ڈی٘وو ټه ته ڈواَاذ زؤ٭هى ‪٤‬ثٹاذ (تٍو تٍو‬
‫‪208‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫واٌ‪٬ٌ ،‬ير ڈاڄٻ) ٍ٘ای‪ ٣‬زوڄيى‪ ،‬ڀٍوٖ زوَی ‪ ٫‬ض ٍ ذ ی٭ن ی‬


‫ٍ٘ای‪ ٣‬اٸس‪ٝ‬اوی زٽاڈڃ خيىا ڈیټن ى‪ .‬این ٻ ڈ ا ای د زٽاڈ ڃ ٌا ت ه‬
‫ڈواَاذ خي‪ٍٙ‬ٴر ٘يو اى زوڄيى ٸىچ ته ٸىچ ونثاڂ ڈیټنيڇ ته ای د‬
‫زٍزية‪:‬‬

‫‪ .٠‬ؼیَُّبى تَلیذ‬
‫« ٍڀا ٔاتٹا ٸوای یٻ ٴٍو ی ا ی ٻ ن انواو ت ٍای ت ه ټ اٌ‬
‫انىانسد ٔایڃ زوڄيىی ٸىیډی ڈػُا ټٵایر ڈیټٍو‪ ،‬وٌ ٍ٘ای‪٣‬‬
‫توٌِ اَی‪ ،‬نځهای ټاٌڀٍ‪ ،‬تٍای ته ټاٌ انىانسد اید اٴُاٌ ټاٌ اى‬
‫ڈسډٍټُ‪ ،‬اڄُاچآ ٌ ٘ى‪ .‬تهاٌ ڈا٘يد‪ٔ ،‬ایڃ اید زكوڂ ٌا ته ‪ ٤‬وٌ‬
‫زاچ زډاچ ٴٍا ڇ آ ٌو‪ ...‬ټاٌڀا ٴٍوی غایٗ ٌا ته ټاٌنانهاى واو‬
‫ټه ڈٕسڅُچ ډٽاٌی ‪ٜ‬ى ا ُاٌ ا ټاٌڀٍ توو‪ .‬زوڄيى ته ‪ ٜ‬وٌذ‬
‫یٽىٔسه ټاٌ ای انٵ ٍاوی وٌ آڈ ى ټ ه ډځ ی وٌ ٸث اڂ ټاٌ ای‬
‫‪٩١‬‬
‫اغسډا‪٬‬ی ‪ٜ‬وٌذ ڈیڀٍٴر‪».‬‬
‫ڈالق‪٩‬ه ڈی٘وو ټه زٽاڈڃ انوا‪ ٪‬زوڄيى ڈوغة زٱييٍ ټڅی ٸوای‬
‫زوڄيىی ڈیڀٍوو‪ .‬اٴُاٌ ټاٌ غډ٭ی ڈی٘وو ڄی ٌِیڇ ڈاڄٽي ر ڇ‬
‫ؾناڊ ته قاڄر انٵٍاوی تاٸی ڈیڈانى‪ .‬ڈا٘ينهایی ټه تای ى ت ه ؤ ر‬
‫غډ‪ ٫‬ته ټاٌ اٴسى وٌ ؤر ی ٻ نٵ ٍ ت اٸی ڈ یڈان ى قس ی وی ى‬
‫ڈی ٘وو ټه‪« :‬نيٍ ی تهٍ غویی وٌ نسيػه نا‪ ٜ‬ير قٹيٹ ی ن وو‪،‬‬
‫نيٍ ای زوڄيى اغسډا‪٬‬ی ٌا تات ڈیتٍو‪ ،‬ته ٔ ایڃ زوڄي ىی ٴ ٍا اڊ‬
‫یٻ ٘ٽڃ ڈڅی اغسډا‪٬‬ی ڈیو ى ټه ته ‪ٜ‬وٌذ غډا‪٬‬سه اى ٴ٭ اڂ‬
‫آڊ ٌا اواٌ ڈیټننى‪ .‬اید زٍزية ڇ زٽاٴو نډیټنى‪ ...‬ناؾاٌ و ڄ ر‬
‫ٌ ثٍی نيٍ ای زوڄيىی ٌا ته ‪٬‬هى ڈیڀيٍو‪ .‬توٌِ اَی ویځٍ َایى‬
‫زډاچ ‪٬‬ډڅياذ غډ٭ی ټاخيساڄيٕسها ڈنسٵی ڈی٘وو‪ .‬ٴٹ ‪ ٣‬ټ اٌڀٍاڊ‬
‫‪٩7‬‬
‫ٌ َڈُو تاٸی ڈيډاننى‪».‬‬
‫‪209‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫تىید نكو ز‪١‬او ٌِیڇ ټاخيساڄيٕسی تٍ َ ڈیټنى‪:‬‬


‫«اَ یٻ ٔو ناڀُیٍ ڈا٘ينيُچ زٽاڈڃ ڈییاتى‪ ...‬اَ ٔ وی ویځ ٍ‬
‫زوڄيى ناڈك ى و ٔ ٭ر خي ىا ڈ یټن ى‪ .‬ٸ وای زوڄي ىی اَ و ٔ و‬
‫خي‪ٍٙ‬ٴر ڈینډایى‪٠ٍ٬ .‬ه تٍ زٹا‪٠‬ا ڈيؿٍتى‪ ،‬ټاٌ ت ه زوڄي ى ا‪ ٠‬اٴی‬
‫ڈیټ‪ٙ‬ى تكٍاڊ آٰاَ ڈی٘وو‪ ...‬زا آنػا ټه زوڄيى تیقٕاب ڈ ا ٌا‬
‫ٰ ٍٶ ڈ یټن ى‪ ...‬اَ آڊ ‪ٍ ٤‬ٲ ڄ‪ ٙ‬ٽٍ ای ټ اٌڀٍ‪ ،‬ت یټ اٌ‬
‫‪٩8‬‬
‫تی ٔيڅهى ڈ٭اٖ ڈيډاننى‪».‬‬
‫تيد ټاٌ ؤسهغډ٭ی ڈاڄٽير ټه ډاڊ ‪٤‬وٌ ته ‪ٜ‬وٌذ ٴ ٍوی‬
‫تاٸی ڈانى أر‪ ،‬ز‪١‬او خيىا ڈی٘وو‪ .‬اید غا ڈا ڀٵس هى ڈ اٌټٓ ٌا‬
‫زٽٍاٌ ڈیټنيڇ ټه‪:‬‬
‫«وٌ نسيػ هى زٽاڈ ڃ نيٍ ای زوڄي ىی‪ ٌ ،‬ات ‪ ٣‬زوڄي ى ته ڇ‬
‫ڈینوٌو یٻ ٔڅٕڅه انٹالتهاى اغسډا‪٬‬ی ٍ٘ ‪ ٪‬ڈی٘وو‪».‬‬

‫‪ ١0‬هالحظبت‬
‫خيٗ اَآڊ ټه اید ٴ‪ٝ‬ڃ زډاچ ٘ وو تَچ أ ر ای د ؾن ى نٽس ه‬
‫زًټٍ واو ٘وو ټه وٌ اید ٸٕډر اَ ڈ‪٥‬اڄ٭اذ نوو تا زډ اچ ٸ وانيد‬
‫ویاڄٽسيٻ ٌ تٍ ٕسيڇ‪.‬‬
‫وٌ اٸ ‪ ،٫‬ڈثاق ص ڈٍت و‪ ٢‬ت ه ز اٌیم اغسډا‪ ٬‬اذ‪٤ ،‬ثٹ اذ‬
‫٘يو اى زوڄيىی ٌا نيڅی ته انس‪ ٝ‬اٌ ڀًٌان ىیڇ‪ ،‬وی ىیڇ ټ ه ای د‬
‫ٴ‪ٝ‬وڂ زا ؾه ان ىاَ ته ڇ تٕ سځی واٌو‪ ،‬وی ىیڇ ټ ه ای د ز اٌیم ت ه‬
‫ن‪ٝ‬و‪ ٚ‬ڈسكٍٺ أر زٱييٍازی ټه وٌ َڈينه اى اغسډ ا‪٬‬ی ٌل‬
‫ڈيى ى اَ یٻ ڈثاٌَ ى وانڅی ٍٔؾ‪ٙ‬ډه ڈیڀيٍو‪ ،‬اَ ڈثاٌَ اى ټ ه‬
‫تيد ‪٬‬نا‪ ٍٜ‬ټهنه نو غاڈ٭ه غوو واٌو‪ .‬ڈثاٌَ اى ټه ت ه اِڀ وڊ‬
‫٘ىڊ اغسډا‪ ٪‬تٍٸٍاٌی ‪ٍ٤‬ـ ٌِیڇ نو ڈنػٍ نوا ى ٘ى‪ ٍ .‬ی ٻ‬
‫اَ اید و ڈٍقڅه واٌای نوا‪ ٚ‬ڈ٭ينی أر ټه اَ قي ص ٔ انسډاڊ‬
‫‪210‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ڇ تا ڈٍقڅهى خي‪ٙ‬يد زٵا ذ نوا ى وا٘ر‪ .‬اید زكوتذ أأی وٌ‬


‫غاڈ٭ه ډي‪ٙ‬ه وٌ ونثاڂ یٻ ٔڅٕڅه ‪٬‬ډڅيازی ‪ٜ‬وٌذ ڈیڀيٍو ټه ت ه‬
‫نووی نوو تی ڈ٭نی غڅو ڈیټننى ڄی وٌ ڄك‪٩‬هى ڈ٭ينی‪ ،‬تا غډ‪٫‬‬
‫٘ىڊ ډيد ‪٬‬ډڅياذ ا ‪ ٠‬ا‪٬‬ی ت ه غ وو ڈ یآی ى ټ ه ی ٻ زٱيي ٍ‬
‫ناڀهانی ٘ىیى‪ ،‬ی٭نی انٹالب ٸ‪٥‬٭ی ڈی٘وو‪.‬‬
‫خٓ ڈالق‪٩‬ه ڈی٘وو ټه زډاچ ٸ وانيد ڈه ڇ ویاڄٽسي ٻ وٌ ای د‬
‫ڈٕ څه غایځُید ٘ى أر‪ ،‬ته اید زٍزية‪:‬‬
‫اڄٳ‪ ،‬ناغوٌ تووڊ غډ‪٠ ٫‬ىید وٌ اڈوٌ ڈوغوواذ‬
‫ب‪ ،‬قٍټر زكوڂ ویاڄٽسيٽی‬
‫ظ‪ ،‬ازوویناڈيُچ‬
‫ؼ‪ ،‬ز‪١‬او‬
‫ـ‪ ،‬زاضيٍ ڈسٹاتڃ‬
‫‪ ،‬زٽاڈڃ غهنى (زٱييٍ ټډير ته ټيٵير)‬

‫اید ټساتها ٌا تهوانيى‪:‬‬


‫انځڅٓ‪« :‬ڈن‪ٙ‬اء نانواو ‪ ،‬ڈاڄٽير ٘ه‪ٝ‬ی و ڄر»‪.‬‬
‫انځڅٓ‪ٔ«:‬ؤياڄيُچ زهيڅی ٔؤياڄيُچ ‪٬‬څډی»‪.‬‬
‫‪211‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫خٍٔ‪ٙ‬هاى آَڈای‪ٙ‬ی‬

‫ٴ‪ٝ‬ڃ ا ڂ‪:‬‬
‫‪ ١5‬ایى آڄيٕسها زاٌیم ٌا ؾځونه زوغيه ڈیټننى؟‬
‫‪ ١١‬ڈازٍیاڄيُچ زاٌیهی ؾيٕر؟‬
‫‪ ١9‬وٌ زوغي ه ز اٌیم‪ ،‬ڈازٍیاڄيٕ سهاى ٸ ٍڊ ػ ى ڇ اَؾ ه ٌا‬
‫ڈیٌٴسنى نواٸ‪ ٛ‬آڊ ؾه توو؟‬

‫ٴ‪ٝ‬ڃ و چ‪:‬‬
‫‪٤ ١5‬ثٹاذ اَ ټػا ته غوو ڈیآینى؟‬
‫‪ ١١‬ٸوای ڈكٍټهى زاٌیم ټىاچ أر؟‬
‫‪213‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ٸٕډر ٘‪ٙ‬ڇ‬

‫ڈازٍیاڄيُچ ویاڄٽسيٻ‬
‫ایىئوڄوِی ا‬
‫‪214‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫اًغجبق رٍغ دیبلىتیه ثب ایذئَلَشی‬

‫‪ ١5‬ا ډير ایىئوڄوِیها تٍای ڈاٌټٕيُچ‬


‫‪ ١١‬ایىئوڄوِی ی٭نی ؾه؟ (‪٬‬اڈڃ ٴاټسوٌ ٘ٽڃ ایىئوڄوِیٻ)‬
‫‪ٔ ١9‬انسډاڊ اٸس‪ٝ‬اوی‪ٔ ،‬يأی ایىئوڄوِیٻ‬
‫‪ ١٩‬غىاڊ ‪ٜ‬اوٶ‪ ،‬غىاڊ ټايب‬
‫‪٬ ١1‬ډڃ ‪٬‬ٽٓاڄ٭ډڃ ‪٬‬واڈڃ ایىئوڄوِیٻ‬
‫‪٘ ١١‬يو ى زكڅيڃ ویاڄٽسيٽی‬
‫‪ ١7‬ڄُ چ ڈثاٌَ ى ایىئوڄوِیٻ‬
‫‪ ١8‬نسيػه‬

‫‪ ١٠‬اّویت ایذئَلَشیْب ثرای هبروعیسم‬


‫ڈ٭ډوت اید ‪٤‬وٌ ڀٵسه ڈی٘وو ټ ه ڈاٌټٕ يُچ ‪٬‬ث اٌذ اَ ی ٻ‬
‫ٴڅٕٵهى ڈاوی أر ټه ڈنٽٍ نٹٗ اٴٽاٌ وٌ ز اٌیم ڈ یتا٘ ى ی٭ن ی‬
‫‪٬‬اڈڃ ایىئوڄوِی ٌا انٽاٌ ڈیټنى زنها ته زاضيٍاذ اٸس‪ ٝ‬اوی ن‪ٍ ٩‬‬
‫واٌو‪.‬‬
‫اید ڀٵساٌن‪٥‬ا أر‪ .‬ڈاٌټٕيُچ اَ نٹٗ ڈهډی ټه ٴٽٍ‪ ،‬ن ٍ‬
‫‪٬‬ٹایى وٌ َنىڀی تاَی ڈ یټنن ى ٰاٴ ڃ نيٕ ر ت ٍ‪٬‬ٽٓ ا ډي ر‬
‫اٴٍی ته انوا‪ ٪‬ایىئوڄوِیها ڈیو ى‪ .‬ڈا وٌ اینػا تٍای خایاڊ واوڊ ته‬
‫ڈ‪٥‬اڄ٭هى ا‪ٜ‬وڂ ڈٹىڈازی ڈاٌټٕيُچ ت ه ٘ يو ى ان‪٥‬ث اٶ ڈازٍی اڄيُچ‬
‫ویاڄٽسيٻ تا ایىئوڄوِیها ڈیخ ٍواَیڇ‪ .‬آڊ ٸ ر ن وا يڇ وی ى ټ ه‬
‫نٹ ٗ ای ىئوڄوِیها وٌ ز اٌیم‪ ،‬ز اضيٍ ‪٬‬اڈ ڃ ای ىئوڄوِی ٘ ٽڃ‬
‫ایىئوڄوِی ؾيٕر‪.‬‬
‫اید ٸٕډر اَ ڈاٌټٕيُچ ټه ڈوٌو ڈ‪٥‬اڄ٭ه ى ڈا أر تيٗ اَ ٍ‬
‫‪215‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ٸٕډسی تى ٴهډيى ٘ى أر وڄيڃ آڊ ڇ اید أر ټ ه ز ا ڈ ىزهاى‬


‫ڈىیى‪ ،‬ڈاٌټٕيُچ ٌا ٴٹ‪ ٣‬اَ ڄكا‪ ٦‬اٸس‪ٝ‬اوی ڈیآڈونسهان ى‪ .‬ت ه ای د‬
‫‪ٍ٤‬یٷ نه زنها ڈاٌټٕيُچ ٌا اَ٘ٽڃ «ټڅی» نوو غىا ڈیټ ٍو ان ى‪،‬‬
‫تڅٽه ا‪ٜ‬وڂ اٸ٭ی اید ٴڅٕٵه ٌا نيُ ټناٌ ڈیَو انى‪َ ،‬یٍا ؾيُی ټه‬
‫اغاَ ڈیو ى اٸس‪ٝ‬او ته ‪ٜ‬وٌذ یٻ ‪٬‬څڇ ټاڈڃ وٌ آیى ڈازٍی اڄيُچ‬
‫زاٌیهی ان‪٥‬ثاٶ آڊ تا ڈازٍیاڄيُچ ویاڄٽسيٻ أر‪.‬‬
‫ڈیزواڊ ڈسًټٍ ٘ى ټه اید ڀونه أسنساغها نا‪ٜ‬ير غهاڊتين ی‬
‫ڈساٴيُیٽی ڈ ا أ ر ٌ ایی اَ آڊ ڈٕ سڅُچ ت ٍ ټو٘ ٗ ٴ ٍا اڊ‬
‫ڈیتا٘ى‪ .‬تاَ ڇ زٽٍاٌ ڈیټنيڇ ز ا َڈ انی ټ ه ڈ ا ڈٕ ایڃ ٌا اَ ڇ‬
‫زٵٽيٻ ڈ یټن يڇ ی ٻ غانث ه ت ه آنه ا ڈ ینځ ٍیڇ وؾ اٌ ؾن يد‬
‫ا٘سثا ازی نوا يڇ ٘ى‪.‬‬
‫ز٭ثيٍاذ ٰڅ‪٥‬ی ڇ اَ ڈاٌټٕيُچ ٘ى أر ته ‪٬‬څر آڊ ت وو‬
‫أر ټه اَ نٹٗ ایىئوڄوِیها وٌ زاٌیم َنىڀی ٰٵڅر ٌَیى انى‪.‬‬
‫غىا ټٍوڊ ایىئوڄوِیها اَ ڈاٌټٕيُچ‪ ،‬ته ڈنُڄهى زٵٽيٻ ڈاٌټٕيُچ‬
‫اَڈازٍی اڄيُچ ویاڄٽسي ٻ أ ر‪ ،‬ی٭ن ی زػُی هى آڊ اَ ا‪ ٜ‬وڂ‪.‬‬
‫نو٘ثهسانه‪ ،‬ؾنى ٔاڄی أر ټه وٌ نسيػ ه ى ټو٘‪ ٙ‬هاى «وان‪ ٙ‬ځا‬
‫ټاٌڀٍی خاٌیٓ» وٌ اضٍ ن ىڈاذ تٍغٕ سه ټساته اى ؾن ى ز د‬
‫ٌ ٘نٵٽٍ‪ ٩9‬ټه وٌآڊ ټاٌ ڈیټٍو ان ى‪ ،‬اَی ٻ ٔ و ُاٌاڊ ُاٌ‬
‫ټاٌڀٍ وٌ اید ڈٽسة‪ ،‬ڈاٌټٕيُچ ٌا ته ‪ ٤‬وٌ ‪ ٜ‬كيف ٘ نانسهان ى‬
‫أَوی ویځٍ‪ ،‬ڈاٌټٕيُچ زوانٕسه أر ڈٹاچ ٘ایٕ سه اتی ن وو‬
‫ٌا ته ؤر آ ٌو‪.‬‬

‫‪ ١٠‬ایذئَلَشی یؼٌی چِ؟ (ػبهل‪ ،‬اؼىبل ایذئَلَشی)‬


‫تا ؾنى زو‪٠‬يف اٌو اید ڈثكص ڈی٘ویڇ‪.‬‬
‫ته ؾه ؾيُ ڈا ایىئوڄوِی ڈیڀویيڇ؟ ڈن‪ ٩‬وٌ اَ ای ىئوڄوِی وٌ‬
‫‪216‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫وٌغه ى ا ڂ ډاڊ (ای ى ) ٴٽ ٍ أ ر‪ .‬ای ىئوڄوِی ڈػډو‪ ٬‬هاى اَ‬


‫اٴٽاٌ ٌا ڈیڀوینى ټه واٌای ٘ٽڃ ټڅی ز وٌی ( ٸوا‪ ٬‬ى) ی ا‬
‫ڀا ی ته ‪٤‬وٌ ٔاو واٌای یٻ قاڄر ي نی تا٘ى‪.‬‬
‫ڈاٌټٕيُچ ‪٬‬ثاٌزٕر اَ یٻ ایىئوڄوِی ټه ٘ٽڃ ټڅ ی واٌو‬
‫ڈیزوانى وٌ ٍ تاب ا‪٨‬هاٌ ن‪ ٍ٩‬ټنى‪.‬‬
‫ایىئوڄوِی غډهوٌی ‪٤‬څثی ڈػډو‪٬‬هى اٴٽاٌی ٌا ڈيځوینى ټ ه‬
‫وٌ یٻ نٵٍ غډهوٌی نوا غوو واٌو‪.‬‬
‫ڄی ایىئوڄوِی ته ڈ٭نای یٻ ٔڅٕڅه اٴٽاٌ ن اڄ‪ ٛ‬نيٕ ر ټ ه‬
‫اَغډڅهى ‪٬‬وا‪٤‬ٳ ڈػُا تا٘ى (ؾنيد خنىاٌی ڈه‪ٝ‬و‪ ٚ‬ڈساٴيُیٕينها‬
‫أر)‪.‬‬
‫ایىئوڄوِی اڄُاڈا تا اقٕأاذ‪٬ ،‬څٹه ا‪ ،‬نٵٍزها‪ ،‬اڈيى ا ٍأها‬
‫آڈيهسه أ ر‪ .‬وٌ ای ىئوڄوِی خٍ ڄساٌی ایی اٴٽ اٌ ڈث اٌَ غویان ه‬
‫غوو واٌو ټه وٌ‪٬‬يد قاڂ ت ا قُٕ د ‪ ٜ‬ډيډير نٕ ثر ت ه أ سطډاٌ‬
‫٘ونىڀاڊ ڇ َنػيٍ ا ڈهڅو‪ ٢‬أر‪ .‬ڈػډو‪٬‬ه ى ای د نا‪ ٜ‬يسها ٌا‬
‫ایىئوڄوِی ڈیڀوینى‪ .‬اټنوڊ تثينيڇ ڈن‪ ٩‬وٌ اَ ‪٬‬اڈ ڃ ای ىئوڄوِیٻ‬
‫ؾيٕر‪.‬‬
‫انځيُ ‪ ،‬نيٍ یا ‪٬‬څسی ټه وٌ ته ټاٌ ا وا٘سد ای ىئوڄوِی ٸ اوٌ‬
‫تا٘ى‪٬ ،‬اڈڃ ایىئوڄوِیٻ ناڈي ى ڈ ی٘ وو‪ .‬ڈ طال ڈ ًا ة‪ ،‬ٴ اټسوٌ‬
‫ایىئوڄوِیٻ ٕسنى ڈا تایى تىانها زوغه وا٘سه تا٘يڇ‪ .‬اویاڊ واٌای‬
‫یٻ نيٍ ی انالٸی ٕسنى ټه ‪٬‬ډڃ آنها ا ډير تٕياٌ واٌو‪.‬‬
‫ڈن‪٩‬وٌ اَ٘ٽڃ ایىئوڄوِیٻ ؾيٕر؟‬
‫ڈػډو‪٬‬هى اٴٽاٌ ڈه‪ٝ‬و‪ٜ‬ی ټه وٌ َڈينهى ڈ٭ينی غوو وا٘سه‬
‫تا٘ى ٘ٽڃ ایىئوڄوِیٻ نوانى ڈ ی٘ وو‪ .‬ڈ ً ة‪ ،‬ان الٶ‪٬ ،‬څ ڇ‪،‬‬
‫ٴڅٕٵه‪ ،‬اوتياذ‪ ،‬نٍ ٘٭ٍ واٌای ٘ٽڃ ایىئوڄوِیٻ ٕسنى‪.‬‬
‫خٓ اڀٍ نوأسه تا٘يڇ نٹٗ زاٌیم ایىئوڄوِی ٌا ته ‪٤‬وٌ ټڅ ی‬
‫‪217‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫تا زډاچ ٘ٽڅهایی ټه وا٘سه أر تٌٍٔی ټنيڇ‪ ،‬اید ڈ‪٥‬اڄ٭ ه َڈ انی‬
‫ؤ ر ڈ یو ى ټ ه ای ىئوڄوِی ٌا اَ ز اٌیم‪ ،‬ی٭ن ی اَ َن ىڀی‬
‫غډا‪٬‬سهاى ت‪ٍٙ‬ی‪ ،‬غىا ټنيڇ‪ .‬ڄی ڈ‪٥‬اڄ٭ه زكٹيٷ نٹٗ ایىئوڄوِی‪،‬‬
‫‪٬‬واڈڃ ٘ٽڅهاى آڊ ٌا تایى وٌ وانڃ اَ اتس ىای غاڈ٭ ه تٌٍٔ ی‬
‫نډایيڇ‪.‬‬

‫‪ ١٠‬ظبختوبى التصبدی‪ ،‬ظیبظی ٍ ایذئَلَشیه‬


‫وٌ ‪ ٠‬ډد ڈ‪٥‬اڄ٭ هى ڈازٍی اڄيُچ ز اٌیهی‪ ،‬وی ىیڇ ټ ه ز اٌیم‬
‫اغسډا‪٬‬اذ ته اید زٍزية وٌڈیآیى‪ ،‬انٕ اڊ ت ه ٔ يڅهى ‪٬‬ډ ڃ ن وو‬
‫ڈوغى زاٌیم أر اید ‪٬‬ډڃ نا٘ی اَڈيڃ انٕانی أر‪ .‬ڈي ڃ ني ُ اَ‬
‫اٴٽاٌ ٍٔؾ‪ٙ‬ډه ڈیڀيٍو وی ىیڇ آڊ ؾي ُی ټ ه اٴٽ اٌ آوڈ ی ٌا‬
‫ڈ‪ٙ‬ه‪ ٛ‬ڈیٔاَو‪ ،‬ی٭نی ایىئوڄوِی ا ٌا ته غوو ڈیآ ٌو‪ ،‬ڈك ي‪٣‬‬
‫اغسډا‪٬‬ی أر ‪٤‬ثٹ ازی ټ ه وٌ آڊ غاڈ٭ ه وی ى ڈ ی٘ وو‪ .‬ای د‬
‫‪٤‬ثٹاذ نيُ ته نووی نوو ڈك‪ٝ‬وڂ ٍ٘ای‪ ٣‬اٸس‪ ٝ‬اوی ت ه ‪٬‬ث اٌذ‬
‫ویځٍ ‪ ٍَ٤‬زوڄيى ڈیتا٘ى‪.‬‬
‫ڇ ؾنيد وٌیاٴسيڇ ټه تيد ‪٬‬اڈڃ ایىئوڄوِی ‪٬‬اڈ ڃ اغسډ ا‪٬‬ی‪،‬‬
‫‪٬‬اڈڃ ٔيأی ٸٍاٌ واٌو وٌ ڈث اٌَ ى ای ىئوڄوِیٻ ټ ه نا٘ ی اَ‬
‫ڈثاٌَ ى ڈوغوو وٌ اغسډا‪ ٪‬أر‪٬ ،‬اڈڃ ٔيأی تٍ َ ڈیټنى‪.‬‬
‫خٓ اڀٍ ٔانسډاڊ غاڈ٭ه ٌا اَ ویى ڈازٍیاڄيُچ زاٌیهی ڈ‪ ٙ‬ا ى‬
‫ټنيڇ‪ ،‬ڈ٭څوچ ڈی٘وو ټه خایهى اغسډا‪ ٪‬تٍ أاْ اٸس‪ٝ‬او ٸ ٍاٌ واٌو‪،‬‬
‫ڈاٴوٶ اغسډا‪ٔ ٪‬اَڈاڊ ٔيأی ٔ اَڈاڊ ای ىئوڄوِیٻ ڀٕ سٍو‬
‫٘ى أر‪.‬‬
‫ڈالق‪٩‬ه ڈیټنيڇ ټه خيٗ ڈازٍیاڄيٕسها‪ٔ ،‬انسډاڊ ای ىئوڄوِیٻ‬
‫ته ڈنُڄهى ٸڅه ٌاْ تنای اغسډا‪٘ ٪‬نانسه ڈی٘ وو ق اڂ آڊ ټ ه‬
‫ایى آڄيٕسها ٸٕډر ایىئوڄوِیٻ ٌا خایه تنای غاڈ٭ه ڈیانځاٌنى‪.‬‬
‫‪218‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫«انٕاڊ وٌ ٍ ڈٍقڅهى زوڄيى اغسډا‪٬‬ی‪ ،‬واٌای ٌ ات‪٥‬ی ڈ‪ٙ‬ه‪،ٛ‬‬


‫تَچ تٍنالٲ وڄهوا ڈي‪ٙ‬وو‪ ٌ ،‬ات‪ ٥‬ی ټ ه ڈسنأ ة ت ا زؤ ٭هى‬
‫ٸوای ڈاوی زوڄيى زٱييٍ ڈ یټن ى‪ .‬ڈػډو‪ ٬‬هى ای د ٌ ات ‪ ٣‬زوڄي ىی‬
‫ٔانسډاڊ اٸس‪ٝ‬اوی اغسډا‪ٌ ٪‬ا ته غوو ڈیآ ٌو ته ڈنُڄ هى تني اڊ‬
‫اٸ٭ی ٔاَڈانهاى ٸ‪١‬ایی ٔيأی ڈن‪ٙ‬اء انوا‪ ٪‬غىانهاى اغسډا‪٬‬ی‬
‫ڈ٭يد ڈیتا٘ى‪ .‬ته ‪٬‬ثاٌذ ویځٍ ایىئوڄوِیها نا٘ ی اَ ډ يد ٸٕ ډر‬
‫أ ر‪ٍ٤ .‬یٹ هى زوڄي ى وٌ َن ىڀی ڈ اوی ٘ ان‪ ٛ‬خي‪ٍ ٙ‬ٴسهاى‬
‫‪1١‬‬
‫اغسډا‪٬‬ی‪ٔ ،‬يأی ته ‪٤‬وٌ ټڅی نډاینى ى زٍٸی ٴٽٍی أر‪».‬‬
‫تناتٍ اید ویى ڈی٘وو ټ ه ٔ انسډاڊ اٸس‪ ٝ‬اوی خای ه أ اْ‬
‫غاڈ٭ه أر‪ ،‬قاڂ آڊ ټه ایىئوڄوِی ټه ٘اڈڃ ٸٕ ډسهاى ڈهسڅٵ هى‬
‫انالٶ‪ ،‬وید‪٬ ،‬څڇ‪٘ ،‬٭ٍ‪ ،‬نٍ اوتياذ ڈی٘وو وٌ ٌاْ غاڈ٭ه ٸ ٍاٌ‬
‫ڈیڀيٍو‪.‬‬
‫اټنوڊ ټه تٍ قٕة ز وٌی ڈازٍیاڄيٕسی وانٕ سيڇ ټ ه اٴٽ اٌ اَ‬
‫ڈاو نا٘ی ٘ى أر غ وو اغسډ ا‪٬‬ی ڈ ا ڈان ً غ ىاڊ ڈأ ر‬
‫ڈیزواڊ ڀٵر ټه «ٌ تنا» ان٭ٽاْ ډاڊ «َیٍتنا» أر‪.‬‬
‫ؾنانؿه انځڅٓ ڈی ڀوی ى‪« :‬ا‪٬‬سډ او ایډ اڊ ټاڄوینيٕ سی‪ 15‬ت ا‬
‫اٴٽاٌ توٌِ اَی ‪ ٍ ٝ٬‬ن وو غ وٌ وٌ ڈ یآی ى‪ .‬ا‪ ٜ‬ڃ ٍٔنو٘ ر‪،‬‬
‫ڈٵهوچ ڈً ثی نسایع قا‪ٜ‬څه اَ ونيای زػاٌذ آَاو ٌٸات ر ت وو ز ا‬
‫تىید ٔيڅه ٘ٽٕر ڈوٴٹي ر ٌا نس واڊ ت ه ټ اٌ ٌَنځ ی اٴ ٍاو‬
‫تٕسځی واو تڅٽه زډاچ اید ڈٕایڃ ته ٸٕډر ز٭ثيٍ ٘ وو‪ ،‬ٸٕ ډسی ټ ه‬
‫ڀٍیُ خًیٍ نيٕر‪ .‬اڀٍ آڊ ایاڈی ٌا وٌ ن‪ ٍ٩‬تځيٍیڇ ټه زډاچ ٌا هاى‬
‫تاٌَڀانی ڈٍاټُ ‪٬‬ډى ى زػاٌذ ٸىیڇ ‪٬‬و‪٘ ٞ‬ى ‪ ،‬غ ایٗ ٌا ت ه‬
‫نى ٔساڊ اڈٍیٽا ڈیواو وٌ اٸ‪ ٫‬غهاڊ ؤسهوٖ یٻ انٹ الب‬
‫زػاٌی ٘ى قسی ڈواوی ټه اَ ن‪ ٍ٩‬اٸس‪ٝ‬اوی ڈٹىْ توو‪ ،‬ڈطڃ ‪ ٤‬ال‬
‫نٹٍ ٌٴسه ٌٴسه اٌَٖ نوو ٌا اَ ؤر ڈ یواو‪ ،‬آڊ ٸ ر ڈ٭څ وچ‬
‫‪219‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫نوا ى ٘ى ټه ‪٬‬ٹيى ى ڈُتوٌ ڈك‪ٝ‬وڂ ٴٽٍ یا ‪٬‬ډڃ نيٕر تڅٽ ه ت ه‬


‫ٸوای اٸس‪ٝ‬اوی ڈٹسىٌی تٕسځی واٌو ټه ت ٍای ا ڃ َڈ اڊ نا٘ ناْ‬
‫‪1١‬‬
‫توو أر‪».‬‬
‫وٌ اٸ‪ ٫‬تثينيڇ وٌ َنىڀی اٸس‪ٝ‬اوی‪ ،‬تاٌَڀاڊ ؾ ه نٹ‪ ٙ‬ی واٌو؟‬
‫ڈا ٴٹ‪٘ ٣‬ا ى ٌٸاتر تيد زػاٌ ٕسيڇ ڄی تاٌَڀانها توٌِ ا ا ای د‬
‫ٌٸاتر ٌا ته ڈوٌو ‪٬‬ډڃ ڈیڀًاٌنى وٌ نسيػه یٻ ‪٬‬ى ٌ٘ٽٕ ر‬
‫یٻ ‪٬‬ى تهٍ ڈنى ڈی٘ونى‪.‬‬
‫ؾه تٕا ټه تا وٖزٍید َیٍٺزٍید آنها وٌ نسيػهى ٌٸات ر‬
‫یا تكٍاڊ ناڀهانی ٌ٘ٽٕر ڈی٘ونى‪ .‬اید تكٍاڊ یٻ ؾيُ ا‪٠‬ف‬
‫ٸاتڃ خيٗ تينی نيٕر‪ ،‬یٻ خيٗ آڈى أر‪ .‬ویځٍ ڈ٭څوچ نيٕر تٍای‬
‫ؾه ت٭‪١‬يها ټه نيڅی تی ؤر خا ٕسنى ڈیزواننى نوو ٌا زا خایاڊ‬
‫تكٍاڊ قٵ‪ ٧‬ټننى‪ ،‬خٓ اینها تٕسه ته ٍٔنو٘ر أ ر ډ يد ٴٽ ٍ‬
‫أر ټه ته ڈً ة خٍٔساڊ نٵوي ڈیټنى‪ .‬ٸسی ڈالق‪٩‬ه ڈی٘وو ټ ه‬
‫خاٌ اى وٌ اضٍ ٘انٓ زوٴيٷ قا‪ٜ‬ڃ ڈیټنن ى‪ ،‬ٴٽ ٍ ٍٔنو٘ ر خي ىا‬
‫ڈی٘وو زا اٴٍاو ته ‪ ٫٠‬ن وو تٕ اَنى ت ه ٸٕ ډسی ټ ه اَ غان ة‬
‫نىا نى ڈٹٌٍ ٘ى أر ڈ٭سٹى ڀٍونى‪.‬‬
‫اید ڈطاڂ ن‪ٙ‬اڊ ڈیو ى ټه ؾځونه ٍ٘ای‪ ٣‬اٸس‪ٝ‬اوی ناڄٷ اٴٽ اٌ‬
‫‪٬‬ٹایى ڈیتا٘ى‪ .‬ته ‪٬‬ثاٌذ ویځٍ ڈ٭څوچ ڈیټنى ټه خایهى ٔانسډاڊ‬
‫غاڈ٭ه تٍ اٸس‪ٝ‬اویاذ ٸٍاٌ واٌو‪.‬‬
‫ڈطاڂ ویځٍی تُنيڇ‪٘ ،‬٭وٌ و نٵٍ ټاٌڀٍی ټه اَ ڄكا‪ٔ ٦‬يأی‬
‫‪٬‬ٹةڈانى ٕسنى‪ ،‬یٽی اَ آنها وٌ ټاٌنان ه ى تٕ ياٌ تٌُڀ ی ټ اٌ‬
‫ڈیټنى ټه وٌآڊ غا ټاٌ ڈٍز ة ڈ ن‪٩‬ڇ ٘ ى ویځ ٍی وٌ ی ٻ‬
‫ټاٌڀا ټوؾٻ‪٘ .‬ٽی نيٕر ټه اید و ټاٌڀٍ ‪ٜ‬اقة ټاٌ ٌا ت ه‬
‫یٻ ؾ‪ٙ‬ڇ نځا نډیټننى‪.‬‬
‫وٌ ن‪ ٍ٩‬ټاٌڀٍ ا ڄی ‪ٜ‬اقة ټاٌ ‪٬‬ثاٌزٕر اَ یٻ أ سطډاٌڀٍ‬
‫‪220‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫نونهواٌ واٌای ن‪ٝ‬څر ٍٔڈایهواٌی اڈا آڊ ویځٍی اٌتاب ٌا ت ه‬


‫ؾ‪ٙ‬ڇ یٻ ټاٌڀٍ ڈینځٍو ڈنسها ټاٌڀٍی ټه ٌاقر أر ته يؽ‬
‫غه ا ٌا ته ویى ى یٻ وِنيڇ نځا نډیټنى‪.‬‬
‫ت‪ ٥‬وٌ ٸ‪ ٫ ٥‬نك و ى َن ىڀی ټ اٌڀٍی آنهأ ر ټ ه ای د و‬
‫نا‪ٜ‬ير ڈهسڅ ٳ ٌا ت ه آنه ا واو أ ر‪ .‬ای د ڈط اڂ واٌای ا ډي ر‬
‫تُٕایی أر ڈا ٌا ته نٽاذ قٕاْ وٸيٹی ڈیٌٔانى‪.‬‬

‫‪ٍ ١٠‬جذاى وبرة‪ ٍ ،‬جذاى صبدق‬


‫ڀٵسيڇ ټه ٘ ٍای‪ ٣‬ڈ اوی اغسډ ا‪ ٪‬ڈوغ ى ای ىئوڄوِیها أ ر‬
‫غوو اغسډا‪٘ ٪‬ان‪ ٛ‬غىاڊ اغسډا‪٬‬ی أ ر‪ .‬خ ٓ ڈ یز واڊ ای د‬
‫‪٤‬وٌ نسيػه ڀٍٴر ټ ه ٍ ټ اٌڀٍی تای ى ای ىئوڄوِی خٍ ڄس اٌیی‬
‫وا٘سه تا٘ى‪ .‬اید ؾنيد ز‪ٝ‬وٌی تا‪٤‬ڃ أر َیٍا ٍ ټ اٌڀٍی واٌای‬
‫غىاڊ ټاٌڀٍی نيٕر‪ .‬تایى ته اید نٽسه زوغه وا٘ر‪ ،‬ڈډٽد أ ر‬
‫‪٬‬ى اى وٌ ٍ٘ای‪ ٣‬ڈ‪ٙ‬ه‪ ٛ‬ڈ٭ينی ڇ َیٕر تا٘ نى ڄ ی غ ىاڊ‬
‫ڈسٵا ذ وا٘سه تا٘نى تٍنالٲ قٹيٹر ٴٽٍ ټننى‪ .‬انځڅٓ ت ه ای د‬
‫نو‪ ٪‬غىانها ناچ «ټايب» واو أر‪.‬‬
‫ڈطاڂ‪ ،‬ت٭‪١‬ی ټاٌڀٍ ا زكر زاضيٍ اٴٽاٌی ٕ سنى ټ ه نسيػ هى‬
‫آڊ ‪٬‬ووذ یاٴسد ته ٸٍ ڊ ٔ‪٥‬ی أر‪ .‬ڈطڃ آنها ټ ه ‪ٍ٤‬ٴ ىاٌ ټ اٌ‬
‫ا ڃ قٍٴه ٕسنى‪ .‬وٌ اید ڈوٌو اید ټاٌڀٍ ا وٌ اضٍ تینوایی واٌای‬
‫یٻ غىاڊ ٰڅ‪٘ ٣‬ى انى‪ ،‬ای د ‪ ٍَ ٤‬ٴٽ ٍ ټ اڈال ان٭ٽ اْ ٘ ٍای‪٣‬‬
‫َنىڀی اغسډا‪٬‬ی ڈیتا٘ى‪ .‬ڈنسها یٻ ان٭ٽاْ ؤٌر ‪ٜ‬اٲ نيٕر‪.‬‬
‫ان٭ٽاْ اٰڅة ا ٸاذ وٌ غىاڊ ڈ ٍوچ ت ه ‪ ٜ‬وٌذ « اٌ ن ه»‬
‫وٌڈیآیى‪ .‬ٴٹٍ ٴالټر اضٍ ان٭ٽاْ ٍ٘ای‪ ٣‬اغسډ ا‪٬‬ی ڈ یتا٘ ى‬
‫ڄی تٍای نػاذ اَ تینوایی ته ٌا هاى ټهنه تٍڀ‪ ٙ‬ر ت ه ‪٬‬ٹ ة‪،‬‬
‫ان٭ٽاْ ټايب ٰڅ‪ ٣‬ڈیتا٘ى‪ .‬وٌ اید ڈٍقڅه ان٭ٽاْ ته و ٸٕډر‬
‫‪221‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ڈی٘وو یٻ ٸٕډر ‪ٜ‬كيف یٻ ٸٕډر ٰڅ‪.٣‬‬


‫غىاڊ ټاٌڀٍ ٘ا خٍٔر نيُ ته و ٸٕ ډر ڈ ی٘ وو‪ .‬ٸٕ ډر‬
‫‪ٜ‬كيف آڊ ‪٬‬ثاٌزٕر اَ ٴٽٍ ؾاٌ ت ٍای ت ىتهسی‪ ،‬ٸٕ ډر ٰڅ ‪ ٣‬آڊ‬
‫‪٬‬ثاٌذ أر اَاید ټه ٴٽٍ ڈیټنى یٻ نٵٍ خاو٘ا ڈیزوانى وٌو ا‬
‫ٌا وٌڈاڊ ټنى‪ .‬ته ‪٤‬وٌ نال‪ٜ‬ه ڈ یز واڊ ڀٵ ر ای د ټ اٌڀٍ ؾ وڊ‬
‫ایىئوڄوِی ؤٌسی نىاٌو ٰڅ‪ ٣‬قٕاب ڈیټنى ؾنيد ټاٌڀٍی ڈډٽد‬
‫أر وٌ ٌویٳ و٘ډناڊ غانی ‪٤‬ثٹه ى أ سطډاٌ ٘ ونى ٸ ٍاٌ ڀي ٍو‬
‫اڀٍؾه نووٖ ڇ أسطډاٌ ڈی٘وو‪.‬‬
‫تناتٍ اید غ ىاڊ ٰڅ ‪٬ ٣‬ثاٌزٕ ر اَ نووڀ وڂ َوڊ ی ا ڀ وڂ‬
‫نوٌوڊ ن‪ٙ‬نانسد ٍ٘ای‪ ٣‬اٸ٭ی َنىڀی‪.‬‬
‫خٓ ڈیزواڊ ڀٵر ټه ایىئوڄوِی ان٭ٽاْ ٍ٘ای‪َ ٣‬نىڀی أر‬
‫ڄی اید ان٭ٽاْ «نوو ته نوو» نيٕر‪.‬‬
‫تایى زوغه وا٘ر ټه ٍڀونه اٸىاڈی ت ٍای ا٘ سثا غ ىاڊ ڈ ا‬
‫‪ٜ‬وٌذ ڈ یڀي ٍو ټو٘‪ ٙ‬ها ڈي‪ ٙ‬وو ز ا غ ىاڊ ڈ ا زك ر ز اضيٍ‬
‫ایىئوڄوِی ‪٤‬ثٹاذ قاټډ ه ٸٍاٌڀي ٍو‪ .‬خ ٍ ٌٖ ز٭څ يڇ زٍتي ر‬
‫ا ڄيد ؾيُ ایی أر ټه غىاڊ ٰڅ‪ ٣‬ته ڈا ڈیو ى‪ .‬اٌزثا‪٤‬اذ ڈا وٌ‬
‫َنىڀی‪ ،‬تٹایای آواب ٌ ٔسایی اتس ىایی‪ ،‬زثڅيٱ اذ‪ ،‬ڈ‪٥‬ثو‪ ٬‬اذ‬
‫ٌاویو نيُ غىاڊ ڈا ٌا ته ٌا ن‪٥‬ا ڈیتٍنى‪.‬‬
‫تناتٍ اید‪ ،‬ټاٌ ایىئوڄوِیٻ‪ ،‬ت ٍای ڈاٌټٕيٕ سها ا ډي ر اٴ ٍ‬
‫واٌو‪ .‬غىاڊ ٰڅ‪ٌ ٣‬ا تایى ټوتيى ز ا ت ه غ ىاڊ خ اټيُ ؤٌ ر‬
‫ؤسٍٔی یاٴر‪ ،‬ؾناڊ ؾه ټاٌ ای ىئوڄوِیٻ ‪ ٜ‬وٌذ نځي ٍو‪ ،‬ای د‬
‫زكوڂ زٱييٍ ٘ٽڃ اڈٽاڊخًیٍ نهوا ى توو‪ .‬خٓ آنها ټه ڈیڀوینى‬
‫ڈاٌټٕيُچ ډه ؾيُ ٌا ته ‪٬‬هى ى غثٍ ڈیڀًاٌو وٌ ا٘ سثا ٕ سنى‪.‬‬
‫َیٍا وٌ اٸ‪ ٫‬ڈا ڈ٭سٹىیڇ ټه ایىئوڄوِیها وٌ غاڈ٭ه نٹٗ ‪٬‬ډى اى ٌا‬
‫تاَی ڈیټننى اَ اید ڄكا‪ ٦‬تایى ٴڅٕٵهى ڈاٌټٕيُچ ٌا آڈون ر‬
‫‪222‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ٴٍا ڀٍٴر زا تسواڊ اَ آڊ ته ٘ٽڃ یٻ أڅكهى ٸا‪ ٫٤‬اٴُاٌ ڈٵي ى‬


‫أسٵاو ټٍو‪.‬‬

‫‪ ١٠‬ػول ٍ ػىطالؼول ػَاهل ایذئَلَشیه‬


‫تا ڈطاڄهایی ټه تٍای غىاڊ ٰڅ‪ ٜ ٣‬كيف آ ٌو ٘ ى‪ ،‬ڈ٭څ وچ‬
‫ڀ‪ٙ‬ر ټه نډیتایى ډي‪ٙ‬ه اٴٽ اٌ ٌا ٴٹ ‪َ ٣‬او ى ٘ ٍای‪ ٣‬اٸس‪ ٝ‬اوی‬
‫٘ډٍو ٸىٌذ ایىئوڄوِی ٌا نىیى ڀٍٴر‪ .‬ؾنيد ٘ يو اى زوغي ه‬
‫خٕنىیى ى ڈاٌټٕيُچ نهوا ى توو‪.‬‬
‫وٌ خایاڊ ټالچ ڈیزواڊ ڀٵر ټ ه ت ه زكٹي ٷ‪ ،‬اٴٽ اٌ ڈك‪ ٝ‬وڂ‬
‫ٍ٘ای‪ ٣‬اٸس‪ٝ‬اوی ڈیتا٘ى ته نووی نوو نيُ زاضيٍاذ ټاٌ ایی‬
‫ڈیټنى‪.‬‬
‫«تناتٍ أ سنثا‪ ٢‬ڈ اوی ز اٌیم‪٬ ،‬اڈ ڃ ٸ‪٥‬٭ ی وٌ ز اٌیم‪ ،‬زوڄي ى‬
‫زػىیى َنىڀی ڈاوی أر‪ .‬ڈد ڈ اٌټٓ‪ ،‬يؿځ ا خ ا ٌا اَ ای د‬
‫ٴٍازٍ نځًا٘سهایڇ ڄی اڀٍ ڀٵس ه ٘ وو ټ ه ٴٹ ‪٬ ٣‬اڈ ڃ اٸس‪ ٝ‬اوی‬
‫خىیىآ ٌنى ى زاٌیم أر‪ ،‬ڈٕ څه زا قىی تی ڈ٭نی ټڅی ڈی٘وو‪.‬‬
‫‪٠‬٭ير اٸس‪ٝ‬اوی تنياڊ زاٌیم ڈیتا٘ى‪ ،‬ڈنسها ٔایٍ ٸٕډسهایی ټه وٌ‬
‫ٔ‪٥‬كی تات ٸٍاٌ واٌنى ته نوت هى ن وو وٌ ڈث اٌَاذ ز اٌیهی ڈ وضٍ‬
‫ٕسنى وٌ ڈواٌوی ڇ ته ‪ٜ‬وٌذ ‪٬‬اڈڃ ٸ‪٥‬٭ی وٌ ڈیآینى‪٬ .‬ډڃ‬
‫‪٬‬ٽٓاڄ٭ډڃ ټڅيهى اید ‪٬‬واڈڃ أر ټه غٍیاڊ اٸس‪ٝ‬او ٌا ت ه ‪ٍ ٤‬ٲ‬
‫ڈ٭ينی ڈیټ‪ٙ‬انى‪ ،‬ڀویی یٻ اڈ ٍ غث ٍی ای د غٍی اڊ ٌا ت ه ٔ وی‬
‫‪19‬‬
‫ڀٍ ی اَقواوش ڈیٌانى‪».‬‬
‫ڈ‪ٙ‬ا ى ڈی٘وو ټه تایى ډه ؾي ُ ٌا تٌٍٔ ی ټ ٍو زنه ا ت ه‬
‫ٍٔاٮ ڈ٭نای اٸس‪ٝ‬او نٍٴر‪ .‬ؤٌر أر ټه وٌڈٍقڅهى نهٕر‪ ،‬اید‬
‫ڈو‪٠‬و‪ ٪‬ڈن‪ٙ‬اء ٔایٍ ڈٕایڃ أر ڄی يؽ ٸر نثایى ٴٽٍ ټٍو ټه‬
‫«زنها» ‪٬‬څر أر‪.‬‬
‫‪223‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ایىئوڄوِی وٌ ‪٬‬يد قاڂ ټه ان٭ٽ اْ ٘ ٍای‪ ٣‬اٸس‪ ٝ‬اوی أ ر‪،‬‬


‫نسایع آڊ ڇ ڈیتا٘ى ٌات‪٥‬هى اید و اڈ ٍ خُ ٍ ٔ او نيٕ ر‪َ .‬ی ٍا‬
‫ډواٌ ڈالق‪٩‬ه ڈی٘وو ټه ایىئوڄوِیها ني ُ ٌ ی ‪٬‬څ ر ٌی‪ ٙ‬هى‬
‫نوو ‪٬‬ډڃ ڈسٹاتڃ واٌنى‪.‬‬
‫ٍڀا غنث‪ٙ‬هاى زوو اى ٴٍانٕ ه ٌا اَ ز اٌیم ‪ ١‬ٴوٌی ه ‪599٩‬‬
‫ڈوٌو ڈ‪٥‬اڄ٭ه ٸٍاٌ و يڇ اید نٽسه اَ و غهر تٍ ڈا ٌ ٘د ڈی٘وو‪.‬‬
‫‪ ١5‬ڀٍ ی ڈیڀوینى اید غٍیاڊ اتٕسه ته تكٍانهاى اٸس‪ٝ‬اوی‬
‫أر‪ ،‬اید زوغيه ڈازٍیاڄيٕسی ڄی یٻ غانثه أر‪ .‬وٌ اید زوغي ه‬
‫ٴٹ‪ ٣‬یٻ ڈٕ څه ته قٕاب آ ٌو ڈی٘وو آڊ ڇ ڈٕ څهى اٸس‪ ٝ‬اوی‬
‫أر ی٭نی تكٍاڊ‪.‬‬
‫‪ ١١‬اید أسىتڂ وٌ یٻ ٸٕډر ‪ٜ‬كيف أر ڄی ته اید ٘ ٍ‪٢‬‬
‫ټه وٌ زوغيه نوو زٵٽٍ ا٘ها‪ٌ ٚ‬ا ڇ تځنػانيڇ‪ ،‬ی٭نی ایىئوڄوِی‬
‫ٌا‪َ .‬یٍا وٌ اید غٍیاڊ اٴٽاٌ «‪٠‬ى ٴا٘يٕسی» ڈٍوچ ڇ وناڄر واٌو‬
‫اید نوو ‪٬‬اڈڃ ایىئوڄوِیٻ اید غنثٗ أر‪٠ .‬ى ٴا٘يٕر تووڊ‬
‫ڈٍوچ ڈ٭څوڂ ډاڊ زثڅيٱازی أر ټه غثههى ڈڅی ٌا ته غوو آ ٌو‪.‬‬
‫ٸ‪٥‬٭ی أر تٍای ڈٵيى اٸ‪٘ ٫‬ىڊ اید زثڅيٱاذ َڈينهى ڈنأ ثی ڇ‬
‫تَچ توو أر‪ ،‬ت ه ای د زٍزي ة ټ ه ای د نس ایع ٌا وٌ ٔ اڂ ‪599١‬‬
‫نډی٘ى ڀٍٴر‪ ٌ .‬یهډٍٴسه تٍ ڈا ڈ٭څوچ أر ټه ؾځونه اید غن ثٗ‬
‫زوو اى نيُ وٌ ونثاڄهى ڈث اٌَ ى اغسډ ا‪٬‬ی ن وو ت ٍ ٌ ی اٸس‪ ٝ‬او‬
‫غاڈ٭ه زاضيٍ ڈیټنى‪.‬‬
‫وٌ اید ڈطاڂ ڈالق‪٩‬ه ڈیټنيڇ ایىئوڄوِی ټه ان٭ٽأی اَ غاڈ٭ه‬
‫أر ته نوتهى نوو ‪٬‬څسی تٍای قواوش اڈوٌ ڈی٘وو‪.‬‬
‫«زؤ ٭هى ٔيأ ر‪ ،‬ٸ‪ ١‬ا ذ‪ ،‬ٴڅٕ ٵه‪ ،‬ڈ ً ة‪ ،‬اوب‪ ،‬ن ٍ‪...‬‬
‫ڈسٽی تٍ ٔ٭ر اٸس‪ٝ‬اویاذ أر‪ .‬ڄی اینها نيُ تٍ ٌ ی یٻ ویځٍ‬
‫زاضيٍ ڈیټنى‪ ،‬ډؿناڊ ټه تٍ ٌ ی اٸس‪ٝ‬او ڈوضٍ نوا نى توو‪ .‬نه ت ه‬
‫‪224‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫اید ٘ٽڃ ټه ‪ ٫٠‬اٸس‪ٝ‬اوی زنها ‪٬‬اڈ ڃ ‪٬‬څ ر ڈ وضٍ ت وو ‪ ،‬ت اٸی‬


‫قاڄر ڈٵ٭وڄی خيىا ڈیټنن ى‪ ،‬تڅٽ ه ت ٍ‪٬‬ٽٓ اینه ا ت ٍ ٌ ی خای هى‬
‫‪1٩‬‬
‫اقسياغاذ اٸس‪ٝ‬اوی‪٬ ،‬ډڃ ‪٬‬ٽٓاڄ٭ډڃ واٌنى‪».‬‬
‫تٍاید ڈنواڂ تایى وانٕر‪:‬‬
‫«قس ی تني اڊ ق ٷ ز وٌاش غان‪ ٙ‬ينی‪ ،‬ی ا ٴ ٍ‪ ٞ‬زٕ ا ی وٌ‬
‫َڈينهى زؤ٭هى نانواو ڈیزوانى تٍ ا‪ٜ‬ڃ اٸس‪ٝ‬اوی أسواٌ تا٘ ى‬
‫ڀٍنه ڈ‪ٙ‬ٽڃ ڈیزواڊ اضث اذ ټ ٍو ټ ه ڈ طال آَاوی ټاڈ ڃ اٌش وٌ‬
‫انځڅٕساڊ ڈكى ویر َیاو اٌش وٌ ٴٍانٕه تا زډ اچ ڈهس‪ ٝ‬اذ ٘ اڊ‬
‫‪٬‬څڃ اٸس‪ٝ‬اوی واٌنى‪ ،‬ڄی اید ٍ و ٸٕ ډر ‪٬‬ډ ى اى ټ ه ‪٬‬ث اٌذ‬
‫‪11‬‬
‫أر اَ زوَی‪ ٫‬ضٍ ذ‪ ٌ ،‬ی اٸس‪ٝ‬اویاذ زاضيٍ ڈیټنى‪».‬‬
‫تٍای اید ټه ڈطاڂ َنى اى تيا ٌیڇ‪ ،‬ڈٕ څهى ڈاڄيازه ا ٌا وٌ ن‪ٍ ٩‬‬
‫تيا ٌیڇ‪ .‬ډهى ڈا وٌ تاٌ ى ڈاڄيازها یٻ ٔاڊ ٴٽٍ نډیټنيڇ‪.‬‬
‫ضٍ زډنىاڊ تٍای ٘ انه ن اڄی ټ ٍوڊ اَ َی ٍ ڈاڄي اذ‪ٍ٤ ،‬ٴ ىاٌ‬
‫ڈاڄيازهاى ٰيٍ ڈٕسٹيڇ ڈاڄيازهاى ز‪ٝ‬ا‪٬‬ىی ڈیتا٘نى‪ .‬خٓ ٴٽٍی ټه‬
‫ڈا وٌ تاب ڈو‪٠‬و‪ ٪‬ڈاڄياذ واٌیڇ تٕسځی واٌو ته ٍ٘ای‪ ٣‬اٸس‪ٝ‬اوی ڈا‬
‫ی٭نی ٍ٘ای‪٥‬ی ټه ته ٔيڅهى ٍٔڈایهواٌی ایػاو تٍ ڈا زكډيڃ ٘ى‬
‫أر‪ .‬ضٍ زډنىاڊ نوأساٌ قٵا‪٨‬ر تٍزٍی نوو ٕسنى تٍای قٵ‪٧‬‬
‫زكډيالذ ټنونی تٍٸٍاٌی ٸوانيد ڈٹٌٍاذ ڈٵيى ت ه ق اڂ ن وو‬
‫٘اڊ‪ ،‬ڈثاٌَ ڈیټننى‪ .‬تاید زٍزية اید ڀون ه ٸ وانينی ټ ه نا٘ ی اَ‬
‫اٴٽاٌ أر‪ ،‬تٍ ٌ ی اٸس‪ٝ‬او نيُ ‪٬‬ډڃ ڈسٹاتڃ وا٘سه‪ ،‬زػاٌذ ټوؾٻ‬
‫‪ٜ‬ن٭سځٍ ا ڃ قٍٴه ٌا ناتوو ڈیټنى ته زډٍټُ ٍٔڈایه ڈي ىاڊ‬
‫ڈیو ى‪.‬‬
‫وٌ نسيػه ڈ‪ٙ‬ا ى ڈیټنيڇ ټه ٍ٘ای‪ ٣‬اٸس‪ٝ‬اوی ڈوغ ى اٴٽ اٌ‬
‫اٴٽاٌ نيُ ڈوغى ٍ٘ای‪ ٣‬اٸس‪ٝ‬اوی ویځٍی ڈی٘ وو‪ .‬ای ىئوڄوِیها ٌا‬
‫ډواٌ تٍ أاْ اید ٌ ات‪ ٣‬اید ټُن‪ٙ‬ها اټن‪ٙ‬ها تایٕسی ڈ‪٥‬اڄ٭ ه‬
‫‪225‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ټٍو‪ .‬تاَ ڇ تایى زٽٍاٌ ټٍو ټه قوایع اٸس‪ٝ‬اوی‪ ،‬خایهى ډهى اید‬
‫اڈوٌ ٘نانسه ڈی٘وو‪.‬‬
‫تٍ ڈا ا‪٠‬ف أر ټ ه نویٕ نىڀاڊ ڈسٵٽ ٍید ڈ اڈوٌ زثڅي ٯ‬
‫انس‪ٙ‬اٌ ی ا وٴ ا‪ ٪‬زٹوی ر ای ىئوڄوِیهاى ڈ٭ين ی ٕ سنى‪ .‬اٴٽ اٌ‬
‫نو٘سهى ای‪ٙ‬اڊ ته ‪ٜ‬وٌذ قٽایاذ وأسانهاى ٔاو خهٗ ڈی٘وو‪،‬‬
‫ڄی اڀٍ ته ټُنه آڊ خی تثٍیڇ ن وا يڇ وی ى ټ ه واٌای ای ىئوڄوِی‬
‫ڈ٭ينی ٕسنى‪ .‬اید تٌٍٔی واٌای ڄ‪٥‬ٳ وٸر ڈه‪ٝ‬و‪ٜ‬ی أر ټ ه‬
‫تایى تا ټډاڂ اقسيا‪ ٢‬تاٌیٻ تينی ‪ٜ‬وٌذ ڀيٍو‪ .‬ڈا ٘يو اى ت ٍای‬
‫اید تٌٍٔيها زكڅيڅها ته ؤر ڈیو يڇ ټه وٌ ‪ ٬‬يد ټډ ٻ ڈٵي ى‪،‬‬
‫تٍڈثنای ٘يو ى ڈازٍیاڄيُچ ویاڄٽسيٻ ٸٍاٌ وا٘سه تا٘ ى‪ .‬ڈنسه ا تای ى‬
‫وٸر ټاٴی وا٘ر ټه اید ٘يو ٌا ت ه ‪ ٍَ ٤‬ڈا٘ ينی تٽ اٌ نث ٍیڇ‬
‫ؾيُی ټه ٸاتڃ زكڅيڃ ڈا نثا٘ى ته َ ٌ زكڅيڃ نٽنيڇ‪.‬‬

‫‪ ١٠‬ؼیَُى تحلیل دیبلىتیىی‬


‫تٍای اید ټه ٘يو ى ویاڄٽسيٻ ته تهسٍید غهی ته ټ اٌ ٌ و‪،‬‬
‫تایى نيڅی ؾيُ ا ٌا ٘نانر اڀٍ اَڈو‪٠‬و‪ ٪‬آڊ ٰاٴڃ تا٘يڇ تایٕسی‬
‫ته ‪٤‬وٌ وٸيٷ آڊ ٌا تياڈوَیڇ ڀٍنه ٸ‪١‬ا زهاى ڈا ‪ٜ‬وٌذ قٹيٹی‬
‫ڈن‪٩‬ډٗ ٌا اَ ؤر نوا ى واو‪.‬‬
‫تٍای زكڅيڃ ویاڄٽسيٻ یٻ ټساب یا یٻ ٸ‪ٝ‬هى اوتی‪ ،‬اټن وڊ‬
‫٘يو اى ته ؤر ٘ډا ڈیو يڇ ټه تسوانيى وٌ ٔایٍ ڈواٌو ڇ ته ټ اٌ‬
‫تثٍیى‪.‬‬
‫اڄٳ‪ ،‬نهٕر تایى ته ڈكسوی اذ ټس اب ی ا ٸ‪ ٝ‬هاى ټ ه زكڅي ڃ‬
‫نوا يڇ ټٍو زوغه ټنيڇ‪ ،‬آڊ ٌا اَ ڈٕایڃ اغسډا‪٬‬ی غىا ټنيڇ َی ٍا‬
‫ٍ ؾيُی ټه ڈا تهوانيڇ ت ه ڈث اٌَاذ ‪٤‬ثٹ ازی ٘ ٍای‪ ٣‬اٸس‪ ٝ‬اوی‬
‫تٕسځی نىاٌو‪.‬‬
‫‪226‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫زاضيٍاذ اوتی ڇ غوو واٌو ټه تایٕ سی ت ىاڊ زوغ ه وا٘ ر‪.‬‬


‫تایى ویى ټه اید ټساب ته ؾ ه «ڈٽس ة اوت ی» ز٭څ ٷ واٌو‪ .‬ڈسوغ ه‬
‫زٽاڈڃ وانڅی ایىئوڄوِی ا تا٘يڇ‪ .‬وٌ ‪٠‬ډد ڈ‪٥‬اڄ٭ه‪ ،‬تٍوا٘ سد ی ٻ‬
‫نال‪ٜ‬ه اَ ڈو‪٠‬و‪ ٪‬ٸاتڃ زكڅيڃ یاووا٘ر نٽاذ ڈوضٍ تَچ أر‪.‬‬
‫ب‪ ،‬ته ا٘ها‪ ٚ‬اغسډا‪٬‬ی ټه ٸهٍڈاڊ وأساڊ ٕسنى زوغه ټن يڇ‬
‫‪٤‬ثٹهاى ٌا ټه اید ا٘ها‪ ٚ‬تىاڊ ز٭څٷ واٌنى ت‪ٙ‬نأ يڇ‪ ،‬ټ اٌ آنه ا ٌا‬
‫تٌٍٔی ټنيڇ تثينيڇ آیا ڈیزواڊ ته ٘ٽڅی ٍٔڀً٘ر ټس اب ٌا ت ه‬
‫یٻ ن‪ ٍ٩‬اغسډا‪٬‬ی ڈٍتو‪ ٢‬ټٍو‪ٍ .‬ڀا اید ‪٬‬ډڃ ڈډٽ د نث وو ت ه‬
‫‪ٍ٤‬یٷ ڈ٭ٹوڂ اڈٽاڊ نىا٘ر اَ زكڅيڃ ؤر تٍوا٘سد نيڅ ی تهس ٍ اَ‬
‫ٔانسد ز٭ثيٍاذ أر‪ٍ ،‬ڀُ نثایى زٵٕيٍی ٌا انسٍا‪ ٪‬ټٍو‪.‬‬
‫ج‪ ،‬ٸسی ‪٤‬ثٹه یا ‪٤‬ثٹازی ټه وٌ وأساڊ تاَی ڈیټنن ى ڈ٭څ وچ‬
‫٘ى‪ ،‬تایى ڈٕایڃ اٸس‪ٝ‬اوی ٌا ڈوٌو ڈالق‪٩‬ه ٸٍاٌ واو‪ ،‬ت ه ای د ڈ٭ن ی‬
‫ټه ‪ٍ٤‬یٹه ى زوڄيى یا ٔ ایڃ زوڄي ى وٌ َڈ انی ټ ه ڈو‪ ٠‬و‪ ٪‬اٸ ‪٫‬‬
‫ڈی٘وو‪ ،‬ؾځونه توو أر‪.‬‬
‫ڈطال ٍڀا اٸ٭ه وٌ َڈاڊ ڈا تا٘ى و ٌ ى اٸس‪ٝ‬او ٍٔڈایهواٌی‬
‫أر‪ .‬اڈٍ َ ٸ‪ٝ‬ه ا ٌڈانهاى تٕياٌی وٌ ڈً ة ټاخيساڄيُچ نو٘سه‬
‫ڈی٘وو تا آڊ ته اید ٔيڅه ڈثاٌَ ڈیټننى‪ .‬ڄی تٍای ڈث اٌَ ت ا‬
‫ټاخيساڄيٕسها و ‪ٍ٤‬یٷ ڈوغوو أر‪:‬‬
‫‪ٍ٤ ١5‬یٹهى انٹالتی خي‪. ٍٙ‬‬
‫‪ٍ٤ ١١‬یٹهى اٌزػا‪٬‬ی ټه ڈینوا ى ت‪ٍٙ‬یر ٌا ته ‪٬‬هوو ڀً٘سه‬
‫تٍڀٍوانى‪.‬‬
‫وٌ ٌڈانهاى اڈٍ َی ڈثاٌَ ى ٌایع تا ٍٔڈایهواٌی تي‪ٙ‬سٍ ته اید‬
‫‪ٜ‬وٌذ أر ټه ډي‪ٙ‬ه زأٳ و ٌ ای خيٗ ٌا تهوٌنى‪.‬‬
‫ذ‪ ،‬ٸسی ته اید نٽاذ ٌٔيىیڇ آڊ ٸر ڈیزوانيڇ ای ىئوڄوِی‬
‫ټساب ٌا ت‪ٙ‬نأيڇ ته اید ڈ٭نی ټه ته اٴٽاٌ‪ ،‬اقٕأاذ ‪ ٍَ٤‬زٵٽ ٍ‬
‫‪227‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫ڈوڄٳ ٌا یاتيڇ‪.‬‬
‫وٌ ‪٠‬ډد ڈ‪٥‬اڄ٭ه تٌٍٔی ایىئوڄوِی‪ ،‬تایى ٴهډي ى ټس اب ؾ ه‬
‫نٹ‪ ٙ‬ی ٌا ت اَی ڈ یټن ى وٌ ڈٱ ُ نوانن ىڀاڊ ن وو ؾ ه اض ٍی‬
‫ڈیڀًاٌو‪.‬‬
‫ش‪ ،‬آڊ ٸر نوا يڇ زوانٕ ر نسيػ هى ټس اب ٌا خ ٓ اَ ای د‬
‫زكڅيڃ نال‪ٜ‬ه ټنيڇ تځویيڇ تٍای ؾه نو٘سه ٘ى أر ‪٬‬څر ن‪ٍٙ‬‬
‫آڊ وٌ اید َڈاڊ ؾيٕر‪.‬‬
‫اید ٘يو تا وٌن‪ ٍ٩‬وا٘سد ټڅيه ڈٕایڅی ټ ه ز ا ای د غ ا ڈ‪٥‬اڄ٭ ه‬
‫ټٍو ایڇ ڈٵيى اٸ‪ ٫‬ڈی٘وو‪ .‬اید ٌا نوب تایى ٴهډيى ټه ویاڄٽسيٻ‬
‫ډاڊ ‪٤‬وٌ ټه غهاڊ تين ی نا‪ ٜ‬ی ت ه ڈ ا ڈيى ى‪ ،‬ډ اڊ ‪ ٤‬وٌ ڇ‬
‫نوأساٌ ٘نأایی ‪ٜ‬كيف اڈوٌ أر زا تسواڊ اَ ڈوٌو ڈ٭ينی ‪ٜ‬كثر‬
‫یا آڊ ٌا زكڅيڃ ټٍو‪ .‬اټنوڊ ټه وانٕسيڇ ٘يو ى ڈا ؾيٕر تایى وٌ‬
‫ڈ‪٥‬اڄ٭اذ نوو َنىڀی ڈثاٌَ غویانهى نوو زٱييٍازی ټه ت ىاڊ‬
‫ؤر ڈیو ى وٸر ټو٘ٗ وا٘سه تا٘يڇ ټه ډه ؾيُ ٌا تٍقٕ ة‬
‫قٍټر زٱييٍ نځا ټنيڇ‪ ،‬نه ته قاڄ ر ضات ر ت ی قٍټ ر ت ه‬
‫‪٬‬ال ٍ ؾيُی ٌا اَ ټڅيهى غوانة آڊ ڈالق‪ ٩‬ه ټن يڇ ن ه اَی ٻ‬
‫ٔو‪ .‬نال‪ٜ‬ه وٌ ډه ؾيُ وٌ ډه غا تا ٴٽٍ ویاڄٽسيٽی تٌٍٔ ی‬
‫ڈ‪٥‬اڄ٭ه ټنيڇ‪.‬‬

‫‪٠٠‬‬
‫‪ ١0‬لسٍم هجبرزُى ایذئَلَشیه‬
‫اټنوڊ ڈا ڈ یوان يڇ ڈازٍی اڄيُچ ویاڄٽسي ٻ ی٭ن ی ٘ ٽڃ ن وید‬
‫ڈازٍیاڄيُچ ټه ته ؤر ڈاٌټٓ انځڅٓ خیٌیُی ٘ى أر ؾيٕر‬
‫نيُ ڈیوانيڇ ټه اید ڈازٍیاڄيُچ ته ٔيڅهى ڄنيد زؤ٭ه یاٴسه أر‪.‬‬
‫وٌ اید ټساب زا آڊ غا ټه زوانٕسهای ڇ اَ ڈُس وڊ ڈ اٌټٓ انځڅ ٓ‬
‫یاٌی نوأسهایڇ ڄی اَ يټٍ اید نٽسه ن اڀُیٍیڇ ټ ه ت ه ن‪ ٝ‬و‪ٚ‬‬
‫‪228‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫تایٕسی اضٍ ٴڅٕٵی ڄنيد ٌا ڈ‪٥‬اڄ٭ ه ټ ٍو‪ .‬اڈ ٍ َ ڈاٌټٕ يُچ ت ى ڊ‬


‫ڄنينيُچ اٌَٖ اٸ٭ی نوو ٌا نډيسوانى ن‪ٙ‬اڊ و ى‪ .‬ڈاٌټٕيُچ ڄنينيُچ‬
‫ڈازٍیاڄيُچ ویاڄٽسيٻ زٵٽيٻ ٘ىنی نيٕسنى‪ .‬ڈازٍیاڄيُچ ویاڄٽسيٻ‬
‫ته ڈا ڈػاڂ ڈيى ى ټ ه ت ه ٔ ٭ر‪ ،‬ت ه ٸ ىٌذ ت ه ڈن ات‪ ٍ٘ٔ ٫‬اٌ‬
‫ڈاٌټٕيُچ ڄنينيُچ ؤر یاتيڇ‪.‬‬
‫اید ڈو‪٠‬و‪ ٪‬ڈا ٌا ته اید نٽسه ڈیٌٔانى ټه یٻ ٴ ٍو ڈث اٌَ وٌ‬
‫‪ٜ‬وٌزی ته أڅكهى ایىئوڄوِیٻ ڈػهُ ڈی٘وو ټه ته ټڅي هى ای د‬
‫ا‪ٜ‬وڂ آ٘نا ڀٍوو‪.‬‬
‫ونيای توٌِ اَی ؾوڊ تىید ڈ٭نی اٸٳ أر ټو٘ٗ ڈیټنى‬
‫ایىئوڄوِی ڈه‪ٝ‬و‪ ٚ‬نوو ٌا ته ٍ ٔيڅه ټه ڈی٘ وو وٌ غ ىاڊ‬
‫ټاٌڀٍاڊ ٌٔول نٵ وي و ى‪ ،‬ؾ وڊ ڈيىان ى ټ ه وٌ ت يد ڈثاق ص‬
‫‪٬‬ډى ى ڈاٌټٕيُچ ڄنينيُچ‪ ،‬ڈٍوچ اَ ډه ټډسٍ ته ڈٵهوچ ڈازٍیاڄيُچ‬
‫ویاڄٽسيٻ ٸوٲ واٌنى وٌ اید ڈوٌو ٔٽوذ ڈ یټنن ى‪ .‬ڈ‪ ٙ‬ٽڃ‬
‫ڈیزواڊ تا ٌ ټٍو ټه ٴٍ نٿ و ڄسی اَ اید ٌ ٖ ٘يو ى زكٹيٷ‬
‫ٰاٴڃ تینثٍ تا٘ى‪ .‬ؾيُی ټه تا‪٬‬ص ڈی٘وو ٴڅٕٵه ته ٘يو ى یٻ‬
‫‪ٜ‬ى ٔاڂ خيٗ آڈونسه ٘وو‪ ،‬ډاڊ ز٭هى ‪٬‬څډای توٌِ اَی أر‪.‬‬
‫اڀٍ ٔاتٹا‪ ٘ ،‬يو ى ڈساٴيُی ٻ ت ٍ ٘ يو ویاڄٽسي ٻ زٕ څ‪٣‬‬
‫تٍزٍی وا٘ر ډاڊ ‪ ٤‬وٌ ټ ه وی ىیڇ‪٬ ،‬څ سٗ غه ڃ ‪٬‬ډ وڈی ت وو‪.‬‬
‫اڈٍ َ وٌ خٍزو زٍٸياذ ‪٬‬څډی ڈ٭څوچ ٘ى أر ټه ٘يو ڈازٍیاڄيُچ‬
‫ویاڄٽسيٻ زنها ٘يو اى أر ټه تا ڈثانی ‪٬‬څډ ی ز‪٥‬ثي ٷ ڈ یټن ى‬
‫نيڅی اٴس‪١‬اـآ ٌ أر ټه وٌ وان‪ٙ‬ٽى ای ڈا ته ٴٍَنىاڊ ڈا ٔثٻ‬
‫زٵٽٍ ٴٍٔوو تا‪٤‬څی زىٌیٓ ڈ ی٘ وو ټ ه ٔ وای غه ڃ ڈثن ایی‬
‫نىا٘سه أر‪.‬‬
‫قسی ‪٬‬څډا ناؾاٌ ڈي‪ٙ‬ونى وٌڈ‪٥‬اڄ٭اذ زه‪ٝٝ‬ی ن وو وٌخ اٌ اى‬
‫ڈواٌو نوا نانوا اَ ڈواَید ویاڄٽسي ٻ ڈ ىو تهوا ن ى ڀٍن ه‬
‫‪229‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫اواڈهى زكٹيٷ آَڈایٗ تا نكو ى زٵٽٍی ټه تىانها آڈونسه ٘ ى‬


‫ی٭نی ٘يو ى زٵٽٍ ڈساٴيُیٽی اڈٽاڊ خًیٍ نيٕر‪.‬‬
‫اڀٍ ‪٬‬څډای تٌُڀی اَ ٸثيڃ خأسوٌ تٍانڅی (ټه اَ ایى آڄيٕسها‬
‫یٽسا خٍٔساڊ توو انى) واٌای ُٔنم زٵٽٍ ویاڄٽسيٽی ڈیتوونى‪ ،‬ؾ ه‬
‫تٕا ټډٽها زٍٸياذ ‪٬‬ډى زٍی ټه ڈ یزوانٕ سنى ت ه ‪٬‬څ وچ ‪ ٬‬اڄڇ‬
‫ت‪ٍٙ‬ی تى نى!‬
‫توٌِ اَی ‪٬‬ال تٍ اید زو‪ ٤‬ه ټ ه ڈاٌټٕ يُچ ڄنيني ُچ ٌا ت ا‬
‫ٔٽوذ تٍڀُاٌ ڈیټنى‪ ،‬تٍای ڈثاٌَ تا غن ثٗ ټ اٌڀٍی اٸ ىاڈاذ‬
‫ویځٍی ڇ ڈیټنى‪ .‬ؾناڊ ټه وٌ اید ای اچ «ز وٌیٕ يد اى» ز اَ‬
‫اٌو نوَاوی خيىا ڈی٘ونى ټه نوو ٌا «ڈاٌټٕيٕر» ڈی٘ ډٍنى‬
‫ڈینوا نى ت ه ا‪٥ ٜ‬الـ ن وو ٘ اڊ «ڈاٌټٕ يُچ» ٌا «اقي اء»‬
‫«غ واڊ» ټنن ى‪ .‬وٌ ای د ڀون ه ڈث اٌَاذ ڈه‪ٝ‬و‪ ٜ‬ا ڈٕ ایڅی اَ‬
‫ڈاٌټٕيُچ ٌا انسهاب ڈیټننى ټه ته نوتی ٌ ٘د تاَ ن‪ٙ‬ى أر‪،‬‬
‫ڈطال ٴڅٕٵه ى ڈازٍی اڄيُچ ت ىاڊ ٔ يڅه ڈٕ يٍ نه‪ ١‬ر ٌا ڈنك ٍٲ‬
‫ڈیټننى‪ .‬ڈطال ټٕانی یاٴر ڈی٘ونى ټ ه ڈ یڀوین ى ڈاٌټٕ يُچ اَ‬
‫ڄكا‪٬ ٦‬ډڃ انٹالتی ‪ٜ‬كيف أر ڄی ٴاٸ ى غنث هى ‪٬‬ډ وڈی غه انی‬
‫ڈیتا٘ى‪ .‬ڈیڀوینى ټه ڈیزواڊ ټاڈال ڈاٌټٕيٕر توو تی آڊ ټه ته‬
‫ٸثوڂ ٴڅٕٵهى ڈاوی زد وٌ واو‪ .‬اٸىاڈاذ نٍاتٽاٌانه اَ ای د ٸثي ڃ‬
‫ت ه ا٘ ٽاڂ ڈهسڅ ٳ ‪ ٜ‬وٌذ ڈ یڀي ٍو‪ .‬آنه ایی ټ ه ډي‪ ٙ‬ه وچ اَ‬
‫ڈاٌټٕيُچ ڈیَننى‪ ،‬ڈيهوا نى ا‪ ٜ‬ڃ ڈاٌټٕ يُچ ٌا ن ٍاب ټنن ى‬
‫اٴٽاٌی ٌا وٌ آڊ نٵوي و نى ټه ٰيٍ اَ ڈاٌټٕيُچ تا٘ى‪ ،‬ی٭نی ناڄی‬
‫اَ ٴڅٕٵهى ڈاوی تا٘ى‪ .‬وٌ ڀً٘سه اَ اید ٸثيڃ اٸ ىاڈاذ َی او ٘ ى‬
‫أر‪ .‬تٍای ڈثاٌَ تا ډيد ٴ٭اڄيسها توو ټه ڄنيد ټساب «ڈازٍیاڄيُچ‬
‫آڈديٍیوټٍیسيٕيُچ» ٌا زإڄيٳ ټٍو‪ .‬وٌ ‪ ٍٝ٬‬ټنونی ټه ‪ ٌ ٍٝ٬‬اظ‬
‫ڈاٌټٕيُچ ڈیتا٘ى اید ڀونه ز‪ٙ‬ثطاذ ٌ ته ٴُ نی نهاو أر‪ .‬ای د‬
‫‪230‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫غأر ټه ٴڅٕٵه ى ڈاٌټٕيُچ ی٭ن ی ڈازٍی اڄيُچ ٌا تای ى ت ه ن وتی‬


‫آڈونر زا تسواڊ اَ ؾهٍ ى ڈهاڄٵ اڊ و٘ ډناڊ ڈاٌټٕ يُچ نٹ اب‬
‫تٍوا٘ر‪.‬‬

‫‪ً ١0‬تیجِ‬
‫نو٘ثهسانه ؾنى ٔاڄی أر ټه ڈه‪ٝ‬و‪ٜ‬ا ‪٤‬ثٹهى ټاٌڀٍ ٴ‪ ٙ‬اٌ‬
‫َ ٌڈنىی ته ‪ٍ٤‬ٲ ڈٕایڃ ڈاٌټٕيٕسی آ ٌو أر ته ٴٍاڀ ٍٴسد‬
‫ٴڅٕٵهى ڈازٍیاڄيٕسی ٌٰثر ٌ َاٴُ نی ن‪ٙ‬اڊ ڈیو ى‪٬ .‬څر اید اڈٍ‬
‫آڊ أر ټه ‪٤‬ثٹه ى َقډسٽٗ ته قٹانير ؤٌسی وتیڅی ټ ه ڈ ا‬
‫وٌ آٰ اَ ټس اب آ ٌو ای ڇ خ ی ت ٍو أ ر‪ .‬ټ اٌڀٍاڊ تٍ‪٤‬ث ٷ‬
‫آَڈای‪ٙ‬هاى ٘ه‪ٝ‬ی نوو ته ڄُ چ ز‪٥‬ثيٷ ز وٌی تا ‪٬‬ډڃ واڈنهواوڊ‬
‫ته ڈ‪٥‬اڄ٭اذ ز وٌیٻ‪ ،‬ٸوٲ قا‪ٜ‬ڃ ټٍو انى اڄثسه اید ټو٘ ٗ ز ا‬
‫قى اڈٽاڊ تایى اواڈه خيىا ټنى‪٨ .‬يٵه نٹٗ ٍ ڈث اٌَی آڊ أ ر‬
‫ټه اید غٍیاڊ ٌا زٹویر ټنى‪ ،‬ته غهر ‪ٜ‬كيف تٍان ى ڈا ي ر آڊ‬
‫ٌا ‪ٜ‬كر ته‪ٙ‬ى‪ .‬تایى نو٘كاڂ توو ټه وان‪ٙ‬ٽى ى ټاٌڀٍی خاٌیٓ‬
‫(اڈٍ َ تناچ «وان‪ٙ‬ٽى نوید» ڈ٭ٍ ٲ ٘ى أر‪ .‬ڈسٍغڇ) ته ُاٌاڊ‬
‫ُاٌ انٕاڊ ڈٵهوچ ڈازٍیاڄيُچ ویاڄٽسيٻ ٌا آڈونسه أر ؾنانؿ ه‬
‫تىید ‪ٍ٤‬یٷ خيٗ تٍ یڇ‪ ،‬ته توٌِ اَی ڈیزواڊ ن‪ٙ‬اڊ واو ټه ٌا ‪٬‬څڇ‬
‫ټىاچ أر‪ .‬اید ڈٕ څه ‪٨‬يٵهى ڈ ا ٌا ني ُ ڈ‪ ٙ‬ه‪ ٛ‬ڈ یټن ى‪ .‬تای ى‬
‫ڈ‪٥‬اڄ٭ه ټٍو‪ ،‬ڈاٌټٕيُچ ٌا تایى یاو ڀٍٴر ته ډه ټٓ یاو واو‪ .‬ته‬
‫ڈواَاذ ڈثاٌَ اى ټه وٌ نياتانها وٌ ڈكڃ ټاٌ ‪ٜ‬وٌذ ڈیڀي ٍو‪،‬‬
‫‪٨‬يٵهى ٍ ڈثاٌَی آڊ أ ر ټ ه ای د ڈث اٌَ ى ای ىئوڄوِیٻ ٌا‬
‫وٌ ډه غا ته ‪٬‬هى ڀيٍو‪.‬‬
‫‪٨‬يٵه ى ڈا آڊ أر ټه اَ ایىئوڄوِی نوو وٌ تٍاتٍ قډڅه اى‬
‫ڈهسڅٳ وٴا‪ ٪‬ټٍو ٔدٓ ته قډڅهى ڈسٹاتڃ تدٍواَیڇ زا ایىئوڄوِی‬
‫‪231‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫توٌِ اَی ٌا نٍاب یٍاڊ اَ غىاڊ ټاٌڀٍ ا ٌی‪ٙ‬ه ټد ټنيڇ‬


‫ڄی تٍای تٍزٍی یاٴسد وٌ اید ڈثاٌَ تایى ڈٕڅف ٘ى‪ ،‬ٴٍو ڈثاٌَ تایى‬
‫ته ٘نأایی وٌٺ ڈازٍیاڄيُچ ویاڄٽسيٻ ڈٕڅف تا٘ى‪.‬‬
‫وٌ ٍ٘ای‪ ٣‬ټنونی تٌُڀس ٍید ‪٨‬يٵ ه ى ڈ ا تٍٸ ٍاٌی غاڈ٭ هى‬
‫تی‪٤‬ثٹاذ أر ز ا وٌ آڊ غاڈ٭ ه يؽ ؾي ُ نسوان ى ٔ ى ٌا ‪٬‬څ ڇ‬
‫ٴٍ نٿ ٘وو‪.‬‬
‫‪232‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫خٍٔ‪ٙ‬هاى آَڈای‪ٙ‬ی‬

‫‪ 5‬آیا ؤٌر أر ټه ڈاٌټٕيُچ نٹٗ اٴٽاٌ ٌا انٽاٌ ڈیټنى؟‬


‫‪٬ ١‬واڈڃ ڈهسڅٵی ټه وٌ ٔانسډاڊ غاڈ٭ ه وناڄ ر واٌو ټ ىاچ‬
‫أر؟‬
‫‪ 9‬یٻ وأساڊ ٌا تٍ ٘يو ى ڈازٍی اڄيُچ ویاڄٽسي ٻ تهواني ى‬
‫زكڅيڃ ټنيى تثينيى ؾه نسيػهاى تىٔر آ ٌو ایى (ته اید ڈو‪ ٠‬و‪٪‬‬
‫تٍأاْ ڈػډو‪٬‬هى ڈ‪٥‬اڄ٭اذ اید ټساب غواب تى يى)‪.‬‬

‫خایاڊ‬
‫‪233‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫پی ًَؼت ّب‪:‬‬

‫‪ (5‬اَ ن‪٥‬اته خانی ٔی وٌ ٴوٌیه ‪ 59٩1‬وٌټڅيٕای نوزٍواچ‪.‬‬


‫‪٬ Marxisim )١‬نواڊ ٴڅٕٵه ڈو‪٠‬و‪٬‬ه ټاٌڂ ڈاٌټٓ ٴيڅٕوٲ‬
‫آڄډانی (‪.)5889 5858‬‬
‫‪ Revisionists (3‬زػىیى ن‪٤ٍ٩‬څة ا ټه ڄنيد ن‪ٍ٩‬یه ى آنها ٌا‬
‫تا ٸا‪٤‬٭ير زډاچ ٌو ټٍو أر‪.‬‬
‫‪Dialectic Materialism (4‬‬
‫‪Ludwig Feuerbach (5‬‬
‫‪ )6‬ٴ ٍوٌیٗ انځڅ ٓ «ڄوو ی ٻ ٴویٍت ال خای اڊ ٴڅٕ ٵهى‬
‫ټالٔيٻ آڄډاڊ»‪ ،‬ؾاج ٴٍانٕه ‪ٜ( 59٩1‬ٵكه ‪.)59‬‬
‫‪ )7‬ډاڊ ټساب (‪ٜ‬ٵكه‪.)5٩‬‬
‫‪ )8‬ناڈه وٌتاٌ ټوٌاڊ ویىٌ ‪.‬‬
‫‪ )9‬ڄن يد «ڈازٍی اڄيُچ آڈديٍیوټٍیسيٕ يُچ»‪ ،‬ؾ اج ٴٍانٕ ه‬
‫(‪ٜ‬ٵكه‪.)58‬‬
‫‪ )5١‬ڄنيد ډاڊ ټساب (‪ٜ‬ٵكه ‪.)1‬‬
‫‪ٌ )55‬نه ڈوتالڊ‪َ ،‬نىڀی ټاٌڀٍی‪ ١١ ،‬نواڈثٍ ‪5991‬‬
‫‪ « )5١‬اید ډانی» ڈ٭اوڂ ڄٵ ‪ ٧‬اٌ خ ایی ‪ ، Identite‬زٍټيث ی‬
‫أر ټه ڈٍقوچ ڈكډى ‪٬‬څی ٴٍ ٰی ته ټاٌ تٍو اَ ڄكا‪ٌٔ ٦‬انىڊ‬
‫ڈٵهوچ اَ (‪٬‬ينير) یا ن‪٩‬ایٍ آڊ تهسٍ أر‪.‬‬
‫‪ )59‬انٽاٌ آٴساب ڈٹىڈهى اضثاذ ياذ قٷ أر‪( .‬ڈسٍغڇ)‬
‫‪ )5٩‬ټډا اید ټه ټثاب تٍ ٌا اَ ناڊ اٌَڊ ز‪ٙ‬هي‪ ٛ‬ڈیو ن ى‬
‫ونسٍ َیثا ٌا تا خيٍَڊ ٔديى ڈوی ا٘سثا نډیټننى‪( .‬ڈسٍغڇ)‬
‫‪ )51‬اَ ا ڂ غډڅه زا اینػا ڈسٍغڇ ڈسد ټس اب ٌا نال‪ ٜ‬ه ټ ٍو‬
‫أر وٌ اید ٸٕډر ت٭‪١‬ی اَ غډڅه ا ٌا ق ًٲ نډ وو ڈ‪٥‬څ ة‬
‫‪234‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫آنها ٌا وٌ غډالذ ت٭ىی ڀنػانى أر‪.‬‬


‫‪ )5١‬ڄنيد «ڈازٍیاڄيُچ آڈدٍیوټٍیسيٕيُچ»‪.‬‬
‫‪ Agnosticism)57‬اَ ټڅډ ه یون انی ‪٬ A‬الڈ ر نٵ ی‬
‫‪ gnostic‬ٸاتڃ ٘نانر‪ ،‬زٍټية ٘ى‪.‬‬
‫‪ٍ٠ )58‬ب اڄډطڃ انځڅيٕی‪.‬‬
‫‪ )59‬اَ انځڅٕساڊ اڄىید ڈوڄٳ ټساب «ٴڅٕ ٵهى ڈاٌټٕ يُچ‬
‫‪٬‬څوچ» ٌا تایى ناچ تٍو‪.‬‬
‫‪« )١١‬ٴویٍتال»‪ ،‬انځڅٓ‬
‫‪« )١5‬نانواو ى ڈٹىْ»‬
‫‪ Port–Royal )١١‬اید ‪ٜ‬وڈ٭ه ټ ه ڈه‪ ٝ‬و‪َ ٚ‬ن اڊ ت وو وٌ‬
‫‪ 5١١٩‬وٌ ٘وٌ َ ٔ انسه ٘ ى وٌ ٔ اڂ ‪ 5١١1‬ت ه خ اٌیٓ انسٹ اڂ‬
‫یاٴر‪ .‬ت٭ى ا وان‪ٙ‬ډنىاڊ ڈنُ ی ڀٍو آڊ غډ‪٘ ٫‬ى ته زىٌیٓ ؤسوٌ‬
‫ڈن‪٥‬ٷ خٍوانسنى‪ .‬اَ ٸثيڃ نيٽوڂ‪ ،‬آٌزو‪ٔ ،‬أی ‪ ...‬اید ویٍ ت٭ ى ا‬
‫ته ؤر ڄوئی ؾهاٌو ڇ تٕسه ٘ى‪( .‬ڈسٍغڇ)‬
‫‪.)57١9 715( Lamettrie )١9‬‬
‫‪ )١٩‬ته ټساب ویىٌ ز إڄيٳ ِاڊ ڄ وْ ‪ Jean Loce‬ڈٍاغ٭ ه‬
‫٘وو‪.‬‬
‫‪ )١1‬انځيُیٕيوڊ وٌ ڄٱر ته ڈ٭نای زٵسيٗ وٸيٷ ڈٱٍ‪٠‬انه أر‪،‬‬
‫اَ ڄكا‪ ٦‬زاٌیهی ڈكاټډی ٌا ڀوین ى ټ ه وٌ ای اچ ٸ ٍ ڊ ٔ ‪٥‬ی‬
‫ٸٍ ڊ غىیى‪ ،‬وٌ خاٌ اى اَټ‪ٙ‬وٌ ای ڈٕيكی ت ٍای زٵس يٗ ‪٬‬ٹای ى‬
‫ڈً ثی ایػاو ٘ى‪ .‬وٌ ٔاڂ ‪ 5589‬ڈكٽډه ى ٌ قانی ٘ هٍ ٌوڊ وٌ‬
‫ایساڄيا ته ټ‪ٙ‬ي‪ٙ‬ها انسياٌ واو ټه ڈهاڄٵيد ڈً ة ڈٕيكی ٌا اواٌ ت ه‬
‫ٸثوڂ وید ټنى اید آٰاَ یٻ ٌ٘سه غنایاذ ننځيد زاٌیهی ٘ى ټه‬
‫ته ؤر ٌ ق انيوڊ ‪ ٜ‬وٌذ ڈ یڀٍٴ ر‪ .‬ڀٍڀ واٌ نه ڇ وٌ ‪5١99‬‬
‫ڈكٽډه اى تٍای ڈنٽوب ٔانسد ‪٬‬ٹایى ‪٠‬ى ټازوڄي ٻ ز‪ ٙ‬ٽيڃ واو‪.‬‬
‫‪235‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫وٌ ٸٍڊ ٔيُو ڇ اید ٔاَڈاڊ ټه ‪٬‬څنا آَاوی ‪٬‬ٹيى ٌا اَ تيد ڈیتٍو‬
‫وٌ ایساڄيا ته ن‪ٝ‬و‪ ٚ‬أدانيا تٍ ٸٍاٌ ٘ى وٌ اید ټ‪ٙ‬وٌ انيٍ أر‬
‫ټه «زٍڀاوا» « نيډه ن ُ» و ز د اَ ٘ ٽنػه و ن ىڀاڊ ن اڈی ت ه‬
‫تهانه اى ڈً ثی ته ٸ‪ٝ‬ى أسٹٍاٌ أسثىاو ٔڅ‪٥‬نر‪ُ ،‬اٌاڊ ت ی‬
‫ڀنا ٌا ٔوَانىنى‪ .‬اید ڈكاټڇ وٌ ٔاڂ ‪ 58١8‬تا ٘ىزی تي‪ٙ‬سٍ تٍٸ ٍاٌ‬
‫ڀ‪ ٙ‬ر ز ا ٔ اڂ‪ 589٩‬ت ه آوچټ‪ ٙ‬يهاى ڈ ً ثی ن وو اواڈ ه واو‪.‬‬
‫(ڈسٍغڇ)‬
‫‪ )١١‬ڀاڄيڅه ٌیا‪ ٠‬یواڊ‪ ٔ ،‬ساٌ ٘ ناْ ٴيُی ٻواڊ ایساڄي ایی‬
‫أر ټه ٸانوڊ زٕا ی قٍټر وٌ َڈاڊ اَ اټس‪ٙ‬اٴاذ ا ٔر ( ډيد‬
‫ٸانوڊ أر ټه ٔا‪٬‬ر اى آ ی ُواٌ وی واٌی ٌا ت ه غ وو آ ٌو)‪.‬‬
‫ڈيُاڊ اڄكٍاٌ ‪ ،‬زٍا َ ‪ ،‬ٸوانيد ڈٍتو‪ ٢‬ته َڊ‪ ،‬ا‪ٜ‬وڂ غىیى قٍټر‬
‫ضٹڃ اَ اټس‪ٙ‬اٴاذ ویځٍ ا ٘ډٍو ڈی ٘وو‪ .‬ا ڄيد ‪٬‬ىٔ ی ٔ ساٌ‬
‫٘نأی ٌا ا ٔانر ته ټډ ٻ آڊ قٍټ ر ‪ ٠‬٭ی ټ ٍ ڈ ا ٌا‬
‫ټ‪ٙ‬ٳ ټٍو‪ .‬اید ڈ‪٥‬اڄ٭ اذ ا ٌا ت ا ټوخٍني ٻ وٌ ڈو‪ ٠‬و‪ٔ ٪‬يٕ سڇ‬
‫َڈيد ڇ ‪٬‬ٹيى ټٍو ؾوڊ ‪٬‬ٹایى نوو ٌا ٌاغ‪ ٫‬ته قٍټاذ َڈ يد‬
‫انس‪ٙ‬اٌ واو (‪ .)5١99‬وٌ ٔد ٵساو ٔ اڄځی ت ه ؤ ر ٌ ق انيوڊ ت ه‬
‫ڈكٽډه غڅة ٘ى‪ .‬اید وان‪ٙ‬ډنى ٌا اواٌ ته َانو َوڊ ‪ ًٌ٬‬نوأسد‬
‫ټٍونى‪ .‬ڈ٭ٍ ٴٕ ر ټ ه ا وٌ ‪ ٠‬ډد ‪ ًٌ ٬‬نوأ سد ت ا انځ‪ ٙ‬ر خ ا‬
‫ڈينویٕى ( ڄی تا غوو اید َڈيد ڈیؾٍنى)‪ .‬ڀاڄيڅه زا ‪ 5١٩١‬زكر‬
‫ن‪ ٍ٩‬توو ٍٔ انػاچ تا ټوٌی ڈٍو‪( .‬ڈسٍغڇ)‬
‫‪ )١7‬انځڅٓ‬
‫‪ )١8‬ته ټساب «ټاخيساڂ» ڈٍاغ٭ه ٘وو‪( .‬ڈسٍغڇ)‬
‫‪« )١9‬آنسی و ٌینٿ» انځڅٓ‪ .‬اید ٸٕ ډر ٍؾن ى ٴ‪ٍ ٙ‬و ت ه‬
‫ن‪ ٍ٩‬ڈی ٌٔى ڄی خٓ اَ ڈ‪٥‬اڄ٭ه ى ویاڄٽسيٻ ت ه ن‪ ٝ‬و‪ ٚ‬ٸ انوڊ‬
‫ٔوچ آڊ ی٭نی ز‪١‬او‪ ،‬اڀٍ ڈػىوا ڈٍ ٌ ٘ وو‪ ،‬ٴه ڇ آڊ تٕ ياٌ آٔ اڊ‬
‫‪236‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫نوا ى ٘ى‪( .‬ڈسٍغڇ)‬


‫‪ )9١‬ویىٌ تایى اَ اید ٸ‪١‬ا ذ ڈٕسطنی ٘وو‪ ،‬ؾه نيڅی غُئی‬
‫غنثه ڈٽانيٕسی وا٘سه وٌ تي‪ٙ‬سٍ آضاٌٖ أسنثا‪ ٢‬ویاڄٽسيٽی واٌو‪.‬‬
‫‪ )95‬انځڅٓ‬
‫‪« )9١‬آنسی و ٌینٿ» انځڅٓ‪.‬‬
‫‪ )99‬انځڅٓ‬
‫‪ ٍٰٞ )9٩‬اَ خي‪ٍٙ‬ٴر ډاڊ زٽاڈڃ ٴڅٕ ٵی أ ر وٌ ډ يد‬
‫ٸٕډر ټساب ڈن‪٩‬وٌ ویاڄٽسيٽی آڊ وانٕسه نوا ى ٘ى‪٬ .‬ػاڄسا آڊ ٌا‬
‫تا ټڅډاذ «ڈٍقڅهى زٽډيڅی» یا قاڄر وٌغهاى اَ زٽاڈڃ «ڈ٭څوڂ‬
‫نسيػهى ڈسكٍٺ» ڈسٍاوٲ تىانيى‪( .‬ڈسٍغڇ)‬
‫‪ )91‬وٌاینػا ڈوڄٳ ٌاغ‪ ٫‬ت ه ڈ٭ن ای ڄٱ وی ‪ٍ ٘ Process‬قی‬
‫ڈیو ى ټه ټاڈال تا ڄٱر خي‪ٍٙ‬ٴر ٴأٌی تٍاتٍ أر‪( .‬ڈسٍغڇ)‬
‫‪« )9١‬تی ٘ٻ زا ٸسی اڈوٌوٌ ن‪ ٍ٩‬ڈا ٔاټد‪ ،‬تی غاڊ‪ ،‬غ ىا اَ‬
‫ڇ وٌ ٌویٳ یا ‪ٜ‬ٳ ڇ ویځٍ تا٘نى‪ ،‬وٌ آنها تهيؿوغه ز‪١‬اوی‬
‫ڈ‪ٙ‬ا ى نهوا يڇ ټٍو‪ ٍ .‬ؾنى وٌ ت٭‪١‬ی ڈ واٌو آنه ا ٌا ڈ‪ ٙ‬سٍٺ‪،‬‬
‫ڀا ی ڇ ڈسٵا ذ یا قسی ڈس‪١‬او ڈیتينيڇ اڈا وٌ اید ‪ٜ‬وٌذ ڇ‪،‬‬
‫اید ز‪١‬او تيد اڈوٌ نوا ى توو‪ ،‬نه وٌ ڊ آنها‪ .‬اید ڀونه ڈكى ویسها‬
‫َاو ى ٘يو ى ڈ‪ٙ‬ا ى زٵٽٍڈ٭ډوڄی ڈساٴيُیٽی ڈا ڈ یتا٘ ى‪ .‬ت ه‬
‫ڈك‪ ٟ‬آڊ ټه اڈوٌ ٌا وٌ قيد قٍټر‪ ،‬زٱيي ٍ‪َ ،‬ن ىڀی ز اضيٍاذ‬
‫ڈسٹاتڅ‪ٙ‬اڊ وٌ ن‪ ٍ٩‬تځيٍیڇ ونيای ویځٍی ڈیتين يڇ ت ه ای د زٍزي ة‬
‫تالٴا‪ٜ‬څه ته ز‪١‬او ڈیٌٔيڇ‪ ».‬انځڅٓ «آنسی و ٌینٿ»‪.‬‬
‫«ڈساٴيُیٕيد ا و ‪٠‬ى ٌا غڅوی ڇ ٸٍاٌ ڈ یو ن ى‪ ،‬ڄ ی وٌ‬
‫اٸ‪ ٫‬ز‪١‬او تهڇ زثىیڃ ڈی٘وو‪ ،‬يؽ ؾيُ ته قاڂ نوو نډیڈانى‪ ،‬ته‬
‫‪ٜ‬وٌذ ‪٠‬ى نوو وٌ ڈیآیى» انځڅٓ‪ ،‬ډانػا‪.‬‬
‫‪ )97‬انځڅٓ‬
‫‪237‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫‪ )98‬تایى وٌ ن‪ٍ٩‬وا٘ر ټه ای د ټس اب ٸث ڃ اَ غن ٿ اني ٍ‬


‫ٍ٘ای‪ ٣‬غىیى اغسډا‪٬‬ی زىٌیٓ ڈی ٘ى أر‪ ،‬ته ‪٬‬ال آڊ ‪٤‬وٌ ڇ‬
‫ټه ت٭‪١‬يها ز‪ٝ‬وٌ ڈیټننى ٘ٽڃ قٽ وڈسی اغسډ ا‪٬‬ی ټ‪ ٙ‬وٌ اى‬
‫ٍ٘ٸی اٌ خا تاڄٽاڊ نيُ قا‪ٜ‬ڃ یٻ ٔڅٕڅه غنځهاى وانڅ ی أ ر‬
‫ټه نوَ ڇ اواڈه واٌو ٘ٽٕر ٴا٘يُچ ته ڈنُڄه ى ٘ٽٕر ٸ وای‬
‫قاټډه خيٍ َی انٹالب اغسډا‪٬‬ی آڊ ټ‪ٙ‬وٌ أر‪( .‬ڈسٍغڇ)‬
‫‪ )99‬تا ڈ‪٥‬اڄ٭ه ی ټساتهای «ٴڅٕٵه ى زاٌیم» «نٹ ٗ ٘ه‪ ٝ‬ير‬
‫وٌزاٌیم» زإڄيٳ خڅهانٳ ټه ته ٴأٌی ڇ وٌ آڈى أر خوؼ تووڊ‬
‫اید ڀونه أسىتڄها ته نوتی ٌ ٘د ڈی٘وو‪( .‬ڈسٍغڇ)‬
‫‪«)٩١‬ٴوئٍتال» ڈاٌټٓ‬
‫‪ )٩5‬ټاٌڂ ڈاٌټٓ‬
‫‪« )٩١‬ٴوئٍتال» ته ‪٬‬ال ت ه ټس اب «ڈانيٵٕ ر» ڈ اٌټٓ‬
‫انځڅٓ ڈٍاغ٭ه ٘ وو‪ .‬ت ٍای وانٕ سد ای د ټ ه ‪٤‬ثٹ اذ اَټػ ا خي ىا‬
‫ڈی ٘وو تایٕسی زاٌیم غاڈ٭ه ٌا ڈ‪٥‬اڄ٭ه ټٍو‪ .‬آڊ ٸر ڈ٭څوچ نوا ى‬
‫٘ى ټه ‪٤‬ثٹاذ ډي‪ٙ‬ه یٽٕاڊ نثوو انى‪ .‬وٌ یون اڊ تأ ساڊ‪ ،‬ت ٍو‬
‫تٍو واٌ‪ ،‬وٌٸٍ ڊ ٔ‪٥‬ی‪ٍٔ ،‬ٲ ا ٔنيوٌ ا نال‪ٜ‬ه وٌ و ٌ ى‬
‫ت٭ى توٌِ ا خٍ ڄساٌیا أر‪ .‬ته اید ٘ٽڃ ڈیتينيڇ ټه ‪٤‬ثٹاذ ڈسٱيٍ‬
‫ٕسنى‪٬ .‬څر اید زٱييٍاذ ؾيٕر؟ ‪٬‬څ ر‪ ،‬زٱيي ٍ ٘ ٍای‪ ٣‬اٸس‪ ٝ‬اوی‬
‫أر ټه ڈوغة اید زٱييٍاذ ڈی٘وو‪.‬‬
‫‪ )٩9‬آنؿه وٌ اید ٴ‪ٝ‬ڃ وٌ تيد ڀيوڈه ویى ڈی٘ وو اَ ټس اب‬
‫«ڈن‪ٙ‬اء نانواو » أر‪( .‬ڈسٍغڇ)‬
‫‪ )٩٩‬ڄٱر توٌِ ا ڈ‪ٙ‬سٷ اَ ډيد ټڅډه أر‪.‬‬
‫‪ )٩1‬ټساب «ٔؤياڄيُچ زهيڅی ٔؤياڄيُچ ‪٬‬څډی» انځڅٓ‬
‫‪ )٩١‬اَ ډاڊ ټساب‪.‬‬
‫‪ )٩7‬اَ ډاڊ ټساب‪.‬‬
‫‪238‬‬ ‫اصول مقدماتی فلسفه‬

‫‪ )٩8‬اَ ډاڊ ټساب‪.‬‬


‫‪ )٩9‬ن اڀٵسه نډانى ټه اید أساواڊ ٌ ٘نٵٽٍ وٌ ڈثاٌَ تا ٴا٘يُچ‬
‫أڅكه تٍوا٘سنى ‪٬‬ى اى اَ آنها ا‪٬‬ىاچ ٘ىنى‪( .‬ڈسٍغڇ)‬
‫‪ )1١‬ڈاٌټٓ ڈٹىڈهى ټساب «انسٹاو اَ ‪٬‬څڇ اٸس‪ٝ‬او»‪.‬‬
‫‪ )15‬ټ اڄوید ‪ Calvin‬ڈثڅّ ٯ ا‪ ٜ‬القاذ ڈ ً ثی وٌ ٴٍانٕ ه‬
‫ٔویٓ توو‪ .‬ا وٌ ِنو یٻ غډه وٌی ڈ ً ثی ایػ او ټ ٍو‪ .‬ی ت ا‬
‫ټڅيه ى ٌٔوچ ز‪٩‬ا ٍاذ ڈً ة ڈثاٌَ ڈ یټ ٍو‪ .‬ټ اڄوید ڈ ٍ ظ‬
‫‪٬‬ٹيى ى ٍٔنو٘ر ٸ‪١‬ا ٸىٌ توو ډه ؾيُ ٌا ته غث ٍ ن ىایی‬
‫ز٭ثيٍ ڈی ټٍو‪ ٘ .‬ٽی نيٕ ر ټ ه ‪ٍ٬‬ٴ اڊ ڈ‪ٍ ٙ‬ٶ َڈ يد ني ُ َاو ى‬
‫ٍ٘ای‪ ٣‬زػاٌزی توو أر‪( .‬ڈسٍغڇ)‬
‫‪ )1١‬ٸٕډر ڈازٍیاڄيُچ زاٌیهی اَ«زكٹيٹاذ ٴڅٕٵی»‪.‬‬
‫‪ )19‬انځڅٓ «زكٹيٹاذ ٴڅٕٵی»‪.‬‬
‫‪ )1٩‬انځڅٓ «زكٹيٹاذ ٴڅٕٵی»‪.‬‬
‫‪ )11‬ډاڊ ټساب‪.‬‬
‫‪ )1١‬اید ٸٕډر ته ن‪ ٝ‬و‪ ٚ‬وٌ ای ٍاڊ اغ ى ا ډي ر قي ازی‬
‫أر‪( .‬ڈسٍغڇ)‬

You might also like