Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP.

Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003

ÑIEÀU TRÒ BEÄNH NGAÙY BAÈNG PHAÃU THUAÄT CHÆNH HÌNH

HOÏNG MAØN HAÀU CUÛA HERNANDEZ
Hoaøng Gia Thònh*, Voõ Hieáu Bình*, Voõ Quang Phuùc*

TOÙM TAÉT:
Beänh ngaùy laø moät vaán ñeà thöôøng ñöôïc quan taâm khi xaõ hoäi phaùt trieån vì gaây phieàn toaùi cho ngöôøi
laân caän. Coù nhieàu loaïi phaãu thuaät chænh hình hoïng maøn haàu trong ñieàu trò beänh ngaùy. Chuùng toâi ñaõ aùp duïng
phaãu thuaät CHHMH cuûa Hernandez cho 36 beänh nhaân ngaùy taïi BV Tai Muõi Hoïng TP HCM, tæ leä khoûi beänh
laø 83,3%., coù lieân quan ñeán beùo phì, tuoåi taùc. Phaãu thuaät naøy ñôn giaûn, hieäu quaû ít bieán chöùng, ñöôïc chæ ñònh
cho caùc tröôøng hôïp ngaùy do heïp eo hoïng töø trung bình ñeán naëng.
SUMMARY:
THE TREATMENT OF SNORING BY UVULOPALATOPHARYNGOPLASTY OF
HERNANDEZ
Hoang Gia Thinh, Vo Hieu Binh, Vo Quang Phuc * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 7 *
Supplement of No 1 * 2003: 111 - 114

There are many surgical tech niques for treat ment of snoring. We Perform uvulopalatopharyngoplasty
of Hernandez for 36 patients in ENT hospital HCM city. Sucessful rate is 83,3%, relating with obesity, the
age. This technique have been shown to be simple, effective and safe, indicated to snoring with obstruction
of pharyngeal isthmus from average to severe degree.
MÔÛ ÑAÀU khích leä.

Beänh ngaùy khaù phoå bieán ôû caùc nöôùc chaâu Aâu vaø
chaâu Myõ{1}. ÔÛ nöôùc ta chöa coù thoáng keâ veà tæ leä maéc
beänh, nhöng nhu caàu ñieàu trò beänh ngaùy ñaõ gia taêng
trong nhöõng naêm gaàn ñaây khi ñôøi soáng kinh teá xaõ
hoäi phaùt trieån. Maëc duø beänh thöôøng ít gaây nguy
hieåm tính maïng nhöng laïi gaây nhieàu phieàn phöùc ñoái
vôùi ngöôøi laân caän vaø nhö vaäy aûnh höôûng khoâng toát
ñoái vôùi taâm lyù ngöôøi beänh. Nhieàu phöông phaùp ñieàu
trò ñaõ ñöôïc aùp duïng treân theá giôùi, ôû möùc ñoä töø trung
bình ñeán naëng, nhieàu loaïi phaãu thuaät CHHMH ñöôïc
thöïc hieän döïa treân neàn taûng PT CHHMH cuûa
Ikematsu{1,8}. Vaán ñeà aùp duïng moät loaïi phaãu thuaät
naøo laø thích hôïp, deã thöïc hieän, ít bieán chöùng ñeå coù
theå aùp duïng roäng raõi ôû caùc beänh vieän tuyeán tænh laø
raát caàn thieát. Töø naêm 1996, taïi BV Tai Muõi Hoïng TP
Hoà Chí Minh, chuùng toâi ñaõ aùp duïng phaãu thuaät
CHHMH cuûa Hernandez cho caùc beänh nhaân ngaùy töø
ñoä III trôû leân vaø ñaõ thu ñöôïc moät soá keát quaû ñaùng
* Giaûng vieân boä moân Tai Muõi Hoïng tröôøng ÑHYD TPHCM
ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP
Nghieân cöùu naøy bao goàm 36 beänh nhaân, 32 nam
vaø 4 nöõ, tuoåi treân 18 vaø döôùi 70 tuoåi, thôøi gian theo
doõi 24 thaùng, trung bình 10,2 ± 2,3 thaùng. Nhöõng
beänh nhaân coù ñoä ngaùy töø ñoä III trôû leân theo baûng
phaân ñoä cuûa Epworth{7}, coù hay khoâng coù caùc yeáu toá
nguy cô trong beänh ngaùy nhö beùo phì, uoáng röôïu,
huùt thuoác laù, duøng thuoác an thaàn thöôøng xuyeân vì
maát nguû, caùc beänh nhaân naøy ñeàu coù tình traïng heïp
eo hoïng vaø khoâng bò taéc ngheõn vuøng hoïng muõi, hoác
muõi, haï hoïng, thanh quaûn; loaïi tröøù caùc beänh khaùc ñi
keøm nhö cao huyeát aùp, tieåu ñöôøng, taâm thaàn kinh,
suyeãn hay caùc beänh toaøn thaân khaùc ñang tieán trieån.
Caùc ñaëc ñieåm cuûa beänh nhaân trong nhoùm
nghieân cöùu ñöôïc ghi nhaän trong baûng 1. Soá beänh
nhaân nöõ nhieàu hôn nam, 29 beänh nhaân ñoä tuoåi
trung nieân 30-50, nöûa soá beänh nhaân coù nghieän
thuoác laù, 23 beänh nhaân coù theå taïng trung bình, 32

Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng 111

Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003 Nghieân cöùu Y hoïc

beänh nhaân coù ñoä ngaùy III, khoâng gaëp ñoä ngaùy V, taát Phöông phaùp kyõ thuaät: aùp duïng kyõ thuaät
caû ñeàu bò heïp eo hoïng chuû yeáu do löôõi gaø daøi. HERNANDEZ: ñöôïc moâ taû vaøo naêm 1982(8).
Khoaûng thôû phía sau (PAS: Posterior Airway Space) - Caét amiñan khaåu caùi.
>11mm. Thôøi gian bieát coù beänh trung bình laø 5
- Raïch nieâm maïc hai beân bôø tröôùc khaåu caùi
naêm.
meàm ñeán taän truï tröôùc.
Baûng 1: Ñaëc ñieåm cuûa beänh nhaân trong nghieân - Raïch töông töï ôû bôø sau khaåu caùi meàm caû hai
cöùu beân ñeán taän truï sau.
Ñaëc ñieåm Soá beänh Tæ leä
nhaân - Hai ñöôøng raïch hôïp nhaát, nieâm maïc quaù phaùt
vaø löôõi gaø ñöôïc laáy boû.
30-40 16 44,44
% - Khaâu hai meùp nieâm maïc khaåu caùi, coù theå laáy
Ñoä tuoåi bôùt moâ cô cho deã khaâu.
41-50 13 36,12
% - Khaâu hai truï a mi ñan, chöøa laïi 1/3 döôùi ñeå daãn
51-60 6 16,67 löu
% Duøng khaùng sinh, khaùng vieâm, giaûm ñau sau
61-70 1 2,78% moå 1 tuaán. Theo doõi 1 tuaàn,1 thaùng,3 thaùng, 6
Nam 32 89,89 thaùng.
Giôùi %
Keát quaû xöû lyù soá lieäu baèng phaàn meàm SPSS
Nöõ 4 11,11 Window version 10.0, keát quaû ñöôïc kieåm laïi baèng
%
pheùp kieåm chi bình phöông vaø pheùp kieåm Tâ, ñaùnh
Huùt thuoác laù 18 50%
giaù keát quaû baèng maùy ño cöôøng ñoä ngaùy vaø thang
Thoùi quen
ñieåm cuûa Epworth.
Huùt thuoác laù+uoáng röôïu 4 11,11
% KEÁT QUAÛ
Uoáng röôïu 5 13,88 Tröôùc khi moå, coù 32 beänh nhaân ngaùy ñoä III, 4
%
beänh nhaân ngaùy ñoä IV. Keát quaû ñaït ñöôïc ngay 1 tuaàn
Thuoác an thaàn 3 8,35% sau moå: khoâng coøn beänh nhaân ngaùy ñoä IV, 9 beänh
nhaân ngaùy ñoä III, 25 beänh nhaân ngaùy ñoä II (nheï), 2
Beùo phì 11 30,56 beänh nhaân khoâng coøn ngaùy. Sau 3 thaùng, beänh ñaõ
Theå taïng %
giaûm moät caùch roõ reät: chæ coøn 6 beänh nhaân ngaùy ñoä
Trung bình 23 63,89 II (16,7%), 30 beänh nhaân khoâng coøn ngaùy (83,3%).
% Tæ leä khoûi beänh ôû ngöôøi beùo phì (4/11=36,37%) thaáp
Gaày 2 5,55% hôn ngöôøi coù theå taïng trung bình vaø gaày
(23/25=92%), nhoùm beänh nhaân treû (30-40 tuoåi) coù
III 32 88,89 tæ leä giaûm ngaùy (15/16=93,75%) cao hôn nhoùm
Ñoä ngaùy %
beänh nhaân lôùn tuoåi (51-70 tuoåi) (3/5=60%)ø. Caùc
IV 4 11,11 trieäu chöùng ñau, nuoát vöôùng sau moå heát hoaøn toaøn
% trong voøng 1 thaùng, bieán chöùng phaùt aâm gioïng muõi
Khoaûng thôû phía sau 8 22,22 hôû, saëc khi aên uoáng raát ít vaø chæ xaûy ra trong tuaàn leã
laâm saøng heïp %
ñaàu sau moå. Khoâng coù tröôøng hôïp naøo chaûy maùu,
A-mi-ñan quaù phaùt 16 44,44
khoù thôû hoaëc nhieãm truøng cuõng nhö seïo heïp eo
%
hoïng.
Löôõi gaø daøi 36 100%

112 Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng

Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003
BAØN LUAÄN
Hieän nay, tuy chöa coù nghieân cöùu dòch teã veà
beänh ngaùy ôû ngöôøi Vieät Nam, nhöng trong nhoùm
beänh nhaân nghieân cöùu coù söï khaùc bieät veà giôùi raát roõ
reät, tæ leä nam/nöõ = 8/1 cuõng cho thaáy khaùi quaùt veà
tình hình beänh ngaùy: nam laø chuû yeáu, coù theå do theå
taïng nöõ Vieät Nam thöôøng nhoû,raát ít khi nghieän röôïu,
thuoác laù, laø caùc yeáu toá nguy cô trong beänh ngaùy.
Nhoùm tuoåi 30-50 gaëp nhieàu: ñaây laø ñoä tuoåi lao
ñoäng, coù nhieàu moái quan heä xaõ hoäi, thöôøng nghieän
röôïu, thuoác laù, aên nhaäu nhieàu deã beùo phì. Ñoä tuoåi
51-70 gaëp ít hôn vì daây laø ñoä tuoåi saép veà höu hoaëc ñaõ
veà höu coù thu nhaäp kinh teá oån ñònh, coù loái soáng laønh
maïnh, quan taâm nhieàu ñeán söùc khoûe.
Beänh nhaân beùo phì chieám 1/3 nhoùm nghieân
cöùu, töông quan giöõa beùo phì vaø beänh ngaùy, ôû ngöôøi
beùo phì moâ vuøng hoïng loûng leûo hôn ngöôøi bình
thöôøng, phuø hôïp vôùi caùc taùc giaû khaùc treân theá giôùi{1}.
Haàu heát beänh nhaân trong nhoùm nghieân cöùu ñeàu
coù caùc yeáu toá nguy cô trong beänh ngaùy, phuø hôïp vôùi
tæ leä giôùi nam gaëp nhieàu hôn nöõ trong nhoùm nghieân
cöùu, vaø tình hình nam giôùi Vieät Nam nghieän thuoác
laù, ruôïu raát phoà bieán, khaùc vôùi nöôùc ngoaøi caùc yeáu toá
nguy cô naøy gaëp ôû nam vaø nöõ ngang baèng nhau.
Kyõ thuaät chænh hình hoïng maøn haàu cuûa
Hernandez laáy ñi phaàn moâ vuøng hoïng loûng leûo chuû
yeáu gaây ngheõn taéc vaø chính rung ñoäng taïi ñaây gaây
neân tieáng ngaùy, laø yeáu toá sinh beänh hoïc cuûa beänh
ngaùy, phaàn moâ naøy bao goàm amiñan, caùc truï
amiñan, maøn haàu vaø löôõi gaø{8}.
Vieäc thöïc hieän ñöôøng moå trong phaãu thuaät
chænh hình hoïng maøn haàu cuûa Hernandez {1,8} deã
daøng, nhanh choùng, ít tai bieán, khoâng bò chaûy maùu
vì ñöôøng moå ñaõ ñöôïc caàm maùu vaø khaâu laò, cô caêng
maøn haàu ñöôïc toân troïng neân tình traïng noùi gioïng
muõi hôû vaø nuoát saëc thì nheï, khoâng keùo daøi, vaø chæ
gaëp trong tuaàn ñaàu sau moå do phuø neà.
Phaãu thuaät naøy khoâng caàn ñeán duïng cuï phöùc
taïp, coù theå thöïc hieän ôû caùc beänh vieän tuyeán tænh
khoâng coù ñieàu kieän kyõ thuaät cao.
Veà yeâu caàu ñoái vôùi phaãu thuaät vieân khi thöïc hieän
phaãu thuaät:
Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng
Tuy kyõ thuaät naøy ñôn giaûn nhöng phaãu thuaät
vieân caàn naém vöõng giaûi phaãu vuøng hoïng.
Beänh nhaân neân ñöôïc gaây meâ noäi khí quaûn qua
muõi ñeå coù phaãu tröôøng roäng, toân troïng khoaûng caùch
2,5 cm treân ñöôøng giöõa tính töø bôø sau khaåu caùi
cöùng, traùnh caét vaøo cô caêng maøn haàu deã gaây nuoát
saëc sau naøy.
Ñeå giaûm chaûy maùu, neân duøng dao ñieän ñeå raïch,
dao ñieän neân moûng vaø ñöôïc caét vôùi cöôøng ñoä cao taïo
ñöôøng raïch goïn khoâng bò boûng saâu deã laøm hoaïi töû
meùp raïch gaây bung chæ sôùm. Moâ caét boû caàn phaûi laáy
goïn, caàm maùu toát, neân duøng ñoâng ñieän caàm maùu
nhöng ñieåm caàm maùu phaûi nhoû, moûng traùnh seïo hoá
moå sau naøy.
Ñöôøng khaâu maøn haàu neân duøng moái rôøi, khoâng
duøng moái khaâu lieân tuïc vì vôùi moái chæ khaâu lieân tuïc
khi bung moät moái seõ laøm bung toaøn boä veát moå. Khi
khaâu hai truï tröôùc sau khoâng neân khaâu quaù 1/3 döôùi
truï amiñan vì deã gaây caêng vaø bung chæ, hôn nöõa
khoâng taïo ñöôïc daãn löu ôû hoá amiñan. Chæ khaâu neân
duøng chæ soie, chuùng toâi nhaän thaáy chæ vicryl deã gaây
phaûn öùng dò öùng khi khoâng ñöôïc vuøi vaøo trong moâ
cô theå.
Keát quaû khoûi beänh bò haïn cheá ñoái vôùi caùc beänh
nhaân coù khoaûng thôû phía sau < 11mm, vì vaäy caàn
phaûi phoái hôïp vôùi kyõ thuaät chænh hình ñaùy löôõi, do
kyõ thuaät Hernanedez chæ can thieäp vuøng eo hoïng.
KEÁT LUAÄN
Qua nghieân cöùu vaø theo doõi 36 beänh nhaân ngaùy,
goàm 4 nöõ vaø 32 nam ñöôïc phaãu thuaät taïi Beänh vieän
Tai Muõi Hoïng TP. Hoà Chí Minh töø thaùng 3/1996 ñeán
thaùng 7/2002 baèng phöông phaùp CHHMH cuûa
Hernandez, thôøi gian theo doõi 24 thaùng (trung bình
10,2 ± 2.3 thaùng), chuùng toâi nhaän thaáy keát quaû giaûm
ngaùy moät caùch roõ reät, chieám tæ leä 100%, trong ñoù
khoûi beänh hoaøn toaøn laø 83,3%. Ñaây laø phaãu thuaät
ñieàu trò ngaùy ñôn giaûn, nhöng hieäu quaû cao, raát ít
bieán chöùng, ñöôïc chæ ñònh thìch hôïp cho ñoä ngaùy töø
trung bình ñeán naëng do heïp eo hoïng, khoâng ñoøi hoûi
trang thieát bò ñaét tieàn, trong taàm tay haàu heát caùc
phaãu thuaät vieân tai muõi hoïng, coù theå aùp duïng roäng
raõi ôû caùc beänh vieän tuyeán tænh.
113
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003 Nghieân cöùu Y hoïc

5. R. W. Clarke, M.P. J. Yarley, C.M. Davies, A.

TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
1. Byron J. Bailey, Karen H. Calhoun - Head and neck
surgery – otolaryngology- Lippincott - Raven
publishers,vol.1, 1998, 707 – 729
2. Marc Bernard Blumen, Serge Dahan, Pierre Drewski,
Frederic Chabolle-Radiofrequency vs. LAUP for the
treatment of snoring- Otolaryngology- Head and neck
surgery, vol. 121, No. 2, 1999
3. Rosalind Cartwright, T.K. Venkatesan, David
Caldarelli, Frank Diaz-Treatments for snoring: A
comparison of somnoplasty and an oral appliance-
Laryngoscope 110, October 2000, 1680 – 1683
4. Frederic Chabolle, Isabelle Wagner, Thibault
Dieuleveult, Marc Bernard Blumen- Tongue base
reduction: A treatment for severe obstruction sleep
apnea- Otolaryngology- Head and neck surgery,
vol.121, No.2, 1999
Panarese, R.T. Legg, A.J.Parker Palatoplasty for
snoring: A randomized controlled trial of three surgical
methods-Otolaryngology- Head and neck Surgery,
September 1998, 288 – 292
6. Jack Coleman, Maj Christofer Rathfoot- Oropharyngeal
surgery in the management of upper airway obstruction
during sleep- Sleep apnea, part II, vol. 32, No. 2, April
1999, 263-277
7. Barry C. Levin, Gary D. Becker-
Uvulopalatopharyngoplasty for snoring: Long-term
results- Laryngoscope 104: September 1994
8. Jean-Marc Sene-Uvulopalatoplastie au Laser CO2 sous
anesthesie locale. Technique chirurgicale. Reùsultats
preùliminaires sur le ronflement (aø propose de 16 cas)-
Meùmoire pour l’obtention du diploâme d’eùtudes
speùcialiseùes en Oto-Rhino-Laryngologie et Chirurgie
Cervico-Faciale,1992, 6-78

114 Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng