You are on page 1of 9

Aralin 3: Teksto • Para sa linis-kinis na walang katulad,

mag-Eskinol with papaya extract.


Ito ay mga babasahin na naglalaman ng
mga kaalaman, impormasyon, ideya, o saloobin • Todong bango maghapon? Sa Surf with
at damdamin ng iba't ibang tao. fabcon, kaya mo na!

Tekstong Persweysib Tatlong paraan ng Panghihikayat ayon kay


Aristotle
• Ang tekstong persweysib ay isang uri ng
tekstong naglalayong manghikayat ng ETHOS
mga mambabasa. Ito rin ay dapat
ginagamitan ng mga salitang • Ang karakter, imahe o reputasyon ng
nakagaganyak. manunulat/ tagapagsalita ay hango sa
salitang Griyego na nauugnay sa
• Karaniwang ginagawa ang tekstong salitang Etika ngunit higit na angkop
persweysib upang mapukaw ang ngayon sa salitang imahe.
interes ng mga tao at maniwala sa
sinasabi nito. • Ito ay tumutukoy sa kredebilidad ng
isang manunulat. Dapat makumbinsi ng
• Naglalayon ang tekstong ito na isang manunulat ang mambabasa na
magbigay ng pabor o hindi pabor na siya ay may malawak na kaalaman o
batayan sa pagbibigay ng katwiran. karanasan tungkol sa kanyang
isinusulat, kung hindi ay hindi sila
• Nagagamit ito sa mga advertisements o mahihikayat na maniwala rito.
mga patalastas sa TV o radio.
• Dapat makumbinsi ng isang manunulat
• Maari rin itong gamitin sa mga ang mambabasa na malawak ang
kampanya o pag-aalok ng mga kanyang kaalaman at karanasan sa
serbisyo. isinusulat.
Halimbawa ng Tekstong Persweysib PATHOS
• Mga advertisement sa radio at • Gamit ang emosyon o damdamin upang
telebisyon mahikayat ang mambabasa.
• Talumpati sa pangangampanya at rally • Ayon kay Aristotle, karamihan sa mga
• Catalog mambabasa ay madaling madala ng
kanilang emosyon. Ang paggamit ng
• Brosyur kanilang paniniwala at pagpapahalaga
ay isang epektibong paraan sa
• Editorial sa pahayagan
pangungumbinsi.
• Gumamit na ng Tide Clean Plus para sa
puting walang katulad.
LOGOS ng isang tao ang kanyang tao o
produkto.
• Tumutukoy sa paggamit ng lohika
upang makumbinsi ang mambabasa. 5. Plain Folks

• Kailangan mapatunayan ng manunulat • Ang uri ng panghihikayat na ito ay


sa mga mambabasa na batay sa gumagamit ng mga ordinaryong tao
impormasyon at datos na kanyang para ipakita at makuha ang tiwala ng
inilatag ang kanyang pananaw o punto madla na katulad din nila.
de vista na siyang dapat paniwalaan.
6. Bandwagon
• Gayunpaman, isa sa mga madalas na
pagkakamali ng mga manunulat ang • Hinihikayat ang mga tao sa
paggamit ng ad hominem fallacy, kung pamamagitan ng pagpapaniwala sa mga
saan ang manunulat ay sumasalunggat ito na ang masa ay tumatangkilik at
sa personalidad ng katunggali at hindi gumagamit ng kanilang produkto o
siya pinaniniwalaan nito. serbisyo.

Instrumento ng Tekstong Persweysib sa Pang- 7. Card Stacking


aakit ng Madla • Pagsasabi ng magandang puna sa isang
1. Name Calling produkto ngunit hindi sinasabi ang
masamang epekto nito.
• Ang name calling ay ang pagsasabi ng
masama tungkol sa isang tao, bagay o Katangian ng Tekstong Persweysib
ideya para maipakitang mas maganda • May malalim na pananaliksik.
ang sinusuportahan mo at para mailayo
ang mga tao sa ideya ng kalaban. • May kaalaman sa posibleng paniniwala
ng mambabasa.
2. Glittering Generalities
• May malalim na pagkaunawa sa
• Ito ay ang pangungumbinsi sa dalawang panig ng isyu
pamamagitan ng magaganda,
nakasisilaw, at mga mabubulaklak na
salita o pahayag.

3. Transfer

• Ito ay paglilipat ng kasikatan ng isang


personalidad sa hindi kilalang tao o
produkto.

4. Testimonial

• Ito ang propaganda device kung saan


tuwirang eneendorso o pino-promote
Aralin 4: Tekstong Naratibo • - Talambuhay

• Maanyong paraan ng pagpapahayag na • - Anekdota


nag-uugnay ng mga pangyayari at may
layuning magkuwento. Naglalahad ng Mga Elemento ng Tekstong Naratibo
magkakasunod-sunod na pangyayari, o 1. TAUHAN
simpleng nagsasalaysay.
Ang nagdadala at nagpapaikot ng mga
• Layunin ng tekstong naratibo ang pangyayari sa isang salaysay. Sila ang kumikilos
makapagsalaysay ng mga pangyayaring sa mga pangyayari at karaniwang nagpapausad
nakapanlilibang o nakapagbibigay-aliw nito.
o saya.
DALAWANG PARAAN SA PAGPAPAKILALA NG
• Layunin din nitong makapagturo ng TAUHAN
kabutihang-asal, mahahalagang aral, at
mga pagpapahalagang pangkatauhan EKSPOSITORI
tulad ng kahalagahan ng pagiging
Kung ang tagapagsalaysay ang
mabuti at tapat, na ang kasamaan ay
magpapakilala o maglalarawan sa pagkatao ng
hindi magtatagumpay laban sa
tauhan.
kabutihan, ang kasipagan at pagtitiyaga
ay nagdudulot ng tagumpay at ipa ba. DRAMATIKO
• Ang mga mambabasa ay direktang Kung kusang mabubunyag ang karakter
isinasama ng manunulat sa isang dahil sa kanyang pagkilos o pagpapahayag.
tekstong naratibo at nagiging saksi sa
mga pangyayaring kanyang DALAWANG URI NG TAUHAN
isinasalaysay.
TAUHANG BILOG
Halimbawa ng Tekstong Naratibo
Maaaring magbago ang karakter ng
• Mga akdang pampanitikan tauhan mula simula hanggang sa dulo.

• Maikling Kuwento TAUHANG LAPAD

• Nobela Kung hindi nagbago ang karakter ng


tauhan mula simula hanggang matapos ang
• Mito kuwento.
• Kuwentong-bayan 2. TAGPUAN
• Alamat Walang pagsasalaysay o naratibo na mabubuo
kung walang lugar na pinangyarihan ng kwento
• Parabula
at panahon kung kailan ito naganap.
• - Epiko

• - Dula
3. BANGHAY mga pangyayari. Ang malinaw at lohikal
na kabuuang estruktura ng kuwento ay
Ito ang pagkakasunod-sunod ng mga makatutulong upang mas madaling
pangyayari sa kuwento. Ito ay tumutukoy sa maunawaan ang takbo nito.
paraan ng pagkakalahad ng mga pangyayari.
3. ORYENTASYON
ANALEPSIS (FLASHBACK)
• Malinaw dapat na mailatag ang mga
Dito ipinapasok ang mga pangyayaring naganap tauhan, tagpuan, panahon at mga
sa nakalipas. mahalagang detalye sa teksto. Ang
PROLEPSIS (FLASHFORWARD) mahusay na pagkakahabi nito ay
magbibigay ng daan upang malaman
Dito naman ipinapasok ang mga pangyayaring kung malapit ba sa katotohanan ang
magaganap pa lamang sa hinaharap. akda.

ELEPSIS 4. PAMAMARAAN NG NARASYON

May mga puwang o patlang sa pagkakasunod- • Sa pagsasagawa ng tekstong naratibo,


sunod ng mga pangyayari na nagpapakitang kailangan magkaroon ka ng mahusay na
may bahagi sa pagsasalaysay na tinanggal o umpisa upang makapag-set ka ng mood
hindi kasama. sa daloy ng kuwento. Iwasan ang
pagbibigay ng komento sa gitna upang
4. PAKSA O TEMA
hindi lumihis ang paksang tinatalakay.
Ito ang sentral na ideya kung saan iikot ang mga
Iba’t ibang Pamamaraan sa Narasyon
pangyayari sa tekstong naratibo. Mahalagang
malinang ito nang husto sa kabuuan ng akda a. Diyalogo
upang mapalutang ng may-akda ang
pinakamahalang mensaheng nais niyang • Paggamit ng direktang pag-uusap ng
maiparating sa kanyang mambabasa. mga tauhan.

Mga Elemento sa Pagbuo ng Narasyon b. Foreshadowing

1. PAKSA • Pagbibigay ng clue sa puwedeng maging


takbo ng kuwento.
• Ito ang pinakadiwa ng isang teksto.
Pumili ng paksang nakaaliw at c. Plot Twist
nakapupukaw ng interes ng mga • Kabigla-biglang pagbabago sa takbo ng
mambabasa. Mas mainam kung ito ay kuwento na hindi inaasahan ng
may malaking kaugnayan sa mga mambabasa.
panlipunan isyu sa kasalukuyan.
d. Ellipsis
2. ESTRUKTURA
• Ang pag-aalis ng ilang bahagi upang
• Inilalahad ng elementong ito ang mag-isip ang mga mambabasa.
mahusay na pagkakasunod-sunod ng
e. Comic Book Death Tao laban sa kapaligiran o kalikasan

• Pinalalabas na patay na ang mga 6. RESOLUSYON


mahahalagang tauhan ngunit
nabubuhay sa dulo. Ang kinalabasan o kinahantungan ng tunggalian
o komplikasyon sa kuwento.
f. Reverse Chronology

• Baliktad na pamamaraan dahil


nagsisimula sa wakas patungong simula
ang takbo ng kuwento.

g. In media res

• Nagsisimula sa gitna ang takbo ng


kuwento sa pamamagitan ng flashback.

h. Deus ex machine

• Tinatawag din “god from the machine”


Ito ay pagbabago sa problema sa
kuwento na tila ba wala ng solusyon
ngunit nareresolba dahil sa di-
inaasahang tauhan o bagay o
pangyayari na hindi naman nabanggit sa
umpisa ng kuwento.

5. SULIRANIN O TUNGGALIAN

• Ang pinakamadramang tagpo ng


kwento at inaasahang may maidudulot
na mahalagang pagbabago patungo sa
pagtatapos.

• Mula rito ay maaaring makakuha ng


kaisipan o mensahe na magsisilbing
layunin ng tekstong naratibo.

SULIRANIN O TUNGGALIAN

Ang tunggalian ay may apat na uri:

Tao laban sa tao

Tao laban sa sarili

Tao laban sa lipunan


Aralin 5: Tekstong Argumentatibo ● Kinakailangang maayos na maihanay at
maipaliwanag ang mga argumento at
● Isang uri ng akdang naglalayong katwiran.
mapatunayan ang katotohanan ng
ipinahahayag at ipatanggap sa ● Ang bawat katuwiran ay kailangang
bumabasa ang katotohanang iyon sa masuportahan ng mga ebidensiya at
pamamagitan ng ebidensya at lohika datos o istatiska, pahayag ng mga
awtoridad o di kaya’y kolaboratib na
● Naglalahad ng mga posisyong umiiral na pahayag mula sa aklat sa mga magasine,
kaugnayan ng mga proposisyon na diyaryo at iba pang
nangangailangan ng pagtalunan o mapagkakatiwalaang reperensya
pagpapaliwanagan
3. Wakas/Konklusyon
Ano ang layunin ng Tekstong Argumentatibo?
● Kailangang maging tuwiran, payak,
● Hikayatin ang mga tagapakinig na mariin, malinaw at mabisa.
tanggapin ang kawastuhan ng kanilang
pananalig o paniniwala sa pamamagitan ● Kailangang tinitiyak sa pagwawakas na
ng makatwirang pagpapahayag. ang sinumang maaaring may taliwas na
opinyon ay makukumbinsi ng
● Maipagtanggol ng manunulat ang manunulat
kanyang paksa o pagbibigay ng
kasalungat laban sa nauna gamit ang MGA URI NG TEKSTONG ARGUMENTATIBO
ebidensya.
Puna
MGA BAHAGI NG TEKSTONG
ARGUMENTATIBO Kung ito ay nag-uugnay ng mga pangyayari,
bagay at mga ideya sa pansariling pag-iisip,
1. Panimula
paniniwala, tradisyon at pagpapahalaga
● Ipinapakita ang mismong dahilan kung
bakit sinusulat at binabasa ang isang Sayantific
teksto. Layunin nito na ihanda ang mga Kung ito ay nag-uugnay sa mga konsepto sa
mambabasa at makuha ang atensyon at isang tiyak na sistemang karunungan at pag-iisip
damdamin nila. upang ang kinalabasang
2. Katawan proposisyon ay mahinuha o mapatunayan
● Magsisilbing dahilan ng mga MGA ELEMENTO NG PANGANGATUWIRAN
mambabasa upang manatiling tapat sila
matapos ang isang mabisang simula at . Proposisyon
kung papalarin ay nakatutok pa rin sa
bawat mensaheng pinararating Pinagtatalunan; Ang pahayag na inilalahad
hanggang sa mabisang pagwawakas. upang pagtalunan o pag-usapan.
Hal. Mas epektibo sa pagkatuto ng mag-aaral Pangangatwirang pasaklaw/Deductive
ang multilingual education kaysa bilingual
education ● Nagsisimula sa pangkalahatang
kaalaman bago maghinuha ng mga
Argumento partikular na pangyayari (general-
specific)
Ito ang paglalatag ng mga dahilan at ebidensya
upang maging makatuwiran ang isang panig. MALING URI NG PANGANGATWIRAN
Kinakailangan ang malalim na pananaliksik at
talas ng pagsusuri sa proposisyon upang 1.Argumentum Ad Hominem
makapagbigay ng - Isang nakakhiyang pag-atake sa
mahusay na argumento personal na katangian /katayuan ng
katalo at hindi sa isyung tinatalakay
Iba’t Ibang paraan sa paghahanda ng
pangangatwiran 2. Argumentum Ad Baculum

● Analisis/ Pagsusuri - Pwersa o awtoridad ang gamit upang


maiwasan ang isyu at tuloy maipanalo
● Sanhi at Bunga ang argumento

● Pangangatwirang Pabuod 3. Argumentum Ad Misericordiam

● Pangangatwirang Pasaklaw - -Upang makamit ang awa at pagkampi


ng mga nakikinig/bumabasa, ginagamit
Analisis ito sa paraang pumipili ng mga salitang
● Pagsusuri sa paksa sa pamamagitan ng umaatake sa damdamin at hindi
paghihimay-himay sa mga bahagi nito. kaisipan

Sanhi at Bunga 4. Non Sequitor

● Pag-uugnay ng mga pangyayari batay sa - Sa Ingles ang ibig sabihin ay IT DOESN’T


kung ano ang sanhi at alin ang bunga FOLLOW. Pagbibigay ito ng konklusyon
sa kabila ng mga walang kaugnayang
Pangangatwirang Pabuod/ Inductive batayan

Nagsisimula sa maliit na katotohanan tungo sa 5. Ignoratio Elenchi


isang panlahat na simulain o paglalahat
(specific-general). Ito ay maaring sa: - Gamitin ito ng mga Pilipino lalo na sa
mga usaping barberya. Ito ay kilala sa
● sa pamamagitan ng pagtutulad, pag- ingles na circular reasoning o paligoy-
ugnay ng pangyayari sa sanhi, at sa ligoy kaya walang patutunguhan.
pamamagitan ng mga katibayan at
pagpapatunay 6. Maling Panlalahat

- Dahil lamang sa ilang sistema at


sitwasyon, nagbibigya na agad ng isang
kongklusyonng sumasaklaw sa ● May matibay na ebidensya para sa
pangkalahatan argumento

7. Maling Paghahambing

- Karaniwang tinatawag na usapang


lasing ang ganitong uri sapagkat
mayroon ngang hambinga ngunit hindi
naman sumasala sa matinong
konklusyon

8. Maling Saligan

- Nagsisimula sa maling akala na siyang


naging batayan. Ipagpapatuloy ang
gayon hanggang magkaroon ng
konklusyong walang katwiran

9. Dillema

- Naghahandog lamang ng dalawang


opsyon/pagpipilian na para bang iyon
lamang at wala nang iba pang
alternatibo

10. Maling awtoridad

- Naglalahad ng tao o sangguniang


walang kinalaman sa isyung sangkot

Katangian at Nilalaman ng Mahusay na


Tekstong Argumentatibo

● Mahalaga at napapanahong paksa.

● Maikli ngunit malaman at malinaw na


pagtukoy sa tesis sa unang talata ng
teksto.

● Malinaw at lohikal na transisyon sa


pagitan ng mga bahagi ng teksto.

● Maayos na pagkakasunod-sunod ng
talatang naglalaman ng mga ebidensya
ng argumento.

You might also like