Sabahattin Eyuboglu Azra Erhat Hesiodos

ｈｅｓｏｄ＠ ESERi VE
KA YNAI(LARI
TÜRK ｔａｒｈ＠ KURUMU YAYINLARI
XX. D ＠ Z ＠ -Sa. 5
ｈｅｓｏｄ＠ ESERi VE
I(A YNAI(LARI
Çevirenler
ｓａｂｈｔｎ＠ EYUBOGLU
AZRA ERHAT
Önsöz ｇｩｲ＠ ve Sözlük
AZRA ERHAT
TÜRK TAR 1 H K UR U M U B AS I M EY 1- ANKARA

＠ 977
"bizimle dirilecek bir gün
Ege'nin ｡ｬｴｮ＠￧｡＠
ｹ｡ｮｰ＠ｹ｡ｮ＠｡ｴ･ｩｮ､＠

eskinin ｯ｣｡Ｂ＠
BÜLENT ｅｃｖｔ＠
ÖNSÖZ
Bu kitap bir çeviri olarak ､ｮｬｭｴＬ＠ oysa ｨ｡ｭ｢ｫ＠ bir ･ｹ＠

oldu. ￇ｡ｬｲｳＬ＠ｵｬｳ｡ｲ＠ｹ｡ｺｮ＠ eserlerini dilimize aktarmak, ·hem
bilgi ve görgü ､｡ｲ｣ｭｺ＠ｫ｡ｴ､＠ bulunmak, hem de ､ｮ＠ ve
ｳ｡ｮｴｭｺ＠ yeni ufuklar açarak yeni yeni ｧ･ｬｩｭｲ＠ｳ｡ｬｭｫ＠ için
ｧｩｲｬ･ｮＬ＠ｧｩｲｬｭ･ｳ＠ gereken bir çaba ｳ｡ｹｬｲ､Ｌ＠ bundan ｹｩｲｮ＠ otuz ｹｬ＠
öncesine ､･ｩｮＮ＠ Dünya klasiklerinin çevirisi hu amaçla ｧ･ｲ￧ｫｬｴｩ､Ｎ＠
Ama bugün çeviri ｡ｭｳｮ＠ geride ｢ｲ｡ｫｭ＠ bulunuyoruz. Hesiodos
gibi ｬｫ￧｡＠ｹ｡ｺｮ＠｢｡ｹｺｲｬｮ､＠ birini ｡ｳｬｮ､＠ ve özenle türk-
￧･ｬｴｩｔｭｫ＠｢｡ｬ＠｢｡ｮ＠ bir erek ｯｬｮ｡ｫｴ＠￧ｫｭｴｲＮ＠ Gereksinmemiz
｢｡ｫ､ｲＬ＠ daha ｧ･ｮｩ＠ｫ｡ｰｳｭｬ＠ ve çok yönlüdür. Üstünde ｹ｡､ｭｺ＠
Anadolu ｴｯｰｲ｡ｮ＠ bir kültür ｢･ｩＬ＠ bir ｵｹｧ｡ｲｬｫ＠ｰｯｴ｡ｳ＠ｯｬ､ｵｮ＠
bilincine ｶ｡ｲ､ｫ＠ bugün : klasik denilen eserlerden ￧ｯｵｮ＠ bu top-
raklarda ｫ￶･ｮｬ､ｩＬ＠ eski, ölü ､･ｩｭｺ＠ dillerin hangisi ile ｹ｡ｺｬｮ＠
olursa olsun, hu eserlerin ｫ｡ｹｮ＠ Anadolu'da aramak ｧ･ｲｫｴｩｮ＠
biliyoruz ｡ｲｴｫＮ＠ O halde, bir eserin çevirisini ｹ｡ｰ＠ｯｫｵｲｬ｡ｭｺ＠ sun-
makla yetinemeyiz bundan böyle. Çevirinin tam ｡ｮｬｹ＠ｳ｡ｬｭｫ＠
için kaynaklar üstünde. ｹ｡ｰｬｮｳ＠ gerekli ｡ｲｴｭＬ＠ inceleme ve kar-
ｬ｡ｴｲｭ＠ｩｬ･ｭｲｮＬ＠ｯｬ｡ｮｫｲｭｺ＠ｳｮｲｬ｡＠ zorlayarak, sürdürmeli
ve toplu h ir ￧｡ｬｭ＠￧ｫ｡ｲｭｬｹｺ＠ ortaya. Yunan, Hitit, Sümer gibi
nlarnlar, ｡ｹｲｭｬ＠ çizmenin yeri yoktur ｡ｲｴｫＬ＠ kendi binlerce ｹｬｫ＠
kültürümüzü ｴ｡ｮｭｫＬ＠ özümsemek, henimsernek ve yeni, ￧｡､＠ yön-
temlerle ｩｬ･ｲｮｫ＠￧｡｢ｳｮ＠ｧｩｲｮ＠ bulunan bizler için. Gözümüz ｹ｡ｲｮﾭ
lara çevriktir, dibinedek ｵｹｧ｡ｲｬｫ＠ｹｯｵｲｬｭ＠ bir ｴｯｰｲ｡ｮ＠ üstüne
ｨ｡ｳｴｭｺ＠ biliyoruz. Yurdun her ｫ￶･ｳｩｮ､＠ bir gömü ｳ｡ｫｬ､ｲＮ＠ｂｵｮｬ｡ｲ＠
gün ｮ｡＠￧ｫ｡ｲｭ＠ için yatay ve ､･ｹ＠｡ｲｴｭｬｺ＠ｳｯｵｺ｣｡＠
ｳｲ､ｭ･ｮｩｺＬ＠ elde ･ｴｩｮｲｺ＠ bulgularla gelecekte ｮ｡ｳｬ＠ bir ｹ｡ｰ＠ kura-
｣｡ｭｺ＠ｴ｡ｳｲｬｭｺ＠ gerek. IDusal kültüre hizmet ancak hu yoldan
olur. Hititler ｔｲｫｭ＠ ya da ､･ｩｬｮＬ＠ ne ￧ｫ｡ｲ＠ bundan, hepsi ｔｲｫｯｬｵ＠
Türk oluverir ･ｲ＠ güzelim ｴｲｫ￧･ｮｩｺｬ＠ dile getirirsek onlan ve hele
kendi dilimize ｡ｬ､ｭｺ＠ hu ｹ｡ｰｴｬｲｮ＠ gelecekte ｹ｡ｭｳｮＬ＠ filiz üstüne
filiz vermesini ｳ｡ｬｲｫＮ＠ Anadolu'da ｢ｩｮｹｬ｡ｲ､＠ birbirini izleyen
uluslar h u süreci kesintisiz olarak ｳｲ､ｭｬ･ｩＮ＠ Türkiye ｨ｡ｬｫ＠ sözlü
ｧ･ｬｮｩｹ＠｡ｴｬｲｮ､＠ kalma ､･ｲｬｮ＠ hiçbir ･ｹ＠ yitirmemeyi
｢｡ｲｭｴＮ＠ Alt ｹ｡ｰ､＠ kültür ｳｲ･ｫｬｩ＠ｴ｡ｭ､ｲＮ＠ Kesinti ｯｬｮｵｳ｡Ｌ＠
VIII ÖNSÖZ
alt ｹ｡ｰ､＠､･ｩｬＬ＠ üst ｹ｡ｰ､＠ｯｬｭｵｴｲＮ＠ Hesiodos buna belirgin bir örnek
ｳ｡ｹｬｨｩｲ＠ : Önasya geleneklerinden yararlanarak kendi dili olan ｯｮｹ｡＠
ｹｵｮ｡｣ｳ＠ ile özgün bir eser meydana ｧ･ｴｩｲｭＮ＠ Zaman bu eserin
kökenleriyle ｢｡ｬｮｴｲ＠ｫｯｰ｡ｲ＠ gibi ｯｬｭｵＬ＠｡ｳｬｮ､＠ｹ｡ｬｮｺ＠ görünen
belirtilerini ￶ｲｴｭ＠ｳ｡ｫｬｭｴｲＮ＠ｔｰｫ＠ bir ｴ｡＠｡ｭｴｮ＠ zamanla toprak
ｹｮｬ｡ｲ＠ altmda ｫ｡ｬ､＠ gibi : yontunun ｢｡＠｡￧ｫｴ､ｲ＠ görünüyor,
ama gövdesi nerelere dek ｵｺ｡ｮｹｯｲ＠ acaba? ｋ｡ｺｬｲ＠ bunu ortaya ￧ｫ｡ｲＬ＠
｡ｭｴ＠ bütünüyle göz önüne serer. ｙ｡ｺｬ＠ｹ｡ｰｴｬｲ＠ için de öyledir : bir
bölümü ､･ｩｬＬ＠ tümü görülmeli ki tam ｡ｮｬｹ＠ｶ｡ｲｬｳｭＬ＠ gerçek ､･ｲｩ＠
ölçülebilsin. ｙ｡ｺｮ＠｡ｲｴ｣ｬ＠ｴｰｫ＠ arkeologlar gibi ￧｡ｬｭＮ＠ Bugün
bilim bize öyle çok ve ￧･ｩｴｬ＠ olanaklar ｳ｡ｬｹｯｲ＠ ki, hepsinden topluca
yararlanmamak ｡ｲｴｮｹ＠￧｡､＠ bir düzeyde ｢ｲ｡ｫｭ＠ demektir.
ｙ｡ｲｮ＠ bilimi, eskiden kalma ·verileri yeni ｡ｲｴｭ＠ yöntem·
leriyle çok daha ileriye götürerek ､･ｲｬｮｩ｣ｫｴＮ＠ Erek, ｡ｲｴｫ＠ belli
bir bilim ､｡ｬｮ＠ belli bir eserini tek ｢｡ｮ＠ incelemek ､･ｩｬＬ＠ eskide
dal budak ｳ｡ｬｭ＠ ve kesintisiz bir gizli ｹ｡ｭｬ＠ｳｲ･ｧｬｮｩ＠ ·.bir bütünü
topluca kavramak ve ､･ｲｬｮｩｭｫｴ＠ .. Bu türden toplu ｢｡ｫｬｲ＠
eskinin bir yerde ｢ｩｴｭ･､ｮＬ＠ｹ｡ｩｮ＠ bugüne dek ｳｲ､ｮ＠ ve
ｹ｡ｲｮ＠ da ｳｲ､･｣ｩｮ＠ｫ｡ｮｴｬｭ､ｲＮ＠ Ocak yamyor, ｳ￶ｮｭ＠､･ｩｬｲＬ＠
ama üstünde kat kat biriken küllerden ｫｯｺｬ｡ｲ＠ göremez ｯｬｭｵｺＮ＠ Kül-
leri temizlemek gerek. ｋｩｴ｡ｨｭｺ＠ bu amaçla ｹ｡ｺｬｭ＠ bir denemedir.
Azra Erhat
ｳｴ｡ｮ｢ｵｬ＠ 1977
ￇｎｄｅｋｌｒ＠
ｇｩｲ＠＠
1. Homeros ve Hesiodos ............................ . ＠
2. Hesiodos'un yurdu ............................... . 5

3. ｋｩｬ＠ ........................................ . 7
4. Bir ｳｮｦ＠ temsilcisi .......................... ·... . Ｖ＠
5. ｄ｡ｶｳ＠Ｘ＠
6. ￇ｡ｬｭ＠ : Prometheus- Pandora efsanesi . . . . . . . . . . . . . 23

7. Soylar- ￇ｡ｬｲ＠ efsanesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
8. Bir ｳｮｦ＠ felsefesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
9. ｔ｡ｮｲ＠ｳｯｹｬ｡ｲ＠ .................................... 49
ｯＮ＠ Kaynaklar .......-. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
ll. ｉｬ･ｲ＠ ve Günler üzerine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
ＲＮ＠ Hesiodos ve Anadolu ｩｮｳ｡＠ ....................... 92
ｔｨ･ｯｧｩ｡＠ ............................................. ＰＳ＠
ｬ･ｲ＠ ve Günler ........................................ Ｔ＠
Sözlük . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ｗ＠
ｇｒ＠
1. Homeros ｬ･＠ Hesiodos :

"Hesiodos, Homeros'tan sonra. Yunan ｬｫ￧｡ｮ＠ en büyük o-
ｺ｡［､ｲＮ＠ｔ｡ｮｲ＠ｳｯｹｬ｡ｲｮ＠ sayan, ｴ｡ｮｲｬ＠｡ｲｳｮ､＠ yetki ve ･ｲｦ＠ alan-
ｬ｡ｲｮ＠ saptayan ve ｴ｡ｮｲｬ＠ｫｩｬ･ｲｮ＠ belirten, bu iki ｯｺ｡ｮ､ｲＬ＠ der
ｹｵｲｴ｡ｭｺ＠ Halikarnassos'lu Herodotos. Bunu söylerken de, her iki
ｯｺ｡ｮ＠ kendinden 400 ｹｬ＠ kadar önce ｹ｡ｭ＠ｯｬ､ｵｫ｡ｲｮ＠ ekler. Oysa
birçok yerlerde ｯｬ､ｵ＠ gibi, burada da ｹ｡ｮｬ＠ olsa gerek tarihçimiz.
Çünkü Homeros ile Hesiodos ｡ｲｳｮ､＠ｹ｡ｬｮｺ＠￧｡､ｬｫｴＮＭ､･ｩｬＬ＠ yara-
ｴ｣ｬｫ｡＠ da önemli bir ｡ｹｲｭ＠ｶ｡ｲ､Ｎ＠ Besbelli ki, Hesiodos bir iki yüz-
ｹｬ＠ arayla izlemektedir Homeros 'u, ama onu ｩｺｬ･､＠ de su götürmez
bir ger9ek: Hesiodos, Homeros'un silik bir ｫｯｰｹ｡ｳＬ＠ esini ､ｯ｡ｮ＠
gürül güriii Ｚｦｫｲ｡ｮ＠ büyük ｡ｩｲｮ＠ yaya yürüyen bir çömezidir."
Bu ｳ｡ｴｲｬ＠ birkaç ｹｬ＠ önce bir dergide·· ｹ｡ｭｬｮ＠ "Theogonia"
çevirisinden bir parçaya ｧｩｲ＠ olarak ｹ｡ｺｭｴＮｏ＠ｳｲ｡ｬ､＠ Sabahattin
ｅｹｵｨｯｬ＠ ile birlikte çevirisini ｢ｩｴｲ､ｭｺ＠ Hesiodos'un "Theogonia"
ile Ｂｬ･ｲ＠ ve ｇｬ･ｲＢ＠｡､ｬ＠ eserlerini ｹ｡ｭｬｴｫ＠ｯｬ｡ｮ＠ hulama-
'-
ｭｴｫＮ＠ｩｭ､ｬｫ＠ dursun diyerek bir ｫ￶･ｹ＠｡ｴｭｺ＠ bu çeviriyi okur-
Iara sunmak için gereken ｨ｡ｺｲｬｫ＠ incelemesini de ｹ｡ｰｭｴｮＮ＠ Ne
var ki, ustamla birlikte Hesiodos'u ｴｲｫ￧･ｬｩｮＬ＠ onu durmadan
Homeros ile ｫ｡ｲｬｴｭｮ＠｡ｬｭｴｫ＠ kendimizi: Her an her
dizede ｯｮｹ｡ｬ＠ｯｺ｡ｮ＠ｳｴｬ＠ gözümüze çarpan bu ｫ｡ｲｬｴｭ､＠
Homero!>'tan yana bir ､･ｲｬｮｩｭ＠ yapmamak ｯｬ｡ｮｫｳｺ､Ｎ＠ￇｫ｡ｲ､ﾭ
ｭｺ＠ s9nuç, ｹ｡ｬｮｺ＠ Homeros'un ozan olarak Hesiodos'tan ｳｴｬﾭ
ｮ＠ saptamakla ｫ｡ｬｭｹｯｲＬ＠ Homeros'un yurdu ｯｮｹ｡Ｇ＠ Hesiodos'un
yurdu Boiotia'ya, özetle Anadolu'nun Yunanistan'a ｫｹ｡ｳｬ＠ｵｹｧ｡ｲｬｫＬ＠
､ｮ＠ v:e sanat ｡ｬｲｮ､ｫｩ＠ｩｬ･ｲｮ＠ de ｫ｡ｮｴ＠ oluyordu. ｙｯｮｴｵｬｾ＠
ｭ｡ｮ＠ bir ￶ｹｫｭ･､ｩ＠ Hesiodos'unki, bir köylü ｹ｡ｰｴＬ＠ｴ｡ｲ＠ｹ｡ｺﾭ
nma bir örnek. ｏｺ｡ｬｲｮ＠ｯｺ｡＠ Homeros'tan ｡ｬ､＠ hiçimleri Hesi-
odos ｢｡ｫ＠ özler, içeriklerle ､ｯｬｵｲｩｴ＠ gerçi, destan dili ve öl-
çüleri ile destandan ｡ｹｲ＠ bir tür ｹ｡ｲｴｭＬ＠ ￶ｲ･ｴｩ｣ﾷ＠ denilecek yeni bir
türe ￧ｲ＠｡￧ｭｴＬ＠ ama ＠､ｯｵ｡ｮ＠ alan bu ｩｲ＠ bugüne dek geçerli
ｳ｡ｮｬｲＬ＠ｫ｡ｮｬｲ＠ tam tersine ｙｵｮ｡ｩｳｴＧ＠ｳｴｬｮ＠､･ｩｬＬ＠ ge-
ｲｩｬｮ＠ｹ｡ｮｳｴｯｲＬ＠｡￧＠ vuruyordu. Homeros ile Hesiodos ｡ｲｳｮ､＠
2 ｈｅｓｏｄ＠ ESERi VE KAYNAKLARI
bir iki ｹｺｬｫ＠ ara ｢ｵｬｮ､＠ sonucuna ｶ｡ｲｭｴ＠ bilim. Bu süre uza-
ｴｬ｡｢ｩｲ＠ ya da ｫｳ｡ｬｴ｢ｩｲＬ＠ giderek ｡､＠ sözünü ･､｣ｩｭｺ＠ bir
ｹ｡ｺｮｳｬ＠｡ｴｭ＠ konusunda ｯｬ､ｵ＠ gibi, ｹ｡ｴ＠ olarak da görülebilir
iki ozan; su götürmez bir gerçek ise, Homeros ile Hesiodos'un Yunan
ｹ｡ｺｮ＠ ilk iki ｯｺ｡ｮ＠ｯｬ､ｵｫ｡ｲＮ＠ Kendilerinden önce ｹ｡ｺｬ＠ｹ｡ｰｴ＠
｢ｲ｡ｫｭ＠｢｡ｫ＠ dil ｹ｡ｲｴ｣ｬ＠ yoktur. Homeros ile Hesiodos Yunan
din ve ｴ｡ｮｲ＠ düzenini hepten ｵｹ､ｲｭｬ｡＠ ya da ｹ｡ｲｴｭｬ､＠
demekle ｹ｡ｮｬｭ＠､･ｩｬｲ＠ Herodotos. Ama ｨｵｬ｡ｲ＠ｫｩｳ･ｬ＠ yetenek ve
becerilerini ortaya seren tek birer ｳ｡ｮｴ￧＠ olabilirler, yani Homeros
diye bir ｫｩ＠ｶ｡ｲ､Ｌ＠ｬｹ｡､＠ ve Odysseia denilen ｹ｡ｰｴｬｲ＠ bu ｡､ｭｮ＠
elinden ￧ｫｭｴｲＬ＠ yahut ta Homeros ｡､ｮ＠ tek bir adam yoktur ve
bu ｹ｡ｰｴｬｲ＠ sözlü ｧ･ｬｮｩ＠ sürdüren birçok ｯｺ｡ｬｲｮ＠ topluca ürün-
leri ｳ｡ｹｬｭ､ｲ＠ denebilir. Ne olursa olsun, iki ozan ｂ｡ｴ＠ｹ｡ｺｮｵ＠
ｫ｡ｹｮ､＠ iki ulu ad olarak yer ｡ｬｭｫｴ､ｲＮ＠
Ne var ki ｯｬ｡ｲ＠ iki ｡ｹｲ＠￧｡Ｌ＠ iki ｡ｹｲ＠ dünya, iki ｡ｹｲ＠ insan gö-
ｲＬ＠ daha ileri giderek iki ｡ｹｲ＠ｳｮｦ＠￧ｫｹｯｲ＠ｫ｡ｲｭｺ＠､ｩｹ･｣ｭＮ＠ｬｫ＠
｢｡ｫｴＭ çevirirken ｩｺｬ･ｮｭ＠ buydu- iki ｯｺ｡ｮ＠ｹ｡ｰｴｬｲ＠､･ｲ＠ öl-
çülerine vuruldu mu, daha yeni ｯｬ｡ｮ＠ daha eski, daha ｳｯｲ｡＠ geleni
daha geri ｳ｡ｹｬ｢ｩｲＮ＠ Homeros'tan Hesiodos'a ､･ｩｮ＠ bir gerileme ol-
ｭｵｴｲ＠ sanki. Bir buçuk ｹｺｬｫ＠ ￶ｮｹ｡ｲｧｬＬ＠ｹ｡ｮｬ＠､･ｲｬｮｩｭ＠
ｫｬｩｔｮ＠ Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳＧｮ＠ hayrak ｡￧ｴｮ＠ hep biliriz. ｈ｡ｫｬｹ､＠
ｳ｡ｬ､ｲ＠ ve direncinde. ｯｮｹ｡Ｇ＠ｫｹ｡ｳｬ＠ Yunanistan bir ￧｡､＠｡ｹ､ｮｬｫ＠
dönemi ｫ｡ｲｳｮ､＠ bir ｏｲｴ｡￧＠ｫ｡ｲｮｬ＠ simgelemekteydi. Diniyle,
ｹ｡ｬＬ＠ töreleri ürünleri ile de ｫ｡ｮｴｬ｢ｩｲ＠ bu gerçek, hele Ｎ＠
Ö. ｢･ｩｮ｣＠ｹｺｬ､｡＠ Atina kentsel ｵｹｧ｡ｲｬｫ＠ ve kültür ｡ｭｳｮ＠ var-
ｮ｡ｺ､＠ önceki süre için. ｂ｡ｬｫ￧Ｇｮ＠ deyimiyle Hellenistan ａｳｹ｡Ｇｮ＠
- o ｺ｡ｭｬｲ＠ｫｳ｡｣＠ Asya diye ｡､ｬｮｲ＠ küçük ａｳｹ｡ＧｮＬ＠ yani
Anadolu'nun- silik, ｢ｵｬ＠ bir ｡ｹｮｳ＠ gibi görünüyordu. Bu ｧ･ｲ￧＠
Homeros ile Hesiodos ｡ｲｳｮ､ｫｩ＠ｩｬｫ､･ｮ＠ daha iyi örnek bulunabilir
miydi? Biri ｡ｩｲｬ･ｮ＠｡ｨＬ＠ öbürü hantal, ｳｯｬｵ＠ｫｴＬ＠ becerisi az bir
köylü ｯｺ｡ｮＮ＠
Bu ､･ｲｬｮｩｭ＠ toptan ｹ｡ｬｴｲ＠ iliyemem bugün de. Ama a-
radan zaman geçti, iki çevirinin ｹ｡ｭ＠ için gerekli incelemeleri yap-
ｴｭＬ＠ bu arada Hesiodos'un ･ｳｩｬｮ､＠ kimi kaynaklara ｡ｬｹ＠ ola-
ｮ｡ｫｬｲｭ＠ｯｲ｡ｮ､＠･ｩｬｭｫ＠ｦｲｳ｡ｴｮ＠ buldum, kaynaklarla ｲｬ･ｩ＠
｡ｲｬＮｮ､＠ｫ｡ｲｬｴ､ｭＬ＠ bu ￧｡ｬｭｲ＠ hana ufuk ｡￧ｴＬ＠ daha derine
indikçe daha da ｡￧｣＠ benzer. Diyebilirim ki- burada ileri sürece-
ｩｭ＠ sav beni ｡ｲｴ＠ kadar ｯｫｵｲｬ｡ｭ＠ da ｡ｲｴ｣ｫ＠ｳ｡ｮｲｭＭ sa-
ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VE KAYNAKLARI 3
nat konusunda ｶ｡ｲｬ｣ｫ＠､･ｲ＠ ölçüleri bir yana, Hesiodos Homeros'-

tan daha ｯｮｹ｡ＧｬＬ＠ onun iki ｹ｡ｰｴ＠ destanlardan daha ､ｯｵｬＬ＠ daha
ａｳｹ｡ＧｬＬ＠ daha Anadolu'lu ｳ｡ｹｬｮ､ｲＮ＠ Bilimsel olgular bunu ｧ￶ｳｴ･ｾ＠
riyor, duygusal diye nitelenen bir ｧ￶ｲ＠ｰ･ｫｩｴｲｭ＠ｫ｡￧ｮｬｭｺ＠
birer ｫ｡ｮｴ＠ diye dikiliyorlar ｫ｡ｲｭｺＮ＠ Bu verileri ｡ｹｲｮｴｬ＠ ile ｢ｵｾ＠
raya ｡ｬｮｫｴ＠ yarar ｶ｡ｲ､Ｌ＠ neden derseniz, bu yolyöntemle hem Hesi-
odos'un ｹ｡ｰｴｩｲｮ＠ yeni bir boyut ｫ｡ｺｮ､ｲｬＬ＠ böylece ｯｮｬ｡ｲ＠ｫｵｾ＠
ｲｵｬＬ＠ｫｩｮ＠ yerde ｳｫ｣ｬ＠ｧｩ､･ｲｬｭ＠ olur, hem de bizim Anadolu
ｴｯｰｲ｡ｫｬｮ＠､･ｲｩｬｮ＠ kök ｳ｡ｬｭ＠ efsane bütünlerinden ne denli
gür ve ｹ｡ｧｮ＠､｡ｬｲｮ＠ｦｫｲ､＠ görülür.
Klasik ｢｡ｴ＠ｹ｡ｺｮ＠ büyük ｬ･ｲｩ＠ üstüne, kendilerinden birkaç
ｹｺｬ＠ sonraki daha ｫｳｲ＠ dönemlerde bir ｴ｡ｫｭ＠ｹ｡ｭ＠ öyküleri, la-
tince deyimiyle "Vita"lar ｵｹ､ｲｬｮｴＮ＠ｔｵｨ｡ｦｴｲ＠ ki,- ￶ｲｮ･ｩ＠ｨｩｺ＠
Yunus Emre gibi bir ulu için ｵｹ､ｲｬｮ＠ söylentilerin tersine- bunlar
eski ￧｡ｬｲｮ＠ｨ｡ｶｳｮ＠ vermek, ｯｺ｡ｮｬｲ＠ｫｩｬｮ＠ｹ｡ｮｳｴｭｫ＠ ￶ｹｬ･＠
dursun, akla ｹ｡ｫｮ＠ｴｵ｡ｲｬ＠ gerçekler vermez, üstelik ｵｹ､ｲｬｫ｡＠
dönemlerin ､ｫ＠ zevk ､｡ｭｧｳｮ＠ｴ｡ｲＬ＠ bu masallarla ･ｬｩｺ＠ geçen
ｹ｡ｰｴｬｲｮ＠ kendilerini ｫ｡ｲｬｴｮ｣＠｡ｲｬｮ､＠ hiçbir ｩｬｫ＠ｫｵｲ｡ｭｹｺＮ＠
Bunun nedenini bulmak kolay: bizim halk ｯｺ｡ｮｬｲ＠ üstüne ､ｯｬ｡ｮ＠
söylentilerin ｹ｡ｲｴ｣ｳ＠ｨ｡ｬｫｴｲＬ＠ｨ｡ｬｫｮ＠ içinden ￧ｫｭ＠ bu ｯｺ｡ｮｬｲ＠ kimse
halktan iyi anlayamaz, anlatamaz, oysa ｬｫ￧｡＠ｹ｡ｺｮ＠ ya da ｳ｡ｮｴ＠
büyüklerine ､･ｧｩｮ＠ｵｹ､ｲｬｮ＠ öyküler hep bilgi çevrelerinden ￧ｫﾭ
ｭ｡､ｲＮ＠ Hellenistik denilen dönemden bu yana bilginlerden ｢｡ｫｳ＠
dile ｧ･ｬｲｮｭｩ＠ bu konularda. Sonuçta ne olduysa ozanlara ｯｬｮｵＬ＠
çünkü bilimsel ya da sözde bilimsel bir çevre sözlü ｧ･ｬｮｩ＠ ürünü
olan ｹ｡ｰｴｬｲ＠､ｯｲｵ＠ dürüst ｡ｮｩｹｰ＠､･ｲｬｮｩｭｺＬ＠ hele yüzlerce
ｹｬ＠ önceki ￧｡ｬｲ､ｮ＠ kalmaysa bunlar, üstelik de iki ｡ｫｭ＠｡ｲｳｮ､＠
｢｡ｴ＠ ülkelerinde ｯｬ､ｵ＠ gibi derin bir kesinti ｯｬｮｵｳ｡Ｎ＠ Özetle diyebi-
liriz ki, Homeros kadar Hesiodos'u da anlamak daha çok bize vergidir
yahut olabilir, ｹ｡ｬｮｺ＠ bu iki ｯｺ｡ｮ＠ｫ｡ｹｮｬｲ＠ Anadolu'da bulundu-
ｵｮ､｡＠､･ｩｬＬ＠ｯｮｬ｡ｲ＠､｡ｹｮ＠ sözlü ｧ･ｬｮｩ＠ｫ｡ｹｮ＠ Anadolu'da
kesintisiz· ｳｲ･ｧｬ､ｩ＠ gibi, bugün de dipdiri, ｣｡ｮｬ＠ ve ｹ｡ｧｮ＠ bir ｹ｡ｭ＠
ｹ｡､ｮ＠ ötürü savunabiliriz bu ｧ￶ｲＮ＠
Hesiodos ile Homeros hiç birbirine benzemez bir ｢｡ｫｭＺ＠ Ho-
meros bize ｡､ｮ＠ bile ｶ･ｲｭｩｴ＠Ｌ＠ Hesiodos ise özgün ｯｬ､ｵｫ｡ｲ＠
＠ Bkz. Homeros, ｬｹ｡､Ｎ＠ Çev.: Azra Erhat- A. Kadir, 3 üncü ｢｡ｳｫ＠ Sander
ｹ｡ｮｬｲ＠ｳｴ｡ｮ｢ｵｬ＠ 1975 Önsöz s. 9 vd.
4 HESlODOS ｅｓｒ＠ VE KAYNAKLARI
kesinlikle ｳ｡ｰｮ｢ｩｬ･＠ iki ｹ｡ｰｴｮ､＠ da -Theogonia ile Ｂｩｬ･ｲ＠ ve Gün-

ler- kendinden söz eder, ｡､ｮ＠ verir, soyunu, ｵｲ｡ｮＬ＠ kentini bildirir,
ｫｩｳ･ｬ＠ｳｯｲｵｮｬ｡＠ ve ｧ￶ｲｬ･ｩｮ＠｡ｹｲｮｴｬ＠ｳ｡ｹｰ＠ döker. Öyle ki,
tüm bir ｹ｡ｰｴ＠ -yani ｬ･ｲ＠ ve Günler- kendi ｹ｡ｮｴｳ＠ ortaya ￧ﾭ
ｫ｡ｲ､＠ bir sorunun çözümünü ｳ｡ｬｭｫ＠ için ｹ｡ｺｬｭｴｲＮ＠ Gene. de biz
Hesiodos'u kendi ､ｮ｡ｫｩ＠ yazarlarca kaleme ｡ｬｮｭ＠ｹ｡ｭ＠ öykü-
lerinden ｴ｡ｮｹｬｭ＠ ilkin. ｂｵｮｬ｡ｲ＠ biri Hom.eros ile Hesiodos ｡ｲｳｮﾭ
daki ｹ｡ｲｭＬ＠｡ｴｭ＠｡ｮｬｭ＠ gelen "Agon Hesiodou kai Hom.erou"
｡､ｮ＠ｴ｡ｲＮ＠ Bizim özellikle Çukurova'da, ama ｡ｳｬｮ､＠ Anadolu'nun
her yöresinde örneklerine rastlanan ｩｲｳ･ｬ＠ bir ｡ｴｭ＠ söz konusudur.
Her ｫ｡ｲｬｭＮｹ＠ bir. "agon", yani ödüllü bir ｹ｡ｲｭ＠ biçimine sok-
maktan ｨｯｬ｡ｮ＠ｬｫ￧｡＠ Yunan ､ｮｹ｡ｳ＠ bu iki büyük ozan için böy-
lesi bir ｡ｧｾｮ＠ｵｹ､ｲｭｴＮ＠ｂ｡ｫ＠ yazmalar ｡ｲｳｮ､＠ elimize geçen bu
ｴ｡ｲｨｭ＠ｭ･ｴｩ＠Ｎ＠ s. ikinci ｹｺｬ､｡ｮ＠ kalma olsa gerek, çünkü Roma
imparatoru Hadrianus'un ｡､＠ geçmektedir burda. Ne ki böyle bir ya-
ｲｭ｡､ｮ＠Ｎ＠ ö. dördüncü ｹｺｬ＠ａｴｩｮ｡Ｇｳ＠ da haberi var: komedya
ｹ｡ｺｲ＠ Aristophanes Ｂｂ｡ｲ＠ oyununda ＨＮ＠ ö. 421) bu ａｧｯｲＧ､｡ｩ＠ di-
zeler ｡ｬｲＮ＠ Bilginler bu ｹ｡ｲｭｮ＠ Atina ｯｫｵｬ｡ｲｮ､＠ bir ￧･ｩｴ＠ｹ｡ｺｮｳｬ＠
｡ｬｲｭ＠ konusu olarak ｫｵｬ｡ｮ､＠ ileri sürerler. Ola ki ｨ｡ｫｰｬｲｾ＠
ｙ｡ｲｭｮ＠､ｮ＠ düzeyine ｢｡ｫｬｲｳＬ＠ bir okul çevresinden ￧ｫｭ＠
ｯｬ｡｢ｩ･｣＠ izlenimine ｶ｡ｲｬＺ＠ Beylik konular ｴ｡ｲｬｭＮｫＬ＠ ￶ｲｮ･ｩ＠
Ｂｮｳ｡＠ en mutlu ｫｬ｡ｮ＠ nedir?" ya da "Troya önünde kaç ｙｵｮ｡ｬ＠
ｶ｡ｲ､＿Ｂ＠ gibi ｡ｮｬｭｳｺ＠ sorulardan ｢｡ｫＬ＠ hangi tür daha üstündür,
destan ｭＬﾷ＠ ￶ｲ･ｴｩ｣＠ｩｲＬ＠･ｩｴｳｬ＠ｹ｡ｺｮ＠ｭ＠ diye ｡ｳｬ＠ｴ｡ｲｭｹ＠ girilir.
ｩｮ＠ｴｵｨ｡ｦＬ＠ｹ｡ｲｮ＠ Homeros ､･ｩｬＬ＠ Hesiodos ｫ｡ｺｮｲＮ＠ Gerçi iki ozan
｡ｲｳｮ､＠ halk ｢ｩｲｮ｣ｬ＠ Homeros'a vermekten ｹ｡ｮＬ＠ ama ｡ｳｬ＠
ｹ｡ｲｧ｣＠ olan kral Hesiodos'u ｹ･＠ｧ￶ｲｭＮ＠ Nedeni de ｵＺ＠ Hom.eros'un
｡ｴｭｹ＠ konu ｡ｬ､＠ dizeler ｳ｡ｶＮ＠ｳ｡ｬｮ･ｲｩ＠｣｡ｮｬ､ｲｹｯＬ＠ oysa
Hesiodos ｴ｡ｲｭ＠ｩｬ･ｲｮ､＠ dem vurarak ｢｡ｲ￧＠ bir ｧ￶ｲ＠ savunuyor-
ｭｵＮ＠ａｹｮ＠ dönemde ｹ｡ｭ､ｫｬｲ＠ｫ･ｳｩｮｬ＠ saptanan iki büyük o-
zam böyle bir ｹ｡ｲｮ､＠ｫ｡ｲｬｴｭｮ＠ amaç ve nedenleri ne ola-
bilir? Bölgesel bir ｹ｡ｲ｣ｬｫ＠ (rekabet) ･ｩｬｭ＠ｩＬ＠ｈ･ｬｮｩｳｴ｡Ｇ＠ üstün
ｯｬ､ｵ＠ her yönüyle, en ｢｡ｴ＠ Homeros gibi bir ｯｺ｡ｮ＠ｹ･ｴｩｲ＠ ol-
makla beliren ｯｮｹ｡Ｇ＠ｵｹｧ｡ｲｬｮＬ＠ kültürüne ｫ｡ｲ＠ bir meydan o-
kuma ｭＬ＠ yoksa Platon'un Hom.eros ･ｬｴｩｲｳｮ､＠ bütün ｡￧ｫｬｹ＠
dile gelecek ､･ｩｫ＠ bir ､･ｲ＠｡ｮｬｹ＠ｭ＿＠ｂｩｬｮ､＠ gibi, Platon Ho-
meros'u ･ｩｴ｣＠､･ｩｬＬ＠ｫｩｬ･ｲ＠ iyi ve kötü ｹ｡ｮｬｲ＠｣｡ｮｬ､ｲＬ＠ sanatta
ahlak ｫ｡ｹｧｬｲ＠ gütmez diye ｫｮ｡ｭｴ､ｲＮ＠ Bu ｹ｡ｲｧ､＠ o kadar ileri
ｈｅｓｏｄ＠ ESERi VE .KAYNAKLARI 5
gider ki, büyük ozana yer vermez "Devletinde". Bu tutmuyla ｫ･ｩ､ｮ＠

bizim gözümüzde gülünç ve sevimsiz ｫｬ｡ｲ＠ ama, ne olursa olsun, bir
｢｡ｫＮ＠ｧ￶ｲ＠ ve ｡ｮｬｹ＠ simgecisi, sözcüsü ｳ｡ｹｬｭ､ｲＮ＠ Böyle bir
ｧ￶ｲｮ＠ bir ￶ｲｮ･ｩ＠ de Homeros ile ｈ･ｳｩｯ､ＧｵＮ＠ｹｩｲＮ｡ｳｮ､＠ｨｵｾ＠
luyoruz. Bu konuya ､･ｩｮ｣ｺ＠ ilerde. ｩｭ､ｬｫ＠ hu ｹ｡ｲｭ＠ｫｯＺｩｵﾭ
munun nerden ､ｯｵ＠ üzerinde durahiliriz bir süre:
2. Hesiodos'un Yurdu
Yukarda da ｢･ｬｩｲｴ､＠ gibi, Hesiodos ｹ｡ｰｴｬｲｮ＠ ikisinde de
kendi ｫｩｬｮ､･＠ söz eder. ｬ･ｲ＠ ve, Günler'de ｫ｡ｲ､･ｩ＠ Perses'e deniz-
cilik üstüne bilgiler verirken ￶ｹｬ･＠ der ＨｩＮ＠ 650 - 662):
Engin: denizlere ｡￧ｬｭ､＠ henüz

ｙ｡ｬｮｺ＠ Euhoia'ya gittim bir kez, Aulis'e,
Hani o ａｫｨ｡ｬｲｮ＠ koca bir ordu ｴｯｰｬ｡ｹ＠ da
Kutsal Hellas'tan ｫｺｬ｡ｲ＠ güzel Troya'ya giderken
Denizierin ､ｵｲｬｭ｡ｳｮ＠ bekledikleri yere.
Ordan da Khalkis' e ｧｩｴｮｭ＠ ·
ｙｩｴ＠ａｭｰＴｩ､｡ｳＧｮ＠ｹ｡ｲｭｬｮ＠ｫ｡ｴｬｭｹＺ＠
Birçok ödüller ｫｯｹｭｵｴ＠ｫ｡ｬｲｭｮ＠ｯｵｬ｡ｲＮ＠ ·
Herkes bilir ｨ･ｮｩｲＮ＠ orada .
Bir ｹｩｴｬ･ｲｮ＠ birinci gelip
ｫｩ＠ kulplu ﾷｊＺｩｲ＠ üç ayak ｫ｡ｺｮ､ｭＮ＠
Helikon ｍｵｳ｡ＬＮｲｭ＠ｳｵｮｭｴ＠ onu
ｏｮｬ｡ｲ＠ beni günün birinde
ｏｺ｡ｮｬｫ＠ｹｯｬ｡ｲｮ＠､ｲｫｬ･ｩ＠ yerde.
ｂ｡ｫ＠ hiçbir ｧ￶ｲＺｮ＠ｯｬｭ｡､＠
Binbir eklentili tekneler üstüne.
Ama ｨｾｮ＠ yine de söyleyebilirim sana
Neler ､ｮ＠ deri ｫ｡ｬｮ＠ｚ･ｵｳＧｮｾ＠
Çünkü Musa'lar ￶ｲ･ｴｩｬ＠ 'hana
Söylenmezi dile getiren ezgiler söylemesini.
Euhoia Yunanistan ｹ｡ｲｭ､ｳｮ＠ｫ｡ｲｳｮ､＠ｵｺｮｬ｡＠ｹ｡ﾭ

lan bir büyük ｡､ｲ［＠ haritaya ｢｡ｫｮ｣Ｌ＠ sanki .• ｫ｡ｲｮ＠ bir ｵｺ｡ｮｴｳ＠
gibi ｧ￶ｲ＠ hu ada, ｨｯ｡ｺｮ＠ hrr ｹ｡ｫｳｮ､＠ Aulis, öbür ｹ｡ｫｳｮ､＠
Khalkis. ｶ｡ｲ､Ｎ＠ Troya'ya gitmek üzere denize· ｡￧ｬｭ､ｮ＠ Aulis'te top-
ｬ｡ｮｭｴ＠ａｫｨ｡ｬｲｮ＠､ｯｮ｡ｭｳＬ＠ｩｴ･＠ orada yelleriri ｯｬｵｭｳｺｮ､｡＠
6 ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VE KAYNAKLARI
ötürü yola ￧ｫ｡ｭｬｲ＠ bir türlü ve Agamemnon, Akhalarm ｢｡＠ ko-

ｭｵｴ｡ｮＬ＠ bir ､｡ｶｲｮｹｬ＠ｧ｣･Ｚｩ､ｲ＠ｴ｡ｮｲ￧＠ Artemis'e ｫｺ＠ｰｨｩｧ･ﾭ
ｮ･ｩ｡Ｇｹ＠ kurhan etmek zorunda ｫ｡ｬｭｴＮ＠ Hesiodos efsanenin yücelt-
ｴｩ＠ bu olaya ､･ｩｮｹｯｲ＠ yukardaki dizelerde. Amphidamas'm onuruna
düzenlenen ｹ｡ｲｭｬ＠ gelince, kimdi bu Amphidamas, kitaplarda
onunla ilgili ｢ｩｲ･ｹ＠｢ｵｬ｡ｭ､Ｌ＠ aramaya da gerek yok ｡ｳｬｮ､Ｌ＠ｵ＠ ka-
､｡ｲｮ＠ bilmek yeter: Yunan ｬｫ￧｡ｮ､＠ -Homeros destanlarmda da
bunun birçok örnekleri görülür- bir ｹｩｴＬ＠ bir kral, önemli bir ｫｩ＠
ölünce, cenaze töreni için oyunlar, ｹ｡ｲｭｬＬ＠ yani agon'lar düzen-
lenehilir: araba ｹ｡ｲｬＬ＠ｧｲ･ｬＬ＠ disk atmalar ve daha kaç ￧･ｩｴ＠ spor
､｡ｬ＠ varsa; bu oyunlara ozanlar da ￧｡ｲｬＬ＠ ozanlar ölüye övgüler,
｡ｴｬｲ＠ düzer ve aralarmda ｹ｡ｲｬＮ＠ Agon dinsel bir görevdir, atlet
gibi ｳ｡ｮｴ￧＠ da hangi sanat dalmda ￧｡ｬｲｳ＠￧｡ｬｳｮＬ＠ ürünlerini bu
dinsel görevi yerine getirmek için verir. N etekim tragedya ve komedya
belli bir ｴ｡ｮｲＬ＠ Dionysos ｴ｡ｮｲ＠ hizmetinde, ｴ｡ｰｮ＠｡､ｮｭ＠ ya-
ｰｴｬ｡ｲ､Ｎ＠ Belli hayramlarda ｯｹｮ｡ｲＬ＠ kaç oyun ｯｹｮ｡ｲｳＬ＠ aralarmda
bir ､･ｲｬｮｩｭ＠ｹ｡ｰｬｲｫＬ＠ kimine hirincilik, kimine ikincilik ve-
rilirdi. Her sanat ｹ｡ｰｴ＠ ister kamu, ister özel ｹ｡ｲｭｬ､＠ olsun, bu
yol ve ｹ￶ｮｴ･ｬ＠､･ｲｬｮｩＮ＠ Hesiodos'un da h_öyle bir ｹ｡ｲｮ､＠
ödül ｫ｡ｺｮｭ＠ｯｬｭ｡ｳ＠ çok ､ｯ｡ｬｲＮ＠ Ne var ki ｹｵｫ｡ｲ､＠ｳ｡ｹｬｮ＠ ne-
denlerden ötürü Homeros ile ｹ｡ｲｭ＠ olamaz. ｏｬｳＮ｡ｹｱ＠ söylemeden
geçer miydi? ｋ｡ｺｮ､＠ üç ｡ｹｫｬ＠ｳ･ｨｰ｡ｹＬ＠ kendisine esin verdiklerine
ｩｮ｡､＠ Helikon ｍｵｳ｡Ｇｬｲｮ＠ｳｵｮｭ＠ｯｬｭ｡ｳ＠ da törelere uygundur.
Ödülü ｡ｮｴｬ､ｲｭＬ＠､ｮ｣･＠ ya da sanat düzeyinde bir ｳｴｮｬ＠
￶ｬｭｳｺ･ｴｩｲｮ＠ tek yolu onu bir taill1.ya, özellikle Apolion ya da
Musa'lara ｡､ｭｫｴ［＠ onun içindir ki, tarihçiler Delphoi'daki Apolion
ｴ｡ｰｮ､＠､ｩｫｬｭ＠ bulunan ｳｵｮｬ｡ｲ＠ｳ｡ｹｮｫｬ＠ hitiremezler. Hesi-
odos'un Helikon ｍｵｳ｡Ｇｬｲ＠ ile ｩｬｫｳｮ＠ ne ｯｬ､ｵｮ＠ kendi ｡ｺｮ､＠
dinlemeden önce, bu ｹ｡ｲｭ＠ｭ｡ｳｬ＠ üstüne sözü geçen kaynaklarda
daha ne gibi ｡ｹｲｮｴｬ＠｢ｵｬｮ､＠ görelim.
Ozanm yurduna ､￶ｮｩｌ＠ anlatan öykü bir macera romanma
benzer: Yola ￧ｫ｡ｲ･ｮ＠ bir ｴ｡ｮｲ＠ sözcüsü Hesiodos'a Nemeion'dan sa-
ｫｭ｡ｳｮＬ＠ Nemeion'da can ｶｾｲ･｣ｩｮ＠｢ｩｬ､ｲｭＮ＠ Peloponez'de ünlü
bir Nemeion ｴ｡ｰｮ＠ｶ｡ｲｭ＠ o zamanlar, buraya ｵｲ｡ｭｫ＠ için
Korinthos körfezinin kuzeyine ｹ￶ｮ･ｬｭｩ＠ ozan, Oinoe diye bir kentte
mola ｶ･ｲｭｩＬ＠ zengin bir evde konuk ｯｬｭｵＬ＠ ama gene de ｫｵｲｴｬ｡ｭ＠
ｹ｡ｺｧｳｭ､ｮ［＠ｮ｡ｳｬ＠ｯｬｭｵｳ｡＠ｯｬｭｵＬ＠ evin ｫｺｮ＠｢｡ｴｮ＠￧ｫ｡ｲｮＬ＠ｫｺｮ＠ ·
erkek ｫ｡ｲ､･ｬｩ＠ Nemeion ｡､ｬ＠ bir yerin orda pusuya ､ｲｭｬ･＠ o-
ｈｅｓｏｄ＠ ESERi VE KAYNAKLARI 7
ｺ｡ＺｮＬ＠ sonra öldürüp denize ｡ｴｭｬｲＮ＠ Efsanelerde yunus ｢｡ｬｫｮ＠ ozan

dostu diye gösterilir öteden beri, Hesiodos denize ､ｮ｣･Ｌ＠ yunus ha-
ｬｫ｡ｲｭ､ｮ＠ bir sürü ￧ｫ｡ｧ･ｬｭｩＬ＠ｯｺ｡ｮ＠ ölüsünü ｳｲｴｩ｡ｮ＠｡ｬｰ＠ Lok-
ris'te karaya ￧ｫ｡ｲｭｬＮ＠ Tam o ｳｲ｡､＠ halk bir hayram ｫｵｴｬｹｯｲｭＬ＠
Hesiodos'un ölüsünü kutsal bir ｡ｲｭｮ＠ｳ｡ｹｭｬｲＬ＠ törenle ｧ￶ｭﾭ
Ier, sonra onu öldürenleri ｢ｵｬｭ｡ｲＬ＠ hepsini denize atarak cezalan-
､ｲｩＮｬ｡＠ Ne ki ｯｺ｡ｮ＠ nerede gömülü ｯｬ､ｵ＠ｨｩｬｮｭ･ｺＬ＠ｭ･ｺ｡ｮ＠
yeri gizli ｴｵｬｭＮ＠ｫｩ＠ｨ｡ｳｭ＠ kent, Naupaktos ile Orkhomenos He-
siodos'un mezanna sahip olmakla ￶ｶｮｲｬ･ｭｩＬ＠ ama hu ｯｬ｡ｮｳｴ＠
serüveni anlatan yazarlar da hu konuda kesin bir ･ｹ＠ｨｩＮｬｰ･､ｫｲｮ＠
söylerler.
Bundan daha saçma bir masal ､ｮｬ･ｭｺＮ＠ Hesiodos'un kendi
ｹ｡ｰｴｬｲｭ､＠ söylenenlerle tam bir ￧･ｬｩｫ＠ içinde. Yukarda ｶ･ｲ､ｩｭｺ＠
parça ｯｺ｡ｮ＠ Khalkis ｹｾｭ｡ｳ､ｮ＠ｳ｡＠ salim ､￶ｮＬ＠ ödülünü
Helikon ｍｵｳ｡Ｇｬｲｮ＠｡､ｮ＠ söylüyor. ｍ｡ｳｬ＠ uyduran adam bunu
ｯｫｵｭ｡＠ｭＬ＠ yoksa sözü geçen ｹ｡ｮｭ､＠｢｡ｫ＠ bir ｹ｡ｲｮ＠ｭ＠
kastediyor, belli ､･ｩｬＬ＠｡ｲｴｭｹ＠ da ､･ｭｺＬ＠ çünkü heylik masal
motifleriyle ｢･ｺｮｭｩ＠ hu efsane iki kent ｡ｲｳｮ､＠ bir onur ｹ｡ｮ｣ﾭ
ｬｮ＠ｹ｡ｮｳｴｭｫ＠｡ｭ｣ｹｬ＠ｵｹ､ｲｬｭ｡＠ benziyor. Homeros'un ya da
Yunus Emre'nin mezanna birçok kentlerin sahip ￧ｫｴｮ＠ｧ￶ｲｭｴｫＮ＠
Hesiodos'un kendözü ile hiçbir ilintisi olmayan hu masallar ｹｵｫ｡ｲ､＠
da ｢･ｬｩｲｴｭｺ＠ gibi ｡ｮｬｹｳｺ＠ ve zevksiz bir dönemin hayal ürünle-
ridir.
3. ｋｩｬ＠
Gelelim Hesiodos'un kendi ｹ｡ｰｴｬｮ､＠ kendisi üstüne ｶ･ｲ､ｩ＠

bilgilere. Theogonia'da ￶ｹｬ･＠ deniyor (Theog. 22- 25):
Bu güzel ezgiyi onlardan ￶ｲ･ｮ､ｩ＠ Hesiodos bir gün

IDu Helikon'un yamaçlarmda koyun güderken,
ｬｫＮｩｮ＠ｵ＠ sözleri söylediler bana .
ｋ｡ｬｫｮ＠ Zeus'un ｫｺｬ｡ｲＬ＠ Olympos'un ｴ｡ｮｲ￧ｬ＠ ...
Ozan burada hem ｡､ｮ＠ veriyor, hem de ben diye ｫｯｮｵｹｲ［＠ birinci
ｫｩ＠ olarak ｫｯｮｵｭ｡ｹ＠ Musa'lara ｳ･ｩｮ＠ sonuna dek ｳｲ､･｣ｩ＠
gibi, ｬ･ｲ＠ ve Günler'de ｡ｹｮ＠ yöntemden ｡ｹｲｬｭｫｴ､Ｌ＠
1
gerek bir
ｴ｡ｮｲｹ［＠ gerekse insanlara, burada özellikle ｫ｡ｲ､･ｩ＠ Perses'e sesienirken
ＨｬＮ＠ 9- 10: (Zeus) Dinle beni, gör beni, ｩｴ＠ beni,/ Dike'den yana gitsin
ｹ｡ｲｧｬｮＯｂ･＠ ·Perses'e gerçekleri söylerken. ＭｬＮ＠ 274- 75: Ey Per-
ses, beni can ｫｵｬ｡ｹ＠ dinle,/ Haktan yana ol, ｺｯｲ｢｡ｬ＠ sil kafandan-.
ｬＮ＠ 270- 71: Ben de ｯｬｵｭ＠ da vaz geçeriz hemen ､ｯｲｵｬｫｴ｡ｮＯ＠ｅ･ｲ＠
Hak ｨｯ＠ görifrse ｨ｡ｫｳｺｬＩＮ＠ Hesiodos ｡､ｮ＠ｹ｡ｺｬ＠ üstüne (kimine
göre .Aisiodos ｯｫｵｮｭ｡ｬ､ｲＩ＠ｴ｡ｲｭ＠ süredursun, büsbütün ｡､ｳｺ＠ ve
nesnel ､･ｹｩ＠ ve ｡ｮｩｴ＠ｫｯｵｬ｡ｲｮ＠､｡ｹｬ＠ epos 'tan sonra birdenbire
bir ｯｺ｡ｮ＠ kendi ｡､ｮＬ＠ kendi ｧ￶ｲＬ＠ｩｮ｡＠ ve ｹ｡ｮｴｳ＠ dile getir-
mesi, ｹ｡ｺｮ＠ tarihinde önemle üstüne durulacak bir yenilik, bir dev-
rimdir. Netekim Homeros'un destansal, Hesiodos'un ･ｩｴｳｬ＠ｲｩｮ､･＠
sonra lirik denilen bir tür ､ｯｵｰ＠ｧ･ｬｩｭｴｲＮ＠ Gene Ege ｫｹｬ｡ｲｮ､＠
ｹ･ｴｩｮＬ＠ｯｮ＠ ve .Aiol dillerini kullanan Arkhilokhos (Paros ｡､ｳＩＬ＠ Al-
kaios ile ｫ｡､ｮ＠｡ｩｲ＠ Sappho (Midilli), :1\fi.mn.ermos (Kolophon), Anak-
reon (Teos) gibi bu türün ilk ve en parlak temsilcileri Hesiodos'un
｡￧ｴ＠￧ｲ､｡ｮ＠ büsbütün ｫｩｳ･ｬ＠ ve bireysel bir ｩｲ＠｡ｮｬｹ＠ｶ｡ｲｭﾭ
ｬ｡ｲ､Ｎ＠
Hesiodos 'un kendi ｹ｡ｮｴｳ＠ üstüne ｶ･ｲ､ｩ＠ en ilginç bilgi hiç ｫｵﾭ
kusuz ｢｡ｳ＠ ile ilgili ｯｬ｡ｮ､ｲＮ＠ｬ･ｲ＠ ve Günler'de ｫ｡ｲ､･ｩ＠ Perses'e önce
ｴ｡ｲｭＮ＠ｩｬ･ｲｮ＠ｮ｡ｳｬ＠ｹｲｴｬ･｣ｩｮ＠ ￶ｲ･ｴｩＬ＠ sonra da denizcilikten açar.
Deniz ｹｯｬ｣ｵｮ､｡＠ ödü kopar, ama ;ne ｹ｡ｰｳｮ＠ ki topraktan ｯｬ､ｵ＠
gibi, denizden de ｲｺｫｮ＠￧ｫ｡ｲｭ＠ｺｯｲｵｮ､｡＠￧｡ｮＬ＠ çevresinin in-
ｳ｡ｮＮ＠ ￶ｹｬ･＠ der ＨｬＮ＠ 634- 640): .
ｂ｡｢ｭｺ＠ gibi yap sen de, koca hudala Perses,

O da bir gün daha güzel ｹ｡ｭ＠ umuduyla
ａｴ＠ engin denizleri ｢ｲ｡ｫｰ＠｡ｲ､ｮ＠
Ｎａｩｯｬｹ｡Ｇｮ＠ Kyme kentini,
Geldi buralara kara gemisiyle.
Bolluktan, zenginlikten, rahattan ､･ｩｬＬ＠
Kör ｯｬ｡ｳ＠ yoksulluktan ｫ｡￧ｹｯｲ､ｵＬ＠
O Zeus'un insanlara reva ｧ￶ｲ､＠ yoksulluktan.
Geldi Helikon'un ･ｴｩｮ､＠
Bu lanetli Askra'ya ｹ･ｲｬｴｩＬ＠
Bu ｫ＠ sert, ｹ｡ｺ＠ çekilmez, ｴ｡ｳｺ＠ kasahaya.
Böylesi ｧ･ｲ￧ｫｩｬ＠｡ｭｹ＠ bir yana ｢ｲ｡ｫｰＬ＠ yukardaki ;par-

￧｡ｹ＠
yorumlamaya ｢｡ｫｬｭＺ＠ Hesiodos ile Perses'in ｢｡ｳ＠ｧ･ｭｩｾｹｬ＠
yük ｴ｡ｹｮ＠ bir ､･ｮｩｺ｣ｹＬ＠ ama bu ｩｬ･＠ geçimini ｳ｡ｬｹｭ､＠ için
hem yurdundan ｯｬｭｵＬ＠ hem de meslek ､･ｩｴｲｭｫ＠ zorunda ｫ｡ｬｭＮ＠

Bu dizeler ￧｡ｮ＠ çok önemli tarihsel bir olgusunu helgelemektedir:
Ege ｫｹｬ｡ｲｭ､ｮ＠ göçü. Hesiodos'un soyu Ege'lidir. Gerçi kendisi A-
nadolu ｫｹｬ｡ｲｮ､＠､ｯｵｰ＠｢ｹｭ＠ olmasa gerek, ama dilinden tutun
da, ｹ｡ｰｴｬｲｮ＠ bütün özelliklerine dek Aiolya ve ｯｮｹ｡＠ｫ｡ｹｮｬ［＠
ｯｬ､ｵ＠｡ｮｬｲＮ＠ Evet, Kyme'den Boiotia'ya göçtü babam, diyor
Hesiodos. Kyme, ￇ｡ｮ､ｲｬ＠ körfezinde ａｬｩ｡Ｇｮ＠ orda bulunan eski
kentlerden biriydi. Bugün yerinde Namurt diye bir köy bulunur, o da
ｙ･ｮｩｦｯ￧｡Ｇ＠ bir iki kilometre ｨ｡ｴｳｮ､ｲＮ＠ Demek ki Kyme ile Pho-
kaia, birbirine ｫｯｭｵ＠ kentin ｹ｡ｺｧｬｲ＠ da birbirine ｨ･ｮｺｩＮ＠Ｎ＠ ö.
ｹ･､ｩｮ｣ｾ＠｡ｬｴｮ｣＠ｹｺｬ｡ｲ､＠ bu kentlerin ｨ｡ｬｫ＠ uzak ülkelere göçmeye
ｫｯｹｵｬｭ｡ｲＮ＠ Phokaia, Anadolu'min· ｫｹｬ｡ｲｮ､＠ ticaret merkezleri
kurma ｹ｡ｲｮ､＠ Miletos'a alt olup Korsika'ya ve ｆｲ｡ｮｳＧ＠ güneyine
｡ｫｮ＠･ｴｭｩＬ＠ sonra Pers ｢｡ｳｫ＠｡ｬｴｮ､＠ Marsilya'ya toptan bir göçe
ｧｩｲｮｴＮ＠ K yme için tarihçiler o kadar kesin bilgi vermezler, ama
Khalkis'ten gelme göçmenlerce ｫｵｲｬ､Ｍ｢ｩ･ｮ＠ Napoli yöresin-
deki Cumae'nin- ki Syhilla ｦ｡ｬ｣ｳ＠ ile ünlüydü- ilk ana ｶ｡ｴｮ＠ bizim
Kyme olsa gerek. Bu olaylar gerçi Hesiodos'un ｺ｡ｭｮ､＠ epey son-
ｲ｡ｳｮ＠ rastlar ama Ege ｨ｡ｬｫｲｮ＠ tarihçe ｳ｡ｰｴｮｭ＠ dönemlerden
çok önce de böyle bir ｡ｫｭ＠ｫ｡ｰｬ､ｲｮ＠ｫ｡ｮｴｬｭｹ＠ yeter.- Bu
göçler siyasaldan çok ekonomik nedenlere ､｡ｹｮｭｫｴｲＮ＠ Hesiodos'un
､･ｩ＠ gibi: "Bolluktan, zenginlikten, rahattan ､･ｩｬＬ＠ f Kör ｯｬ｡ｳ＠ yok-
sulluktan ｫ｡￧ｹｯｲ､ｵＢ＠ bu ｩｮｳ｡ｬｲＮ＠
Hesiodos'un ｢｡ｳ＠ bir ￧｡＠ ve bir yörenin ekonomik ｳｯｲｵｬ｡ｭ＠
bize ｡￧ｫｬｹｮ＠ çok önemli bir ｫｩ＠ｳ｡ｹｬｭＮ＠ａ､ｮ＠ｨｩｬｲ･ｫ＠ isterdik,
biliyor muyuz? ｬ･ｲ＠ ve Günler'de ozan ｫ｡ｲ､･ｩｮ＠ｾ･ｳｬｮｩｲｫ＠ＨｩＮ＠
299): "Perses ｯｬｵｭＬ＠ akimdan ￧ｫ｡ｲｭ＠ söylediklerimi" diyor. "Perses
ｯｬｵｭＢ＠ diye ￧･ｶｩｲ､ｭｺ＠ deyimin ｹｵｮ｡｣ｳＺ＠ "Perse, dion genos"
tur, yarii "Perses, ｴ｡ｮｲ＠ soylu" gibi bir ･ｹ［＠ asimda bu ünlem bizim
"ilahi ｡､ｭＢｮ＠ｫ｡ｲｬ＠ olsa gerek. Ama geç ｬｫ￧｡ﾷ＠ döneminin :bil-
ginlerinden- belki bu ipsiz ｳ｡ｰｺ＠ｭ｡ｳｬｲ＠ ·uyduranlardan- bu de-
yimi "Dios'un soyundan" diye ｹｯｲｵｮｬ｡ｰＬ＠ Hesiodos'un ｢｡ｳｮ＠
Dios ｡､ｮ＠ｹ｡ｫｴｲｮｬ＠ｯｬｭｵｴｲＮ＠ Oysa ｡､ｭ｣ｺｮ＠｡､＠､･ｩｬＬ＠ top-
lumsal ｡￧､ｮ＠ serüveni, ｹ｡ｮｴｳ＠ önemlidir. Bugün de geçerli olan,
bir tutumu, bir özlemi dile getirir: Anadolu'dan Yunanistan'a göÇ-
rnek zorunda kalanlar hep daha çetin ｹ｡ｭ＠ｫｯｵｬ｡ｲ＠ ilc ｫ｡ｲｬｭﾭ
lar, bir bolluk cenneti olarak gördükleri eski ｹｵｲｴｬ｡ｮ＠ özlemini her
zaman içlerinde ｴ｡ｭｬｲ､Ｎ＠ Binlerce ｹｬ＠ önce de bu böyleydi demek.
lO ｈｅｓｏｄ＠ ESERi VE KAYNAKLARI
ｋｹ＠ kentlerinin kolay, ｡￧ｫＬ＠ binbir ｯｬ｡ｮｫ＠ｩｮｳ｡＠ｫｲ｡￧＠ Yunanistan'a

gelince, ｲｺｫｮ＠ｹ｡ｬｮｺ＠ topraktan ￧ｫ｡ｲｭ＠ｺｯｲｵｮｬ＠ ile ｫ｡ｲ＠ｫ｡ｲｹ＠
ｫ｡ｬｲ＠ ve Hesiodos gibi ｫ｡ｲ､･ｩ＠ ile ｨ￶ｬｭ･ｫ＠ durumuna ｧ･ｬ､ｩ＠ topra-
ｮ､｡＠ ötürü ｳｫｮｴｬ｡ｲＬ＠ kavgalara sürüklenir. ｂ｡ｫｮ＠ ozan, üstünde
ｹ｡､＠ｴｯｰｲ｡＠ｮ｡ｳｬ＠ lanet ｯｫｵｭ｡ｴ､ｲＺ＠
Bu lanetli Aski-a'ya ｹ･ｲｬｴｩＬ＠
Bu ｫ＠ sert, ｹ｡ｺ＠ çekilmez, ｴ｡ｳｺ＠ kasahaya.
Hesiodos'un bu tutumu ｫ｡ｲｳｮ､＠ insan ister istemez Homeros'-
un- belki kendi yöresi olan- Maionia, yani Gediz ｯｶ｡ｳｮ＠ｮ｡ｳｬ＠ herim-
ｬ･､ｩｮ＠｡ｮｭｳｲ＠ (Il. II, 459 - 68):
ｋ｡ｮｴｬ＠｟ｫｵｬ｡ｲＬ＠ kazlar, turnalar,
nzun boyuulu ｫｵｬ｡ｲ＠ｮ｡ｳｬ＠ sürü sürü
Asya ￧｡ｹｲｬｭ､Ｌ＠ Kaystros'un iki ｹ｡ｫｳｮ､Ｌ＠
saliayarak ｫ｡ｮｴｬｲ＠ kibirli kibirli,
ｮ｡ｳｬ＠ uçarlarsa .bir o yana, bir bu yana,
ￇ｡ｲｫ＠ yere konunca ￧｡ｹｲ＠￧ｮ＠￧ｮ＠ öterse ｮ｡ｳｬＬ＠
öylece ｧ･ｮｩｬｲ､Ｌ＠￧｡､ｲｬｮ＠ｰｴｲ｡ｫ＠ gibi insan
Skamandros ｯｶ｡ｳｮ＠｡ｫｴ＠ｹ｡ｬ､［＠
ｩｮｳ｡ｬｲＬ＠｡ｴｬｲｮ＠｡ｹｫｬｲ＠ altmda iniedi toprak.
ｂ｡ｬｲ､＠ｹ･ｲＺｩＮ＠ yapraklar gibi durdu binlerce ｫｩ＠
çiçekli ￧｡ｹｲｬｮ､＠ Skamandros ｯｶ｡ｳｮＮ＠
Güler yüzlü, mutlu ｯｮｹ｡＠ｩｮｳ｡ｹｬ＠ somurtkan, · aksi, çetin Hellerus-
tan ｩｮｳ｡＠ birbirinden derin bir uçurum ｡ｹｲｭｫｴ､＠ sanki. Ama
Hesiodos hep böyle mutsuz ､･ｩｬＬ＠ｹ｡ｭｮ＠ en sevinçli, en onurlu
｡ｮ＠ da ｡ｬｴｲ＠ bize. Bu ｹ｡ｮｴｳ＠ ise Yunan ｹ｡ｺｮ､＠ tek, ･ｳｩｺ＠ bir
örnek olarak yer ｡ｬｲＮ＠ｔｨ･ｯｧｮｩ｡Ｇ＠ Prooimion denilen ｇｩｲ＠ bölü-
münde Musa'lara seslenilikten sonra, kendi ｡､ｮ＠ verir, vermekle de
kalmaz, ｢｡ｬ､＠ｹ｡ｰｴｮ＠ kendisine ･ｳｩｮｬ､＠ yeri de tüm ｡ｹｲｮｴﾭ
ｬ｡ｲｹ＠｣｡ｬｮ､ｲ＠ gözümüzün önünde. ｂｵｲ｡ｳ＠ bir ､｡ｲＬ＠ Helikon
､｡Ｌ＠ hani ･ｴｩｮ､＠ａｳｫｲ｡Ｇｮ＠｢ｵｬｮ､Ｎ＠ Askra ne kadar çirkinse,
Helikon'u o kadar güzel gösterir ozan, çünkü hura ｴ｡ｮｲｬｭ＠ｵｲ｡ﾭ
､ｫｬ｡ｲ＠ bir ､｡ｲＮ＠ Esin perileri Musa'lar, koro ｢｡ｬｲ＠ Apolion'un ｫﾭ
ｬ｡ｶｵｺｮ､＠￧ｯｵ＠ kez Olympos ､｡ｮ＠ hora teper, ￧｡ｬｧ＠￧｡ｬｰ＠ ezgi
söylerler. Tesalya- Makedonya ｳｮｲ､｡ｫｩ＠｡ｳｬ＠ｴ｡ｮｲ＠､｡＠ Olympôs'-
tan ｧ｡ｹｲ＠ｍｵｳ｡Ｇｬｲｮ＠ｳ･ｶ､ｩ＠｢｡ｫ＠､｡ｬｲ＠ da ｶ｡ｲ､Ｌ＠ biri Parnassos
ｈｅｓｏｄ＠ ESERi VE KAYNAKLARI ll
(ki onun ･ｴｩｮ､＠ Apollon'a ｡､ｮｭ＠ Delphoi _bulunur), biri de He-

likon. ａｳｬｮ､｡＠ bu ､｡＠ Hesiodos'a öyle yüce ve güzel gösteren kendi
nitelikleri ､･ｩｬｲＬ＠ gerçi Ｂｲｯ･ｮｫ＠ rengi ｫ｡ｹｮｬｲ､Ｂ＠ dem vurup
Perroessos, Hippokrene, Olroeios diye ｡､ｬｮ＠ da sayar bu kaynak-
larm (Theog.7), ､｡＠､ｯｲｵｫｬ｡ｮ＠Ｂｹｯｵｮ＠ bulutlara ｳ｡ｲｯｰＢ＠ yüksel-
diklerini vurgular, ama o kadar; ､｡＠ olarak bir kavram, görkemli
bir ､ｯ｡＠ｰ｡ｲ￧ｳ＠ｳ｡ｹｬｭｺ＠ Hesiodos'un gözünde, nesnel ､･ｩｬ＠ de, yal-
ｮｺ｣｡＠ öznel bir ､･ｲ＠ｴ｡ｲＺ＠ kendisinin bu ､｡＠ｯｺ｡ｮｬＬ＠ ermesi önem-
lidir. Gerçekten üstünde durulacak bir ｯｬ｡ｹ､ｲ＠ bu.
ￇ｡ｲｰ｣＠ｹ｡ｮＬ＠ｴ｡ｮｲ＠ ile ｩｮｳ｡＠ yüz yüze getirmesi, bu ｯｬ｡ｮｳｴ＠
ｫ｡ｲｬｭ＠ sonucunda ｩｮｳ｡＠ çok alçak bir düzeyde iken birdenbire
çok yüksek bir düzeye ･ｲｩｭｳ､Ｎ＠ Din tarihinde buna "epiphaneia"
denir, tek ｴ｡ｮｲｬ＠ dinlerde ｴ｡ｮｲ＠ insana ｧ￶ｲｮ･ｳｩ＠ peygamberlere
vergi bir ｡ｹｲ｣ｬｫｴＮ＠ Homeros ､･ｳｴ｡ｬｲｯ＠ da ｴ｡ｮｲｬ＠ｩｮｳ｡ｬｲ＠
görünür, ama çokluk ､ｯｬ｡ｹ＠ olarak, insana ､ｮ･＠ seslenirler, bunu
ｫｬ＠ｫｹ｡ｦ･ｴ＠､･ｩｴｲｫ＠ ve kendilerini elden ｧ･ｬ､ｩｮ｣＠ gizlerneye
￧｡ｬｲｫ＠ yaparlar. Oysa ｡､＠ｶ･ｲ｣ｩｭｺ＠ parçada öyle bir ￧｡｢ｳ＠
yoktur ｍｵｳ｡ＧｬｲｮＬ＠｡￧ｫ＠ｫｯｮｵｲｬ｡Ｌ＠ dohra dohra söylerler söyleye-
ceklerini (Theog. 24- 34):
ｬｫｩｮ＠ｵ＠
sözleri söylediler hana
ｋ｡ｬｫｮ＠Zeus'un ｫｺｬ｡ｲＬ＠ Olyropos'un ｴ｡ｮｲ￧ｬＺ＠
"Siz ey ｫｲｬ｡､＠ｹ｡ｴｰ＠ kalkan ￧ｯ｢｡ｬｲＬ＠
ｄｮｹ｡＠ yüz ｫ｡ｲｳ＠ｺ｡ｶｬ＠ｹ｡ｲｴｫｬＬ＠
Sizler ki hep ｫ｡ｲｯｳｭｺ＠ sadece,
Biz yalan söylemesini biliriz ｧ･ｲ￧＠ benzer,
Ama ｳｴ･ｲｫ＠ dile getiririz gerçekleri de."
Böyle ｫｯｮｵｴ＠ ulu Zeus'un ｫｺｬ｡ｲ＠
V e çiçek açan bir defneden ｫｯｰ｡ｲ＠
Güzel bir dal verdiler bana asa diye,
Sonra ｴ｡ｮｲｳｬ＠ sesler üflediler içiroe
ｏｬ｡｣ｫｲ＠ ve ｯｬｭｵ｡ｲ＠ yiiceltmek için,
Ölümsüz mutlular soyunu kutlaroak için
V e hele Ö"\'-roek için kendilerini
Her ｳ￶ｹｬ･､ｩｭ＠ destanm ｢｡ｮ､＠ ve sonunda.
Bir görümü de ｡ｮ＠ bu yüz yüze gelroede, bu ｫ｡ｲｬ＠ｫｯｮｵﾭ
roada ozanm latince deyimiyle "vates", yani ｍｵｳ｡Ｇｬｲｮ＠ sözcüsü, ｴ｡ｮｲ＠
12 ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VE·KAYNAKLARI
ｳｵｬ｡ｲｮ＠･ｲｭｩ＠ bir bilge düzeyine ￧ｫ｡ｲｬｭｳＬ＠ bu payenin simgesi o-

larak da kendisine defne ､｡ｬｮ＠ bir ｡ｳｦｵｮ＠ verilmesi olgusunu ｡ﾭ
､｡＠ yorumlamaya ￧｡ｬ｣ｺＮ＠ｩｭ､ｬｫ＠､｡＠､ｯｲｾ｡ｮ＠ｴ｡ｮｲ＠ ile
ｩｮｳ｡ｬｲ＠｢ｵｬｭ｡ｳ＠ sahnelerini ￶ｲｮ･ｩ＠ Homeros ､･ｳｴ｡ｮｬｲ＠
｡ｮｭｳｹｬＮ＠
ｔ｡ｮｲｬ＠ insanlara görünmek için ､｡＠ tepelerini ya da yamaç-
ｬ｡ｲｮ＠ seçerler her nedense, belki gökten ya da ｏｬｹｮｰｯｳＧｴ｡＠ uçarak
oralara konmak daha kolay ｯｬ､ｵＬ＠ belki de bu ｳｺ＠ yerlerde görünmek
istedikleri kimseden ｢｡ｫｳｮ＠ｲ｡ｳｴｬｮｹ｣ｫ＠ bildikleri için.
ｄ｡､＠ bayrrda kim gezer? Çobanlar. Görümlerin çokluk ￧ｯ｢｡ｮｬｲ＠
｢｡ｮ＠ｧ･ｬｮｳｩ＠ raslant! ､･ｩｬｲ＠､･ｭｾｫＮ＠ｔ｡ｮｲ＠ｳｯｦｲ｡ｮ＠ Eris'in ｡ｴ＠
｡ｬｴｮ＠･ｬｮ｡＠ｯｲｴ｡ｬｮ＠ｫ｡ｲｭｳｮ＠ yol ｡￧ｮ｣＠ Zeus üç güzel ｴ｡ｮｲ￧＠
｢｡ｮ＠ Hermes'i koyar ve ｯｮｬ｡ｲ＠､｡＠､｡ｮ＠￧ｯ｢｡ｮ＠ Paris'e gönderir
güzeller güzelini seçmesi için. Ne ｹ｡ｺｫ＠ ki, bu ilginç serüveni Home-
r.;s bize anlatmaz, ｡ｮｬｴｳｹ､Ｌ＠ renkleri, biçimleriyle gözümüzün
önünden bir daha silinmezili bu tablo. ､｡＠､｡ｮ＠ olup biten ｢｡ｫ＠
olaylar ｡ｮｬｴｲＬ＠ ￶ｲ［･ｩｮ＠ Aphrodite'nin ａｮｫｬｩｳ･＠ ile ｳ･ｶｩｰＬ＠ Aineias'tan
ｮ｡ｳｬ＠ gebe ｫ｡ｬ､ｮＮ＠ Ne var ki çok ｫｳ｡｣＠､･ｩｮｲ＠ bu konuya ＨｬＮ＠ II,
819- 21): .
Dardanie'lilerin ｢｡ｮ､＠ Aineias var, Ank.hises'in ｯｬｵＬ＠
ｴ｡ｮｲｳｬ＠ Aphrodite ､ｯｵｲ＠ onu ａｮｫｬｩｳ･Ｇｴ［＠
｢｡ｫｮ､＠ｴ｡ｮｲ￧ｬＬ＠｢ｩｲｬ･ｴ＠､｡＠ eteklerinde bir öliimlüyle.
Anadolu ･ｦｳ｡ｮｬｲｾ､＠ Latmos Ｈｂ･ｰ｡ｲｭｫＩ＠､｡ｮ＠￧ｯ｢｡ｮ＠ Endy-
mion da bir ｴ｡ｮｲ￧＠ｫｯｮｵｬ｡＠ erer: ay ｴ｡ｮｲ￧＠ Selene'dir her
gece gelip de ｹ｡ｮ､＠ uzanan. ｔ｡ｮｲｬ＠ kendi ｡ｲｬｮ､＠ｳ･ｶｩｭｫ＠
için ､｡＠､ｯｲｵｫｬ｡ｮ＠ seçmelerine ｬｹ｡､Ｇ＠ parlak bir örnek bulunur
ＨｬＮ＠ XIV, 283- 351) Zeus ile ｈ･ｲ｡Ｇｮ＠､｡＠､ｯｲｵｮ｡＠ｳ･ｶｮｬｲｩ＠ sah-
nesini okumakla doyamaz insan, ｢｡ｫｮ＠ bizim güzelim ｋ｡ｺ､＠ｮ｡ｳｬ＠
｣｡ｮｬｹｯｲ＠ gözümüzde Homeros'un ｵ＠ dizeleriyle, ｴｰｫ＠ bugün ora-
lara ｧｩｴｭｺ＠ zaman ｮ｡ｳｬ＠ göriirsek koca ､｡Ｚ＠
Böyle dedi, ｡ｬ､＠ｫ｡ｮｳｵ＠ koynuna, ｳ｡ｲｬ､Ｌ＠
ｔ｡ｮｲｳｬ＠ toprak ｹｵｭ｡ｫ＠ bir çim.en ｳ｡ｬ､Ｌ＠
taptaze lotos bir ｨ｡ｬ＠ serdi toprakla ｡ｲｬｮＬ＠
safranlardan, siimbiillerden, ｴ｡ｬ＠ bir ｨ｡ｬＬ＠
uzamverdi ikisi de ｨ｡ｬｮ＠ üstüne;
ｳ｡ｲ､＠ｯｮｬ｡ｲ＠ güzel bir · ｡ｬｴｮ＠ bulut,
buluttan ￧ｩ＠､｡ｭｬｲ＠｡ｫｹｯｲ､ｵ＠ｰｲｬ＠ｰｲｬＮ＠
Hesiodos'un Helikon'a öznel sevgisi, Homeros'un ､｡Ｇｹ＠ olan

nesnel sevgisinden ｡＠ olmasa gerek, ｂｯｩｴｹ｡Ｇｬ＠ ozan en yüksek ·mer-
tebeye ･ｲｩｴ＠､｡＠ herhalde ｩｲｹｬ･＠ yüceltmek ｡ｭ｣ｮ＠ gütmektedir,
netekim bunu yapmaya yeltenir. Musa'lara Helikon'a bir övgüdür
ｔｨ･ｯｧｮｩ｡Ｇ＠｢｡ｬｮｧ｣＠ｹ｡ｺ､Ｌ＠ ama . hem ｳｯｬｵ＠ Honieros'un
ｳｯｬｵ＠､･ｩｬＬ＠ hem de kendisi ｢｡ｫ＠ bir ｧ･ｬｮｩ＠ izlerinde yürümek-
tedir. Bu ｧ･ｬｮｩ＠｡ｲ､ｮ＠､･ｬｩｭＮ＠
ｈｲｩｳｴｹ｡ｮｬｭ＠ Kutsal ｋｩｴ｡｢ｮ＠ｫ｡ｲｴｮｳＬ＠ orada ｡､ｬｲ＠ geçen
peygamberlerin ￧ｯｵｮ＠ çoban olarak ､｡ｬｲ＠ｔ｡ｮｲ＠ "rüyetiyle"
ｫ｡ｲｬｴｮＬ＠ kimi zaman ｔ｡ｮｲ＠ .ile uzun boylu ｫｯｮｵｴｬ｡ｲＬ＠ en
￶ｮ･ｬｩ＠｢ｵｹｲｫｬ｡ｮ＠ da ｔ｡ｮｲＧ＠ bu yoldan kendilerine ｩｬ･ｴｮ＠ gö-
rürüz. Amos, ＠ aya, Y ･ｲｮｩ｡ｨＬ＠ Hezekiel gibi Tevrat'ta birer ｫｩｴ｡｢＠
olan ｳｲ｡ｩｬ＠ｵｬ｡ｲ＠ hep bu dekor içinde ｳ￶ｺｬ･ｩ､＠ bulunurlar ｔ｡ｮｲ＠ ile,
Bu ｳ｡ｬｮ･ｲｩ＠ en helirgini, Hesiodos'un ｡ｮｬｴ＠ serüvene en ｹ｡ｫｮ＠
､･ｮｩ＠ￇｫ＠ｫｩｴ｡｢ｮ､＠ｍｵｳ｡Ｇｮ＠｢｡ｮ＠ gelen ｯｬ｡ｹ､ｲＮ＠ Bap 3'te ￶ｹｬ･＠
deniyor: "Ve Musa, ｫ｡ｹｮｴｳ＠ Midyan kahini Y ･ｴｲｯｮｵｬ＠ siirü.Sünü
güdüyordu; ve sürüyü çölün arkasma götürdü, ve ａｬ｡ｭ＠､｡ｮＬ＠
Horehe geldi. Ve Rabbin ｭ･ｬｩ＠ bir ￧｡ｬ＠ｯｲｴ｡ｳｮ､＠｡ｴ･＠ alevinde ona
göründü; ve gördü, ve ｩｴ･Ｌ＠￧｡ｬ＠｡ｴ･ｬ＠ｹ｡ｮｯｲＬ＠ ve ￧｡ｬ＠ｴｫ･ｮｩｹｯｲ､ｵｾ＠
Ve Musa dedi: ｩｭ､＠ döneyim, ve bu büyük ｭ｡ｮｺｲｹ＠ göreyim, ￧｡ｬ＠
niçin ｹ｡ｮｰ＠ tükenmiyor. Ve görmek için ､￶ｮ＠ Rab görünce,
Allah ona ￧｡ｬｮ＠ｯｲｴ｡ｳｮ､＠￧｡ｲｰ＠ dedi: Musa, Musa! Ve o: ｴ･｟ｨｮＬ＠
dedi. Ve dedi: Buraya ｹ｡ｫｬｭ［＠￧｡ｲｫｬｮ＠ ayaklarmdan ￧ｫ｡ｲＬ＠ çün-
kü üzerinde ､ｵｲｮ＠ yer mukaddes ｴｯｰｲ｡ｫＮ＠ Ve dedi: Ben ｢｡ｮ＠
ａｬ｡ｨＬ＠ｬｲ｡ｨｩｭｮ＠ａｬ｡ｨＬ＠ｳｨ｡ｫｭ＠ａｬ｡ｨＬ＠ ve Y akuhun ａｬ｡ｹｭＮ＠ Ve
Musa yüzünü ö:rttü; çünkü Allaha ｢｡ｫｮ＠ korkuyordu". Bunun
üzerine Allah Musa'ya ｳｲ｡ｩｬ＠ kavmini ｍｳｲＧ､｡ｮ＠ｫｵｲｴ｡ｮｹ＠ ve "ge-
ｩ＠ bir diyara, süt ve hal akan diyara" götürmesini buyurur. Önce
Musa kendini bu göreve ｬ｡ｹｫ＠ görmez: "Ben kimim ki, Firavuna gi-
deyim ve ｳｲ｡ｩｬ＠ｯｵｬ｡ｲｮ＠ｍｳｲＧ､｡ｮ＠￧ｫ｡ｲｹｭＢ＠ｹ｡ｮｴ＠ verir. ｔ｡ｮｲ＠
ｫ｡ｮｴｬｲ＠ getirir. Musa: "Fakat, ｩｴ･Ｌ＠ hana ｩｮ｡ｭｹ｣ｫｬｲＬ＠ ve sözümü
dinlemeyecekler, çünkü: Rab sana görünmedi, diyecekler." der. O
anda ｔ｡ｮｲ＠ｍｵｳ｡Ｇｮ＠ elindeki ､･ｮｩＬ＠ çoban ､･ｮｩ＠ bir .ｹｬ｡ｮ＠
､￶ｮｴｲＬ＠ daha ｢｡ｫ＠ｴ｡ｮｳｫｬｲ＠ (mucizeler) belirtir. Gücünün, gö-
revinin belirtisi, simgesi oluverir ､･ｮｩＮ＠ Söylevini de ￶ｹｬ･＠ bitirir'
ｔ｡ｮｲＺ＠ "Ve alametleri onunla ｹ｡ｰ｣ｮ＠ bu ､･ｮｩ＠ eline ｡ｬ｣ｫｳｮＮＢ＠
ｍｵｳ｡Ｇｮ＠
Ｑ
･ｲｮｩｬ＠ｴ｡ｭ､ｲＬ＠ büyük göreviDi yerine getirmek için
ｩ･＠ｧｩｲＮ＠
ｴ･＠ bu skeptron ｳ￶ｺ｣ｮ＠ Hesiodos'un yukardaki dizelerinde

de ｢ｵｬｭ｡ｫｴｹｺＮ＠ａｳｬｮ､｡＠ esin perilerinin ozana defne ､｡ｬｮ＠ -defne
ｯｬｭ｡ｳ＠｡ｮｬｭＬ＠ bu ｡￧＠ｴ｡ｮｲ＠ Apollon'a ｡､ｮｭｴＭｫｯｰ｡ｲ＠ verdik-
leri ､･ｮｫ＠ skeptron ｳ￶ｺ｣＠ ile ､･ｩｬＬ＠ rhabdos ｳ￶ｺ｣＠ ile verilme-
liyili diye ､ｮ･｢ｩｬｲｺ＠ bizler, çünkü rhapdos'u ozana özgü bir asa
biliriz ve Homeros gibi epik ｡ｩｲｬ･＠ rhapsodos denirdi. Ama bu terimi
ｫｵｬ｡ｮｭ＠ Hesiodos, acaba kendi ｩｲｮ＠ destan ｳ｡ｹｭ､＠ için mi,
yoksa ｯｮｹ｡Ｇ､＠ｹ｡､ｫｬｲ＠ söylenen rhapsodos ｡､ｬ＠ｯｺ｡ｮｬｲ＠ｴ｡ｮｭﾭ
､ｮ｡＠ｭ＿＠ Belki rhapsodos yoktu daha onun ｺ｡ｭｮ､Ｎ＠ Neyse;
Hesiodos - Musa'lar ｢ｵｬｭ｡ｳｮ＠ iyice yorumlamak için ikiye bölme-
liyiz: birinde Musa'lar Hesiodos'a seslenir, ikincisinde ｩｲ＠ yazma be-
｣･ｲｩｳ＠｢｡ｬｲ＠ ona. Bize bu ｍｵｳ｡Ｇｬｲｮ＠ sözleri bir ｴｵｬ｡ｦ＠ gelir. Esin
perileri bir az sonra ｩｲ＠ becerisiyle ､ｯｮ｡ｴｰ＠ kendi ｡ｲｬｮ＠ alacak-
ｬ｡ｲ＠ bu· ｡､ｭ＠ niçin bu denli ｡ｬｲ＿＠ Daha ､ｯｲｵｳ＠ Hesiodos ken-
disini neden bu kadar alçak görür, hele çoban olarak içinden ｧ･ｬ､ｩ＠
ｳｮｦｾ＠ köylüyü, ｫｲｳ｡ｬ＠ yörenin ｩｮｳ｡＠ ne diye ､ｮｹ｡＠ yüz ｫ｡ｲｳ＠
diye ｴ｡ｮＮｭｬｲ＿＠ Homeros destanlarmda ａｮｫｬｩｳ･＠ gibi kral soyundan
gelme ｫｩｬ･ｲ＠ de çoban ､･ｩｬ＠ miydi, Tevrat'ta çobanlar ､･ｩｬ＠ mi boy-
larrom ｢｡ｮ＠ geçip de onlara önder olan? ￇｯ｢｡ｮ＠､･ｮｩ＠ ile ｫｲ｡ｬｮ＠
｡ｳ＠｡ｲｳｮ､＠ pek o kadar fark ｯｬｭ｡､＠ görmedik mi bir az önce?
Bunlar hep iyi ､ｯｲｵＬ＠ ama Hesiodos'un derin, ｫ｡ｰｬｹ｣Ｌ＠ kemirici bir
iç ｢ｵｮ｡ｬＬ＠ bir komplekse ｴｵｬｭ＠ insan ｯｬ､ｵ＠ da su götürmez,
ｹ｡ｰｴｬｲ＠ boyunca ｡ｰ￧ｫ＠ göriUür. Nedir bu ｡､ｭｮ＠ｲ｡ｨｴｳｺｬＬ＠ ka-
ｲ｡ｭｳｬｮ＠｡ｳｬ＠ nedeni? Bir nedenine yukarda ､･ｩＺｫｴ＠ Hesiodos
soyunun ｯｮｹ｡Ｍ Aiolya yöresinden Yunanistan'a göçrnek zorunda
ｫ｡ｬｭ＠ｯｬｭ｡ｳｮ＠ｹｫｭ＠ olarak görür ve görmekte ｨ｡ｫｬ､ｲＮ＠ｙ｡＠｡ｭｮ＠
tüm giUer yönü ｹｩｴｲｬｭ＠ bu göçmenler için, denizci iken çiftçi ol-
mak zorunda ｫ｡ｬｭｲ､Ｎ＠ Günlük ｧｮ･ｬｩｫＬ＠ bed bereket saçan bir
yöreden, geri, kapkara, kasvetli, ｫ｡ｰｬ＠ｩｮｳ｡ｬｲ＠ birbirlerini çeke-
medikleri, türlü düzenlerle birbirlerinin kuyusunu ｫ｡ｺ､ｬｲＬ＠ kar-
､･ｩｮ＠ｫ｡ｲ､･＠､ｭ｡ｮ＠ｯｬ､ｵ＠ bir ülkeye ｧ･ｬｮｩ＠ｹ･ｲｬｭｩｴ＠ｈ･ｳｩｯｾ＠
dos'un ｢｡ｳ＠ olacak, ｡､＠ Dion mu neyse, o ｢｡ｨｴｳｺ＠ adam. Bir ､｡ｮ＠
･ｴｩｮ､Ｌ＠ｫｲ｡￧＠ bir toprak üstünde ter dökmektedir ozan niteliklerini
kendözünde ｴ｡ｹｮ＠ｯｬｵＮ＠ O toprak da nice nice dertler açar ｢｡ｮＬ＠
bunca ￶ｶ､Ｌ＠ｳ･ｶ､ｩＬ＠ｫ｡ｲｊＡ｝Ｎｭ＠｡ｹ､ｮｬｴ＠ esin perilerinin kendisine
｢｡ｬ､ｫｲ＠ becerileri bile bu dertleri ｢｡ｮ､＠ savmak için ￶ｲ･ｴｩ｣［＠
･ｩｴ｣＠ｹ｡ｰｴｬｲ＠ dökmek zorunda ｫ｡ｬｲＮ＠ Homeros gibi ｫ｡ｬｲｭｮﾭ
lar, Troya gibi ｵｹｧ｡ｲｬｫ＠ ineisi kentler, o kentlerde gezen, oynayan,
ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VE KAYNAK.LARI 15
devinen mutlu ｩｮｳ｡ｬｲ＠ söylemek varken, ｯｮｬ｡ｲ＠ｴ｡ｰｮ､ｫｬｲ＠ insan

yüzlü, insan huylu, hem iyi hem kötü, hem melek hem ･ｹｴ｡ｮ＠ -daha
､ｯｲｵｳ＠ ;ne melek ne ･ｹｴ｡ｮＬ＠ çünkü o uç kavramlar daha ､ｯｭ｡ｮ＠
ve de ､ｯｭ｡ｹ｣ｫｴ＠ｩｮｳ｡｣ｬ＠ ölçülü .o güzelim ülkelerde- ｳ･ｶｩｮＬ＠ gü-
ｬ･ｮＬ＠､ｯ｡＠ｹ｡ｳｬｲ＠ uyum içinde ｯｬｭ｡ｹ＠ tek kural bilen o camm
ｰｴｲ｡ｫ＠ gibi ｴ｡ｮｲｬ＠ renk renk, hiçim hiçim ｣｡ｮｬ､ｲｭｫ＠ varken, salt
insansal ｳｯｲｵｮｬ｡Ｌ＠ derrlerin ￧ｯｫｬｵ＠ yüzünden ve onlara çözüm bul-
mak ｡ｭ｣ｹｬ＠ git sen Dike - Adalet gibi soyut kavrann ｴ｡ｮｲｬＬ＠
baba ｴ｡ｮｲ＠ Zeus'u ｫ｡､ｬｲ＠ｫ｡､ｳＬ＠ abus ｳｵｲ｡ｴｬ＠ bir ｹ｡ｲｧ￧＠ haline getir,
bir de yeryüzündeki ｳ｡ｬｧ＠ ve ｨ｡ｳｴｬｫｲｮ＠｡￧ｫｬｮｭｳ＠ bir ｭ･ｲ｡ｫｬ＠
ｫ｡､ｮ＠ ·öyküsüne ｢｡ｬＬ＠ｫ｡､ｮｬｲ＠｡ｬ｢ｩ､ｮ･＠ kork ve tiksin üste-
lik, ｴ｡ｮｲ＠ ile insan ｡ｲｳｮ､＠ yetkiler ､｡ｶｳ＠ diye ortaya bir ikilik at,
bunun ｫ｡ｬｲｭｮ＠ Prometheus diye insan ｹ｡ｮｬｳ＠ bir ｫｩ＠ tasarla,
ama ｺｯｲｨ｡ｬｮ＠ simgesi ｢｡ｴｮｲ＠ Zeus ile ｺｯｲ｢｡ｬ＠ｫ｡ｲ＠ ayaklanan
mazlum ｩｮｳ｡ｬ＠ temsilcisi Prometheus ｡ｲｳｮ､＠ kimden yana ol-
､ｵｮ＠ pek belli etme ... ｩｴ･＠ bu birkaç çizgi ile ozalllllllz Hesiodos'u
ｨ･ｴｩｮｬｭ＠￧｡ｬｴｭＮ＠ Ama daha nice nice özellikleri var, ilerde de-
ｩｮ･｣ｺ＠ onlara da. Evet, demek ｩｳｴ･､ｭ＠ｵＺ＠ ozan kimdir, nere-
lidir derken ve ､･ｲｮ＠ kalmadan ｨ｡ｭ｢ｫ＠ bir dünya ｡￧ｬｹｯｲ＠ gö-
zümüze. ｬｫ＠ dikkatimizi ￧･ｫｭｩ＠ nokta: Hesiodos Ege ｫｹｬ｡ｲｮ､＠
ｧ･ｬｮ＠ bir göçmendir, onca ｡｣ｬ＠ -ki karakterinin ｢｡ｬ｣＠ ￶ｺ･ｬｩ､ｲﾭ
bu kaynak olguya ｨ｡ｬｮｩｲＮ＠ Anadolu'dan göçe;n adam ｡｣＠ bir in-
ｳ｡ｮ､ｲ＠ ve öyle ｫ｡ｬｲＮ＠
Burada göçün son ｡ｭｳ＠ olan yöre üstünde de durmaya ､･ｲＮ＠
Hesiodos'un ｢｡ｳ＠ Boiotia'ya ｧ￶￧ｭＬ＠ Askra'ya. Bir haritaya ba-
ｫ｡ｬｭＬ＠ bir de yazma kulak verelim. Askra ｵｦ｡｣ｫ＠ bir kasaha olsa
gerek, pek ｡､＠ geçmez Hesiodos'tan so;nra, Korinthos körfezinin ku-
zey- ､ｯｵｳｮ｡Ｌ＠ Helikon ､｡＠ ile Kopais gölü ｡ｲｳｮ､＠ bir yerde. ｂｵｾ＠
gün ｡ｲｳｮｺ＠｡､ｮ＠ hile ｲ｡ｳｴｬｹｭｺｮ＠ｳ｡ｮｲｭＮ＠ Ama bölgenin ｢｡ﾭ
kenti Thehai durur, ünlü bir ｳ｡ｶ＠ｳ｡ｬｮ･＠ olan Plataia durur, Hesi-
odos'un ｹ｡ｰｴｬｲ＠ vesilesiyle ｡､ｬｲｮ＠ söz edilen Thespiai ve Eleut-
herai da durur. Thehai ünlü bir kenttir, koca bir efsane dizisinin o-
｣｡､ｲＺ＠ Thehai'ya ｫ｡ｲ＠ Yediler, iki ､ｭ｡ｮ＠ｫ｡ｲ､･＠ Eteokles ile Poly-
neikes'in ｡ｭｮｳｺ｣＠￧･ｫｩｭｬｲＬ＠ Antigone ｡､ｬ＠ bir genç ｫｺｮ＠ kentte
ｺｯｲ｢｡ｬｫ＠ rejimine ｫ｡ｲ＠ｫｯｹｭ｡ｳＬ＠ kavgalar, ￧･ｫｩｭｬｲＬ＠ öldürmeler ve
hele hele hepsinin ｫ｡ｹｮ＠ olan o korkunç, o ｩｲ･ｮ￧Ｌ＠ tüyler ürpertici
ｹ｡ｮｬｧＺ＠ Oidipus'un dillere destan, bilimiere kaynak o bilinçsiz, yüz
ｫｺ｡ｲｴ｣＠ suçu, ･ｲ､ｮｬｩ＠ｩｮｳ｡＠･ｲ､ｮｬ＠ alay eden kaba güçlerin, ｡｣Ｍ
ｭ｡ｳｺ＠ｹ｡ｺｧｬｮ＠ elinde ｹｫｭ｡＠ sürüklenmesi ve soyunu sopunu da

lanete ｵｲ｡ｴｭｳＬ＠ bir ｹｬ｡ｮ＠ hikayesi ki, sonu sonucu yok, suç üstüne
suç, bela, ｹｫｭＬ＠ hep daha derine çöken ｹｫｮｴｬ｡ｲＮ＠ｴ･＠ Thebai efsa·
nelerinin ｮｩｴ･ｬＮ＠ Nerden geliyor bu kadar çok korkunç olay diye so·
racak ｯｬｵｲｳ｡ｮｺＺ＠ｔｨ･｢｡ｩＧｮ＠ｫｵｲｬｮ､｡＠｢ｩ＠ｹ｡ｮｬｧ＠ var: Anadolu'dan
gelen Dionysos ｴ｡ｮｲｹ＠ｫ｡ｰｬｲｮ＠｡￧ｭＮ＠ Bu yüzden ｹｫｭｬ｡ｲ＠ bir-
birini ｫｯｶ｡ｬｭＮ＠ｔｲ｡ｧ･､ｹｮ＠｢｡＠ｴ｡ｮｲｳ＠ Dionysos kendisini kovan
bu kentten öc almak için ｦ｡｣ｩｬｲｮ＠ en ｢ｹｮ＠ reva ｧ￶ｲｭ＠ ona.
｡ｩｲｬ･Ｌ＠ tragedya ｹ｡ｺｲｬ＠｡ｬ｢ｩ､ｮ･＠ｫｵｬ｡ｮｭｲ､＠ Thebai kö-
ｫ･ｬｩ＠ efsaneleri, nedir ki ｔｨ･｢｡ｩＧｬ＠ tek bir ｡ｩｲｮ＠｡､＠｡ｮｬｭｺ＠ Yunan
ｹ｡ｺｵ､Ｎ＠ｂｯｩｴ｡Ｇｮ＠ tek ｯｺ｡ｮ＠ Hesiodos mudur yoksa? ａｴｩｮ｡Ｇｬｲ＠
｢｡ｫｬｲｳ＠ -Aristophanes ｫｯｭ･､ｹ｡ｬｲｮ＠ iyice sömürür bu konumu-
Boiotia ｨ｡ｬｫ＠ kaba, ahmak, hantal, görgüsüz, ･ｩｴｭｳｺ､ｲＮ＠ Atina ile
Sparta, demokrasi ile ｯｬｩｧ｡ｲ＠￧｡ｴｭｳｮ､＠ Thebai Sparta'dan ｹｾ｡＠
￧ｫｭｴｲＬ＠ birkaç ünlü komutan da ｹ｡ｲｴｭＬ＠ ama tarih boyunca
｡､＠ tutucu ve gerici diye ｡ｮｬｭｫｴ､ｲＮ＠ Bu ｧ￶ｲｮ＠ izlerini Hesiodos'ta
da bulahiliriz sanki.
4. Bir ｓｮｦ＠ Temsilcisi

ｩｭ､ｹ･＠ dek Hesiodos üstüne ￶ｲ･ｮ､ｩｫｬｺ＠ özetleyecek olur-
sak, ｫｲｳ｡ｬ＠ bir yöreye ｹ･ｲｬｭｩ＠ bu göçmen ￧ｯ｣ｵｮ＠ bir ｢｡ｫ＠ ni·
ｴ･ｬｩ＠ de ､ｩｫ｡ｴｺ＠ çekmektedir: ozan o güne dek dile ｧ･ｬｭｩ＠
-yani Homeros ､･ｳｴ｡ｮｬｲ＠ sözü ｧ･￧ｭｩＭ bir ｢｡ｫ＠ zümrenin,
bir ｢｡ｫ＠ｳｮｦ＠ temsilcisidir. Çoban, çiftçi, küçük toprak ｳ｡ｬｩ｢＠ bir
insana ilk kez onun ｹ｡ｰｴｬｲｮ､＠ｲ｡ｳｴｬｹｯｵｺＮ＠ · Homeros kim olursa
olsun, toplumsal kökeni ne olursa olsun, üstün bir soylu ｳｭｦｮ＠ ya·
｡ｮｴｳＬ＠ üstelik destan gibi yüceitici bir biçimde ｡ｮｬｴｭｫ､ｲＮ＠ｋｩｾ＠
ｩ･ｲ＠ krallar, kraliçeler, kral ｯｵｬ｡ｲ＠ ve ｫｺｬ｡ｮ､ｲＬ＠｢ｵｮｬ｡ｲ＠ nitelikleri
ｴ｡ｮｲ＠ gibi gösterilen, ölümsüz diye biiinen insanüstü ｶ｡ｲｬｫｮｩ､･＠
ｦ｡ｲｫｳｺ､＠ nerdeyse, kiminin ｡ｮｳ＠ ya da ｢｡ｳ＠ｴ｡ｮｲ＠ｯｬ､ｵｮ｡＠ göre
kendileri de ｹ｡ｲ＠ｴ｡ｮｲ＠｡ｹＱｬｲＬ＠ tutum ve ､｡ｶｲｮｬ＠ da ona göredir,
güncel ｡ｬ＠ｶ･ｲｩ＠ içindedirler ｴ｡ｮｲｬＬ＠ herbiri ｡ｹｲ＠ bir ｴ｡ｮｲ＠ ko-
ｲｵｹ｣ｬ＠｡ｬｴｮ､＠ｹ｡ｲ＠ ve ､･ｶｩｲ［＠ olaylar iki düzeyde ｯｬｵｲＬ＠ Troya
ｳ｡ｶ＠ ￶ｲｮ･ｩ＠ Olympos ｴ｡ｮｲｬ＠ da derdi günüdür, en ufak ay·
ｲｮｴｬ｡＠ dek ｴ｡ｮｲｬ＠ yöneltir ve yönetir ｯｬ｡ｹｲＬ＠ öyle ki insan dün-
ｹ｡ｳ＠ nerde biter, ｴ｡ｮｲ＠､ｮｹ｡ｳ＠ nerde ｢｡ｬｲ＠ kestirilemez, ･ｴｫｬｲ＠
･､ｩｬｧｲ＠ birbirine ｫ｡ｲＬ＠ soylular çevresi nerdeyse bir ｴ｡ｮｲｬ＠ ·çev-
resi olur. Destansal kentler, ünlü kaleler, saraylar, konaklar çevresi-
dir bu. Gerçi soylular ｡ｲｳｮ､＠｢｡ｫＬ＠ daha alçak toplum ｫ｡ｴｬｲｮ､＠
gelme ｫｩｬ･ｲ＠ yok ､･ｩｬＬ＠ ￶ｲｮ･ｩＮ＠ ulaklar, ｡ｲｨ｣ｬＬ＠ｴ｡ｮｲ＠ sözcüleri,
､＠ｹｯｲｵｭ｣ｬ｡Ｌ＠､ｵ｡｣ｬｲ［＠ｫ｡､ｮｬｲｳ＠ ya kahya ｫ｡､ｮｬｲＬ＠ hlzmet-
çiler, ya da kral komutanlara ｶ･ｲｩｬｭ＠ tutsaklar var, ne var ki bun-
ｬ｡ｲｮ＠ da özgür bir istemi yoktur, köledirler; efendi ya da ｨ｡ｮｭｬｲ＠
｢｡ｬ､ｲ＠ hepsi, netekim Odysseus ｳ｡ｲｹｮ＠､￶ｮ･Ｌ＠ﾷｳ｡､ｫ＠ davran-
ｮ｡､ｬｲ＠ diye bir düzine hizmetçisini asar öldürür. ｬｹ｡､Ｇ＠ bir tek
kez dile gelmeye, ､ｮ｣･ｳｩ＠ özgür bir ｩｮｳ｡ｭ＠ gibi söylemeye yel-
tenen avamdan Thersites'in Odysseus'un kral ､･ｮｩｹｬ＠ｮ｡ｳｬ＠ dö-
ｶｬ､ｮ＠ gördüktü. Her ｳ｡ｲｹｮ＠ｳｯｹｴ｡ｲ＠ｶ｡ｲ､＠｡ｹｲ｣Ｌ＠ bir de o
roldeki ､ｩｬ･ｮ｣ｳ＠ｶ｡ｲ､＠ｴｨ｡ｫ＠ｳ｡ｲｹｮ＠ (Od. XVIII, 6- 393), ｡､＠
ｲｯｳＺ＠ Andromakhe'nin talipleri onu dilenci ｫｬｮ｡＠ｧｩｲｭ＠ Odysseus
ile ｧｲ･ｴｩｭｹ＠ｫ｡ｬｲ［＠ yürekler ｡｣ｳ＠ bir oyun ｯｹｮ｡ｲ＠ gözümüzün
önünde. Homeros da öyle ｡｣ｭｳｺ＠ bir gerçeklikle ｨ･ｴｩｮｬｲ＠ ki, köpek-
ｭｩ＠ gibi önüne etler ｡ｴｬｮ＠ o ｺ｡ｶｬ＠ｲｯｳＧｵＡ＠ Evet, Homeros destan-
ｬ｡ｲｮ､＠ｹ｡ｬｮｺ＠ bir ｳｮｦ｡＠ yer ｶ･ｲｩｬｭｴＺ＠ soylular ｳｮｦ｡＠ ve ｨｵｬ｡ｲ＠
öylesine yüceltilir ki ｴ｡ｮｲｬ＠ bir tutulurlar nerdeyse. Avamdan in-
ｳ｡ｮｬｲ＠ tek ｫ｡ｹｧｳ＠ｨ･､ｬｲｩ＠ gönülleriyle ｳｵｮｫ＠｢｡ｬ＠ｯｬ､ｵｫ｡ｲ＠
efendilerine yaranmak, ｯｬ｡ｲｮ＠ｳｫｮｴｬ｡ｲ＠ｰ｡ｹｬｭｫＬ＠ｯｬ｡ｲ＠ bir-
likte ｳ･ｶｩｮｫＬ＠｡｣ｮｭｫｴｲＮ＠ Odysseus'un sütninesi ｅｵｲｹｫｬ･ｩ｡Ｇ＠ bir
､ｮＡ＠ (Od. XIX, 385- 507) ｅｭｺｩｲ､Ｌ＠ｹ･ｴｩｲ､＠ efendisini nasil
sever, o ne ､ｫｮｬｴｲ＠ o, hem ｡ｮｳＬ＠ hem kölesidir Odysseus'un,
ömrü ona hizmetle ｧ･￧ｭｩｴｲＬ＠ ama ｅｵｲｹｫｬ･ｩ｡Ｇｮ＠ bir ｫｩｬ＠ yoktur ki
ｹ｡ｮｲ､＠ söz edilehilsin. Bir insan gölgesidir ｹ｡ｬｮｺ｣Ｎ＠ Efendisini
｡ｹｮ､ｫｩ＠ yara izinden ｴ｡ｮｹ｣Ｌ＠ onun ｣ｯｫｵｬ＠ｫｶ｡ｮ｣＠ｫ｡ｲｬ＠
Odysseus'un tutumuna bir ｢｡ｫｮＺ＠ ne gaddar, ne ｩｮｳ｡ｦｺＡ＠ａｺｮ＠ tut-
mazsan, ses ￧ｫ｡ｲｳｮＬ＠ｵｲ｡｣ｫｴ＠ｧ･｢ｲｴｶｩｭ＠ seni der, buz gibi
hrr duygusuzlukla. Eh, Odysseus pek duygulu bir adam ､･ｩｬｲＬ＠￧ｾ＠
ｫ｡ｲ｣ｬ＠ ve ｫｵｲｮ｡ｺｬ＠ｨ｡ｳｫｮ＠ gelir, ama ｨｩｲ｡､＠ o ､･ｩｬＬ＠ buradaki dav-
ｲ｡ｮ＠ sütninesini insandan ｳ｡ｹｭ､ｮ＠ ötürüdür. Köle ya, insan
､･ｩｬｲ＠ o. Hesiodos'un ｹ｡ｰｴｬｲｮ､＠ öyle mi? Homeros ､･ｳｴ｡ｬＮｉｮ＠
ne kadar sevsek, ｯｬ｡ｮ＠ okurken ne kadar ￶ｲ･ｮｳｫＬ＠ faydalansak, zevk
duysak, birkaç dizenin ､ｮ｡Ｌ＠ kendimiz gibi ｩｮｳ｡ｬｲＬ＠ küçük insan-
lara ｲ｡ｳｴｬｭｹｺ＠ bu ｹ｡ｰｴｬｲ､Ｎ＠ｙｩ､ｮＬ＠ yan ｴ｡ｮｲＬ＠ üstün insariin
､ｮ｡Ｌ＠ orta halli ｩｮｳ｡＠ güncel ｹ｡ｭｮ＠ derdi, ｡｣ｳＬ＠ sevinci, ｳｯｲｵｩＮ＠
ile dile getiren ilk ozan Hesiodos'tur, hem de hunlan kendi ｹ｡ｮｴｳ＠
içinde ele alarak, inceleyerek. Burada ister ｯｮｹ｡Ｇ､Ｌ＠ ister ｙｵｮ｡ｩｳﾭ
tan'dan, nerden olursa olsun ｯｺ｡ｮＬ＠ devrimcidir.
F. 2
5. ｄ｡ｶｳ＠
ｔｨ･ｯｧｮｩ｡Ｇ＠ uzun ｳ･ｬｮｩ､ｾ＠ sonra, ｬ･ｲ＠ ve Günler'in on

dizelik ｫｳ｡＠ｧｩｲ＠ de ozan üstüne bilgiler vermektedir bize:
Ey dillere destan Pierie ｍｵｳ｡ＧｬｲＬ＠

Sözünü etmeye gelin Zeus'un,
Övmeye gelin ｢｡ｮｺＡ＠
Odur ünlü ｫｬ｡ｮＬ＠ ünsüz ｢ｲ｡ｫｮ＠ｩｮｳ｡ｬｲＮ＠
Zeus diledi ｮｩ＠｡ｮｳｬｭＬ＠ dilemedi ｮｩ＠｡ｮｳｺＮ＠
Güçsüze güç verir, güçlüyü ezer,
ｅｩｶ･ｲ＠ｭ｡ｲｵ＠｢｡ｬｲＬ＠ yüceltir alçak gönülleri,
ｋ｡ｭｬｵｲ＠ dimdik eder, dimdiki kambur
Yücelerde oturan, göklerden seslenen Zeus.
Dinle beni, gör beni, ｩｴ＠ beni,
Dike'den yana gitsin ｹ｡ｲｧｬｮＬ＠
Ben Perses'e gerçekleri söylerken.
Biçim olarak iki ｹ｡ｰｴｮ＠ｳ･ｩｮ､＠ önemli bir ｡ｹｲｬｫ＠ göze çarpar:
gerçi esinini gene Musa'lardan istemektedir ozan, ama bu kez övgünün
konusu ｍｵｳ｡Ｇｬｲｮ＠ kendileri ､･ｩｬＬ＠｢｡ｴｮｲ＠ Zeus'tur. Yalan söyleme-
sini bildikleri halde, ozana gerçekleri ￶ｲ･ｴ｣ｫＬ＠Ｂｯｬ｡｣ｫｲ＠ ve ｯｬｭｵﾭ
ｬ｡ｲ＠ yüceltmek için" gereken ｳｯｬｵ＠ ·｢｡ｬｹ｣ｫ＠ olan Musa'lar bu-
rada ｹ｡ｬｮｺ＠ bir araç gibi görünürler. Ozan onlara iki dize ｡ｹｲ､ｫｴｮ＠
sonra, ｡ｳｬ＠ esini Zeus'tan ister. Dile getirmek ｩｳｴ･､＠ gene "gerçek-
ler"dir, ama hesbelli ki ｢｡ｫ＠ türden bir gerçektir bu kez ｡￧＠ vur-
maya ｵｲ｡ｴＮ＠ Nedir bu gerçek? ｇｩｲｮ＠ tonundan, ｫｳ｡｣＠ övgünün
ｮｩｴ･ｬ､＠ ve burada ele alman ￧･ｬｩｫ＠､･ｲｬｩｮ＠ｳ｡ｹｬｭｮ､＠
hemen ｡ｮｬｲｺ＠ ne ｯｬ､ｵｮＺ＠ ünlü - ünsüz, ｡ｮｬ＠ - ｡ｮｳｺＬ＠ güçlü- güç-
süz, ｭ｡ｲｵ＠ - alçak gönüllü, kambur - dik, yani bir ｫ｡ｶｲｭｮ＠ｯｬｵｮ＠
ve olumsuz belirtisi arasmda bir ｡ｹｲｭ＠ yapmak, iyiyi kötüden ｡ｹｲﾭ
mak, bir ｹ｡ｲｧ＠ｶ｡ｲｭｫｴ＠ söz konusu. Bu ｩｬ･ｶ＠ Zeus'tan ｩｳｴ･ｭｫｾ＠
tedir ozan, bunu yaparken de bir simge - kavram dikmektedir kar-
ｭｺ｡Ｌ＠ soyut bir ülkü, kendine ｫｬ｡ｶｵｺ＠･､ｩｮ＠ bir ｴ｡ｮｲ￧Ｌ＠｡､＠ Dike.
Dike, ､ｯｲｵｬｫＬ＠ adalet ｡ｮｬｭ＠ gelir. Bu ｴ｡ｮｲ￧＠ nerede ve ne zaman
￧ｫ｡ｲ＠ｫ｡ｲｭｺＬ＠ ozanlar, ､ｮｲｬ･｣＠ ne denli ｲ｡Ｚｨ･ｴ＠ görür, bu ｳｯｾ＠
ｲｵｮｬ｡＠ｹ｡ｮｴｬｭｳ＠ sonraya ｢ｲ｡ｫｬｭ＠ da, ilkin son d:izede BEN ve
PERSES diye ｡､ｬｮｲ＠ iki ｫｩ＠｡ｲｳｮ､ｫｩ＠ｩｬｫｹ＠｡￧ｫｬｭｹ＠￧｡ｬＢＧ＠
ｬｭＮ＠ Ben ､･ｩ＠ Hesiodos'un kendisidir, Theogonia'da ｧ･￧ｩｮ＠ｧ･ｬ｣ｩ＠ ile
ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VE KAYNAKL..ffil 19
ｴ｡ｮ､ｭｺ＠ｫｩＺ＠ｺ｡ｶｬ＠ bi:r çoban. iken ｍｵｳ｡Ｇｬｲｮ＠｢｡＠ ile ｯｺ｡ｮＮｬ＠
yükseltilen ve önünde parlak bir ｹ｡ｲｴ｣ｬｫ＠｡ｬｮ＠｡￧ｬｭ＠ bulunan. ozan..
ｩｬ･ｲ＠ ve Günler'de ozan. bu yoldan. yürüyerek daha da ileri ｧｩ､･｣ｬ＠
ｩｮ｡ｭｫｴ､ｲ＠ besbelli. Bu kez ｡ｫｬｮ＠ Zeus'a ､｡ｹｭＬ＠ Dike'yi kendine
ｫｬ｡ｶｵｺ＠｡ｬｩｮＬ＠ ne diyecektir ｢｡ｫｬｭＮ＠ Perses ise ｫ｡ｲ､･ｩＮ＠ Bu ada
Theogonia'da ｲ｡ｳｴｬｺＮ＠ Bir Perses, Titan. çifti Krios ile Eurybie'nin
ｯｬｵ＠ olarak ￧ｫ｡ｲ＠ｫ｡ｲｭｺ＠ (Theog. 377), "bilgisiyle ün salan." diye
de nitelenir. Uran.os ile Gaia'nm dölleri arasmda ｇｮ･ｳｯｹｬｵ｡ｲ＠ bö-
ｬｮ､･＠ olan. bu ｔｩｴ｡ｮＮｯｬｵ＠ ve onun "bilgisi" üstüne herhan.gi bir
｡￧ｫｬｭ＠ yapmaz Hesiodos, ｹ｡ｬｮｺ＠ Perses'in Asterie ile evlenerek He-
kate'nin ｢｡ｳ＠ｯｬ､ｵｮ＠ ekler (Theog. 409- 10). Hekate ｡､ｬ＠ tan.-
nça ozan.m ｹ｡ｰｴｬｲｮ､＠ üstün bir yer tutar, Theogonia'da ｫｲ＠ bir
dizelik bir övgü ｡ｹｲｬｭｴ＠ ona (Theog. 4ll • 452); önemi ｢｡ｫｭｮ､Ｎ＠
Musa'lara övgüden hemen sonra gelen, Hekate'nin evrensel bir tan.-
ｲ￧｡＠ olarak ｧ￶ｳｴ･ｲｩｬ､＠ bu parça üstünde bilginler çok ､ｵｲｭ＠ ve He-
siodos'un Anadolulu kaynaklan konusunda. ｢｡ｺ＠｡ｹ､ｮｬｴ｣＠ yorum-
larla ｡ｲｴ｣＠ sonuçlar ￧ｫ｡ｲｭｬ､Ｎ＠ Bunlara ､･ｩｮｭ＠ｵ＠ kada-
ｲｮ＠ söyliyelim ki, Hekate kültü Hesiodos soyunun Kynie'den getir-
ｭｩ＠ｯｬ､ｵ＠ bir ｴ｡ｰｭ＠ｳ｡ｹｬ｢ｩｲＬ＠ ozan.m ｫ｡ｲ､･ｩ＠ Perses'e de bu yüzden
｡､＠ｴ｡ｫｬｭ＠ olabilir. Perses'in bu ｡､＠ hak edip ･ｴｾ､ｩ＠ de ayn bir
ｨｾ＠ . .
ｬ･ｲ＠ ve Günler'de11 ｡ｮＮｬ､＠ göre, babalan ölünce. Hesiodos
ile ｫ｡ｲ､･ｩ＠ Perses'e miras olarak bir toprak ｫ｡ｬｲＮ＠ Bu toprak ｮ｡ｳｬ＠ bir
ｴｯｰｲ｡ｫＬ＠ nerden gelmedir Hesiodos soyuna? GöÇmenili ya Hesiodos'un
｢｡ｳ＠Ｍｫｯｬ｡ｹ＠ olsun diye Dion diyelim ona:_ Yunanistan. ｫｴ｡ｳｮ､＠
Anadolu'ya, Anadolu'dan Yunanistan'a ne çok göÇ ｯｬｭｵｴｲ＠ dÜn-
ｹ｡ｭｺ＠ var ｯｬ｡Ｌ＠ nice mutsuz insanlar oradan. oraya ｳｲｬｭＬ＠ göçmen-
ｬｩｮ＠｡｣ｳｮ＠￧･ｫｮｩｬｲ＠ ve ￧･ｫｴ､ｩｲｬＮ＠ Bu yönden Hesiodos'a bu bii-
yük, bu .sonu gelmeyen ､ｲ｡ｭｮ＠ ilk yazan olarak bir selam, bir mer-
haba ￧｡ｫｭｬＮ＠ Bu ､ｲ｡ｭ＠ｳｴｩｨｬ｡＠ｓ｡ｶｮ､Ｎ＠ sonra biz de ｹ｡ｭ､ｫ＠
ｭ＿＠ "Mühadil", Ｂｧ｡ｹｲｭｩｬ､＠ sözcüklerinin ｧ･ｶｬｮ､ｩ＠ bir ailede
ｧ･￧ｭｩｴ＠ benim ilk ￧ｯ｣ｵｫｬｭＬ＠ Selanik'te koca bir apartman.a kar-
ｬｫ＠ dedemin Büyükada'da bir ev bile alamadan. kahimdan ﾷ￶ｬ､ｮ＠
｡ｮｭｳｲＮ＠ Dion denilen adam da o ｵｲｳｺ＠ Askra ､ｯｬ｡ｹｲｮ＠ . bir
toprak ･､ｩｮｭｴ＠ belki, önemli bir toprak ､･ｩｬ＠ herhalde bu ki,
ｯｵｬ｡ｲ＠ｾｲ｡ｳｮ､＠ｰ｡ｹｬｭ｣Ｌ＠ hiçbirini ､ｯｹｵｲｮｩ｡ｭ＠ ve kavgaya yol
｡￧ｴｲ［＠ｬ･ｲ＠ ve Günler ｹ｡ｰｴｮ＠､ｯｲｵ｡ｳｭ＠ｩｴ･＠ bu kavga etken
ｯｬｭ｡ｫｴ､ｲＮ＠ Hesiodos'un kendi ｡ｺｮ､Ｎﾷ＠ dinleyelim Ｈｩ［＠ 27- 41):
Ey Perses, bu ￶ｴｬ･ｲ＠ girsin kafana,

Kötü kavgaya ｫ｡ｰｬ＠ｩｮ､･＠ olma,
Pazar yerindeki ､￶ｬ･ｲ＠ｫ｡ｰｴｲｭ＠ kendini.
ｔｯｰｲ｡＠･ｫｴｩｮ＠ vaktinde ｨｩ￧ｭ･Ｌ＠
Ｎａｲｩｨ｡ｮ＠ Demeter'in ｨｵ､｡ｹｬ＠､ｯｬｵｲｭ｡ｮ＠｡､ｮ＠
Nesine gerek onunla bununla ｩｴｭ･ｫＬ＠ｴ｡ｲｭｫ＿＠
Önce ｫ｡ｲｮ＠ doyur, sonra göz dikersin elin ｭ｡ｬｮＬ＠
Sonra ｣･ｮｫｬｩｲｳ＠ onunla bununla.
Bir daha zor geçer bu ｦＮｲｳ｡ｴ＠ eline.
Ama gel ﾷｵ＠､｡ｶｮｺ＠ halledelim seninle
Zeus'tan gelme ､ｯｲｵ＠ｹ｡ｲｧｬＮ＠
ｍｩｲ｡ｳ＠ｰ｡ｹｬｴｫ＠ bitti, sen ｡ｬ｣ｮ＠｡ｬ､ｮ＠
ｙ｡ｲｧ￧ｬ＠ bol ｲｶ･ｴ＠ yedirerek,
O ｹ｡ｲｧ￧ｬ＠ ki hak ｹ･ｭ＠ can atarlar.
Bilmez o ｫ｡ｦｳｺｬｲ＠ ki,
ｙ｡ｲｭ＠ daha büyük olabilir hütünden,
Bir tutarn ehegümecinde, bir ot ｹ｡ｰｲ｣ｮ､＠
Bilmezler ne hazineler ｳ｡ｫｬﾷ＠ｯｬ､ｵｮＮ＠
Ozan söylemiyor, ama belli: kendisi Dion'un büyük ［＾ｬｵ＠ｯｬ､ｵｮ｡＠

ｭｩｲ｡ｳｮ＠ daha önemli bir ｰ｡ｹｮ＠ hak ediyordu, oysa Perses ｹ｡ｲｧ￧ｬＬ＠
o ｺ｡ｭｮｩ＠ｫ｡､ｬｲｮ＠ｲｶ･ｴ＠ yedirerek, ･ｩｴ＠ pay ｡ｬｭＬ＠ gene de rahat
ｶ･ｲｭｩＬ＠ kavga ￧ｫ｡ｲｭ［＠ yeni bir davaya ｧｩｲｭ･ｮ＠ｹｯｬ｡ｲｮ＠ ara-
ｭ｡ｫｴ､ｲ［＠ｴ･＠ onu bu ｫ｡ｲｮ､ｩ＠ vaz geçirmek için ｹ｡ｺｭｫｴ､ｲ＠ He-
siodos ｬ･ｲ＠ ve Günler'i. Perses bu tutumuyla ｡ｳｬｮ､＠｡ｫｬｳｺ､ｲＬ＠ hu-
､｡ｬｲ＠ ozanm gözünde ＨｩＮ＠ 286: "Koca Perses ｨｵ､｡ｬｳＬ＠ hen senin
ｩｹｬｮ＠ için ｫｯｮｵｹｲｭＢＩＬ＠ çünkü ｫ｡､ｬ｟ｲ＠ｲｶ･ｴ＠ yedirmekten ｨ｡ｹｲ＠
ｧ･ｬｮｺ＠ fakir fukaraya ＨｩＮ＠ 213 - 224):
Ama sen Perses, ､ｯｲｵｬｫｴ｡ｮ＠ yana ol,
ａｲｬ｡＠ｫ｡ｰｴｲｭ＠ kendini._
Biz ｺ｡ｶｬｲ＠ iyi gelmez ｡ｲｬｫＬ＠
Büyükleri hile ｹｰｲ｡ｴ＠｡ｺｧｮｬｫＬ＠
· ｂ｡ｬｲｮ＠ bela geldi mi, ezilirler ｡ｬｴｮ､Ｎ＠
Hak yoluyla daha çok kazanç ･､ｩｬｨ｣ｮ＠ savunur ozan, ama
gene de deneylerinin ｮ､｡＠ fazla ｧｶ･ｮｭｩ＠ de ne denli ｺ｡ｲｬ＠
ｯｬ､ｵｮＬ＠ her ｩｴ･＠ bir ｴ｡ｮｫ＠ bulmak ｧ･ｲｫｴｩｮ＠ vurgular ＨｩＮ＠ 371 -72):
ｋ｡ｲ､･ｩｮｬ＠ bir ｡ｮｬｭ＠ yaparken hile-
｡ｫｹ＠ vurup bir ｴ｡ｮｫ＠￧｡ｲ＠ ·yanma.
Miras ｩｬ･ｲｮ＠ｧ￧ｬｮ＠ göz ￶ｩＮ､･＠ tutarak, ￶ｹｬ･＠ bir ｧ￶ｲ＠ atar
ortaya ＨｩＮ＠ 376- 78):
Bir tek ｯｬｵｮ＠ olsun baba ＺｭＮｩｲ｡ｳｮＧ＠ konan
Ancak böyle ￧ｯ｡ｬｲ＠ evin ｺ･ｮｧｩｬＮ＠
Sen ｹ｡ｬｮｰ＠ ￶ｬｩＮ｣･＠ｯｬｵｮ＠ tutar yerini.
Çünkü deneyleri ｧ￶ｳｴ･ｲｭｩ＠ ki hem ｫ｡ｲ､･＠ hile güven olmaz, hem
de hu ､ｩＮｹ｡＠ kaba kuvvet ｡ｲ＠ｨ｡ｳｭｫｴ､ｲＮ＠ Burada. ｹ｡ｲｧ￧＠ - kral-
lara seslenerek Hesiodos'un ｡ｮｬｴ＠ mesel hu ｴｩｬｲＮ＠ｂ｡ｴ＠ｹ｡ｺｮ､＠
ilk ￶ｲｮ･ｩ＠ olmak ｨ｡ｫｭｮ､＠ da, hayvan ｭ｡ｳｬｲｮ＠､ｯｵｰ＠ｧ･ｬｩﾭ
ｴｩ＠ Aisopos gibi büyük. bir ｹ｡ｲｴ｣＠ｹ･ｴｩｲ､＠ -Aisopos B ｡ｮ､ｲﾭ
ｭ｡ｬ､ｲＭ ve ｨｵｧｩＮ＠ de hu türü ｣｡ｮｬ＠｣｡ｮｬ＠ｳｲ､ｩ＠ için Anadolu'yu
anunsatmak ｨ｡ｫｭｮ､＠ önem ｴ｡ｲ［＠｡ｹ＠｡ｬｹｯｲｵｺ＠ＨｩＮ＠ 202- 212):
ｩｭ､＠ hallara bir sözüm var,' ·
Ne kadar söz bilir ｫｩｬ･ｲ＠ olsa da krallar:
ａｴｭ｡｣ｮ＠ biri alaca hoyunlu hülhüle ､･ｭｩＬ＠
Ama ne zaman ､･ｭｩＬ＠ göklerde bulutlar ｡ｲｳｮ､＠
Bülhülü ｳｫ｡ｲ･ｮ＠ yaman pençelerinde,
ｚ｡ｶｬ｣ｫ＠ inierken keskin ｴｲｮ｡ｫｬ＠ · gövdesinde, .
￶ｹｬ･＠､･ｭｩ＠ atmaca bizimkine ｢ｴｩＮ＠ｨｩｭｹｬ･Ｚ＠
"Ne ｨ｡ｲｹｯｳｵｮ＠ he, pis ｵｦ｡ｫｬＮ＿＠
Senden daha güçlü birinin elindesin.
Ne kadar güzel türkü söylersen söyle,
Seni hen ｧ￶ｴｲ･｣ｩｭ＠ｩｳｴ･､ｭﾷ＠ yere,
Orada ya ｹｩ･｣ｭ＠ seni ｫｴｲ＠ｫ＠ｴｲＬ＠
Ya da, dilersem, ｫｯｹｵｶ･ｲ｣ｩｭ＠ seni.
, Kendinden ｧ￧ｬｳｩＮ･＠ ayak direyen ｺｲ､･ｬｩＺ＠
ａ｣＠ çeker, kepaze olur ｨｯｵｮ｡ＮＢ＠
Böyle ､･ｭｩ＠ rüzgar ｫ｡ｮｴｬ＠ atmaca,
Yüce göklerde uçan ｫｵＮ＠
Bu masal La Fontaine'in "Kurt'la Kuzu"sunu ｡ｮ､ｲＺ＠ hiçbir suçu
olmayan körpe kuzuyu kurt yedi1.-ten sonra,. ''kim daha güçlüyse o
ｨ｡ｫｬ､ｲＢ＠ deniyor ｆｲ｡ｮｳｺ＠ meselinde ｴｰｫ＠ yukarda "kendinden daha
ｧ￧ｬｳｩＮ･＠ ayak direyen ｺｲ､･ｬｩＢ＠ diyen atmaca gibi kaba güce· hakla,
ｭ｡ｮｴｫｬＬ＠ • ｡ｫｬ＠ｫ｡ｲ＠ｧ･ｬｩｮｭｹ｣＠ｳ｡ｶ＠ ileri sürülerek. Ne var ki,
hu ｧ￶ｲ＠ Hesiodos ｰ｡ｹｬｯｲ＠､･ｩｬｲＬ＠ｹ｡ｲｧ￧Ｍ krallara kendi ￧｡ｲｰｫ＠
ｧ￶ｲｬ･ｩｮ＠ bir meselle dile getirdikten sonra, ｫ｡ｲ､･ｩ＠ Perses'e ￶ｹｬ･＠
seslenir ＨｩＮ＠ 213 - 18):
22 ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VE.KAYNAKLARI

ａｮｬ｡＠ｫ｡ｰｴｲｭ＠ kendini.
Biz ｺ｡ｶｬｲ＠ iyi gelmez ｡ｮｬｫＬ＠
Biiyükleri bile ｹｰｲ｡ｴ＠ｺｯｲ｢｡ｬｫＬ＠
ｂ｡ｬｲｮ＠ bela geldi mi, ezilirler ｡ｬｴｮ､＠ ..
ｄｯｲｵ＠ . ｩｬ･ｲ､ｮ＠ yana gidendir güzel yol,
Hak alt eder ｺｯｲ｢｡ｬ＠ önünde sonunda,
. Çeke çeke ｡ｫｬ＠｢｡ｮ＠ gelir ｢ｵ､｡ｬｮＮ＠
ａｲｬｫＬ＠ｺｯｲ｢｡ｬｫ＠ diye ￧･ｶｩｲ､ｭｺ＠ "hybris" Yunan ､ｮ＠
önemli bir ｫ｡ｶｲｭ､Ｌ＠ hiçbir dilde tani ｫ｡ｲｬ＠｢ｵｬｮｭ｡､Ｌ＠
onu biz de Türkçenin ｯｬ｡ｮｫｲ＠ｯｲ｡ｮ､＠ｹ｡ｫｮ＠ ya da ￶ｺ､･＠ kavram-
larla ｶ･ｲｮ＠￧｡ｬｴｫＮ＠ａｳｬ＠｡ｮｬｭ＠｢｡ｫ＠ kaynaklara ｢｡＠ vurarak
｡ｹ､ｮｬｴｭ＠ｧｩｲｮ･､＠ önce, Hesiodos'un ､ｮ｣･ｳｩ＠ bir göre-
celik var ｭ＠ yok mu diye ｡ｲｴｬｭＺＮ＠ yani hybris krallara, güçliilere
-yukarda atmaca ￶ｲｮ･ｩ＠ - yarar da ｺ｡ｶｬｲＬ＠ güçsüzlere fayda getir-
mez mi? Böyle görece bir ｳ｡ｶＮ＠ｰ｡ｹｬｯｲ＠､･ｩｬｲ＠ ozan; gerçi Perses
｢ｵ､｡ｬｲＬ＠ haddini bilmeyerek ｡ｲｬ＠ｫ｡ｰｴｲｭ＠ kendini, çeke
çeke ｡ｫｬ＠｢｡ｮ＠ gelecektir ve görecektir ki ｺｯｲ｢｡ｬ＠ sonunda hak ye-
ner. Hesiodos ｫ｡ｲ､･ｩｮ＠ söylüyor gibidir, ama ｡ｳｬｮ､＠ｹ｡ｲｧ￧Ｍ kral-
. lara vermektedir ｴ｡ｬｫｭＺ＠ güçlü ya da güçsüz herkesin Hak'a boyun
･ｭｳｩ＠ gerek.
Yukardaki dizelerde ｡ｬｴｲ＠ çizili kavramlar önemlidir dedik.
Biri "hybris", öteki "dike", bir de bela diye ￧･ｶｩｲ､ｭｺ＠ "ate" söz-
ciikieridir bunlar. ｏｮｬ｡ｲ＠ biiyük harfie de yazabilirdik, çünkü. herbiri
simgesel birer ｶ｡ｲｬ＠ olan özel adlar ｳ｡ｹｬ｢ｩｲＮ＠ Theogonia'da köken
ve ｳｯｹｬ｡ｲ＠ belirtilir bu ｶ｡ｲｬｫｮＺ＠ Dike, ｴ｡ｮｲ＠ Zeus ile ｴ｡ｮｲｳｬ＠ ada-
leti simgeleyen Themis'in Hora'lar ｡､ｬ＠ iiç ｫｺｮ､｡＠ biridir (Theog.
902); Ate {yahut Aate) Khaos ｢ｯｬｵｮ､｡＠￧ｫｭ＠ Nyx (Gece) tan-
ｲ￧｡ｮ＠ｫｺ＠ olan Eris'ten (Kavga) ､ｯｮ｡ｲ＠ (Theog. 230). Hybris'in
soyuna sopuna Hesiodos ､･ｩｬｳ＠ de, ｢｡ｫ＠ yazarlar ､･ｩｮｲＮ＠ Bu kav-
ｲ｡ｭｬ＠ Mitoloji ｓ￶ｺｬ＠＠｡､ｬ＠ｫｩｴ｡｢ｭｺ､＠ izlemelerini dileriz oku-
ｹｵ｣ｬ｡ｲｭｺｮ＠ (Ate: s. 80; Dike: s. 113 - 114; Hybris: s. 186). En ilginç
kavram ｫｵｳｺ＠ Hybris'tir, ｩｮｳ｡＠ kendine ｡ｲ＠ güvenini, kendinden
üstün ｶ｡ｲｬｫＬ＠ yani ､ｯ｡Ｌ＠ kader ve ｴ｡ｮｲｬ＠ boy ￶ｬ￧ｭ･ｹ＠ varan
￧ｬｧｮｭ＠ simgeler. Tragedya'da ｦ｡｣ｩｹ＠ｯｬｵｴｲ｡ｮ＠ bir etken olarak
1 Azra Erhat, Mitoloji ｓ￶ｺｬＬ＠ Remzi Kitahevi, ｳｴ｡ｮ｢ｵｬ＠ 1972.

￧ｫ｡ｲ＠ Hyhris ｫ｡ｲｭｺＮ＠ Aiskhylos'un "Persler" oyununda Serhas

koca ordusunu ｂｯ｡ｺｬｲ､ｮ＠ geçirmekle ､ｯ｡ｬ＠ yasalara ｫ｡ｲ＠ gelmek
suçunu Ｑｬ･ｭｩｴｲＬ＠ bu yüzden ordusu ｫｲｬｭＬ＠ tüm ｶ｡ｲｬ＠ yitip git-
ｭｩｴｲＮ＠ Nedeni "hyhris"tir, kendini hilmeme, ｯｬ｡ｮｫｲ＠ｳｮｲｬ｡ｩ＠
ｧ･ｲｩｮ｣＠ｴ｡ｮｭＬ＠￧｡､＠､ｮ｣･ｭｩｺ＠ "hilinçsizlik" diye ｴ｡ｮｭﾭ
ｬ｡ｹ｣ｭｺ＠ bir ｹ｡ｮｬｧＮ＠ Hyhris ile Ate arasmda ｫ｡￧ｮｬｭｺ＠ bir ilinti
ｶ｡ｲ､Ｚ＠ bilinçsizlik ｹ｡ｮｬｧ＠､ｯｵｲＬ＠ｹ｡ｮｬｧ＠ ise ｩｮｳ｡＠､ｯｲｵ｡ｮ＠ｹｫｭ＠
ve heliliara sürükler. Aiskhylos ne ￧｡ｲｰ｣＠ sözlerle dile getirir bu ｩｬﾭ
kiyi! Persler tragdeyasmm 881 inci dizesini ￶ｹｬ･＠￧･ｶｩｲｭ＠ Güngör Dil-
men:
ｚｯｲ｢｡ｬｫ＠ çünkü ｡￧ｬｰ＠ serpilince
Bir felaket ürünü hiçilir göz ｹ｡ｮ､Ｎ＠
Kelime kelime ele ｡ｬｲｳｫ＠ bu tümceyi, ￶ｹｬ･＠ bir anlam ￧ｫ｡ｲ＠ yunan-
casmdan: Hybris ｧ･ｬｩｴｫ￧＠ Ate'nin ｢｡ｮ＠ｯｬｵｴｲＬ＠ ondan hiçilen
hasat da göz ｹ｡ｬｮ､ｲＮ＠ Yani ölçüsüzlükten suç ､ｯ｡ｲＬ＠ suçun ürünü
ise ｰｩｭ｡ｮｬｫｴｲＮ＠
6. ￇ｡ｬｭ＠ : Prometheus- ｐ｡､ｯｲ＠ Efsanesi

Ölçüyü ｩｮｳ｡ｬ＠ en büyük erdemi ｳ｡ｹｮｫｬ＠ Hesiodos ｬｫ￧｡ｮ＠ ·
öbür Yunan ｯｺ｡ｮｬｲＬ＠､ｮｩｬ･ｲ＠ ile ｨｩｲｬ･ｭｫｴ､Ｎ＠ Homeros da ｡ｹｮ＠
･ｹｩ＠ söyler, çok ｳｯｮｲ｡ｬ＠ Sokrates de. ｮｳ｡ｬ＠ özgü ölçü ve ｳｮｲｬ｡＠
çizmekte, her durum ve ｧ･ｲ￧＠ göre ｢ｵｮｬ｡ｲ＠ saptayarak, bilgiyi hi-
linç düzeyine ￧ｫ｡ｲｭｴ＠ Yunan ､ｮ＠ ilk ve ￶ｮ･ｬｩ＠ bir evre
｡ｴ＠ yadsmamaz. Bu ｧ￶ｲ･＠ Hesiodos'un ｫ｡ｴｳＬ＠ bu konuda oza-
ｮｭｺ＠ eserinde dile gelen ､ｮ｣･ｩ＠ rengi nedir diye ｡ｲｴ｣ｫ＠
olursak, Hesiodos'a Yunan ｹ｡ｺｮｭ､＠ kendine özgü, ｡ｰｹｲ＠ bir yer
vermek gerekir. ｮｳ｡＠ ölçüsünü ｡ｭｬ＠ｧ￶ｲｩ､･Ｌ＠ ama bu öl-
çünün ne ｯｬ､ｵｮ＠ saptamaya gelince, pek az ､ｮｲ･＠ rastlanan
yeni bir olguyu da hesaha katar: ￇ｡ｬｭＮ＠
Bundan sonraki bölümde bir ｳｮｦ＠ felsefesi olarak ｴ｡ｮｭｬｹｰ＠
ｨ･ｴｩｮｬｭ＠￧｡ｬ｣ｭｺ＠ bu kavram, ｳ｡ｮｲｭ＠ ki, Hesiodos'a özgü-
dür. ｂ｡ｫ＠ bir ￶ｲｮ･ｩ＠｢ｵｬ｡ｭｹｯｲ＠ｬｫ￧｡＠ｹ｡ｺｮｭ､＠ Roma klasik
￧｡ｮ＠ dek; bu tek örnek de Hesiodos'un ｴ｡ｲｭ＠ üzerine ｹ｡ｺ､＠ eserini
kendine ]qlavuz edinen Vergilius'tur. Bu ｢｡ｫｭ､ｮ＠ｯｺ｡ｮｭ＠ gerçek-
ten yol göstericidir, rehberdir, yukarda ､･ｩｮｭｺ＠ｴ｡ｮｲ＠ esinli bir
"vates", bir ￧･ｩｴ＠ peygamberdir. Eseri de tam ｡ｮｬｭｹ＠ ￶ｲ･ｴｩ｣､Ｌ＠
￶ｲ･ｴｩｮ＠￧｡､＠ pratik ｮｩｴ･ｬ＠｡ｮｬｭ､＠

ｴ｡ｲＬ＠ kuramsal olmakla
kalmaz, ￶ｲ･ｴｩｮ＠Ｎｵｹｧｬ｡ｮｭｳ＠ da gösterir.
ｏｺ｡ｮ＠￧｡ｬｭ＠ üstüne ￶ｴｬ･ｲｩｮ＠ dinlerken, gene La Fontaine'in
bir ｭ｡ｳｬ＠ gelir ｡ｫｬｭｺＺ＠ Çiftçi ile ｏｵｬ｡ｲＮ＠ Herkes bilir bunu: çift-
çinin biri ölüm ､￶･ｩｮ＠￧｡ｲｭ＠ｯｵｬ｡ｲｮＬ＠ tarlalarmda bir define
ｳ｡ｫｬ＠ｯｬ､ｵｮ＠ｳ￶ｹｬ･ｭｩＬ＠ çocuklar da ｫ｡ｺｭｬｲＬ＠ｫ｡ｺｭｬｲＬ＠｢ｩｲ･ｹ＠
｢ｵｬ｡ｭｲ＠ ama toprak parlak ürün ｶ･ｲｭｩ＠ o ｹｬＮ＠
ａｫｬ＠｡､ｲｮｭ＠ haha:
Anlatmak ｩｳｴ･ｭ＠ ki gider ayak
Define ｢ｵｬｭ｡ｮ＠ yolu ￧｡ｬｭｫ＠ 1•
Hesiodos'un tutumu da, ｳ￶ｹｬ･､ｩ＠ de ｡ｹｮＮ＠ｬ･ｲ＠ ve Günler'de

ＨｩＮ＠ 298- 316) gene ｫ｡ｲ､･ｩ＠ Perses'e seslenerek ｵ＠ ￶ｴｬ･ｲｩ＠ dile getirir:
ￇ｡ｬ＠ ki ｡￧ｬｫ＠ｨｵｬｮ､＠ yerden ｫ｡￧ｳｮ＠
ｔ｡ｮｲｬ＠ da insanlar da ｫｺ｡ｲ＠ o kimseye ki

Hiçbir ｩ･＠ yaramadan ｹ｡ｲＬ＠
Bal yapmaz yaban ｡ｲｬｮ＠ henzer,
ｴ･ｮ＠ｫ｡￧ｰ＠｢｡ｫ＠｡ｲｬｭ＠ｨ｡ｬｮ＠ yer.
ￇ｡ｬｮｲ＠ sürüleri de olur ｡ｬｴｮｲ＠ da,

ￇ｡ｬｮｫ＠ sevdirirler kendilerini ｴ｡ｮｲｬＮ＠
ￇ｡ｬｭｫ＠ . ､･ｩｬＬ＠￧｡ｬｭｫｴｲ＠｡ｹｰ＠ olan.
ￇｩｬｲｳ｡ｮＬ＠ çok geçmez ￧｡ｬｭｹｮ＠ imrenir ｫ｡ｺｮ｣Ｌ＠
｡ｮ＠･ｲｦ＠ hep kazanem ｡ｲ､ｮ＠ gelir. .
ｔ｡ｴｮ＠･ｫｭｩｮ＠￧ｫ｡ｲｭｹ＠ hak, dinle beni.

ｧ･ｬｩ＠ｇ￶ｲｬ･ｩｮ＠
güzel bilgi ya da deneylerine ､｡ｹｮｲﾷｫ＠ söy-
ｬ･ＺｮｺＬ＠
bir ､ｯ｡＠ｹ｡ｳｮ＠ sonucu olarak ｴ｡ｮｭｬｲＮ＠ｬ･ｲ＠ ve Günler'de
Musa'lara ｓ･ｳｩｮＧ､＠ Eris'e bir övgü düzer. Kavga- ｴ｡ｮｲ￧＠ Eris'i
kim bilmez, Theogonia'da Nyx'ün dölleri ｳ｡ｹｬｲｫ･ｮ＠ ￶ｹｬ･＠ denir (Theog.
225):
... ､ｯｵｲ＠｡ｺｧｮ＠ yürekli ｋ｡ｶｧＧｹＮ＠
Bu ｩｲ･ｴ＠ kavga ｴ｡ｮｲ￧ｳ＠ Eris de .
Birçok ｴ｡ｮｲｬ＠､ｯｵｲ＠ sonradan ...
1
La Fontaine, Bütün Masallar, Türkçesi: Sabahattin ｅｹｵｨ￴ｬＬ＠ 2 nci ｂ｡ｳｭＬ＠
ｃ･ｭｙ｡ｹｮｬｲＬ＠ｳｴ｡ｮ｢ｵｬ＠ 1975. .
ｈｅｓｏｄＮｒ＠ VE KAYNAKLARI 25
ve sayar bir sürü olumsuz simgesel ｶ｡ｲｬＬ＠ hepsi ｹｫｭ＠ ve ölümle ｩｬﾭ
kili, ￧ｯｵ＠ ise söz ｫ｡ｶｧｳＬ＠￧･ｫｩｭＬ＠､ｩｭ･ｹ＠､･ｧｩ＠ kavramlar; bu
ｳ｡ｹｭ＠ dökümün sonunda da Dysnomie (ki kötü yasa, ｹ｡ｳｺｬｫＬ＠ yani
｡ｮｲｩ＠｡ｮｬｭ＠ gelir) ve ａｴ･Ｇｮｩ＠｡､ｩｲｮ＠ geçer. Eris'in ｔｨ･ｯｧｩ｡Ｇ､＠
olumlu hiçbir ｹ｡ｮ＠ yoktur, nerede ｶ｡ｲ､＠ ki! Eris'in ｢･ｬｩｭｺ､＠ yer
･ｴｭｩ＠ tek efsanesi ａｬｴｮ＠ Elma ve Üç Güzeller'le ilgili ､･ｩｬ＠ｭｩ､＿＠ Hani
Thetis ile Peleus'un Oly:nlpos'ta ｹ｡ｰｬｮ＠､ｬ･ｲｩｮ＠ｨｲｧ＠￧ｫ｡ｲﾭ
ｭ｡ｳｮ＠ diye ￧｡ｲｬｭｹｮ＠ Eris masaya bir elma atar da üstünde "en
ｧｺ･ｬｩＢ＠ｹ｡ｺｬｭ＠ｯｬ､ｵｮ｡＠ｩ＠ açar ｴ｡ｮｲｬ＠｢｡ｳ＠ Zeus'un ｢｡ｮＮ＠
Çoban Paris'in ｹ｡ｲｧ｣＠ olarak seçilmesi, onun gaflete ､･ｲｫ＠ ödülü
Aphrodite'ye vermesi, sonra da Helene'yi ｫ｡￧ｲｮｳ＠ ve koca bir Troya
ｳ｡ｶ＠ bu Eris yüzünden ￧ｫｭ｡＠ｭｹ､＿＠ Kinise Eris'in olumlu bir
yönünü ｧ￶ｲ･ｮｭｩｴ＠ Hesiodos'tan ｧ｡ｹｲＮ＠ｏｺ｡ｮｳﾷ＠ Musa'lara Ses-
ｬ･ｩｮ､＠ hemen sonra, ￶ｹｬ･＠ｴ｡ｮｭｬｲ＠ Eris'i ＨｩＮ＠ ll - 26):
ｫｩ＠ türlü Kavga ｡ｲ､＠ｶ dünyada,
Biri övülmeye ､･ｲＬ＠ öteki yerilmeye.
Özden ｡ｰｹｲ､＠ bu iki Kavga,
ｳ｡ｮ＠ｫ｡ｬ＠ｳ｡ｶ＠ götürür birisi,
Öteki ｋ｡ｶｧＧｹ＠ daha önce ､ｯｵｲ＠ｋ｡ｲｬｫ＠

Göklerdeki tahtmda oturan ｋｲｯｮｳｬｵ＠
ｔｯｰｲ｡ｮ＠ özüne ｫ｡ｴ＠ onu.
ｮｳ｡ｬｲ＠ｹ｡ｲｬ､＠ o Kavga,
O Kavga ki eli tutmaz ｩｮｳ｡ｬｲ＠ hile ｩ･＠ sürükler.
Eris ｩｳ｡ｮｬｲ＠￧｡ｬｭｹ＠ｩｴ･ｬ､＠ gibi, aralarmda ｹ｡ｲｭＬ＠ birbirine
ｩｮｲ･ｫ＠ daha çok kazanmaya da özendirir:
ｂ｡ｫｳ＠ çift sürerken, ekin ekerken,
Evini ｨ｡ｲｫｮ＠､ｺ･ｬｹｩｰ＠ zengin olurken
Sen yerinde ｨｯ＠ oturabilir misin?
Mal mülk edinen ｫｯｭｵｮ｡＠ｩｮｲ･ｳ＠ .
. ｴ･＠ bu ｋ｡ｶｧＧ､ｲ＠ｩｮｳ｡ｬｲ＠ için ｨ｡ｹｲｬ＠ Kavga!
ￇ｡ｮｫ￧＠￧｡ｮｫｹ＠ｩｮｲ･Ｌ＠ dülger dülgere,
,Dilenci dilenciyi ｫｳ｡ｮｲＬ＠ ozan ｯｺ｡Ｎ＠
Perses'e bu Kavga'dan yana ｯｬｭ｡ｳｮ＠ｳ｡ｬｫ＠ verirken, kötü kavgadan
ｳ｡ｫｭｰＬ＠ pazar yerlerinde ｯｮｵｬ｡＠｢ｵｮｬ｡＠ｴ｡ｲ｣ｮＬ＠｡ｭ｢ｲｮ＠
ｨｵ､｡ｹｬ＠ doldurmaya ｨ｡ｫｭｳ＠ ve önce ｫ｡ｲ＠､ｯｹｵｲｭ｡＠ önem ｶ･ｲｾ＠
mesini ￶ｴｬ･ｲＮ＠ "Hak ｹ･ｭ＠ can atan" ｹ｡ｲｧ￧ｬ＠ｲｶ･ｴ＠､｡ｴｮｫｬ＠

bir sonuca ｶ｡ｲｬｭＮｹ｣ｮ＠ vurgulayarak, ｹ｡ｲｧ￧ｬ＠ ￶ｹｬ･＠ çatar ＨｩＮ＠
40 • 41):
Bilmez o ｫ｡ｦｳｺｬｲ＠ ki
ｙ｡ｲｭ＠ daha büyük olabilir bütünden,
Bir tutam ebegümecinde, bir ot ｹ｡ｰｲ｣ｮ､＠
.Bilmezler ne hazineler ｳ｡ｫｬ＠ｯｬ､ｵｮＮ＠
ｔｯｰｲ｡ｮ＠ hazineler ｳ｡ｫｬ､＠ｧ￶ｲｮ､･＠ La Fontaine ile ｢ｩｲｬ･ｮ＠

Hesiodos ･ｫｭｩｮ＠ topraktan ￧ｫ｡ｲｮ＠ köylünün ､ｮｹ｡＠ her yerinde
｢･ｮｩｭｳ､＠ yasa ve kurallan dile getfrmektedir. ｂｵｩｬ｡ｮ＠ eseri boyunca
ｳ｡ｹｰ＠ dökerken, hem ｫｲｳ｡ｬ＠ｹ｡ｭｮ＠｣｡ｮｬ＠ bir görüntüsünü çizmekte,
hem de daha ileri giderek bunun ［･､ｬｲｩｮ＠ de ｡ｲｴｭｫ､Ｎ＠ Pro-
metheus ile Pandora efsaneleri -ki iki eserinde de yer verir bu efsa-
nelere- ｹ｡ｬｮｺ＠ masal ｡ｬｴｭｫＬ＠ geleneksel· ｩｮ｡ｬｲ＠ eserini süslemek
｡ｭ｣＠ ve destansal bir ｴｵｬ｡＠｡ｬｴｭＮ＠､･ｩｬｲＮ＠ Burada Homeros'-
tan ｡ｰｹｲ＠ bir yol ｴｵｭ｡ｫ､ｲ＠ Hesiodos. "Etiolojik" bir nitelik ｴ｡ｲ＠
bu efsane ｡ｬｴｲＺ＠ "aitia" sebep, illet ｡ｬｭｮ＠ｧ･ｬ､ｩｮ＠ göre, an-
ｬ｡ｴ＠ efsaneler -hepsi ､･ｩｬｳ＠ de, ｡ｳｬ＠ｶｮｧｵｬ｡､＠ en önemlileri- bir
olguyu, bir ｧ･ｲ￧ｩ＠｡￧ｫｬｭ＠ amacim ｹ｡ｮｳｴｲＮ＠ Gelenekte yer ･ｴｭｩ＠
ｩｮ｡ｬＬ＠ dilden dile ､ｯｬ｡ｮ＠ söylenceleri kendi ｡￧ｫｬｭ＠ gereksinim-
lerine göre ､･ｲｬｮｩｔｰ＠ｹｯｲｵｬ｡Ｎ＠ｏｺ｡ｭＮ＠ özgü bu ､｡ｶｲｮ＠ yü·
zünden, ele ｡ｬ､＠ efsanele.rin kimi zaman ｢｡ｫ＠｡ｬｴ［ｲ､ｮ＠ çok ｦ｡ｲｫｬ＠
ｯｬ､ｵＬ＠ kimi yerde de ￧･ｬｩｫ＠ ya da ｫ｡ｲｬ＠ｫ｡ｬ､＠ görülür. ｫｩ＠
eserinde de en ilginç efsane yorumu, ￧｡ｬｭｮ＠ nedenini ｡￧ｫｬｭｹ＠
yarayan Prometheus • Pandora ･ｦｳ｡［ｩ＠ ile ￇ｡ｬｲ＠ • Soylar efsanesiili
ｫｵｳｺＮ＠
Evet, ｴｯｰｲ｡ｮ＠ içinde defineler ｳ｡ｫｬ､ｲＬ＠ｩｮｳ｡［＠｢ｵｬ｡ｮ＠ gün ｮ｡＠

￧ｫ｡ｲｴｭ＠ｺｯｲｵ､｡ｾＬ＠｢ｵｮ＠ için de tek yol ｋ｡ｶｧＧｮ＠ iyisinden
ｹ｡ｲｬｮｰ＠￧｡ｬｭｫｴｲＮ＠ Bu böyle, ama neden böyle? Neden ￧｡ｬｭｫＬ＠
､ｩｮ･ｫ＠ｺｯｲｵ､｡＠ olsun insan? Bu soruyu sorar Hesiodos kendi ken-
dine, ｹ｡ｮｴ＠ bulup ￧ｫ｡ｲｭ＠ için de çok ｹ￶ｬ＠｡￧ｫｬｭｲ＠ｧｩｲＮ＠
ｫｩ＠ｫ｡ｴｬ＠ bir alanda ｡ｲｴｭ＠ ve ｹｯｲｵｬ｡ｭＮ＠ yapar, bu ｡ｬｲｮ＠ biri
efsane, öbürüne tarih diyebiliriz biz. Böyle bir ｡ｹｲｭ＠ yoktur elbet
ｯｺ｡ｮ＠ gözünde, ama ｐｲｯｭｾｴｨ･ｵｳ＠ • Pandora efsanesi ile ￇ｡ｬｲ＠ • Soy-
lar 1efsanesi ｡ｲｳｮ､＠ öz ve yöntemdeki ｦ｡ｲｫ＠ sezmemek · elden gelmez.
Tek ｢ｩｲｬ･ｴｫ＠ ;nokta ｯｺ｡ｮ＠ kaynaklara dek inme ￧｡｢ｳ､ｲＮ＠ Pro-
HESlODOS ｅｓｒ＠ VE KAYNAKLAru 27
metheus • Pandora bir ｩｮ｡｣＠ｫ｡ｹｮＬ＠ￇ｡ｬｲ＠ - Soylar bir sürecin

ｫ｡ｹｮ､ｲ＠ denebilir. ａ￧｡ｬｭ＠､ｮ｣･ｭｩｺＮ＠
Hesiodos ｔｨ･ｯｧｮｩ｡Ｇ＠ｹ｡ｺｲ､Ｚ＠ｴ｡ｮｲｬ＠ kimden, nerden,

ｮ｡ｳｬ＠､ｯｵｫｬ｡ｲｮ＠ｴ｡ｮｭｬｲｫ･Ｌ＠ｹ｡ｬｮｺ｣＠ insanca dayanan simgesel
ｶ｡ｲｬｫ＠ bir köken göstermek, bir soy ｡｣＠ çizmek ｡ｭ｣ｮＮ＠ gütmez,
gütse de bu ödevi yerine getirirken evrenin ｫｵｲｬｮ｡＠､･ｩｮｲｫＬ＠
bir "kosmogonia" düzmek, ､ｯ｡ｹ＠ simgeleyen, ､ｯ｡ｮ＠ｩ￧･ｲ､＠ tüm
ｶ｡ｲｬｫｮ＠ bir ｯｬｵＬ＠ var ｯｬｵ＠ ve ｧ･ｬｩｭ＠ göstergesini ｴ｡ｳｲｩｹｰ＠ onu
göz önüne serrnek ｡ｭ｣ｮ､ｲＮ＠ Her din böyle bir ｢｡ｬｮｧ￧＠ｴ｡ｳｲﾭ
ｭｮ＠ özümser, kutsal ｫｩｴ｡ｰｬｲｮ＠ hepsi böyle bir ｧｩｲｭｮ＠ ürünüdür.
Hesiodos da uyar bu kurala. Yokluktan ｶ｡ｲｯｬｵ＠｡､ｭ＠ ilerle-
yerek ｩｺｬ･､＠ yolu kamtlar. Dünya ｮ｡ｳｬ＠ kuruldu, ｴ｡ｮｲｬ＠ｮ｡ｳｬ＠､ｯｵＬ＠
derken üçüncü soru: evrenin en ￶ｮ･ｬｩ＠ bir ögesi olan insana ｳｲ｡＠ gelir.
ｮｳ｡＠ｮ｡ｳｬ＠ｹ｡ｲｴｬ､Ｌ＠ insam kim ｹ｡ｲｴ＿＠ Bu soruya bir· yamt bulmak
kolay ､･ｩｬｲ＠ Hesiodos:un eserinde. Bir "Tekvin" gibi ｡￧ｫ＠ seçik ko-
ｮｵｭ｡ｺ＠ bu konuda. Oysa insan çok büyük bir yer, ｢｡＠ yeri tutmak-
ｴ｡､ｲ＠ｹ｡ｰｴｬｲｮ＠ ikisinde de. ｅｲ･ｩ＠ｫｵｳｺ＠ insan ｹ｡ｭｮ＠ neden-
lerini ortaya sermektedir. Bu ｹ｡ｭｮ＠ｫｯｵｬ｡ｲｮ＠ bilir, ｢･ｴｩｮｬｲＬ＠ kimi
yerde karamsar bir ｧ￶ｲｬ･＠ｫｮ｡ｲ＠ ve yerer, ama bu böyledir der ve
neden ｯｬ､ｵｮ＠｡￧ｫｬｭｹＬ＠ olgulara da elden ｧ･ｬ､ｩｮ｣＠ çare ｡ｲｹｰ＠
ｧ￶ｳｴ･ｲｮｹｩ＠ görev edinir. Evet, insan ｮ｡ｳｬ＠ｹ｡ｲｴｬｭＬ＠ kim ｹ｡ｲｴｭＬ＠
buna ､･ｩｭｮｺ＠ｯｺ｡ｭＬ＠ ama ｩｮｳ｡ｬ＠ｯｲｴ｡ｫｬ＠ gerçeklerini de-
ｲｩｮｬ･＠｡ｲｴＬ＠ｳｯｲｵｮｬ｡＠ uzun uzun niteler, ｴ｡ｭｮｬｲＬ＠･ｬｴｩｲＮ＠
ｬｫ＠ ele ｡ｬ､＠ konu deminden beri üstünde ､ｵｲｮｺ＠￧｡ｬｭ＠ so-
runu, ｩｮｳ｡＠ geçim sorunu. ｮｳ｡＠ niçin ￧｡ｬｭｫ＠ｺｯｲｵｮ､｡＿＠ｬ･ｲ＠
ve Günler'in hemen ｢｡ｬｮｧ｣､＠ｧｩｲ＠ bu ｴ｡ｲｭｹ＠ＨｩＮ＠ 42 vd.):
ｔ｡ｮｲｬ＠ yer ｡ｬｴｮ＠ｧｩｺｬ･ｭ＠ besinleri:

Yoksa insan bir gün ￧｡ｬｰ＠ｲｺｫｮ＠ｳ｡ｬｲＬ＠
Sonra bir ｹｬ＠ｳｲｴ＠ｹ｡ｴｲ､Ｌ＠
Asar ｢ｲ｡ｫ､＠ｳ｡ｰｮ＠ ocak ｢｡ｮ､Ｌ＠
Çözerdi çiftini ￧ｵ｢ｮＬ＠ öküzlerini.
Zeus ｫｺｮ｣｡＠ Prometheus'a, .
Kendisini aldatan o sivri ｡ｫｬｹＬ＠
' ｓ｡ｫｬ､＠ｶ｡ｲｮ＠ｹｯｵｮ＠ insanlardan,
' O ｾ＠ bugün dertlere ｢ｯ､ｵ＠ｩｮｳ｡ｯｬｵＬ＠
Zeus gizledi ｡ｴ･ｩ＠ insandan.
Ama ｡ｰ･ｴｯｳＧｵｮ＠ güçlü ｯｬｵ＠ Prometheus

ￇ｡ｬ､＠ Zeus'un ｡ｴ･ｩｮ＠ insanlar için,
ｓ｡ｫｬ､＠ onu narthex ｫ｡ｭｮ＠ içinde.
Zeus Prometheus'a ｫｺｭ［＠ niçin ｫｺｮￜＮＺ＠ kendisini ｡ｬ､ｴ＠ diye-
ｴ｡ｮｲｬ＠｡ｬ､ｴｭ＠ hiç ｧ･ｬｮｩｹｯｲ｡Ｌ＠｡ｬ､ｴｭｹ＠｢｡ｲｮｬ＠ korkunç
cezalara ￧｡ｲｰｹｯｬＬ＠ ￶ｲｮ･ｩ＠ Tantalos, Sisyphos vb.- Bu yüzden in-
sanlara ｡ｴ･ｩ＠ vermez ｯｬｭｵＬ＠ Prometheus da ｡ｴ･ｩ＠ｴ｡ｮｲｬ､＠￧｡ｬｰ＠
insanlara ｧ￶ｴｲｭＮ＠ａｮｬ｡ｴ＠ süreç bu, ama olup biteni anlamakta
güçlük çekiyoruz. Zeus, Prometheus kendisini ｡ｬ､ｴ＠ diye Promet-
heus'a ｫｺ｡｢ｩｬｲＬ＠ ancak öfkesini niye insanlara yöneltip ｯｮｬ｡ｲ＠ cezalan-
､ｲｹｯ＿＠ Prometheus ile insan ｡ｲｳｮ､ｫｩ＠ｩｬｫ＠ nedir ki, bu Titan ｴ｡ｮｲ＠
hem insanlardan yana ￧ｫｰ＠･ｹｬｮｲ＠ｧｩｲｹｯＬ＠ hem. de ｢｡ｴｮｲ＠ bu ･ｹｾ＠
ｬ･ｮｲ＠ｫ｡ｲｬ＠ｨｮ｣＠ insanlardan ｡ｬｹｯｲ＠ ? Birinci ｡ｭ､＠ｩｮｳ｡ｬｲ＠
｡ｴ･ｮ＠ yoksun ediyor, ikincisinde ｫ｡､ｮ＠｢･ｬ｡ｳｮ＠ｳ｡ｲｹｯ＠｢｡ｬｲｮＮ＠
Peki, Pandora'dan önce ｫ｡､ｮ＠ yok muydu? ｮｳ｡＠ｹ｡ｲｴｬｮ｣＠ tek cins
olarak ｭ＠ｹ｡ｲｴｬ､＿＠ Yunan mythos'unun ｈ｡ｶＧｳ＠ rolündeki · Pan-
dora ilk ｫ｡､ｮ＠ｭ､ｲ＿＠ Bu sorulara ｹ｡ｮｴ＠ bulmak· ｯｬ｡ｮｫｳｺ＠ Hesiodos'1m
ｹ｡ｰｴｬｲｮ､Ｎ＠ Metin ￶ｹｬ･＠ sürdürülüyor:
ｋｺ､＠ bulut ､･ｶｩｲｮ＠
Zeus, dedi ki ona:
Ｂ｡ｰ･ｴｯｳｬｵＬ＠ sivri ｡ｫｬ＠ｫｩＬ＠
Seviniyorsun ｡ｴ･ｩ＠￧｡ｬ､ｮＬ＠ beni ｡ｬ､ｴｮ＠ diye,
Ama bil ki dert ｡￧ｴｮ＠ kendi ｢｡ｮ＠ da:
ￇ｡ｬ､ｮ＠｡ｴ･＠ｫ｡ｲｬ＠ bir bela,
Öyle bir bela ｳ｡ｬ｣ｭ＠ ki insanlara,
Sevmeye, ｯｫ｡ｮｹ＠､ｯｹｮ｡｣ｫｬｲ＠ bu ｢･ｬ｡ｹＮＢ＠
Sonra da ｴ｡ｮｲｬ＠ Pandora Ｇｹ＠ｮ｡ｳｬ＠ süsleyip püsledikleri. ｡ｮｬｴｹｯｲ＠
uzun uzun. Prometheus 'un ｴ｡ｮｲ＠ ya ｫ｡ｲ＠ｩｬ･､＠ ilk suç neydi? Bunu
bulmak için ｔｨ･ｯｧＺｬ｡Ｇｹ＠｢｡＠ｶｵｲｭ｡ｺ＠ gerek. Oradaki Prometheus
bölümünde ￶ｹｬ･＠ deniyor (Theog. 535 vd.):
Ölümsüz ｴ｡ｮｲｬ＠ ￶ｬｮ＠ｩｮｳ｡ｬｲ＠
Mekone'de ￧｡ｴ＠ｺ｡ｭｮｬｲ､＠ o zamanlar,
O günlerden bir gün, Prometheus yaranmak için
Koca bir öküzü ikiye böldü getirdi sofraya:
Zeus'u aldatmak istiyordu ｡ｳｬｮ､［＠
Öküzün ｹ｡ｲｳ＠ｹ｡ｬ＠ etler ve ｢｡ｲｳｫｬ､＠
ｋ｡ｲｮ＠ derisi ｡ｬｴｮ､＠ｳ｡ｫｬＬ＠
·,
Öbür ｹ｡ｲｳ＠ｹ｡ｬｮ＠ kemiklerili sadece

Ak· ｹ｡ｬｲ＠｡ｬｴｮ､＠ kurnaz ca ｳ｡ｫｬｮｭ＠ ...
Zeus bu ｰ｡ｹｬｭｮ＠ hakça ｯｬｭ｡､ｮ＠ hemen sezer ve ￧ｫｲ＠ Pro-
metheus'a, ama her nedense kemikli ｰ｡ｹ＠｡ｬｲＬ＠ Prometheus'un düze-
nini ｡￧＠ vurur:
Ve ｢｡ｬ､＠ için için kurmaya
Ölümlülerin ｮ｡ｳｬ＠ｨ｡ｫｮ､＠ｧ･ｬ｣ｩｮ＠ ...
Zeus ile Prometheus ｡ｲｳｮ､ｫｩ＠ içten ｰ｡ｺｲｬｫ＠ｫｯｮｵｭ｡＠ sonucunda
da ￶ｹｬ･＠ denir:
ｴ･＠ bu yüzdendir dünyada ｩｮｳ｡ｯｵｬｲ＠
Kurhanlarm ｹ｡ｬｮ＠ kemiklerini ｹ｡ｫｭｬｲ＠
Duman duman sunaklarda ｴ｡ｮｲｬ＠ için.
Burada metin ｹ｡ｭ｣ｬｲ＠ ve ￧･ｶｩｲｭｬ＠ gene bir "aitia" yani neden
｡￧ｫｬｭｳ＠｢｡＠ｶｵｲｬ､ｮ＠ helirtirler: kurhan ｴ￶ｲ･ｬｩｮ､＠ tan-
ｲｬ｡＠ için ｫｵｲ｢｡ｮ＠ｨｵｴｬ｡ｲ＠ ile öbür ￶ｲｧ･ｬｩｮ＠ kemikleri ｹ｡ｬｲＺ＠ sa-
ｲｬｰ＠ｹ｡ｫｬｲ＠ ya, bu töreye ｡ｴｦｭ＠ yukardaki ｡￧ｫｬｭＬ＠ törenin kök;e-
nini ｢ｩｬ､ｲｹｯｭｵ＠ böylece. ｹｩ＠ ama ｡ｳｬ＠｡￧ｫｬｮｭｳ＠｢･ｫｬ､ｩｭｺ＠
ｹ￶ｬ･ｲ＠ｫ｡ｲｮｬ＠ｫ｡ｬｹｯｲＮ＠ ￶ｹｬ･Ｚ＠ Mekone'de ｴ｡ｮｲｬＮ＠ insanlarm ça-
ｴｭ｡ｳ＠ｶ｡ｲｭＬ＠ böyle bir ￧｡ｴｭ､ｮ＠ söz edilmez ｢｡ｫ＠ｭ･ｴｩｬｲ､Ｌ＠
ama ｢ｲ｡ｫｬｭ＠ onu da Mekone'ye ｢｡ｫｬｭ［＠ Mekone Argolls yöresinde,
Korinthos'un bir az ｢｡ｴｳｮ､Ｌ＠ Sikyon kentinin bir ｨ［Ｚｫ｡＠｡､ｲＮ＠ Me-
kone ｳ￶ｺ｣＠ ise, ｨ｡＠｡ｬｭ＠ gelen "mekon"dan tü.remedir, bu
çok eski ve kutsal bir kent olan Sikyon ｨ｡＠ｴ｡ｮｲ￧＠ Demeter'in
elinden ｡ｲｭｮ＠｡ｬｭ＠ olmakla ￶ｶｮｲｭＬ＠ çünkü ｨ｡＠ da ｴ｡ｬ＠
gibi ｴ｡ｮｲ￧＠ imgelerinde göriilen bir hereket ｳｩｭｧ･ｹｮＮ＠ Meko-
ne' deki h,u ￧｡ｴｭｮ＠ .nedeni ｨ｡＠ sorunu ｯｬｭ｡ｳｮ＠｡ｳｬ＿＠ Yani h et
hereket kimin elinde, ｴ｡ｮｲ＠ｭＬ＠ｩｮｳ｡ｭ＠ｭﾷ＠ diye ekonomik bir e-
ｧ･ｭｬｩｫ＠ｫ｡ｶｧｳ＠ olarak ｭ＠ｹｯｲｵｭｬ｡＠ bu ｩ＿＠ Allah allah, bunca
ｹｺｬ＠ sonra ABD ile Türkiye ｡ｲｳＮ､ｫｩ＠ｨ｡＠ sorunu ｴ｡ｲｭｳｮＬ＠
｡ｭ｢ｲｧｯｬ＠ filan ｭ＠｡ｮｭｳｹ｣ｺ＠ｩｭ､＿Ｎ＠ . . Tarih bir tekerrürdür
derler, m<Lfalla gerçek de mi öyle? Geçelim, çünkü ｡￧ｫｬｭ＠ vermiyor
Hesiodos, veremiyor belki de. ｔ｡ｮｲｬｭ＠ｳｴｮｬ＠ sürüyordu ne de
olsa. ｵ＠ var ki, Prometheus, Theogonia'da ｢｡ｴ＠ Zeus olmak üzere
Olympos ｴ｡ｮｲｬｭ＠ｫ｡ｲ＠￧ｫ｡ｮ＠ soyundan gelme Prometheus bir a-
ｹ｡ｫｬｮｭＬ＠ bir direnmenin simgesidir. ｋｵｲｮ｡ｺ､Ｌ＠ sivri ｡ｫｬ､ｲ＠
ve ｴ｡ｮｲｬ＠ düzenine boyun ･ｭｹｩｰ＠｢｡ｫ＠ bir düzenin savunucusu
olarak dik:ili:r ｫ｡ｲｭｺＮ＠ｮｳ｡ｬｲ＠ｹ｡ｲｭ＠｡ｴ･ｩ＠￧｡ｬｭｳ＠｢｡ｫ＠ bir

eserde, ａｩｳｫｬｹｯＧｵｮ＠ "Zincire ｶｵｲｬｭ＠ Prometheus" ｴｲ｡ｧ･､ｹｳｮ＠
çok daha derin anlamlarla ｹｯｲｵｭｬ｡ｮＬ＠ orada Mekone ve kurban tö-
resinden. söz yoktur, ama ｡ｴ･＠ｹｧ｡ｲｬｮ＠ｵ simgesidir, Prometheus a-
ｲ｡｣ｬｹ＠ insanlara geçmesi ise evrensel büyük bir devrimin ｢｡ｬｮﾭ
ｧ｣＠ olarak gösterilir. ｂ｡＠ｫ｡ｬ､ｲｮ＠ Titan ｩｮｳ｡＠ bilince ermesini sim-
geler (Prom. 107- 113):
Evet, ben, ｫ｡ｲ｢ｨｬ＠ ben ｢｡ｭ＠ bu dertlere soktum
ｮｳ｡ｬｲ＠ iyilik edeyim derken.
Bir gün bir narthex ｫ｡ｭ＠ içinde
ￇ｡ｬ､ｭ＠ götürdüm insanlara ｡ｴ･ｩｮ＠ tohumunu.
Bu tohum bütün ｳ｡ｮｴｬｲ＠｡ｮｨｴｲ＠ oldu,
Bütün ｹｯｬ｡ｲ＠｡￧ｴ＠ insanlara.
Suçum bu benim tannlara ｫ｡ｲＬ＠
. Bu yüzden zincire vuruldum _bu göklerin ｡ｬｴｮ､Ｎ＠
Aiskhylos'un tragedyasmda Pandora ve ｡ｴ･＠ｫ｡ｲｬ＠｢｡ｴｮﾭ
ｲｮ＠ｫ｡､ｮ＠ bela olarak insanlara ｹｯｬ｡ｭｳ＠ diye bir konum yoktur,
ｴ｡ｮｲ＠ - insan ￧｡ｴｭｳ＠ çok daha ､ｮｳ･ｬ＠ bir anlamda yorumlaDir,
ama Hesiodos'un Mekone'deki "zamanlar" diye ｡ｮ､＠ güne ｡ｴｦ＠ var-
､ｲ＠ ve ￶ｹｬ･＠ｹｯｲｵｭｬ｡ｮ＠ o kavga (Prom. 228- 239):
Zeus baba tahtma oturur oturmaz
ｂ｡ｬ､＠ her ｴ｡ｮｲｹ＠ bir ･ｲｦ＠ｰ｡ｹ＠ vermeye,
Devletinin ｫ｡ｴｬｲｮ＠ önem ｳｲ｡ｭ＠ koymaya.
Bu arada ｺ｡ｶＺｉｬ＠ ölümlüleri ､ｮｭ･ｫ＠
ａｫｬｮ＠ ucundan bile geçmedi,
Tersine, ｳｯｹｬ｡ｲｮ＠ ortadan ｫ｡ｬ､ｲｭＬＮ＠
ｂ｡ｭ｢ｫＬ＠ yeni bir soy yaratmak istiyordu.
Bu ｴ｡ｳｲｹ＠ kimse ｫ｡ｲ＠￧ｫｭ｡､＠ benden ｢｡ｫＬ＠
Bir tek ben göze alabililim bunu
V e ｫｵｲｴ｡､ｭ＠ｩｮｳ｡ｬｲＬﾷ＠ önledim
Hades'in ｫ｡ｲｮｬ､＠ yok olup gitmelerini.
ｴ･＠ bunun için· çekiyorum bugün
Bu ￧･ｫｩｬｮｺＬ＠ bu görmeye ､｡ｹｮｬｺ＠｡｣ｬｲＮ＠
ｮｳ｡ｬｲ＠｡｣､ｭ＠ diye bana ｡｣ｭｺ＠ oldular.
Theogonia'da da ･ｲｦ＠ｰ｡ｹｬｮ＠､｡ｴｬｭｳｮ＠､･ｩｮｬｲＬ＠ Titanlarla
Olympos'lular ｡ｲｳｮ､ｫｩ＠ｳ｡ｶ＠ bittikten, devierin soyu yenik ､ｰ＠
ｹ･ｲ｡ｬｴｮ＠｡ｴｬ､ｫｮ＠ sonra ｳｲ｡＠ gelir o ｩ･Ｌ＠ ama epey demokratik bir
yöntemle ｵｹｧｬ｡ｮｭｫｴ､ｲ＠ bu ､｡ｴｭ＠ Hesiodos'un eserinde (Theog.
881 - 85):
Mutlu ｴ｡ｮｲｬ＠
bitirince bu ｩｬ･ｲｮＬ＠
･ｲｦｬｩｮ＠ zorla ｫｵｲｴ｡ＺｩＮ｣＠ Titan'lardan
Uydular Toprak Ana'mn ￶Ｎｴｬ･ｲｩｮＬ＠
Engin ｢｡ｫｬ＠ Zeus'a ｢｡＠ vurdular,
ￖｬｮｳｺ･ｲｩ＠｢｡ｮ＠ geçmesini,
Olympos'un ｫｲ｡ｬ＠ｯｬｭ｡ｳｮ＠ istediler ondan.
Ve .Zeus ｢｡ｮ＠ geçip ｴ｡ＡＮｲｬｮ＠
Yetki ｰ｡ｹｬｲｮ＠､｡ｴ＠ her birine.
ｂｵｩ｣｡＠ kavgaya neden olup ölümsüzlerle ölümlüler ｡ｲｳｮ､＠ derin
bir uçurum açan, insanlar kendinden üstün ｶ｡ｲｳｹ､＠ güçler ｡ｲｳｮ､＠
ｳｯｮｵｺｬ｡＠ dek ｡ｹｲｬｾ＠ｰ･ｲ￧ｮｬｴｩ＠ bu ｡ｴ･＠ｫ｡ｶｲｭｮ＠ gelelim. He-
siodos hmada kendine meslek ･､ｩｮ＠ｩｲ＠｡ｫｭｮ､＠｡ｹｲ＠ bir ｡ｫｮｬ＠
｢ｩｲｬ･ｫ＠ｰ･ｹｧ｡ｲｩＮｨ＠ - ozan rolünü helirginlemekte, felsefe kitapla-
ｲｮ､｡＠ kendisine ｡ｴｬｮ＠ yere hak ｫ｡ｺｮｭｴ､ｲＮ＠ａｴ･Ｌ＠ｯｮｹ｡Ｇｭ＠ fi-
zikçi ､ｮｲｬ･ｩ＠ ilke olarak henimsedikleri maddelerden _biridir.
Ephesos'lu Herakleitos dostumuz gerçi Hesiodos'a yukardan bakar:
"Hesiodos, der, ￧ｯｵｮｬ＠ ￶ｲ･ｴｩ｣ｳ､Ｎ＠ｓ｡ｮｲ＠ ki çok ･ｹ＠ bilmekte-
dir, oysa gece ile gündüzü hile bilmez: Bir ｯｬ､ｵｫ｡ｲｮ＠ bilmez." ｉｫｬ｡＠
ｫ｡ｲｮｬ＠ bir ve ￶ｺ､･ｴｩｲＬ＠ diyor Herakleitos. ｈ｡ｫｬＬ＠ onun ､ｯ｡ｮ＠
özünde- ｧ￶ｲ､＠ yasa, özdeklerin (maddelerin) birbirinden ｯｬｵｭ｡ｳｮ＠
gerektirir, en devinekli bir. özdek ｳ｡ｹ､＠｡ｴ･＠ ise ｯｬｵｭｮ＠ kayna-
ｬ､｡Ｌ＠ kökenindedir. Ama ｡ｹｮ＠ｧ￶ｲ＠ｯｺ｡ｮｭ＠ da dile getirmiyor mu?
ￇｯｵｮｬ＠ｩｮ｡￧ｬｲＺ＠ · "logos" yani ｡ｫｬ＠ｹ｡ｳｬｲｮ＠ . göre ､･ｩｬ＠ de,
ｧ･ｬｮｫｳｾ＠ söylentilere dayanarak dile getirdikleri için ｯｺ｡ｩｬｲ＠ böy-
lesi sert J;>ir dille ｫｮ｡ｹ＠ filozof ､･ｩｬ＠ mi ｡ｳｬ＠ｳｮｲｬ＠ kalan, ､ｯ｡ｮ＠
engin ｹ｡ｳＺｬｲ＠ｫ｡ｲｳｮ､＠ gö;rece ､ｮｭ･ｳｩ＠ becererneyen? ille de
ｯｺ｡ｮ＠ hor görmek, çok ｳｯｮｲ｡ｬ＠ Platon'da da ｡ｹｮ＠ tutum izlenir, oysa
ozan ｩｮｳ｡Ｚ＠ daha ｹ｡ｫｮＬ＠ bu yönden de ､ｯ｡ｮ＠｢｡＠ｹ｡ｳ＠｣｡ｬｫ＠
daha bir ｨ｡ｲ＠ｮ･ｩｲＮ＠ Neyse, elbette ki Hesiodos'un ｡ｴ･＠ｫ｡ｶｲｭ＠ ol-
dukça ilkel: Zeus'un elindeki ｡ｴ･＠ｹｬ､ｲｭＬ＠ Prometheus Mekone'de
ｫｵｲ｢｡ｮ＠｡ｳｬ＠ｹ｡ｲｬ＠ｰ｡ｹｮＬ＠ yani besleyici etlerj. ｩｮｳ｡ｬｲＬ＠ kuru ke-
mikleri ｴ｡ｮＺｲ＠｡ｹｲｮ｣Ｌ＠ Zeus öc almaya ｧｩｲ＠ (Theog; 562 - 67):
V e o günden sonra, ｵｮｴ｡ｹｰ＠ bu oyunu
ｋ｡ｹｮ＠｡￧ｬｲｮ＠ üstüne salmaz oldu
ｄｮｹ｡ｬｲｭ＠ｩｮ･＠ yarayan ｡ｴ･ｩＮ＠

Aina ｡ｰ･ｴｯｳＧｵｮ＠ yaman ｯｬｵ＠ bir oyun daha etti:
Bir ｫｵｭ｡ｮ＠ içinde ｡ｬ､＠ｫ｡￧ｲ､＠
ｃｯｫｵｮ＠｡ｴ･ｩｮ＠ｰｲｬ＠ｰｲｬ＠ｫｖｬ｣ｭｮＮ＠
ａｴ･Ｌ＠ yunanca "narthex" denilen içi lifli ｫ｡ｭｮ＠ içinde ｳ｡ｫｬｮｲ＠ｭ＠
saklanmaz ｭ＿＠ Masal bu, deyip geçmeyelim. Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳ＠
dikkatimi çekerdi de, ｹ｡ｮｬ＠ bir kez olsun ￧ｫ｡ｲｭ､Ｚ＠ Bak, derdi,
narthex Dionysos alaylarmda Bakkha'larm ellerinde ｳ｡ｬ､ｫｲ＠ bir
simgeydi, nenin simgesi, herhalde Ｂ･ｮｴｨｯｵｳｩ｡ｾＬ＠ｴ｡ｮｲｳｬ＠｣ｯﾭ
kunun, ama Ege ｫｹｬ｡ｲｭ､＠￧･ｩｴｬ＠ adlarla amlan bu ｫ｡ｭ＠ｹ｡ｬｮｺ｣＠
örenlerde, antik ￧｡ｬｲ､ｮ＠ kalma ｡ｮｴｬｲｭＬ＠ｹ｡ｰｬｲｮＬ＠ ·kentlerin bu-
ｬｵｮ､＠ yerlerde biter bugün de, bir narthex gördün mü, bil ki ｡ｬｴｮ､Ｌ＠
çevresinde, yöresinde bir ｫ｡ｬｭｴ＠ yatar; ｢｡ｫ＠ yerde yoktur, bulunmaz
narthex. ｈ｡ｫｬ､ｲＬ＠｡ｭｺ＠ bir belirtidir bu. ｄｮｲ＠､ｯ｡＠ gerçekle-
rini bulur belki de, ama ｯｮｬ｡ｲ＠ｹ｡ｮｬｭｺ＠ dille simgeleyen kim? Ozan-
､ｲＬ＠ dün de öyle bugün de öyledir. Ozanlar ｡ｴ･ｩｮ＠ｵｹｧ｡ｲｬｫ＠ simgesi
ｯｬ､ｵｮ＠ｫ｡ｮｴｬｭｲＬ＠ söyledikleri gerçek ise bin ｹｬ｡ｲ＠ sonra da
hep gerçek, somut gerçek. Onun için, ｡ｴ･ｩｮ＠ ilke ｯｬ､ｵｮＮ＠ ne kadar
､ｮｰ＠ｫ｡ｶｲｭ＠ olsa da Herakleitos, ｡ｴ･ｩ＠ bize ￶ｬｩｭｳｺ･ｮ＠
filozof ､･ｩｬＬ＠ｯｺ｡ｮ､ｲＬ＠ Hesiodos'tur ..
ｋ｡ｬ､＠ ki, ､ｮ｣･ｳｩ＠ ne büyük özenle sürdürmeye, ｡￧ｭｬｹＬ＠
karotlara ｫ｡ｮｴｬｲ＠ katmaya ｵｲ｡＠ Hesiodos! insanca, ｩｮｳ｡＠ içine
ｩｬ･ｹｮ＠ bir ｡ｲｴ｣ｬｫＮ＠ｂ｡ｫｹｯｲ＠ｩｮｳ｡ｬｫ＠ dertten, ｨ｡ｳｴｬｫｮ＠ｫﾭ
ｲｬｹｯ＿＠ Peki niçin? N edeni ne ola ki bu yürekler ｡｣ｳ＠ halin? V e uy-
duruyor ·ya da sürdürüyor Pandora efsanesini: aldatmacaya aldat-
maca diye ｫ｡､ｮ＠ｩｮｳ｡ｬ＠｢｡＠｢･ｬ｡ｳ＠ olarak ｹ｡ｲｴｭ＠ｴ｡ｮｲｬＬ＠ öyle
güzel de ｹ｡ｲｴｭｬ＠ ki, Epimetheus - Prometheus ne kadar kurnaz,
sivri ｡ｫｬｹｳＬ＠ｫ｡ｲ､･ｩ＠ Epimetheus o kadar bön ve ｢ｵ､｡ｬｲＬ＠ｹ｡ｲｭ＠
｡ｫｬ､ｲ［＠ birinin ｡､＠ "öngören", ötekinin ｡､＠ "sonradan ､ｮ･Ｂ＠ anla-
ｭｮ｡＠ gelir ya- Zeus'tan ｡ｲｭｮ＠ alma ￶ｴｮ＠ unutup ｫ｡ｰｬｭ＠ güzel
ｫ｡､ｮ＠ büyüsüne. Pandora'nm ｢･ｴｩｭｬｮ､＠ iki ｰ｡ｲ￧ｹ＠ (Theog. 570-
616 ve ｩＮ＠ 43- 105) önceki metinde ｯｫｵｭｴｲ＠ｯｫｵｲｬ｡ｭｺＬ＠､･ｲｬｮﾭ
､ｩｲｭｬ･Ｎ＠ Birkaç dizesini birlikte ｯｫｵｹ｡ｬｭ＠ gene (Theog. 585- 89):
Ve Zeus bir nimete ｫ｡ｲｬ＠
Böylesine güzel bir ｢･ｬ｡ｹ＠ yaratmca,
Götürdü onu ｴ｡ｮｲｬｭ＠ ve insanlarm onune
ｔ｡ｮｲ＠ｫｺ＠ gökgözlü Athene'nin bütün süsleriyle.
ｈｅｓｏｄＮ＠ｅｓｒ＠ VE KAYNAKLARI 33
Ölümsüz ｴ｡ｮｲｬ＠ ve ölümlü insanlar

｡ｫｬ､ｲ＠ görünce bu ｡ｬ､ｴ｣＠ｧｺ･ｬｩＬ＠
ｮｳ｡ｬｲ＠｡ｴｮ＠｢￧ｫ｡ｲ｣＠ olan .
Bu derin, bu sonsuz büyü ｫ｡ｹｮＮ＠
ｋ｡､ｮｳｺＬ＠ bundan ｳｯｮｲ｡＠ okumak güç: ｫ｡､ｮ＠｡ｳｬｫｮＬ＠ tem·
｢･ｬｮｩＬ＠ kötülükten ｧ｡ｹｲ＠ bir ･ｹ＠ｧ･ｬｭｺｩ＠ elinden, ｹｯｫｳｵｬ｡＠ bir
türlü ｡ｬｭｺＬ＠ hep ｢ｯｬｵ＠ ￶ｺｬ･ｲｭｩＬ＠ diyor Hesiodos olacak ozan.
ｋ｡､ｮ＠ bu ｫｵｳｲｬ｡ｮＺ＠ bir de merak eklenince, ｡￧ｭ＠ açma dedikleri
küpün ｫ｡ｰｮＬ＠ böylece dertler, belalar ｹ｡ｬｭ＠ dünyaya. Bu mo-
tif bize ｬｹ｡､Ｇｫｩ＠ bir ｰ｡ｲ￧ｹ＠｡ｮｭｳｴＺ＠ Priamos, Akbilleus'un öl-
､ｲ＠ｯｬｵ＠ Hektor'un ölüsünü geri almak için ｹｩ､ｮ＠ barakasma
ｧ･ｬ､ｩｮＬ＠ Akbilleus önce ihtiyar ｫｲ｡ｬｮ＠ｹｲ･ｫｬｩｮ＠｡ｲＬ＠ sonra
ｩｮｳ｡＠ kötü ｹ｡ｺｧｳ＠ üzerinde ､ｮｲ･＠｢｡ｬｲＬ＠ ￶ｹｬ･＠ der ＨｬＮ＠ XXIV,
525 - 33):
"Talihsiz ölümlülere ｴ｡ｮｲｬ＠ｵ＠ kaderi dokudu:
ｙ｡ｹ｣ｫ＠ insanlar ｡｣＠ içinde.
ｫｩ＠ tane küp durur Zeus'un ･ｩｮ､Ｌ＠
biri kötü, biri iyi ｢｡ｬＺｲ＠ dolu.
Zeus ｫ｡ｲｴ＠｢ｵｮｬ｡ｲＬ＠ sunar ölümlülere,
ｹｩｳｮ､･＠ de, kötüsünden de pay ｡ｬｲ＠ｩｮｳ｡ｯｬｵＬ＠
Ama ｹ｡ｬｮｺ＠ kötü ｢｡ｴｮ＠ pay ｡ｬｲｳ＠ bir _adam
yoksul olur, hor görülür,
zorlu ｡￧ｬｫ＠ sürünür ｴ｡ｮｲｳｬ＠ toprak üstünde,
ｴ｡ｮｲｬＬ＠ insanlar dönüp de bakmaz yüziine."
Ama benzerlik bu ｫ｡､ｲＺ＠ Pandora ya da Prometheus'tan söz edil-
mez Horp.eros destanlarmda.
Pandora ｙｵｮ｡＠ Havva Ｎａｮ｡ｳ､ｲ＠ dedik,· benzer· yönleri de çok:
söz dinlememesi, ｭ･ｲ｡ｫＬ＠ dik ｫ｡ｦｬＮ＠ｋ｡､ｮ＠ özgü bu nitelikleri
iyi ｹ｡ｫｬｭ＠ denebilir Hesiodos için; giderek ｳ｡ｬｧｮ＠ ve ｨ｡ｳｴｬｫｲｮ＠
içinde ｢ｵｬｮ､＠ küp motifi bir ｢｡ｫｭ＠ elma ve ｹｬ｡ｮ＠ rootiiinden
daha ｡ｮｬｭ＠ sanki. Bütün ｩｮｳ｡ｬ＠ bir sorununu dile getiriyor, bi-
reysellikten ￧ｫｹｯｲＮ＠ Hesiodos Pandora efsanesini nerden ｡ｬ､＿＠ Hiç-
bir izi bulunmaz ￶ｲｮ･ｩ＠ Homeros'ta. Bu sorunun ｴ｡ｲｭｳｮ＠ son-
raya ｢ｲ｡ｫｬｭ＠ da ｩｭ､ｬｫ＠ ne kadar ｫ｡､ｮ＠､ｭ｡ｮ＠ olursa olsun, o-
ｺ｡ｮ＠ｐ｡ｮ､ｯｲＧｹ＠｢･ｴｩｭｬ､＠ parçalarm ikisine de tüm eserinde ･ｩｮ＠
az rastlanan bir tat ｶ･ｲｭｩ＠ｯｬ､ｵｮ｡＠ dikkati çekelim. ￖｺ･ｮｭｩ＠ de
ｹ｡ｺｭＬ＠ besbelli kendisi de ｫ｡ｰｬｭ＠ｫ｡､ｮ＠ "o sonsuz büyüsüne."
F. 3
7. Soylar - ￇ｡ｬｲ＠ Efsanesi

Hesiodos Pandora efsanesini bir yerde yetersiz buluyor ｯｬｭ｡＠
ki, ￶ｹｬ･＠ sürdürüyor anlaturum ＨｩＮ＠ 106- 107):
ｳｴ･ｲｮ＠ bu sözlere ｢｡ｫ＠ sözler ｫ｡ｴｹｭ＠ da,
Daha düzenli, daha bilgince olsun söylediklerim.
Ve ｧｩｲｹｯ＠ￇ｡ｬｲＭ Soylar mythos'u diye ｡､ｬｮｲｭｺ＠ efsaneye.
Çok ilginç bir ｰ｡ｲ￧ｳ､＠ bu, ｬ･ｲ＠ ve Günler ｹ｡ｰｴｮＬ＠ belki de en me-
ｲ｡ｫｬｳＬ＠ en ､ｮｲ｣＠ bir bölümü. 106'dan 201'inci dizeye kadar
ｵｺ｡ｮｲＬ＠ konusu ｵ､ｲＺ＠ｩｮｳ｡ｬｫ＠ｹ｡ｲｴｬ､ｮ＠ bugüne dört ya da
｢･＠￧｡＠ｹ｡ｭｴｲＬ＠｢･＠ soy ｩｺｬ･ｭｴｲ＠ birbirini; birincisi ｡ｬｴｮ＠ soyu,
ikincisi ｧｭ＠ soyu, üçüncüsü tunç soyu, sonuncusu da demir soyu-
dur ki, üçüncü ile ｢･ｩｮ｣＠ soylar ｡ｲｳｮ＠｡､ｬｲ＠ madenle nitelenmeyen
bir kahramanlar ｫｵ｡＠ gelir. Madenler burada ｹ｡ｬｮｺ＠ bir nitelik,
bir ､･ｲ＠ belirtisi olarak ｡ｬｮｭｴｲＬ＠ ·yoksa herhangi bir soyun gerçek-
ten madenle ｹｯｵｲｬｭ＠ olarak meydana ｧ･ｴｩｲｬ､＠､ｮｬ･ｺ［＠
｡ｬｴｮ＠ madenierin en ､･ｲｬｩｳＬ＠ｧｭ＠ ondan sonra gelen, tunç ｧｭﾭ
ten de daha az güzeli, demir ise en sert ve en az ､･ｲｬｩｳｮ＠ simgeler.
Maclenlerle nitelendirilmeleri soylarm salt ､･ｲ＠ ölçüsü ｢｡ｫｭｮ､＠
ｹｯｺｬ｡ｰ＠ gerilediklerini dile getirir. Soylan madeniere verilen ､･ｲ＠
ölçülerine göre biçrnek Hesiodos'un bir ｢ｵｬ＠ mu? ｬｹ｡､Ｇｮ＠ yu-
karda sözünü ･ｴｩｭｺ＠ parçada Akhilleus Priamos'a: "Demirden bir
yürek ｶ｡ｲｭ＠ｧ￶ｳｮ､･Ｂ＠ der ＨｬＮ＠ XXIV, 521), birçok ｯｬｵｮ＠ öldüren
bir ｡､ｮ＠ barakasma gelmeyi göze ｡ｬ､ｮ＠｡ｲｫＮ＠ Homeros da,
｢｡ｫ＠｡ｩｲｬ･＠ ele Aphroclite'ye Ｂ｡ｬｴｮ＠ｳｦ｡ｴｮ＠ takarlar, böylece tan-
oçalar arasmda en güzeli, en ｳ･￧ｫｩ＠ｯｬ､ｵｮ＠ belirtmek isterler.
Hesiodos'un ｭ･ｴｩ＠ｩｭ､＠ daha ｹ｡ｫｮ､＠ izleyerek, bu ｓｯｹｬ｡ｲ＠
ｮ｡ｳｬ＠ｮｩｴ･ｬ､ｲ＠ görelim: birinci, yani ｡ｬｴｮ＠ soy Kronos'un egemen
ｯｬ､ｵ＠￧｡＠ rastlar, bu dönemele insanlar ｫ｡ｹｧｳｺＬ＠｡｣ｳｺ＠ ve dertsiz
ｹ｡ｲｬＬ＠ her türlü nimetten ve toprak bereketinden ｹ｡ﾷｲｬｮＮ＠ Bu
soyun insanlan -ne kadar ｹ｡､ｫｬｮ＠｢･ｬｩｲｴｮｹｯＭ göçtükten· sonra
birer "dairnon" olurlar. Bizim "cin" diye ￧･ｶｩｲ､ｭｺ＠ -ki cin yunanca
dairnon'un latince ｫ｡ｲｬ＠ olan "genius" tan türemedir- dairnon
ｳ￶ｺ｣＠ kökeni iyice bilinmeyen ve genellikle ｴ｡ｮｲＬ＠ tannsal ﾷｶ｡ｲｬｫ＠
｡ｮｩ､＠ｫｵｬ｡ｮ＠ bir ｫ｡ｶｲｭ､Ｎ＠ Homeros destanlarmda "daimon"
"theos" yani ｴ｡ｮｲ＠ ile ･＠｡ｮｬｭ､ｲＬ＠ sonralan, özellikle Platon'un fel-
sefi bir içerik ｫ｡ｺｮ､ｲ＠ bu kavram kimi ｩｮｳ｡＠ ölümden. sonra
da ｳｲ､＠ bir ｶ｡ｲｬｫＬ＠ iyilikçi bir ruh olarak ｡ｮｬｭ［＠ netekim
ｈｅｓｏｄ＠ ESERi VE KAYNAKLABI 35
tunç soylularla demir ｳｯｹｨｾ｡ｲ＠｡ｲｳｮ､＠ｹ･ｲｬｴｩｮ＠ kahramanlar

öldükten soma Ｂ､ｮｹ｡＠ｳｮｲｬ｡､Ｌ＠ Mutlu Adalarda ｹ｡ｭｬｲｮ＠
sürdürüyorlar" ｻｩＮ＠ 167 - 173). ｇｭｴ･ｮ＠ diye nitelenen ikinci soy
bir ｡ｺｮｬｲ＠ｳｯｹｵ､ｩｲ［＠｢ｯｹｬ｡ｲ＠ ve ｡ｫｬｲ＠ ile ｡ｬｴｮ＠ soylulara hiç ben-
zemediklerini söyleinekle birer dev ｯｬ､ｵｫ｡ｲｮ＠ｮ＠ belirtmek ister He-
siodos ＨｩＬ＠ 129)? Yüz ｹｩｬｫ＠ bir ömrü çocuk olarak geçiren, erginlik
￧｡ｮ＠ ·gelince de Çok ｹ｡ｭ､ｮ＠ göçen bu ｹ｡ｲｴｫｬｮ＠ yukarda sö-
zünü ･ｴｩｭｺ＠ "hybris" yüzünden yok olup gittiklerini vurguluyor
ozan. Hybris'in burada tam bir ｴ｡ｮ＠ da ｹ｡ｰｬｯｲＺ＠ ölçü ｴ｡ｮｭｫＬ＠
ｴ｡ｮｲｬ＠ｳ｡ｹｭｮｫＬ＠ din görevlerini. yerille getirmernektir "hybris".
ｂｵｮｬ｡ｲ＠ｹ｡ｭ＠ Zeus'un egemenlik dönemine ｲ｡ｳｴｬｭ＠ olsa gerek
ki, ｋｲｯｮｳｬｵ＠ｫｺｰ＠ｹ･ｲ｡ｬｴｮ＠ gömüyor ｯｮｬ｡ｲＬ＠ ama ｢ｵｮｬ｡ｲ＠ da birer
cin olarak ｹ｡ｭｬｲｮ＠ sürdürdükleri belirtiliyor ｻｩＮ＠ 127- 142). Aca-
ba bu ｧｭ＠ soylulardan Hesiodos Theogonia'da sözünü ･ｴｩ＠ Ti-
ｴ｡ｮＧｬｲ＠ｭ＠ kasdediyor? Bu konuya ､･ｩｮ｣ｺＮ＠ａｬｴｮ＠ ve ｧｭ＠ soy-
ｬｵ｡ｲｮ＠ "Olympos'ta oturan ￶ｬｳｺ･ｲ｣Ｂ＠ｹ｡ｲｴｬ､Ｌ＠ üçüncü tunç
soyunu ise Zeus'un ｹ｡ｲｴ＠ söyleniyor ＨｩＮ＠ 143), bunlar da öbürleri
gibi kendilerinden öncekilere benzemez deniyor, oysa ｡ｺｭｮｬｫｴＬ＠
güç ve kuvette, korku salmakta ｯｮｬ｡ｲ＠ daha ileri bir ｡ｭｳｮ＠ sim-
geliyorlar sanki. ａ｡￧ｴｮ＠､ｯｭ｡＠ＨｩＮ＠ 145) ｯｬ､ｵｫ｡ｲ＠ söylenen bu kor-
kunç ｹ｡ｲｴｫｬ＠ bize Theogonia'da sözü geçen Yüzkollu devleri ｡ｮｭﾭ
ｳ｡ｴｲ＠ｻｩＮ＠ 145- 151):
ｬ･ｲｩ＠ güçleri ｡ｺｴｮｫＬ＠ｳ｡ｬ､ｲｭｫＬ＠ ￶ｬ､ｲｮ･ｫｴｩＬ＠
Bunlar ekmek ｹ･ｩｯｲ､ｵＬ＠ｴ｡＠ gibiydi yürekleri,
Korku ｳ｡ｬｹｯｲ､＠ gittikleri yere .
. Önünde durulmuyordu güçlerinin,
· Y ･ｩｬｮｫ＠ nedir ｢ｩｬｹｯｲ､ｵ＠
: Gürbüz ｯｭｵｺｬ｡ｲｮ＠￧｡ｫｬ＠ｫｯｬ｡ｲＮ＠
' ｔｵｮ￧ｴ｡､＠ｳｩｬ｡ｨｲＬ＠ｴｵｮ￧｡､＠ evleri,
Tunçla ｫ｡ｺｹｯｲｬ､＠ｴｯｰｲ｡Ｌ＠
.Çünkü kara demir yoktu henüz. ·
Kendi elleriyle yok olup Hades'e göçtükleri ve hiçbir ad ｢ｲ｡ｫｮ､ﾭ
ｬ｡ｲ＠ ekleniyor. Dördüncü ara soy -besbelli ki ozan büyük destan kah-
ｲ｡ｭｮｬ＠ bu ｳ｡ｹ､＠ｵｲｳｺ＠ soylar ｡ｲｳｮ＠ｫｯｹ｡ｭ､＠ için- ｡ｹｲ＠
bir yer ｡ｬｭｫｴ､ｲＮ＠ Daha ､ｯｲｵＬ＠ daha yürekli olarak ｮｩｴ･ｬ､ｲ＠ bu
ｫ｡ｬｲｭｮ＠ ölüp ölmediklerinden emin ､･ｩｬ＠ gibi, onlara insan-
lardan ｲ｡ｫ＠ adalarda bir ￧･ｩｴ＠｡ｬｴｮ＠￧｡＠ｹ｡ｴｭｫ､ｲ＠ｻｩＮ＠ 166 • 173).
ｂ･ｩｮ｣＠ soy Hesiodos'un kendi soyqdur. Dövünü.:i: bu soydan ol-

､ｵｮ｡Ｌ＠ bu ･ｬ｡＠｢￧｡､＠ｹ｡､ｮ＠ＨｩＮ＠ 174- 201). Hali ｴ｡ｮｭｬｲｫ･＠
ｧ･ｬ｣ｩ＠ de öngörür ve kötülüklerin daha da ￧ｯ｡ｬｰ＠ erdemierin alt
･､ｩｬ｣ｮＬ＠ ne kadar suç ve günah varsa hepsinin yeryüzüne yerle-
･｣ｩｮＬ＠ bu yüzden de ｴ｡ｮｲｬ＠ kendi kaderlerine ｢ｲ｡ｫｴｬ＠ in-
sanlardan Aidos ve Nemesis gibi ar, namus ve ｣･ｺ｡ｹ＠ simgeleyen tan-
ｲｳ｡ｬ＠ｶ｡ｲｬｫｮ＠ bile dünyadan ｡ｹｲｬ｣ｫｮＬ＠ kötüruserin kötümseri,
ｫ｡ｲｵｳｮ＠ｫ｡ｲｭｳ＠ bir öngörüyle bildirir. ｋｹ｡ｭ･ｴｩ＠ haber verir.
gibidir. Ne var ki burada birden keser: sözü ve onanmaz gibi göster-
､ｩ＠ duruma bir çare gösterir: Dike, yani Adalete bir övgü düzer ＨｩＮ＠
202- 285). Hem ｹ｡ｲｧ￧Ｍ krallara, hem de ｫ｡ｲ､･ｩ＠ Perses'e seslenerek
dile ｧ･ｴｩｲ､＠ bu ｨｹｮｯｳ＠ belki de eserlerine ｳ･ｲｰｩｴｬｭ＠ bulunan
övgülerin en içteni, en ｡ｮｬｳ､ｲＮ＠ Ölümsüz bir ｡ｮｴ＠ｳ｡ｹｬ｢ｩｲ＠ belli
bir ｳｮｦ＠ din ve ahlak ｧ￶ｲｮ･Ｎ＠ｬ･ｲ､ｫｩ＠ bölümde ｩｮ｣･ｬｹｺ＠ bu
uzun ve ｡ｬｭ＠ övgüyü.
ｩｭ､ｬｫ＠ Pandora ile Soylar efsanesini ｡ｹｲｮｴｬ＠ hem ince-
lemeye, hem de ｢｡ｫ＠ efsanelerle ｫ｡ｲｬｴｭｹ＠￧｡ｬｭＮ＠ Pando-
ra'ya Theogonia'da 19 dize (Theog. 570- 589), ｬ･ｲ＠ ve Günler'de ise
30 dize ＨｩＮ＠ 59 - 89) ｡ｹｲｬｭｴＮ＠ Her iki parçada da ｫ｡､ｮ＠ｹ｡ｲｴｬﾭ
ｭ｡ｳ＠ ve Epimetheus'a götürülüp verilmesi ｡ｮｬｴｲＮ＠ Pandora Zeus'un
｢ｵｹｲｬ｡＠ demirci ｴ｡ｮｲ＠ Hephaistos eliyle ｹ｡ｲｴｬ［＠ｬ･ｲＧ､＠ Zeus
bu konuda ｢ｵｹｲｮ＠ dile getirmektedir: .
ｎ｡ｭｬ＠｡ｬ＠ Hephaistos'u ￧｡ｲ､＠ hemen:
Bir parça toprak al, suyu ｫ｡ｲｴＬ＠ dedi,
￧ｩｮ･＠ insan sesi koy, insan gücü koy,
Bir ｶ｡ｲｬｫ＠ yap ki yüzü ölümsüz ｴ｡ｮｲ￧ｬ＠ benzesin,
Bedeni güzelim genç ｫｺｬ｡ｲＮ＠
Daha ｢｡ｫ＠ｴ｡ｮｲｬ＠ da seslenerek, bu yaratmaya ｫ｡ｴｬｩｮｲ＠ söy-
ler. Theogonia'da ｐ｡ｮ､ｯｲＧｹ＠ yaratmak ｹ｡ｬｺ＠ Hephaistos ile ａｴｬ･ﾭ
na'ya ､ｹｯｲｳ｡Ｌ＠ｬ･ｲＧ､＠ bu ｩ･＠ Aphrodite, Hermes, Kharit'ler, Pe-
itho, Hora'lar da ｫ｡ｴｬｲ＠ ve her ｴ｡ｮｲ＠ kendi yetki ｡ｬｮ＠ göre ｢ｩｲ･ｹﾭ
ler verir ｫ｡､ｮＮ＠ Her iki parçada da ｐ｡ｮ､ｯｲＧ＠ süslenmesi ￶ｺ･ｬ＠
beti.mienir. Böylece hem ｹ｡ｲｴｬｭｫ＠ olan ｶ｡ｲｬｮ＠ nitelikleri ve ka-
rakteri ortaya ￧ｫ｡ｲＬ＠ hem de ￧･ｫｩ｣ｬ＠ daha bir ｣｡ｮｬｲ＠ gözümüzün
önünde. Beti.miemede böyle bir ￶ｺ･ｮｹ＠ ancak ｬｹ｡､Ｇ＠ Akhille-
us'un gene Hephaistos eliyle ｹ｡ｰｬｮ＠ｫ｡ｬｮ＠｡ｮｬｴｭ､＠ｲ｡ｳｴｬｺ＠
ＨｬＮ＠ XVIII, 468- 617). Nefre1le ｡ｮ､Ｌ＠ dünyada ne kadar dert ve ｡｣＠
varsa hepsinin ｫ｡ｹｮ､＠ｧ￶ｲ､＠ bu ｨ･ｬ｡＠ｹ｡ｲｴ＠ ne büyük sev-

giyle ｡ｮｬｴｹｯｲ＠ Hesiodos, o kuru ozan, o ｢｡ｮｺ＠､ｮｲＬ＠ o soruurtkan
adam ｮ｡ｳｬ＠ da ｣ｯｭｵＬ＠｡ｲｳｮｺＮ＠ Güzelin güzeli birkaç dizesini ya-
ｺ｡ｬｭ＠｡ｹ＠ (Theogonia'dan):
Gökgözlü ｴ｡ｮｲ￧＠ Athena da urhalar giydirip

ｂ｡ｬ､＠ helini ve ｡ｬｮ､＠｡＠
Öyle bir duvak ､ｲ＠ ki,
ｬ･ｭｲｩ＠ bir ･ｮｬｩｫｴ＠ gözler için.
Pallas Athena bir çelenk koydu ｢｡ｮ＠
ￇ｡ｹｲｬｮ＠ taze ￧ｭ･ｮｬｲｩｹ＠｢･ｺｮｭｩＮ＠
(Hephaistos) bir de ｡ｬｴｮ＠ taç koydu ｢｡ｮ＠ ...
Bu taçta neler ｶ｡ｲ､＠ görülesi, neler:
ｔｯｰｲ｡ｮＬ＠ denizierin ｢･ｳｬ､ｩ＠ bir sürü ｹ｡ｲｴｫｬ＠ ...
Büyülü, ｰｲｬ＠ｰｲｬ＠ bir iklildi bu
Canlanacak, ｫｯｮｵ｡｣＠ gibi ｮ｡ｫｬｲＮ＠
Kharit'lerin ｡ｬｴｮ＠ｧ･ｲ､｡ｮｬｫＬ＠ｂｯｲ｡Ｇｬｮ＠ｳ｡￧ｬｲｮ＠ bahar çiçekle-

riyle ､ｯｮ｡ｴｫｬｲＬ＠ Hermes'in de ｧ￶ｳｮ･＠ yalan ､ｯｬ｡ｮ＠､ｯｬｵｲ＠ bu
güzele Pandora ､ｮ＠｡ｴ｡ｫｭ＠ｴ｡ｮｲｬＬ＠ "Pandora demek hütiin ｴ｡ｮｲﾭ
ｬ｡ｲｮ＠｡ｲｭｮ＠ demekti" diye ｡￧ｫｬｹｯｲ＠ Hesiodos. Epimetheus da kar-
､･ｩ＠ Prometheus'un ｩｨｴ｡ｲｮ＠ｫ｡ｲｮ＠｡ｬｹｯｲ＠｡ｲｭｮ＠ ve Ｂ｡ｬｮ｣＠ da
｡ｮｬｹｯｲ＠｢｡ｮ＠ bela ｡ｬ､ｮＢＮ＠
Tekvin'de sözü geçen Havva ｡ｮｭｺ＠ ise hiç böyle özenle yara-
ｴｬｭｹｯｲＮ＠ｔ｡ｮｲ＠ Adem'i topraktan ｹｯｵｲｰ＠ içine can üfledikten, Aden
bahçesine ｹ･ｲｬｴｩ､ｫｮ＠ ve hayat ｡｣ｮ＠ ona ｧ￶ｳｴ･ｩｰ＠ bu ｡｣ｮ＠
ｭ･ｹｶ｡ｳｮ､＠ yemeyi kendisine ｹ｡ｳｫｬ､ｴｮ＠ sonra, ona ｹ｡ｲ､ｭ｣＠
olarak bir ｹ｡ｲｴｫ＠ meydana getirmek üzere, uyutur Adem'i, kahurga
kemiklerinden birini ｡ｬｲ＠ ve ondan bir ｫ｡､ｮ＠ yapar. O kadar. Adem
ｫ｡､ｮ＠ kendisine ･＠ bilir, ､ｯｬ｡ｲｫ･ｮ＠ Aden bahçesinde ｹｬ｡ｮ＠ gelir, ka-
､ｮ＠ｫ｡ｮ､ｲＬ＠ o da yasak ｡｣ｮ＠ｭ･ｹｶ｡ｳｮ､＠ bir tane ｫｯｰ｡ｲ＠ yer.
Bu ｳｲ｡､＠ Adem nerdedir, belli ､･ｩｬＬ＠ o da ､ｵｹｭ＠ mudur ｹｬ｡ｮ＠ söy-
ｬ･､ｩｫｲＬ＠､ｵｹｭ｡＠ｭ､ｲ＠ bilinmez, ne ki ｈ｡ｶＧｮ＠ｵｺ｡ｴ＠ mey-
ｶ｡ｹ＠ o da yer. Sonra olan olur, ｔ｡ｮｲ＠ :ikisini de kovar cennet hahçesin-
den. Bu arada ｳ｡ｶｵｲ､＠ korkunç tehditler ilerde ｵｹｧＧＮｬ｡ｮ｣ｫ＠ ger-
çeklerdir:, toprak lanetli ｯｬｭｵｴｲＬ＠ insan ｡ｲｴｫ＠｡ｩｮ＠ teriyle ekmek
yiyecektir, ｩｮｳ｡＠ｴｯｰｲ｡ｫ＠ ve ｴｯｰｲ｡＠ dönecektir. Hesiodos'un an-
ｬ｡ｴ＠ mythos'ta cennetin ｡､＠ geçmiyorsa da, Pandora'mn suçundan
önce insanlarm yeryüzünde dertsiz ｫ｡ｹｧｳｺ＠ｹ｡､ｫｬｮ＠ ve ｴｯｰｲ｡ｮ＠

ｫ･ｮ､ｩｬ＠ bereket ｳ｡￧ｴ＠ vuxgulamyor.
Tekvin'le Hesiodos'un eseri arasmda ne gibi bir ilinti kurulabilir?
ａｹｮ＠ kaynak ve gelenekiere mi ､｡ｹｮｯｲ＠ ikisi de? Bu ｾｯｮｵ＠ üstüne
ele ｧ･￧ｭｩ＠｢｡ｺ＠ｩｰｵ￧ｬ｡ｲｮ＠ ilerde ､･ｲｬｮｩｭｫ＠ yolunu ｡ｲｹ｣ｺＮ＠
ｄｯｲｵ､｡ｮ＠ｩｬｫ＠ bir yana, Hesiodos'un tutum ve ､｡ｶｲｮｭ＠ Kutsal
ｋｩｴ｡｢＠｡ｭｮｳｴ＠ noktalar ｢ｵｬｭｴｫＮ＠ｏｺ｡ｭ＠ tarilisel ｡ｫ＠ gö-
ｲＬ＠￧｡ｬｲｮＬ＠ soylarm birbirlerini izledikleri ve genel evrimde iyiden
kötüye ､ｯｲｵ＠ bir ｧｩ､＠ｯｬ､ｵ＠ｫ｡ｭｳ＠ Kutsal ｋｩｴ｡｢ｮ＠ ana ｧ￶ｲ＠ ve
ｫｵｲｬｮ､｡＠ｫｵｬ｡ｮ＠ yöntemle ｫ＠ yaslanabilir. Bir benzerlik ｯｬ､ｵ＠
ｫｵｳｺＬ＠ özellikle böyle bir ｧ￶ｲ･＠ Yunan yazuunda, hele kendinden
önce hiç bir yerde ｲ｡ｳｴｬｭ､＠ göz önüne ｡ｬｮｲｳＮ＠ Homeros destan-
larmda tüm ｩｮｳ｡ｬ＠ kapsayan bir ｧ･ｬｩｭ＠ sürecinden 1z yoktur, ｨｯ＠
ｴ｡ｮｲｬ､＠ ve efsanelik ｫ｡ｬｲｭｮ､＠｢｡ｫｬｮ＠ pek sözü geçmez
biliyoruz bu destanlarda. Ama kaderi ne kadar ak ya da kara olsa
insanlarm kötüye giden bir ｡ｫｭ＠ içinde ｹ｡､ｫｬｲｮ＠｡ｫｬｮ､＠ bile
geçirmez destan yazan. ｔ｡ｮｲｬ､＠ insanlarm al takke ver külah, ｮ･＠
içinde ömür sürdükleri bir ｹ｡ｭ＠ betimlemeyi amaçlayan ozan ekmek
ｫ｡ｶｧｳ＠ diye bir ･ｹ＠ bilmez, biliyorsa da ona ､･ｩｮｭｹ＠､ｮｭ･ｺＮ＠
Ne ｫ｡ｲｭｳ､Ｌ＠ ne iyimser, daha ､ｯｲｵｳ＠ kendi ￧｡ｭＬ＠ kendi ｹ｡ｮﾭ
ｴｳｮ＠ ya da ￧｡､ｬｮ＠ｹ｡ｮｴｳ＠ söylemez ki, bu konuda duygusal
ya da ､ｮｳ･ｬ＠ bir ｴ｡ｶｲ＠ｴ｡ｫｮｭ＠ｺｯｲｵｮｬ＠ duysun.
Hesiodos'un ｫ｡ｲｭｳｬ＠ kendinden sonraki ｯｺ｡ｬｲ＠｢ｵｬ｡ｭﾭ
ｴｲＮ＠ｯｮｹ｡Ｇ､＠ｧ･ｬｩｮ＠ lirik ｩｲＬ＠ özellikle eleji bu tutumu ｳｲ､ｩｬＮ＠ Ne
var ki ｢ｵｮｬ｡ｲ＠ｫ￶ｴｭｳ･ｲｬｩ＠ ya ｫｩｳ･ｬ＠ bir ･ｩｬｮＬ＠ ya da ｩｬ･､ｫｲ＠
türün bir gerekçesidir, bir tarih ya da dünya ｧ￶ｲｮ＠ içermez. Ne-
tekim Hesiodos'tan sonra Yunan ya.zinmda Hesiodos'un ele ｡ｬ､＠
efsanelerden iz bulmak ｯｬ｡ｮｫｳｺ＠ gibidir. Hesiodos'u Yunan ｩｲｮ､･＠
çok Latin ｩｲ＠ sürdürdü diyebiliriz. Büyük ｡ｩｲｬ･＠ izinden ｹｲｭﾭ
lerdir: Vergilius, Ovidius en parlak temsilcileridir bu ｡ｫｭｮＮ＠ Hesi-
odos belki ｩｲ､･ｮ＠ çok felsefeyi ･ｴｫｩｬｭｲＬ＠ ama o alanda da ｯｺ｡ｭ＠
ｳｯｲｩｵｴ＠ örneklerle ｣｡ｮｬ､ｲ＠ｧ￶ｲｮ＠ ancak ｳｯｹｩｴ＠ bir ｹ｡ｫｳ＠
bulunabilir. ｮｳ｡ｬｲｭ＠ üstüne üstüne yürüyen, ｯｮｬ｡ｲ＠｡ｹ､ｮｬｴﾭ
ｭ｡ｳＬ＠･ｩｴｬｭｳｮ＠ amaçlayan ｩｮ｡￧ｬＬ＠ eylemci ､｡ｶｲｮ＠ kimde var?
Kimsede yok. Neden yok, çünkü o ｳｮｦ＠ bir ､｡ｬ＠ dile ｧ･ｬｮｭｩｴｲ＠ Yu-
nan ｹ｡ｺｭｮ､＠ diyesim geliyor. Evet, Hesiodos bir ｳｮｦＬ＠ köylü ｳﾭ
ｮｦ＠ felsefesini ｡￧ｬｲＬ＠ savunur ve yayar. Gelecek bölümde· ele
｡ｬｭ＠ bu konuyu.
8. Bir ｓｮｦ＠ Felsefesi

Hesiodos'u ｴ｡ｭ､ｫ＠ bir dereceye kadar: denizlistü ｡ｬ＠ｶ･ｲｩ＠ ayak
ｵｹ､ｲ｡ｭＬ＠ bir ｫｴ｡､ｮ＠ öbür ｫｴ｡ｹ＠ geçerek ･ｫｭｩｮ＠ topraktan
￧ｫ｡ｲｭｹ＠￧｡ｬｹｮ＠ bir göçmen ailesinin ￧ｯ｣ｵ､ｲＮ＠ Çevresi tümüyle
sevimsiz ve ｹ｡｢ｮ｣＠ görünür gözüne. ｙ｡ｭｮ＠ｴ｡ｳｺｬｮ＠ imgelem
gücüyle süslemeye ｵｲ｡ｫ･ｮＬ＠ bir yandan da kapkara geTçekleri, ､ｯ｡＠
ve insan ｹ｡ｳｬｲｮ＠ｳｲｬ｡＠･ｲｭ＠￧｡ｬｮｫ＠ hem anlamaya, hem
de ￧｡ｲ･ｳｩｺｬｮ＠ çare bulmaya ｧｩｲＮ＠ y etilerinin ｳｮｲｬ｡＠ｺｯｲｬ｡､ｫ￧＠
zorlar, ､ｮｭ･＠ ve imge kurma ｯｬ｡ｮｫｲ＠ son kerteye dek kullana-
rak, geleneksel veruerle ｢ｩｲｬ･ｴｭｹＬ＠ böylece ｫｾｮ､ｩ･＠ özgü bir ￶ﾭ
reti ｹ｡ｲｴｭ＠ｨ｡ｲｮﾷＮ＠ｏｺ｡ｮ､ｲＬ＠､ｮｲ＠ｫ｡ｲｭｺ＠ｫｯｹ､ｵ＠ ya-
ｰｴｬ｡ｲ､Ｌ＠､ｮｲｬ＠ｯｺ｡ｮｬｫ＠｢｡､ｴｲｭｹ＠､･ｮｩ＠ içindir ki,
bu çift yönlü ｩｬ･ｶｮ＠ ancak ｴ｡ｮｲ＠ vergisi bir esinin ürünü sayar, ken-
dini de bir peygamber olarak ､･ｲｬｮｩＮ＠ Zordur ｧｩｲｴ＠ｩＬ＠ rahat-
ｳｺ＠ ve ｳｫｮｴｬ､ｲ＠ her ｡ｴ＠｡､ｭＮ＠ Bu nedenle ｡￧ｫｬｮ｢ｩｲ＠ｩｲｮ＠
kimi yerde ｨ｡ｮｴｬＬ＠｢･｣ｲｩｫｳｺｬ＠ ve genelllkle ･､ｺｹＬ＠･､ｲ＠
ｯｬ｡ｭｹＮ＠ Homeros'un tam tersi bir ｯｺ｡ｮ､ｲ＠ Hesiodos. Konu edin-
､ｩ＠ dünya ￶ｹｬ･ｳＺｩ＠｢｡ｫ＠ bir ､ｮｹ｡ｲ＠ ki, iki ozam ｫ｡ｲｬｴｮ＠ bir
ｹ｡ｮｭ＠ olduysa gerçekten, Hesiodos'a ｢｡ｭｳｺｬｫ＠ ve özgürlük ödü-
lünü vermemek elden gelmez. Koca Homeros'un biçim kurallanna
ｴｰ｡＠ｵｹ､Ｌ＠ bir ｢｡ｫｭ＠ din ve dünya ｧ￶ｲｮ＠ｰ｡ｹｬｴ＠ halde,
bu kadar ｦ｡ｲｫｬ＠ bir toplum ｡ｮｬｹ＠ ortaya ￧ｫ｡ｲ｢ｩｬｭ･ｳ＠｡ｬ｣ｩｫ＠
･ｹ､ｩｲＮ＠ｫｩ＠ ayn ｳｮｦ＠ｩｮｳ｡＠ｯｬｭｹ｡｢ｩｲ＠ Homeros ile Hesiodos, Ho-
meros da meslekten bir ｯｺ｡ｮ､＠ herhalde, ama hetimlemeye ｧｩｲｴｫｬ･＠
ｳｮｦ＠｢｡ｭｫＺ＠ biri ｴ｡ｮｲｬ＠ kahramanlan, ikisini de ｡ｹｮ＠ toplum
ｫ｡ｴｮ､＠｣｡ｮｬ､ｲｫ＠｡ｮｬｴｲＬ＠ öbürü tannlarla insanlan ele ｡ｬｲＬ＠ a-
ralannda; kesin, ､ｭ｡ｮｬ＠ varan bir ｡ｹｲｭ＠ yaparak.
ｔｨ･ｯＧｧｩ｡ｮ＠ ozam bu dünyaya geldi ｧ･ｬ｣ｩｮ＠ bin ｰｩｭ｡ｮ､ｲＮ＠
ｮｳ｡ｬｫ＠ tarihinde ￧･ｩｴｬ＠ evrelerin birbirlerini izlediklerine, ｴｰｫ＠ tan-
ｲｬ｡＠ gibi ｩｮｳ｡ｬｲ＠ da ￧｡ｬｲ＠ ve ｫｵ｡ｬｲ＠ göre ｡ｹｲｬ｢ｩ･｣ｫｮ＠
ｩｮ｡ｲＮ＠ｄ･ｩｭ＠ ve ｧ･ｬｩｮ＠ ilke olarak benimser. Felsefe ile, ￶ｲｮ･ｩ＠
felsefi ､ｮ｣･ｩ＠ en ｢｡ｴ＠ gelen kurucusu Herakleitos ile ｡ｴｬ＠ git-
ｮ･ｫｴ､ｩｲ＠ bu ｧ￶ｲ＠ ve ｡ｮｬｹｴＮ＠ Evrensel bir ｹ｡ｳ＠ｹ｡ｫｬｭｴｲＺ＠
ｨ･ｲｹ＠､･ｩｲ＠ ve ｧ･ｬｩｲＬ＠ ama Herakleitos ｧ･ｬｩｭ＠､･ｲ＠ ölçüleri biç-
ｮ･､ｩ＠ halde, ｯｺ｡ｭ＠､ｮ＠ sürecine ､ｵｹ｡ｲｬ＠ ve ､ｵｹｧｳ｡ｬ＠ da
ｫ｡ｴ＠ - bu ｢｡ｫｭ､ｮ＠ ozanca bir ｹ｡ｫｬｭ＠ｧｩｲｴＭ iÇin yan tut-
makta ve tam bir ｫ｡ｲｭｳｬｮ＠ sözcüsü ｯｬｭ｡ｫｴ､ｲＮ＠ Ne ki bu ｧ￶ｲ＠
40 ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VE KAYNAKLABI
tüm evrene uygulamaya ｫ｡ｬｴｮ､＠ ik.ircikli hir tutumdan da kur-

tulamaz: ister . istemez hir ｡ｹｲｭ＠ yapar ｴ｡ｮｲｬ＠ insanlar ｡ｲｳｮ､Ｎ＠
Kötüye ｧｩ､＠ｹ｡ｬｮｺ＠ insanlar içindir, e·vrenin ｫｵｲｬｮ､｡＠ h u yana
ｴ｡ｮｲｬ＠ da evrimler ｹ｡ｭ＠ ama son hir düzene, yani Zeus ve Olym-
ｰｯｳＧｬｵ｡ｲｮ＠･ｧｭｮｬｩ＠ｶ｡ｲｭｬ､Ｎ＠ Bunun kötü ｯｬ､ｵｮ＠ söylemesi
elbette beklenemezdi Hesiodos gibi dinsel ｩｮ｡￧ｬｲ＠ sapa ｳ｡ｬｭ＠ yer-
ｬ･ｭｩＬ＠｡ｹｲ｣＠ da ｧ･ｮｫｳｬ＠､･ｲｬ＠ｩｮｳ｡ｬｲ＠･ｩｴｭｹ＠ görev edinen
hir ozandan. Tersine ｹ｡ｰｴｬｲｮ＠ ikisinde de ｴ｡ｮｲｬ＠｡ｲｳｮ､＠ mevcut
düzeni var gücüyle savunur, ￧･ｬｩｫｾ＠､ｭ･ｹｩＮ＠ göze alarak ya da
ｯｮｬ｡ｲ＠ hile hile gözden uzak tutarak. ｔ｡ｮｲｬ＠ｫ｡ｴｮ､＠ ne ｯｬｭｵｳ｡＠ iyi
ｯｬｭｵｴｲＬ＠ düzenin ｧ･ｬｩｭ＠ sürecini ｡ｹ､ｮｬｴｭｫ＠ için, ｹ･ｲｬｭ＠ ne-
denlerini ｡￧ｫｬｭ＠ için hiçbir ￧｡ｨｹ＠ esirgemez, hu yolda ｭ｡ｮｴ＠
ｫｵｬ｡ｮ､＠ gibi, ｡ｫｬ＠ yürütme ｹ￶ｮｴ･ｬｲＮｩ＠ hepsine ｨ｡＠ vurur, üs-
telik sanat yetilerinden ｡ｬ｢ｩ､ｮ･＠ｹ｡ｲｬｮＮ＠ｄｺ･ｮｳｩｬ＠ ta kendisi
kaos'tan düzenin simgesi ｫｯｳｭＧｾ＠ｶ｡ｲｮｴ＠ｴ｡ｮｲｬＬ＠ özellikle Zeus
ve Olympos'lular ｫｵ｡Ｌ＠ oysa ｩｮｳ｡ｬｫ＠ tam tersine cennetten cehen-
neme yol ｡ｬｭｴｲＮ＠ Neden, ｮ｡ｳｬ＠ oldu hu ve bugünkü durumda ne yap-
mak gerekir hir düzene varmak için yeni ｢｡ｴｮ＿＠ Hesiodos'un hu so-
ｲｵｮｬ｡＠｡￧ｭｬｫ＠ için görkemli -hir ödevi yüklerimesi ｹ｡ｰｴｩｲｮ＠
en yüksek düzeyde ￶ｲ･ｴｩ｣Ｍ･ｩｴ｣ﾷ＠ niteliklerin ｴｩｮＺ｡ｳ＠ yeter.
Kendi ￧｡ｮ＠ hetimlemeye ｧｩｲｴ＠ mi yerden yere vurur ozan ken-
dini: ･ｩｮ｣＠｢ ve son ￧｡＠ｶ｡ｲｬｭｴＬ＠ demir ￧｡ｮ＠ＨｩＮ＠ 174 vd.):
ｮｳ｡ｯｵｬｲ＠｢･ｩｮ｣＠ soyuna gelince,
ｋ･ｫ＠ o soydakilerden biri ｯｬｭ｡ｳｹ､＠ hen,
ｋ･ｫ＠ daha önce ölsem, ya da daha ､ｯｮ｡ｳｹｭＡ＠
Neden derseniz, pek ｡￧ｫ＠､･ｩｬｲ＠ｹ｡ｮｴＺ＠ gündüzleri didinip ezilirler,
geceleri ｫｶｲ｡ｮｰ＠､ｵｲｬ｡ｭ＠ demir soylular, ｴ｡ｮｲｬ＠ｹｯｬ｡､＠ türlü
de:rtlerle. Bu dertlerin ｫ｡ｹｮ＠ da, türlerini de yeterince ｡ｮｬｴ＠
ｩ￧Ｌ＠｡ｲｴｫ＠ üstünde durmaz, hemen ｧ･ｬ｣＠ yönelir ve daha da tüy ler
ürpertici hir tablo çizer ＨｩＮ＠ 179 vd.):
Ama hir gün gelecek, Zeus, Kronos'un ｯｬｵ＠
Bu insan soyunu da yok ediverecek.
O zaman ak ｳ｡￧ｬ＠ insanlar soyu gelecek ...
bununla ｩｮｳ｡＠ｹ｡ｬ＠ olarak ､ｯ｡｣ｮ＠ｮ＠ söylemek istiyor Hesiodos ?
Bu soy için ｹ｡ｰｴ＠ｴ｡ｮｭｬｲ＠ baba ｯｬｵｮ＠ birbirine henzememeleri,
ana baba ｳ｡ｹｧｮＬ＠ｫ｡ｲ､･ｬｩｮ＠ ve ､ｯｳｴｬｵｮ＠ yok ｯｬｵＬ＠ her türlü er-
ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VE K...<\YNAK.LARI -41
demle birlikte ｴ｡ｮｲ＠ korkusunun da ｹｩｴｲｬ･｣Ｌ＠ sonunda da ｫ￶ｴｬ･＠

ｨｯｵｬ｡｣ｫ＠ dünyadan ar namus ve ｶｩ｣､｡ｮ＠ simgeleyen iki ｴ｡ｮｲ￧＠
Aidos ile Nemesis'in de ｩｮｳ｡ｬｲ＠｢ｲ｡ｫｰ＠ｴ｡ｮｲｬ＠ｳｮ｡｣､ｲＮ＠ Bes-
belli ki ozan bu ｫ｡ｲｮｬ＠ｧ･ｬ｣ｩ＠ kesinlikle tasarlamak ｩｳｴ･ｭＬ＠
hemen kendi ｺ｡ｭｮ＠ dönerek, günün dertlerine bir çare ｡ｲｭｹ＠ｹ･ﾭ
ｬ･ｭｩｴｲＮ＠ｴ･＠ burada toplum felsefesi diye ｩｴ･ｬｮ､ｲｨ｣ｺ＠ bir
￶ｲ･ｴｩｹ＠ dile getirmeyi ｢｡ｲｭｫｴ､＠ Hesiodos.
Her ￶ｲ･ｴｩ＠ gibi toplumsal düzenin ･ｬｴｩｲｳ＠ ile ｩ･＠ｧｩｲＮ＠ Aile hi-
riminden ｢｡ｬｲＺ＠
erkek ve ｫ｡､ｮ［＠ｫ｡､ｮ＠ｹ｡ｲｴｬｮ､＠ bu yana bir
ｨ･ｬ｡､ｲＬ＠ yukarda da ｳ｡ｹ､ｫＬ＠ｫｵｳｲｬ｡ｮ＠ hepsini ｫｩｬｮ､･＠ içermek-
tedir. En iyisi ｫ｡､ｮ＠ hiç ｹ｡ｮｭｫＬ＠ bu derde hiç ｨｵｬ｡ｭｫｴｲＮ＠
Netekim ｡ｫｬｳｺ＠ Epimetheus ｡ｨ･ｹｳｩ＠ Prometheus'un Zeus'tan ｡ｲｭｮ＠
alma ￶､ｮ＠ hiçe ｳ｡ｹｭ＠ bu yüzden hem kendinin hem ｩｮｳ｡ｬ＠
｢｡ｮ＠ bela ｧ･ｴｩｲｭＮ＠ Hesiodos ｡ｹｮ＠ ￶､＠ｫ｡ｲ､･ｩ＠ Perses'e yineler
ＨｩＮ＠ 373- 75):
ｔ｡ｫｰ＠ｴ｡ｫｲｰ＠ｫ￧ｮ＠ｳ｡ｬｹｰ＠
ａｫｬｮ＠ çelmesin ｫ｡､ＺｩｮＮ＠ ·biri.
Gözü ｡ｭ｢ｲｮ､＠ diller dökerken sana,
Ha ｫ｡､ｮ＠ｧｶ･ｮｭｩｳＬ＠ ha bir ｨｲｳｺ｡Ｎ＠
Böylesi bir genelleme, bir suçlama ｫ｡ｲｳｮ､＠｡ｰ＠ kalsak da ozan
mizojindir deyip geçemeyiz. Netekim kendi de ｫ｡､ｮ＠ ve evlilik soru-
nuna ､･ｩｮｭｫ＠ｺｯｲｵｮｬ＠ duyar ilerde. Evet ｫ｡､ｮ＠ bir bela, ama
onsuz ｯｬ｡ｮｹ｣＠ göre, bu konuda ｫ｡ｲ､･ｩｮ＠ pratik ￶ｴｬ･ｲ＠ ver-
ｮ･､＠ de yapamaz. Her zaman her yerde söylenegelen heylik ｧ￶ｲﾭ
leri ｳｲ｡ｬ＠Ｍｨｯ＠ bunlar Hesiodos'tan önce heylik ､･ｩｬ＠ belki kendi
ｨｵｬ｡ｲ＠ ise iyi tutundular, ｫｵｴｬ｡ｭＭ erkek ｺ｡ｭｮ＠ gelince kendine
bir ･＠｡ｬｮＬ＠ｫ｡ｲｳ＠ｫｺｯｬ｡ｮ＠ｫｺ＠ ve çok genç ｯｬｭ｡＠ ki erkek onu is-
ｴ･､ｩ＠ gfui ｹ･ｴｩｲｨｬｳｮ［＠ akrabadan ｫｺ＠ almak iyidir, ama erkek ka-
ｲｳｮ＠ seçerken iyi ､ｮｭ･ｬｩ＠ ki ｫｯｭｵｬ｡ｲｮ＠ rezil kepaze ｯｬｭ｡ｳｮＮ＠
1 • •
Sonunda Ｇ￶ｹｬ･＠｢｡ｬｲ＠ＨｉｩＮ＠ 702- 3):
i Erkek için en büyük nimet

ｹｩ＠ bir ｫ｡ｲｳ＠ｯｬｭ｡ｫｴｲ＠ bu dünyada,
En büy-ük mutsuzluk da kötü bir ｫ｡ｮｳ＠ olmak ...
Filan ｦ｡ｬｾＮ＠ Çocuk bahsine gelince, Hesiodos hemen miras meselelerini
､ｮｲＬ＠｡ｺ＠ sütten ｹ｡ｮ､＠ için ... ＨｩＮ＠ 376- 80):
42 ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ y.E KAYNAKL...<\.RI
Bir tek ｯｬｵｮ＠ olsun baba ｭｩｲ｡ｳｮ＠ konan.

Ancak böyle ￧ｯ｡ｬｲ＠ ev:in ｺ･ｮｧｩｬＮ＠
Sen ｹ｡ｬｭｰ＠ ölünce ｯｬｵｮ＠ tutar yerini.
Ama ￧ｯ｣ｵｮ＠ bol olursa, l;eus'un ｹ｡ｲ､ｭ＠ da bol olur.
Çok ｫｩ＠ çok ｩ＠ görür, ona' göre de artar ｫ｡ｺｮ｣Ｎ＠
Tipik köylü ｧ￶ｲ､＠ bu, bugünde de ､ｮｹ｡＠ her köyünde, özel-

likle Türkiye'de savunulan. Çevresi ile ｩｬｫ･ｲｮ､＠ de aym tutum ve
､｡ｶｲｭ＠ savunur Hesiodos. ｋｯｭｵｬ｡＠ çok önem verir: ｫｯｭｵ＠ ve
ｫｯｭｵｬ＠ konusunda çokluk tek dizeye ｳ､ｲ＠､ｮ｣･ｬｲ＠｢｡ｫ＠
dillerde,· özellikle türkçede ｫ｡ｲｬ＠ bulunan ￶ｺ､･ｹｩｬｲＮ＠ｂｩｲｫ｡￧ｮ＠
buraya almaya ､･ｲ＠ｻｩＮ＠ 342 ile 351 dizeleri ｡ｲｳＩＺ＠
ｋｯｭｵｮ＠ kötüsü ｢･ｬ｡､ｲＬ＠ iyisi bir hazine
Ne mutlu iyi bir ｫｯｭｵｳ＠ olana
ｋｯｭｵｮ＠ kötü olmazsa öküzün ölmez
Seni seveni ￧｡ｲ＠ sofrana, ｳ･ｶｮｹｩ＠､ｾｩｬＬ＠

ￇ｡ｲ､ｮ＠ daha çok ｫｯｭｵｬ｡ｲｮ＠ olsun.
ｋｯｭｵ､｡ｮ＠ ödünç ｡ｬ､ｮ＠ tanesi tanesine say,

Tastamam da geri ver, mümkünse ｦ｡ｺｬｳｹＮ＠
ￇ｡ｬｲｳｴ＠ ve ｵｬｳ｡ｲ＠ halk usunu, köylü ｧ￶ｲｮ＠ｹ｡ｮｳｴ＠

bu. ､･ｹｩｬｲ＠ Hesiodos'un geleneksel kaynaklardan ｮ｡ｳｬ＠｢･ｳｬｮ､ｩ＠
göstermekle kalmaz, ｩｮｳ｡ｬ＠ ortak ｭ｡ｬ＠ olan ､ｮ｣･ｬｲｩ＠ ne büyük
ｲ｡ｨｴｬｫ＠ dile ｧ･ｴｩｲ､ｮ＠ de ｡￧＠ vurur.
Hesiodos köylünün tüm özellik ve niteliklerini ｴ｡ｲ＠ｫｩｬｮ､･Ｚ＠

tutucu ve tutumludur, ｣￶ｭ･ｲｴｬｩ＠ ölçülü, ｩｬｫ･ｲｮ､＠ｫｵ｣ｾ､ｲＮ＠
ｴ･＠ size ｬ･ｲ＠ ve Günler'den ､･ｲｬｮｭｩ＠ birkaç örnek:
Seni seveni sev, sana gelene git;

Verene ver, vermeyene verme,
Verene herkes verir, vermeyene kimse vermez.
Dostuna ｶ･ｲ｣ｩｮ＠
｡ｮｬｴ＠ gibi ver.
ｋ｡ｲ､･ｩｮｬ＠ bir ｡ｮｬｭ＠ yaparken hile
｡ｫｹ＠ vurup bir ｴ｡ｮｫ＠￧｡ｲ＠ｹ｡ｮＮ＠
Güven de güvensizlik de ｹｫ｡ｲ＠ｩｮｳ｡ｬｲＮ＠
Az üstüne az koyar, koydukça da koyarsan

O az ､･ｩｮ＠ çok olabilir.
Bir evin olsun, bir ｫ｡ｲｮＬ＠ bir de öküzün.

ｋ｡ｲｮ＠ parayla ｳ｡ｴｮＮ＠ al ki
ｇ･ｲｩｮ､＠ yürüsün öküzlerin ｡ｲ､ｮＮ＠
ａｲ｡｣ｮＬ＠｡ｶ､ｮｬ＠ evinde olsun,

Olsun ki ｢｡ｫｳｮ､＠ istemeyesin.
Vermedi mi, mevsim geçer, ｩｮ＠ yüz üstü ｫ｡ｬｲＮ＠
Hiçbir ｩｮ＠ ne ｹ｡ｲｮ＠｢ｲ｡ｫＬ＠ ne öbür güne.
ａｲｫ｡､ｮ＠ｫ｡ｲ､･ｩｭ＠ deme hiçbir zaman,

Dersen, kötü ､｡ｶｲｮｭｺｳ＠｡ｲｴｫ＠ ona ｫ｡ｲＮ＠
Ölçülü ol, neyi ne zaman ｹ｡ｰ｣ｮ＠ bil.

Örnekleri ｡ｬ｢ｩ､ｮ･＠￧ｯ｡ｬｴ｢ｩｲｺＮ＠ Y ｡ｰｴｬｲＬ＠ özellikle ｬ･ｲ＠
ve Günler'in didaktik, ￶ｲ･ｴｩ｣＠ türe girmesi ｨｵｮ､｡ｲＮ＠ Hesiodos bil-
gisi, ｹ｡ｮｴｳ＠ ve deneyleri ile ￶ｲ･ｮ､ｩｫｬ＠ birbirine ｫ｡ｲｴ＠
｡ｫｴｲｭｹ＠ｩ＠･､ｩｮｭｴｲ＠ kendine. Ama bununla ｫ｡ｬｳｹ､Ｌ＠ dünya ya-
Zlllllllll h,ilgi derleyici birçok ｹ｡ｺｲｬ＠｡ｲｳｮ､＠ yerini ｡ｬｲＬ＠ böylele-
rinin çokluk kuru ve ｳｫ｣＠ｹ｡ｰｴｬｲ＠ ötesinde bir etkenlik edine-
mezdi. dysa ￶ｲ･ｴｩ＠ｹ｡ｲｴｭ＠ bir ､ｮｲ＠ｳ｡ｹｬｭ､ｲ＠ Hesiodos. Ba-
ｫ｡ｬｭ＠ｮ｡ｳｬ＿＠
!
ｋ｡ｹｮ＠ nerden ｡ｬｲｳ＠｡ｬｳｮＭ hu soruna ilerde ､･ｩｮ｣ｺﾭ

Theogonia'da bir kral soyunun öyküsünü ｡ｮｬｴｲ＠ Hesiodos: ｴ｡ｮｲｬ＠
･ｧｭｮｬｩ＠ ele geçirmek, kral olmak için ｳ｡ｶｲｬ＠ｫｵ｡＠ｫｵ｡Ｎ＠ Bu
￧｡ｴｭ＠ baba ｯｵｬ＠｡ｲｳｮ､＠ olmakta, haha ｯｬｵｮ＠ tahta ￧ｫｭ｡ｳｮ＠
önlemek için onu türlü çarelerle ortadan ｫ｡ｬ､ｲｭｹ＠￧｡ｬｭｫｴＬ＠ｯｵｬ＠
ise hahasllllll düzenini ｢ｯ｡＠￧ｫ｡ｲ＠ onu devirmeyi ve yerine geç-
meyi ｨ｡､ｲｭｫｴＮ＠Ｑｫｩｮ＠ Uranos ｫｲ｡ｬ､Ｌ＠ sonra Kronos ｢｡ｳｮ＠
alt eder, sonunda da Zeus Kronos'u yenip gökte ya da ｧ￶＠ｳｩｭｧｾＭ
leyen Olympos 'ta kral olur ve ｫｲ｡ｬ＠ yetkilerini ｫ｡ｲ､･ｬｩ＠ ile pay-
ｬ｡ｲＮ＠ Bu süreçte kaba kuvvete, kimi zaman da devler, ｡ｺｮｬｲ＠ gibi
､ｯ｡ｳｴ＠ güçlerin ｹ｡ｲ､ｭｮ＠ dayanarak elde edilen üstünlük belli
bir ､･ｲ＠ｹ｡ｲｧｳｮ＠ vurularak ･ｬｴｩｲ＠ mi, ･ｬｴｩｲｭｺ＠ mi? ￇｯｵ＠ o-
zanlarda böyle bir ･ｩｬｭ＠ ya da çaba görülmez. Homeros ￶ｲｮ･ｩ＠ tan-
ｲｬ｡ｮ＠ ve ｴ｡ｮｲｬ＠｢｡ｳ＠ olarak Zeus'un ･ｧｭｮｬｩ＠ üstüne kafa
yormaz, bu neden böyledir, böyle ｯｬｭ｡ｳ＠ iyi midir ､･ｩｬ＠ midir diye
bir soru ｳｯｲｭ｡ｹ＠｡ｫｬｮ､＠ hile geçirmez. Kimi yerde Zeus'un üstünde
daha üstün bir güç ｢ｵｬｮ､＠ helirtse hile, Zeus'un ve öbür tan-
ｲｬ｡ｮ＠ Troya ｳ｡ｶｮ＠ duygusal nedenlerle ｫ｡ｲｭｬｮＬ＠ｧ･ｬｩ＠ güzel
yan ｴｵｭ｡ｬｲｮ＠ ses ￧ｫ｡ｲｭｺＮ＠ Olup. bitenleri hiçbir ｳ｡ｴ￶ｲ･＠ｫ｡ｹｧｳ＠
gütmeden ｯｬ､ｵ＠ gibi ｨ･ｴｩｮｬｲＮ＠ｓ｡ｴ￶ｲ･＠ deyince insan akla gelir, töre,
hak hukuk, iyi kötü, güzel ya da çirkin ､ｮ｣･ｳｩ＠ insan ｡ｫｬｹ＠ｳｫ＠
ｳｫｹ｡＠｢｡ｬＬ＠ insanca ｹ｡ｲｧｬｮ＠ ürünü ､･ｩｬ＠ midir? Bu ￧･ｩｴ＠ ölçüler
ｴ｡ｮｲｬ＠ uygulanmaz destan ￧｡ｮ､Ｌ＠ netekim ｩｮｳ｡ｬｲ＠､･ｲｩ＠ de
ｴ｡ｮｲｬ＠ｯｲ｡ｮｴｬ＠ olarak hiçilir: Helene'nin ｧｺ･ｬｩ＠Ｂｴ｡ｮｲｳｬ＠ diye
nitelenir, ａｫｬｩ･ｵｳ＠ ya da ｢｡ｫ＠ bir ｹｩ､ｮ＠ｹｩｴｬ＠Ｂｴ｡ｮｲｹ＠ denk"
diye belirtilir. ｔ｡ｮｲ＠ herhangi bir ､･ｲｩｮ＠ simgesi, ta kendisi ｯｬ､ｵｮ｡＠
göre, onu insansal ölçülere göre ölçmek yoluna gidilmez, gidilmez ama
onu ｨ･ｴｩｮｬｲｫ＠ insan gibi ､｡ｶｲｭ＠ da önlenemez. Destan ｡ｩｲｮ＠
bu .tutumu ister ￧｡ｮＬ＠ ister ｹ｡ｫｬｭｮ＠ bir sonucu olsun, sonra-
ｬ｡ｲ＠ sert ･ｬｴｩｲ＠ yol ｡￧ｭｴｲＮ＠ Felsefe bu yüzden Homeros'un iler
tutar yerini ｨｲ｡ｫｭｴＮ＠
Hesiodos 'un ｹ｡ｫｬｭ＠｢｡ｫ､ｲＮ＠ｋｲ｡ｬｫ＠ sürecinin ￧･ｩｴｬ＠｡ｲｮﾭ
ｬ｡ｲｭ＠ izlerken bir ilkellikten, bir düzensizlikten bir ｵｹｧ｡ｲｬＬ＠ bir dü- ,
zene ､ｯｲｵ＠ evrimi izler, bu evrimi insansal ölçülere göre ､･ｲｬｮｩﾭ
ｲＯＭ･ｹｩ＠ ödev bilir. ｔｨ･ｯｧｮｩ｡Ｇ＠ ta ｢｡ｭ､ｾ＠ Musa'lara övgüsünü düz-
､ｪｩｮ･Ｌ＠ hemen ｴ｡ｮｲ＠ｫｲ｡ｬ＠ ile insan ｫｲ｡ｬ＠｡ｲｳｮ､ｫｩ＠ｩｬｫｹ＠ vurgular:
ｨ｡ｬｫ＠ Zeus'tan gelmedir, ama kral ancak "hakll ve ､ｯｳｲｵ＠ yar-
ｧｬ｡ｲ＠ｶ･ｲ､ｩ＠ zaman" ｫｲ｡ｬ､Ｌ＠ｴ｡ｮｲｳｬ＠ｮｩｴ･ｬ＠ de ancak bir çaba so-
nucu ｨ｡ｫｬ＠､｡ｶｲｭ＠ ile elde eder. Zeus'un ｫｺｬ｡ｲ＠ Musa'lar-esin pe-
rilerinin Theogonia'da Apolion ile ､･ｩｬＬ＠ daha çok Zeus ile ilintili gös-
terilmeleri dikkati çeker- ｴ｡ｮｲ＠ ile ·insan ｡ｲｳｮ､＠ birer ｡ｲ￧ｴＬ＠ kral-
lara ､ｯｲｵ＠ yolu gösteren, ozanlara gerçekleri esinleyen bir araç (bkz.
Theog. 75- 103). Evrenin ｫｵｲｬｮ､｡＠ｚ･ｵｳＧｬｮ＠ kral olarak ｹ･ｲｬﾭ
mesine ､･ｩｮ＠ izlenen süreçte ｯｬｵｭ＠ belli bir "isteme" göre gerçek-
ｬ･ｭｫｴ､ｩｲＬ＠ bu istem Zeus'tan gt?lmedir. Kronos bu istemi ｳ･ｺｩｮ､＠
içindir ki döllerini ｹｩｴｭ｡＠ｹ･ｬｲ＠ (Theog. 461- 465):
ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VK K.>\YNAK.LA:RI 45
Korkuyordu Uranos'un ｭ｡ｲｵ＠ torunlanndan biri

Ölümsüzler ｡ｲｳｮ､＠ kral olacak diye.
Gaia ve Uranos ｢ｩｬ､ｲｭ･＠ ki ona
N e kadar güçlüler güçlüsü de olsa
Kendi ｯｬｵｮ｡＠ yenilmekti kaderi.
Buydu çünkü büyük Zeus'un ｩｳｴ･､Ｎ＠
llginçtir bu dizeler: ilk kral ｫｵ｡ｮ､＠ olan Uranos ile ｇ｡ｩＧｮ＠ ka-
der ｳ￶ｺｾｬ＠ yaparak· Zeus'un ｩｳｴ･､ｮＭ bu istem ortaya ￧ｫﾭ
mazdan çok önce- söz etmeleri Homeros 'un tersine Hesiodos 'un Ze-
us'u Kader'den de üstün ｴｵｮ＠ｫ｡ｮｴｬｲＮ＠ Khaos'tan ￧ｫｴ｡＠ Gök'ün
ｫ｡ｲｴ＠ yeryüzü olarak görülen Gaia ise Zeus'un ､ｯｵｮ｡＠ ve sonra
da ｔｩｴ｡ｮＧｬｲ＠ yenmesine ｹ｡ｲ､ｭ｣＠ olmakla evrenin gizlerini bilen ve
yöneten büyük Toprak Ana ｡ｭｳｮ＠･ｲｩ＠ (bkz. Theog. 479 vd.
ve 881 vd.). Gök'le Toprak Zeus'un egemen ｯｬｭ｡ｳｮ､＠ onu ￶ｴｬ･ｲｩｹ＠
｡､ｭ＠｡､ｭ＠ yöneltirler, ｏｬｹｮｰｯｳ＠ｴ｡ｨｮ＠ kurulup ｫ｡ｲ､･ｬｩ＠ ile yet-
kileri ｰ｡ｹｬｴｫｮ＠ sonra da, ､ｩ＠ｴ｡ｮｲ￧ｬ＠ evlenmelerini bu ｡ｭ｣＠
ｰ･ｫｩｴｲｮ＠ üzere ､ｺ･ｬｲＺ＠ birinci evlenmesi Metis iledir. Metis
bir ｫ｡ｶｲｭ､Ｌ＠｡ｫｬ＠ ve ｢ｩｬｧ･＠ içerir; Zeus ａｫｬ＠ ile ｢ｩｲｬ･ｭｳｹ､Ｌ＠ ken-
dinden önceki kral - ｴ｡ｮｲｬ＠ gibi kendinden sonra ､ｯ｡｣ｫ＠ｶ｡ｲｬｫﾭ
lara alt ｯｬ｡｣ｫｴＮ＠ Bu ilk evlenmeyi ￶ｴｬ･ｹｮ＠ Uranos ile Gaia kral -
ｴ｡ｮｲ＠ bunu önlemek için Metis'i ｹｵｴｭ｡ｳｮＭ üstün gücü içermek
için yutma motifini ilerde ｢｡ｫ＠ mythos'larda da ｧ￶ｲ･｣ｩｺＭ ve onun
ürünü olan ｴ｡ｮｲ￧＠ . Ｎａｴｨ･ｮ｡Ｇｹ＠ kendi ｫ｡ｦｳｮ､＠￧ｫ｡ｲｭｳｮ＠ planlarlar
(Theog. 886- 900). Zeus böylece ａｫｬ＠ hem içine ｡ｬｭＬ＠ hem de ｫ｡ｦｳｮﾭ
dan ､｡ｲｹ＠ｵｬ｡ｮｭ＠ olur. ｫｩｮ｣＠ evlenmesi· Themis iledir. Themis
soy ｡｣ｰ＠｢｡ｫｬｲｳＬ＠ bir ､ｩ＠ｔｩｴ｡ｮＧ､ｲＬ＠ Uranos ile ｇ｡ｩＧｮ＠｢ｩｲｬ･ﾭ
mesinden Ｚ､ｯｭｵ＠ (Theog. 135), ama Titan'larm hiçbir eylemine ka-
ｲｭ｡､ＬＧ＠ yalmz Zeus ile ｢ｩｲｬ･ｴ＠ ve ona ｶ･ｲ､ｩ＠ döllerle ancak ni-
telik ｫ｡ｺｮ､＠ için Metis kadar kavramsal, simgesel bir ｶ｡ｲｬｫ＠ olarak
ｫ｡ｲｭｺ＠ .￧ｫ｡ｲＬ＠ｵ＠ farkla ki onu ｢ｬ＠ tek sözcükle ｴ｡ｭｬｹｺＮ＠
Themis ｴ｡ｩｲｳｬ＠ yasa mi, ､ｯｵｬｮ＠ｴ｡ｮｲ＠ｫ｡ｴｮ､ｩ＠ belirtisi mi, ev-
rendeki düzen mi? Zor bizim için ｫ｡ｰｳ､＠ simge ｡ｬｮ＠ｳｮｲｬ｡ｭｫＮ＠
Döllerine ｨ｡ｫｭｬＺ＠ Hora'lar- ki bunlara Saat'ler mi ､ｩｹ･｣ｺ＿Ｍ bir
zamau ￶ｬ￧ｾｴｮ＠ belirlemekle kalmazlar, madem biri Eunomia yasa-
ｬ｡ｲｮ＠ iyisini, öbürü Dike insan ｫ｡ｴｮ､＠､ｯｲｵｬ＠ ve tfueyi, üçüncü-
sü Eirene ｢｡ｲ［＠ üç ｴ｡ｮｲ￧＠ olan Moira'lar ise insan ｹ｡ｺｧｳｮ＠ simge·
lerler. Bu ikinci ｢ｩｲｬ･ｭ､ｮ＠ｩｮｳ｡ｬｲ＠ evren ve ｹ｡ｭｮ＠､ｯｲｵ｡ｮ＠
46 ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VE.K.J\.YNAKLARI
､ｯｲｵｹ｡＠ etkileyecek ｴ｡ｮｲｳｬ＠ｶｫ､ｯ｡ｲ＠ (Theog. 901- 906). Hele

Dike: Hesiodos'un düzen ve toplum ｡ｮｬｹ＠ tümüyle bu kavram üs-
tüne kuruludur.- Zeus simgesel bir anlam ｴ｡ｹｮ＠ iki evlilik daha
yapar: güzellik ve sevimlilik ｴ｡ｮｲ￧ｳ＠ ile Kharit'leri, yani Üç Güzel-
leri üretir, bellek ｴ｡ｮｲ￧ｳ＠ Mnemosyne ile ｍｵｳ｡ＧｬｲＬ＠ dokuz esin pe-
risini. ｂ｡ｴｮｲ＠ bundan sonraki ･ｶｬｮｲｩ＠ insan evlenmelerinden
ｦ｡ｲｫｳｺ､［＠､ｯ｡ｮ＠ｴ｡ｮｲ＠ ve ｴ｡ｮｲ￧ｬ＠ｏｬｹｭｰｯｳＧｵ｡ｲ＠ ikinci ｫｵ｡ｮ＠
ｯｬｵｴｲＮ＠ Hesiodos ｯｮｬ｡ｲ＠ pek önemsemez olacak ki, ｡､ｬｲｮ＠ birkaç
dize ile ｳ｡ｹｰ＠ｧ･￧ｩｴｸ＠ｔｨ･ｯｧｩ｡Ｇｮ＠ sonunda.
Ama Dike önemlidir: Dike Zeus'a ､ｯｲｵ｡ｮ＠､ｯｲｵｹ｡Ｌ＠ içten ve
özden bir ｢｡＠ ile ｢｡ｬ､ｲＮ＠ ￶ｹｬ･＠ｴ｡ｮｭｬｲ＠ bu ｩｬｫ＠ＨｩＮ＠ 256- 59):
Bir ｫｺ＠ｶ｡ｲ､Ｌ＠ Zeus'un ｫｺＬ＠｡､＠ Dike,
Olympos'lu· ｴ｡ｭｬｲ＠ sayarlar, severler onu.
Biri ｳ｡ｹｧｺｬｫ＠ etmesin ona ｨ｡ｫｳｺｬ＠ edip,
Hemen gider oturur dizleri dibine
ｂ｡｢ｳ＠ Zeus'un, ｋｲｯｮｳｬｵＬ＠
Ve dert yanar ona, ｩｮｳ｡ｬｲ＠ｨ｡ｫｳｺｬ､ｮＮ＠
Ozan bu sözleri kral - ｹ｡ｲｧ￧ｬ＠ｬｴ｡ｲ＠

olarak söylemektedir: ｲｶ･ｴ＠
yeyip ｨ｡ｫｳｺｬ＠ etmekten ｳ｡ｫｭｬ､ｲＬ＠ çünkü ｢｡ｴｮｲ＠ｫｺ＠ｄｩｫ･Ｇｮ＠
ｹ｡ｫｭｬｲ＠､ｩｬ･ｭｫ＠ kalmaz, ｳｩｭｧ･ｬ､＠ gücii.n ｵｹｧｬ｡ｮｰ＠ uy-
ｧｵｬ｡ｮ､＠ denetiemek için bir ￧･ｩｴ＠ kolluk örgütü ｶ･ｲｭｩｴ＠ em-
rine. ｡ｬ｣ｫ＠ bir ｰ｡ｲ￧､Ｌ＠｡､＠ｯｫｵｹ｡｣ｺ＠ dizeler, böylesi bir
､ｮ･ｹ＠｢ｩｬ､ｭ＠ｫ｡､ｲｹｬ＠ Hesiodos'tan ｢｡ｫ＠ hiçbir ｬｫ￧｡＠ oza-
ｮ､｡＠ rastlanmaz ＨｩＮ＠ 248- 272):
Ey krallar siz de ､ｮ＠ bu ｨ｡ｫｬ＠ düzen üzerine:
ｙ｡ｮ＠ｨ｡ｺ､＠ insanlarla ｳ｡ｲｭ＠､ｯｬ｡＠ｯｬｮｵ＠ ölümsüzler ｶ｡ｲ､＠
Hep gözetler dururlar o ｩｮｳ｡ｬｲ＠ ki
ｈ｡ｫｳｺ＠ｹ｡ｲｧｬ＠ｩｮｳ｡＠ insana ezdirirler,
Ve ｡ｬ､ｲｭｺ＠ yukardan hakan ｴ｡ｮｲｬＮ＠
Otuz bine ｶ｡ｲ＠ｳ｡ｹＬ＠ ölümlüleri gözetiemek üzere
Zeus 'un hizi besleyen topraklara ｹｯｬ｡､＠ ölümsüzlerin.
Bunlar sisler içinde ､ｯｬ｡ｲ＠､ｮｹ｡Ｌ＠
Kollarlar ｩｮｳ｡ｬｲ＠ iyi kötü ｩｬ･ｲｮ＠ 1•
1 Bu ｰ｡ｲ￧ｹ＠ okurken insan ｂ･ｲｴｬｯ､＠ Brecht'in Ｂｓ･ｺｵ｡ｮＧ＠ iyi ｩｮｳ｡Ｂ＠ oyununu

da ｡ｮｵｳ､＠ edemez.
ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VE ｋａｙｎｌＮ｜ｒｉ＠ 47
Tek ｴ｡ｮｲｬ＠ ilinlerin meleklerini ｡ｭｳｴｹｯｲ＠ mu insanlar ara-

ｳｮ､｡＠ hak ve ｨ｡ｫｳｺｬ＠ gözetlemekle görevli bu ölümsüzler ordusu?
Hesiodos böyle bir ｴ｡ｳｲｭ＠ nerden ･､ｩｮｴｲ＿＠ｕｹ､ｵｲｭ＠ olabilir
mi? Yunan mythos'unda Erinys'ler, öc alma perileri, suç kokusu ｡ｬｰ＠
suçlunun ｰ･ｩｮ＠､･ｲｬＬ＠ ama bir köpek sürüsüne henzetilen Erinys'-
lerle burada ｡､ｬｲ＠ｳ￶ｹｬ･ｮＬ＠ｹ｡ｬｮｺ＠ "ölümsüz" diye nitelenen bu
kolluk ku-vVeti ｡ｲｳｮ､＠ bir ilinti göremiyorum. Ozan derin bir inanç,
dinsel bir esin sonucu kendi kendine ｴ｡ｳｲｬｭ＠ｯｬｭ｡ｳｮ＠ bu hak bek-
çilerini? Birkaç ｳ｡ｴｲ＠ daha okursak, konu ｨ･ｬｩｲｴｮ＠ yönden daha
da ｡ｹ､ｬｲＺ＠
ｂ｡ｫｳｮ＠ etmek kendine ｨ｡ｫｳｺｬ＠ｨ｡ｫｳｺｬ＠ etmektir:
Kötü ､ｮ｣･＠
yakar herkesten önce. ､ｮ･ｩ＠
ｈ･ｲｹｩ＠ bilen Zeus'un ｨ･ｲｹｩ＠ gören gözii
Bunu da görür, görmek dilerse,
ｈ｡ｫｬ＠ｨ｡ｫｳｺ＠ ne varsa kentte gözünden kaçmaz.
Burada ｨ｡ｭ｢ｫ＠ bir ses ￧ｮｬ｡ｭｫｴ､ｲ＠ｫｵｬ｡ｭｺＮ＠ Zeus, Olym-
ｰｯｳＧｬｵ｡ｲｮ＠｢｡＠ｴ｡ｮｲｳＬ＠ destanlarda ｧ･ｬｩ＠ güzel Ｂｴ｡ｮｲｬ＠ ve insan-
ｬ｡ｲｮ＠｢｡ｳＢ＠ diye ｴ｡ｮｭｬ＠ｧ￶ｫｴ｡ｮｲ＠･ｳｩｺ＠ boyutlar ｫ｡ｺｮｭｴ､ｲＮ＠
Titan'lara, ､ｯ｡ｮ＠ ilkel, kaba, güçlerine ｫ｡ｲ＠ｳ｡ｶ＠ düzen ｵｲｮ｡＠
ｶ･ｲｩｬｭＬ＠ｵｹｧ｡ｲｬｮ＠ ana ｫｵｲ｡ｬ＠ olan hak ve hukuk, iyilik ve ､ｯﾭ
ﾷｵｬｫ＠ yolunda ｫ｡ｺｮｬｭ＠ bir ｳ｡ｶ＠ olarak dikilir ｫ｡ｲｭｺＮ＠ Zeus'un
Theogonia'da sözü geçen "istemi" bu utkuyu ｧ･ｲ￧ｫｬｴｩｭ＠ demek.
Dike ve kolluk kuvveti Zeus'un elinde birer ｡ｲ￧ｴ＠ demek. ｬｹ｡､Ｇｮ＠
Ｂｩｭ･ｫ＠ savuran" Zeus'undan ne kadar ｵｺ｡ｫｬｴＡ＠ Gücünü fizik ve
fizikötesi alanda duyuran tek ｴ｡ｮｲ＠ｫ｡ｶｲｭｮ＠ ne kadar ｹ｡ｫｮ＠ geldik!
Bir tek ￧･ｬｩｫＺ＠ Hesiodos Zeus'u evrende düzeni ｫｵｲｭＬ＠ yara-
ｴｬｮ＠ bir ibirimi olan ｩｮｳ｡＠ böyle bir düzenin ｹ｡ｳｬｲｮ＠ uygulamakla
görevlendiren, üstelik bu yolda yürüyüp ｹｲ･ｭ､ｩｮ＠ｳｫ＠ｳｫｹ｡＠
denetleyen bir ｴ･ｫ｡ｮｲ＠ olarak görüyorsa, Prometheus efsanesi nedir?
Neden ｩｮｳ｡ｬ＠ｵｹｧ｡ｲｬ＠ getiren bu ｫｩｹ＠ｴ｡ｮｲ＠ｹ｡ｳｬｲｮ＠ｫ｡ｲ＠
｡ｹｫｬｮｭ＠ simgesi diye ｴ｡ｮｭｬｲ＠ ve niçin bu efsaneyi eserlerinin
ikisinde de hem ｨ｡ｬｮ､ｲ＠ｨ｡ｬｮ､ｲ＠｡ｮｬｴｲＬ＠ hem de bu öyküde ｩﾭ
lenen suç ye verilen ceza üstüne fikir yürütmeye hiç ｧｩｲｭ･ｺ＿＠ Oysa
Aiskhylos ￶ｲｮ･ｩ＠ Zeus'a ｫ｡ｲ＠ Prometheus'tan ｹ｡ｮ､ｲ＠ tragedya-
ｳｮ､｡Ｎ＠ Onun gözünde Zeus kaba gücü araç edinen bir ｺｯｲｨ｡､Ｌ＠ Pro-
metheus ise ezilen ｩｮｳ｡Ｎｬｫ＠ｵｲｮ｡＠ kendinden güçlüye ｢｡＠ｫ｡ｬ､ｲｭｹ＠
göze alan bir insan - ｫ｡ｬｲｮＮ＠ Aiskhylos da bu ｹ｡ｲｧ＠ｳｴ￶･ ku-
rallanna dayanarak verir. Aralarmdaki ｧ￶ｲ＠｡ｹｮｬ＠ neden? Hem

Hesiodos niçin Prometheus efsanesini bir sürü ek ve yan söylencelerle
özanlammdan ｳ｡ｰｴｲＬ＠｢ｵｬ｡ｮ､ｲＬ＠ｹｯｺｬ｡ｴｲ＿＠ Bu bölüme bir ｳｮｦ＠
felsefesi ｢｡ｬｮ＠ koyduk ya, bir ｳｮｦ＠｡￧ｳｮ､＠ bakacak olursak
｡￧ｮｬｹｨｩｲｺ＠ｳ｡ｮｲｭ＠ｯｺ｡ｮｭ＠ bu konudaki tutum ve ､｡ｶｲｮＮ＠
Hesiodos bir ､ｮｲ＠ olabilir, geleneksel dinin ￧･ｩｴｬ＠ｩｮ｡ｬｲ＠
yorumlamakta kendinden önceki ozanlardan daha ileriye ｧｩｴｭＬ＠ daha
ｴｵ｡ｲｬ＠ bir inanç ｯｲｴ｡ｮ＠ｫｵｲｭＬ＠ ortaya ｫｯｹ､ｵ＠ ilke ve kurallara
derinden derine ｩｮ｡ｭ＠ olabilir. Ama ､ｮ｣･ｳｩ＠ amaçtan ｢｡ｭｳｺ＠
､･ｩｬｲＮ＠ Peygamber- ozan ｩｬ･ｶｮ､＠ pratik bir amaç güder, ￶ｲ･ｴｩ｣＠
ｯｬ｡｣ｫｴｲＬ＠ bilgilerini, görgülerini belli bir ･ｩｴｭｮ＠ hizmetinde kulla-
ｮ｡｣ｫｴＮｲ＠ Görevini ｧ･ｲ￧ｫｬｴｩ､＠ｧ￶ｲｬ･ｩ＠ belirginlik ｫ｡ｺｮｲＮ＠ The-
ogonia'daki Zeus yorumu ile ｬ･ｲ＠ ve Günler'deki Zeus yorumu arasmda
önemli bir ｧ･ｬｩｭ＠ s ezilir. ｇ･ｬｩｭｮ＠｡ｳｬ＠ nedeni de ikinci ｹ｡ｰｴｭ､＠
ｹ｡ｭｮ＠ iyiden iyiye ･ｴｫｩｬｭ＠ bir deneye dayanarak etkin bir dav-
ｲ｡ｮ＠ girmek zorunda ｫ｡ｬ､ｲＮ＠ｂ｡ｮ＠ bir kötülük ｧ･ｬｭｩｴｲＬ＠ bu tür
kötülüklerden ｳ｡ｫｮｭ＠ hemcinslerine ￶ｲ･ｴｭｹ＠ｫ｡ｬｭｴ､ｲＮ＠
Tüm ､ｮ｣･ｳｩ＠ bu amaca yöneliktir. ｹｩｬｫ＠ _kötülük ｡ｮｬｹ＠ｹ｡ｮﾭ
ｴｳｮ＠ etkisinde, bildirisi içinde ｹ｡､＠￧･ｶｲｹ､ｩｾ＠ . ｇ￶ｲｬ･ｩＬ＠ · yo-
ｲｵｭｬ｡Ｌ＠ｳ｡ｶｬｲ＠ bu ｡￧､ｮ＠､･ｲｬｮｩ｢＠ ancak.
Tam bir nesnellik beklenemez Hesiodos'tan: Prometheus'u bir
"idea" mertebesine ￧ｫ｡ｲｭｳＬ＠ bir ülkünün simgesi olarak görmesi
göstermesi ne ｩｮ･＠ｹ｡ｲ｣ｫｴ＿＠ Ama ｲｶ･ｴ＠ yeyip ､ｯｲｵｹ＠￧｡ｲｰｴｮ＠
ｹ｡ｲｧ￧ｬ＠ｫ｡ｲ＠ Zeus'u bir hak hukuk bekçisi olarak dikmek, sorun-
ｬ｡ｲｮ＠ｰ｡ｹｬｴ＠ topluma gerçek ￧ｫ｡ｲｬ＠ konusunda ｡ｹ､ｮｬｴｲＬ＠ uya-
rahilirdi. ｓｮｦ｡＠ seslenmektedir ｯｺ｡ｮｭＧ＠ｳｮｦＮ＠ da gördük, daha
da ｧ￶ｲ･｣ｩｺＬ＠ belli bir ｫｲｳ｡ｬ＠ yörede ｹ｡ｮ＠ köy ｨｩｬｫＮ､ｮﾷ＠ｙ｡ｭ＠ kav-
ｧ｡ｳｮ､＠ bu halka ｦ｡ｹ､ｬ＠ olahilecek tüm bilgileri ｯｺ｡ｩＮ＠ büyük bir ö-
zenle derler toplar ve ｳｲ｡ｬＬ＠ kimi yerde halkin kendi deyimleri, ｡ｴｾ＠
sözleri ile, kimi yerde de destandan esinlenerek dile getirir. ｋｵｫｳｺＬ＠
halk dilini ｫｯｮｵｴ＠ zaman ｡￧ｫ＠ seçik ve ｡ｮｬｭ､ｲ＠､･ｹｩＬ＠ destan
dilinin inceliklerinde yer yer tökezler, ｭ･ｲ｡ｮ＠ anlatmakta güçlük
çeker. Ama ne olursa olsun yeteneklerini ve ｢･｣ｩｲｬｮ＠ iyi kullanarak
özgün bir ｹ｡ｲｴ｣ｬ＠ｵｬ｡ｲＺ＠ａｳｬ＠｢｡ｲｳ＠ da, ｫ｡ｲｳｩｮ＠･ｩｴ｣＠ olarak
ｧ･￧ｴｩ＠ｴｯｰｬｵ｡＠ ￶ｲ･ｴｩｭ＠ｫｯｮｵｬ｡ｲ＠ｳｲ｡ｬｭｫ＠ｫ｡ｬｭｹＬ＠ bütün
､ｮ｣･ｳｩ＠ yüce bir düzeyde özetleyip özüroleyen bir ｳ｡￶ｲ･＠ ve bir
din ｡ｮｬﾷｹｩ＠ ortaya ￧ｫ｡ｲｭｳ､Ｎ＠ · Hesiodos'un felsefesi ､･ｩｭｺ＠ bu-
dur, elbette ki bir ｳｮｦ＠ fesefesidir bu, ･ｶｲｮｳｬｩ＠ yoktur, bütün in-
ｳ｡ｨ＠ kapsayacak bir çözüm getirmez ｶ｡ｲｬｫ＠ sorununa, kuramsal

､･ｩｬ＠ｫｬｧｭ､ｲＬ＠ belli bir zümreye gerçek ｹ｡ｲｬｮ＠ ￶ｲ･ｴｭｫ＠ gibi belli
bir ･ｲｩ＠ gözetir. Ama bu düzeye ･ｲｩｭｫ＠ｩ￧Ｎ＠ｨ｡ｲ｣､＠､ｮ＠￧｡｢ｳＬ＠
ｹ｡ｮｴｳ＠ genelleme ･ｩｬｭ＠ｫ￧ｮｳ･ｭｹ｣＠､･ｲｩＮ＠ Bti. tutum
ve ､｡ｶｲｮｹｬ＠ Hesiodos felsefe tarihlerine, felsefe el ｫｩｴ｡ｰｬｲｮ＠ｧｩＺﾭ
ｭｩｴｲＮ＠ Girmeyi de hak ･ｴｭｩｲＮ＠
9. ｔ｡ｮｲ＠ｓｯｹｬ｡ｲ＠
￧･ｲｩｮ＠｡ｮｬｭＬ＠
hetimleyip yorumlamaya ￧｡ｬﾭｫ｡ｰｳｭｮ＠
ｴｭｺ＠ bu ｴ｡ｮｲｬ＠ sunuyor Hesiodos? Bunu incele- ､ｮｹ｡ｳＮ＠ｮ｡ｳｬ＠
memiz gerekiyor ｩｭ､＠ de. Okuyucu ｦ｡ｲｫｮ＠ｶ｡ｲｭｴＺ＠ｴ｡ｮｲ＠ soyla-
ｲｮＬ＠ｴ｡ｮｲ＠ｫｵ｡ｬｲｮ＠ｳ｡ｹｭ＠ dökümünü yapan Theogonia bir ￧･ｩｴ＠
katalogdur, bir dizin diyebiliriz. Bu dizinin ｡ｲｳｮ＠ ozan ikide birde
öyküler ｳｫｴｲＬ＠ｫｩｭ＠ kiminle ｢ｩｲｬ･ｰ＠ hangi ｴ｡ｬｲｮ＠ｲ･ｴｩｮ＠ çok-
luk ｫｳ｡｣＠ ve kuru kuru ｩｺｬ･､＠ katalog bölümleri ｡ｳｬｮ､＠ birer soy
｡｣＠ｮｩｴ･ｬ､ｲ［＠ en iyisi bizim Mitoloji ｓ￶ｺｬｮ､･＠ｹ｡ｰｬ､＠ gibi
hunlan tablolar, cetveller hiçiminde vermek olurdu. Ne var ki böyle
bir ｹ｡ｰｴｮ＠ｫｵｲｬｮ＠ gerek dizin gerekse öykillerin yerlerini helir-
ｴ･ｲｾ＠ özetlemek, ￶ｺｮｩ＠｡ｮｩｹｭ＠ｶ｡ｲｭｹ＠ｳ｡ｬｹ｢ｩｲ＠ bize.
Dize l'den dize 115 e uzanan Musa'lara Övgü bölümünden hemen
sonra ｡ｳｬ＠ konuya ｧｩｲｬＺ＠ evrenin ｹ｡ｲｴｬｭＮ＠ Üç ￶･＠ ya da ilke sa-
ｹｬｲＺ＠ Khaos, Gaia ve Eros. ｂｯｬｵｫＬ＠｡￧ｫｬ＠｡ｬｭｮ＠ gelen Khaos üs-
tüne ilkin, ｨ･ｲｹ､ｴ＠ önce var ｯｬｵｮ､｡＠｢｡ｫ＠ｴ｡ｮｭｬ＠ｹ｡ｰｬｭﾭ
makta, yer, ｴｯｰｲ｡ｫＧ＠ belirten Gaia içinse "eurystemos", ｧ･ｮｩ＠ｧ￶ｳｬＬ＠
engiu ｫｵ｣｡ｬＬ＠｡ｬｭ＠ｴ｡ｨｮｬ＠ denilmektedir. Eros'a gelince, en ｢｡ｴ＠
ｳ｡ｹｬｮ＠ göre, ｢ｩｲｬ･ｴ｣Ｎ＠ unsur olarak ｡ｬｮｭｳ＠ heklenirken, "tan-
ｲｬ｡ｮ＠ CD; güzeli", Ｂ｣｡ｮｬ＠ elini ｡ｹｮ＠ çözen" ｳｦ｡ｴｬｮ＠ ile ｴ｡ｮｲ＠
ve ｩｮｳ｡ｬＺＬｲ､＠ görülen sevi ｡ｮｬｭ＠｡ｬｮｭｫｴ､ｲＮ＠ Khaos, .Gaia, ·Eros,
bu üç ｶ｡ｲｬｫ＠ｮ｡ｳｬ＠ｯｬｵｴＺ＠ belirtilmez, hemen Khaos'tan ￧ｫ｡ｮｬｲ＠ ge-
çilir. Khaos'tan iki ｫ｡ｲｮｬ＠ ilkesi ￧ｫ｡ｲＺ＠ Nyx ile Erehos; Nyx: yeryü-
zündeki geceyi, Erebos ise ｹ･ｲ｡ｬｴｮ､ｫｩ＠ｫ｡ｲｮｬ＠ simgeler. Nyx:'ten
de iki ｫ＠ ilkesi ￧ｫ｡ｲＺ＠ .Aither (Esir) ve Hemera (Gündüz). ｄｯｵｮ｡＠
süreci Gaia ile ｢｡ｬｲＬ＠ bu da "parthenogenesis" kendi kendine üretme
yoluyla olur: Gaia ilk batmda Uranos, Gök'ü ､ｯｵｲＮ＠ Uranos ｹｬ､ｺﾭ
ｬ､ｲＬ＠ Gaia Ｇｹ＠ büsbütün örtecek, ｫ｡ｰｬｾｹ｣＠ kadar ｹ｡ｧｮ､ｲ＠ ve Yer
ｮ｡ｳｬ＠ tüm ｣｡ｮｬｲｭ＠ｳ｡ｬｭ＠ｴ｡ｨｮ＠ ise, Gök de ölümsüz ｴ｡ｮｲｬ＠ｳ｡ﾭ
lam yurdudur. ａｹｮ＠ süreçle Gaia yüksek ､｡ｬｮＬ＠､｡＠ perilerini ve
F. 4
sonunda Pontos'u, yani Deniz'i ､ｯｵｲＮ＠ Derken üretme hiçimi de-

ｩｲＺ＠ Gaia ile Ural1os sevi yoluyla ｨｩｲｬ･Ｚ＠ üç türden dev ve canavar
ürer bu ｢ｩｲｬ･ｭ､ｮＺ＠ Titan'lar, Kyklop'lar, . Hekatonkheir'ler. Titan
dev anlammda ｧｩｲｭｴ＠ dillere, ne ki "titainein" (germek) fiilinden
ｴｲ･､ｩ＠ ileri sürülen Titan ｳ￶ｺ｣＠ kesinlikle ﾷ｡￧ｫｬｮｭ＠､･ｩｬｲＮ＠
Trakya ｫ｡ｹｮｬ＠ olabilir. Ozan ｡ｬｴ＠ erkek Titan ile alti ､ｩ＠ Titan ad-
ｬ｡ｲｮ＠ verir: Okeanos, Koios, Krios, Hyperion, ｡ｰ･ｴｯｳ＠ ve Kronos (er-
kek); Theia, Rheia, ｔｨ･ｮｩｳＬ＠ Mnemosyne, Phoihe .ve Tethys Ｈ､ｩＩＮ＠
Bu dizide Kronos son döl olarak ｳ｡ｹｬｲＬ＠ Kyklops "yuvarlak gözlü"
demek; ｡､ｬｲ＠ Brontes, Steropes ·ve Arge s· diye gösterilen h u üç. devden
herbirinin ｡ｬｮ､＠ tek bir büyük göz bulunur; ｡､ｬｲ＠ｳｩｮｧ･ｬ､ｲＺ＠ Bron-
tes: gök gürlemesi, Steropes: ｩｭ･ｫＬ＠ Arges ise ｹｬ､ｲｭ＠ｮ＠ ile ilgi-
lidir. Uranos ile ｇ｡ｩＧｮ＠ dölleri hu üç ilksel devi- ki.' ｡､ｬｲ＠ daha son-
raki bölümlerde Zeus'a gök ｡ｴ･ｩｮ＠｢｡ｬｮｲ＠ ile ilintili olsa ge-
rek- Poseidon'un dölleri. ·ｳ｡ｹｬｩｮ＠ｏ､ｹｳ･ｩ｡Ｇｮ＠ Tepegözleri ile ｫ｡ｲﾭ
ｴｲｭ｡ｮｬＮ＠ Yer ile Gök çiftinin son üçlü dölü yukarda ｳ｡ｹｬｮ＠ azman:
lardan daha da beter ｹ｡ｲｴｫｬ､［＠｡､ｬｲ＠ üstünde yüzer elli, ･ｬｩｲ＠
｢｡ｬ＠ üç dev bunlar. On iki Titan, üç Kyklop ve üç Hekatonkheir'i
｡､ｬｲ＠ ve nitelikleri ile ｳ｡ｹ､ｫｴｮ＠ sonra, birinci öyküsüne ｧｩｲ＠ · He-
siodos: ilk ｴ｡ｮｲ＠ｫｵ｡ｮ＠ devriiniesini ｡ｮｬｴｲＮ＠ Uranos ｲ･ｴｩ＠ az-
manlardan ürküp ｯｮｬ｡ｲ＠､ｯ｡ｲ＠､ｯｮ｡ｺ＠ｇ｡ｩＧｮ＠ içine gömer. Gaia
ｩｴｫ￧･＠ｩ･ｲＬ＠ patlayacak gibi olur, ｫｯ｣｡ｳｮｩＮ＠ bu uygunsuz eylemini
｣･ｺ｡ｬｮ､ｲｭｫ＠ yoluna gider ve ｫｵｲ､＠ düzeni son ｯｬｵ＠ Kronos'un
eliyle ｧ･ｲ￧ｫｬｴｩＮ＠ｫｩｮ｣＠ｫｵ｡＠ｴ｡ｮｲｳ＠ Kronos'un, ｡ｮｳ､＠｡ｬ､＠
ｴｲｰ｡ｮｬ＠｢｡ｳ＠ Uranos'u ｩ､＠ etmesi, kesilen hayalardan ｦｩｫｲｰ＠ de-
nize dökülen köpüklerden Aphrodite'nin, toprak üstüne ｳ￧ｲ｡ｹｮ＠ｫ｡ｩＮﾭ
lardan da öc perileri Erinys'lerin, ｢｡ｫ＠ bir tür dev olan ｇｩｧ｡ｮｴＧｬｲ＠
ve ｡￧＠ perilerinin ､ｯｮ｡ｳＬ＠ｯｺ｡ｮ＠ renkli, ￧｡ｲｰ｣＠ bir ｡ｮｬｴｭ＠ dile
ｧ･ｴｩｲ､＠ bir efsanedir. ｙ｡ｲｴｬｮ＠ birinci bölümü burada biter. (Theog.
116- 210).
Ozan, ｴ｡ｮｲｬ＠ kral soyunu kesip ｢･＠ ara bölümde ｢｡ｫ＠ tan-
ｲｳＳＮ＠ｶ｡ｲｬｫｮ＠ｳ｡ｹｮｩ＠ . döküniüne geçer: .
I. Nyx'ün (Gece'nin) tek ｢｡ｮ＠ ürettikleri; hepsi olumsuz, karan-
ｬ＠ simgeleyen ｶ｡ｲｬｫ［＠ ölüm ｴ｡ｮｲｬＺ＠ Moros (ecel), Ker (di§i
ｴ｡ｮｲＬ＠Ｌﾷ￧ｯｵ＠ zaman Keres, yani ￧ｯｵｬ＠ olarak ｡ｮｬｲＩＬ＠ Thanatos
(ölüm), Moira'lar (kader ｴ｡ｮｲ￧ｬＬ＠ Klotho, Lakhesis ve ａﾭ
ropos ｡､ｬｲｹ＠ hilinirler); Hesperid'ler Ｈｂ｡ｴ＠ｫｺｬ｡ｲＩ［Ｎ＠ Nemesis
. "·
ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VE KAYNAKLARI ｳ＠
(öc alma ｴ｡ｮ￧ｳＩＬ＠ Eris (kavga), Lethe (unutma). ve Limos (aç-

ｬｫＩＬ＠ Ponos (çaba, zahmet), Algos Ｈ｡｣ＩＬ＠ Ate (yukarda ｡ｮｬｭ＠
｡￧ｭｬｮｴｲＩＬ＠ Horkos (yalan yere yemin) ve daha ｢｡ｫ＠ soyut
kavramlar (Theog. 211 - 232). ·
II. Pontos'un (Deniz'in) dölleri; Pontos erkektir, ilk ｯｬｵ＠ Nereus'u
ｮ｡ｳｬ＠ｲ･ｴｩ＠ söylenmez, ancak sonra Gaia ile ｢ｩｲｬ･ｫ＠ Tha-
umas, Phorkys (ikisi de erkek) ve Keto ile Eurybie (ikisi de ､ｩＩ＠
｡､ｬ＠ｴ｡ｮｲｬ＠ üretir. Bu ara bölümde Nereus'un döllerine geçi-
lir: Nereus, ｴ｡ｮｲ＠ Okeanos'un ｫｺ＠ Doris ile ｢ｩｲｬ･ｰ＠ｎ･ｲｵｳｫｺﾭ
ｬ｡ｲ＠ denilen deniz ｫｺｬ｡ｲｮ＠ üretir. ｎ･ｲｵｳｫｺｬ｡＠ elli diye bilinir,
Hesiodos'un bu bölümde ｶ･ｲ､ｩ＠ katalogda ancak· otuz üçünün
｡､＠ｳ｡ｹｬｭＱＮＭ､ｲ＠ￇｯｵ＠ denizin bir ｮｩｴ･ｬ＠ ya da bir durumunu
simgeleyen ｶ｡ｲｬｫ､［＠ iki üçü efsanede yer ｡ｬｭｲ､Ｚ＠ örn.
Amphitrite, Thetis gibi (Theog. 233- 264).
III. Üçüncü ara bölümde ejderler soyu ｳ｡ｹｬｲ［＠ bunlar Pontos'un
iki ｯｬｵ＠ Thanmas ile Phorkys'ten ､￴ｭ｡＠ｶ｡ｲｬｫ､Ｚ＠
1 . Thanmas ｏｫ･｡ｮｯｳｺ＠ Elektra ile ｨｩｲｬ･＠ ve uçan ｹ｡ｲｴｫｬ＠
üretir: ｲｩｳ＠Ｈｧ￶ｫｵ｡ＩＬ＠ Harpya'lar ve Aello ile Okypetes
(yeli simgeleyen iki ｶ｡ｲｬｫＩＮ＠
2. Phorkys kendi ｫｺ｡ｲ､･ｩ＠ Keto ile ｢ｩｲｬ･［＠ bu ｢ｩｲｬ･ｭ､ｮ＠
Graia'lar Ｈｋｯ｣｡ｫｲｬＩ＠ ile Gorgo'lar diye iki grup ､ｩ＠ｹ｡ｲｴｫ＠
､ｯ｡ｲ［＠ Graia'lar ikidir: Pemphredo ile Enyo; Gorgo'lar üç:
Sthenno, Eliryale ve Medusa. Ozan ｍ･､ｵｳ｡Ｇｮ＠ öyküsüne geçer:
ｫ｡ｦｳ＠ Perseus'un eliyle kesilince, akan kanlarmdan Khrysaor
ile Pegasos ､ｯ｡ｲ［＠ Khrysaor, ｡､＠Ｂ｡ｬｴｮ＠ｫｬ￧Ｂ＠｡ｮｬｭ＠ gelen
ｾｩｲ＠ canavar, Pegasos ise bilinen ｫ｡ｮｴｬ＠｡ｴｲＮ＠ Bundan sonra
Khrysaor'un döllerine geçilir: Khrysaor ｏｫ･｡ｮｯｳｺ＠ Kal-
lirhoe ile ｢ｩｲｬ･ｫ＠ canavarlar üretir: üç ｫ｡ｦｬ＠ Geryoneus
(ya da Geryon, Herakles'in eliyle· ｮ｡ｳｬ＠ ￶ｬ､ｲ＠ anla-
ｴｬｲＩ＠ ile Ekhidna (gövdesinin ｹ｡ｲｳ＠ｫ｡､ｮＬ＠ｹ｡ｮｳ＠ｹｬ｡ｮ､ｲＩ［＠
ｅｫｨｩ､ｮ｡Ｇ＠ Typhon ile ｢ｩｲｬ･ｭｳ＠｡ｮｬｴｲ［＠ dölleri korkunç
｣｡ｮｶｲｬ､Ｚ＠ Orthos, Kerberos, Hydra ve Khimaira Ｈｫﾭ
saca ｴ｡ｮｭｬｲ＠ ve öyküleri verilir). Ekhidna bir de kendi
dölü olan Orthos ile ｢ｩｲｬ･ｶ＠ Phix (ya da Sfenks) ile Nemea
｡ｲｳｬｮ＠ üretir. Son olarak Phorkys'ün Keto ile ｳ･ｶｩｮﾭ
den korkunç bir ｹｬ｡ｮ＠ daha meydana ｧ･ｬ､ｩ＠ söylenir ama
bu ｹｬ｡Ｚｩｮ＠｡､＠ verilmez (Theog. 265 - 336).
IV. Dördüncü ara ｨ￶ｬｩ､･＠ Than'lardan Okeanos ile Teyhys'ün

dölleri ｳ｡ｹｬｲ＠ :
I. Irmaklar (Theog. 337-345): yirmi ｢･＠ｲｭ｡ｫ＠｡､＠ veriliyor,
ｹ｡ｲｳ＠ Anadolu ｲｭ｡ｫｬｮ､Ｎ＠
2. ｏｫ･｡ｮｯｳｺｬｲ＠ (Theog. 346- 370): ｢ｵｮｬ｡ｲ＠ üç bin ｯｬ､ｵ＠
ｳ￶ｹｬ･ｮ､ｩ＠ halde, ｹ｡ｬｮｺ＠ｫｲ＠ birinin ｡､＠ veriliyor; ｢ｵｮｬ｡ｲ＠
｢ｩｲｫ｡￧＠ efsanede ｴ｡ｮｭ＠ｫｩｬ･ｲＺ＠ Metis (Zeus'un ilk ｫ｡ｲｳＩＬ＠
Elektra, Doris, .Kalypso, Asia, Dione, Tykhe, Styx vb. Ozan
ｏｫ･｡ｮｯｳｺｬｲ＠ ￶ｹｬ･＠ｴ｡ｮｭｬｲＺ＠ ince topukludurlar, ､ｮｹ｡＠
dört bir yandan sararlar, ｫ＠ saçarlar, ｧ･ｮ￧ｬｩ＠ heslerler de-
niyor, ama ne biçimsel, ne de simgesel nitelikleri belirtiliyor.
ｂ￶ｬｮ＠ sonunda ｏｫ･｡ｮｯｳｺｬｲ＠ gibi ｲｭ｡ｫｬｮ＠ da üç bin
ｯｬ､ｵｫ｡ｲ＠ｳ￶ｹｬ･ｮ､ｩ＠ halde, bu iki grup ｴ｡ｮｲｳｬ＠ｶ｡ｲｬｫ＠ ara-
ｳｮ､｡ｫｩ＠ｩｬｫｹ･＠ de ､･ｩｮｬｭｹｯｲＮ＠
V. ｂ･ｩｮ｣＠ ara bölümde ｇｮ･＠ Soylulardan söz edilir (Theog. 371-
450). Erkek ve ､ｩ＠ Titan'lar ｡ｲｳｮ､＠ Hyperion, Krios ve Koios
ile Theia, Euryhie ve Phoihe ürettikleri ｶ｡ｲｬｫ､ｮ＠ bu ulama
girerler; dölleri göksel ｴ｡ｮｲｬ､Ｚ＠
I. Hyperion ile Theia ｢ｩｲｬ･ｰ＠ Hellos Ｈｇｮ･ＩＬ＠ Selene (Ay) ve
Eos Ｈ｡ｦｫＩ＠ｴ｡ｮｲｬ＠ meydana. getirirler.
2. Krios ile Euryhie'nin ｢ｩｲｬ･ｭｳｮ､＠ Astraios, Pallas, ve Per-
ses ､ｯ｡ｲ［＠ Astraios ｡ｦｫ＠ｴ｡ｮｲ￧＠ Eos ile ｢ｩｲｬ･ｰ＠ Yelleri (Zep-
hyros, Boreas, Notos), bir de ｹｬ､ｺ｡ｮ＠ üretirler. Pallas, Oke-
｡ｮｯｳｫｺ＠ Styx ile ｨｩｲｬ･［＠ｲ･ｴｩ＠ｶ｡ｲｬｫ＠ Zelos (çaba, ｫｳﾭ
kanma, ｹ｡ｲｭ＠ özlemi), Nike (zafer) ve gücü kuvveti simgele·
yen Kratos ile Bie'dir. Bu iki ｴ｡ｮｲ＠ Zeus'a ｹ｡ｮ､＠ olup hem
Titan'lar ｳ｡ｶｮ＠ｫ｡ｺｮｭｳ､Ｌ＠ hem de ｴ｡ｮｲｬ＠｡ｲｳｮ､＠
ｫｲ｡ｬｮ＠ｰ･ｫｩｴｲｭ＠ｹ｡ｲ､ｭ｣＠ｯｬ､ｵｫ｡ｲｮＬ＠ analan Styx
｢｡ｴｮｲ､＠ üstün bir onur ｰ｡ｹ＠｡ｬｲ＠ yetkilerin ､｡ｴｭ＠ﾷ＠
lernin de. Tahta ￧ｫｮ｣｡＠ kendisini, kutlamaya ilk gelen Styx'ü
Zeus ｹ･ｲ｡ｬｴ＠ｲｭ｡＠ olarak Hades'e ｹ･ｲｬｴｩ＠ ve ｴ｡ｮｲｬ＠
bundan böyle Styx üstüne and içmelerini ｫ｡ｲｬｴＮ＠
3. Koi os ile Phoihe çiftine de Hesiodos · önemli bir yer ｡ｹｲＮ＠
ｫｩ＠ｾｺｬ｡ｲ＠ olur: biri Leto (ki Zeus Leto'yu ･＠ .･､ｩｰ＠ onunla
';iki büyük Olympos ｴ｡ｮｲｳＬ＠ Apolion ile Artemis'i üretir),
öbürü Asterie'dir. Asterie, yukarda (2'de) ｡､＠ geçen Perses
ile ｢ｩｲｬ･ｰ＠ Hekate'yi ､ｯｵｲ＠ için önemli bir yer tutmak·
"·
ｴ｡､ｲ＠ｇｮ･＠ Soylular dizininde. Ozan burada konudan bir

dereceye kadar ｡ｹｲｬｰ＠ Hekate'ye uzlinca bir övgü düzmek-
tedir (Theog. 411 - 452). ｂ｡ｬｮｧ￧ｴｫｩ＠ Musa'lara övgüyü
· ｡ｮ､ｲ＠ bu parça. Zeus, deniyor, Hekate'yi "herkeslerden
üstün tuttu" ve karalarda, denizlerde ve göklerde bir yetki
ｰ｡ｹ＠｡ｹｲ､＠ ona. Hekate'ye Hesiodos pantheon'unda ｴ｡ｮｩ＠
｡ｹｮ｣ｬ＠ nedeni bilginleri epey ､ｵｩｲｭｴＮ＠ Homeros
destanlarmda sözü bile edilmeyen bu ｴ｡ｮｲ￧＠ Theogonia'da
ancak Ana ｔ｡ｮｲ￧＠ Kybele ile layaslanabilecek evrensel bir
nitelik ｴ｡ｭｫ､ｲＮ＠ ·Burada yüceltilen ｴ｡ｮｲ￧＠ kimi yerde
Artemis, kimi yerde Dictynna ya da Britomartis diye ｡ｮｬ＠
Anadolulu Ana ｔ｡ｮｲ￧Ｇ＠ kendisi ｯｬｭ｡ｳｮ＿＠ Hesiodos'un
ｹ｡､＠ Boiotia'nm Thespiai ｫ｡ｳ｢ｮ､＠ bir Hekate ｴ｡ｰｭ＠
ｯｬ､ｵ＠｢･ｬｧｮｭｩＬ＠ bu yörede bulunan ve Ｎ＠ ö. 8 inci yy. o-
larak ｴ｡ｲｩｬ･ｮ､＠ bir amfora metnimizde ｯｬ､ｵ＠ gibi yerde,
gökte ve suda egemen bir ｴ｡ｮｲ￧＠ imgesini vermektedir.
ｋｯｬ｡ｲ＠ iki arslan üstüne ｵｺ｡ｮｭＬ＠ çevresinde bir ｳｲＬ＠ｫｵｬ｡ｲ＠
ve ｢｡ｬｫｲ＠ bulunan bu ｴ｡ｮｲ￧＠ imgesi besbelli ki "Potnia
theron" yani ｨ｡ｹｶｮｬｲ＠ ecesi Ana ｔ｡ｮｲ￧Ｇｹ＠ simgelemek-
tedir. Hekate ｴ｡ｰｭｮ＠ Anadolu'dan ｧ･ｬ､ｩ＠ konusunda
｡ｲｴｫ＠ｫｵｳ＠ kalmayan bilginler Hesiodos 'un ｹ｡ｫｮ､＠
ｩｬｫｳ＠ｯｬ､ｵ＠ bu ｴ｡ｰｭｮ＠ belki de Kyme'li göçmenlerle,
özellikle ｯｺ｡ｮ＠ soyu ile birlikte Boiotia'ya ｹ･ｲｬｴｩ＠ｳ｡ｶｮ＠
ileri ｳｲｭｬ･､ｩＮ＠ Hekate ile Kybele ｡ｲｳｮ､ｫｩ＠ ￶ｺ､･ｬｩ＠
gelince, Hesiodos'un ｔｨ･ｯｧｮｩ｡Ｇｳ､Ｚｫ＠ bu övgü, üstünde
önemle durulacak bir ｫ｡ｮｴｲ＠Ｎ＠
Bu ara bölümlerden sonra, gene ｡ｳｬ＠ kral soyunun ｡ｲ､ｭ＠ (gene-

alogia) ｾｹｫｳｮ･＠ geçilir. Üçüncü ＱＮＭｵ｡ｫ＠ｴ｡ｮｲｬ＠ kendilerinden
1
＠ Hekate'nin eski Karia'da ｓｴｲ｡ｯｮｩｫ･Ｇ＠ kuzeyinde, bugünkü Yatagan'a

ｹ｡ｫｮ＠ olan Lagiua'da (Lagiua ｫ｡ｬｮｴｲ＠ en ｹ｡ｫｮ＠ ilçe Turgut'tur) çok önemli bir
ｴ｡ｰｭ＠｢ｵｬｮ､＠ G. B ean'in "Turkey beyond the Maeander", London 1971, ｢｡ｬｩｫＮ＠
kitabmm "Lagiua and Panamara" bölümünde ｶｲｧｵｬ｡ｮｭｫｴ､Ｎ＠ Hekate k.ültünün
Karia kökehli ｯｬ｡｢ｩ･｣＠ ve ｯｬ｡ｮｳｴ＠｢ｹｫｬＮＭ･＠ ve görkemde olan bu ｴ｡ｰｭ＠
ｫ｡ｬｮｴｲ､Ｌ＠ özellikle ｫ｡｢ｲｴｮｬ､＠ birkaçrom ｳｴ｡ｮ｢ｵｬ＠ Arkeoloji Müzesiue
ｴ｡ｭ､＠ dikkati ￧･ｫｭｴｾ､ｩｲＮ＠ Lagiua'daki ｴ｡ｰｭＮ＠ yerinde Hekate'nin ｹ｡ｬｮｺ＠ Efes'li
Artemis'le ､ｾｩｬＬ＠ Anadalulu Zeus ｴ｡ｰｭ＠ ile ｩｬｫ＠ｯｬ､ｵ＠ da görülmekte ve bu ko-
ｵｴｬｫ｡ｲ､ｮ＠ ötürü gerek Hekate, gerekse ｋ｡ｲｩＧｬ＠ Zeus imgeleri üstüne ｡ｹｲｭｴｬ＠
bir ｡ｲｴｭｹ＠ gerektirmektedir. Böyle bir ｡ｲｴｭ＠ Hesiodos'ta gizi daha aydm-
ｬ｡ｴｭｲｮ＠ Hekate ｴ｡ｰｭ＠ üstüne belki ｫ＠ tutucu olabilir.
önceki ｫｵ｡＠ｫ｡ｲ＠ｳ｡ｶ＠｡ｮｬｴｲ＠ (Theog. 453 - 506). Birinci ｫｵ｡＠
ｫｲ｡ｬ＠ Uranos'u ｮ｡ｳｬ＠ ikinci ｫｵ｡ｴｮ＠ｯｬｵ＠ Kronos alt ･ｴｭｩｳＬ＠ üçüncü
ｫｵ｡ｮ＠ｳ｡ｶｮ＠ da ｢｡ｳ＠ Kronos'a ｫ｡ｲ＠ Zeus yürütür. Titan'lardan
Kronos, ｫｺ｡ｲ､･ｩ＠ Rheia ile ｢ｩｲｬ･ｰ＠ döller üretir. ｂｵｬ｡ｲＬ＠ üçü ｫｺＬ＠
üçü erkek ｡ｬｴ＠ｴ｡ｲ､Ｚ＠ Hestia, Demeter, Hera ve Hades, Poseidon,
Zeus. ｔｰｫ＠ Uranos gibi Kronos da döllerini yok etmek yoluna git-
mektedir; ｹ｡ｬｮｺ＠ yöntemi ｢｡ｫ､ｲＺ＠￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｲｮ＠､ｯ｡ｲ＠､ｯｭ｡ｺ＠ yut-
ｭ｡ｫｴ､ｲ＠ Kronos. Nedeni, Urarios ile ｇ｡ｩＧｮ＠ kendisine ｡￧ｫｬ､ﾭ
ｬ｡ｲ＠ｹ｡ｺｧｳ､ｲＺ＠ kendi ｯｬｵｮ｡＠ yimilecektir. Rheia ､ｯ｡ｮ＠￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｲｮ＠
hemen ｹｵｴｬｭ｡ｳｮ＠ üzülür ve ｡ｬｴｮ｣＠￧ｯ｣ｵｮ＠､ｯｵｲｭ｡ｫ＠ üzereyken
Uranos ile ｇ｡ｩＧｮ＠ｹ｡ｲ､ｭｮＬ＠ ister. Birinci ｫｵ｡ｮ＠ iki ｴ｡ｮｲｳ＠ bu kez
ｫｺｬ｡ｲ＠ destek olurlar: ｒｨ･ｩ｡Ｇｹ＠､ｯｵｲｭ｡ｳ＠ için Girit'in bir ｭ｡ﾭ
ｲ｡ｳｮ＠ götürüp saklarlar. Zeus ､ｯｵｫｴ｡ｮ＠ sorira Gaia Kronos'a bez-
lere ｳ｡ｲｬｭ＠ bir ｴ｡＠ sunar, Kronos da bunun ne ｯｬ､ｵｮ＠ anlamayarak
ｴ｡＠ midesine indirir. Zeus'un Girit ｭ｡ｲｳｮ､＠ büyümesi, sonra da
｢｡ｳｮ＠ｹｵｴ＠ｴ｡ｬ＠ birlikte öbür ｫ｡ｲ､･ｬｩｮ＠ de ｫｵｳｴｲｭ｡＠ bir-
kaç dize ile ｡ｮｬｴｲＮ＠ N e var ki bu eylemle ｫｲ｡ｬ＠ elde ･､ｩｬｭ＠､･ｩｬｲＬ＠
Kronos ｫｵ｡ｮ､＠ olan ｔｩｴ｡ｮＧｬｲ＠ｹ･ｮＺＮｫ＠ daha sonraki bir ｡ｮｬｴｭ＠
｢ｲ｡ｫｬＬ＠ Zeus'un ｡ｭ｣ｬｲｮ､＠ iki ｢￶ｬＺ＠ Kyklop'larla ｈ･ｫ｡ｴｯｮｾ＠
ｫｬ･ｩｲＧＬ＠｢｡ｬｲ＠ Uranos'un ｫ｡ｰｴ＠ｹ･ｲ｡ｬｴｮ､＠ｫｵｲｴ｡［＠ bu iyi-
ｬｩｮ･＠ｫ｡ｲｬ＠ Kyklop'lar Zeus'a gök gürültüsü; ｩｭ･ｫ＠ ve ｹｬ､ｲｭ＠
｢｡ｬｲＮ＠ Gök ｡ｴ･ｩ＠ Zeus'a bundan sonra ölümsüzlerle ￶ｬｮ･ｲｩ＠
｢ｵｹｲ＠｡ｬｴｮ＠ alma ｯｬ｡ｮ＠ｳ｡ｬｲＮ＠
Ama bunun öyküsü burada birden kesilir ve araya Prometheus
efsanesi girer (Theog. 507 - 616). ｂ･ｬｩｲｴｭｺ＠ gibi, hem Theogonia,
hem de ｬ･ｲ＠ ve Günler'de ｡ｹｲｮｴｬ＠｡ｮｬｴ＠ bu mythos neden
bu;rada yer almakta? Gerçi buraya kadar on iki Titan ｴ｡ｮｲ＠｡ｲ､ﾭ
ｭ＠ öyküsü ｶ･ｲｩｬＬ＠ soy ｡￧ｬｲ＠￧ｩｺｬｴ［＠ çiftler ｵｬ｡ｲ､Ｚ＠ Okeanos
fTethys, Koios JPhoibe, Hyperion/Theia, Krios JEurybie, Kronos /Rheia;
ｹ｡ｬｮｺ＠｡ｰ･ｴｯｳ＠ ile Themis ｫ｡ｬｹｯｲ､ｵ＠ｳ｡ｹｬｭ､ｫ［＠ Themis kendinden
sonraki ｫｵ｡ｴｮ＠ Zeus'la, yani ｹ･ｮｩｬ＠･ｶｬｩＮ｣ｮ＠ göre, bir
｡ｰ･ｴｯｳＧｵｮ＠ soy ｡｣ｮ＠ .belirtmek ｫ｡ｬｹｯｲ､ｵＮ＠ Onun da buraya ｡ｬｮﾭ
ｭ｡ｳＬ＠ Zeus'un ､ｯｵｮｹｬ｡＠ｫｲ｡ｬ＠ elde etmek için ｧｩｲｴ＠ eylem-
lerin ｡ｲｳｮ＠ｳｫｴｲｬｭ｡＠｡ｰ･ｴｯｳｵｬｲｮｭ＠ｹ｡ｺｧｳｮ､＠ ve serüven-
lerinde üçüncü ｫｵ｡＠｢｡ｴＮｲｮｩ＠ önemli bir rol ｯｹｮ｡､ｲＮ＠
Bu Titan soyunun ｡ｺｧｮｬ＠｣･ｺ｡ｬｮ､ｲｭｫ＠ Zeus' a ､ｭｴｲ＠ her
nedense. Titan'lara özgü nitelikler ｡ｰ･ｴｯｳＧｮ＠ üreme ·dört tannda
da görülür, hepsi "hybris"in, kendine ve gücüne ｡ｲ＠ güvencin
ｫｵｲｨ｡ｮ､Ｎ＠｡ｰ･ｴｯｳ＠･＠ olarak ｏｫ･｡ｮｯｳｺ＠ Klymene'yi seçer.- ｢｡ｫ＠

bir efsane kolunda bu ･＠ Klymene ､･ｩｬＬ＠ａｳｩ｡Ｇ､ｲＮｾ＠ｯｮｵｩｬ｡＠ Atlas,
Menoitios, Prometheus ve Epimetheus'u üretir. Dördünün de ｢｡ﾭ
na bela gelir Zeus elinden. Atlas ile Menoitios 'un ｳｵ￧ｬ｡ｲ＠ nedir ki,
birinin ｯｭｵｺｬ｡ｲｮ＠ gökü yükler, öbürünü de ｹ･ｲ｡ｬｴｮ､ｩ＠ kapkara
Erebos'a gönderir? Bildirilmez. Hemen ｐｲｯｭ･ｴｨｾｳ［ｵｮ＠ suçuna ge-
çilir. Mekone'deki kurhan töreninde ｨ｡ｴｮｲｹ＠ ·nasil ｡ｬ､ｴ＠ anla-
ｴｬｭ｡､ｮＬ＠ bu ｡ｰｴｯｳｬｵｮ＠ zincirlerle bir sütuna ＮｊｩＺｲｵｬ､Ｌ＠ kara-
｣ｩ･ｲｮ＠ kemirmesi için üstüne bir kirrtal ｳ｡ｬｮ､＠ bildirilir, ama so-
nunda da Zeus'un Alkmene'den olan ｯｬｵ＠ Herakles'in ｡ｮｩ＠｡ｲｴｭｫ＠
｡ｭ｣ｹｬ＠ Prometheus'u bu ｩｫ･ｮ｣､ｾ＠ｫｵｲｴ｡ｭｳｮ＠ izk Ｇｶ･ｲ､ｩ＠ de
eklenir. Ancak sonra, demin sözünü ･ｴｩｭｺ＠ iki suç eylemi: kurban
töreninde Zeus'un bile hile ｡ｬ､ｴｭｳ＠ ve ｡ｴ･ｩｮ＠￧｡ｬｮｲｩｳ＠ betimlenir,
buna da ｐ｡ｮ､ｯｲＧ＠ .ｹ｡ｲｴｬｰＬ＠ｹ｡ｲＺｮｬ＠｡ｫｬ＠ｯｩｬ｡ｫｴＺＮ＠ ve Promethe-
us'un sözünü. dinlemernekten ｢｡ｫ＠ suçu olmayan Epimetheus'a ar-
ｭ｡ｮ＠･､ｩｬ＠ eklenir. Parça ｵ＠ iliretle biter:
Böylece kolay ､･ｩｬｲ＠ hiçbir zaman
Zeus'un ｩｳｴ･ｮ＠ yan çizmek, ｫ｡ｲ＠ komak.
｡ｰ･ｴｯｳｬｵ＠ iyiliksever Prometheus hile
ｂ･ｬ｡＠ öfkesinden ｫｵｲｴｬ｡ｭ､＠ onun,
Bütün bilgileri ｫｲ｡ｮ､＠ korkunç zincirlerini.
Krallar soyu ｡ｲ､ｭｮ＠ son bölii?nünde ｔｩｴ｡ｮｯｭｫｬ＠ denilen
Zeus'un Titan'lara ｫ｡ｲ＠ｳ｡ｶ＠ betimlenir. ｔｨ･ｯｧｩ｡Ｇ､＠ＶＱＷＧｩ｣＠ di-
zeden 735'inci dizeye kadar ｵｺ｡ｮＺＮ＠ bu parça ｹ｡ｰｴｮ＠ ana Öyküsünü
ｯｬｵｴｲＮ＠ Ozan burada ｫＮｕｮ＠ ad ｳ｡ｹｭｮ､＠ vaz geçip ､･ｳｴ｡ｮ＠ bir
üslupla ｳＱ｡ｶ＠ olanca devinimi, ｡ｾｴｬｲＬ＠ renkleri ile ｣｡ｮｬ､ｲﾭ
maya ￧｡ｬｦｲ＠ elinden ｧ･ｬ､ｩｮ｣Ｎ＠ Bölüm Yüzkollu devierin ｹ･ｲ｡ｬｴｮ､＠
￧ｫ｡ｲｬｭＺ＠ ile ｢｡ｬｲＬ＠ Zeus bu ｡ｺｮｬｲ＠ｫｵｲｴ｡ｮ｣Ｌ＠ｯｮｬ｡ｲ［ＺＮ＠ seslenip
-ki bu yöntem destan yöntemidir- ｹ｡ｲ､ｭｬｮ＠ ister. ｄｾｶｬ･ｲ＠ｹ｡ｮｴ＠
verir ve on ｹｬ＠ｳｲ､＠ önceden bildirilen ｳ｡ｶ＠｢｡ｬｲＺ＠ｓ｡ｶｮ＠ yeri
de ￶ｹｬ･＠ geçer ayak belirtilir: ｫｩ＠ taraf iki ､｡＠ üstünde ｫ｡ｲ＠ｫ｡ｲｹ＠
ｧ･ｬｩｴｲＬ＠ ·Titan'lar Othrys 'ün, ｋｲｯｮｳｵｬ｡＠ Olympos 'un doruk-
larmda yer ｡ｬｭｲ､Ｎ＠ Yüzkollu devierin devinmesi, bir ､｡ｮ＠ bir
､｡＠ fulat:ilan kayalarm gümhürtüsü, ｳ｡ｶ＠ｮ｡ｲｬ＠､ｯ｡ｹ＠ｫ｡ｲｰ＠
depremler ､ｯｵｲＮ＠ Zeus bir ｹ｡ｮ､Ｚｩ＠ Kyklop'larm ｡ｲｭｮ＠ göksel
｡ｴ･ｩ＠ｳ｡ｶｵＢｕｉＬ＠ｹ｡ｮｧｬｲ＠ sarar ｫ｡ｲｬ＠ ve denizleri. Yeller! de ｩ･＠ ka-
ｲｴｭ｡ｫｬ＠ ozan evrensel bir ｫ｡ｹｵｭ＠ｩｺ･ｮ＠ vermeye ｵｲ｡Ｎ＠
56 HESlODOS ｅｓｒ＠ VE KAYNAKLAlU
Bütün hu ｯｬｵｭ＠ｴｵ｡ｲｬ＠ bir zaman sürecine göre ､･ｩｬ＠ de, tek tek
imgeler hiçiminde verilir, ｳ｡ｶｮ＠ sonucu da birkaç dize ile ￶ｹｬ･＠ he-
timlenir:
Ama ön saftaki Kottos, Briareus, Gyes,
ｓ｡ｶ＠､ｯｹｮ hu yüz kollu devler
ａｺ､ｲｬ｡＠ yeni ｢｡ｴｮ＠ｳ｡ｶＺ＠
Üç yüz ｴ｡＠ birden ｦｵｬ｡､＠
Bu ·devierin güçlü ｫｯｬ｡ｲｮ､Ｌ＠
Kapkara ｳ｡ｬ､ｲ＠ ezdiler ｔｩｴ｡ｮＧｬｲＬ＠
Yol yol ｴｯｰｲ｡ｮ＠｡ｬｴｮ＠ｴｫｬ｡ｲ＠ｯｮｬ｡ｲＬ＠
Vurdular zincire yendiklerini
Ve gökler ne kadar uzaksa topraktan
ｔｯｰｲ｡ｮ＠ o kadar ｡ｬｴｮ＠ gömdüler ｯｮｬ｡ｲＮ＠
Uranos'un dev ve azman ｯｵｬ｡ｲｮ＠ reva ｧ￶ｲ､＠｣･ｺ｡ｹ＠ hu kez

Zeus Titan'lara uygular: ｯｮｬ｡ｲ＠ Tartaros'a ｫ｡ｰｴｲＮ＠ Zeus'un istemi
böylece ｧ･ｲ￧ｫｬｭｩ＠ olur deniyor ve bölüm ｫ｡ｰｴｬｹｯｲＮ＠ Oysa biz bun-
dan sonra Zeus'un ｫｲ｡ｬ＠ｴ｡ｨｮ＠ｮ｡ｳｬ＠ｯｴｵｲ､Ｌ＠･ｧｭｮｬｩ＠ｮ｡ｳｬ＠
ｫｵｲ､Ｌ＠ｳ｡ｶ＠ｯｲｴ｡ｫｬｮ＠ｮ｡ｳｬ＠ ￶､ｬ･ｮｩｲ＠｡￧ｫｬｮｭｳ＠
bek-
lerdik. Bu ｳｯｲｬ｡＠ｹ｡ｮｴ＠ verilmiyor, ｹ｡ｰｴｮ＠ daha önceki bölümlerde
tek tük ｡ｹｲｭｴｬ＠､･ｩｮｬ＠ onur ｰ｡ｹｬｲｮ＠ｴ｡ｮｲｬ＠
arasmda ､｡ｴｭ＠
konusuna bir daha dönülmüyor. Tartaros ｳ￶ｺ｣＠ｯｺ｡ｮ＠ｨｹｬ･ｭｩ＠
olacak ki ｔｩｴ｡ｮｯｭｫｬＧ＠ bitiminden hemen sonra ｹ･ｲ｡ｬｴ＠ ülkesinin
｡ｬｴｭｲｩ＠ geçiliyor. Ama Hesiodos'un kendi. midir. hu ｩ･＠ｧｩｲ･ｮ＿＠
ｔｨ･ｯｧｮｩ｡Ｇ＠･ｬｴｩｲ＠ｭ･ｴｩｬｲｮ､＠ 735'inci dizeden ·sonra gelen par-
çalar hep birer ayraç arasmda ｧ￶ｳｴ･ｲｩｬｭＮ＠ￇｯｵ＠ bilginler bundan
sonraki dizeleri "interpolatio" yani sonradan ekleme sayarlar. Öyle
midir, ､･ｩｬ＠ midir? Buna karar ｶ･ｲｮｫ＠ yetki ｳｮｲｬ｡ｭｚ＠｡ｲＬ＠ ama
ｹ･ｲ｡ｬｴ＠､ｮｹ｡ｳ＠￧｡ｲｰ｣＠ renklerle ve Titan'lar ｳ｡ｶｮ､＠｡＠ kal-
mayan bir ｣｡ｬｫ＠｡ｬｴ､ｩ＠ parçadan (Theog. 736 • 880) sonra
yrtkarda kesilen konuya ｵ＠ dizelerle dönülmesi gerçekten dikkati Çek-
ｭｾｫｴ･､ｩｲＺ＠ .
. '1 Mutlu ｴ｡ｮｲｬ＠
bitirince hu ｩｬ･ｲｮＬ＠
･ｲｦｬｩｮ＠ zorla ｫｵｲｴ｡ｮ｣＠ Titan'lardan
Uydular Toprak ａｮ｡Ｇ＠ ￶ｴｬ･ｲｩｮＬ＠
Engin ｢｡ｫｬ＠ Zeus'a ｢｡＠ vurdular,·
ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VE K.:.4..YNAKLARI 57
Ölümsüzlerin ｢｡ｮ＠ geçmesini,

Olympos'un ｫｲ｡ｬ＠ｯｬｭ｡ｳｮ＠ istediler ondan
Ve Zeus geçip ｢｡ｮ＠ｴ｡ｮｲｬｭ＠
Yetki ｰ｡ｹｬｾ＠､｡ｴ＠ her birine.
Bu ｢･＠ dizeden sonra (Theog. 881 - 885) Zeus'un evlenmeleri kuru
dizin biçiminde ｡ｮｬｴｲｫＬ＠ｹ｡ｰｴ＠ sonradan eklenme ｯｬ､ｵ＠ｫｵｳｮ＠
tam ｡ｮｬｭｹ＠ veren bir ｢｡ｫ＠ dizin daha gelmekte, burada {Theog.
965 - 1022) kimi ｴ｡ｮｲ￧ｬ＠ evlilikleri, .özellikle ölümlü insanlarla
evlenmeleri ｳ｡ｹｬｭｫｴ､ｲＮ＠ｙ｡ｰｴ＠ da böylece ｢ｩｴｭ･＠ olarak sona
ermektedir.
Sonradan ekleme olsun ｯｬｭ｡ｳｮＬ＠ Tartaros'la ｢｡ｬｹｮ＠ｹ･ｲ｡ｬｴ＠
ülkesinin betimi gerçekten ilginçtir: Hesiodos'a özgü ilgi ｡ｬｮｲ＠
･ｩｮ＠ bir daha rastlanmayan bir ｵｳｴ｡ｬｫ＠ serer gözümüzün önüne.
Antik ￧｡ｬｲ＠ boyunca ozan ve ｹ｡ｺｲｬｮ＠ hepsi Hesiodos'un bu be-
timlerinden ･ｳｩｮｬｭｲＬ＠ｦ｡ｹ､ｬｮｭｲＮ＠ Giderek diyebiliriz ki,
ｔｨ･ｯｧｮｩ｡Ｇ＠ bu ｹ･ｲ｡ｬｴ＠ imgesi Homeros'un Odysseia'da ￧ｩｺ､＠ Hades
tablosundan daha ｣｡ｮｬ＠､･ｩｬｳ＠ de, hem daha ｡ｹｲｮｴｬＬ＠ daha tamam,
hem de daha somut, daha nesneldir bir yerde. Harita gibi izlenip
okunabilir. Bu yüzden Vergilius'a da, Dante'ye de ilk kaynak ｯｬｭｵﾭ
tur ｫｵｳｺＮ＠
Tartaros'un yerinin ve yeryüzünden ｵｺ｡ｫｬｮ＠ｳ｡ｰｴｮｭ＠ ile
｢｡ｬｹｮ＠ bu betimleme {Theog. 772) ｹ･ｲ｡ｬｴ＠ ülkesinin görüntüleri ile
sürdürülür; ｹ･ｲ｡ｬｴｮ＠ konut ･､ｩｮｭ＠ｹ｡ｲｴｫｬ＠ geçirilir göz önünden:
Gece ile Gündüz, Ölüm ile Uyku, cehennem ｫ￶ｰ･ｩ＠ Kerberos, ｹ･ｲ｡ｬｴ＠
ｲｭ｡＠ Styx- yukarda sözü geçen ve önemi orada da belirtilen and
ｴ｡ｮｲ￧ｳＭ･ｦｩ＠ bir ｡ｮｬｴｲｯ＠ｴ｡ｮｬｲＬ＠ｹ･ｲ｡ｬｴ＠ｫ｡ｰｬｲ＠ ve bu ｫ｡ｰﾭ
ｬ｡ｲｮ＠ ￶ｴｾｳｩｮ､･＠ bulunan Khaos'tan kalma ｡ｺｮ＠ｹ｡ｲｴｫｬＬ＠ ki bura-
＠
larda Zeus'un ｹ｡ｲ､ｭ｣ｬ＠ Yüzkollu'lara da ｲ｡ｳｴｬｭｫｹｺ［＠ sonunda
da ｇ｡ｩＧｮ＠ son ､ｯｵｲ＠ｯｬｵ＠ diye ｴ｡ｮｬ＠ Typhon ｹ｡ｮｲ､＠
simgeleyen bir dev olarak uzun ve tüyler ürpertici bir gerçeklikle ta-
ｭｮｬ｡ｾｫｴＬ＠ Zeus ile Typhon ｡ｲｳｮ､＠ ikinci bir ｳ｡ｶ＠｣｡ｮｬ､ｲﾭ
ｭ｡ｫｴ､ｲＮ＠ Typhon'dan ､ｯｭ｡＠｡ｺｧｮ＠ yellerin toprak ve deniz üstün-
deki etkilerinin ｢･ｴｩｮｬｭｳ＠ ile biter bu ilginç ve, ne denirse densin,
ｔｨ･ｯｧｮｩ｡Ｇ＠ biçimine de, ｨ｡ｶｳｮ＠ da pek uygun olan ara bölüm
(Theog. 772 - 880).
Böylelikle ｹ｡ｰｴ＠ bölümleri ve ｡ｹｲｮｬ＠ ile ￶ｺ･ｴｬｭｩ＠ olduk. Özet
bize ｹ｡ｰｴｮ＠ｫ｡ｹｮｬｲ＠｡ｲｴｫ･ｮ＠￧･ｩｴｬ＠ ￶･ｬｲｩｮ＠ｫ｡ｲｬｴｭｳＬ＠
ｫｹ｡ｳｬｮｭＬ＠･ｬｴｩｲｰ＠ｹｯｲｵｮｬ｡ｭｳ､＠ｹ｡ｲｬ＠ olabilecektir.
10. Kaynaklar
Hesiodos eski Yunan ｹ｡ｺｮ､＠ kendine özgü bir sestir. Hero-
dotos, ｴ｡ｮｲｬ＠､ｮｹ｡ｳ＠ Homeros ile Hesiodos ｹ｡ｲｴｭ＠ demekle
bir ､ｯｲｵｹ＠ dile ｧ･ｴｩｲｭ＠ olabilir, ne var ki iki büyük ｯｺ｡ｮ＠ yarat-
ｴｫｬ｡ｲ＠ｴ｡ｮｲｬ＠ arasmda belirgin bir ｡ｹｲｬｫ＠ da göze ￧｡ｲｰｭｫｴ､Ｎ＠
ｈ･ｳｩｯ､ｾＧｵｮ＠ｴ｡ｮｲｬ＠ Homeros'unkilere hiç· benzemez, ｢｡ｫ＠ bir kay-
naktan; Yunan olmayan bir kaynaktim geldikleri hemen seZilir ve
ｩｮ＠ daha ､ｮｲ｣＠ yam, Homeros'un temelini ｡ｴﾷ＠ gelenek Yu-
nan ｹ｡ｺｮ＠ boyunca ｴｵｮ､Ｌ＠ az çok farkla sürdürülüp ｧ･ｬｩｴｲﾭ
､ｩ＠ｨｩｬ､･Ｌ＠ Theogonia'da ｴ｡ｭｮｬ＠ｴ｡ｮｲｳｩｬ＠ｫｩ＠ ve olaylarm kesin-
tiye ｵｲ｡､ｫｬＬ＠ kimi geç ､￶ｮ･ｬｲ＠､ｮ｡Ｚ＠ Yunan kültürünce ｢･ｮｩｭｾ＠
senmedikleri ｧ･ｲ￧ｩ､Ｎ＠ Homeros'un ｫ｡ｹｮｬｲ＠ pek ｡ｲｭｹｺＬ＠ｹｩｬﾭ
mz ｬｹ｡､＠ ve Odysseia'dan ､ｩｨ｡＠ önce ｹ｡ｺｬ＠ kaynak ｢ｵｬｮ｡ｭｹ｣ﾭ
ｭ＠｢ｩｬ､ｭｺ･ｮ＠ ötürü ､･ｩｬ＠ de, hn iki destanm . ｴｵ｡ｲｬ＠ bir .evrim
süreciyle tek ve belli bir ｧ･ｬｮｩ＠￧･ｩｴｬ＠｡ｭｩｬｲｮ＠ｹ｡ｩｳｴ＠ için
｡ｲｴｭｫ＠ gereksinmesini ､ｵｹｭ｡ｺＮ＠ Daha ､ｯｲｵｳ＠ bilginler pek
､ｵｹｭ｡＠ böyle bir gereksinmeyi. Homeros'un kendi içinde, kendi
binbir gizi ile çözümlerneye ｧｩｲｭｬ･Ｌ＠｡ｫｬｲｭＮ＠ｧ･ｬｩｮｭ＠ｬｹ｡､＠
ve Odysseia'ya konu olan ne ｴ｡ｮｲＬ＠ ne de kahraman ｫｩｬ･ｲｮ＠｢｡ｫＬ＠
Yunana ｹ｡｢ｮ｣＠ bir ｵｹｧ｡ｲｬｫ＠ｩｬ｡ｮ､＠･ｳｩｮｬ｢ｭ＠ olabileceklerL
Hata ･ｴｭｩ＠ｯｬ､ｵｫ｡ｲｮ＠ hiç · ｫｵｮｺ＠ ohnasm. ｬ＠ yada Ｇｮ＠ özellikle
Anadolu'nun eski kültürleri, yerel ｢ｯｹｬ｡ｲＮ＠ üstüne ｶ･ｲ､ｩ＠､･ｲｬｩ＠ bil-
gilerin ｧ･ｲｩｮ｣＠ ve zamanmda ､･ｲｬｮｩｭ＠ｯｨｮ｡ｳＬ＠ ￶ｲｮ･ｩ＠
ｬｫ￧｡＠ bilginlerinin .iki ､･ｳｴｾｮ｡＠ ekledikleri bunca "scholia" (not ve
｡￧ｫｬｭＩ＠ arasmda Lykia gibi önemli bir yöreyi yeterince ｩ｣･ｬｭ＠
ｯｨｮｩｬ｡ｲ＠ bizim bugün eldeld ｢ｵｬｮｴ｡ｲ＠ｹ｡ｺｮ＠ｫ｡ｹｮｬｲ＠､｡ｹｮｾ＠
､ｲｭ｡ｺ＠ｧ￧ｬ･ｴｩｲｭｫ､Ｎ＠ Yunan deyince ｙｵｮ｡ｬ＠｢｡ｬｹｰ＠ Yu-
ｮ､ｬ｡＠ bitirmek ｂ｡ｴ＠ biliminin ｨｵＬｮ･＠ dek ｫｵｲｴｬ｡ｭ､＠ bir ｳ｡ｰｫ､ｲＺ＠
Homeros üstüne bunca kitap ｹ｡｣ｬｭｳＬ＠ Hesiodos'un son ｺ｡ｭｬｲ＠
dek hemen de hiç ｩｮ｣･ｬｭ＠ｯｬｵ＠ bunun bir sonucu olsa gerek.
Hesiodos esin ｫ｡ｹｮｭ＠､ｯｵ｡ｮ＠｡ｬｹｯｲＮＬ＠ gözle görülen bir ｧ･ｲ￧ｾｫｴｩ＠
bu; ama kaynakla ürün arasmda ｢｡ｬｮｹ＠ kurmak, ya· da kaynak-
ｬ｡ｲｫｳ＠ bir ｫｹ｡ｳｬｭ＠ｧｩｲｮ･ｫ＠ klasik filologlar için çetin ve az çe-
kici bir ｩｴＬ＠ çünkü kendi ｩｬ｡ｮｲ＠ gibi herkesin ｭ｡ｬ＠ｯｬｭ｡ｴ＠ o bil-
giler. Ne demeli, klasik ｬｫ￧｡＠ bilginleri tembel olur, Çünkü ｩｬ･､ｫｲ＠
konular ｡￧ｫ＠ seçik ve öteden beri ｧ･ｮｩＬ＠ genel bir ilgi ｴｯｰｬ｡ｭｩｫ､ｲＮ＠
Bir ｺ｡ｭｬｲ＠ Yunan deyince ｩｫ｡ｮｳｵｬｲ＠ dururdu, öyle de ｯｨｮｵＬ＠ akan
ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VE.KAYNAKLARI 59
su1ar ､ｵｲｭＮ＠ Ta ki Ankara'da 1945- ＴＶﾷｳｵ｡ｲｮ､＠ Dil·ve Tarih- ｃｯﾭ

rafya ｆ｡ｫｩｕｴ･ｳｮ＠ Hititoloji profesörii Dr. Hans. Gustav · Güterbock
ile doçeuti Dr. Sedat .Alp Türk Tarih Kurumu ｹ｡ｮｬｲ＠｡ｲｳｮ､＠ "Ku-
marbi efsanesi" diye küçük bir kitap ｹ｡ｮｬｭｲＮ＠ Prof: Güterbock
Hurri ｫ｡ｹｮｬ＠ bu Hititçe metnin çeviri ve ｡￧ｫｬｭｳ＠ｳ｡ｬｭｫ＠
ｫ｡ｬｭＬ＠ Kumarbi efsanesinin Hesiodos'un ｔｨ･ｯｧｮｩ｡ＧｳＺ＠ kaynak
ｯｬ､ｵｮ＠ kamtlama ·görevini de ｹｫｬ･ｮｭｩＬ＠ bunu daha sonraki ｹ｡ｮﾭ
ｬ｡ｲｮ､＠ da ｳｲ､ｭｩｴＮ＠ Oysa ｡ｳｬ＠ Ödev klasik filologlara ､･ｲｩＮ＠
Utanarak söyleyeyim ki o zaman pek ｩｬｧ･ｮｭｴＬ＠ .ancak ｩｭ､＠
iki metnin ｫ｡ｲｬｴｭｳｮ､＠ ne engin ufuklar ｡￧ｬ､ｮ＠ göriiyorum.
Bugün aradan bunca ｹｬ＠ geçtikten sonra, üç ana ｹ｡ｩ＠､｡ｹｩﾭ
rak1 Kumarbi efsanesi üstüne bilgilerimizi ￶ｹｬ･＠ özetleyebiliriz.
Kumarbi destam Hitit ｫｲ｡ｬｮ＠｢｡ｫ･ｮｴｩ＠ Hattusas'ta; bugünkü
ｂｯ｡ｺｫ￶ｹＧ､･＠ bulundu. Hitit çivi ｹ｡ｺｳ＠ ile ｹ｡ｺｬｭ＠ bu ､･ｳｴ｡ｮ＠ metni
Hattusas saray ｡ｲｩｶｬ･ｮ＠ tabietleri ｡ｲｳｮ､＠ ortaya ￧ｫ｡ｲｬ､Ｎ＠ Bil-
ginler bu tabietleri Ｎ＠ ö. 13'üncü ｢ｩｮｹｬ＠ sonu olarak tarihlenfuirler,
çünkü saray o tarihten sonra ｹｫｬｭｴｲＮ＠ｙ｡ｺ＠ ya dökiilen efsane ise
Hurri ｫ｡ｹｮｬ､ｲＮ＠ Hurri'ler Ｎ＠ ö. ＱＶＧｮ｣＠ ve 15'inci ｢ｩｮｹｬ｡ｲ､＠ Anado-
lu'nun güney ､ｯｵｳｮ｡＠ kuzey Mezopotamya ve Syria'ya uzanan
bölgede ｹ｡ｭｬｲ＠ ve Hitit ｵｹｧ｡ｲｬ＠ ile ｹ｡ｲｮ＠ parlak bir ｵｹｧ｡ｲｬｫ＠
ｫｵｲｭｬ｡､Ｎ＠ Hitit ｫｲ｡ｬ＠ Suppiluliumas I. (1375 - 35) bu ulusu alt
edip ｴｯｰｲ｡ｫｬｮ＠ ele geçirince, Hititlerin Hurri kilitürünün etkisi al-
ｴｮ､｡＠ｫ｡ｬ､ｲ＠ Hititçe metiu1erde rastlanan Hurri ｫ｡ｹｮｬ＠ birçok
ad, ｴ｡ｰｭ＠ ve efsanelerden bellidir. Kumarbi destam diye· ｡､ｬｮｲﾭ
､ｭｺ＠ -metinde destan ｡､＠｢･ｬｩｲｴｭＭ bu metin, kimi yer-
leri ｫｲ＠ .dök-ük parçalar halinde elimize ｧ･￧ｭｩｳ＠ de, ｯｫｵｮ｡｢ｩｬ＠ ve
bir bütün olarak ￧｡､＠ dillere ｡ｫｴｲｬｭＮ＠ Yukarda ｳ｡ｹ､ｭｺ＠
ｹ｡ｮｬｲ［＠｡ｹｲ｣＠ Güterbock'un ｢｡ｫ＠ dergi ve kitaplarda ingilizce
olarak ｶ･ｲ､ｩ＠ çevirileri de ｫ｡ｲｬｴ＠ 2 Kumarbi efsanesi üs-
1 a) M. L. West, Hesiod Theogony, Edited with Prolegomena. and ｃｯｮｭ･ｴ｡ＺｹＮ＠
Oxford, Ciarendon Press, 1966. · ·

b) H. G. Güterbock- Sedat Alp, Kumarbi Efsanesi, T. T. K. ｙ｡ｹｮｬＭｲｩ､＠
VII. Seri, No. ll. Ankara, 1945.
c) ｍｹｴｬｯｧｩ･ｳ＠ classiques, Librairie Larousse, Paris 1963.- La mythologie en
Sumer, li ｂ｡ｬｹｩｯｮ･＠ et chez les Hittites, par ＺｩＧｌ＠ Vieyra. · ·
2 H. G. 'Güterbock, The Hittite Version of the Hurrian Kumarbi Myths: Ori-
ental Forerunners of Hesiod .

.In: American Journal of Archaeology, Vol. LII, No. 1,.1948- Hittite ＺｩＧｉｹｴｨｯｬｧＬ＠
In: Mythologies of the Ancient World, edited and with introduction by S. N. Kra-
mer, Anehor Books, New York 1961, s. 141- 179.
60 ｈｅｓｏｄ＠ ·ｅｓｒ＠ VE KAYNAKLARI
tüne yeterli hir bilgi ･､ｩｮｨｬ｣ｭｺ＠ gihi, Hesiodos'un hu efsaneden

ne denli ｹ｡ｲｬｮ､＠ da saptayabiliriz.
Kumarbi
Elimizdeki parça gökteki ve ｹ･ｲ｡ｬｴｮ､ｫｩ＠ｴ｡ｮｲｬ＠ hir ｳ･ｬｮｩ＠
｢｡ｬｲＮ＠ Birçok tann ｡､ｬｲ＠ｳ｡ｹｬｲ＠ ve onlara Ｂｩｴｮ＠ denir. Bu ｴ｡ｮｲｬ＠
｡ｲｳｮ､＠ sonradan ｡､＠ geçecek Anu da ｶ｡ｲ､Ｎ＠ａｮｬ｡ｴｭ＠ ￶ｹｬ･＠｢｡ｬｲＺ＠
"Bir zaman, ｧ･￧ｭｩ＠ｹｬ｡ｲ､＠ Alalu gökte kral idi. Alalu tahtta oturur
ve ｴ｡ｮｲｬ＠ birincisi olan Anu onun önünde darurdu. Onun ayak-
ｬ｡ｲｮ＠ｫ｡ｰｮｲ＠ ve ｭ｡ｲｨｬ＠ içmek için eline verirdi." Alalu'nun
ｫｲ｡ｬ＠ dokuz ｹｬ＠ sürer, dokuzuncu ｹｬ､｡＠ Ann'nun ona ｫ｡ｲ＠ｳ｡ｶ＠
｡￧ｴＬ＠ onu ｹ･ｮ､ｩ＠ ve önünde kaçan Alalu'yu ｫ｡ｲｮｬ＠ｴｯｰｲ｡＠ sürüp
ｴ｡ｨｮ＠ｯｴｵｲ､＠ söylenir. Bu kez Anu ｮ｡ｳｬ＠ Alalu'ya kulluk ettiyse,
ｋｵｭ｡Ｍｨｩ＠ de Ann'ya kulluk eder: "Anu ｴ｡ｨｮ＠ oturur ve güçlü Ku-
marhi ona içecek verirdi. Onun ｡ｹｫｬｲｮ＠ｫ｡ｰｮｲ＠ ve ｭ｡ｲｨｬ＠
içmek için eline verirdi." deniyor. Ann'nun ｫｲ｡ｬ＠ da dokuz ｹｬ＠ sürer
ve Kumarhi de ona ｫ｡ｲ＠ｳ｡ｶ＠ açar. ￶ｹｬ･＠ denir: "Anu ｡ｲｴｫ＠ ·dayana-
ｭ｡､＠ Kumarhi'nin gözlerine. Anu, Kumarhi'nin elinden kendini ｳﾭ
ｹｲ､＠ ve ｫ｡￧ｴＮ＠ Anu, ｫｵ＠ gibi uçtu. ａｲｫ｡ｳｮ､＠ Kumarhi ｳ｡ｬ､ｲ＠ ve
onu, Ann'yu ｡ｹｫｬｲｮ､＠ｹ｡ｫｬ､Ｌ＠ ve onu gökten ｡ｹ＠ çekti.''
Bundan sonra efsanenin ｡ｳｬ＠ can ｡ｬ｣＠ｯｬ｡ｹ＠｡ｬｴｲＺ＠ "O (yani Kumarhi)
onun (yani Anu'nun) "diz"ini ｳｲ､［＠ ve onun (Anu'nun) ･ｲｫｬｩ＠ (Ku-
marhi'nin) içine döküldü. "Kumarhi Ann'nun ･ｲｫｬｩｮ＠ içine ｡ｬ､ﾭ
ｮ｡＠ sevinir ve güler, ama Anu geri döner ve Kumarhi'ye ￶ｹｬ･＠ ses-
lenir: Ｂ￧ｩｮ＠､ｮ･ｲｫ＠ seviniyorsun, çünkü benim ･ｲｫｬｩｭ＠ yuttun.
￧ｩｮ､･＠ olana sevinme. ￧ｩｮ･＠｡ｲ＠ hir yük koydum." Bu yükün ne ol-
､ｵ＠｡￧ｫｬｮｲＺ＠ Kumarhi Hava - tannya gehe ｫ｡ｬｭｴｲＬ＠ ondan ｢｡ｫ＠
ａｲ｡ｮｺｬ＠ (Dicle) ve ｔ｡ｭｩｵＧｹ＠ da gehe ｨｲ｡ｫｬｭｴＮ＠ Bu üç korkunç
ｴｾ＠ｴｯｨｵｮｬ｡ｲ＠ içine ､￶ｫｩｬｮＮ＠ ￶ｲ･ｮｩ｣Ｌ＠ Kumarhi büyük
hir ｴ･ｬ｡＠ｫ｡ｰｬｲＬ＠ｹｵｴｮ＠ｴｫｲｭ･＠￧｡ｬｲＮ＠ｔｫｲ､ｮ＠ Kan-
ｺｩｲ｡＠､｡ｮ＠ üstüne ､ｴ＠ söylenir. Ama ｴｫｲ､＠ nedir, tüküie-
ｭ･､ｩ＠ nedir? Metin hunu hildirmez ve elimizdeki fragment Kumar-
hi'nin öfke içinde Nippur'a gitmesiyle son bulur.
Bundan ｳｯｮｲ｡＠ｫｲｴＬ＠ｯｫｵｮ｡ｭｹｲＮ＠ Ne ｡ｬｴ､ｮ＠ toplamaya
￧｡ｬｭＺ＠ Hava Ｍｴ｡ｮｲＬ＠ Kumarhi'nin içinde ｫ｡ｬｮ＠ olacak, Hava -
tanrmm ｡､＠ söylenmiyor, hir ideogram'la, yani çivi ｹ｡ｺｳｮ､＠ hir ad
belirtisi ile gösteriliyor. Güterhock hu ideogram'a Hurri Hava- tan-
ｲｳ＠ｔ･ｵｨＧｮ＠｡､＠ verilebilir ｫ｡ｮｾｳ､ｲＮ＠ (Mythologies of' the Ancient
World. s. 158). Bundan sonra Ann ile Hava- ｴ｡ｮｲ＠ arasmda bir ko.;
ｮｭ｡＠ geçer. Ann ona Kumarbi'nin neresinden ￧ｫｭ｡ｳ＠ｧ･ｲｫｴｩｮ＠
￶ｴｬ･ｲＮ＠ Kumarbi de alol, us ｴ｡ｮｲ＠ diye bilinen Ea'ya gider. Ea'dan
içindeki Hava - ｴ｡ｮｲ､＠ kurtulmak için bir ￶ｴ＠ mü, bir büyü mü
ne ister. ａｺＬ＠､ｩｬ･ｲ＠ ve ｹ｡ｫｮｭｬｲ､＠ söz edilir. Sonunda bir büyü
ile Hava - ｴ｡ｮｲ＠､ｯｵｭ＠ｳ｡ｬｮｲ＠ olsa gerek. Derken Hava - ｴ｡ｮｲ＠
Ann'ya ｢｡＠ vurur: Kumarbi'nin ölümünü planlarlar. ｓ｡ｶ＠ｨ｡ｺｲｬｫﾭ
ｬ｡ｲｮ＠ｴ｡ｮｫ＠ oluruz: bir ｳ｡ｶ＠ｴ｡ｮｲ＠｡､＠ geçer ve ･ｲｩ＠ diye ｔ･ｵｨＧｮ＠
kutsal ｢ｯ｡ｬｲｭ､ｮ＠ birinin. Burada yer ｡ｬｮｳ＠ gereken ｳ｡ｶ＠ metinde
yitiktir. Bundan sonraki metin ｩ￧･ｲ＠ｶ｡ｲｳｹｭｩ＠､｡ｹｮｭｫｴｲＮ＠
· ｫｩ＠ çocuktan söz edilir, bunlar metinde ｡､＠ geçen ｴ｡ｮｲ＠ｔ｡ｮｩｵ＠ ile
ｲｭ｡ｫ＠ Dicle mi, yoksa Anu ile ｔｯｰｲ｡ｮ＠ ürettikleri ｢｡ｫ＠ｴ｡ｮｲｬ＠ｭ＿＠
Bu ､ｯｵｭ＠ Larousse'daki çeviride ￶ｹｬ･＠ｹｯｲｵｭｬ｡ｮ＠ ve sahneye Ea,
alol ｴ｡ｮｲ＠ girer: "Ea, ｡ｫｬ＠ｫｲ｡ｬ＠ saymaya koyuldu: birinci ay; ikinci
ay, üçüncü ay geçti, dördüncü ay, ｢･ｩｮ｣＠ ay, ｡ｬｴｮ｣＠ ay geçti. Yedinci
ay, sekizinci ay, dokuzuncu ay geçti. Onuncu ay geldi. Onuncu ayda
Ye.r inlemeye ｢｡ｬ､Ｎ＠ Yer inleyince dünyaya iki çocuk getirdi." Bir
ulak gidip haberi Ea'ya bildirir. Bunlar ｔ｡ｮｩｵ＠ ile Dicle olsa gerek
deniyor. Sonunda Hava- ｴ｡ｮｲ＠ bu ｳ｡ｶ＠ｫ｡ｺｮｲＬ＠ böylece gök krai-
ｬｭ＠ ele geçirir.
Bu metinle Theogonia ｡ｲｳｮ､ｫｩ＠ benzerlikler ｡￧ｫ＠ görülür.
ｂｵｮｬ｡ｲ＠ özetleyip ｳｲ｡ｬｭｫｴ＠ｫｵｳｺ＠ fayda ｶ｡ｲ､Ｎ＠ Kumarbi efsa-
nesine "gökteki ｫｲ｡ｬ＠ ele geçirme mythos'u" diye bir ad ｶ･ｲｩｬ､ｮ＠
ｲ｡ｳｴｬ､ｭＮ＠ Elimize . geçeni kadanyla bu efsanenin özünü ｹ｡ｮｳｴｭｫﾭ
ｴ｡､ｲ＠ bu ad. Gök ｫｲ｡ｬｮ＠｡ｲ､ｮ＠ ￶ｹｬ･＠ bir sira izlenmektedir:
Alalu - Anu - Kumarbi - Hava ｴ｡ｮｲＮ＠ Bu ｳｲ｡＠｡､ｮ＠｢｡ｬｭｫ＠
üzere Zeus - Kronos - Uranos ￧ｬｳｩＮ･＠ uygun ､･ｲＬ＠ｵ＠ farkla· ki
ａｬ｡ｵＧｮｾ＠ Theogonia'da ｫ｡ｲｬ＠ yoktUr. ｬ･ｲ､＠､･ｩｮ｣ｭｺ＠ bir geç
ｬｫ￧｡＠ｹ｡ｺｲＬ＠ Byblos'lu Philon ＨＮ＠ s. 2'nci yy.) Finike ｧ･ｬｮｩ､＠
dört ｫｵ｡＠ saptamakta, Yunan mythos'unda bu ｫｵ｡ｬｲ＠ ancak
ikincisinden ｢｡ｬｮ､ｭ＠ｶｵｲｧｬ｡ｭｫｴ､Ｎ＠ Ne olursa olsun, ､ｯｵｬ＠
kaynaklarla Hesiodos'un eseri ｡ｲｳｮ､ｫｩﾷ＠ benzerlikler çok ve ￧･ｩｴﾭ
lidir. ｬｫｩｮ＠ bi.r ｡ｲ､ｭ＠ efsanesi. ile ｫ｡ｲ＠ｫ｡ｲｹｺＬ＠ konu ｫｲ｡ｬ＠ kav-
ｧ｡ｳ､ｲＮ＠ Theogonia'da bu ｫ｡ｶｧｮ＠ tek bir soyun ｫｵ｡ｬｮ＠ arasmda
ｳｲ､ｬￜ＠ görülür: Uranos Kronos'un ｢｡ｳＬ＠ Kronos da Zeus'un
｢｡ｳ､ｲＮ＠ Baba ｯｵｬ＠｡ｲｳｮ､ｫｩ＠￧｡ｴｭｹ＠ geçilmeden, her ｢｡ｮ＠
kendi ｯｬｵｮ＠ - ya da ￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｲｮＭｮ｡ｳｬ＠ｲ･ｴｩＬ＠ sonra da yerine geç-
mesini önlemek için ｮ｡ｳｬ＠ yok ･ｴｭ＠￧｡ｬｴＬ＠ｯｬｵｮ＠ da ne gibi çare-
62 ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ v""E K__,\.YNAKLARI
lere ｢｡＠ vurarak ｢｡ｳｭ＠ alt ･ｴｩ＠｡ｹｲｮｴｬ＠｡ｮｬｴｭｫ､ｲＮ＠

ｋｩｲ｡ｨ＠ efsanesinde soy· ｩｬｫ･ｲ＠｢･ｬｩｲｮｭ＠､･ｩｬｲＺ＠ Alalu Ann'nun
｢｡ｳ＠ nu, Anu Kumarhi'nin ｢｡ｳ＠ nu ､･ｩｬ＠ mi, söylenmiyor, ｹ｡ｬｮｺ＠
ｋｵｮｲｨｩＧ､･＠ sonra,· onu alt edecek Hava- ｴ｡ｮｲ＠ bir dereceye kadar
ｋｮ｡ｲｨｩＧ＠ｯｬｵ＠ｳ｡ｹｬｲＬ＠ çünkü Kumarhi Ann'nun ･ｲｫｬｩｮ＠ kendi
bedeninin içine. almakta ve ､ｯ｡ｬＭ insansal bir ､ｯｵｭ＠ süreciyle ｯｬｾ＠
masa da, kendi. gövdesinden ￧ｫ｡ｲｭｴ､Ｎ＠ Yunan efsanesinde soy
ｩｬｫ･ｲ＠ tam ｡ｩｬｮｵｹ＠ｩｮｳ｡｣､ｲＬ＠ｨｩ￧ｲｬ･＠ hile daha imgelenmeyen,
､ｯ｡＠ ￶･ｬｲｩｮ､＠｡ｹｲｮｵ｣ｺ＠ bu ｴ｡ｮＮｩｳｬ＠ｶ｡ｲｬｫ＠ｴｰｫ＠ insan
gibi ､｡ｶＭｲｮｬＮ＠ West (bkz. not I. a) "family planning" yani aile plan-
ｬ｡ｭｳｮ､＠ söz ediyor bunlar için. Gerçekten de bu ￧｡､Ｎ＠ yöntemi
uyguluyor gibidirler: baba çocuk istemiyor, ana ｹ｡ｶＭｲｵｬｮ＠ korumak
için ￧ｲｰｮｹｯＬ＠ çocuklar ise baba ｢｡ｳｫｮ､＠ kurtulmaya ￧｡ｬｹｯｲＮ＠
Aile ｰｬ｡ｮｭｳ＠ kadar Freud'un ￶ｲ･ｴｩｬｮ＠ de. ｡ｮｭｳｴ｢ｩｬｲ＠ bize The-
ｯｧｩ｡Ｇ､＠｢･ｴｩｲｬｮ＠ sfu:eç, ama bu tür ￧｡ｲｭｬ＠ sapmadan da
birçok ｫｹ｡ｳｬｭ＠ｮｯｫｴ｡ｬｲ＠ bnlahiliriz iki efsane ｡ｲｳｮ､Ｎ＠
Her ikisinde de ana konuin üretme ·gücünün ve genellikle o gücü
simgeleyen erkeklik uzvunun kesilmesi ya da ｫｯｰ｡ｲｬｭｳ､Ｎ＠ Ne ｾ｡ｲ＠
ki ek tema olarak bunu izleyen ｡ｴｭｫ＠ ve atnuktan ､ｯｮ｡＠ｶ｡ｲｬｫ＠
motifi iki efsanede de yer almakla birlikte, çok ､･ｩｫ＠｢ｩ￧ｲＺＮｬ･､＠ｩﾭ
ｬ･ｮｭｩｴｲＮ＠ Uranos'un ｨ｡ｹｬｲｮ＠ Toprak ａｮ｡Ｇ＠ｹ｡ｰｴ＠ bir çelik ｴｲﾭ
paula ｯｬｵ＠ Kronos keser. Kesilen erkeklikten iki türlü ｳｶ＠ akar: kan
ve ｡ｴｭｫＮ＠ｋ｡ｮ＠ｴｯｰｲ｡Ｌ＠｡ｴｭｮ＠ ise denize ｡ｫｴｮ＠ vurgular· ozan.
Kan ve ｡ｴｭｫ＠ｴｯｨｵｭｪｬ･ｶｩｮ＠ görür ve toprak ile ､ｾｮｩｺ＠ bunlardan ､ｯﾭ
rudan ､ｯｲｵｹ｡＠､￶ｬ･ｮｭｩ＠ olurlar, ｵ＠ farkla ki toprak kan tohumunu
uzun süre korur, deniz ise ｡ｴｭｫｮ＠､ｯｮ｡＠ Aphrodite'yi hemen gün
Ｚｮ｡＠ salar. Denize ｹ｡ｬｮ＠｡ｴｮｵ＠ dalga köpüklerine benzeterek
｡ｫ＠ｴ｡ｮｲｩ￧ｳｭ＠､ｯｵｭＧｮ＠｡ｩｲ＠ｩｲ＠ｨ｡ｶｳｮ＠ hürüyerek ｡ｮｬｴｲＮ＠ Bu
｢Ｚ｡ｴｭ＠ herhalde efsanenin ｫ｡ｹｮ＠､･ｩ＠ de Hesiodos'a borçluyuz.
Yunan ｯｺ｡＠ kendi geleneklerine Ｚｹ｡｢ｮ｣＠､･ｮ＠ bu. efsane motifini
ｩｮ｣｡ｫ＠ bu yoldan ｨ･ｮｩｭｳ＠ ve ｯｫｩｹｵ｣ｳｮ｡＠｢･ｮｩｭｳｴ＠ olabilir;
Öyküsünün ｩｮ｡ｲｬ＠ daha' da ｰ･ｫｩｴｲｭ＠ iÇin, ａｰｨｲｯ､ｩ･Ｇｮ＠｡､＠
ü.stüne ·bir "aitia" ｵｹ､ｲ＠ da göZÜiliüzden ｫ｡￧ｭｴ､ｲＮ＠ Tan-
ｲｩ￧｡ｮ＠｡､＠ "köpükten ､ｯｮ｡Ｂ＠｡ｮｬｭ＠ gelir, o halde ｡ｮｬｴｭ＠
efsane ､ｯｲｵ＠ demek ister okuyucusuna. ｅｲｫ･ｬｩｮ＠ｫｯｰ｡ｲｬｭｳ＠
konumu Theogonia'da Uranos efsanesine ｳｮｲｬ＠ｫ｡ｬｲＬ＠ bir daha ele
｡ｬｮｭｺＮ＠ Kumarbi'de ·ana konum ile ｢ｩｲｬ･ｴｮ＠･ｲｫｬｩ＠ yutma,
gövdeye indirme motifine gelince, bunun Kronos efsanesinde gene
ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VE K.I\.YNAKLARI 63
çok ､･ｩｫ＠ bir biçimde, ｩｬ･ｮ､＠ görüyoruz. ｫｩｮ｣＠ｫｵ｡ｮ＠ kral -

ｴ｡ｮｲｳ＠｢｡ｳｮ＠ｩ､＠ ettikten sonra, kendisinin de ｡ｹｮ＠ｹ｡ｺｧ＠ｵﾭ
ｲ｡ｹ｣ｮ､＠ korkar, bunun için yutar ｲ･ｴｩ＠ tiim dölleri. M-ythos'un
ｩ￧･ｲ､＠ anlam ｵ､ｲＺ＠ tohumdan ､ｯ｡｣ｫ＠ｶ｡ｲｬｫ＠ tohumun gücünü
ｴ｡ｲＬ＠ o gücü yok etmek ancak onu içinde ｢ｵｬｮ､＠ çevreden ｡ｹｲｾ＠
makla, ￶ｲｮ･ｩ＠･ｲｫｬｩ＠ ait ｯｬ､ｵ＠ kimseden kesip ｫｯｰ｡ｲｮｬ＠ ger-
￧･ｫｬｭｺＬ＠ netekim Kronos Uranos'u ｩ､＠･ｴｭｩｲ＠ ama ｫ｡ｮ､＠
ve ｡ｴｮ､＠ döller üremesine engel ｯｬ｡ｭｴｲＮ＠ Kronos sanki bu
ｧ･ｲ￧ｩ＠｡ｮｬｭｴｲＬ＠ iyisi mi kendinden ､ｯｭ｡＠ｶ｡ｲｬｫ＠ kendi içine
almakta ｨｺｬ＠､｡ｶｲｮＺ＠￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｲｮ＠､ｯ｡ｲ＠､ｯｭ｡ｺ＠ yutar. Hitit efsa-
nesi ile Yunan efsanesindeki henzerlik burada en yüksek ､ｯｲｵｮ｡＠
ｶ｡ｲｭｫｴ､Ｎ＠ Hemen ｵｮ＠ da belirtelim ki, ･ｲｫｬｩ＠ kesmek, ･ｲｫｩ＠
ｩ､＠ etmek ｴ･ｭ｡ｳ＠ Yunan mitolojisinde pek yer ･ｴｭｩｳ＠ de- bu
motife ｢ｩｬ､ｭ＠ｫ｡､ｲｮ｣＠ｹ｡ｬｮｺ＠ . K ybele - Attis mythosunda ｲ｡ｳｴｾ＠
ｬ｡ｮｲＬ＠ Kybele ise Anadolu'ya özgü bir ｴ｡ｮｲ￧＠ olup, öyküleri Yunan
mythos'una ｧｩｲｭ･ｴＭｯｨｵ＠ bir güç ￶･ｳｩ＠ olarak yutma motifi
epey ｴｵｮｭＬ＠ｧ･ｬｩｭ＠ ve ￶ｲｮ･ｩ＠ bir ｩｮｳ｡＠｢｡ｫ＠ bir insandan
öc almak ｡ｭ｣ｹｬ＠￧ｯ｣ｵｮ＠ kesip kendisine yedirmesi konulu efsa-
p.elerde ｳＺｲ､ｩｬ･ｧｭｴＮ＠ Bu konuda Tantalos - Pelops, Atreus"
Thyestes ve Medeia efsanelerini ｡ｮｭｳｹｨｩｬｲｺＮ＠ Burada dölünü yeme
ｴ･ｭ｡ｳｮＮ＠ｩｬｫ･＠￧･ｩｴｬ＠ｫ｡ｮｴｬｲＬ＠ öykü eklentileri ve bezekieri ile
örthas edilmek ｩｳｴ･ｮｭ＠ de, ｫ￶･ｩｮ､＠ derin anlam gene de ｳｲｴﾭ
ｭ｡ｫｴ､ｲＮﾷ＠
. . .
Bu simgesel anlam Kumarbi efsanesinde bütün ｡￧ｫｬｹ＠ or-

ｴ｡､ｲＺ＠ önce birinci kral Alalu'nun, sonra ikinci kral Ann'nun gökte
kaç ｹｬ＠ｫｲ｡ｬ＠ ettikleri kesinlikle belirtilir: herbiri dokuz ｹｬ＠ tahtta
oturmakta ve o ｹｬ｡ｲ＠ sürece önce Anu Alalu'ya, sonra Kumarbi Anu'a
kulluk ederler. Ne var, ki Anu Alalu'ya ｳ｡ｶ＠｡￧ｰ＠ onu ､･ｶｩｲｬ＠ gibi,
Kumarbi 1de dokuzuncu ｹｬ､｡＠ Ann'nun ｴ｡ｨｮ＠ göz diker. Bu ｳ｡ｶ＠
｡￧ｭｮ＠ nedeni belli ､･ｩｬｲＮ＠ｔｨ･ｯｧｩ｡Ｇ､＠ bunca özenle vurgulanan
nedeniilik 1 ｩｬｫ･ｲｮ＠ Hitit ､･ｳｴ｡ｮ＠ hiç önem verilmez. Olgular
kuru bir günlük üslUbuyla ｹ｡ｬｮｺ｣＠ｳ｡ｹｬｰ＠ｳｲ｡ｬｮＮ＠ Ancak Anu ile
Kumarhi ｬ｡ｳｮ､＠ｳ｡ｶ＠｢｡ｬｹｮ｣ﾷ＠ｩｬ･ｲ＠￧｡ｴｬｲＬ＠ bir dram ｨ｡ｶｳｮ＠
girilir. Ann'nun Kumarhi'nin gözlerine ､｡ｹｮｲｰ＠ -bu ne demekse-
ｧ￶･＠ uçar,· o anda Kumarbi ｳ｡ｬ､ｲＬ＠ Anu'yu ｡ｹｫｬｲｮ､＠ yakalar,
gökten yere çeker ve metindeki deyimle "dizini" ｳｲＮ＠ Bu edimle A·
nu'nun ･ｲｫｬｩ＠ Kumarhi'nin içine dökülür. Kumarhi ｹｵｴｮ｡＠
sevinmek üzereyken, Anu geri dönüp ､ｭ｡ｮ＠ korkunç ｡￧ｫｬｭＭ
larda bulunm:: Hava- tannya gebe ｫ｡ｬｭｴｲ［＠ üç ｡ｲ＠ yük ｶ｡ｲ､＠ içinde,
biri Hava- ｴ｡ｮｲＬ＠ öhürii Aranzah (Dicle ｲｭ｡Ｉ＠ üÇüncüsü de ｔ｡ｮｩｵＮ＠
Hava - ｴ｡ｮｲｭ＠ ilerde Kumarhi'yi alt ･､｣ｩｮ＠ hemen ｡ｮｬｹｯｲｵｺＬ＠
ama Aranzah ile ｔ｡ｮｩｵ＠ niçin ürkütüyorlar Kumarhi'yi bu kadar?
Belli olmuyor, her neyse Anu bu sözleri söyleyip ｧ￶･＠ uçtuktan sonra,
Kumarhi'yi ｹ｡ｰｴｮ＠ bin ｰｩｭ｡ｮ＠ görüyoruz. Bir sürii çareye ｢｡＠ vu-
rup ｹＮｵｴｮ＠ kusmaya ｵｲ｡ｹｯＬ＠ bir ･ｹｬｲ＠ de tükürüyor ｯｬｭ｡Ｌ＠
sonunda da ｴｰｫ＠ Kronos gibi ￧ｫ｡ｲｹｯ＠ içindekini; ama metin ｢ｮ｡ﾭ
larda çok bozuk, neler olup ｢ｩｴｮ＠ pek ｫ･ｳｴｩｲｮｹｯｵｺＬ＠ bir ｡ｮｬ､ﾭ
ｭｺ＠ Hava - ｴ｡ｮｲｭ＠､ｯｵ＠ ve Kumarhi'ye ｫ｡ｲ＠ｳ｡ｶ＠｡￧ｰ＠ onu
ｹ･ｮ､ｩＬ＠ dördüncü ｫｵ｡ｴｮ＠ kral - ｴ｡ｮｲ＠ olarak gök ｴ｡ｨｮ＠ｫｮｵｬ､ｾ＠
ｵ､ｮＮ＠
Anu burada ｴｰｫ＠ Uranos ile Gaia gibi ｦ｡ｬ｣ｫ＠
yapmakta, ｧ･ｬ｣ｩ＠
bildirmekten de ｡ｹｲ｣＠ｫｶ｡ｮ￧＠､ｵｹｭ｡ｫｴｲＬ＠
çünkü gelecekte kendi
öcünün ｡ｬｮ｣＠ bilir. Kumarhi'nin birdenbire büyük bir hayal
ｫｲｬｮ｡＠ｵｲ｡ｭｳ＠ ancak ￶ｹｬ･＠｡￧ｫｬｮ｢ｩｲＺ＠ Anu'nun ･ｲｫｬｩｮ＠
yutmakla ｹ｡ｬｮｺ＠ gücüne ve ｫｲ｡ｬ＠ yetisine ｳ｡ｬｩｰ＠￧ｫ｡｣ｮ＠ｳ｡ｮｭｴＬ＠
kendi üstesinden gelecek bir ya da üç ｶ｡ｲｬ＠ gebe ｫ｡ｬ､ｮ＠ ￶ｲ･ｮｩ｣Ｌ＠
öfkelenir' üzülür' ｹ｡ｺｧｳｮ＠ tersine çevii-roeye ｵｲ｡＠ ama ｢｡ｲｭｺＮ＠
Kumarhi ile Kronos efsanelerinde birbirlerine hemen ｴｰ｡＠ denk
､･ｮ＠ bu yutma- kusma motifinin izlerine Hesiodos'ta sözü geçen
｢｡ｫ＠ efsanelerde de ｲ｡ｳｴｬｭｫｹｺＮ＠ｂ｡｢ｳｮ､＠ daha güçlü bir ço-
cuk ､ｯｵｲ｡｣ｮ＠｢ｩｬ､＠ Metis'i Zeus bir iki demeyip yutar, ｫ｡ｦｳｮ､＠
da us ve ｡ｫｬ＠ｴ｡ｮｲ￧ｳ＠ａｴｨ･ｮ｡Ｇｹ＠ tam ｳｩｬ｡＠ olarak ￧ｫ｡ｲｴＮ＠ Uranos-
Kronos ｭｹｴｨｯｳＧｬ｡ｲ＠ Yunanistan'da Hesiodos'tan sonra ne kadar tu-
tundu, ｩｬ･ｮ､Ｌ＠ sürdürüldü, pek bilmeyiz, çünkü ･ｬｩｮｺ､＠ belge yok-
tur, ama ､ｯｵ＠ａｴｨ･ｮ｡Ｇ hiçimi epey ｨ･ｮｩｭｳ＠ olacak ki heykel
de konuyu ｩｬ･ｭ＠ ve ａｴｩｮ｡Ｇ＠ kent koruyucusu ｴ｡ｮｲ￧ｹ＠ bu biçimde
ｹｯｮｴ｡ｫ＠ geri ｫ｡ｬｭｴｲＮ＠
Hitit ､･ｳｴ｡ｮ＠ boyuna ｳ｡ｶｴｮ＠ söz edilmektedir: hesbelli ki
gök ｫｲ｡ｬｮ＠ elde etmek için ｡ｲ､ｭ＠ ancak ｳ｡ｶ＠ sonucunda gerçek-
ｬ･ｭｫｴＬ＠ Anu'nun Alalu'ya, Kumarhi'nin de Anu'ya ｳ｡ｶ＠｡￧ｴｫｬｲ＠
ｳｾｹｬ･ｮｭｫｴ､ｩｲＮ＠ Ama birinci ｳ｡ｶｮ＠｡￧ｬｭｳ＠ ile bitmesi bir olur, Alu
hemen yenilip kaçar ve yeni kral Anu yer ｡ｬｴｮ＠ sürer onu. Ku-
marhi Anu'ya ｫ｡ｲ＠ｳ｡ｶ＠｡￧ｮ｣Ｌ＠ Anu da uzun zaman dayanamaz,
kaçar, ama bu kez ｧ￶･＠ uçmaya yeltenirken, ､ｭ｡ｮ＠ onu yakalar
ve dizini ｳｲｭ｡ｫｬ＠ -diz ｳ￶ｺ｣ｮ､･＠ burada erkeklik uzvu ｡ｮｬｲ＠
HESlODOS ｅｓｒ＠ VE KAYNAKLARI 65
herhalde- ｡ｴｭｮ＠ içine ｡ｬｲＮ＠ Buraya dek ｳ｡ｶ＠ diye bir olgu can-
ｬ｡ｮ､ｭ＠､･ｩｬｲＬ＠ daha sonra metnin çok bozuk ｯｬ､ｵ＠ yerlerde
Hava- ｴ｡ｮｲ＠ Kumarhi'yi alt etmek için bir- ｴ｡ｫｭ＠ｳ｡ｶﾷ＠ｨ｡ｺｲｬｫﾭ
ｬ｡ｲ＠ｹ｡ｰｴＬ＠ kutsal ｢ｯ｡ｬｲ＠ bu ｩ･＠ｫｯｴｵ＠ｳ｡ｮｬ｢ｩｲＮ＠ Gene de bu me-
tinde bizim ｡ｮｬ､ｭｺ＠ hiçimiyle ｳ｡ｶ＠｢･ｴｩｭｬｮ＠､･ｩｬｲＮ＠ｓ｡ｶ＠
Hitit ､･ｳｴ｡ｮ＠ soyut bir kavram olarak ｫ｡ｬｭｴ､ｲＮ＠ Bir ｫｲ｡ｬ＠ tah-
tmdan atmak için bir ｧｩｲｭ､･Ｌ＠ bir ￧｡ｴｭ､＠ bulunulur, ｳ｡ｶ＠ denince
bu ｡ｮｬｹｯｲ＠ herhalde. ｋ｡ｬ､＠ ki kral devirmeye ｫ｡ｬｮ＠ iki ｫｵ｡＠
ｴ｡ｮｲ＠ da önce . o krala ､｡ｶｲｮｬｹ＠ kul köle olarak ｨ･ｴｩｭｬｮ､＠
görülür: Anu da, Kumarbi de ｴ｡ｨｬｲｮ＠ göz diktilleri .Alalu'nun ve
Ann'nun daha önce "ayB.klarma ｫ｡ｰｮｲ＠ ve ｭ｡ｲ｢ｬ＠ içmek için
ellerine verirlerdi" deniyor. Bu böyle olunca iki ､ｭ｡ｮ＠ arasmda sa-
ｶ｡＠､･ｩｬ＠ de, daha çok kölenin efendisine ｫ｡ｲ＠｡ｹｫｬｮｭｳ＠ söz konusu
olabilir bizim ｡ｮｬｹｭｺ＠ göre. Her ne hal ise, ｳｯｭｵｴｬ｡＠ hile
￧｡ｴｭ＠ bir süreç olarak ortada ｶ｡ｲ､Ｎ＠ｈ･ｳｩｯ､Ｇｬｮ＠ｴ｡ｳｲｬ､＠ｴ｡ｮｲ＠
ｫｲ｡ｬ＠ düzeninde bu süreci benimseyerek, ilke ･､ｩｮ＠ bellidir. Ne-
denleri ve tüm ｡ｹｲｮｴｬ＠ betimlemeye ｧｩｲｴ＠ｳ｡ｶ＠･ｳｲｩｮＺＮ＠
ana konumu ｹ｡ｰｭｴｲ＠ Yunan ｯｺ｡ｮ＠ .. Titanomakhia ｔｨ･ｯｧｮｩ｡Ｇ＠
orta ､ｩｲ･Ｌ＠ eserin var ｯｬｵＬ＠ destan ｯｬｵ＠ onsuz ､ｮｬ･ｭｺＮ＠ｩｭ､＠
bir sorun, çözümlemeyi hiç ｵｭ｡ｹ｣ｺ＠ bir sorun ￧ｫｭ｡ｴ､ｲ＠
ｫ｡ｲｭｺＺ＠ Hesiodos bir ￶ｲｮ･ｩ＠ Kumarbi ､･ｳｴ｡ｮ＠ｧ￶ｲ､ｭｺ＠
､ｯｵｬ＠ｹ｡ｺｮ＠ kaynaklarmdan ｮ｡ｳｬ＠ ve ne kadar ･ｳｩｮｬｭｴｲ＿＠ Bilgi
ve belgelerimizin bugünkü durumunda ､ｯｲｵ｡ｮ＠ ya da ､ｯｬ｡ｹ＠ bir
ilinti kurmak ｯｬ｡ｮ＠ｨｵｬￜｮ｡､＠ göre, en ､ｯｲｵ＠ ve en ｳ｡ｬｫ＠
inceleme yöntemi iki metni ｫ｡ｲｬｴｭｮ＠ ileri gidemez. Bunu
da ｹ｡ｰｮ｣Ｌ＠ Kumarbi'nin ｔｨ･ｯｧｮｩ｡Ｇ＠ ana efsanesine örnek ｯｬ､ｵ＠
｡ｰ￧ｫ＠ ortaya ￧ｫ｡ｲＮ＠ Giderek iskeletidir denebilir, Byle bir ｴ｡ｳｬ＠ ki
ｯｬｵｭ＠ 'süreci ilke diye benimsenerek üstüne ｡ｬ｢ｩ､ｮ･＠ｩｬ･ｮｭｴｲＮ＠
Böyle bir ｯｬｵｭ｡＠ｙｵｮ｡＠｢｡ｫ＠ hiçbir efsanesinde ｲ｡ｳｴｬｮＺＮ､＠
göre ｳ｡ｖｭｺ＠ da ｫ｡ｮｴｬｭ＠ olur. Kumarhi efsanesi Hesiodos'a ne
yoldan ｶ｡ｲｭ＠ olursa olsun, onu ｔｨ･ｯｧｮｩ｡Ｇ＠ kaleme ｡ｬｮｭｳ､＠
･ｳｩｮｬｭＬ＠ derinden ･ｴｫｩｬｭｲＮ＠ Bu olguyu iyice saptamak kaynak-
ｬ｡ｲｮ＠ｵｬｾｭ＠｡ｲｴｭｬ［Ｎｮ＠ da ｹ｡ｲｬ＠ olur. Bir elli ｹｬ＠ öncesine ､･ｩｮ＠
Hitit metinleri biliniyor muydu, bilinmiyordu, ola ki elli ｹｬ｡＠ kalmaz
Hitit ile ｜ｙｵｮ｡＠ｹ｡ｰｴｬｲ＠｡ｲｳｮ､ｫｩ＠ ilintiler kesinlikle saptanabilir,
｡￧ｫ＠ ortaya serilir. N eden ｯｬｭ｡ｳｮ＿＠
F 5
66 ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VE- KAYNAKLARI
Ullikunimi
Ama bugün hile Kum.arhi'den ｟｢｡ｫ＠ kaynaklar var elimizde.
Biri, Kum.arhi'nin Ｎ､･ｶ｡ｭ＠ｳ｡ｹｬｮ＠ Ullikummi'dir. ｮｧｩｬｺ｣･＠ "The Song
of Ullikummi", ｦｲ｡ｮｳｺ｣＠ "Le chant d'Ullikummi" diye ｡､ｬｮｲ＠
bu destan- ezgi· diyemeyiz biz- çok uzundur. Kumarhi ､･ｳｴ｡ｮ＠
ikinci ｹ｡ｰｴ＠ olmakla birlikte, ｡ｳｬｮ､＠ ondan ｢｡ｭｳｺ､ｲＬ＠ ama gök-
teki ｫｲ｡ｬ＠ｴ･ｭ｡ｳ＠ ile ilintili ｳ｡ｹｬ｢ｩｲＮ＠ Konu ｵ､ｲＺ＠ Kum.arhi kral-
ｬ＠ ele ｧ･￧ｩｲｭ＠ olan Hava- tann ｔ･ｵｨＧ＠ devirip yerine ｴ｡ｮ＠ bir
｡ｺｮ＠ olan Ullikummi'yi getirmeye ｵｲ｡Ｌ＠ yani Kumarhi'nin Hava-
tannya ｫ｡ｰｴ､＠ｫｲ｡ｬ＠ geri almak için ｧｩｲｭ＠ diye özetlenebilir
bütün ｹ｡ｰｴＮ＠ａｹｲｮｴｬ｡＠ girmeden, hemen diyebiliriz ki Theogo-
nia'da ｫｹ｡ｳｬｭ､＠ Ullikummi bir yerde Titanomakhla'nm ｫ｡ｲｬ＠
ｳ｡ｹｬ｢ｩｲＮ＠
ｙ｡ｰｴｮ＠ birinci tabietinde Kumarhi'nin söz konusu ･､ｩｬ｣＠ be-

lirtilir. Kumarhi bir ･ｹｬｲ＠､ｮｭ･ｫｴｩｲＺ＠ "Kumarhi ､ｮ｣･ｬｲ＠
geçirdi ｡ｫｬｮ､［＠ honcuk taneleri gibi dizdi ｯｮｬ｡ｲＮ＠ "Bunun üzerine
｡ｹ＠ kalkar, eline ､･ｮｩ＠｡ｬｲＬ＠｡ｹｫｬｲｮ＠ｨｺｬ＠ yelleri takar ve
kenti olan ｕｲｫｩＧｴ･ｮ＠ yola ￧ｫ｡ｲＬ＠ Serin Batak diye bir yere ｶ｡ｲＮ＠
Orada çok beklenmedik, hizi oldukça ｡ｲｴｮ＠ bir olay olur: "Serin
Batak'ta koca bir kaya yatar, kaya üç fersah ｨｯｹｵｮ､｡ｲＬ＠ eni de bir
buçuk ｦ･ｲｳ｡ｨｴＮＢ＠ Kumarhi'nin ､ｮ｣･ｳｩ＠｡ｴｬ､＠ ileriye, ｹ｡ｴ＠ kaya
ile, ｡ｫｴ＠･ｲｫｬｩｮ＠ içine, ｢･＠ kez ｡ｬ､＠ onu, ·ve on kez ｡ｬ､＠ onu gene ...
Bundan sonra epey uzun bir ｨｯｬｵｫ＠ görülür metinde. Kumarhi'nin
kenti olan ｕｲｫｩ＠ kuzey ｍ･ｺｯｰｴ｡ｭｹＧ､ｲＬ＠ Hurri'Ierin merkezidir.
Bir ｨｯｬｵｫｴ｡ｮ＠ sonra Kumarhi'nin Deniz'den bir ￧｡ｲ＠｡ｬ､ｮ＠ oku-
yoruz. Önce veziri ｍｵｫｩ｡ｮＬ＠ sonra elçisi Ｚｲｩｰ｡ｬｵ＠｡ｲ｣ｬｹ＠ Deniz
ile ｫｯｮｵｲＬ＠￧｡ｲｹ＠ uyarak Deniz'in evine gider, ￶ｬ･ｮ､＠ yer içer. Bu
ｫｾｺ＠ vezirini Sular'a gönderir. Sular Deniz'den ｡ｹｲ＠ olsa gerek. Kumar-
hi'nin Deniz'le - ｩｬｫ･ｲｮ＠ nedenini bilginler ￶ｹｬ･＠｡￧ｭｬｫ＠･ｩﾭ
limini gösteriyorlar: ｋｵｮ｡ｲｨｩＧ＠ Kaya'dan olan ￧ｯ｣ｵ＠､ｯ｡｣ｫｴｲＬ＠
Deniz'le olan ｫ｡ｲｬｭ､＠､ｯ｡｣ｫ＠ olan Ｚｹ｡ｲｴｮ＠ denizde büyümesi
ｫ｡ｲｬｴ＠ belki. ｂｵｮ､｡ｩＮ＠ sonraki fragment çok ｫｲ＠ döküktür,
ama burada ｋｵｮ｡ｲｨｩＧ＠￧ｯ｣ｵｮ＠､ｯｵｭ＠｡ｮｬｴｭＱＮＭ､ｲ＠ her-
halde. Çocuk ､ｯｵｫｴ｡ｮ＠ sonra· ￶ｹｬ･＠ deniyor: Ｂｋ｡､ｮｬｲ＠ｹ｡ｲ､ｭ＠ et-
tiler ､ｯｮ｡ｳＬ＠ｇｵｬ･＠ ile Mah tannçalar ｡ｬ､ｲ＠￧ｯ｣ｵＬ＠ verdiler
onu Kumarhi'nin dizlerine. ｋｵｮ｡ｲｨｩ＠ｯｬｵｮ｡＠ sevindi, ｢｡ｲｮ＠｢｡ｳｴＬ＠
｢｡ｬ､＠ｯｫ｡ｭｹＬ＠ｵｲｬ＠ bir ad ｶ･ｲ｣ｩｭ＠ dedi." Sonra ､ｮｲＺ＠
"Ne ad ｴ｡ｫｹｭ＠ bu ￧ｯ｣ｵ｡Ｌ＠ bir ok gibi gövdeden ｦｫｲ｡ｮ＠ bu ￧ｯ｣ｵ｡＿＠

V ｡ｲｳｮ＠ Ullikummi olsun ｡､Ａ＠ V ｡ｲｳｮ＠ gitsin ｧ￶･＠ dek ve ｡ｬｳｮ＠ｫｲ｡ｬＮ＠
Yok etsin ｋｵｭｩｹ｡ＧＬ＠ görkemli kenti, alt etsin Hava- ｴ｡ｮｲｹＮＢ＠
Bu sözlerden sonra Kumarbi kendi kendine ｫｯｮｵｭ｡ｹ＠｢｡ｬｲＬ＠ｯﾭ
lunu kime emanet ･､｣ｩｮ＠ ve ｡ｳｬ＠ｇｮ･Ｍｴ｡ｮｲ＠ ile Ay- ｴ｡ｮｲ､＠
ｮ｡ｳｬ＠ｳ｡ｫｬｹ｣ｭ＠ kurar: Ｂｓ｡ｫｮ＠ｇｮ･Ｍｴ｡ｮｲ＠ｩｬ･ａｹＭｴ｡ｮｲ＠ görmesin-
ler onu! Hava - ｴ｡ｮｲＬ＠ｋｵｮｭｩｹ｡Ｇ＠ güçlü ｫｲ｡ｬ＠ görmesin ve öldür-
mesin onu ｳ｡ｫｮＡ＠ｴ｡ｲＬ＠ Ninive'nin ｫＭ｡ｬｩ￧･ｳ＠ görmesin onu ve ｫｲｭ｡ｳｮ＠
bir ｫ｡ｭ＠ gibi. Kumarbi bundan sonra ｭｰ｡ｬｵｲｩＧｹ＠￧｡ｲ＠ ve o da
yelleri sandal gibi ｡ｹｮ＠ geçirdikten sonra Kumarbi onu ｲｩ｡＠
ｴ｡ｮｲｬ＠ gönderir, herhalde ｲｩ｡ＧｬＬ＠￧ｯ｣ｵｮ＠ onlara emanet et-
mek için seçmektedir.
Yukarda ､ｯｵｭ｡ｹｲ＠ eden ｫ｡､ｮｬｲ＠ ebe ｴ｡ｮｲ￧ｬ＠ olsa gerek.
ｂｵｮｬ｡ｲ＠ｇｵｬ･＠ ile Mah diye ｡､ｬｲ＠ Hititçedir; Güterbock'a göre Hur-
rice ｡､ｬｲ＠ Hudenna ve ｈｵ､･ｬｲ｡ＧＮ＠ Kendisi çeviride bu ｴ｡ｮｲ￧ﾭ
ｬ｡ｲ＠ "Fate godesses" (kader ｴ｡ｮｲ￧ｬＩ＠ ve "Mother godesses" (Ana
ｴ｡ｮｲ￧ｬＩ＠ diye ｴ｡ｮｬｭｫ､ｲ＠ (Mythologies of the Ancient World,
1
s. 165). ｄｯ｡ｮ＠ çocuk Kumarbi'nin ili.4erine verilir, ｴ｡ｮｲ＠ｴｰｫ＠ bir in-
san gibi baba ｯｬ､ｵｮ｡＠ sevinir ve ￧ｯ｣ｵｮ｡＠ bir ad koymaya ｧｩｲＮ＠
Bir ara ､ｮｲＬ＠ sonra ｫｯｹ､ｵ＠ｕｬｩｫｵｮｭ＠｡､ｮ＠ ard ｡ｮｬ＠ｯｬ､ｵ＠
｡ｮｬｲＮ＠ Çocuk Hava- ｴ｡ｮｲ＠ yok edilmesi ｡ｭ｣ｹｬ＠ｲ･ｴｩｬｭＬ＠
Kummiya ise Hava- ｴ｡ｮｲ＠ kutsal kentidir. Ulli- kummi acaba
ｋｵｭｩｹ｡Ｇ＠ yok edecek ｡ｮｬｭ＠ｮ＠ gelir? Kumarbi'nin dile getir-
､ｩ＠ dilekler bu olumsuz ｹｯｬ､｡ｲ＠ çünkü. - Burada bir özellik dikka-
timizi çekmektedir: Kumarbi kendi kendisiyle ｫｯｮｵｭ｡ｴ､ｲ［＠ destan
üslUhunun ikili ｫｯｮｵｭ｡ｬｲ＠｡ｮｬｴｭ＠ boyunca ｶ｡ｲ､Ｌ＠ ama iki kez Ku-
marbi'nin içinden geçen ､ｮ｣･ｬｲｩ＠ kendi kendine dile ｧ･ｴｩｲ､＠ｶｲＭＺﾭ
gulanma.fta, ｴｰｫ＠ Homeros destanlarmda - özellikle en dramatik
ｳ｡ｨｮ･ｬｲ､Ｍｯｵ＠ gibi ｢ｲ｡､＠ da "iç ｴ｡ｲｭＢ＠ (monologue inte-
rieur) d'enilen Ｎ｡ｮｬｴ＠｢ｩ￧ｮ･＠ｲ｡ｳｴｬｭｫｹｺＮ＠ Kumarbi için çok
önemli bir ｡ｮ､ｲ＠ bu: ｯｬｵｮ＠､ｯｵｭＬ＠｡､ｮ＠ｧ･ｲ￧ｫｬｴｩ｣＠ göreve
göre ｴ｡ｫｬｭｳ＠ ve ｢｡ｮ＠ bela gelmesin diye ｫｯｲｵｮｭ｡ｳＮ＠ Kumarbi'nin
bir ｫ｡ｹｧｳ＠￧ｯ｣ｵｮ＠｢｡ｺ＠ｴ｡ｮｲｬ＠ görünmesidir. Elimizdeki par-
çadan Ullikummi'nin nerde ､ｯｵｮ＠｡ｮｬｭｹｺＬ＠ ama önceki frag-
mentlerden biliyoruz ki ￧ｯ｣ｵｮ＠ denizde ya da sularda ､ｯｭ｡ｳ＠ için
tedbir ｡ｬｮｭｴｲＮ＠ Bu kez Ullikummi'yi emanet alacak ve kara top-
ｲ｡＠ götürecek biri ｡ｲｮｭｫｴ､Ｎ＠ￇ｡ｲ＠ elçi ｭｰ｡ｬｵｲｩ＠｡ｲ｣ｬｹ＠
ｲｩ｡＠ｴ｡ｮｲｬ＠ｵｬ｡ｴｲｹｯＮ＠ｲｩ｡＠ｴ｡ｮｲｬｭ＠ bir ￧･ｩｴ＠ kader ｴ｡ｮｲＭ
çalan ya da ｹ｡ｲ､ｭ｣＠ perller ｯｬ､ｵ＠ metnin kendisinden ve daha son-

. raki parçada Enlil'in ｯｬ｡ｮ＠ｴ｡ｮｬｭｳ､＠｡ｮｬｹｯｲＮ＠ｲｩ｡Ｇｬｮ＠
￧ｯ｣ｵ＠ Kumarhi'nin ｫｵ｣｡ｮ､＠｡ｬｰ＠ "bir giysi gibi ｧ￶ｳｬ･ｲｩｮ＠ bas-
ｴｫｬ｡ｲＢ＠ söyleniyor. Çocuk ｫｵｮ､｡ｴｲ＠ hesbelli. Bu imge hana Xant-
hos'ta Harpya'lar ａｮｴ､｡ｫｩ＠ｫ｡｢ｲｭｹ＠｡ｮｭｳｴｹｯｲＮ＠ Orada da Harp-
ya'lar ölü ruhlan kundakta birer bebek gibi ｧ￶ｳｬ･ｲｩｮ＠｢｡ｳｭ＠ olarak
ｹ･ｲ｡ｬｴｮ＠ｴ｡ｲ＠ gösterilirler. ｲｩ｡＠ denilen ｴ｡ｮｲ￧ｬ＠ bir ￧･ｩｴ＠ Harpya
ｯｬｭ｡ｳｮ＿＠ Dikkat edilirse, ｴｰｫ＠ Homeros ､･ｳｴ｡ｮｬｲ＠ｯｬ､ｵ＠ gibi,
haber göndermek için bir ulak ｫｵｬ｡ｮｭｴ＠ ve ｴ｡ｮｲｬ＠ özel ｵｬ｡＠
Hermes gibi ｭｰ｡ｬｵｲｩ＠ de ｡ｹｮ＠ yellerden sandallar ｢｡ｬｭｫｴ､ｲＮ＠
Hermes'in ｳ｡ｮ､ｬｲｫｩ＠ kanatlar da herhalde yeli simgeler, ｴ｡ｮｲ＠
da Olympos'tan yeryüzüne ya da ｢｡ｫ＠ yerlere uçar gösterilir (Bkz.
Odysseia, V, 43 vd.).- ｕｬｩｫｵｭｮＧ＠ Hava· ｴ｡［､ｮ＠ｳ｡ｫｬｮｭ＠
､ｯ｡ｬｲＬ＠ｇｮ･Ｍｴ｡ｩｲ＠ ile Ay- ｴ｡ｮｲｹ＠ görünmemesine ﾷ￧｡ｬｭｳＬ＠ her
･ｹｩ＠ gören bu ｴ｡ｲｬｮ＠ gidip de Hava - ｴ｡ｮｲｹ＠ haber vermelerini
önlemek içindir. Netekim sonunda Kumarbi'nin ｫｯｲｴｵ＠ olur. ｔ｡ﾭ
ｮｩｵＬ＠ｔ･ｵｨＧｮ＠ｫ｡ｲ､･ｩＬ＠ Hava- ｴ｡ｮｲ＠ da. ｔ･ｵｨＧｮ＠｢｡ｫ＠ bir ｡､＠
ｯｬ､ｵｮ｡＠ göre, burada sözü geçen bütün ｴ｡ｮｲｬ＠ gök ｴ｡ｮｲｬ＠ ve .bir-
birleriyle ｡ｫｲ｢､［＠ daha sonra da ｡､＠ geçecek olan Hepat ｔ･ｵｨＧｮ＠
･ｩＬ＠ｴ｡ｲ＠ ise ｫｺ＠ｫ｡ｲ､･ｩＮ＠ Babil- Akad pantheon'unun birçok önemli
ｴ｡ｮｲｬ＠ｫ｡ｹｮ＠ Hur.ri olan bu Hitit ､･ｳｴ｡ｮ＠ｩｬ･ｶ＠ görmektedir
demek.
Ama biz metni özetlemeye devam ･､ｾｬｩｭＺ＠ｲｩ｡Ｇｉ＠￧ｯ｣ｵ＠｡ｬｰ＠
Enlil'e götürürler: Ｂａｬ､｡ｲ＠ onu ve koydular Enelil'in dizleri üstüne.
ｔ｡ｲ＠ gözlerini ｫ｡ｬ､ｲ＠ ve gördü ki bir çocuk duruyor ｴ｡ｮｲｳｬ＠ .var-
ｬ＠ önünde. Gövdesi diorit ｴ｡ｮ､ＮＢ＠ Enlil ｳｯＺ［｡ｲ＠Ｂｋｩｮ＠ bu? Kader
ｴ｡ｮｲ￧ｬ＠ｭ＠ｹ･ｴｩｲ､＠ bunu gerçekten? O mu görecek büyük tan-
ｾｬ｡ｲｮ＠ yaman ｳ｡ｶｬｲｮ＿＠ Bu ｢･ｬ｡ｹ＠ salan Kumarhi'den ｢｡ｫｳ＠､･ｩｬｾ＠
Hava • ｴ｡ｮｲｹ＠ｹ･ｴｩｲ､＠ gibi, ｩｭ､＠ de bu ｴ｡＠ｹ･ｴｩｲｯ＠ ona ｨ｡ｳｭ＠
diye." ｲｩ｡Ｇｬ＠ bu kez ｴ｡＠ Upelluri'nin ｳ｡＠ omuzuna ｹ･ｲｬｴｩ＠
ve Kumarhi'nin ￶ｮｧｲ､＠ olur: Ｂｔ｡＠ büyüdü, güçlü sular büyüttü
onu: Bir günde bir ｡ｲ＠ boy ｡ｴＬ＠ bir ayda bir dönüm poy ｡ｴＮ＠ On be-
ｩｮ｣＠ gün geldi, ｴ｡＠｢ｹｭＱＮ＠ Denizin üstünde duruyordu, dizleri
ok gibi, duruyordu ｴ｡＠ｳｵｬ｡ｲｮ＠ üstünde direk gibi, deniz helini san- .
yordu ｰ･ｴｭ｡ｬ＠ gibi; Bir kule gibi yükseliyorP.u ｴ｡Ｌ＠ .gök ｴ｡ｰｭｩｬｲｮ＠ ·
ve kunturra'Iara ･ｲｩｹｯ､ｵＮ＠ "Derken ｇｮ･＠ - ｴ｡ｮｲ＠ bu ｡ｺｮ＠ görür,
｡ｲ＠ ve hemen Hava - ｴ｡ｮｲｹ＠ haber ｶ･ｲｭ＠ gider. Olacaklan sezer
gibidir: "Yaman .bir ￧｡ｴｭ＠ olacak, yaman bir ｳ｡ｶＬ＠ göklerin ｡ｬｴｮ＠
HESlODOS ESERi VE KAYNAKLARI 69
üstüne getirecek, ｴｯｰｲ｡ｫｬ＠ aç susuz ｢ｲ｡ｫ｣ＮＢ＠ metinde bunun ü-

zerine ｔ･ｵ｢＠ｇｮ･＠ - ｴ｡ｮｹ＠ oturup yemek ｹ･ｭ＠￧｡ｲＬ＠ｇｮ･＠ -
tann ｮ｡ＺｺＮｬｵｲ＠ her nedense, sonra yiyip içtikten sonra ｧ￶･＠ döner. ｫｩ＠
ｫ｡ｲ､･＠ｔ･ｵ｢＠ ve ｔ｡ｭｩｵ＠ denizdeki ｡ｺｮ＠ gidip görmeye karar ｶ･ｲｩｾ＠
ler. ｋｺ＠ｫ｡ｲ､･ｬｩ＠ｴ｡ｲ＠ ·da ｫ｡ｴｬｲ＠ onlara, üçü birden ｈ｡ｺ＠､｡ｮ＠
￧ｫ｡ｲｬＮ＠ｈ｡ｺ＠ kuzey Syria'da bir ､｡ｲＮ＠ Klasik ｣ｯｲ｡ｦｹ､＠｡､＠ Mons
Cassius diye ｧ･￧ｲｭｩＮ＠
Gördükleri manzara korkunçtur. Hava Ｍｴ｡ｮｲ＠ göz ｹ｡ｬｲ＠ dökerek
￶ｹｬ･＠ seslenir: "Bundan böyle kim dayanacak bunun ｺｯｲ｢｡ｬｮＬ＠
bundan böyle kim açacak buna ｳ｡ｶＬ＠ kim dayanacak bunun deh-
･ｴｩｮ＠ ?" ＠ tar da eline galgaturi denen bir ￧｡ｬｧｹ＠｡ｬｰ＠ｹ｡ｫｮｭ＠
koyulur. Sonra da ｳ｡ｶ＠ｨ｡ｺｲｬｫｮ＠｢｡ｬｲ＠ｴ｡ｮｲｬＮ＠ Burada me-
tinler epey bozuktur, öyle ki Titanomakbia ile ｫ｡ｲｬｴ｢ｩ･｣ｮｺ＠
bu ｳ｡ｶ＠ｳ｡ｬｮ･ｩ＠ üstüne pek az bilgi edinebiliyoruz. Kutsal ｢ｯ｡ｬｲｮＬ＠
ｳ｡ｶ＠｡ｲ｢ｬｮ＠ｧ･ｴｩｲｬ､＠ söylenir, ama ｳ｡ｶｮ＠ kendisi canlan-
､ｲｬｮ｡Ｌ＠ Hava- ｴ｡ｮｲ＠ yenilgiye ｵｲ｡､＠｡ｮｬｲＮ＠ Ullik.ummi
boy ｡ｴｭ＠ devam etmektedir: "Gökleri ye ｴｯｰｲ｡＠ titretti, (bir kule
gibi) büyüdü ve kunturra'ya ｶ｡ｲ､Ｎ＠ Diorit ｴ｡ｮ＠ｹｫｳ･ｬｩ＠ dokuz
bin ｦ･ｲｳ｡ｨｴＬ＠ dokuz bin fersaha ｶ｡ｲｹｯ､ｵ＠ boyu, Kummiya kentinin
önünde yükseliyordu ... " Sonra ne olursa olur, ama neticede Ulli-
kummi'nin ｹ･ｮｩｬ､＠｡ｮｬｲ＠ .. Hava Ｍｴ｡ｮｲ＠ yenilgisi diye ｴ｡ｮｭﾭ
lanacak bir parçadan sonra Ｂｔ｡ｮｲｬ＠ｔｯｰｬ｡ｮｴｳＢ＠､ｩｹ･｢ｬ｣ｮｺ＠
bir ｳ｡ｬｮ･､＠ｫｲ＠ dökük bölfunlerle ｫ｡ｲｬｺＮ＠ Ea ile Enlil tann-
ｬ｡ｲｮ＠｡､ｬｲ＠ geçer ve ｩｮ＠ bizce daha ilginç yönü, ｩｮｳ｡ｬ＠ yok etmek
diye bir konu ￧ｫ｡ｲ＠ ortaya. ｵ＠ sözleri söyleyen Ea ｭ､ｲＺ＠ "Niçin yok
edecek ｭｩｮｺ＠Ｈｩｮｳ｡ｬ＿ＩＮﾷ＠ｮｳ｡ｬｲ＠ kurban kesmiyorlar nu ｴ｡ｮｲｬ＿＠
ｮｳ｡ｬｲＧ＠ yok ederseniz, kimse kalmaz ｴ｡ｮｲｬ＠ adak adayacak, hiç
kimse kukban ekme@ sunmaz onlara ve de saçmaz ｳｵｮｬ｡ｲＡＢ＠ Bu kez
Upelluri de ｩ･＠ｫ｡ｲ＠ ve ｡ｮｬｲ＠ ki omuzundaki yükü ｡ｴｭＬ＠ Ulli-
kummi'nin gücünü ｫｲｮｴＮ＠ａｺｮ｡＠ｫ｡ｲ＠ yeniden ｳ｡ｶ＠￧｡ｲ＠
ｴ｡ｮｲｬＬ＠ onlar da yüreklenirler, ｳ｡ｶ＠ｫ｡ｴｬｲ＠ ve ｳ｡ｶ＠ Ullik.ummi'-
nin yenilgisi ile biter. "Ea ｔ｡ｬＺｩｵＧｹ＠ yeniden seslendi: "Önce onu,
diorit ｴ｡ｩｭ＠ yendim. Gidin ve onunla ｳ｡ｶｮ＠ yeniden: ok gibi dur-
ｭ｡ｳｮ＠ artik." ｔ｡ｭｩｵ＠ da sevinir, hep birden ｳ｡ｬ､ｲＬ＠ Ullikummi
son bir kez meydan okur: "Göklerde ｫｲ｡ｬ＠ ele ｧ･￧ｩｲ｣ｭＬ＠ yok
･､｣ｩｭ＠ｋｵｭｩｹ｡Ｇ＠ｋｵｮｴ｡Ｇｹ＠｡ｬ｣ｭＬ＠ｫｯｶ｡｣ｭ＠ｴ｡ｮｲｬ＠
göklerden ... " Ama istemini ｹｲｬ･＠ koy amadan elimizdeki metin
sona erer. Ullikummi herhalde ｹ･ｮｩｬｭｴｲ＠ ve onunla birlikte Kumar-

bi'nin gök ｴ｡ｮｲｬ＠ｫ｡ｲ＠ｫｵｲ､＠ plan suya ､ｭｴｲＮ＠
Bu metni özüyle, tümüyle anlamak kolay ､･ｩｬｲ＠ bizim için.
ｋｲｫ＠ parçalardan meydana ｧ･ｬ､ｩＬ＠ öykünün en can ｡ｬ｣＠ yerlerinde
ｨｱｬｵｫ｡ｲﾷ＠｢ｵｬｮ､＠ bir yana, tamam olarak ｹ｡ｺ＠､￶ｫｬｭ＠ bö-
lümlerinde bile kesin anlama varmak güçtür. Çünkü hiçiminde de
bir sorunla ｫ｡ｲｬｺＺ＠ metin ､ｺｹ｡＠ ile ｹ｡ｺｬｭｴｲＬ＠ oysa ｩ￧･ｲ＠ de
üslUhu da ｩｲ､Ｎ＠ｇｴ･ｲｨｯｾｫ＠ bu ￧･ｬｩｫｹ＠ vurgulamakla birlikte Ｌ＠
ｳｵｮ､＠ çeviride 2 metni dize dize ｡ｹｲｭｫｴ､＠ .. Gerçekten de edi-
nilen izienim Ullikummi ､･ｳｴ｡ｮ＠｢｡＠ ve sonu olan bir bütün mey·
dana. ｧ･ｴｩｲ､Ｎ＠ Kurgusu üç ana bölüme göre ｡ｹｲｬ｢ｩＺ＠ birincisi
Ullikummi'nin üretilmesi ve ､ｯｵｭＬ＠ ikincisi ､ｯｵｫｴ｡ｮ＠ sonra ｢｡ﾭ
ｫ｡ｬｲｮ＠ gözünde ｣｡ｮｬｭｳＬ＠ özel nitelikleriyle ｢･ｴｩｮｬｭｳ＠ ve bu
duruma ｫ｡ｲ＠ uyanan tepkiler, üçüncüsü ｕｬｩｫｵｭｮ＠ ile öbür ｴ｡ｮｲｬ＠
｡ｲｳｮ､ｫｩ＠ｳ｡ｶ＠ ve bu ｳ｡ｶｮ＠ｳｯｮｵ￧ｬ｡ｲＮ＠ｂ｡ｴｬ＠ｹ｡ｺｮ＠ｭ｡ｮｴ＠ göre
｡ｹｲｭ＠￧｡ｬｴｭｺ＠ bu üç ana bölüm ne boyutta, ne içerikte bir-
birine denk ､ｹｯｲＬ＠ bunun nedeni ise ｹ｡ｬｮｺ＠ metin ｢ｯｺｵｫｬ＠ olmasa
gerek. Ama biz, metni bir dereceye kadar kavramak istiyorsak, in-
celememizi böyle bir plana göre yürütmek ｺｯｲｵｮ､｡ｹＮ＠
Ullikummi'nin ｡ｳｬ＠ konumu Kumarhi'nin Hava- ｴ｡ｮｲ､ﾷ＠ öc
｡ｬｭｳ､ｲＮ＠ｂｩｬｮ､＠ gibi, Hava • ｴ｡ｮｲｹ＠ Kumarhi ､ｯ｡ｬ＠ bir yöntemle
､･ｩｬｳ＠ de, kendi ｲ･ｴｭｩ＠ ve ｴ｡ｨｮ＠ bu ｯｬｵｮ｡＠ｫ｡ｰｴｲｭＮ＠ Bu kez
"kötü bir ｶ｡ｲｬｫＢ＠ yaratarak Hava- ｴ｡ｮｲｹ＠ｫ｡ｲ＠ bir ｨ｡ｳｭ＠ meydana
getirmeyi kurar. Kumarhi bu ｰｬ｡ｮ＠ önce tasarlar, sonra eyleme geçip
bir kaya ile ｨｩｲｬ･Ｎ＠ｋ｡ｹｮ＠ yeri ve nitelikleri ｡ｹｲｮｴｬ＠ belir-
ｴｩｬ､＠ gibi, ｢ｩｲｬ･ｭｮ＠ kaç kez ｹｩｮ･ｬ､＠ de bildirilir. Metin burada
.kesilir, ama Kumarbi ･ｲｫｬｩｮ＠ｫ｡ｹｮ＠ içine ｡ｫｴｭ＠ göre, ka-
ｹ｡ｮ＠ gebe ｫ｡ｬ､＠ ve bir döl ｶ･ｲ｣ｩ＠ belli edilmektedir. ｔｰｫ＠ Ku-
marhi efsanesinde ｯｬ､ｵ＠ gibi, burada da ､ｯ｡＠ bir olguyla kar-
ｬ｡ｹｯｲｵｺ＠ destanm ta· ｢｡ｮ､Ｎ＠ Hesiodos ､･ｳｴ｡ｮ＠ ile ｫｹ｡ｳｬｭ､＠
Theogonia'da ｯｬ｡ｮｳｴ＠ｶ｡ｲｬｫｮ＠ söz konusu ｯｬ､ｵｮ｡＠ dikkati
çekeriz: yüz kollu, elli ｬ＿｡＠ devler, tepegözler. ve daha ｢｡ｫ＠ birçok
ｹ｡ｲｴｫｬ＠､ｯ｡＠ rastlanmayan ｡ｺｭｮｬｲ､Ｌ＠ ne var ki ､ｯ｡＠ üre-
tim konusunda tek bir yönteme yer ｶ･ｲｩｬＮ､＠ -'-parthenogenesis, tek
｢｡ｮ＠ üretme- ｨｾｵｮ＠ da ancak ｹ｡ｲｴｬｮ＠ ta ｢｡ｭ､＠ Khaos, ya da
＠ In: American Journal of Archaeology, s. 133 vd ..

2 In: Mythologies of the Ancient World, s. 164 vd.
Nyx gibi ilks_el ￶･ｬｲ＠ söz konusu. ｯｬＮ｣｡＠ｵｹｧｬ｡ｮ､＠ görülür. Ulli-
kummi' de kaya ile yatma edimi ancak üretilecek ｶ｡ｲｬｮ＠､ｯ｡＠
ｯｬｭ｡ｳ＠ istemiyle ｡￧ｭｬｮｨｩＮ＠ Hava - ｴ｡ｮｲｹ＠ alt edebilecek ｶ｡ｲｬｫ＠
･ｩ＠ görülmedik bir azman - canavar ｯｬｭ｡Ｌ＠､ｯｵｲ｣ｳ＠ da bu amaca
göre seçilmeli; netekim durmadan büyüyen diorit ｴ｡ｮ､＠ Ullikummi
ariasma. özgü nitelikleri daha da ｡｢ｲｴｬｭ＠ olarak ｴ｡ｭｫ､ｲＮ＠
ｄｯｵｭ＠ öncelerini anlatan bölümler çok eksiktir. ｄｯｵｭｮ＠ ken-
disi de ｡ｲｴ｣Ｚ＠ bir gece ｹ｡ｲｳ＠ atmosferinde ｴ｡＠ ya da kaya birdenbire
bir çocuk ortaya ￧ｫ｡ｲｴｭ､Ｌ＠､ｩ＠ｴ｡ｮｲ￧ｬ＠ bu ､ｯｵｭ｡＠ｹ｡ｲ､ｭ｣＠
olmakta, gün ｮ｡＠￧ｫ｡ｮ＠ çocuk ise ｴｰｫ＠ bir insan ｢･ｩ＠ gibi baba-
ｳｮ＠ｫｵ｣｡ｮ＠ verilmekte. Kumarhi sevinir, ｯｬｵｮ＠ sever, ｯｫ｡ｲＬ＠ ona
ne ad ｴ｡ｫ｣ｮ＠､ｮｭ･ｹ＠ koyulur. .Aile saadeti içinde yüzüyor
gibiyiz. Kumarhi'nin ｯｬｵｮ｡＠ ad koyarken dile ｧ･ｴｩｲ､＠ dilekler epey
olumsuz da görünse, kucakta ｰｩ＠ edilen bu kundaktaki bebekten
ilerde yeri ｧ￶＠ titretecek korkunç bir ｴ｡＠ direk ｹ･ｴｩ｣ｬ＠ｯｬ｡ｳｫ＠
veremeyiz. Bu böyle süregider: Kumarhi ｯｬｵｮ＠･ｭ｡Ｚｩｴ＠ｾ､･｣ｫ＠ hi-
rini arar Ｍ｡ｮｳｺ＠ bir ￧ｯ｣ｵ｡＠､｡＠｡ｲｹｯ＠ gibidir- oriu ｳ｡ｫｬ｣＠ Kara
ｔｯｰｲ｡＠ götürmek söz konusudur, ｇｮ･Ｌ＠ Ay ya da ｴ｡ｲ＠ｴ｡ｮｲ￧ｬﾭ
ｲｮ＠￧ｯ｣ｵ＠ görmemeleri gerekir. Bir ｫ｡ｭ＠ gibi ｫｲｭ｡ｬｮ＠ için.
Bu ｫ｡ｭ＠ｳ￶ｺ｣ｮ､･＠ fazla bir anlam ￧ｫ｡ｲｭｹｺＬ＠ ama bundan
sonraki olgular da hep ｩｮｳ｡ｪｴＮ＠ çerçeveleri içinde ｫ｡ｬｲＮ＠ｋｵｭ｡ｲｾ＠
hi'nin ｵｬ｡＠ｭｰ｡ｬｵｲｩ＠ｲｩ｡＠ｴ｡ｮｲｬ＠ kimse, ｯｮｬ｡ｲ＠ￇ｡ｮｲ［＠｢ｵｮｬ｡ｲ＠
ｫｯｬ｡ｲＬ＠ｧ￶ｳｬ･ｲｩ＠ｶ｡ｲ､Ｌ＠｢･ｩ＠ emanet ｡ｬｰ＠ giderler. Ancak ｋｵｭ｡ｲｾ＠
hi'nin onlara ｨｵｪｲｫＮ｡＠ bir ｴｨ｡ｦｲ［＠￧ｯ｣ｵｮ＠ｧ･ｬ｣ｩ＠ üstüne ｫｵｾ＠
,klllar ｵｹ｡ｮ､ｲ＠ okurda: çocuk Upelluri'nin .ｯｭｵｺｬ｡ｲｮ＠ bir ok gibi
ｫｯｮｭ｡ｬ､ｲＬ＠ bu ok bir günde bir ｡ｲ＠ boy atacak, bir ayda bir ､￶ｮｩＮ＠
boy ｡ｴ｣ｾ＠ deniyor. Upelluri'ye ge!ince, ｔｨ･ｯｧｮｩ｡Ｇ＠ａｴｬ｡ｳＧ＠ gibi
ｧ￶＠ｯｭｵｺｬ｡ｲｮ､＠ｴ｡ｹｮ＠ bir ｶ｡ｲｬｫ＠ｯｬ､ｵｮ＠ sonradan ￶ｲ･ｮｩｹｯｵｺＮ＠
Ama ￧ｯ｣ｵｮ＠ gerçek ｫｩｭｬ＠ ancak ｴ｡ｮｲ＠ Enlil'e ｧ￶ｲｮ､＠ zaman
｡￧ｫｬｮｲＺ＠ Ullikummi, gövdesi diorit ｴ｡ｮ､＠ bir ｡ｺｭｮ､ｲＬ＠ Hava-
ｴ｡ｮｲｹ＠ｨ｡ｳｭ＠ｹ･ｴｩｲｬｮ＠ bir bela, bir. afet. Derken Kumarhi'nin ön-
ｧ￶ｲ､＠ ve diledikleri hemen ｧ･ｲ￧ｫｬｩＺ＠ｴ｡＠ denizin ｳｵｬ｡ｲ＠ içinde
büyüdükçe büyür. ｅｳｩｺ＠ bir ｩｲ＠ｰ｡ｲ￧ｳ＠ ile hetimlenir bu olgu:
Denizin üstünde duruyordu, dizleri ok gibi,
duruyordu ｔ｡＠ sulann üstünde direk gibi,
deniz helini ｳ｡ｲｹｯ､ｵ＠ｰ･ｴｭ｡ｬ＠ gibi.
Bir kllle gibi yükseliyordu ｔ｡Ｌ＠ ·
gök ｴ｡ｰｮｫｬｲ＠ ve kunturra'lara ･ｲｩｹｯ､ｵＮ＠
ａｫＮｬ｡ｲ＠ durgunluk verecek bir görüntü, ama unutulmayacak can-

ｬｨｫｴ｡＠￧｡ｲｰ｣＠ bir imge. Ullikummi bütün ｧ･ｲ￧ｫｬｩｹ＠ dikilir bundan
sonra gözlerimizin önüne. ｇｮ･ＧｩＬ＠ Ay'm ve Ullikummi'yi görme-
meleri gereken bütün öbür ｴ｡ｮｲｬｭＮ＠ onu gördüklerine hiç ｡ｭｹｺＮ＠
Buraya kadar Ullikummi'nin ana karnma ､Ｌ＠ dünyaya ｧ･ｬｩ＠ ve
ｹ･ｴｩｰ＠ｫｩｭｬｮ･＠ｫ｡ｶｵｭｳ＠｢･ｴｩｭｬｮＬ＠｡ｮｬｴｲＮ＠ Bundan sonra
onun ｴ｡ｮｲｬ＠ arasmda ｹ｡ｲｴ＠ｴ･ｬ｡＠ geçilir.
Ama burada bir duraklama ｹ｡ｰｬｭ＠ ve izlenimlerimizi sapta-
maya ￧｡ｬｭＺ＠ kayadan ､ｯｭ｡Ｌ＠ boyu ｵｺ｡､ｫ￧＠ uzayan bir dev, su-
larm içinde göklere dikilen bir azman .. bu ·imgeler gözümüzde can-
ｉ｡ｮ､ｫ￧＠ sanki ｡ｮｬｲｺ､Ｌ＠ ninelerimizden ￧ｯ｣ｵｫｬｭｺ､｡＠ duy-
､ｵｭｺ＠ masallar bize ｡ｮｬｴｹｯｲ＠ gibidir. Bunlar mythos ｫ｡ｬｲｭｮﾭ
lan. ､･ｩｬ＠ sanki, mitolojiden ､･ｩｬ＠ de, masaldan ￧ｫｭ｡ｬｲＮ＠ｄｯｵｮ＠
Binbir Gece masallarmda, Batmm Cermen kökenli saga'larmda rast-
ｬｹｯｲｵｺ＠ bu gibi tiplere. Ama bunlar ､ｯｲｵ｡ｮ＠ｨ｡ｬｫｮ＠ imgeleminden
ｦｫｲｭ｡＠ gözükür bize. Mitolojiyle, daha ､ｯｲｵｳ＠ Yunan mitolojisi
gibi bir efsaneler bütününden ￧ｫｭ｡＠ｫｩｬ･ｲ＠ ilintili ､･ｩｬＮ＠ Çünkü Yu-
nan'da da devler, azmanlar ｶ｡ｲ､Ｌ＠ ama bunlar dinsel bir görevi bu- .
lunan bir ｴ｡ｰｭ＠ bütününün içinde belli amaçlarla ｣｡ｮｬ､ｲ＠ tip-
lerdir. Kaynaklan da dinsel çevrelerdir herhalde, ozanlar ｢ｵｮｬ｡ｲ＠｡ｬｲ＠
kendi ｧ￶ｲ＠ ve ｡ｮｬｹｩｲ＠ göre süslerler, ｴｰｫ＠ Theogonia'da ｹ｡ｰｬﾭ
､＠ gibi, ama simgesel ｶ｡ｲｬｫｮ＠ yitirmezler. Oysa bir Ullikummi'nin
simgesel ｶ｡ｲｬ＠ nedir? Bizce pek belli ｯｬｮｩｹｲＮ＠ Bu konuda Hitit -
Hurri mitolojisini inceleyen bilginler ne denli ｧ￶ｲｬ･＠ ileri sürdüler
bilmiyoruz, ama özellikle bu ｕｬｩｫｵｭｮ＠ destanmda ､ｯｲｵ｡ｮ＠ halk
imgelenimden ｧ･ｬｮ＠ ve ｳｲ･ｫｬｩ＠ bu yüzden ｵｬｳ｡ｲ＠ bir nitelik
ｴ｡ﾧｹｮ＠ temalar, motifler görüyoruz biz. incelenmeye ､･ｲ＠ｫｯｮｵｬ｡ｲ､＠
｢ｴｨ｡ｲＮ＠
ｕｬｩｫｵｭｮＧ＠､ｯｵｭｮ＠ Zeus'un Girit ｭ｡ｲｳ､＠ gizlice dilii-
yaya ｧ･ｬｮｳｩ＠ ile ｫｹ｡ｳｬｭ＠､ｯｲｵ＠ olur mu, ｯｬｮ｡ｺ＠ｭ＿＠ Benzer nok-
talar yok ､･ｩｬＺ＠ önce bu ｴ｡＠ konumu. Kronos son dölü yerine bir ｴ｡＠
ｹｵｴｭ｡ｫ､ｲＬ＠ｴ｡＠ motifi ise ｢ｩｬ､ｭ＠ｫ｡､ｲｮ｣＠｢｡ｫ＠ hiçbir Yunan
mythos'unda ｧ￶ｲｬｮ･ｺＮ＠ Yutma motifi gerçi Kumarbi'de ｹ｡ｬｮｺ＠ Anu'-
nun ･ｲｫｬｩ＠ ile ilintili olarak yer ｡ｬｲＬ＠ ne var ki ｴ｡＠ｩｬｾ＠ yutma ｢｡ｫ＠
｢｡ｫ＠ anlarda, ｢｡ｫ＠｢｡ｫ＠｢｡ｬｴｲ＠ｫ｡ｲｭｺ＠￧ｫｹｯｲｳ｡＠ da,
bu konuda Hitit ile Yunan efsaneleri arasmda yadsmmaz bir ｩｬｫ＠
saptanabilir. Ullikummi ｴｰｫ＠ Zeus 'gibi öc alma ｡ｭ｣ｹｬ＠ meydana
getirilir, öc ｡ｬｭｮ＠ aksamadan ｧ･ｲ￧ｫｬｭｳｩ＠ için de ｳ｡ｫｬ＠ ilkesine .
. .,.., .
önem verilir. ｫｩ＠ efsanenin tek tük ｡ｹｲｮｴｬ､＠ da benzerlikler göze

￧｡ｲｰｭｫｴ､Ｚ＠ Ullikummi'nin ､ｯｵｭｮ｡＠ ebelik eden ｴ｡ｮｲ￧ｬＬ＠ The-
ogonia'nm kendisinde ､･ｩｬｳ＠ de, Zeus'un dünyaya ｧ･ｬｩ＠ ile ilgili ｢｡ｫ＠
efsanelerde sözü geçen ､｡＠ ve orman ｰｾｲｩｬ･ｮ＠｡ｮｭｳｴｨｩｬｲＺ＠ｭ｡ﾭ
rada gözünü ｡￧ｭ＠ｴ｡ｮｲ＠｢･ｩｮ＠ keçi sütü ile besleyen Amaltheia
böyle bir peridir, Zeus'un ､ｯｵ＠ duynlmasm diye ｫ｡ｬｮｲ＠ yere
vurarak gürültülü oyunlar oynayan Kuret cinleri ｡ｹｮ＠ sahnenin ｫｩﾭ
leridir. ｋｯｵｴｬｮｫ＠ burada efsanelere özgü genel benzerliklerle ｡￧ｭﾭ
lanamaz. ｂ｡ｭｬｫ＠ daha öteye gider, daha derinden, kaynaktan'bir
･ｴｫｩｬｭ＠ sezili.r bu iki efsane ｡ｲｳｮ､Ｎ＠
ｕｬｩｫｵｭｮＧｹ･＠｝ｻ｡ｲ＠ｴ｡ｮｲｬＺ［＠ arasmda uyanan tepki Hitit desta-
ｮ､｡＠ çok büyük bir yer ｴｵｭ｡ｫ､ｲＮ＠ Önce Sümer- Akad panthe-
on'unun en büyük ｴ｡ｮｲｳ＠ Enlil ｫ｡ｲｭｺ＠￧ｫｰ＠ Ullikummi'nin yara-
ｴｬｭ｡ｳｹ＠ ne hedef ｧ､ｬｮ＠｡￧＠ vurmakta, sonra araya· Gü-
ｮ･＠ - ｴ｡ｮｲ＠ｧｩ､＠Ｎｧ･ｬｩｲ＠ uzun uzun ｡ｮｬｴｭｫＬ＠ daha sonra da
birçok ｢｡ｫ＠ｴ｡ｮｲｬ＠ｩ･＠ｫ｡ｲｰ＠ Ullikummi'nin ｶ｡ｲｬｮ､＠ duyduk-
ｬ｡ｲ＠ korkuyu dile getirmektedirler. Bu olumsuz tepkiye öylesine çok
ｴ｡ｮｲ＠ öyle derin bir ､ｵｹ｡ｲｬｫｴ＠ｫ｡ｴｬｭ､ｲ＠ ki, bütün ｴ｡ｮｲｬ＠
､ｮｹ｡ｳ＠ etkilenip ｡ｹｫｬｮｭ＠ gibidir. Theogonia'da ne Titan'lar sa-
ｶ｡ｮ､＠ önce, ne de sonra Olympos ｴ｡ｮｲｬ＠ eyleme ｫ｡ｲｴｬ＠
görülme21, gerçi hepsinin Ｂ｡ｺｧｮ＠ bir cenk ｨ｡ｶｳ＠ estirdikleri" belirtilir,
ama ｡ｳｬｮ､＠ edilgen ｫ｡ｬｲＬ＠￧｡ｴｭ､＠ｹ｡ｬｮｺ＠ Zeus'un Yüzkollu dev-
Ierin ｹ｡ｲ､ｭｬ＠､･ｶｩｮｬ＠ｴ｡ｮｫ＠ olunur. Adlanyla ｳ｡ｮｬｲｹ＠ yok-
turlar Hesiodos'un destanmda, oysa ｕｬｩｫｵｭｮ＠ｴ｡ｮｲｬ＠ her birini
｡ｹｲ＠｣｡ｮｬ､ｲｫ＠ｯｬ｡ｹｮ＠ daha ｧ･ｮｩ＠ boyutlu bir destan ｨ｡ｶｳｮ＠
sokmakta, ｴｵ｡ｲｬＬ＠ gerçekçi ve etkili bir ｾｮｬ｡ｴｭ＠ｯｬｵｴｲｭ｡ｫ､Ｎ＠
Kimi ｴ｡ｮｰｬｲ＠ tüm ｫｩｬ･ｲ＠ ile ｣｡ｮｬ､ｲｭ＠ olanak ｳ｡ｬﾭ
myor: ￶ｲｮＬ･ｩ＠｡ｫ＠ｴ｡ｮｲ￧ｳ＠ｴ｡ｲ＠Ｍｭ･ｴｩ＠ çok bozuk olan bir parçada-
ne ｳ･ｶｩＮｬ＠ bir ､｡ｶｲｮｬ＠ｫ｡ｲ､･ｩ＠ Hava - ｴ｡ｭｮｩ＠｢｡ｮ＠ gelen ｢･ｈＧｹ｡＠
ｹ｡ｫｮｲＡ＠ Durmadan büyüyen dev ｫ｡ｲｳｮ､＠ｴ｡ｮｲｬ＠ birbirine soy
｢｡ｬｲ＠ ile ｢｡ｬｮｭＬ＠ｫ｡ｲ､･＠ｯｬｭｵ｡ｲ､Ｎ＠ｔ･ｵｨＬ＠ｔ｡ｮｩｵＬ＠ｴ｡ｲ＠ ve
Hava - ｴ｡ｮｲ＠･ｩ＠ Hepat ｢｡ｫ＠ fusatlarda da bu kadar ｹ｡ｫｮ＠ｭﾭ
､ｲｬ｡＠｢ｩｲｾｬ･ｮ＿＠ Bilmiyoruz, ama buradaki aile ｨ｡ｶｳ＠ insanlara
onca benzryen Olympos ｴ｡ｮｲｬ＠ arasmda görülmez. Günleri ､ｲ＠
ve kavga içinde geçen Yunan ｴ｡ｮｲｬ＠ｫ｡ｲｮ＠ Hitit'in bu göksel
ｶ｡ｲｬｫ＠ daha tariliöncesi ￧｡ｬｲ､ｮ＠ bu yana Anadolu 'nun onurlu
､｡ｹｮｭｳ＠ｭ＠ simgeliyor yoksa? Bunu ｡ｫ＠ olsun diye söylemi-
yorum: ｯｫｵｲｬ｡ｭ､ｮ＠ Telepinu efsanesini ､ｵｹｭ｡＠ yoktur ｳ｡ｮｲｭＬ＠
､ｯ｡＠ｯｬｧｵ｡ｲｮ＠
yan ｡ｬｹ｣＠ bir ｧ￶ｲｬ･＠｡ｬｧｹｰＬ＠ｭｩｺ｡ｬ＠ bir dille. be-
timleyen bundan ｴ｡ｬＬ＠ bundan sevimli bir efsane yoktur. dünyada!
ｔｵｨ｡ｦｴｲ＠ ama Anadolulu ｯｬｮ｡ｫ＠ birlikte Ｍ｢ｩｬｮ､＠ gibi ｂ｡ｮ､ｲｭＧﾭ
ｬ､ｲＭ epey somurtkan bir yazar olarak ｫ｡ｲｭｺ＠￧ｫ｡ｮ＠ Aisopos'un
､･ｩｬ＠ de, daha çok Nasrettin ｈｯ｣｡Ｇｮ＠｡ｴｳ＠ｳ｡ｹｬｮ､ｲ＠ Telepinu.
Çeviride Ｂｓ｡ｶ＠ｈ｡ｺｲｬｫＢＬ＠Ｂｔ｡ｮｲｬ＠ｓ｡ｶＢＬ＠Ｂｔ｡ｮｬｲｩ＠
ｔｯｰｬ｡ｮｴｳＢ＠｢｡ｬｫｲｹ＠ｴ｡ｮｭｬ＠ bölümler ne. ｹ｡ｺｫＧ＠ ki metin· sap-
ｴ｡ｭｳ＠｢｡ｫｭｮ､＠ｧｶ･ｮｩｬｺ＠ｰ｡ｲ￧ｬ､Ｎ＠ Eldeki ｳ｡ｴｲｬ､ｮ＠ çikan
izienim ｵＺ＠ Theogonia'nm/Titanomakhia bölümündeki devinim yoktur
burada, buna ｫ｡ｲｬ＠ gene destana özgü bol ｫｯｮｵｭ｡ｬｲ＠ ve burada,
ｮ｡ｳｬ＠ diyeyim, ｧ･ｶｫ＠ bii: hava var; ｫ｡､ｮｬｲ＠ｫ｡ｲｹｯＭ bu ｳ｡ｶＬ＠ He-
pat ｨ･ｹ｣｡ｮ､＠ damdan ｡ｹ＠､･｣ｫ＠ gibi oluyor, ｫ｡､ｮｬｲ＠ zor
tutuyorlar onu, ｳ｡ｶｮ＠ｫ｡ｬｲｭｮ＠ Hava - ｴ｡ｮｲ＠Ｍｳ｡ｶ＠ seyr etmek
için olacak- hangi ､｡ｮ＠ tepesine ﾷｯｴｵｲ｡｣ｭ＠｡ｲｹｯＬ＠ bir sürü ｴ｡ｩｲ＠
ｫ｡ｲｹｯ＠ bu ｩ･Ｌ＠ her kafadan bir ses ￧ｫ｡ｲ＠ gibidir. Boyuna yükselen
diorit ｴ｡＠ｫ｡ｲｳｮ､＠ kimse ne ｹ｡ｰ｣ｮＬ＠ ne ･､｣ｩｮ＠ bilemiyor.
Omuzuna Ullikummi'nin ok gibi ｯｴｵｲｬ､＠ Upelluri bilgisizlik ve
｡ｫｮｬ＠ içindedir. Bu arada Prometheus efsanesini ｡ｮ､ｲ＠ için
buraya Ｂｔ｡ｮｲｬ＠ｔｯｰｬ｡ｮｴｳＢ＠｢｡ｬｹ＠ nitelenen parçada Kumarbi
Zeus · rolünde, ｩｮｳ｡ｬｲ＠ yok etmek istemiyle ｳｵ￧ｬ｡ｮｩｲＺｭｫｴ［＠ bu
arada önemli iki motif ￧ｫｹｯｲ＠ｫ｡ｲｭｺＺ＠ gökle yerin bir ｢￧｡ｫｬ＠ ay-
ｲｬｭ｡ｳ＠ -ki Uranos ile Gaia ｡ｲｳｮ､ｫｩ＠ kavga ve Gaia'nm ｹ｡ｰｴ＠ bir
çelik ｴｲｰ｡ｮｬ＠ Uranos'un ･ｲｫｬｩｮ＠ kesilinesi- evrenin ｹ｡ｲｴｬｭ､＠
yerle ｧ￶ｮ＠｡ｹｲｬｭｳｮ＠ simgeler deniyor, ikincisi de ｫｵ｡ｬｲ＠｡ｲ､ﾭ
ｭｮ＠ dile getiren "eski ｴ｡ｮｲｬＢ＠ deyimi. Sonra ne oluyorsa oluyor
Ullikummi ve onunla birlikte ｴ｡ｮｲｬ＠ tuzak ｫｵｲｾ＠ Kumarbi de ye-
;niliyor besbelli. Elimizdeki metin bir yandan· yeni ｫｵ｡＠ｴ｡ｮｲｬ＠
isevinç ￧ｬｫ｡ｲＬ＠ öte yandan ｕｬｩｫｭＧｮ＠ son bir kez meydan oku-
Ｇｮ｡ｳ＠ ile sona ermektedir. ｓ｡ｮｲｭ＠ ki bütün parçadan ￧ｫ｡ｮ＠ｫ｡ｲＺｩｬ＠
ve ｧ･ｶｫｬｩ＠ｨ｡ｶｳ＠ｹ｡ｬｮｺ＠ metnin ｢ｯｺｵｫｬｮ｡＠ verilemez, Hitit des-
ｴ｡ｮ＠ özünde ｶ｡ｲ､Ｎ＠ Ullikummi · besbelli Theogonia gibi kurgusu
bir elden ￧ｫｭＬ＠ kesin bir ｴｵ｡ｲｬｫ＠ yöntemiyle ｫｵｲｬｮ＠ bir sanat
eseri ､･ｩｬｲＮ＠ａｮ｡＠ bu ｧ￶ｲ･＠ bir ､･ｲ＠ｹ｡ｲｧｳ＠ katmak ｹ｡ｮｬ＠ olur.
Her iki destan da ｮ｡ｳｬ＠ öyledir. ｙ｡ｲｴｬ＠ ya da ｹ｡ｺｬ＠ tarihleri ｡ｲｾ＠
smda en ｡ｺｮ､＠ bir ｡ｬｴ＠ｹＭｺｬｫ＠ﾷ｡ｹｲｭ＠｢ｵｬｮ､｡＠ göre, ｈｩｴＧ＠
Yunan'a kaynak ｯｬ､ｵ＠ su götürmez bir olgu ｳ｡ｹｬ｢ｩｲＮ＠
Sankhuniaton
Theogonia'daki ｹ｡ｲｴｬ＠ efsanesine etkisini ｩｮ｣･ｬｹｭＮｺ＠ bu
｢｡ｫ＠､ｯｵｬ＠ｫ｡ｹｮ＠ geçmeden, Kumarhi- K.ronos ｭｹｴｨｯｳＧｬ｡ｲ＠ ilc
｢･ｮｺｲｬｩ＠ vurgulayan, yukarda sözünü ･ｴｩｭｺ＠ Byhlos'lu Philon'a
､･ｩｮｭｬｹｺＮ＠ Sankhuniaton ｡､ｬ＠ bir Finikelinin tarihini ｹｵｩ｡ｮ｣＠
￧･ｶｩｲ､ｮ＠ ileri süren bu Philon sekiz dokuz ｫｩｴ｡ｰｬ＠ bir eser ｢ｲ｡ｫｭＬ＠
bunun da günümüze dek ｵｬ｡ｭ＠ｈｲｩｳｴｹ｡ｮ＠ｹ｡ｺｲｬｮ｣＠ｳ｡ｬｮｭﾭ
ｴｲＮ＠ Sankhuniaton bir tarihçinin ｡､＠ｭ､ｲ＠ yoksa genellikle tarihçi an-
ｬ｡ｭｮ＠ｭ＠ gelir, pek belli ､･ｩｬＬ＠ Philon bu Sankhuniaton'un Troya
ｳ｡ｶｮ､＠ önce ｹ｡､ｮ＠ vurguluyor.. Bu eserde evrenin bir ￧･ｩｴ＠
hataktan ortaya ￧ｫＬ＠ sonra da ｴ｡ｮｲ＠ｫｵ｡ｬｲｮ＠･ｧｮｩｬ＠ · ele
｡ｬｮｫ＠ için birbirleriyle ￧｡ｴｭｳ＠｡ｮｬｴｹｯｲｭｵＮ＠ Ve ｴｰｫ＠ Theogo-
nia'da ｯｬ､ｵ＠ gibi Finike'nin efsane- tarihinde de dört ｫｵ｡ｮ＠ bir-
hirini ｩｺｬ･､＠ belirtiliyor. Philon bu dört ｫｵ｡ｮ＠｡､ｬｲｮ＠ verirken,
ｯｮｬ｡ｲ＠ Yunan ｫ｡ｲｬｮ＠ da ｳ｡ｹｯｲｭｵ＠ :·
Eliun- Hypsistos Alalu
Epigeios - Uranos Anu
El- K.ronos Kumarbi
Demarus - Zeus Hava - ｴ｡ｲ＠
Hurri - Hitit efsanesindeki ｫｵ｡＠｡ｲ､ｭ＠ da ･ｫｬｮ､ｩ＠ bu soy
｡｣＠Ｌ＠ önce de ｨ･ｬｩｲｴｮｺ＠ gibi, Yunan efsanesindeki bir ｢ｯｬｵ＠
､ｯｲｵｬ｡ｭｫｴＺ＠ Theogonia'da Uranos'tan önceki ｫｵ｡＠ｾ､ｬ｡ｮﾭ
ｲｬｮ＠､･ｩｬｲ［＠ Philon'un Finikeli Eliun'a ｧ￶ｳｴ･ｲ､ｩ＠ Hypsistos· "en
yüksek" ｡ｮｬｭ＠ gelen ve hiçbir Yunan ｫ｡ｹｮ､＠ sözü ｧ･￧ｭ､ｩ＠
için kendi ｨｵｬ＠ ya da çevirisi ｳ｡ｹｬ｢ｩ･｣ｫ＠ soyut bir ｫ｡ｶｲｭ､Ｎ＠
ￇ｡､＠ bilginler bu Philon' a Ras ｡ｭｲ＠ metinlerinin ortaya ￧ｫｭ｡＠
､･ｩｮ＠ｩｮｊＮｭ｡､ｬｲＬ＠ güvenmedilerdi. Yani Yunan ｡ｲ､ｭ＠ mythos 'unun
Finikeli 1bir kaynaktan ｧ･ｬｨｩ｣ｮ＠ｯｬ｡ｳｫ＠ｴ｡ｩｮｭＮ＠ Oysa
bizim Arl:takya'nm biraz güneyine ､･ｮ＠ eski U garit kentinin yerinde,
bugün Rks - ｡ｭｲ＠ diye ｡ｮｬ＠ bir ｫ｡ｺ､＠ ortaya ￧ｫ｡ｲｬｭ＠ Sami al-
faheli metinler ｂｯ｡ｺｫ￶ｹ＠ tabietleri ile bir araya getirilip ｹｯｲｵｮｬ｡ｭ｣Ｌ＠
Philon'un ｴ｡ｮｫｬ＠ yahana ｡ｴｮｭｫ＠ｧ･ｲｫｴｩ＠ bilginlerce onaylan-
ｭｴｲＮ＠ Hiç ｫｵｳｺ＠ Hurri- Hitit- Finike ve Yunan efsaneleri ara-
smda hefugin bir kültü.r ｡ｬ＠ - ｶ･ｲｩｮ＠､｡ｹｮｲｬｭｳ＠ gereken bir
ｫｯｵｴｬ＠ｶ｡ｲ､Ｎ＠ａｳｬ＠ｫ｡ｹｮ＠ hangisi· ｯｬ､ｵ＠ ve ￧･ｩｴｬ＠ｩｮｭ￧ｬ｡ｲ＠
＠ Bkz. West, op. cit. s. 27.

ne yoldan, hangi araçlarla ｯｵ､｡ｮ＠ｄｂ｡ｴｹ＠ｧ･￧ｴｩ＠ bilimi daha çok

ｵｲ｡ｴ｣ｫＺ＠ｫｵｳｺＮ＠ Bizim hu konuda söz söyleme yetkimiz
yoktur, ama özenle ｩｮ｣･ｬ､ｭｺ＠ West'in Theogonia ｡￧ｫｬｭｲ＠
dayanarak, ｡ｹｮ＠ Akdeniz çevresinde ｹ｡ｭ＠ Hurri - Hitit - ;Babil -
Finike- Yunan ｵｬｳ｡ｲ＠｡ｲｳｮ､＠ bunca kültür ｩｬｫ･ｲ＠ｳ｡ｰｴＮｮＺｲｬｫ･Ｌ＠
Hesiodos'un ｔｨ･ｯｧｮｩ｡Ｇｹ＠ yazmak için ､ｯｵｬ＠ kaynaklardan yarar-
ｬ｡ｮｭ､＠ söylemek ｯｬ｡ｮｫｳｺ､ｲ＠ diye ､ｮｲｺＮ＠ Yunan alfahe-
sinin Finike'den ｧ･ｬ､ｩ＠｡ｲｴｫ＠ herkesçe bilinen hir gerçektir. Finike-
liler Sami ｫ｡ｹｮｬｲ＠ｯｬ､ｵ＠ kadar, daha Önceki Sümer, Hurri, Hi-
tit ve Babil gelenek ve göreneklerine ｡ｲ｣＠ｯｬｭｵ＠ olabilirler .. Özell.ikle
denize ｡￧ｫＬ＠ Akdenizi enine boyuna ､ｯｬ｡ｮ＠ hir denizci ulus ｯ､ｵｫｬ｡ｮ＠
da göz önünde tutulursa hu görevi ｹ｡ｰｴｫｬｲ＠ｰｨ･＠ götürmez. West,
Forrer ｡､ｬ＠ hir bilginin hizce çok ilginç hir ｳ｡ｶｮ＠､･ｩｮｫｴｲ＠ 2:
Hesiodos'un ｔｨ･ｯｧｮｩ｡Ｇｳ＠､ｯｲｵ｡ｮ＠､ｯｲｵｹ｡＠ Hitit metinlerinden gel-

medir, diyor Forrer, ｫ｡ｮｴ＠ olarak da ｵｮ＠ ileri sürüyor: Hitit myt-
hos'lan ｍｩ､｡ｳＧｮ＠ｫｲ｡ｬ＠ｳｲ｡ｮ､＠ Phrygia'da ｳｲ･ｧｬｩｴＬ＠ Resio-
dos'un soyu ise-yukarda yeterince ｶｵｲｧｬ｡､ｮｺ＠ gihi-Anadolu'dan,
ｍｩ､｡ｳＧｮ＠ egemenlik yöresine hem çok ｹ｡ｫｮＬ＠ hem de Phrygia kültü-
ründen ･ｴｫｩｬｮ､＠ birçok efsanelerle ｫ｡ｭｴｬｮ＠ Ege ｫｹｬ｡ｲｮ､＠
ｧ￶￧ｭｴｲ＠ Yunanistan'a. Hesiodos Theogonia kaleme ｡ｬｲｫ･ｮ＠ Ana-
dolulu ｡ｴｬｲｮ､＠ miras ｡ｬ､＠ hir ｧ･ｬｮｩ＠ｩｬ･ｭ＠ olabilir. Forrer'in
ｫ｡ｮｳ＠ hu, ne var ki West buna ｫ｡ｴｬｮｹｯｲＬ＠ｫ｡ｴｬｮｭｳ＠ｮ･､ｾ＠
lerini de ￶ｹｬ･＠ｳｲ｡ｬｹｯＺ＠ Theogonia'da ､ｯｵｬ＠ kaynak izleri görülse
hile, bunlar tümüyle ｹｵｮ｡ｬｴｲＬ＠ｹ｡｢ｮ｣＠ｳ｡ｹｬ｢ｩ･｣ｫ＠ gö-
ｲｬ･＠ Yunan kavram ve ｴ･ｲｩｮｬ＠｡ｫｴｲｬｮＮ＠ Etkiler varsa da,
bunlar ､ｯｲｵ｡ｮ＠､ｯｲｵｹ｡＠ kaynaktan ｡ｬｮｭ＠､･ｩｬｲＬ＠｡ｲ｣＠ｯｬｭｵﾷ＠
ｾｩｲ＠ Yunan, ￶ｲｮ･ｩ＠ｯｮｹ｡ｬ＠ｫ｡ｹｮ＠ｶ｡ｲｬｮ＠｡ｲｴ＠ｫｯ｡ｲＮ＠ｇ￶ｲｬ･＠
özetle bunlar, bilginler Giriti, Minoen Mykenien kültürünü de he-
saha katarak hu kültürün ､ｯｵ＠ ile ｢｡ｴ＠｡ｲｳｮ､＠ｯｹｮ｡､＠｢｡ｬｮｴ＠
rolünü ､･ｲｬｮｩｭｫ＠ｺｯｲｵｮ､｡ｬＬ＠ ancak hu sorunda hiçbir ｹ｡ｺｬ＠
ｫ｡ｹｮ＠ da ｹ｡ｲｯｬｭｳ＠ｩ＠ｧ￧ｬ･ｴｩｲｭｫＮ＠ Biz h u ￧･ｩｴｬ＠ｧ￶ｲ＠
ve ｳ｡ｶｬｲ＠ özetlerken, Finike ile ｯｮｹ｡＠｡ｲｳｮ､ｫｩ＠ｩｬｫ･ｲ＠｡ｹ､ｮｬｴｭｫ＠
ｨ｡ｫｭｮ､＠ Homeros'un ｏ､ｹｳ･ｩ｡Ｇｮ＠､･ｩｮｭｫ＠ isteriz.
＠
Bkz. West, op. cit. s. 28 - 31
H. Forrer, Eine Geschichte des Götterkönigstum aus dem Hatti- reiche. In:
2
Melanges F. Cumont, iv. 1936. s. 687 - 713.

Odysseus Troya ｳ｡ｶ＠､￶ｮ･＠ｹｬ｡ｲ｣＠ denizlerde ｰ･ｲｩ｡ｮ＠

siiründükten sonra ｶ｡ｲ＠ sonunda yurdu ｴｨ｡ｫ･ＧｹＬ＠ kendini ｴ｡ｮｭｺＬ＠
bir dilenci ｫｬｮ､｡＠ domuz ￧ｯ｢｡ｮ＠ Eumaios'un kulübe-sine ｳｮｲＬ＠
orada ｨ｡ｭ､ｮ＠ｧ･￧ｭｩ＠ bir sürü uydurma olay ｡ｮｬｴｲＺ＠ yok Girit'li bir
ｫｲ｡ｬｮ＠ｯｬｵｹｭ＠ da korsanlarca ｫ｡￧ｲｬｭＬ＠ｍｳｲＧ｡＠ｶ｡ｲｭＬ＠ orada epey
para ｹ｡ｰｴｫｮ＠ sonra Finike'li madrahazlarca ｡ｬ､ｴｲｫ＠ önce Finike'ye,
sonra Libya'ya köle olarak ｳ｡ｴｬｭｫ＠ üzere ｧ￶ｴｲｬｭ＠ de ｦｲｴｮ｡＠ param
parça ･ｴｮｩ＠ Finike'lilerin ｧ･ｮｩｳＬ＠ falan filan (Od. XIV, 287 vd.) ｬｫ＠
kez Finikelilerin sözü ｧ･￧ｴｩ＠ bu masaldan sonra, gene Finike'lilerin
rol ｯｹｮ｡､＠ bir öykü dinleriz Odysseia'da, bu kez çoban Eumaios'un
｡ｺｮ､＠ (Od. XV, 415 vd.): Odysseus'un ｢｡ｳ＠ｴｨ｡ｫ･＠ｫｲ｡ｬ＠ Laer-
tes'in ｫｯｮ｡＠ köle ､･ｮ＠ çohanm kendi ｹ｡ｭ＠ öyküsüdür bu; Eu-
maios Ege'nin Kyklad ｡､ｬｲｮ＠ Syros'ta kral ｯｬｵ＠ iken ､｡ｳ＠ Fi-
nikeli bir esir ｫ｡､ｮＬ＠ günün birinde limana gelen bir Finike'li road-
rahaz ｧ･ｮｩｳ＠ｴ｡ｹｦｬｲｮ､＠ biriyle ｩｬｫ＠ kuran bu ､｡Ｌ＠ saraydan
kucak dolusu ｡ｬｴｮ＠￧｡ｬｮＬ＠ kral ￧ｯ｣ｵｮ＠ da ｹ｡ｮ＠ alarak gemiye
ｫ｡￧ｭＮ＠ Ama ｫ｡､ｮ＠ yolda ￶ｬｭＬ＠ o ölünce de Finike'liler Eumaios'u
Laertes'e ｳ｡ｴｮｬｲＮ＠ Odysseia'da epey yer tutan bu öyküyü özetlemek-
ten amaç, deniz serüvenlerinin ｡ｮｬｴ､＠ Finike ve Finike'lilerin
ne denli önemli bir rol ｯｹｮ｡､ｫｬｲ＠ belirtmektedir. Bu öykillerin
destan ｧ･ｬｮｩｹＬ＠ ya da efsane ile hiçbir ilintisi yoktur heshelli, ､ｯﾭ
rudan gerçek ｹ｡ｭ＠ｹ｡ｳｴｮ＠ｯｬ｡ｹｲｮ＠ dile getirilmesidir. Bunlar
Homeros ￧｡ｮ､＠ (destanlarm kaleme ｡ｬｮ､＠ dönem ｴ｡ｲｭ＠ konusu
olmakla birlikte Ｎ＠ ö. dokuZ'Uilcu - sekizinci ｹｺｬ＠ｳｵｬ｡ｲ＠ en akla ｹ｡ｫｮ＠
tarihlendirme ｳ｡ｹｬｭｫｴ､ｲＩ＠ Yunan ､ｮｹ｡ｳ＠ Finike ile ､ｯｲｵ｡ｮ＠
Ｚｬｯｲｵｹ｡＠ｩｬｫｳ＠｢ｵｬｮ､＠ｫ｡ｮｴｬｲＮ＠ｙ｡ｭｮ＠ kendisinden yan·
siyan bu ｾ｡ｮｴｬｲ＠ ise bence ｹ｡ｺｬ＠ belgeler kadar önemli ｳ｡ｹｬｭＬ＠ belki
daha da ､･ｲｬｩ＠ ve gerçekçi. Akdeniz üstünde Finike ile Yunan de-
nizclleri bhnca ｹ｡ｫｮ＠｡ｬ＠ｶ･ｲｩｴ＠｢ｵｬｮ､ｫ｡ｲ＠ bir dönemde masal ve
efsane geleneklerini birbirlerine ｡ｫｴｲｭｬ＠､ｯ｡ｬ＠､･ｩｬ＠ de nedir?
Bu ￧･ｩｴ＠ helgelerin hilimce ｧ･ｲｩ＠ kadar ､･ｲｬｮｩｰ＠､･ｲｬｮｩﾭ
ｲｩｬｭ･､＠｡ｹｲ＠ bir konudur.
Enuma ｅｬｩ＠
. . .
Gelelim. Theogonia ile ｩｬｫｳ＠ｳ｡ｰｮ｢ｩｬ･｣ｫ＠｢｡ｫ＠ bir ｹ｡ｰｴＮ＠
"Enuma ｅｬｩＢ＠ diye ｡ｮｬ＠ bu_ ｹ｡ｰｴ＠ Babil ｫ｡ｹｮｬ＠ bir ｹ｡ｲｴｬ＠ des·
ｴ｡ｮ､ｲＮ＠ "Bir zamanlar yukarda" aniamma gelen "enuma ･ｬｩＢ＠ söz-
cükleri ile ｡ｮｬｴｹ＠ｧｩｲｭ･ｫ＠ Sami'lere özgü ｹ｡ｺｮｳｬ＠ bir ｧ･ｬｮｫｩＮ＠
78 ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VE· KAYNAKLARI
ｙ｡ｲｴｬ＠ destam da ｡ｹｮ＠ deyimle ｢｡ｬ､ｮＬ＠｡､＠ Enuma ｅｬｩ＠ o-

larak ｫ｡ｬｮｩＬ＠ bilgin çevrelerinde. Enuma ｅｬｩ＠ üstüne bilgi edinmek,
kalan tek t.ük metinlerin çevirisini yapabilmek için yukarda yarar·
ｬ｡ｮ､ｩＺ＠｢ｩｬ､ｲｭ＠ eserlerden ｢｡ｫ＠ bir de Orhan ｈ｡ｮ￧･ｲｬｩｯｵＧ＠
Ｂｮ｡￧ｬｲ＠ｓ￶ｺｬＢｮ＠ (Remzi Kitahevi, ｳｴ｡ｮ｢ｵｬ＠ 1975) ｫｵｬ｡ｮ､ｭＮ＠
Y ｾｰｴ｡＠ geçen ｡､ｬｲ＠ bu Sözlükte bir bir ｩｺｬ･､ｭ＠ gibi, soy ｡￧ｬﾭ
ｲｮｭ＠ çizilmesi için de ｓ￶ｺｬ＠ｫｬ｡ｶｵｺ＠ edindim .
.Enuma ｅｬｩ＠ yedi tahlet üstüne ｹ｡ｺｬｭ＠ uzun bir ｩｲ､Ｌ＠｡＠
ｹｵｫ｡ｲ＠ 1050 dize olarak hesaplanan bütününden 910 dize elimize geç·
ｭｩｴｲＮ＠ Bunlar ｡ｹｮｲ＠ yerde bulunan birçok parçalar halinde olup
her parça için ｡ｹｲ＠ bir tarih ｳ｡ｰｴｮｭｫ､ｲＮ＠ En ･ｳｫｩＨＮ＠ ö. 1000 su-
larmda ｹ｡ｺｬｭ＠ olsa gerek, ama eserin ilk kaleme ｡ｬｮ＠ tarihi daha
eski, yani Birinci Babil Hanedam ｺ｡ｭｮ＠ＨＮ＠ ö. 1895 • 15.95) ait
ｳ｡ｭｬｲＮ＠ Enuma ｅｬｩＧｮ＠ dili West'e göre 1 Akadçanm destan lehçesi-
dir; uzun ｫｯｮｵｭ｡ｬｲ＠ ve ｴ･ｫｲ｡ｬｭ＠ ile Home.ros'un destan diline
benzetilebilir: ｙ｡ｰｴ＠Ｎｩｭ､ｹ･＠ kadar ｩｮ｣･ｬ､ｭｺ＠ metinlerden ｡ｹｲ＠
bir nitelik ｴ｡ｭｫＬ＠ｵ＠ｨ｡ｫｩｮ､＠ ki a:u;_sel ｯｬ､ｵ＠ kadar siyasal bir
belge olup Babil'in ｢｡＠ｴ｡ｮｲｳ＠ Marduk'u yüceltmek ｡ｭ｣ｮ＠ gütmek·
tedir. Bu yüzden de ｍ･ｺｯｰｴ｡ｭｹＧｮ＠｢｡ｬ｣＠ din merkezlerince he·
ｮｩｭｳ＠ｶ･ｴ｡ｰｭ､＠ resmi metin olarak. ｫｵｬ｡ｮｭｴｲＮ＠ Enuma ｅｬｩ＠
Babil'in ｹｬ｢｡＠ hayr3.mm.da ｹ｡ｰｬｮ＠ törenlerde okunan bir metindi.
ａ｡､＠ｶ･ｲ｣ｩｭｺ＠ birkaç çeviriden de ｡ｮｬ｣ﾷ＠ gibi, Enuma
ｅｬｩＧｴ･＠ de ｴ｡ｮｲｬｭ＠ birbirini izlemesi söz konusudur, bir ｫｵ｡＠ ken·
disinden öncekini alt edip ｫｲ｡ｬ＠ ya da ｢｡＠ｴ｡ｮｲｬ＠ elde etmek ama·
｣ｹｬ｡＠ｳ｡ｶｬｲ＠ girer. Ne var ki Enuma ＭｅｬｩＧｴ･ｫ＠ bu ￧｡ｴｭ＠ｹ｡ｬｮｺ＠
bir efsane sürecini din ｡ｮｬｹ＠ ve ｴ｡ｰｭＺ＠ törelerinde yer alan bir ､･ｩﾭ
meyi, bir ｧ･ｬｩｭｹ＠ efsaneye ､｡ｹｬ＠ helgelerle ｫ｡ｮｴｬｭｹ＠￧｡ｬｲＮ＠
Ｚｩ＾｡ｨ＠ ileri gitmeden Hesiodos'un tutumuyla ､ｯｵｬ＠ örneklerin hen·
ｺ･ｲｬｩｮ＠ dikkati çekmek isteriz: Theogonia'da Hesiodos ｡ｲ､ｭ＠ ef-
Siffielerini ｡ｮｬｴｲｫ･＠ Zeus'un hak üstüne kurulu düzen ｡ｮｩｹｭ＠
parmak hasar, kendinden önceki ｫｵ｡ｬｮ＠ｹ｡､ｫｬｲ＠ evren ya kha-
os'un ta kendisi, ya da khaos'tan bir az ileri ｫ｡ｲｭ＠ sistemlerdir,
daha ､ｯｲｵｳ＠ sistemsizliklerdi. Zeus ､ｯ｡ｮ＠ dizginsiz güçlerini diz-
gine vurmakla ölçülü, dengeli ｡ｫｬ＠､ｾ･ｮｩＮ＠ｫｵｲｭ＠ oluyor. Hesiodos
bu süreci Theogonia'da efsanelik ￶･ｬｲｩ＠ｩ･ｹｲｫ＠ dile getirmekle ye- ·
ｴｩｮｭ･Ｌ＠ Zeus'un ｳｩｭｧ･ｬ､＠ hak hukuk düzeninin kendi ￧｡ｮ､＠
＠ W est, op. cit. s. 22 .
...
insanlar ｡ﾷｳｭ､＠ｴｵｮｭ｡ｳ＠ｧ･ｲｩｮ＠Ｇｶｬｲｧｴｩ｡ｭＮ＠ｬ･ｲ＠ ve Günler'de.

Bütün eseri Zeus ｴ｡ｰｭｮ＠ｳｴｮｬｫ･ｲｩＬ＠ｦ｡ｹ､ｬｲｮ＠ belirlemek
｡ｭ｣ｹｬ＠ｹ｡ｺｬｭｴｲＮ＠ Amaç güden eser Yunan sanat ｡ｮｬｹ＠ ters
､･ｲＬ＠ Hesiodos'un ￶ｲ･ｴｩ｣＠ olmaktan öte bir ｴ｡ｰｭ＠ hizmet ｨ｡ｶｳｮ＠
ｴ｡ｭｫＬ＠ｹ｡､ｲｧｴ｣＠ｨ｡ｶｳ＠ da buradan ileri gelmektedir belki. Bu
özelliktir bence Hesiodos'un ､ｯｵｬ＠ｫ｡ｹｮｬｲＮ＠ｹ｡ｫｮｬＬ＠ hem de
eserinin Yunan ｹ｡ｺｮ､＠ tek Ｎ｢｡ｮ＠ｫ｡ｬｮ＠ nedenlerini ｡￧ｭｬｹｮＮ＠
ｒ･ｳｮＺｬ＠ bir Zeus ｴ｡ｰｭ＠ｯｬｳ｡ｹ､＠ Yunan sitelerinde,. Hesiodos'un ｹ｡ｰｴﾭ
ｬ｡ｲ＠ onun hizmetinde bir kutsal kitap olarak ｯｫｵｮｭ｡ｬｹ､Ｌ＠ oysa böyle
bir durum hiçbir zanian ｧ･ｲ￧ｫｬｭｩｴ＠ｬｫ￧｡＠ Yunan ､ｮｹ｡ｳＬ＠
onun için de ｔｨ･ｯｧｩ｡＠､･ｩｬＬ＠ｴ｡ｮｲｬ＠ hiç de ciddiye almayan ｬｹ｡､＠
￶ｲｮ･ｩ＠ Atina Ｇｮ＠ Panathenaia bayrammda okunan ana kitap ｯｬｭＱﾭ
tur. Özgürlükçü, bireyci ｡ｮｬｹ＠ izleri görülebilir bu olguda. Ama
Hesiodos'un ｢｡ｫ＠ bir ｧ･ｬｮｩＬ＠ ruhuyla Yunan törelerine ｹ｡｢ｮ｣＠
bir dünya ｧ￶ｲｮ＠ simgeeisi ｯｬ､ｵＺｱＮ＠ da ｡￧＠ vurur. Bu somn
üstüne bilimin daha çok ､ｵｲｭ｡ｳ＠ gerekir ｫ｡ｮｳ､ｹｭＮ＠
Bu ｡ﾷ､ｮ＠ sonra dönelim gene Enuma ｅｬｩＧ･Ｎ＠ｅ､ｩｮｭｺ＠ bil-
giler ｵＺ＠ yukarda ｴ｡ｲｩｬ･＠ belirtilen Birinci Babil Hanedam zama-
nma ､･ｩｮ＠ Babil ufak bir ｴ｡ｲ＠ｫ･ｮｴｩｹＮ＠ Mezopotamya'da Asftr,
Ninive, ｋｩＬ＠ｩｰ｡ｲＬ＠ Nippur, Ur, Uruk gibi ｢｡ｫ＠ merkezler ｶ｡ｲｭＬ＠
kimisi Sümer, kimisi Asftr • Babylonia yani San:U ｵｹｧ｡ｲｬｫ＠ｧ･ｬｮｩ＠
ｳｲ､Ｎｬ･ｮｩＬ＠ eski tapmak merkezlerinde, ￶ｲｮ･ｩ＠ Nippur'da Enlil,
Ur' da Sin (ay· ｴ｡ｮｲＩＬ＠ Uruk'ta Anu ｢｡ｴｮｲ＠ olarak ｴ｡ｰｭ＠ görür. Ha-
murabi ＨＮ＠ ö. 2003 - 1961) gibi büyük krallarm ｧｩｲｴｫｬ･＠｡ｴｬｭ＠
Babil ｢｡ｫ･ｮｴ＠ olunca ｧ･ｬｩｮ＠ siyasal ￶ｲ･ｴｩｮ＠ yanmda bir de dinsel
￶ｲ･ｴｩ＠ｯｬｵｴｲｭ｡ｫ＠ｧ･ｲｫｩＺＮＬ＠ bu da ｴ｡ｮｲ＠ Mar.duk odak almarak ｹ｡ｰｬﾷ＠
ｭｴｲＮ＠ Ne :var ki Enlil, Anu gibi ｴ｡ｮｲｬ＠ da ､｡ｲ＠｢ｲ｡ｫｬｭｹ＠
yeni ￶ｲ･ｴｩｹ＠ｫ｡ｴｬｭＬ＠ｫ｡ｲｴｬｭＮ＠ Burada dinsel bir ｫ｡ｲｭ＠ ve
｢ｩｬ･ｭ＠ (syhthese et syncretisme religieux) söz konusudur 1 • Enuma
ｅｬｩＧｴ･＠ｲ｡ｳｴｬｹ｣ｭｺ＠ Sümer ｡Ｎｓｬ＠ｴ｡ｮｲ＠ ve efaanelerin ｶ｡ｲｬ＠ bu yol-
dan ｡￧ｭｬｮ｢ｩｲＮ＠
Enuma •. ｅｬｩ＠ ￶ｹｬ･＠ özetlenebilir: ''Bir zamanlar yukarda gökler
daha ｡､ｬｮｲｩｭ＠｡ｬｴｮ､ｫｩ＠ｴｯｰｲ｡＠ da bir ad ｶ･ｲｩｬｭｴＢＬ＠ｩｴ･＠
o zaman sulkr ｶ｡ｲ､Ｎ＠ Bu ilksel sular iki cinstendir: biri Apsu (sümer·
cesi Ab • zu) •erkek olan ｹ･ｲ｡ｬｴ＠ｳｵｬ｡ｲｭＬ＠ yani ｴ｡ｬ＠ｳｵｬ｡ｲ＠ simgeler, Ö·
1 Gerek özet, gerekse çeviriler ｩ￧＠ Larousse'ta hu konuya ｡ｹｮｬＺ＠ bölümü (op.
Cit. s. 68 - 71) ｫｬ｡ｶｵｺ＠ edindik.
teki Tiamat ､ｩｲ＠ ve yeryüzünün tuzlu ｳｵｬ｡ｮ＠ｳｩｭｧ･ｬｲｾ＠ O zamanlar

"daha hiçbir ｴ｡ｮｲ＠ｯｬｵｭ｡Ｌ＠ . ad .ve ｹ｡ｺｧ＠｡ｬｭｴＢＮ＠ｔ｡ｴｬ＠ ve ｡｣＠
ｳｵｬ｡ｲｮ＠ birbirlerine ｫ｡ｲｭｳｮ､＠ｶ｡ｲｬｫ＠ meydana gelir: bunlar
erkek ve ､ｩ＠ birer çift olarak ｹ｡ｲｴｬ［＠ birinci çift Lakmu {sümer·
cesi Lagma) ile Lakamu {sümercesi Lagama) erkek ve ､ｩ＠ birer ｹｬ｡ｮﾷ＠
､ｲ［＠ onlardan da gökyüzü ｴ｡ｮｲ＠ａｮ｡ｲ＠ ile yeryüzü ｴ｡ｮｲ＠ｋＮｩ｡ｲ＠ ürer;
üçüncü ｫｵ｡ｴ＠ üç adla ｫ｡ｲｬｹｯｵｺＺ＠ Anu ('süinerce An: gök anla-
ｭｮ｡＠ gelir), Enlil (toprak ｴ｡ｮｲＩ＠ ve Ea (yahut Enki, o da suyu sim·
geler). ａｮ｡ｲ＠ ve ｋＮｩ｡ｲ＠ adlarrom ｢｡ｭ､＠ bulunan An· ve Ki· örnek·
leri, birincisi gök, ikincisi toprak ｫ｡ｶｲｭｮ＠ içerir. Bundan sonra
üreyecek olan ｴ｡ｮｲｬｭ＠｢｡ｭ､＠｡ｫｬ＠ ve ｹ｡ｲｴ｣ｬ＠ simgeleyen Ea ge·
lir. Ea, Damkina ｡､ｬ＠ bir ､ｩ＠ｴ｡ｮｲ＠ ile ｢ｩｲｬ･ｫ＠ｹ｡ｲｴ｣ｬｫ＠ｩｬ･ｶｮ＠
sürdürecektir. Enuma ｅｬｩＧｴ･ｮ＠ bu süreci dile getiren ｰ｡ｲ￧ｮ＠ türk-
çesi ｵ､ｲＺ＠
Ne zaman ki Apsu ile Tiamat'm içinde ｴ｡ｮｲｬ＠ｹ｡ｲｴｬ､＠
Lakmu ile Lakamu ortaya ￧ｫｰ＠ bir ada ｫ｡ｶｵｴｬｲＮ＠
ￇ｡ｬｲ＠ｵｺ｡､Ｌ＠ｹ｡ｬ､Ｌ＠
ａｮ｡ｲ＠ ile ｋＮｩ｡ｲ＠､ｯｵｬ｡ｲＬ＠ｯｮｬ｡ｲ＠ her ･ｹ､＠｡ｲｫＮ＠
ｇｩｬ･ｲＧ＠ geçti, ｹｬ｡ｲ＠￧ｯ｡ｬ､Ｚ＠
ｏｵｬ｡ｲ＠ Anu ､ｯｵＬ＠ babasma ･ｩｴＮ＠
ａｮ｡ｲ＠ ilk ｯｬｵ＠ Ann'yu kendine ￶ｺ､･＠ｹ｡ｲｴＬ＠
Ve Anu da Num - dim • mud'u üretti, kendine benzer bir
ｴ｡ｮｲ＠ olarak,
Nim - dim - mud atalarrom efendisi oldu ...
Burada Nim- dim- mud ｡､＠ ile gösterilen ｴ｡ｮｲ＠ Ea, yani Enki'dir.
ｂ｡ｺ＠ metinlerde Ea- Enki Ann'nun ｯｬｵ＠ olarak ｴ｡ｮｭｬｲＮ＠ｄｯｲｵｳＬ＠
1 •
:gök - toprak - su üçlüsünü ｡ｹｮ＠ｫｵ｡ｴ＠ görmek ve ilksel dönemlerde
1
ｮ｡ｳｬ＠ｨ･ｲｹ＠ sudan ､ｯｵｹｲｳ｡Ｌ＠ｴ｡ｮｲｬｭ＠ｹ｡ｲｴｬｰ＠ birer ad ve ｹ｡ｺｧ＠
ile ､ｯｮ｡ｴｬｫｲ＠ uygar dönemlerde de ｹ｡ｲｴｬｮ＠ su unsurundan ￧ｫﾭ
ｴｮ＠ belirten metni özümsemektcdir.
ｔ｡ｮｲ＠ｫｵ｡ｬｲ＠ arasmda ￧｡ｴｭ＠ bundan sonra ｢｡ｬｲＺ＠ genç tan·
ruar Apsu ile Tiamat'm ｲ｡ｨｴｭ＠ｫ｡￧ｲｭｴ､ｬＮ＠Ｂｄ｡ｶｲｮｬ＠ beni
üzüyor, diye ｹ｡ｫｮｲ＠ Apsu. Gürültü ｰ｡ｴｲ､ｬｮ＠ gündüz rahat
edemiyor, gece ｵｹ｡ｭｯｲＮ＠ｏｮｬ｡ｲ＠ yok etmek, devinmelerine
son vermek istiyorum." Ne var ki ￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｮ＠ yok etmeye Tiamat'm
gönlü ｲ｡ｺ＠ olmaz. Apsu gene de vaz geçmez ｫ｡ｲｮ､Ｌ＠ veziri Mum-
mu'nun ｹ｡ｲ､ｭｬ＠ pusu kurar ￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｲｮＬ＠ Ea bunun haberini ｡ｬｲ＠
...
ve bir büyü yaparak "uyku döker" Apsu'nun üzerine, uyurken onu

zincire vurup öldürür. Sular üstüne ･ｧｭｮｬｩ＠ kurar. ｄ｡ｭｫｩｮＧｹ＠
kendine ･＠｡ｬｲＭ ve bütün görkemiyle ｫｲ｡ｬ＠ｴ｡ｨｮ＠ kurularak Mar-
duk'u üretir. O ｳｲ｡､＠ Anu Yelleri ｹ｡ｲｴｰ＠ｄ｡ｬｧｲ＠ salar ｔｩ｡ｭｴＧｮ＠
üstüne. Bu kez Tiamat da ｲ｡ｨｴｳｺ＠ olmakta ve eski ｫｵ｡ｬｲ＠､｡ｮﾭ
｡ｲｫ＠ genç ｫｵ｡ｬｲ＠ｫ｡ｲ＠ｳ｡ｶ＠ｨ｡ｺｲｬｮｭｫｴ､Ｎ＠ Düzensiz güç-
lerin ｡ｮｳ＠ Tiamat ￧･ｩｴｬ＠ dölleri ｡ｲｳｮ､＠ Kingu ｡､ｬ＠ birini seçer, o-
nunla ｢ｩｲｬ･＠ ve genç ｴ｡ｲｬ＠ｫ｡ｲ＠ｳ｡ｶ＠ sürdürmesini buyurur. -
ｔｩｴ｡ｮｯｭｫｬＧｹ＠｡ｮ､ｲ＠ .bir ｳ｡ｶ＠ｨ｡ｺｲｬｮｭｫｴ､Ｎ＠ Üçüncü ｫｵ｡＠
ｴ｡ｲｬ＠､･ｨｴ＠､･ｲｬＬ＠ önce ｅ｡ＧｹＬ＠ sonra da Anu'yu ｫｯｭｵｴ｡ｹ＠ ele
almaya ￧｡ｲｬＮ＠ｫｩｳ＠ de çekinir Ｌ＠ sonunda ｴ｡ｮｲｬ＠ｴｯｰｬ｡ｮｲ＠ ve Mar
duk'u ｢｡ｬｲｮ＠ getirirler. Marduk ｫｲ｡ｬ＠ｫ｡ｲｬ＠ｴ｡ｮｲｬ＠ savun-
ｭ｡ｳｮ＠ üzerine ｡ｬｲＮ＠ｓ｡ｶ＠｢｡ｬｲＺ＠
Tiamat ile Marduk ｡ｲｳｮ､＠ｫ｡ｲｬ＠ bir ｳ｡ｬ､ｲ＠ olur. Marduk'un Ti-
amat'a ｹ｡ｰｴｫｬｲ＠｡ｬ｣ｫ＠･ｹｬｲ､ｩＺ＠ "Kral- ｴ｡ｲ＠｡ｮ＠ gerdi, ｢｡ﾭ
ｬ｡､＠ onu, suratma Kötü Y eli ｳ｡ｬ､Ｎ＠ Tiamat Yeli yutsun diye ｡￧ｴ＠｡ﾭ
ｺｮＮ＠ (Marduk) ｡ｺｭ＠ｫ｡ｰｴｭｳｮ＠ diye daha da itti Kötü Yeli, ｡ｺｧｮ＠
yeller gövdesini Ｈｔｩ｡ｭｴＧｮＩ＠ｩｲ､ｬ･Ｎ＠ｋ｡ｲｮ＠ｩｴＬ＠｡ｺ＠｡￧ｫ＠ｫ｡ｬ､ＮＢ＠
Marduk bir okla ｔｩ｡ｭｴＧｮ＠ｫ｡ｲｭ＠ deler, sonra ölüsünü yere sererek
üstüne ￧ｫ｡ｲＮ＠ Bundan sonra Ｂｔｩ｡ｭｴＧｮ＠ sürüsünü" de yener ve hep-
sini zincire vurup tutuklar. Önderleri olan Kingu'yu da ｢｡ｬｹｲｫＬ＠
"ölü ｴ｡ｲｬＢ＠｡ｲｳｮ＠ koyar. ｓｲ｡＠ gelir ｔｩ｡ｭｴＧｮ＠ｬ･ｩｮＮ＠ Marduk Kha-
os'un ölüsünden kosmos'u, yani düzenli ･ｶｲｬｩ＠ biçimlendirecektir.
ｙ｡ｲｴｬ＠ ￶ｹｬ･＠ betimlenir: Ｂａ｣ｭ｡ｳｺ＠ｳｩｬ｡ｨ＠ ile ｹ｡ｲ､＠ｫ｡ｦｳｭＬ＠ kesti
､｡ｭｲｬＬ＠ kuzey yeli uzaklara serpti ｫ｡ｮｭＮ＠ｒ｡ｨｴｬｭ＠ oldu ｴ｡ｮｲＬ＠
gözledi ölüyü: ａｺｭ｡ｮ＠ ikiye bölerek bir eser yapmaya karar verdi,
ikiye böldü onu ｫｵｲｭ＠｢｡ｬｫ＠ gibi. Bir ｹ｡ｲｳｭ＠ｳ｡ｬｭｴｲ､Ｌ＠ gök-
leri Ｂｳ･ｲＺｩＮｫ＠ için. Çekti sürgüyü, bekçiler ､ｩＱＮＭＺ＠ ve ｳｵｬ｡ｲ＠｡ｫｴｭｳｮｬｲ＠
diye ｢ｵｹｨｫ＠ verdi. Gökü ､ｯｬ｡ｴＬ＠ bölgelerini denetledi ... "
1
- Kral ｴ｡ｮｲ＠ｹ｡ｲｴ｣ｬｮ＠ insana da uygular. ｮｳ｡＠ｹ｡ｲｴｬｭｳ＠
￶ｹｬ･＠｢･ｴｬｮｩｲＺ＠ "(Marduk) bir ｡ｨ･ｳｲ＠ yapmaya karar verdi. Söz
alarak seslendi Ea'ya: Ｂｋ｡ｮ＠ yapmak istiyorum, kemikleri olsun is-
tiyorum, bir ｹ｡ｲｴｫ＠ (Lullu) yapmak istiyorum, ｡､＠ insan olacak, in-
san diye bir ｹ｡ｲｴｫ＠ yaratmak. ｔ｡ｮｲｬ＠ hizmet etmek ona ､ｳｮＬ＠
ki ､ｩｮｬ･ｳ＠ｴ｡ｮｲｬ＠ ... "
1 ａｹｮ＠ çekingenlik Uranos'un dölleri ｡ｲｳｮ､＠ görülür. Gaia onlara Uranos'u
ｩ､＠ etmelerini önerince ｹ｡ｬｮｺ＠ Kronos bu ｩ･＠ gönüllü ￧ｫ｡ｲ＠ (Theog. 164 vd.)
F. 6
82 ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VE ｋａｙｎｌｒ＠
ｅ｡Ｇｮ＠ｶ･ｲ､ｩ＠ ￶ｴ＠ Mezopotamya teolojisinde çok rastlanan bir

ｴ｡ｳｲｭ＠ｹ｡ｮｳｴｲＺ＠ｩｮｳ｡ｬ＠ kurhan ･､ｩｬｭ＠ bir ｴ｡ｮｲ＠ｫ｡ｮ､＠
ｹ｡ｲｴｬ､＠ｩｮ｡｣Ｎ＠ Burada kurhan olarak ｔｩ｡ｭｴＧｮ＠｢｡＠ komutam
Dingu seçilir:
ｂ｡ｬ､ｲ＠ onu ｳｭｫ＠ ve ｅ｡Ｇｮ＠ önüne diktiler.
ｃ･ｺ｡ｳｭ＠ verdiler: kestiler ､｡ｭｲｬＮ＠
ｋ｡ｮ､＠ｩｮｳ｡ｬ＠ｹ｡ｲｴＬ＠
ｔ｡ｮｲｬ＠ hizmetini yükledi ona,
Bu ｺ｡ｬｭ･ｴｮ＠ｴ｡ｮｲｬ＠ kurtulsun diye.
* * *
.. Theogonia ile ｫｹ｡ｳｬｭ＠ için bundan daha ilginç· h ir belge dü-
ｮｬ･ｭｺＮ＠ Çünkü burada bir ｯｺ｡ｮ＠ sanat hiçimine sokarak dile ge-
ｴｩｲ､＠ bireysel ｧ￶ｲｬ･ｩ＠ ile ､･ｩｬＬ＠ birçok ｵｬｳ｡ｲｮ＠ ard arda ve etki-
ｬ･ｲｫ＠ｯｬｵｴｲ､ｫ｡＠ bir kültür ｴｯｰｬ｡ｭｮ＠ ürünüyle ｫ｡ｲ＠ｫ｡ｲｹｺＮ＠
Enuma ｅｬｩ＠ dinsel amaçlarla kullamlan bir efsaneden öte, bilimsel
bir dünya ｧ￶ｲｮ＠ içeren bir kosmogoni, bir kdsmolojidir. ａｹｲｮｴﾭ
lara girmeden daha ilk ｢｡ｫｴ＠ önemli bir fark saptanabilir iki eser
｡ｲｳｮ､Ｚ＠ Theogonia'da bir ozan ￧･ｩｴｬ＠ kaynaklardan derleyip top-
ｬ｡､＠ bilgileri kendi kafa süzgeçinden geçirip bir biçime sokar ve oku-
yucusuna. sunar, oysa Enuma ｅｬｩ＠ öyle ､･ｩｬｲＬ＠ hu eser çevresel ve
toplumsal gerçeklerin bir sonucu, bir ürünÜ olarak ､ｯｵｰ＠ｧ･ｬｩｭｴｲＬ＠
üstünde ｹ･ｴｩ＠ topraklardan bir bitki gibi ｦｫｲｭ＠ gibidir. ｙ｡ｺｲ＠
aranmaz, aranamaz, onun ｹ｡ｺｲ＠ｍ･ｺｯｰｴ｡ｭｹＧｮ＠ kendisidir: bin-
lerce ｹｬ＠ iki ｲｭ｡ｫ＠｡ｲｳ＠ hu toprakta ｹ｡ｭ＠ insan ､ｯ｡＠ｫｯｵｬ｡ｲｮ＠
kendisine ･ｳｩｬ､＠､･ｩｬＬ＠ adeta dikte ･ｴｩ＠ gerçekleri ve gereksin-
meleri dile ｧ･ｴｩｲｭ＠ hu eserde. ｄ･ｩｭｮｫ＠ｩｳｴ･､ｭ＠｢｡ｬ｣＠ konu
SU'dur, ｡ｬｭ＠ｯｬ｡｣ｫｳｭｺＬ＠｡ｳｬ＠ sorun su'dur Mezopotamya ｩｳ｡ｭ＠
1
ｾ￧ｩＬ＠ öyle bir ｹ｡ｭ＠ ölüm sorunudur ki, hu sorunun ｫ｡ｲｳｮ＠ geçip
de ￶ｲｮ･ｩ＠ｯｮｹ｡＠､ｮｲｬ･ｩ＠ gibi, ilke mi ､･ｩｬ＠ mi diye soyut ｴ｡ｲｭ＠
konusu yapamaz suyu. Somut gerçektir, ｯｮｵｬ｡＠ｨｯｵｲＬ＠ kanallar
açar, hentler kurar, toprak ve gök bilgisini, iklim deneylerini elden
gelen ｡ｭｹ＠ dek ｧ･ｬｩｴｲＬ＠ｨｵｬ｡ｲ＠ｹ｡ｰｴｫｮ＠ sonra, tutar hu gerçek-
ｬｾｲｩ＠ yücelten bir ｲ＠ｹ｡ｰｴ＠ kurar, onu ｹ｡ｰｮ｣＠ da ￧･ｩｴｭｬｲｮ＠ dinsel
ve Ｎｴ｡ｰｭｳｬ＠ｴ￶ｲ･ｬｩ､＠ kullamr. ｴ･＠ Enuma ｅｬｩ＠ budur ｳ｡ｭｲＮ＠
ｵｮ＠ hemen ekleyeyim ki, hu ｹ｡ｰｴ＠ gibi daha birçok ｹ｡ｲｴｬ＠ｩｲｬ･＠
ｨｵｬｮｴｲ＠ Mezepotamya'da. ｈ･ｰｳｩ＠ ele ｡ｬｭｹｺ＠ ya. Enuma ｅｬｩ＠
bize yeter de artar da.
. ...
Birkaç dizesini okur okumazinsan Hesiodos'un bu eserden ･ｳｩｮｬｾﾭ

､ｩ＠ｫ｡ＮｮｩＺ＠ｶ｡ｲＮ＠ Bu esinierne büyük çapta, yüksek düzeyde ｯｬｭｵｴｲＮ＠
Hesiodos'un örnek ｡ｬ､＠ｹ｡ｺｬ＠ ya da sözlü ｢｡ｫ＠ bir eser, bir kaynak
aramak ｢ｯｵｮ｡､ｲＺ＠ ortada bir orman varken tek bir ｡｣ｮ＠ bulup ￧ｫ｡ｲﾭ
maya benzer. W est'in ｧ￶ｲ＠￧｡ｲｰｫｴ＠ bence- ｹｺｬ｡ｲ､＠｢｡ｴ＠ bilimi-
nin genel tutumunu ｹ｡ｮｳｴｲ＠ üstelik - ｄｯｵ＠ｫ｡ｹｮｬｲ＠ ile Hesiodos
arasmda ｡ｲ｣ｬｫ＠･ｴｭｩ＠ Yunanca bir eser aramak yersizdir. ａｹｮ＠･ｹ＠
Homeros ､･ｳｴ｡ｮｬｲ＠ için de söylenebilir. Homeros ､･ｳｴ｡ｮｬｲ＠ besbelli ki
uzun bir ｧ･ｬｩｭ＠ sürecinin ürünü ve sonucudur, ｧ･ｬｩｭｮ＠ ön ｡ｭｬｮ＠
｢ｵｬｮ｡ｭ､Ｌ＠ ama ｢ｵｬｮ｡ｭ､＠ diye ｯｮｬ｡ｲ＠ yok saymak ve ､･ｳｴ｡ｬ＠ türünü
Homeros ile ｢｡ｬｴｭｫ＠ｭＺ＠ gerekir? Yahut ta hillmin romantik ￧｡ｬｲｭﾭ
da ｯｬ､ｵ＠ gibi ｬｹ｡､＠ ve ｏ､ｹｳ･ｩ｡Ｇ＠ｰ｡ｲ￧ｬｹ＠ｵ＠ dizeler Homeros
öncesi sözlü ｧ･ｬｮｩＬ＠ｵｩｬ｡ｲ＠ Homeros ｡､ｮ＠ｶ･ｲ､ｩｭｺ＠ büyük ｯｺ｡ｮＬ＠
berikiler de kendinden sonrakilerin eklemesidir diyerek, metinleri ｡ｶ｣＠
gözüyle taramak Ｌ＠ sözüm ona bir estetik ｡￧ｳｮ､＠ ya da geçersiz bir
tarihçilik ｴｩｺｬｹ･＠ yetkin eserleri kesmek, budamak ｭＺ＠ gerekir? ｋｬ｡ｾ＠
sik denilen filoloji bugüne bugün hep kendi ｡ｬｮ＠ içinde kendi verile-
rinin ｡ｹｲｮｴｬ＠ üzerinde ￧｡ｬｭｴｲ＠ dense yeridir ｳ｡ｮｲｭＮ＠ Y ｵｮ｡＠
Yunan diye görmekte ､ｩｲ･ｮｭＬ＠ Yunan mucizesine gözü Ｚｫ｡ｭｲ＠ bu
olguyu hep belli bir çerçeve içinde incelemeye, yorumlamaya ｧｩｴｭｲＮ＠
Oysa Yunan ürünlerini, içinde ､ｯｵｰ＠ｧ･ｬｩｴ＠ Akdeniz çevresinden
｡ｹｲｭｫｳｺＬ＠ onun ｨｩｮｴ･ｲ｡､＠ olan Anadolu ile Mezopotamya ile bir-
likte ､･ｲｬｮｩｭｹ＠ özen vermek daha ､ｯｲｵ＠ olmaz ｭＺ＿＠ Bundan böyle
bir Hesiodos metnini ｹ｡ｭｬｲｫ･ｮ＠ onu Kumarbi ve Ullikummi efsane-
leri, Enuma ｅｬｩ＠､･ｳｴ｡ｮ＠ ile birlikte sunmak gerekir ｳ｡ｮｹｯｲｵｭ＠ okuyu-
culara. West'in ｫｩｴ｡｢ｮ､＠ｯｬ､ｵ＠ gibi, Hesiodos'un ｔｨ･ｯｧｩ｡Ｇｳｭ＠ met-
nin iki ｮｪｳｬｩ＠ｵｺｮｬ､｡＠ bir ｡￧ｫｬｭ＠ ve bu ｡￧ｫｬｭ､＠ｫｹ｡ｳｬｭ＠
incelemeler vermek de yetersizdir. Enuma ｅｬｩＬ＠ｕｬｩｫＮｵｭＺｮＬ＠ Kumarbi
ve AsU:r -1Babil kaynaklarmdan elimize geçen ｙ｡ｲｴｬ＠ konulu daha
ne kadar metin ve metfu ｰ｡ｲ￧ｳ＠ varsa, hepsi bir bütünün oraya bu-
raya ｳ･ｲｰｩｬｭＬ＠￧･ｩｴｬ＠ dillerle kaleme ｡ｬｮｭ＠ kültür ￶･ｬｲｩ＠ ya da ｫﾭ
ｲｭｴｬ｡､Ｎ＠ Kimi daha uzun, daha tamam, daha ｩｲｳ･ｬ､［＠ din, ｴＮ｡ｰｭ＠
ya da sanat ｡ｭ￧ｬｲ＠｢｡ｫ＠｢｡ｫ＠ olabilir, ama hepsinin ｲｵｬＬ＠ özü
birdir, hepsi ayn ｡ｹｲ＠｢ｩ￧Ｚｵｬ･ｲ､＠｡ｹｮ＠･ｹｩ＠ söylüyorlar. ｂｵｮｬ｡ｲ＠ bir-
birinden ｡ｹｲｭｺＬ＠｡ｹｲｳｫ＠ bütünü ｰ｡ｲ￧ｬ､ｭＺｺ＠ için ve ｡ｳｾ＠ bu
nedenden ötürü hiçbirinin tam ｡ｮｬｹ＠ｶ｡ｲｭｹｺＮ＠ Akdeniz çev-
＠ Bkz. ｬｹ｡､＠ önsözü, s. 18

resi bir bütündür. Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ｳ＠ ".Akdeniz ｵｹｧ｡ｲｬＢ＠ diye öz-

gün bir ｵｹｧ｡ｲｬｫ＠｡ｬｧｭＬ＠ bu yüzden .Akdeniz'e Ｂ｡ｬｴｮ｣＠ｫｴ｡Ｂ＠｡､ｮ＠
ｶ･ｲｭｩｴＮ＠ａｬｴｮ｣＠ｫｴ｡＠ bir gerçektir. Bugün ".Akdeniz ｏｹｵｮｬ｡ｲＢ＠
､ｺ･ｮｬｳｩ＠ ile sporda ｴ｡ｮ＠ｨｾ＠ bütünlük .bilim ｡ｬｮ､＠ｹ｡､ﾭ
nacak ｮ＿＠ Bütün bilim ､｡ｬｲ＠ｴｯｰｬ｡ｮｭＬ＠ .Akdeniz bilimi diye ko-
caman, ｫ｡ｰｳｹ｣＠ ve kimbilir ne denli ｡ｹ､ｮｬｴ｣＠ bir toplu bilim ､｡ｬ＠
ｫｵｲｬｭ｡､Ｎ＠ El ele versin ｡ｲｴｫ＠ Klasik Filologlar, Ön ａｳｹ｡｣ｬｲＬ＠ Hi-
titologlar, Sümerologlar ve ､｡ｬ＠ birçok "logos" yani bilgiye hizmet
eden ｳ｡ｹｮ＠ ve ､･ｲｬｩ＠ bilginler l
Enuma ｅｬｩＧｴ･＠ｹ｡ｲｴｬ＠ｴｰｫ＠ Theogonia'da ｯｬ､ｵ＠ gibi dört a-
｡ｭｬ＠ bir ｯｬｵｭ＠ süreciyle. ｧ･ｲ￧ｫｬｩＮ＠ Ne var· ki evrenöncesi ｫｬ｡ｯｳ＠
hiçbir ｩ￧･ｲ＠ olmayan bir ｨｯｬｵｫ＠､･ｩｬＬ＠ erkek ve ､ｩ＠ cinsinden ､ｯ｡＠
￶･ｬｲｩｮ＠ｫ｡ｹｮｴ＠ bir ｨｩｲｬ･ｭ＠ olarak ､ｮｬｭｴｲＮ＠ SuyU.n Me-
zopotamya için ￶ｮ･＠ üstünde durduk. Yunan ｫｬ｡ｯｳＧｵｮ＠ｫｹ｡ｳｬ＠
çok ､｡ｬ＠ somut bir evren ｴ｡ｳｲｮ＠ ile ｫ｡ｲ＠ｫ｡ｲｹｺ［＠ ilksel ｡ｭ､＠
erkek ve ､ｩ＠ diye ､ｯ｡ｮ＠ｫ｡￧ｮｬｭｺ＠ bir ｹ｡ｳｮ＠ｳ｡ｰｹｮ＠､ｯｵｬ＠
ｧ￶ｲ＠ soyut ｫｬ｡ｯｳＧｴｮ＠ｶ｡ｲｬｫｭ＠ｮ｡ｳｬ＠､ｯｵｮ＠｡￧ｭｬｫ＠ için
ya ､ｯ｡＠ bir sürece (parthenogenesis) ya da heceriksizce devreye
konan bir sevi ilkesine ｢｡＠ vurmak zorunda kalan ｨ｡ｴｬ＠ｧ￶ｲｴ･ｮ＠ çok
､｡ｬ＠ geçerli ve üstündür. ｄｯ｡＠ ile ｳｫ＠ｳｫｹ｡＠ｩｬｫ＠ zaman ｫ｡ｶｲｭ＠
da Babil ､･ｳｴ｡ｮ＠ hemen ｫ｡ｲｭｺ＠￧ｫ｡ｲＬ＠ oysa Yunan'da zaman
､ｯ｡ｬ＠ bir süreç olarak ､･ｩｬＬ＠ Gece, Gündüz, Saatler, Ölüm gibi sim-
gesel ｶ｡ｲｬｫ＠ halinde gösterilir, bunlar birer ｴ｡ｮｲ＠ｫｬｮ｡＠ sokulduktan
sonra insan üstündeki etkileri ｡￧ｳｮ､＠ bir ｴ｡ｫｭ＠ niteliklerle dona-
ｴｬｲ＠ (örn. ｫ｡ｲｮｬＬ＠ korku vs.). Bu yan bezekiere Enuma ｅｬｩＧｴ･＠ hiç
yer ｶ･ｲｩｬｭ＠､･ｩｬｲＮ＠ Söz konusu ｶ｡ｲｬｫｭ＠ｴ｡ｮｲ＠ｯｬ､ｵｫ｡ｲ＠ belirtilir,
ｰｮ｡＠ｮ｡ｳｬ＠ｫｩｬ･ｲ､＠ söylenmez. Bu yüzden Tiamat'm suratma yeller
ｳ｡ｬｮ｣＠｡ｺｮ､Ｌ＠ gövdesinden, ｫ｡ｲｮ､Ｌ＠ｨ｡ｲｳｫｬ＠ ve ｹｲ･ｩｮｾ＠
söz ･､ｩｬｮｳ＠ okuyucuda beklenmedik bir ｯｫ＠ etkisi yapar. Çizilen imge
o derecede ｡ｲｴ｣Ｌ＠￧｡ｲｰ｣＠ ve ｧ￶ｲｫ･ｮｬｩ､＠ ki, ｧ￶ｺｬ･ｲｩｮ＠ bir ｩｲ＠ ger-
￧･ｩﾷ＠ görür gibi olur. Ｂｋｵｲｭ＠｢｡ｬｫ＠ gibi" ikiye bölünen, bir parça-
sindan gök, bir ｰ｡ｲ￧ｳｮ､＠ da dünya ｹ｡ｲｴｬｮ＠ evren ｴ｡ｳｲｮ＠ oku-
ｲｩｮ＠ bir daha ｵｴ｡ｮｹ｣＠ evren çapmda bir imgedir. Uranos ile
Gaia ancak birer ad olarak ｫ｡ｬｲ＠ bu Tiamat'tan ､ｯｭ｡＠ kosmos yo-
rrimu ｫ｡ｲｳｮ､Ｎ＠ Gerçi Uranos'un ･ｲｫｬｩｮ＠ kesilmesi ya da Gök -
ｴ｡ｮｲ＠ Yer Ｍｴ｡ｮｲ＠ üstüne inip onu döllendirmesi birer simgedir, ama
､ｯ｡＠ boyutuna ･ｲｩｭｮ＠ insan ￧｡ｰｮ､Ｌ＠ｺ｡ｹｦ＠ｴ｡ｳｲｭｬ､＠ bunlar.
Böyle büyük bir imgeye ancak Dante'de ｲ｡ｳｴｬｺ＠ bir daha. ｋ｡ｬ､＠ ki
'"'·
gök yörelerinin burç ve ｹｬ､ｺ｡ｲ＠ göre bölünmesi Bahillilerin epey

ileriettikleri gök biliminin bir ￶･ｳｩ＠ｯｬｭｵｴｲＮ＠
Üstünde önemle ､ｵｲｭ｡ｺ＠ gereken bir ｢｡ｫ＠ nokta ad ile yaz-

ｧｮ＠ birbirine ｢｡ｬ＠ｧ￶ｲ､Ｚ＠ｹ｡ｲｴｬ＠ öncesi zamanlarda var-
ｬｮ＠ daha var ｯｬｭ｡ｳｮ＠ nedeni, ｡､ｮｭ＠ daha ｫｯｮｭ｡Ｌ＠ｹ｡ｺｧｳｮ＠
daha ｳ｡ｰｴｮｭ＠ｯｬｭ｡ｳｮ､＠ ileri gelir. "Nomen est omen" diye
bir atasözleri ｶ｡ｲ､＠ｒｯｭ｡ｬｲｮＬ＠｡､ｮ＠ bir ｩｭ｡ｲＬ＠ bir ｹ｡ｺｧ＠ｴ｡､ｮ＠
belirtir. Yuhanna ｮ｣ｩｬＧ＠｢｡ｬｮｧ｣＠｡ｮｭｳｹｬＺ＠ "Kelam ｢｡ﾭ
ｬ｡ｮｧ￧ｴ＠ var idi, ve Kelam Allah nezdinde idi, ve Kelam Allah idi.''
deniyor.
ｮｳ｡＠ｹ｡ｲｴｬ＠ efsanesine gelince, evrenin yer ve gök diye ikiye
bölünmesinden sonra ｢｡ｴｮｲ＠ Marduk'un ilk ｩ＠ olarak ortaya ￧ｫ｡ｲＮ＠
Demiu.rgos, ｹ｡ｲｴ｣＠ｴ｡ｮｲＬ＠ bir ｡ｨ･ｳｲ＠ yaratma fikrini ｡ｫｬＭｴ｡ｮｲ＠ Ea'ya
､｡ｮｲＬ＠ kan ve kemik diye özle hiçimini ｴ｡ｳｲｬ､ｫｮ＠ sonra, ｡､ｮ＠
da koyar: Lullu. ｬ･ｶ＠ ve görevini de saptar: tannlara hizmet edecek-
tir, ｴ｡ｮｲｬ＠｡ｲｴｫ＠ dinlenmek isterler. Bu ､ｮ｣･ｩ＠ izleri Promet-
heus· mythos'unda da bulunur: ｡ｳｬｮ､＠ Zeus'un Prometheus bu kadar
çok ｫｺｭ｡ｳ＠ Mekone ｯｬ｡ｹ＠ ile ｡￧ｫｬｮｭｴ､ｲＺ＠ insan ｴｲｵ＠ için çili-
｡｣ｫＬ＠ｫｵｲ｢｡ｮ＠ ile ｴ｡ｭｹ＠ heslernesi gerekirken, Prometheus araya
girip hem ｴ｡ｮｲｬ＠ gerçek besinlerinden yoksun ｫｬ｡ｲＬ＠ hem de ｨ｡ｴｦｾ＠
ｲｮ＠ yetisi olan ｡ｴ･ｩ＠ de tutar insanlara götürür verir. Kulluk diye
bir ･ｹ＠ kalmaz ortada, Babil efsanesinde insan kul ｹ｡ｲｴｬＬ＠ kul ｫ｡ｬｲＬ＠
bir ｢｡＠ｫ｡ｬ､ｲｭ＠ söz konusu ､･ｩｬｲＮ＠ Bir ｢｡ｫ＠｡ｹｲｮｴ＠ da dikka-
timizi çeker: ｩｮｳ｡ｬ＠ Dingu'nun ｫ｡ｮ､＠ türetilmesi. ｳ｡Ｇｹ＠ kadar
varan bir ｴ｡ｳｲｭ＠ bu: ｳ｡＠ da ｩｮｳ｡ｬｲ＠ kurtarmak için ｫ｡ｮ＠､￶ｫｴｾ＠
ｮ＠ ileri sürmekteydi, ｹ｡ｮｬｭｯｲｳ＠ｈｲｩｳｴｹ｡ｮ＠ｴ｡ｰｮｬｲｭ＠ .｢｡ﾭ
ｬ｣｡ｲｭ､Ｌ＠ (vaftiz ve ölüm ､￶･ｩｮｫ＠ takdiste) ｳ｡Ｇｮ＠ eti ve ｫ｡ｮ＠
diye bir parça ekmekle bir damla ｡ｲｰ＠ verilir ｩｮｳ｡＠｡ｺｮＮ＠ Sami
inanç ve töreleri böylece ｳｲ､ｬｭ＠ demektir.
Bu iki metni ｫ｡ｲｨｴ､ｭｺ＠･､ｩｮｭｺ＠ izienim bunca ko-
ｵｴｬｫ＠ ve ｨ･ｮｺｲｬｩ＠ｫ｡ｲｮＬ＠ｙｵｮ｡＠ kaynaktan ｡ｬ､＠ esini hemen
efsaneye çevirmesi, hayal gücüne tam özgürlük ｴ｡ｮｹｰＮ＠ uydurdukça
ｵｹ､ｲｭ｡ｳￇｬＮ＠ Hiçbir Yunan metni dinsel ya da ｴ｡ｰｭｳｬ＠ bir töreye
｢｡ｬ＠､･ｩｬｲＬ＠ belki böyle metinler ｶ｡ｲ､Ｌ＠ ￶ｲｮ･ｩ＠ Demeter myster'leri
ile ilintili olanlar, ne var ki hiçbiri elimize ｧ･￧ｭｩ＠､･ｩｬｲＮ＠ Elimize
geçenler ｹ｡ｬｮｺ｣＠ bireyin elinden ￧ｫｭＬ＠ sanat ｫ｡ｹｧｳ＠ ile biçimlen-
､ｩｲｬｭ＠ｹ｡ｰｴｬｲ､Ｎ＠ Bu yolda elbette Yunan önemli bir ￧ｲ＠｡￧ｭｴｲ＠
denebilir. Ama bu kökenleri, nerden ｧ･ｬ､ｩ＠￧ｲｮ＠

ve neyle beslenip
ｧ･ｬｩｴ＠｡ｲｴｬｭｺＬ＠ giderek ｹ｡､ｳｮｲ＠ da hepten ve hiçten ､ｯｮ｡＠ bir
·mucize gözüyle ｢｡ｫｬｲｳ＠ bu olguya, y-üzyillar boyunca ｫ｡ｲｮｬｴ＠
ｫ｡ｬｮｲＬ＠ tek ｹ｡ｮｬＬ＠ tekyönlü ve ￶ｮｹ｡ｲｧｬ＠ bir bilgi ｯｬｵｴｲ＠ ki, böy-
lesi birçok ｢｡ｫ＠ bilgi ｡ｬｮｲ＠ gölge ､ｲ＠ için bilim ｳ｡ｹｬｭｺｾ＠
ll. ｬ･ｲ＠
.
ve Günler Üzerine
"Erga kai Hemerai" Hesiodos'un ikinci ･ｳｲｮ＠
- ｡､ｲＮ＠ Roma-
ｬ｡ｲ＠ bu ｢｡ｬ＠ "Opera et Dies" diye ￧･ｶｩｲｭｬ＠ latinceye. Kimi bi-
limsel ｹ｡ｮｬｲ､＠ bu eserden söz ederken ｫｳ｡ｬｴｩｭ＠｡､＠ Op. diye gös-
terilir. ａ､ｮ＠ üstünde epey ､ｵｲｭ＠ bilginler her nedense, nedeni de
ｵＺ＠ eseri bir bütün olarak ｧ￶ｲｭ･ｩｬＬ＠ｧ￶ｲ･ｭｩｬ＠ ve yahut ｡ｶ｣ｬｫ＠
yöntemiyle ｡､ｮ＠ .bile budamaya ｫ｡ｬｭｲＮ＠ "Erga" ｴ｡ｲｭ＠ｩｬ･ｲｮ＠
belirtir, eserde bu var, ｫ｡ｬｳｮ＠､･ｭｩｬｲＬ＠ ama "Hemerai", yani ｴ｡ｲｭ＠
ｩｬ･ｲｮ＠･ｬｶｲｩ＠ günler ve mevsimler Erga bölümünün içinde göste-
ｲｩｬｭ＠ zaten, o halde ｹ｡ｰｴｮ＠ｳｯｮｬ｡ｲ＠､ｯｲｵ＠｡ｬｴｭ＠ kadar dizelik bölüm
ne oluyor, sonradan ･ｫｬｮｭｩ＠ olsa gerek, ｡ｴｬｭ＠ﾷ､･ｭｩｬｲＮ＠ Bir ｴ｡ｲﾭ
ｭ｡､ｲ＠ｧｩｴｭＬ＠ kimi ｹ｡ｮｬｲ＠ da Günler'siz ｢｡ｳｬｭＮ＠ Oysa Hesiodos'un
bu ｹ｡ｰｴ＠ öyle derin bir iç ｭ｡ｮｴｫ＠ｧ･ｲｩｮ｣＠ｨＢｕｬＧｭｵｴｲ＠ ki, daha tu-
ｴ｡ｲｬｳ＠､ｮｬ･ｭｺＮ＠ Bizim türkçe çevirisi en çok ｹ｡ｲｬｮ､ｭＮｺ＠ ya-
ｹｭ｣ｬ＠ Mazon ＠ önsözünde bu yersiz ｴ｡ｲｭｬ＠ｹ｡ｮｴ＠ olarak ｹ｡ｰｴｮ＠
､ｮ｣･＠ sürecini ortaya seren bir özet ｶ･ｲｭｩＬ＠ｆ｡ｮｳｺｫ｡ｦｳｮ＠ｹ｡ｬｮ＠
｡ｹ､ｮｬ＠ kaleme ｡ｬｮｭ＠ bu özeti, ｧ￶ｳｴ･ｲ､ｩ＠ dize ｮｵｭ｡ｲｬｹＬ＠
buraya ｡ｫｴｲｰ＠ öyle ｧ･￧｣ｩｭ＠ kendi ineelememe (op. cit. s. 83): "Olym-
pos ､｡ｮ＠ｍｵｳ｡ＧｬｲＬ＠ Zeus'un adaletini söyleyin, ya da ｳ￶ｹｬ･ｴｮ＠
bana; esinieyin beni, ￧ｫ＠ｫ｡ｲ､･ｩｭ＠ Perses'e kimi gerçekleri ｡￧ｭﾭ
;lamak istiyorum (1 - 10). Dünyada iki tür kavga ｶ｡ｲ､Ｚ＠ biri ｩｮｳ｡＠
Ｚ￧｡ｬｭｹﾷ＠ iteler, öbürü ｡､ｬ･ｴｳｩｺ＠ (ll- 26) ｫｩｮ｣＠ yoldan giden bi-
lrinciyi hor görür: vaktini davruarla geçirip ￧｡ｬｭｺ＠ (27- 41). Oysa
￧｡ｬｭ＠ insan için ､ｯ｡＠ｹ｡ｳ､ｲＬ＠ Zeus'un ｫｯｹ､ｵ＠ yasalardan ka-
￧ｭｬｮ｡ｺＬ＠ Prometheus efsanesi buna örnektir. ￇ｡ｬｭｹｮ＠ｨ｡ｫｳｺｬＬ＠
ｩＩｬ￧ｳｺ･＠｢｡＠ vurmak zorunda ｫｾＬ＠ bunun ｳｯｮｵ￧ｬ｡ｲ＠ ise ｩｮｳ｡ｬ＠
ｹｫｭ｡＠ götürür: soylar efsanesi ｫ｡ｮｴｲ＠ (42- 201). Hak ve ölçü ､ﾭ
ｭ｡＠￧ｫｭ｡＠ insan için ｢｡＠ｫｵｲ｡ｬ､Ｌ＠ｹ｡ｬｮｺ＠ hayvanlar uymaz bu
kurala. Kral - ｹ｡ｲｧ￧ｬｭ＠ ve Perses'in ｫｵｬ｡ｲｮ＠ küpe olsun bu sözler:
＠ Hesiode, Theogonie- Les Travaux et les Jours- Le Bouclier. Texte etabii et

traduit par Paul Mazon. Les Belles Lettres, Paris 1960.
ｨ｡ｫｳｺｬ＠ yolu suç yoludur, suç ｩｬ･ｹｮ＠｣･ｺ｡ｳｮ＠ bulur (202- 285).
Ben sana söylüyorum, ｫ｡ｲ､･ｩｭ＠ Perses, ｡ｫｬｮ＠｢｡ｮ＠ topla. · Kötü
yolundan dön, gel kendini ￧｡ｬｭｹ＠ ver. ￇ｡ｬｭｮｩ＠､ｯｲｵ＠ yolu yor-
､｡ｭｮ＠ ￶ｲ･ｮ､ｩ＠ mi, kolay olur, ￧｡ｬｭ＠ insana ｳ｡ｹｧｮｬｫ＠ ve zenginlik
ｳ｡ｬｲ＠ (286- 341). Ama ｮ｡ｳｬ＠￧｡ｬ｣ｮ＠ hilmeli insan, gel sana kendi
bilgi ve görgülerime dayanarak ￶ｲ･ｴｹｩｭ＠ bunu. Önce genel kurallar:
ｫｯｭｵｬ｡ｲｮ＠ iyi ｩｬｫ＠ kur, tutumlu ve ölçülü ol, ｡ｲｬｫｴｮ＠ｳ｡ｫｮＬ＠ her
ｩ＠ｺ｡ｭｮ､＠ yap (342- 382); ｴ｡ｲｭ＠ｩｬ･ｲｮ＠･ｬｶｲｩ＠ mevsimler ｵｮﾭ
ｬ｡ｲ､＠ (383- 617); ､･ｮｩｺ｣ｬ＠･ｬｶｲｩ＠ aylar ve günler ｵｮｬ｡ｲ､＠ (618-
694); evlenme ￧｡＠ da ｵ､ｲ＠ (695 - 705). Dinsel kurallara ｳ｡ｹｧｬ＠ ol,
gelenek ve görenekçe ｳ｡ｰｴｮｭ＠ töreleri uygula (706- 764) ve ｵｲｬ＠
ｵｲｳｺ＠ günleri bilerek davran (765- 821). Böyle ｹ｡ｰｴｮ＠ｭ＠ mutlu
olursun (822 - 828)."
ｄｮ｣･ｬｲ＠､ｯ｡ｬ＠ hir ｡ｫ＠ içinde birbirine eklenmiyor mu? Tu-
ｴ｡ｲｬ＠ bütüne zarar getirmeden neyi atar, neyi ｨｵ､｡ｲｳｮ＠ h urada? Ama
kimi yerde hetimlemeler ya da ｡￧ｫｬｭｲ＠ daha 1i"zun, kimi yerde
daha ｫｳ｡ｹｭＬ＠ｩｬ･ｲ＠ ve günler bilgisi yinelernelere yol açarak ｫ｡ｲﾭ
ｹｯｲｭｵ＠ birbirine. ｔｵｨ｡ｦｴｲ＠ bilginler - ｨｯ＠ bugÜn uslanmaya yüz tut-
tular- kendi ｧ￶ｲｬ･ｩｮ＠ göre yetkin bir sanat eserinin metnini sap-
tamak ｡ｭ｣ｹｬ＠ｳ｡ｮｴ￧ｹ＠ kendi bilim çerçeveleri içine ｳｫｴｲｭ｡ｹ＠
ｵｲ｡ｬＬ＠ｳ｡ｮｴ￧＠ｳ｡ｮｴ￧＠ｯｬ､ｵｮ＠ ve bilgin ｭ｡ｮｴｹｬ＠､･ｩｬＬ＠
sanat ｭ｡ｮｴｹｬ＠￧｡ｬｴｮ＠ｵｮｴﾷｬ｡ｲＮ＠ Her ne hal ise, bu ｫｳ｡＠ özetten
-ki okuyucu ｶ･ｲ､ｩｭｺ＠ dize ｮｵｭ｡ｲｬ＠ göre metni denetleyip özetin
､ｯｲｵｬｮ｡＠ｫ｡ｮｭ＠ getirebilir- ｡ｮｬ｣＠ gibi, ｬ･ｲ＠ ve ｇｮｬ･ｾＧ＠ de
Hesiodos tam ｴｵ｡ｲｬＬ＠ kendine özgü bir yol izlemektedir. ｄｮ｣･ｳｩ＠
￶ｺｧｮｬ＠･ｩｮ＠ az rastlanan düzeyde ve yetkinliktedir. ｬｫ＠ kez dünya
ｹ｡ｺｮ､［＠ hir ozan gelenekle kendi ｹ｡ｮｴｳ＠｢ｩｲｬ･ｴｭｫ＠￧｡｢ｳｮ＠
ｧｩｭ･ｫｴｾ､ｲＬ＠ ￶ｲ･ｮ､ｩ＠ｹ｡､＠ ile, bilgilerini deneyleri ile ｫ｡ｲＭ
ｴｲ｡ｫ＠ ikisinin' ｫ｡ｲｮ､＠ bir ￶ｲ･ｴｩ＠￧ｫ｡ｲｭｹ＠ denemektc ve ha-
｡ｲｭｫｴ､Ｎ＠ Hesiodos'un ne denli ｲ｡ｫ＠ kaynaklara dek uzamp on-
lardan ｹ｡ｲｬｮ､＠ Theogonia'daki birçok örneklerle gördük. Ama
hu ｫ｡ｹｮｬｲ＠ kendi günlük ｹ｡ｭｮ＠ｮ､｡＠､･ｲｬｮｩｭｫＬ＠ dünü
ile günü ｢ｩｔｬ･ｴｲｫ＠ｹ｡ｲｮ＠ uygulanahilecek bir görgü ｵｺ｡ｮｴｳ＠ çizmek
ｳ｡ｹｧ＠ ile ｡ｩｬ｣ｫ＠ özgün bir ｵｲ｡ｴＮ＠ Daha ｡￧ｬｭ＠ hu yolu ､￶･ﾭ
mektc ozarl. kimi ｴ｡＠ büyük, kimini daha küçük ｴｵｭＬ＠ sorun mu
hu? Keyfi ｮ｡ｳｬ＠ｩｳｴ･ｭ＠ öyle ｹ｡ｰｭＮ＠ Bizim görevimiz ､￶･ｩ＠ｴ｡ﾭ
ｬ｡ｲｮ＠ üstüne ･ｩｬｰ＠ herbirini dikkatle incelemektir.
ｬ･ｲ＠ ve Günler iki ana bölüme ｡ｹｲｬ｢ｩＮ＠ｔｯｰｬ｡ｭｮ＠ dize ｳ｡ｹ＠

828'dir. Theogonia'nmki 1022 idi; nedir ki Theogonia ｴ｡ｭｬｮ＠
ve ｹ｡ｰｴ＠･ｫｬｮｭｩ＠ｯｬ､ｵ＠
1
her haliyle belli uydurma bir katalog ile
biter, oysa ｬ･ｲ＠ ve Günler tam ｡ｭ｣ｮ＠ｶｵｲｧｬ｡ｹｩｫ＠ ve ilk dizesi
ile son dizesi arasmda ｳ｡ｰｬｭ＠ bir ｢｡ｬｮｴ＠ kurarak bir ｢ｩｴｮ＠ nok-
ｴ｡ｬｭｳ＠ ile ｫ｡ｰｮｲＮ＠ Ne istiyordu ozan: ｹ｡ｮｬ＠ yollara sapan karde-
ｩｮ＠ uyarmak, ona ､ｯｲｵ＠ yolu çizmek; niçin istiyordu bunu: ｫ｡ｲ､･ｩｮ＠
ve onun gibi insanlarm ｹ｡ｲ＠ için, ｭｵｴｬ＠ için. ｅｲ･ｩｮ＠ｶ｡ｲｭｴＬ＠
ｶ｡ｲｮ｣＠ da ｩ＠｢ｩｴｭｲＬ＠ｹ｡ｺｳｮ＠ bir nokta koyar ve geçer. Ötesi bize
､･ｲ＠｡ｲｴｫＮ＠ 828 dize Homeros ､･ｳｴ｡ｮｬｲ＠ bir ｫｩｴ｡｢＠ｫ｡､ｲ＠ de-
niyor, öyle; ｬ･ｲ＠ çok uzun bir ｹ｡ｰｴ＠､･ｩｬＬ＠ Theogonia da ､･ｩｬＮ＠ Ama
kendi içinde Theogonia'dan çok daha ｴｵ｡ｲｬ＠ bir eserdir ｬ･ｲ＠ ve Gün-
ler. Görelim: iki ana bölüm dedik, birinci kavramsal bir nitelik ｴ｡Ｌ＠
eserinin ､ｮ＠ temelini ｡ｴｭｫ､ｲ＠ｯｺ｡Ｌ＠｢ｩｲ･ｹｬ＠ ￶ｲ･ｴ｣ｫＬ＠ｦ｡ｹ､ｬ＠
bilgiler verecek ama neye dayanarak verecek ｢ｵｮｬ｡ｲＬ＠ onu ｳ｡ｹｰ＠ dö-
ker önceleri. Bu ｩｬ･ｶ＠ de iki ｋ｡ｶｧＧｮ＠｢･ｴｩｭｬｳ＠ ile ｢｡ｬｹｮ＠
ll'inci dizeden ｔ｡ｲｭ＠ｬ･ｲｩｮ＠ｳ｡ｹｬ｣＠ 383'üncü dizeye kadar ya-
par. Birinci bölüm budur, içine neler ｧｩｲ､ｮ＠ daha sonra gözden ge-
çirir. ｫｩｮ｣＠ ana bölüm ｔ｡ｲｭ＠ｬ･ｲｩ＠ ile ｢｡ｬｲＬ＠ Denizcilik bölümünü
de içine alarak ｵｲｬ＠ ve ｵｲｳｺ＠ günlerin ｳ｡ｹｬｮ＠ ile sona erer (383 -
828). Pratik bilgileri bir toplum ｧ￶ｲｮ･＠､｡ｹｮｲｫ＠ vermek, ￧｡ﾭ
､｡＠､ｩｹ･｢ｬ｣ｭｺ＠ bir ､ｮ｣･＠ yöntemidir bu, daha ne diyelim.
Theogonia gibi ｬ･ｲ＠ de Musa'lara ｳ･ｬｮｩ＠｢｡ｬｲＮ＠ Ama birill-
eisi ne kadar uzunsa ikincisi o kadar ｫｳ｡Ｚ＠ 10 dizelik. Buna da ､ｩｹｾ｣･ｫ＠
｢ｵｬｭ＠ｳ｡ｹｮ＠ bilginler, hem daha ｬｫ￧｡､Ｚ＠ｏｺ｡ｮｭ＠ｴ｡ｮｲｳｬ＠ｹ｡ｰﾭ
ｴｮ､｡＠ bunca ｢｡ｬｮ＠ Qile ｧ･ｴｩｲ､＠ kendi yerel ､｡＠ Helikon'un esin
·perilerine seslenirken, neden burada Pieria yani Olym.pos'un yöresel
Musa'lardan medet umuyor? ｴ･＠ bir soru! Buna dayanarak bu ｫﾭ
ｳ｡｣ｫ＠ｳ･ｩｮ＠ Hesiodos'un kaleminden ￧ｫｭ｡､＠ｭ＠ diyelim? Oysa on
dizede ｨ･ｲｹｩ＠ söylüyor bu ｧｩｲＬ＠ｹ｡ｰｴｮ＠ bütün ｫｯｮｵｭｬ｡ｲ＠ ￶ｺ･ｴｩ､＠
gibi, ilk dizeden son dizeye kadar özünü de veriyor eserin. Eser, yu-
karda da ｢･ｬｩｲｴｭ＠ gibi, bir dünya ｧ￶ｲｮＬ＠ bir felsefeyi ｹ｡ｮｳｴｭｫｬ＠
birlikte, ｹ｡ｮｭ＠ bir ｧ･ｲ￧ｩ＠ de içermektedir. Zor bir ｩ［＠ günlük ｧ･ｲｾ＠
çeklerle ｣･｢ｬｲｫ＠ｯｬｵｴｲｰ＠ｧ･ｬｩｴｲｮ＠ bir ､･ｲｬ＠ｹ｡ｲｧｳｮ＠ he-
:ip.en eyleme dökmek ｧｩｲｭｮ･＠､￶ｮｴｲｭ･ｫｩＮ＠ Hesiodos dinsel
bir inanem ｢｡ｴｮｲｳ＠ diye ｢･ｮｩｭｳ､＠ Zeus'tan ｧ･ｬｮ＠ Dike, hak -
hukuk, ､ｯｲｵｬｫＬ＠ düzen ve erdem ｫ｡ｶｲｭｮ＠ｫ｡ｲ､･ｩ＠ Perses'le sür-
､ｲ＠ kavga süresince bilince ･ｲ､ｩｭｴＮ＠ Hem bu ｫ｡ｶｧｹＬ＠ hem
'"·
kavga sonucu ･､ｩｮ＠ deneysel bilinci, hem de ｡ｬ､＠ bu dersten ￧ﾭ

ｫ｡ｲ､＠ bilgileri ｡ｴｬｲｮ､＠ kalma geleneksel, göreneksel verilerle
｢ｩｲｬ･ｴｮ＠ bir ｹ｡ｰｴ＠ dile getirmeye ｨ｡ｺｲｬｮｹｯＮ＠ Kavramla ｧ･ｲ￧ｩ＠
söyliyecek ya, hepsini ｳ￶ｹｬ･ｭｩｴｲ＠ bu on dizede. ｍｵｳ｡Ｇｬｲ＠ Zeus'a bir
övgü diizmeye ￧｡ｲｹｯ＠ ("övmeye gelin ｢｡ｮｺＢＩＬ＠ burada övülecek
Zeus da güçsiize güç veren, ｭ｡ｲｵ＠｢｡ｬｲ＠･ｩｰＬ＠ alçak göniilleri yü-
celten, ｫ｡ｭｬｵｲ＠ dimdik, dimdiki kambur eden erdem ｴ｡ｮｲ､Ｎ＠ Pek
｡ｬｭ＠ bir Zeus imgesi, ｔｨ･ｯｧｮｩ｡Ｇ＠ kendinden önceki ｫｵ｡ﾭ
ｬ｡ｲ＠ tahttan indiren kral - ｴ｡ｮｲ､＠｡ｹｲＬﾷ＠､･ｳｴ｡ｮ＠ keyfine ､ｫｮＬ＠
ｳ｡ｶ＠ yöneticisi, ｴ｡ｮｲｬ＠ ve ｩｮｳ｡ｬｲ＠｢｡ｳｮ､＠｡ｰｹｲ＠ bir ｴ｡ｮｲＮ＠
Hesiodos'un ､ｩ｣･ｳｮ＠ özgü bir ｴ｡ｮｲＬ＠･ｩｮ＠｢｡ｫ＠ bir eserde rast-
ｬ｡ｮ､ｩｭｺ＠ bir Zeus.
Bu ｴ｡ｮｲ＠ iki simgesel ｶ｡ｲｬｫ＠ｩｬｫ､･＠ göriiliiyor, biri Dike, öblirü.
Eris'tir. ｏｮｬ｡ｲ＠ erdem yolunda denetliyor, yönetiyor gibidir. Onlarla
ｩｬｫ･ｲ＠｡ｲｴｫ＠ bir baba· ｫｺ＠｢｡ｬｲｮ､＠ öte, fizikiistii bir ｩｬｮｴ､･Ｎ＠､ｯﾭ
ｭ｡､ｲＬ＠ soyut ve salt ｫ｡ｶｲｭｳｬ､Ｎ＠ｔ｡ｳｲｮ､ｫｩ＠ bu tutumu ortaya
serdikten sonra, eserinin iki ana konumunu ｩｬ･ｭｹ＠ｧｩｲＺ＠ iki yöniii
Kavga ile ｩｮｳ｡ｬ＠ｭｴｬｵｫ＠ yoluna iteleyen Adalet ｫ｡ｶｲｭｮ＠ .. As-
ｬｮ､｡＠ bu iki konumla ｡ｹｮ＠･ｲｩ＠ gözetmektedir. ｋ｡ｶｧｮ＠ biri ｳ｡ｶＬ＠
ｹｫｭ＠ ve ｭｵｴｳｺｬ｡＠ｶ｡ｲＬ＠￧｡ｬｭ＠ ile simgelenen ikincisi bolluk, ｺ･ｮｾ＠
ginlik ve ｭｵｴｬ｡Ｎ＠ Düzenin hakça ｵｹｧｬ｡ｮ＠ insanlar arasmda
uyuma, ｨ｡ｫｳｺ｣＠ｵｹｧｬ｡ｮ＠ ise ｫ｡ｲ､･ｩ＠ ile kendisi arasmda ｯｬ､ｵ＠
gibi toplumsal ､ｩｺ･ｮｳｬ＠ götürür. Bu güçlerin, ｡ｫｭｬｲｮ＠ iç içe gi-
ｲｩｦｴｬｮ＠｡ｮｬ､Ｌ＠ｧ･ｲ￧ｩ＠ｹ｡ｲｫ･ｮ＠ hakikate ･ｲ､ｩ＠ içindir ki, yüksek
perdeden giir bir sesle seslenmek ｨ｡ｫｮ＠ görmektedir kendisinde, yal;;
ｮｺ＠￧｡ｲｰｫ＠ｫ｡ｦｬ＠ .Perses'i ､･ｩｬＬ＠ halk ｭ･ｹ､｡ｮ＠￧｡ｲｰｫ＠ yollardan
tiireyi ￧｡ｲｰｴｮ＠ｹ｡ｲｧ＠ örgenlerini de ｫ｡ｲｳｮ＠ alatak; Hesiodos'un
bu ･ｹｬｾ＠ ne denli yiireklice ､｡ｶｲｮＬ＠ bir ｳｮｦ＠ bilincini ｯｬｵｴﾭ
rarak ne i denli yeni, ･ｩ＠ ￶ｲｮ･ｩ＠ｧ￶ｲｩｬｭ･＠ bir ｧ￶ｲｩ＠ dile ｧ･ｴｩｲ､＠
konusu üzerinde yeterince durduk. Burada· ｹ｡ｰｴｮ＠ iç düzenini in-
celerken iki ana konumu ｡ｹｮ＠ biçimde ｩｬ･､ｮ＠ vurgulamak isteriz:
her ikisini de efsaneler yoluyla ｫ｡ｮｴｬｲＬ＠ Prometheus- Pandora ef-
sanesi de, ,Soylar efsanesi de kurulu bir düzenin ､ｮ｡＠￧ｫｬ｡ｭｹ｣ｮＬ＠
￧ｫｬｲｳ｡＠ｹｫｭ｡＠ｧｩ､ｬ･｣ｮ＠ örnektir. Ne var ki bu düzenin ｴ｡ｮｲｳｬ＠
güçler ｩｳｴ･＠ kurulu olup onun insanca yorumu ｹ｡ｰｬ､＠ｮＬ＠ yani ､ｯﾭ
ruluk yolunda ￧｡ｬｭ＠ｹ￶ｮｩ･＠ gidildi mi, ｩｮｳ｡ｬｫ＠ｹ｡ｺｧｳｮ＠ hile de-
ｩｴｲｭ･ｫ＠ｧ｣ｩ＠ elde edebilir. Netekim Soylar efsanesini ｡ｮｬｴｰ＠
bitirdikten sonra, kötümser ｧ￶ｲｩ･ｮ＠ ozan birden bir karar verme nok-
tasmda bulur kendini ve kötümserlikten ｡ｹｲｬｰ＠ kendi istemiyle iyim-

serlik yoluna sapar ＨｩＮ＠ 270 vd.):
Ben de ｯｬｵｭ＠ da vaz geçeriz hemen bugün ､ｯｲｵｬｫｴ｡ｮＬ＠
ｅ･ｲ＠ Hak ｨｯ＠ görürse .ｨ｡ｫｳｺｬＮ＠
Ama bir türlü inanmam
＠ ini bilen Zeus 'un
Böyle ｩｬ･ｲ＠ meydan ｶ･ｲ｣ｩｮＮ＠
Bu bir dönüm ｮｯｫｴ｡ｳ､ｲＬ＠ bu ｫ｡ｲ＠ verdikten ｳｯｮｲ｡､＠ ki, ozan ef-
saneyi, tariiri arkada ｢ｲ｡ｫｰＬ＠ giderek kendi ｧ･￧ｭｩ＠ｹ｡ｮｴｳ＠ bir
yana itip gözlerini ｧ･ｬ｣＠ diker.
Sesi ｹｵｭ｡ｲＬ＠ｴ｡ｬｲＬ＠ ve ｡ｲｴｫ＠ｫ｡ｲ､･ｩｮ＠ｫ｡ｲｳｮ＠ alarak ona
￶ｴｬ･ｲ＠ vermeye koyulur. ｂ｡ｬｲ＠ hak yolunda gitmenin, dürüstçe ça-
ｬｭ｡ｮＬ＠ konu ｫｯｭｵ＠ ile iyi geçinmenin ｹ｡ｲｬｮ＠ｳ｡ｹｰ＠ dökmeye.
Çünkü, der, kaba güce ｢｡＠ vurmak hayvanlarm ｩ､ｲＬ＠ hak duygusu
ｹ｡ｬｮｺ＠ insanlara vergidir. Bu kesin ｹ｡ｲｧ､ｮ＠ sonra, ､ｮ｣･ｬｲｩ＠ aç-
milli:, anlatmak, yaymak ｡ｭ｣ｹｬ＠ bir sürü ￶ｴＬ＠ atasözü, ￶ｺ､･ｹｩ＠
ｳｲ｡ｬＬ＠､･ｩｫ＠ konulara, ､･ｩｫ＠ alanlara ￶ｹｬ･＠ bir ､･ｩｮｰ＠ geçerek.
ａｳｬ＠ｹ｡ｰｴｮ＠ ikinci bölümü olan ｴ｡ｲｭ＠ｩｬ･ｲｮ＠ varmadan yüz k!ldar
dize tutar bu parça ＨｩＮ＠ 286- 382). Eserde bilginierin ￶ｺ､･ｹｩｬｲ＠ top-
ｬ｡ｭ＠ diye niteledikleri bu ek bölümler ikidir (ikincisi ｩＮ＠ 695- 764).
ｂｵｮｬ｡ｲ＠ halk bilimini ｡ｹ､ｮｬｴ＠､･ｲｬｩ＠ veriler ｳ｡ｹｮｫｬ＠ birlikte He-
siodos'un ､･ｩｬ＠ diye ｹ｡､ｲｧｮｬ＠ｶ｡ｲ､Ｎ＠ Oysa bizim için ･ｳｩｺ＠ bir
ｫ｡ｹｮｴｲ＠ bu parçalar: Hesiodos'un ｫｩｬ＠ ötesinde binlerce ｹｬ＠ ön-
ceki .､ｮ｣･＠ ve ､･ｹｩｲ＠ ile günümüz arasmda ､ｯｲｵ｡ｮ＠､ｯｲｵｹ｡＠
ve kesintisiz bir köprü ｫｵｲｬ｡ｨｩ･｣ｮ＠ｫ｡ｮｴｲＮ＠ Hesiodos da o ｡｣Ｌ＠
kin tutan, karamsar adam ､･ｩｬｲ＠｡ｲｴｫＬ＠ neden, çünkü ｫｯｮｵ｡＠ ken"
disi ､･ｩｬＬ＠ｨ｡ｬｫｴｲＮ＠ Ama bu konuya ilerde ､･ｩｮ｣ｺＮ＠ Özetimize dönelim.
1
Eserin ikinci bölümü, önce ｴ｡ｲｭ＠ｩｬ･ｲｮ＠ ele ｡ｬｲＮ＠ Ekin ｺ｡ｭｮ､＠
hasat mevsimine kadar bir çiftçinin ne gün ne ｩｬ･ｲ＠ en ･ｬｶｲｩ＠ biçimde
ｮＨ｜ｬｳ＠ görmesi ｧ･ｲｫｴｩ＠｡ｹｲｮｴｬ＠ ile ve eksiksiz ｡ｮｬｴｲＮ＠ Öküzü, ara-
｢｡ｳＬ＠ｳ｡ｰｮＬ＠｡ｶ､ｮｬｫｲＬ＠ｫ｡ｲｳＬ＠ｵ｡ｫｬｲ＠ ile bir kÖylünün. ｹ｡ｲｬ＠
olanca ｲ･ｮｫｬｩ＠ ve ｧ･ｲ￧ｫｬｩ＠ ile serilir gözümüzün önüne. Gök bil-
gisi, ｹｬ､ｺ｡ｲＬ＠ yeller, ｹ｡ｭｵｲ＠ ve ｫ｡ｲＬ＠ｳｯｵ＠ ve ｳ｣｡Ｌ＠ｫ｡ｲ＠ ve
ｫｺｧｮ＠ｹ｡ｺＬ＠ keçileri, ､｡ｶｲｬＬ＠ｫ￶ｰ･ｩＬ＠ｫ｡ｴｮＬ＠ｨ｡ｲｭｮＬ＠｡ｲｩＮｨＬ＠ otu,
ｳ｡ｭｮＬ＠｡ｳｭＬ＠｡ｲ｢Ｌ＠ｦ￧ｳＬ＠ hepsi, hepsi ｣｡ｮｬｲＮ＠ Bir kural vurgu-
ｬ｡ｭｫｴ､ｲ＠ dizeler boyunca: ｩ＠ mevsiminde, zamanmda görmek, bil-
giyi tam bir verimlilik yasasma göre ､･ｲｬｮｩｭｫ＠ ki bol ürün ｡ｬＭ
'->.
ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VE.KAYNAKLARI 91
n ahilsin her olandan, her olanak:tan. Buradan denizcilik· ｡ｬｮ＠ ge-

çilir. Denize, ､･ｮｩｺ｣ｬ＠ bir ･ｩｬｭ＠ yoktur ｯｺ｡ｮＬ＠ rinutamaz baba-
ｳｮ＠｢｡ｮ＠ gelenleri, ama ne ｹ｡ｰｳｮ＠ ki ister Anadolu ｫｹｬ｡ｲｭ､ｾ＠
ister Y ｵｮ｡ｩｳｴ＠ içeriek yörelerinde ｹ｡ｳｵｩＬ＠ denizden ｲｺｫｮ＠ almak
､ｮ｣･ｳｩ＠ yoksun ｹ｡ｭｺ＠ Akdeniz ｩｮｳ｡Ｎ＠ Homeros gibi He-
siodos da ｴ｡ｮｲ＠ denizi, bilir ｹ｡ｳｬｲｮＬ＠｡ｹｲ＠ amaçlarla da olsa deniz-
cilik bilgilerini özenle uygulamaya ￧｡ｬｲ＠ her iki ozan da. Denizcilikte
Hesiodos'un en çok ｶｵｲｧｬ｡､＠ kural ､ｯ｡＠ｫｯｵｬ｡ｲｮ＠ uyma, her ｩ＠
｡ｹｮＬ＠ gününe, mevsimine göre yapma ｧ･ｲｩ､Ｎ＠ｫｩｮ｣＠ . ￶ｺ､･ｹｩｬｲ＠
bölümü önce ahlak sonra da din konularmda .￶ｴｬ･ｲ＠ vermeyi amaç-
lar. Burada da ｩｫ･ｲＬ＠ üçer ya da teker dizelik ､･ｹｩｬｲ＠ ve atasözleri
ile ｩｮｳ｡＠ｴ｡ｮｲｹｬ＠ ve ｩｮｳ｡＠ insanla ｩｬｫ･ｲ＠ｳｲ｡ｬｮＮ＠ Taduia do·
yulmaz bu ､･ｹｩｬｲｮ＠ yukarda örnekler verdik. Bundan sonra Gün-
ler'de geçilir, ｡ｹｮ＠ｵｲｬ＠ ve ｵｲｳｺ＠ günleri ｳ｡ｹｬ､ｫｴｮ＠ sonra, birkaç
dizelik bir genelleme, konuyu ￶ｹｬ･＠ bir toplama ile esere son verilir.
ｬ･ｲ＠ ve Günler, bizim Hesiodos 'un iki eserini ｩｮ｣･ｬ､ｭｺ＠｡￧､ｮ＠
ele ｡ｬｮ｣Ｌ＠｢｡ｫ＠ bir ilgi yönü sermektedir gözümüzün önüne. The-
ogonia ile ｴ｡ｲｩｬｮ＠ en gerilerine. ｧｩｴｭＬ＠ Hitit'te, Hurri'de, Finike'de,
Babil ve Asfu'da ｫｹ｡ｳｬｭ＠ｮｯｫｴ｡ｬｲ＠｢ｵｬｭＬ＠ giderek kocaman ef-
sane ve destan metinlerini yan yana getirerek ufuklar ｡￧｣＠ｫ｡ｲｬﾭ
ｴｲｭ｡ｬ､＠ｨｵｬｮｴｫＮ＠ｬ･ｲ＠ için ters yönde bir yöntem uygulamak
ve Hesiodos'un gününden bugüne ileriye ､ｯｲｵ＠ bir ｫ｡ｲｬｴｭｹ＠
ｧｩｲｮ･ｫ＠ ilginç bir ｵｲ｡＠ olur. Bu konuda malzeme ｺ･ｮｧｩｬ＠ sonsuz
gibi görünüyor gözümüze, ｡ｳｬ＠ nedeni de ｴ｡ｲｭ＠ｩｬ･ｲｮ､Ｌ＠ köylünün
bilmesi ve ｵｹｧｬ｡ｭｳ＠ gereken bilgnerde o gün bugün pek fazla bir
､･ｩｫｬ＠ｯｬｭ｡､ｲＮ＠ｓ｡ｮｲｭ＠ ki ｬ･ｲ＠ ve Günler'in türkçesini okuyan
kimse, ￶ｾ･ｬｩｫ＠ｫｲｳ｡ｬ＠ yörelerin ｡､ｭｹｳ＠ ya da ｫｲｳ｡ｬ＠ｩｬ･ｲ､ｮ＠｡ｮｬﾭ
ｹｯｾｳ｡Ｌ＠ｈｾｳｩｯ､Ｇｵｮ＠｡ｮｬｴｭ､＠ hem zevk alacak, hem de ｴｯｰｲ｡ｮ＠
ölümsüz· gerçeklerini bu eserde bularak birçok ｫ｡ｲｬｴｭ＠ ken-
disi yapabilecektir. Ozanm bu konulardaki ｢｡ｲｳ＠ geleneksel göre-
neksel verileri ｯｬ､ｵ＠ gibi ｡ｫｴｲｭ､Ｎ＠ Sözlü ｧ･ｬｮｩ＠､ｮ｣･＠
hiçimine ve kendine özgü diline ｳ｡､ｫ＠ kalarak ｹ｡ｮｳｴＺ｢ｩｬｭ･＠｢｡ﾭ
ｲｬ｡ｮ＠ e;ri. ｨｹ､ｲＮ＠ Bu alanda biricik ｯｬ､ｵｮ＠ bilmem yeterince
ｹ｡ｳｴＺ｢ｩｬ､ｮＮ＠ mi? Yunan ｹ｡ｺｭｮ､＠ böyle bir ｧｩｲｭ･＠｢｡ｫ＠ örnek
yoktur, ya da ｫ｡ｬｭｴｲ［＠ çoban ｩｲｮ＠ｹ｡ｲｴ｣ｳ＠ Theokritos'un
eserinden az ･ｹｲ＠ｫｯｲｵｮ｡ｨｩｬＬ＠｡ｳｬ＠ｹ｡ｮｳｭ＠ büyük Latin ｡ｩｲ＠ Ver-
gilius'un ｡ｲ｣ｬｹ＠ｯｬｭｵｴｲＮ＠ Vergilius'un "Bucolica" ｡､ｬ＠ çoban
ｩｲｬ･ｮ､＠ çok "Georgica" aduidaki ｴ｡ｲｭ＠ konulu ｹ｡ｰｴ＠ Hesiodos'un
｡￧ｴ＠￧ｭ＠ siirdfuür ve, hiç ｫｵｳｺＬ＠ｒｯｭ｡ｬ＠｡ｩｲ＠ｙｵｮ｡ｬ＠｡ｴｳｮ､＠
ｦ｡ｺｬｳｹ＠ｹ｡ｲｬｮｭｴＮ＠ N e var ki bir kentsoylu ｩｮｳ｡､ｲ＠ Vergilius,
Roma ｩｭｰ｡ｲｴｯｬｵｮ＠ｫｵｲｬ＠ dönemlerinde bir devlet politikasma
destek olacak ｹ｡ｰｴｬｲ＠ düzrnektir ｡ｭ｣Ｎ＠ Dili ise halk dilinden uzak
ｮ＠ uzak bir ｹ｡ｺｮ＠ dilidir. Bu yüzden ｴ｡ｲｭ＠ bilgilerinde bir ｫｯｵｴｬ＠
hulunsa da, ｢｡ｫ､ｲ＠ｨｶｳ iki eserin. Teknik düzeyi ｡ｮ＠ konularda,
ｩｮｳ＠ tutumu ve ､｡ｶｲｩｮｬｭ＠ bir ｫｹ｡ｳｬｭ＠ yapmak gereksinme·
sini duymaz okuyucu, ya da hen duymuyorum. ａｳｬ＠､ｵｹｭ＠･ｩﾭ
lim, ｬ･ｲ＠ ve Günler'i bizim Anadolu'nun sözlü ｧ･ｬｮｩ＠ ile· ｫ｡ｲｬｾﾭ
ｴｲｭ｡ｫＮ＠ Ordan verim bekliyorum. Konu ､ｮ｡＠￧ｫｭ｡ｳＬ＠ yukarda
sözünü ･ｴｩｭ＠ ￶ｺ､･ｹｩ＠ ya da atasözü hiçimindeki dizeleri ard arda
yazmak ve bizim türkçedeki ｫ｡ｲｬｮ＠｡ｲｹｰ＠ bulup ￧ｫ｡ｲｭＬ＠
ｫ｡ｲｬｭ＠ dizrnek isterdim. Ama her ｹ｡ｺｲｮ＠ bir yetki ｡ｬｮ＠ｶ｡ｲ､Ｎ＠
Bu da henimkini ｡ｲ＠､ｮ｣･ｳｩｹｬＬ＠ｬ･ｲ＠ ve Günler çevirisini ｳ｡ｹｮ＠
ｳｭ･ｴ＠ Zeki ｅｹｵｨｯｬＧｮ｡＠ yerdim, bu konuda söz söylemeye yetkili ,
bir insan olarak onun·· ｹ｡ｺ､ｫｬｲｮ＠｡ｫｴｲｹｯｮ＠ buraya. Bu ｫ｡ｲｬＺＧ＠
ｴｲｭ｡ｹｬ＠ Hesiodos ile Anadolu'nun ｧ･￧ｭｩ＠ ve ｢ｵｧｮｾ＠｡ｲｳｮ､ｫｩ＠
｢｡＠ｹ｡､ｳｭｬｺ＠ bir gerçek olarak ｫ｡ｮｴｬｭ＠ olacak ｩｮ｡｣ｭ､ｹＮ＠
12. Hesiodos ile Anadolu ｩｮｳ｡＠ 1
ａｴ｡ｬｲ＠ Anadolu'nun ｂ｡ｴ＠ｹ￶ｲ･ｬｩｮ､ｭ＠ Hesiodos'un, sonradan

ｧ￶￧ｭｬ･ｲ＠ Yunanistan'a, orada ｹ･ｲｬｮｩＬ＠ Hesiodos da orada bü-
ｹｭＮ＠ Ancak ｬ･ｲ＠ ve Günler ｡､ｬ＠ uzun ｩｲｮ＠ kimi yerlerinde, onun
｢ｹ､＠ｴｯｰｲ｡ｮ＠､･ｩｬ＠ de, ｡ｴｬｲｮ＠ｹ｡､＠ｴｯｰｲ｡ｮ＠ izlerini bu-
luruz bol bol. Özellikle ｴ｡ｲｭ＠ｩｬ･ｲｮ､Ｚ＠ köylülerin ekip biçmekle il-
ｾ＠￧｡ｬｭｲ､＠ uyulan gelenekler, görenekler bütün ￧ｰｬ｡ｫｹ＠
lflesiodos'un dizelerinde dile gelir.
1
Ekini hiç görünce gökte

Pleiad ｹｬ､ｺ｡ｲｭＬ＠ａｴｬ｡ｳＧｮ＠ｫｺｬ｡ｲｮＮ＠
Görünmez ｯｬ､ｵｫ｡ｲ＠ zaman da
Ek ｴｯｰｲ｡ｮ＠ＨｩＮ＠ 377 • 384)
Pleiad ｹｬ､ｺ｡ｲＬ＠ａｴｬ｡ｳＧｮ＠ｫｺｬ｡ｲ＠ diye ｡､ｬｮｲ＠ｹｬ､ｺ＠ｴｯｰｬｵｮ｡＠
Ülker ya da Yedi ｋ｡ｲ､･ｬ＠ denir Anadolu ｨ｡ｬｫｮ＠ｴ｡ｲｮｬ＠ｵｲ｡ｮ＠
kÖylüsünün dilinde. Yaz ｯｲｴ｡ｬｮ､Ｌ＠ güz döneminde bu Yedi ｋ｡ｲ､･＠
· 1 Bu bölüm ｳｭ･ｴ＠ Zeki ｅｹｵｨｯｬ＠ｴ｡ｲｦｮ､＠ｹ｡ｺｬｭｴｲＮ＠ Burada ｹ｡ｮｬｭｳｵ＠

izin ｶ･ｲ､ｩ＠ için kendisine ｴ･ｫｲ＠ ederim (A. E.)
...
gorununce, bütün ｬｴＬ＠ｰｮｬ＠ｰｲｬ＠ yüzleriyle ortaya · ￧ｬｯｩＮ｣｡＠ hiçilen

ekinierin ｫｵｲｭ｡ｳＬ＠ｨ｡ｲｭｮｬｳＬ＠ｳ｡ｶｲｵｬｭＬ＠ｳ｡ｰｬｲｮ＠ｹｮ＠ ya-
ｰｬｭ｡ｳ＠ için uygun günler ｢｡ｬｭ＠ demektir. Harman etmenin günü-
dür. ｙ｡ｭｵｲｬ＠ｹ｡ｭｺＬ＠ inceden inceden yeller eser, ekinler sapla-
rmda iyice kurur, ｡ｹｲｬ｣ｫ＠ (saptan) duruma gelir. Geceler parlak,
serin olur. Özellikle Temmuz ａｵｳｴｯ＠｡ｹｬｲｮ､＠ Yedi ｋ｡ｲ､･＠ görü-
nünce ｴ｡ｭｮ｣ｬｲ＠ ekin toplamak için ｡ｲ､ｫｬ＠ gün gelip ￧｡ｴｭ＠ sa-
ｹｬｲＬ＠ böyle ｩｮ｡ｬｲＮ＠ Bundan ､ｯｬ｡ｹ＠ Yedi ｋ｡ｲ､･＠ｵｲｬ＠ｳ｡ｹｬｲ＠ köy-
lülerce, ｴ｡ｭｮ｣ｬｲＮ＠ .
Yedi ｋ｡ｲ､･＠ｳｯｵｫｬ｡ｲＬ＠ｹ｡ｭｵｲｬＬ＠ sisli, bulutlu ｧｬ･ｲ＠｢｡ｬｹｮ｣＠
görünmez pek. Bu da güzle ｫ＠｡ｲｳ＠ aylarda olur. Bu dönem ｴｯｰｲ｡ｮ＠
ｹｵｮ｡､Ｌ＠ ne çok ｳｬ｡ｫＬ＠ ne de kurak ｯｬ､ｵ＠￧｡､ｲＮ＠ Ekin ekmeye,
tarla sürmeye en ･ｬｶｲｩ＠ aylar bu ｡ｹｬｲ､Ｎ＠ Ondan sonra kara ｫＬ＠
ｫ｡ｲｬＬ＠ｨ￧｡ｫ＠ gibi kesici ｳｯｵｫｬ｡ｲ＠｢｡ｬｲ＠ Ana:dolu'da. ｔ｡ｭｮ｣ｬｲ＠ evle-
rinden ￧ｫ｡ｭｺ＠ olur. Bugün Anadolu köylüsü bu Yedi ｋ｡ｲ､･Ｇ＠ bakar
çokluk, onun ｰｮｬ＠ｰｲｬ＠ｧ￶ｲｮ＠ｵｲｬ＠ｧｬ･ｲｩｮ＠ｧ･ｬｩ＠ sayar.
O ｹｬ､ｺ｡ｲ＠ kaybolur ｫｲ＠ gün ｫｲ＠ gece
Ama ｹｬｮ＠￧｡ｲｫ＠ durmaz döner,
Ve insanlar hilemeye ｢｡ｬｹｮ｣＠ｯｲ｡ｫｬｮ＠
Gözükürler yeniden gökte ＨｩＮ＠ 385 - 388)
Hesiodos 'un Ülker ｬ､ｺｮ＠ｹｫｲ＠ gün ｫｲ＠ gece görünmez ､･ｩ＠ dö-
nem, Anadolu'da ｨ｡ｶｬｲｮ＠ﾷｫ｡ｰｬ＠ｯｬ､ｵＬ＠ gökle ilgili ｧ￶ｲ＠｡ｬｮ＠
çok ｫｳ｡ｬｰ＠､｡ｲｬ＠ dönemdir. Hava sisli, bulutlu, ｹ｡ｭｵｲｬＬ＠ sözün
ｫｳ｡＠ iyice ｫ｡ｰｬ＠ｯｬ､ｵｮ｡＠ Yedi ｋ｡ｲ､･＠ görünmez pek. Bu da
ekin ekmeye, ekin biçmeye ･ｬｶｲｩ＠ｧｬ･ｲｩｮ＠ｯｬｮ｡､＠ gösterir. Bu
dönem ｧ･ｦＮｬｩｫ＠ｹｬ｢｡＠ ile Mart ｡ｹｬｲｮ＠ denk gelir. ｙ｡ｺｮ＠ｳ｣｡ｫ＠ ay-
ｬ｡ｲ＠ ekin ｾｩ￧ｭ･ｹＬ＠ｹｬ｢｡ｮ＠､ｯｲｵ＠ güzün serin, ｬｫ＠｡ｹｬｲ＠ ekin ekmeye
ｹ｡ｴｫｮ､ｲ＠Ｎ＠
Bir. evin olsun, bir ｫ｡ｲｮＬ＠ bir de öküzün ＨｩＮ＠ 405)

Bu dizede dile gelen ､ｮ｣･＠ de bugün Anadolu köylerinde, özellikle
ev kurma konusunda, ｹ｡ｧｮ､ｲＮ＠ Bir ･ｲｫｩｮ＠ ev kurabilmesi için ka-
ｲｳＬ＠ bir de öküzü ｯｬｮ｡＠ｧ･ｲｩ＠ｶ｡ｲ､Ｎ＠Ｂａｨｲ､｡＠ çiftin, yatakta ｫ｡ｲｮ＠
ｯｬｮ｡Ｂ＠ der Anadolu köylüsü. Yoksul köylüler ise ｡ｬｲ､＠ tek öküz
1 ｳｭ･ｴ＠ Zeki ｅｹ｢ｯｬｵＬ＠ Anadolu ｮ｡￧ｬＬ＠ Koza ｙ｡ｹｮｬＬ＠ Istanbul, 1974 s.
84-88.
besler. Tarla sürerken, harman yaparken öteki öküzü ｫｯｭｵ､｡ｮ＠｡ｬｲＮ＠

Sonra, ｧ･ｲｩｮ､Ｌ＠ kendi öküzünü de ｫｯｭｵｹ｡＠ verir. Buna Anadolu
halk dilinde "tekçilik" denir. ｋｯｭｵ､｡ｮ＠ tek öküz almak, ｫｯｭｵｹ｡＠
tek öküz vermek ｡ｮｬｭﾷ＠ gelir bu söz. ｋ｡､ｮｬｲ＠ da ｵｹｧｬ｡ｮｲＮ＠ｫｩ＠
ｫｯｭｵ＠ｫ｡､ｮ＠｢ｩｲｬ･ｫ＠ｩ＠ görürse buna .tekçilik derler. Bu ｫ｡､ｮｬｲ＠
bir· gün kendine, bir gün ｫｯｭｵｳｮ｡Ｌ＠ tekçilik ｹ｡ｰｴ＠ kimseye, gider
￧｡ｬｲＮ＠
ａｲ｡｣ｮＬ＠｡ｶ､ｮｬ＠ · evinde olsun,

Olsun ki ｢｡ｫｳｮ､＠ istemeyesin. ＨｩＮ＠ 408 - 409)
Köylünün tek öküzü olabilir, ancak ｴ｡ｲｭ＠｡ｲ￧ｬｮ＠ eksik ｯｬｭ｡ｳ＠
gerekir. ｓ｡ｰｮＬ＠｢ｯｹｵｮ､ｲＬ＠ sapan demiri, harman ｴ｡ｨｬｲＬ＠ｴｲﾭ
ｮＬ＠ｹ｡｢ｳＬ＠ kalhuru, ･ｬｩＬ＠ bunlar gibi gerekli ｴ｡ｲｭ＠｡ｲ￧ｬｮ＠ evde
｢ｵｬｮｭ｡ｳ＠ gelenek ｧ･ｲｩ､Ｎ＠ Kimi yerlerde "evin hereketi gider" diye
ödünç araç verilmez, böyle bir inanç ｶ｡ｲ､Ｎ＠ｔ･ｫ￧ｩｬ＠｢｡ｬｹｮ＠ kimse
insan, hayvan (öküz) ｡ｬｲｾ＠ bu ｧ･ｬｮ＠ uygundur da araç istemek, bo-
yuna, ｹ｡ｫ＠ almaz pek.
ｩｮ＠ｴ｡ｶｳｮ＠｡ｮ｢ｲ＠ dolmaz,
Üstüne ､ｭ･ｩｬｮ＠ｩｴ･ｮ＠ｨ｡ｹｲ＠ gelmez,
ｩｮ＠ｹ｡ｲｭ＠｢ｲ｡ｫｮ＠ bela çeker ｢｡ｮＮ＠ＨｩＮ＠ 411 - 413)
Burada da bir Anadolu ｩｮ｡｣Ｌ＠ halk sözü dile geliyor: Ｂ＠ senin üstüne
､ｭ･ｺＬ＠ sen ｩｮ＠ üstüne ､･｣ｫｳｩｮＮ＠ Bugünün ｩｮ＠ｹ｡ｲｮ＠｢ｲ｡ｫｭＮＢ＠
ｔ｡ｲｭ｣＠ için ｴ｡ｲｭ＠ uygun günler bellidir, ｳ｡ｹｬｲＮ＠ Onlara uymak, on-
ｬ｡ｲｮ＠･ｬｶｲｩ＠ｫｬ､＠ günlerde ｩｬ･ｲ＠ görmek ｧ･ｲｩ＠ｶ｡ｲ､Ｎ＠
ａｺｧｮ＠ｧｮ･＠ ter döktürmez olunca insana,
Zeus güz ｹ｡ｭｵｲｬｮ＠ｳ｡ｬｮ｣＠ dünyaya,
Daha çevik olunca ･ｬｩｮＺｺ＠ kolumuz,
Seirios ｹｬ､ｺ＠ ölürolillerin ｢｡＠ üstünde
Gündüzden çok gece ､ｯｬ｡ｲ＠ olunca,
ｂ｡ｬｴｮ＠ｫ･ｳｴｩ＠｡￧＠ daha az kurtlamr,
ｙ｡ｰｲｮ＠､￶ｫｭＬ＠ büyümesi ､ｵｲｭｴ＠ＨｩＮ＠ 414 • 421)
Bu ､ｩｺｾｬ･ｲ＠ dile gelen ｩｮ｡￧ｬｲ＠ bugün Anadolu'da ｹ｡､ｮＬ＠ de-
ｾｩｫ＠ yörelerde ｵｹｧｬ｡ｮ､＠ biliyoruz. ｬｫｩ＠ güz denen, ｡￧ｬｲｮ＠
yaprak ､￶ｫｴＬ＠ bitkilerin solup ｳ｡ｲ､＠ dönem insanlar için de ölme
!lönemidir. Özellikle veremlilerin bu dönemde ￶ｬ･｣ｩ＠ｩｮ｡｣＠ｹ｡ｧｮﾭ
､ｲＮ＠ Bununla ilgili halk türküleri hile ｶ｡ｲ､Ｚ＠
...
Doktor dedi ｺ｡ｶｬ＠ｫｺ＠
Yaprak dökümünü bekler.

V ･ｲｮｬｩ＠ bir ｫｺｮ＠ yaprak dökümü ￧｡＠ olan güz döneminde ￶ｬ･｣ｩ＠
ｩｮ｡｣＠ dile gelir bu türküde. Hesiodos da bu ｩｮ｡｣＠ söylüyor ｡＠ yu-
ｫ｡ｲＺ＠ "Seirios ｹｬ､ｺ＠ ölümiilierin ｢｡＠ üstünde gezer" diyor. Bu dö-.
nemde, halk ｳ￶ｹｬ･ｩｮ＠ göre, ｡￧ｬｲ､ｮ＠ suyun ￧･ｫｩｬ､ｮ＠ｩｮ｡ｬｲＮ＠
Suyu çekilen ｡￧＠ da kolay çürümez, kurt yiyemez onu, özüne giremez.
Bu dönemde ｡￧ｬｲｮ＠ daha iyi kereste ｯｬ｡｣ｮＬ＠ ev ｹ｡ｰｲｯｭ＠ daha
uygun ､･｣ｩｮ＠ｩｮ｡ｬｲＮ＠ Genellikle ev ｹ｡ｰｭｮ､＠ｫｵｬ｡ｮ＠｡￧ﾭ
lar ｹ｡ｰｲｫｬｮ＠ döktükten, biraz da ｡｣＠ｳｯｵｫｬ｡ｲ＠ gördükten sonra
kesilir. ａｹｲ｣｡＠ｹ｡ｰｲｫｬＬ＠ çiçekli, ｹ･ｭｩ＠｡￧＠ kesrnek de ｵｲｳｺ＠ sa-
ｹｬｲＮ＠ Bundan ､ｯｬ｡ｹ＠ halk dilinde Ｂｹ｡＠ kesen ｢｡＠ keser" denir. Gene
bu dönemde ｢ｵ､｡ｮｲＬ＠｡ｹｫｬｮｲ＠｡￧ｬｲＬ＠ fidanlar. ｓ｣｡ｫｬｲｭＬ＠｢｡ｨｲｮ＠
｢｡ｬ､Ｌ＠ ya da ｹ｡ｰｲｫｬｮ＠ｹ･ｲ､ｩ＠ dönemde kesilen ｡￧ｬｲ＠ ince
ince sular ｡ｫｮｹ＠｢｡ｬｹｮ｣＠ halk dilinde Ｂ｡￧＠｡ｬｹｯｲＢ＠ denir, buna-
yürekten ｩｮ｡ｬｲ＠ üstelik. ｙ｡＠｡￧＠ konan (kereste ｹ｡ｰｬｾＩ＠ ev ｵｲｬ＠
ｳ｡ｹｬｭｺＮ＠ "Evinde ｹ｡＠｡￧ｴｮ＠ kereste ｫｵｬ｡ｮ､Ｂ＠ denen bir kimse
ｫｺ｡ｲＮ＠ Gene halk arasmda ''onun ｡｣＠ｹ｡ｴｲＢ＠ diye .kimilerini ｫｺ､ﾭ
nrlar.
ｙ｡＠ｭ･､ｮ＠ bir sap bul
En ､｡ｹｵｫｬｳ＠ odur ＨｩＮ＠ 429 - 430)
ｍ･＠｡｣＠ｵｲｬ＠ｳ｡ｹｬｲＬ＠
ｳ｡ｬｭ､ｲＬ＠､｡ｹｮｫｬｲＬ＠
kolay kolay kurt
özüne giremez, dokusu ｳｫ､ｲ＠ .. Kuruyunca kolay kolay ｩｬ･ｮｭｺＮ＠ Bun-
dan ､ｯｬ｡ｹ＠ en uygun, ｩｬ･ｮｹ＠ en ･ｬｶｲｩ＠ｺ｡ｭｮ＠ｹ｡ｰｲｮ＠ döküp
suyunun çekilmeye ｢｡ｬ､＠ dönemdir. ｍ･＠ｴ｡ｨｳｮ､＠ ambar,
ｫ｡ｰ＠ｹ｡ｰｬｲｳ＠ çok ｳ｡ｬｭ＠ olur. Halk dilinde ｩｮｳ｡＠ kaba saha, iri
ｹ｡ｲ＠ｯｬｾ｡Ｌ＠ｳ｡ｬｲｯｭ＠ alay olsun diye Ｂｭ･＠ odunu" denir. ｍ･ｮｩ＠
odunu kömürü de çok ｢･ｮｩｬｲ＠Ｈｔ｡ｮｲ＠ Yaratan Toprak Anadolu, s.
193- 201).
･＠ koyulmadan ｴｵｲｮ｡＠ sesini bekle:
Bulutlarm ｡ｲ､ｮ＠ gelsin her ｹｬｫｩ＠￧ｬＬ＠
Ekin ｺ｡ｭｮ＠ o haber verir,
ｙ｡ｮｵｲｬ＠ｫ＠ günleri onunla ｢｡ｬｲＮ＠
Turnalar öttü mü gökte,
Öküzü ｯｬｮ｡ｹ＠ｹｲ･ｩ＠ｳｺｬ｡ｲ＠ＨＮ＠ 448 - 453)
96 ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VE'KAYNAKLARI
Turna ｫｵ＠ halk ｡ｲｳｮ､Ｌ＠ özellikle ｅｲｺｵｮＬ＠ Erzincan yörelerinde,

daha da ｄｯｵ､｡＠ｵｲｬ＠ｳ｡ｹｬｲＬ＠ onun ｡ｶｬｮｭｳﾷ＠ bile ｹ｡ｳｫｴｲ＠ oralarda.
Alevilere göre turna Ali'nin ｫｵｬ｡ｲｭ､ｮ＠ biridir. ｔ｡ｲｭ＠･ｬｶｲｩＬ＠ iyi
günlerde, ､￶ｮｾｭｬ･ｲ＠ görünür, öter turnalar. ａ｣＠ｳｯｵｫｬ｡ｲ､Ｌ＠ kara
ｫｴ｡Ｌ＠ daha ､ｯｲｵｳ＠ ekip biçmeye ･ｬｶｲｩ＠ olmayan dönemlerde turna
da pek ､ｯｬ｡ｭｺ＠ｯｲｴ｡ｬｫＮ＠ Onun ｹ｡ｭｳｮＬ＠ geçinmesine uygun
gelen dönemler havalarm ､･ｩｴＬ＠ｴ｡ｲｭ＠ｹ｡ｰｬ､＠ günlere denk gel-
､ｩｮ･＠ halkturnaile ekin dönemleri arasmda bir ｢｡ｬｮｴ＠ｫｵｲｭｴＮ＠
Hazreti ｡ｨｮ＠｡ｶｺ＠

Turna derler bir ｫｵｴ｡､ｲ＠ (Pir Sultan ｾ､｡ｬＩ＠
dizeleri turnaya verilen önemi, .Ali ile ｢｡ｬｮｴｳ＠ gösteriyor. Ana-

dolu'da ｨ｡ｬｫｮ＠ ona ｧ￶ｳｴ･ｲ､ｩ＠ ilgi ile Hesiodos'un ｡￧ｫｬｭｳ＠｡ｲｳｮ､＠
köklü bir inanç ｢ｩｲｬｾ＠ｶ｡ｲ､Ｎ＠
Beklersin guguk ｫｵ＠ öter

ｍ･ｮｩ＠､｡ｬｲ＠｡ｲｳｮ､Ｌ＠
ｮｳ｡ｬｲ＠ yüzü güler koca dünyada:
Zeus üç gün üç gece ｹ｡ｭｵｲ＠ｹ｡､ｲＬ＠
Öküzün ｡ｹ＠ birkaç parmak sulara batar.
Ancak o zaman son güne kalan çiftçi
ｬｫ＠ günde ｩ･＠｢｡ｬｹｮ＠ｹ･ｲｩ｢ｬ＠ＨｩＮ＠ 487 - 490).
Anadolu'da guguk ｫｵｮ＠ ￶ｴ＠ genellikle ｵｲｬ､Ｎ＠ａ｣＠ｫｴ｡ｮ＠
￧ｫＬ＠ ekin ekmenin ikinci dönemini bildirir. Güz ｡ｹｬｲｮ＠ｳｯｮｵＮｬ､｡Ｌ＠
.kara ｫ＠｢｡ｳｴｲｭ､ｮＬ＠ ekinini ekemeyen çiftçiler, bahar denen ilk yaZ
1｡ｹｬｲｮ＠ｧｩｲ＠ günlerinde guguk ｫｵｮ＠ ￶ｴｮＬ＠ｹ｡ｭｵｲｬＬ＠ｴ｡ｲｭ＠
Ｚ･ｬｶｲｩ＠ günlerin ｧ･ｬｩｮ＠ beklerler. ｔｯｰｲ｡ｮ＠ en verimli, ｹｵｭ｡ｫＬ＠
· don denen b ｵｺｬ｡ｭ､ｮ＠ kurtul dｵ＠ dönemdir bu günler. Guguk ｫｵ＠
genellikle ｢｡ｨｲｮＬ＠ iyi günlerin ｧ･ｬｩｮＬ＠ keskin ｳｯｵｫｬ｡ｩＮｮ＠｢ｩｴｮ＠ · bil-
dirir. Onun ötmeye ｢｡ｬ､＠ günler, ｹ｡ｧｮ＠ bir inanca göre, Mart
｡ｹｮ＠｢｡ｬｲ､＠ (eski takvime göre Mart dokuzundan sonra). Halk
dilinde guguk ｫｵｮ｡＠ Gugo ·denir:
(ilkbahar ｢｡ｬｮｧ｣Ｉ＠
Gene geldi ｹ｡ｺ｢＠
ｂ｡ｲｵｹｩ＠ gugolar Ｈ｢｡ｲｹｯＩ＠
Ananilan babani (ananla babam)
Alsun derin kuyular.
ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VE ·KAYNAKLARI 97
Anadolu ｨ｡ｬｫｮｩＺＮ＠ (Gugo) ile ilgili ｩｮ｡｣＠

guguk ｫｵ＠ Hesiodos da
biliyor. ｔ｡ｲｭＭｩｬ･ｲｮ＠ uygun günlerini onun ￶ｴｮ･Ｎ＠｢｡ｬｲｫ･ｮＬ＠
Anadolu ｨ｡ｬｫ＠ ile belli bir inanç düzeyinde ｢ｩｲｬ･ｹｯＮ＠
ａｹ｡ｮ＠ avucuna ｡ｬｲ＠ ovar durursun Ｈｩ＠ ..ＴｾＷＩ＠
Bu dizede anlatilan durllm.a bugün AnadOlu'da Ｂｫ＠ gelince ｡ｹ＠ gibi
ｴ｡ｨＺＬｮ＠ｹ｡ｬｲｳｮＢ＠ derler. ｩｮ＠ bilmeyen, ocak ｢｡ｮ､＠ oturup duran,
beceriksiz kimselere böyle. denir bugün de ..
O zaman ｡ｴｬｲ＠｡＠､ｯｲｵ＠ Pandion'un ｫｺ＠
ｮ｣･Ｌ＠
keskin ￧ｬｫ＠ｫｲｬ｡ｮｧ￧Ｚ＠
Yeni bir haber ･ｬｭｩｴｲ＠ｧ｡ｲｴｫ＠ insanlara ＨｩＮ＠ 566 - 569)
ｋｲｬ｡ｮｧ￧Ｎ＠ Anadolu ｨ｡ｬｫｮ＠ｩｬｫｹ｡ｺｮ＠Ｈ｢｡ｨｲｮＩ＠ｧ･ｬ､ｩｮ＠ bildirir, onun
￶ｴｮ･ｳｩ＠ｳ｣｡ｫｬｲｮ＠｢｡ｬ､ｮＬ＠ ekinierin büyümeye, ｴｯｰｲ｡ｮ＠ içinden
｢ｵｬ｡ｲ＠￧ｫｮ｡ｹ＠ yüz ｴｵｮ＠ gösterir. Bundan ､ｯｬ｡ｹ＠ｫｲｬ｡ｮｧ￧＠
ｵｲｬ＠ｳ｡ｹｬｲ＠ köylülerce, ｴ｡ｲｮ｣ｬＮ＠ｋｲｬ｡ｮｧ｣＠ｫ｡ｮ＠ da ｫｩｮ＠ｨ｡ｳｾ＠
ｴ｡ｬｫｲｮＬ＠ özellikle ｢ｯｮ｡｣＠ ￶ｫｳｲｮ＠ giderilmesinde etkili ｳ｡ｹｬｲＮ＠
ｋ｡ｲｬｮｧｵｩ＠Ｈｫｲｬ｡ｮｧ￧Ｉ＠ vururlar

Bir damla ｫ｡ｮ＠ için
dizeleriyle ｢｡ｬｹｮ＠ halk türküsü bu ｮ･､ｬ＠ｳ￶ｹｬ･ｮｩｴｲＮ＠
ａｹｲ｣｡＠ tarlalarda, bahçelerde . ｳ｡ｬｹｮｧｯｺｲ＠ ortaya ￧ｫ＠ da

ekinciler, Ｚ｢｡Ｌ＠｢ｩＮｨ￧･Ｌﾷ＠ tarla ｩｬ･ｲｹ＠ｲ｡ｮｬ＠ｵ için ｴｯｰｲ｡ｮ＠ｹｵｮﾭ
｡､ｮＬ＠ｫ｡ｺｬｮｹＬ＠･ｩｬｭｹ＠･ｬｶｲｩ＠ｯｬ､ｵｮ＠ gösterir. Sebzeler
daha çok bu ｳｲ｡ｬ､＠ dikilir.
'
Evi ｳｲｴｮ､｡＠ .ｧ･ｺｾ＠ salyangoz
Gökte Ülker ｹｬ､ｺ＠ görünür görünmez
Topraktan· bitkiler üstüne ￧ｫｮ｡ｹ＠｢｡ｬ､＠ｮＬ＠
ｂ｡ｬｲ＠ çapalama ｺ｡ｭｮ＠ｧ･ｬｭｩｴｲ＠｡ｲｴｫＮ＠ＨｩＮ＠ 571- 574)
Hesiodos'un ·.bu ､ｩｺｾ･ｲ＠ Anadolu'da salyangozla ilgili ｩｮ｡￧ｬｲＺＬ＠ uy;a:r·
Vakti ｺ｡ｭｮ＠ ·gelince. evine bir· ｫ｡､ｮﾷ＠ al,
·Bu ｩ＠ ·ne· otuzundan çok sonra yap;.
I'{e de çok önce, o ｡ｲ､＠ｺ｡ｭｮ＠ＨｩＮ＠ 695- 697).
Hesiodos 'ta ･ｶｬｮ＠ e ile ilgili sözler de günümüz. Anadolu gelenekle-
rine uygun! ､ｭ･ｫｴｩｲｾ＠ Anadolu ｨ｡ｬｫｮ｣＠ evlenmek gereklidir; yal-
ｮｺｬＺｫＮ＠ｔ｡ｮｲｹｬ＠ｹ｡ｲ＠ ancak. Ｂｙ｡ｬｮｺｫ＠ｬｨＮ｡＠ａ ·mahsustur" sözü :bünu
F. 7
gösterir. Evlenmenin belli bir ￧｡＠ｶ｡ｲ､Ｌ＠ onu geçinnemek gerekir

halk ｩｮ｡￧ｬｲ＠ göre. "Er davranan yol ｡ｬｲＬ＠ er evlenen döl ｬｲＢ＠｡ a-
tasözii bunun için ｳ￶ｹｬ･ｮｭｩｴｲＮ＠ · . . .
ｋｺ＠ｯｬ｡ｮ＠ｫｺｬ｡＠ evlen Jri, .

ｄｯｲｵ＠ｨｩｬ､ｮ＠ _yola sokahilesin onu ＨｩＮ＠ 698 - 699).
Anadolu ｨ｡ｬｫ＠ da· evlenmede ｫｺ＠ｯｬ｡ｮ＠ｫｺ｡＠ önem verir. Erkek ｫｺ＠
｡ｬｲｳ＠ onu kendine daha kolay ｡ｩｴｲＬ＠､ｩｬ･＠ yola daha kolay geti-
ｲｩｭＮ＠
Erkek için en büyük nimet ·

ｹｩ＠ hir ｫ｡ｲｳ＠ｬｭ｡ｫｴｲ＠ｯ bu dünyada. ＨｩＮ＠ 703- 704)
Ｂｙｵｶ｡ｹ＠ yapan ､ｩ＠ｫｵｴｲＢ＠ der Anadolu ｨ｡ｬｫＮ＠ａｹｲ｣｡＠Ｂｫｯ｣｡ｮ＠ yü-
zünü ak eden ｫ｡､ｮｲＢＬ＠Ｂｫ｡､ｮ＠ var ev yapar, ｫ｡､ｮ＠ var ev ｹｫ｡ｲＧｾ＠
gibi sözler .evlenmede ｫ｡､ｮ＠ etkisini, evin •ｫｵｲｬｮ､｡＠ onun ｢｡ﾭ
ｲｳｮＬ＠ önemini koyar ortaya.
En büyük mutsuzluk da kötü ｫ｡ｲｳﾷ＠ olmak,

Bir ｫ｡ｲ＠ ki ｢ｯ｡ｺｮ､＠｢｡ｫ＠･ｹ＠､ｮｭ･ｺＬ＠
Ve ･ｲｫｩ＠ ne kadar güçlü olursa olsun,
ￇｲ｡ｳｺ＠ｹｾ｡ｲ＠ onu, erkenden Ｎ｟ｹｰｲ｡ｴ＠ｩＮ＠Ｈ 703 •. 705)
Bu dizelerde_ dile gelen ､ｮ｣･ｬｲ＠ de. Anadolu'da ｫ｡､ｮ＠ｫｯｮＭＺｳｵ､｡＠
geçerli olan gelenekiere, görenekiere 1:1ygun. ､ｹｯｲＮ｟＠ "Evin ､ｩｲ･＠
ｫ｡､ｮｲＢ＠ denir.
Ayakta su dökme ｧｮ･＠ｫ｡ｲＬ＠

Hele gün ｨ｡ｴｫｮ＠ sonra sabaha kadar
N e yola ｩ･＠ ne yol ､ｮ｡Ｎ＠
Soyunup dökünsen hile,
Geceler ölümsüz ｭｵｴｬ｡ｲ､Ｎ＠ＨｩＮ＠ 727 - 730)
Anadolu'da ｧｮ･＠ｫ｡ｲＭ tükürmek, ｩ･ｭｫＬ＠ birine sövmek, yola
ｩ･ｭｫＬ＠ tükürmek, ｡ｹｧｳｺ｣＠ bir ､｡ｶｲｮｴ＠ bulunmak gelenekiere
göre suç ｳ｡ｹｬｲＮ＠ｂｵｮｬ｡ｲ＠ yapan kimsenin . ￧｡ｲｰｬ｣ｾＬ＠｢｡ｮ＠ bir
ｹｫｭ＠ｧ･ｬ｣ｩｮ＠ｩｮｾＮ＠
Yolda su dökülürse ｹ｡ｮｵｲ＠ｹ｡ｲ＠ diye ｩｮ｡ｲ＠ Anadolu ｨ｡ｬｫＬ＠

ａｹｲ｣｡＠ yola giderken ｣ｩｬ･ｲｮＬ＠ perilerin, kötü ｲｵｨｬ｡ｮ＠ｳ｡ｬ､ｲｮ＠
korunmak için dua okumak ｹ｡ｲｬｾ＠ｾ｡､Ｎｯｵ＠Ｈｮ｡￧ｬｲ＠ ·s: 106).
ｈｅｓｏｄ＠ · ｅｓｒ＠ VE KAYNAKLARI 99
ｇｮ･＠ hatarken ｩ＠ｹ｡ｰｬｭｺＬ＠ çorap örülm.ez, ､ｩｫ＠ dikilmez. Gene,

ｧｮ･＠ hatarken uyunmaz, ｩｮｳ｡＠ｹ｡ｭ＠｡ｺｬｲＬ＠｢｡ｮ＠ｵｲｳｺｬｫＬ＠
ｹｫｭ＠ gelir. Bu tür inançlarm ｫ｡ｹｮ＠ｧｮ･ｩ＠ bir ｴ｡ｮｲ＠ olarak kut-
ｬ｡ｮ､Ｌ＠ｴ｡ｰｬ､＠ dönemlerdir. Nitekim bugün .Anadolu ￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｲＬ＠
kimi büyükler and içerken Ｂｧｮ･＠ çarpsm yalan demiyorum" derler
(Anadolu ｩｮ｡￧ｬｲＬ＠ s. 193- 194).
Sonra evinde, ocak ｢｡ｭ､＠ ·
ａｹｰ＠ yerlerini ｹｫ｡ｮｭ､＠ gösterme ｳ｡ｫｮＮ＠ＨｩＮ＠ 734 - 735).
Bu dizelerde ｯ｣｡＠ｫ｡ｲ＠ duyulan ｳ｡ｹｧ＠ da Anadolu'da ｹ｡ｧｮ､ｲＮ＠
Ocak ｢｡ｭ､＠ kirli oturulm.az Ｈｳ･ｶｩｴｫｮ＠ sonra ｹｫ｡ｮｭ､＠ oturul-
maz). Ocak ｢｡ｭ､＠｡ｹｰ＠ yerlerini gösterenin ｨ｡ｲｩ＠ｵｲｳｺｬｫＬ＠ｹﾭ
ｫｭ＠ gelir. Bu ｩｮ｡｣＠ｫ｡ｹｮ＠ eski .Anadolu dinleridir. ａｴ･ｩｮＬ＠ｯ｣｡ｮ＠
bir ｴ｡ｮｲ＠ olarak ｢･ｮｩｭｳ､＠￧｡ｬｲ＠､･ｩｮ＠ gider. Nitekim ｲ｡ｮＧ､＠
ｚ･ｲ､ｴ＠､ｩｵ･＠ｨ｡ｬｮｲ＠ da ｡ｴ･＠ｫ｡ｲ＠ büyük ｳ｡ｹｧ＠ gösterir, onun
ｴ｡ｮｲｳｬ＠ bir özle ､ｯｮ｡ｴｬｭ＠ｩｮ｡ｲｬＮ＠ (.Anadolu ｩｮ｡￧ｬｲＬ＠ s. 73 ｾ＠ 78).
Cenaze ､￶ｮｬ･ｲｩ＠ çocuk ｹ｡ｰｭ＠ deme ＨｩＮ＠ 736)
Cenazeden sonra evde ｳ･ｶｩｬｮｺＬ＠ｹｫ｡ｮ､＠､ｯｬ｡ｭｺＮ＠ Hem ölünün
ruhu tedirgin olur, hem de eve h!r ｹｫｭ＠ gelir, ev kötü ｲｕｨｬ｡ｮＬ＠ cin-
lerin ｳ｡ｬ､ｲｮ＠ｵｲ｡Ｎ＠ Bu ｩｮ｡｣＠ｫ｡ｹｮ＠ da eski .Anadolu dinleridir.
Eski ￧｡ｬｲ､＠ .Anadolu ｵｬｳ｡ｲｮ､Ｌ＠ Hititlerde ölü olan ev bir süre
kötü ruhlardan ｫｯｲｵｮｩ｡＠ için okunur, üflenir, din görevlilerince ｳ｡ｶｵｾ＠
nulurdu (.Anadolu ｩｮ｡￧ｬｲＬ＠ s. 168 - 170).
Durmaz akar güzelim ｲｭ｡ｫｬ､ｮ＠ geçerken
ａｹ｡ｫｬｲｮ＠ suya ｳｯｫｮ｡､＠ önce dua et ＨｩＮ＠ 737 - 738).
Anadolu'da akar sulardan geçilirken önce "hismillah" demek gele-
ｮ･ｩ＠ vardir. Bu inanç da ｳｵｬ｡ｲｩＬ＠ özellikle akar ｳｵｬ｡ｲｮＬ＠ｲｭ｡ｫｬ＠
birer tanri, ya da ｴ｡ｮｲ￧＠ olarak ｢･ｮｩｭｳ､＠ dönemlerden ｫ｡ｬｭ､ｲＮ＠
Sulara ｳ｡ｹｧｬ＠ olmak gerekir. "Akar su pislik ｫ｡ｬ､ｲｭｺＧ＠ diye ｹ｡ｧｮ＠
bir halk ＺｩＬ｡ｮ｣＠ｶ｡ｲ､Ｎ＠ Bu akar ｳｵｬ｡ｲｮ＠｡ｲ＠ duru ｯｬ､ｵＬ＠ pis ｯｬｭ｡､Ｌ＠
bütün pislikleri, kötülükleri ｡ｬｰ＠ｧ￶ｴｲ､＠｡ｬｭ､＠ söylenir. "Su-
lar neler te;mizler" denir bu konuda halk dilinde. Öyle ki ｫ｡ｰｹ＠ gelen
bir dilenciye evde verecek bir nesne yoksa bir hardak su verme ge-
ｬ･ｮｩ＠ bile ｹ｡ｧｮ､ｲＬ＠
Ｑ
böyle ｳ￶ｹｬ･ｭｩ＠ eskiler. Ｈｔ｡ｮｲ＠ Yaratan Toprak
.Anadolu, s. 156 - 161).
Kurhan ｴ￶ｲ･ｬｩｮ､＠ｴｲｮ｡ｫｬ＠ kesme ｳ｡ｫｮＬ＠
Hele kara demirle kuruyu ｹ｡ｴｮ＠｡ｹｲｭＮ＠ＨｩＮ＠ 742- 743)
Demir de ｫｵｴｳ｡ｬ､ｲ＠ Anadolu halk ｩｮ｡￧ｬｲ､Ｎ＠ Gök gürlemeye ｢｡ﾭ

ｬ｡､ｮ＠ demiri ｳｲｭ｡＠ｧ･ｬｮｩ＠ｶ｡ｲ､Ｎ＠ ·Bu inanç da eski ￧｡ｬｲ､ｮ＠
ｫ｡ｬｭ､ｲＮ＠ Demixciler ｴ｡ｮｲ＠ Hephaistos ile ilgilidir. ｎｩｴ･ｫｲ＠､･ｮＮｉｔ｣ｩ＠
örsü kutsal ｳ｡ｹｬｲＮ＠ Onun üstüne oturulmaz, ona ayakla ｢｡ｳｬｭｺＬ＠
ona tükürülmez, sövülmez. Bunu yapan demixcinin. geçini. ｳｫｮｴ＠
￧･ｫ｣ｩｮＬ＠､｡ｲｬ＠､･｣ｩｮ＠ｩｮ｡ｬｲＮ＠ Bundan ､ｯｬ｡ｹ＠ demixciler bir-
birlerine ödünç örs vermezler.
Ev yaparken ￧ｫｮｴ＠｢ｲ｡ｫｭ＠ hiçbir yerinde ki,
Kuzgunlar konup ötmesinler kötü_ kötü. ＨｩＮ＠ 746.-747)
Kuzgun, karga genellikle ｵｲｳｺ＠ｳ｡ｹｬｲＮ＠ Bir evin çevresinde karga
､ｯｬ｡ｲＬ＠ kuzgun öterse o evde birinin ￶ｬ･｣ｩｮＮ＠ｩｮ｡ｬｲＮ＠ Bu inanç ｹｾ＠
zünden kuzgundan, kargadan ｳ｡ｫｭｬｲＮ＠
Oniki ｹ｡ｮ､＠ bir ￧ｯ｣ｵ＠
Kutsal. ･ｹｬｲ＠ üstüne oturtma, iyi ､･ｩｬｲＮ＠ＨｩＮ＠ 750 ｾ＠ 751)
Bütün kutsal nesnelerin üzerinde oturmak, - ￧ｯ｣ｵ＠ oturtmak ｵｲﾭ
suzluktur, ｹｫｭ＠ getirir. Bu ｧ･ｬｮＬ＠ｵｹｭ｡ｮ＠ cinler, perller çarpar,
ｳ｡ｮｬｲＮ＠ａｹｲ｣｡＠ｴ｡ｰｮｫ＠ｹｫｬｴ｡ｲｮ､Ｌ＠ kutsal ｳ｡ｹｬｮ＠ yerlerde uyumak,
su dökmek, ｳ･ｶｩｭｫ＠｟ｩｮｳ｡＠ . ｢ｒｮ｡＠ büyük ｹｫｭｬ｡ｲ＠ｧ･ｴｩｲｭＬ＠
Anadolu'da -bundan çok ｳ｡ｫｭｬｲＮ＠ｮｳ｡Ｎ＠￧｡ｲｰｬ｣ｮ＠ｩｮ｡ｬｲＮ＠ Çar-
ｰｬ｡ｮＬ＠ bir yerine inme inen bir ｫｩｮｓ･＠ kUtsal yerlerde suç ｳ｡ｹｬｮ＠
bir ｩ＠ｹ｡ｰｴｮ＠ｩｮ｡ｬ､Ｌ＠ onu ｯｫｩｴｵｲｬ｡Ｌ＠ iifletirler,· dualar ya-
ｚｬ＠ muskalar, ·ｨ｡ｩｮｹｬｲ＠｢｡ｬｲ＠ boynuna, giysisinin bir yerine.
Bu gibi yerleri "bizden iyiler" diye ｡ｮｬ＠ cinlerin ｫｯｲｵ､ｩ｡＠ ina-
ｮｲｬ｡Ｎ＠ Bu ｣ｩｬ･ｲ＠Ｂ､｡ｲ＠･ｲｩＢ＠ ·de denir halk- dilinde.
ｋ｡ｹｩｫ＠｢｡ｬｲｮ､＠ｩ･ｭ＠ｳ｡ｫｮＬ＠
Ne de ｲｭ｡ｫｬｮ＠ denize ､￶ｫｬ＠ yerde,
Oralarda ｹｫ｡ｮｭ＠ da ka:Ikma, iyi ､･ｩｬｲＮ＠ＨｩＮ＠ 757 -759)
Kaynaklara, ｳｵｬ｡ｲｮ＠ . ､￶ｫｬￜ＠ yerlere ｩ･ｭｫＬ＠ｯｬ｡ｲ＠ kirletmek?
oralarda kirli (cenahet) ｹｩｫ｡ｮＺ＠ｩｮｳ｡＠｢｡ｮ＠ｵｲｳｺｬｫＬ＠ｹｫｭ＠
getirir, ｩｮｳｾ＠ￇ｡ｲｰｬＮ＠ Bu inanÇ da ｳｵｬ｡ｲｮＬ＠ｫ｡ｹｮｬｲｩＮ＠ｫｵｴｳ｡ｬ＠ ile
Ｚｬ｡ｮｴ､ｩｲＬ＠ Anadolu'da ｾｬ､ｵｫ￧｡＠ｹ｡ｧｮ､ｲＮ＠ .. ·
Birinci, dördüncü, yedinci gün. ｫｵｴｳ｡ｬ､ｲ＠
Leto ｡ｬｴｮ＠｢｡ｫｬ＠ Apollon'u yedinci gün ､ｯｵｴｭｲＬ＠
Sekizinci ve dokuzuncu ｧｩｬ･ｲ＠ de öyle, .
Ama bu iki gün insan ｩｬ･ｲ＠ için en ･ｬｶｲｩ､Ｚ＠
Onhirinci, onikinci ｧｮｬ･ｲｩ＠ ikisi·· de iyidir
Hem koyun: ｫｲｰｭ｡Ｌ＠ hem· ekin ekmek için. ＨｩＮ＠ 770 - 775)
Dört yedi ｳ｡ｹｬｲ＠ Anadolu'da, özellikle tarikatlerde ｫｵｴｳ｡ｬ､ｲＮ＠ Ay-

ｬ｡ｲｮ＠ dördüncü, yedinci günlerinin ｫｵｴｳ｡ｬ＠ da bundan ､ｯｬ｡ｹｲＮ＠
Yedinci gün. ｡ｹｲ｣＠｢ｲ｡ｮｩ＠ｩｮ｡￧ｬｲｰＮ､＠ｴ｡ｮｩ＠ evreui ｹ｡ｲｴｫｮ＠
sonra ､ｩｮｬ･ｲ＠ giin.dür. Burada Hesiodos'la eski ｢ｲ｡ｮｩ＠ｩｮ｡￧ｬｲ＠
｢ｩｲｬ･ｴ＠ görülür. ａｹｮ＠ onhirinci, onikinci giin.leri ise gökteki ｡ｹｮ＠
dolunaya ｹ｡ｫｮ＠ｯｬ､ｵＬ＠ çok parlak bir, uitelik ｫ｡ｺｮ､＠ dönemdir.
Bugünlerde ｩ＠ yapmak, yaz ｡ｹｬｲｮ､＠ koyun ｫｲｰｭ｡＠ (Anadolu'da
buna ｫｲｭ｡＠ denir), ekin hiçmek, öteki dönemlerde ekin ekmek,
｡￧＠ kesmek ｵｲｬ＠ｳ｡ｹｬｲＮ＠ Geriellikle yaylalarda, ｫｾｹｵｮｬ｡ｲ＠｡ｹｮ＠ or-
ｴ｡ｬｲｮ＠､ｯｲｵＬ＠ gökteki ｡ｹｮ＠ en parlak ｯｬ､ｴｩｵ＠ dÖnemde, onhiri ile
ondördü arasmda ｫｲｰ｡ｬＮ＠Ｂａｹｳｺ＠ koyun ｫｲｰｬｩＮ｡ｺＧ［＠ diye koyun-
cular arasmda yaygin bir inanç ｶ｡ｲ､Ｎ＠ Bu· da ｡ｹｮＬ＠ Hesiodos'un de-
､ｩ＠ gibi, gün.e denk ｧ･ｬ､ｩ＠ｳｲ｡､Ｎ＠
ａｹｮ＠ｯｲｴ｡ｳｬ､＠•h ir ｡ｩｴｲ｣＠ güri ·

ａ｡￧＠ dikmeye hiç· ･ｬｶｲｩ＠､･ｩｬｲＮ＠ＨｬＮＧ＠ 782- 783)
ａｹｮ＠ｯｲｴ｡ｳｮ､ｫｩ＠｡ｬｴｮ｣＠ gün. ｡ｹｳｺＬ＠｡ｹｮ＠ bütün ｰ｡ｲｬｫ＠ ile görün-
ｲｯ･､ｩ＠ giin.dür. Bu gün. ｴ｡ｲｭ｣ｬＬ＠ özellikle fidan, ｡￧＠ dikme ｩｬ･ﾭ
riyle ｵｲ｡ｬ＠ için ｵｲｬ＠ｳ｡ｹｬｭｺＮ＠ Nitekim Anadolu ｨ｡ｬｫ＠Ｂ｡ｹｳｺ＠
fidan dikilmez" der. Anadolu'da ayla ilgili ｵ＠ inançlar çok ｹ｡ｧｮ､ｲＺ＠
Ay yeuiye geçmeden tohum ekilmez; Ay ｹ･ｾ＠ｧ･￧ｭｾ､ｮ＠ tarla bi-
çilmez; ａｹｳｺ＠｡￧＠ kesilmez, kesilirse ､｡ｹＮｉｮｺＬ＠ kereste olmaz; ·Ay-
ｳｺ＠ tarla gührelenmez; ａｹｳｺ＠ｳｯ｡ｮ＠ dikilmez; ａｹｳｺ＠｢ｵ､｡ｹ＠ ekilmez;
ａｹｳｺ＠ kuluçka ｯｴｵｲｬｮ｡ｺＮ＠
ｂｵｬ｡ｲ＠｡ｹｮ＠ eski ￧｡ｬｲ､＠ bir ｴ｡ｮｲＬ＠ bolluk ｴ｡ｮｲｳ＠ｯｬ､ｵＬ＠ öyle
ｳ｡ｹｧ＠ｧ￶ｲ､＠ dönemlerden kalma ｩｮ｡￧ｬｲ､Ｎ＠ Bugün. Anadolu'da
｡ｹｮ＠､ｯｵｮ｡＠ dolunay hiçimine ｧｩｲ､＠ giin.e ､･ｩｮ＠ geçen sürelerle
Ｈ｡ｹｮ＠ ondördüne ､･ｩｮ＠ olan süre ile), ｡ｹｮ＠ kesilmeye, küçülmeye ｢｡ﾭ
ｬ｡､Ｌ＠､ｯｵｮ｡ｹ＠ｹ｡ｶ＠ｹ｡ｶ＠｡ｺｬ､Ｌ＠ sonunda ｨ｡ｴ＠ giin.e ､･ｩｮ＠
geçen süreler arasmda ｵｲ＠ｨ｡ｫｭｮ､＠｡ｹｲｬｫｮ＠ｯｬ､ｵｮ｡＠ｩｮ｡ｬｲＮ＠
Hesiodos'ta 770 - 825 dizelerde dile gelen halk ｩｮ｡￧ｬｲ＠ bugün.

Anadolu'da ｯｬ､ｵ＠ gibi ｵｹｧｬ｡ｮｭｫｴ､ｲＺ＠
Ay ｢｡ｮ＠｡ｬｴｮ｣＠ giin.ü de
ｋｺｬ｡ｲｭ＠､ｯｭ｡ｳ＠ iyi gelmez. ＨｩＮ＠ 785 - 786)
Anadolu'da hu gün. ｡ｹｮ＠ｹ｡ｲｭ＠ aydan da küçük ｯｬ､ｵＬ＠ iyi ｧ￶ｲｮ･ﾭ
､ｩ＠ｧｩｮＮ､Ｚ［＠ Bu günlerde ､ｯ｡ｮ＠ｫｺｬ｡ｲｭ＠ güzel ｯｬｭｹ｡｣ｫｲＬ＠ gelecek-
lerinin pek parlak ｧ･￧ｭｹ｣ｩＬ＠ mutsuz ｯｬ｡｣ｫｲ＠ｩｮ｡｣＠ｹ｡ｧｮ､ｲＮ＠
ＺａＬｹｮ＠ ondördünde ､ｯ｡ｮ＠ bir ｫｺｮ＠ ise güzel ｯｬ｡｣Ｌ＠ｧ･ｬ｣ｩｮ＠ parlak,
günlerinin mutlu ｧ･￧｣ｩｮ＠ｩｮ｡ｬｲＮ＠ Bundan ､ｯｬ｡ｹ＠｡ｹｮｯ､￶ｲ｣＠
günü, dolunay hiçimine ｧｩｲ､＠ günde ､ｯ｡ｮ＠ çocuklar erkek olursa
onlara "Bedr ·Bedir", ｫｺ＠ olursa "Bedriye" ｡､＠ verilmesi bir gelenek
ｮｩｴ･ｬ＠ｴ｡ｲ＠ kimi yerlerde. ａｹｮ＠ yeni ｧ￶ｲｮ､＠ gün ､ｯ｡ｮ＠ｫｺｬ｡ｲ＠
da "Hilal" denir. Bu gün ｫｺｬ｡ｲ＠ için kimi yerlerde ｵｲｬＬ＠ kimi yer-
lerde ｵｲｳｺ＠ｳ｡ｹｬｲＮ＠ Bunda mevsimlerin de etkisi ｶ｡ｲ､［＠｡￧ｫＮ＠
ａｹｮ＠｢｡ｬｮｧ｣､ｫｩ＠dokuzuncu gün

ｮｳ｡ｬｲ＠ bütün dertlerden ｫｵｲｴｬ､＠ gündür:
Hem ｡￧＠ dikmelere iyi gelir,
Hem erkek ､ｩ＠ bütün ､ｯｵｭｬ｡ｲＮ＠ＨｩＮ＠ 811 • ＸｾＳＩ＠
Bu günler ｡ｹｮ＠ dolunaya ｹ｡ｫｮ＠ . ｯｬ､ｵＬ＠ｹ｡ｲｭ､ｮ＠ çok daha büyük
ｯｬ､ｵ＠ günlerdir. Aynca dokuz ｳ｡ｹ＠ da ｵｲｬ､Ｌ＠ｫｵｴｳ｡ｬ､ｲ＠ (gök-
lerin dokuz kat ｯｬｵ＠ｩｮ｡｣＠ ile ilgilidir). Ekinierin bu günlerde ekil-
ｭ･ｾｩＬ＠ sehzelerin bu günlerde dikilmesi iyi ｳ｡ｹｬｲＮ＠
Hesiodos'un dizelerinde dile gelen ｩｮ｡￧ｬｲ＠￧ｯｵ＠ bugün Ana-
dolu ｨ｡ｬｫｮ｣＠ｹ｡ｴｬｮＬ＠ özellikle ｴ｡ｲｭ｣ｬ＠ uygulanan giinlerdir.
Bu ｩｮ｡￧ｬｲ＠ kimini Hitit'lerde, Sümer'lerde, ｍｳｲｬ｡､＠ da bulu-
yoruz. Genellikle ｡ｹＧｮ＠ bir koruyucu kutsal ｶ｡ｲｬｫＬ＠ bir bolluk ｫ｡ｹｮ＠
ｴ｡ｮｲＬ＠ ya da ｴ｡ｮｲ￧＠ｯｬ､ｵｮ｡＠ｩｮ｡ｬ＠ topluluklarda bu tüi inançlar
ｹ｡ｧｮ､ｲＮ＠ Durum ｹｬ､ｺ｡ｲＬ＠ｧｮ･＠ için de böyledir Ｎ＠
Ay'la ilgili yerler için bkz. Anadolu ｉｮ｡￧ｬｲＬ＠

1 s. 187- 188; ｡ｹｲ｣＠｡ｹｮ＠｣ｩｴ｡ｰ＠
s. 39 • 47 ve 48 • 52,.
HESlODOS
TANRlLARlN ｄｏｇｕ＠
· (THEOGONIA).
Türkçesi: Sabahattin ｅｹｵｨｯｬ＠

Azra Erhat
.,
Musalara ｓ･ｳｩｮＺ＠
Helikon ｍｵｳ｡Ｇｬｲｮ＠ övmekle ｢｡ｬｹｭ＠

mu ve kutsal Helikon ､｡ｮ＠ｫｯｮｵｬ｡ｲＬ＠
Narin ｡ｹｫｬｲ＠ oynar durur onlar
ｓｵｬ｡ｲ＠ｭ･ｮｫ＠ rengi ｫ｡ｹｮ＠｢｡ｭ､＠
Ve güçlü ｋｲｯｮｳｬｵＧ＠ｳｵｮ｡＠￧ｾｶｲ･ｳｩｮ､Ｌ＠ 5
Çok kez de ｹｫ｡ｰ＠ nazik tenlerini .•.
Permessos, Hippokrene ya da Olmeios sularmda
Güzelim korolar kurarlar halka halka
ａ､ｭｬ｡ｲｮ＠ｵ￧ｴ＠ Helikon tepelerinde,
Sonra ｳ｡ｲｮｰ＠ｹｯｭ＠ bulutlara
Yürür giderler gecenin ｫ｡ｲｮｬ､＠ ,10
Övgüler okuyarak hep bir ｡ｺ､ｮ＠
ｋ｡ｬｫｮ＠ Zeus'la ｡ｬｴｮ＠ｳ｡ｮ､ｬ＠ .Hera'ya,
Zeus'un ￧｡ｫｲ＠ gözlü ｫｺ＠ Athene'ye,
ｉｬ＠ｬ＠ Apollon'a, ｹ｡ｬ＠ oldu Artemis'e,
ｔｯｰｲ｡＠ｫｵ｡ｴｮＬ＠ yeri sarsan Poseidon'a, , 15
ｓ｡ｹｧｮ＠ Themis e, gözleri ｦｵｬ＠ｦｵｬ＠ Aphrodite'ye, .
ａｬｴｮ＠ çelenkli Hehe'ye, güzel Dione'ye,
Leto'ya, ｡ｰ･ｴｯｳＧＬ＠ kurnaz Kronos'a,
Eos'a, koca Helios'a, ｫ＠ saçan Selene'ye,
Gaia'ya, engin Okeanos'a ve kara Gece'ye 20
V e bütün ölümsüz ｴ｡ｮｲｬ＠ soyuna.
Bir güzel ezgiyi onlardan ￶ｲ･ｮ､ｩ＠ Hesiodos· bir gün
mu ｈ･ｬｩｫｾＺｭＧｵｮ＠ yamaçlarmda koyun güderken,.
ｬｫｩｮ＠ｵ＠ｳｾｺｬ･ｲｩ＠ söylediler hana
ｋ｡ｬｫｮ＠ Zeus'un ｫｺｬ｡ｲＬ＠ Olympos'un ｴ｡ｮｲ￧ｬＺ＠ 25
"Siz ey ｫｲｬ｡､＠ｹ｡ｴｰ＠ kalkan çobanlar, .
ｄｮｹ｡＠ yüz ｫ｡ｲｳ＠ｺ｡ｶｬ＠ｹ｡ｲｴｫｬＡ＠
Sizler ki hep birer ｫ｡ｲｮｳｺ＠ sadece,
Biz yalan söylemesini biliriz ｧ･ｲ￧＠ benzer,
Ama isters'ek dile getiririz gerçekleri . de."
Böyle ｫｯｮｵｴ＠ ulu Zeus'un ｫｺｬ｡ｲ＠
V e çiçek açan bir defneden ｫｯｰ｡ｲ＠ 30
Güzel bir dal verdiler hana asa diye,
106 ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VE KAYNAK.LARI
Sonra ｴ｡ｮｲｳｬ＠ sesler üflediler içim.e

ｏｬ｡｣ｫｲ＠ ve ｯｬｭｵ｡ｲ＠ yüceltmek için,
Ölümsüz mutlular soyunu ｫｵｴｬ｡ｮ＠ için
Ve hele övmek için kendilerini
Her ｳ￶ｹｬ･､ｩｭ＠､･ｳｴ｡ｮ＠｢｡ｮ､＠ ve sonunda. .
Ama neye yarar ｭ･､ｮ＠ ve kayadan söz etmek? 35
ｋｳ｡＠ kesip Musa'lardan ｢｡ｬｹｭ＠

Onlar ki ｦ･ｲ｡ｨｬｴ＠ koca ｹｲ･ｩｮ＠
Olympos'taki ｢｡ｬｲ＠ Zeus ｴ｡ｮｲ＠
ｏｬ｡ｮＬ＠ｯｬ｡｣Ｌ＠ｯｬｮｵ＠ dile getirerek,
ｔ｡ｴｬ＠ sesler dökülür ､ｵ｡ｫｬｲｮ＠
Ve ｢｡ｬｲ＠ giim.hürtülü Zeus'un ｳ｡ｲｹ＠
Gülümser bu ｬｴ＠ｴ｡ｮｲ￧＠ sesleriyle, 40
ｋ｡ｲｬ＠ Olympos'un ､ｯｲｵ＠ｹ｡ｮｫｬｲＬ＠
Ezgileri yüceltir ｴ｡ｮｲｬ＠ soyunu
Ta ｢｡ｮ､＠｡ｬｰ＠ Toprak ve Gökün ｹ｡ｲｴｫｬｮ＠ 45
V e onlardan ､ｯ｡ｮ＠ bütün cömert ｴ｡ｮｲｬＬ＠
Sonra ｴ｡ｮｲｬ＠ ve insanlar ｢｡ｳ＠ Zeus'u,
En büyük, en güzel ｴ｡ｮｲｹＬ＠
Sonra insanlar ve güçlü devler soyunu. 50
Ve ｩｴ･＠ böyle ｨｯ＠ ederler gönlünü Zeus'un
Olympos'lu Musa'lar, koca ｫ｡ｬｮ＠ Zeus'un ｫｺｬ｡ｲＮ＠
Eleuther ｹ｡ｭ￧ｬｲｮ＠ kraliçesi Mnemosyne ··
ｋｲｯｮｳｬｵＧｹ｡＠｢ｩｲｬ･ｰ＠ Pieria' da
Getirdi ｯｮｬ｡ｲ＠ dünyaya
ｂ･ｬ｡ｲ＠ unutturmak ve ｫ｡ｹｧｬｲ＠ dindirrnek için. 55
Dokuz gece ｢ｵｬｴ＠ onunla kutsal ｹ｡ｴｮ､＠
Engin ｡ｫｬ＠ Zeus, ölümsüzlerden uzakta.
Günler aylar geçip bir ｹｬ＠ tamam olunca
Dokuz ｫｺ＠ getirdi dünyaya Mnemosyne.
Dokuz ･＠ yürekli ｫｺ､＠ bunlar 60
Ezgiler söylemektir bütün ｩｬ･ｲＬ＠
ｂ｡ｫ＠ hiçbir ｫ｡ｹｧ＠ yoktur yüreklerinde.
ｋ｡ｲｬ＠ Olympos'un yüksek tepesinde
ｏｲ､｡＠ｫｯｲｬ｡＠ ve güzelim ｹｵｲｴｬ｡Ｌ＠
Kharitler de Himeros da ｢｡ｬｲｮ､＠
Yükselir güzel sesleri havalarda . 65
....
Yürür dururlar Olympos yolunda,

Tannsal bir ezgi sarar dört bir ｹ｡ｮＬ＠
Kara toprak ｹ｡ｮｫｬｲ＠ｴ｡ｮｲ＠ övgüleriyle,
Büyülü bir ses yükselir ｡､ｭｬｲｮ＠ 70
Yürürken yüce ｢｡ｬｲｮ＠､ｯｲｵＬ＠
O ｢｡ｬｲ＠ ki hüküm sürer göklerde
Elinde ｩｭ･ｫ＠ ve ｡ｴ･＠ saçan ｹｬ､ｲｮ｡＠
ｙ･ｮ､ｩ＠ günden beri ｢｡ｳ＠ Kronos'u
Ve ölümsüzlere ､｡ｴｬ＠ beri
Bütün yetkileri ve ･ｲｦ＠ｰ｡ｹｬｲｮＮ＠
ｴ･＠ böyle seslenir Olympos'lu Musa'lar 75

Dokuz tannsal ｫｺ＠ ulu Zeus'un:
Klio, Euterpe, Thalia, · Melpomene,
ｔ･ｲｰｳｩｫｬｯＬ＠ Erato, Polymnia, Urania
Ve hepsinin ｢｡＠ｳ｡ｹｬｮ＠ Kalliope,
Kalliope'dir çünkü krallara ･ｬｩｫ＠ eden. 80
Zeus'un ｫｺｬ｡ｲ＠ hangi ｫｲ｡ｬ＠ yüceltirse,
Zeus'un ｢･ｳｬ､ｩ＠ krallardan hangisine
Çevrilirse gözleri dünyaya gelirken,
O ｫｲ｡ｬｮ＠ diline sabah ￧ｩｬ･ｲ＠ dökülür,
Baldan ｴ｡ｬ＠ olur her söyledikleri,
Bütün ｨ｡ｬｫｮ＠ gözü onun üstünde olur 85
ｈ｡ｫｬ＠ ve ､ｯｳｲｵ＠ｹ｡ｲｧｬ＠ｶ･ｲ､ｩ＠ zaman.
Hiç ｹ｡ｮｬｭ､＠ｳ￶ｹｬ･､ｩ＠ sözler
Son verir hemen en büyük ￧｡ｴｭｬｲＮ＠
ｋｲ｡ｬｮ＠｡ｫｬｳ＠ bundan ｡ｮｬｲＺ＠
ｈ｡ｫｳｺｬｴ＠ｵｲ｡ｭ＠ insanlarm
ｋ｡ｶｧｳｺ｣＠ öc ｡ｬｭｳｮ＠ｳ｡ｬｲ＠
Y ｡ｴｲｰ＠ i yürekleri ｴ｡ｬ＠ sözlerle. 90
ｈ｡ｬｫｮ＠ｯｲｴ｡ｳｮ､＠ｹｲ､＠ zaman·
Bir ｴ｡ｮｲ＠ ;gibi ｳ｡ｹｬｲＬ＠ｫｵｴｬ｡ｮｲＬ＠
ｙｵｭ｡ｫ＠､｡ｶｲｮｹｬ＠ｫ＠ salar
Çevresinde ｫ｡ｹｮ＠ｫ｡ｬ｢ｲＮ＠
ｴ･＠ budur ｍｵｳ｡Ｇｬｲｮ＠ insanlara ｶ･ｲ､ｩＬ＠
ｍｵｳ｡Ｇｬｲ､＠ ve okçu Apolion'dan gelir
Yeryüzündeki ozanlar ve ￧｡ｬｧ｣ｲ＠ 95
ｎ｡ｳｬ＠ Zeus'tan gelirse krallar.
Ne mutlu ｍｵｳ｡Ｇｬｲｮ＠ｳ･ｶ､ｩ＠ insana
Bal akar onun ､ｵ｡ｫｬｲ＠｡ｲｳｮ､Ｎ＠

Bir ｩｮｳ｡＠ dertsiz ｢｡ｮ＠ dert mi ､ｴＬ＠
Üzüntüden kan ｭ＠ kurudu ｹｲ･ｩｮ､Ｌ＠
ｍｵｳ｡Ｇｬｲｮ＠ sevgilisi bir ozan
ａｮｬ｡ｴ｣＠ eski insanlarm ､･ｳｴ｡ｮｬｲｭＬ＠ 100
Övünce Olympos'un mutlu ｴ｡ｮｲｬ＠
Unutuverir hemen dertlerini,
ￇｫ｡ｲ＠ gider ｡ｫｬｮ､＠ üzüntü! eri,· ·
･ｮｬｴｩｲ＠ onu ｴ｡ｮｲ￧ｬｭ＠ hüyüsü.
Selam size, Zeus'un ｫｺｬ｡ｲＬ＠
Verin hana o büyülü sesinizi;
Kutlaym benim dilimden ölümsüzler soyunu, 105
Onlar ki ､ｯｵｬ｡ｲ＠ Toprak Ana ve ｹｬ､ｺ＠ Gök'ten,
ｋ｡ｲｮｬｫ＠ Gece'den, ｳｵｬ｡ｲ＠｡｣＠ Deniz'den.
Söyleyin ｮ｡ｳｬ＠､ｯｵ＠ｴ｡ｮｲｬ､＠ önce
Toprak, ｲｭ｡ｫｬＬ＠ｩｫｮ＠ dalgalanyla engin Deniz,
ｐｲｬ＠ｰｲｬ＠ｹｬ､ｺ｡ｲ＠ ve üstiimüzdeki sonsuz gökler. ｯ＠
Sonra ｮ｡ｳｬ＠､ｯｵ＠ onlardan
Her ｶ｡ｲｬ＠ borçlu ｯｬ､ｵｭｺ＠ｴ｡ｮｲｬ［＠
ｎ｡ｳｬ＠ｰ｡ｹｬｴｲ＠｡ｮｬｲ＠･ｲｦｬｩＬ＠
Ve ｮ｡ｳｬ＠･ｲｬｴｩ＠ｹｫｶｮｭ＠ Olympos'a,
Aniatm bütün ｢ｵｮｬ｡ｲＬ＠ ey Musa'lar, ·
Ta ｢｡ｮ､＠｢｡ｬｹｰ＠ anlatm,
N e ｶ｡ｲ､＠ hepsinden önce anlatm. 115
Yer - Gök ve Titanlar :
1
Khaos'tu hepsinden önce var olan,
.Sonra ｧ･ｮｩ＠ｧ￶ｳｬ＠ Gaia, Ana Toprak, ,
Sürekli, ｳ｡ｬｭ＠ taham bütün ölümsüzlerin,
Onlar ki tepelerinde otururlar ｫ｡ｲｬＮ＠ Olympos'un
Ve yol yol ｴｯｰｲ｡ｮ＠ dihindeki ｫ｡ｲｮｬ＠ Tartaros'ta,
V e sonra Eros, en güzeli ölümsüz ｴ｡ｮｔｉｲＬＮ＠ ., . . . 120
O Eros ki elini ｡ｹｭ＠ çözer ｣｡ｮｬＮｔｩＬ＠ ...
Ve insanlarm da ｴ｡ｮｲｬｭ＠ da ellerinden ｡ｬｲ＠
Yüreklerini, ｡ｫｬ＠ ve istem güçlerini.
Khaos'tan Erehos ve kara Gece ､ｯｵ＠
Erehos'la ｳ･ｶｩｰ＠｢ｩｲｬ･ｭｳｮ､Ｎ＠ . i25
.,
ｈｅｓｏｄ＠ ESERi VE. KAYNAKLARI .109
Toprak bir ｶ｡ｲｬｫ＠ｹ｡ｲｴ＠ kendine. ･ｩｴＺ＠

Dört bir ｹ｡ｮ＠ saran Uranos, ｹｬ､ｺ＠ Gök'ü,
Mutlu ｴ｡ｮｲｬ＠ sürekli, ｳ｡ｬｭ＠ yurdunu.
Yüksek ､｡ｬｲ＠ｹ｡ｲｴ＠ sonra,
ｋｯｮ｡ｫｬｲ､＠ｴ｡ｮｲ￧ｬ＠ oturan ､｡ｬｲＮ＠ 130
Sonra denizi ｹ｡ｲｴＬ＠ ekin vermez denizi:
ａｺｧｮ＠､｡ｬｧｲｹ＠ｩ･ｮ＠ｐｯｩｴｳＧｵＮ＠
Kimseyle ｳ･ｶｩｰ＠ｹ｡ｰｴ＠｢ｩｲｬ･ｭ､ｮ＠
bunu. ·
Sonra ｳ｡ｲｭｰ＠ｫｵ｣｡ｬｰ＠
Uranos'la. ·
ｄｯｵｲ､＠ derin anaforlu Okeanos'u
Ve Koios'u, Hyperion'u, ｡ｰ･ｴｯｳＧｵＬ＠
Theia, Rheia, Themis ve Mnemosyne'yi, 135
ａｬｴｮ＠ｴ｡￧ｬ＠ Phoihe'yi, sevimli Tethys'ü.
Bunlardan sonra Kronos geldi dünyaya, .
O ard ､ｮ･ｬｩ＠ｴ｡ｮｲＬ＠
En ｨ･ｬ｡ｳ＠ Toprak ｯｵｬ｡ｲｮＮ＠
Ve Kronos ､ｩ＠ hiledi: ｹｬ､ｺ＠｢｡ｳｮＮ＠
Sonra Toprak ｋｹｫｬｯｰＧ｡ｲ＠､ｯｵｲＬ＠｡ｺｧｮ＠ yürekli,

Brontes'i, Steropes'i ve ｨ･ｬ｡＠ Arges'i 140
-ki bunlar ｶ･ｲｭｩｴ＠ Zeus'a ｩｭ･ｫｬｲｾ＠ · ｹｬ､ｲｭ＠ -' ·
Her ｢｡ｫｭ､ｮ＠ｴ｡ｮｲｹ＠ benziyordu bunlar
.Ama bir tek gözleri ｶ｡ｲ､＠｡ｬｮｲ､Ｚﾷ＠
Yuvarlak tek gözlerinden geliyordu ｡､ｬｲＬ＠ ·.
Zorlu, ｨ｡ｲｬｹ､＠ hep ｹ｡ｰｴｫｬｲｮ､Ｎ＠
ｂ｡ｫ＠ｯｵｬ｡ｲ＠ da oldu G':ria ile Uranos'un,
Üç yaman ｯｵｬ＠ ki korku ile ｡ｮｬｲ＠ｾ､ｬ｡ｲＺ＠ ·
Kottos, BHareus, Gyes, ｢｡＠＠
göklerde . çocÜklar. .
Her birinin yüz kolu ｶ｡ｲ､＠ . . 150
ｏｭｵｺｬ｡ｲｮ､＠ sarkan, korkunç,
V e elli ｢｡＠ güçlü ｯｭｵｺｬ｡ｲ＠ üstünde.
ｋｯｲｫｵｮ￧ｾ＠ koca bedenlerinin ｡ｭｮｳｺ＠ gücü.
Aphrodite'nin ｄｯｵ［＠ '

Böylesi korkunçtu Toprakla ｇ￶ｫ＠ i ｯｵｬ｡ｲｾ＠
ｂ｡｢ｬｲ＠ ilk günden ｩｲ･ｮｭｴ＠ onlardan,. 155
ｄｯ｡ｲ＠､ｯｭ｡ｺ＠ gün ｮ｡＠￧ｫ｡ｲ｣＠ yerde
ｔｯｰｲ｡ｮ＠｢｡ｲｮ＠ｳ｡ｫｬｮｴ＠ｯｮｬ｡ｲＮ＠
üo ｈｅｓｏｄ＠ ESERi VE KAYNAKLARI
Ve Uranos sürdürürken hu korkunç ｯｹｮｵ＠

Koca Toprak inim inim inliyordu zorundan.
Kurnazca hir düzen kuruyor o zaman 160
Ak ￧･ｬｩ＠ｹ｡ｲｴｶ･ｩｯ＠ çabucak
Ve koca hir ｴｲｰ｡ｮ＠ｹ｡ｰ＠ o çelikten
ｋｫｲｴｹｯ＠ｯｵｬ｡ｲｮ＠ｫｺｧｮ＠ｹｲ･ｩｬＺ＠ .
"Benden ve hir ｡ｺｬ＠ｶ｡ｲｬｫｴｮ＠､ｯ｡ｩＮ＠ｯｵｬ｡ｲｭＬ＠
Suçlu hir ｢｡ｮ＠｣･ｺ｡ｳｮ＠ verelim, 165
Dinleyin h eni, ne kadar ｢｡ｮｺ＠ da olsa hu ｶ｡ｲｬｫＮ＠
Odur kötülükleri ilkin ｴ｡ｳｲｬｭ＠ olan."
Böyle dedi, korktu ｨ･ｲｫｳｾ＠ tek ses ￧ｫｭ｡､Ｌ＠
ｙ｡ｬｮｺ＠ ard ､ｮ･ｬｩ＠ koca Kronos
￶ｹｬ･＠ söyledi ｡ｮｳ＠ korkmadan:
"Ana, hen ｧ￶ｲ･｣ｩｭ＠ hu ｩＬ＠ sözüm söz, 170
Kötü hir babaya ｡｣ｭＬ＠｢｡ｭｺ＠ da olsa,
Kötülükleri ilk tasarlayan odur madem."
Böyle dedi ve koca Toprak için için sevindi,
ｓ｡ｫｬ､＠ onu, pusuya ｹ｡ｴｲ､Ｌ＠
Bir ｴｲｰ｡ｮ＠ verdi eline, keskin ､ｩｬＬ＠
Ve ｯｹｵ｡｣＠ｯｹｮｵ＠ ￶ｲ･ｴｩ＠ ona. 175
Koca Uranos geldi geceyle,
ｮ､ｩ＠ yere arzudan ｹ｡ｮｰ＠ｴｵ｡ｲｫＬ＠
ｙ｡ｫｬｰ＠ｳ｡ｲ､＠ｔｯｰｲ｡＠ boydan boya.
ａｄＺ｡＠ pusuda bekleyen ｯｬｵ＠
ｕｺ｡ｴ＠ sol elini ve ｳ｡＠ elindeki ｴｲｰ｡ｮｬ＠
Koskoca, upuzun, sivri ､ｩｬ＠ｴｲｰ｡ｮｬ＠ 180
Bir anda kesti ｢｡ｳｮ＠ｨ｡ｹｬｲｮ＠
Ve ｫ｡ｬ､ｲｰ＠｡ｴ＠ arka!'mdan hir yere.
1.ma ｨｯ＠ hir ･ｹ＠､･ｩｬ＠ elinden savrulup giden:
Kanlar Ｚｦｫｲｰ＠ｳ｡￧ｬ､＠ içinden
Ve hepsi gömülü ｫ｡ｬ､＠ｔｯｰｲ｡ｮ＠｢｡ｲｮ､Ｌ＠
Ve bunlardan gebe kalan· Toprak ｹｬ｡ｲＧ＠ sonra.
ｄｯｵｲ､＠ yaman Erinys'leri, öc ｴ｡ｮｲ￧ＡｾＬ＠ 185
Parlak ｺｲｨｬＬ＠ uzun ｫ｡ｲｧｬ＠ Devleri,
Bir de ｹ･ｲｺｬ＠ｹ｡ｬｮ＠ Orman Perilerini.
Ak ￧･ｬｩｮ＠ｫ･ｳｴｩ＠ hayalara gelince, ·
ｄ｡ｬｧｨ＠ denize atar atmaz ｯｮｬ｡ｲ＠
Gittiler engine ､ｯｲｵ＠ uzun zaman. 190
ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VE KAYNAKLARI lll
Ak köpükler ￧ｫｹｯｲ､ｵ＠ tannsal uzuvdan:

Bir ｫｺ＠ türeyiverdi bu ak köpükten.
Once kutsal Kythera'ya ｵｲ｡､＠ bu ｫｺＬ＠
Oradan da denizle çevrili ｋＮｨｮｳＧ｡＠ gitti.
Orda karaya ￧ｫｴ＠ güzeller güzeli .tannça,
Yürüdükçe ｹ･ｩｬ＠￧ｭ･ｮｬｲ＠ｦｫｲｹｯ､ｵ＠
Narin ｡ｹｫｬｲｮ＠｢｡ｳｴ＠ yerden.
Aphrodite dediler ona ｴ｡ｮｲｬ＠ ve insanlar
Bir köpükten ､ｯｭｵ＠ｯｬ､ｵ＠ için,
Güzel çelenkli ｋｹｴｨ･ｲ｡Ｇｬ＠ da dediler ona
O ｡､ｮ＠ｫｹｬ｡ｲｮ＠ｵｲ｡､＠ için,
ｋ｢ｲｳｬ＠ da derler orda sulardan ￧ｫｴ＠ için,
Philomedeia da derler hayalardan türedi diye. 200
ｄｯｵｰ＠ da yürüyünce tannlara ､ｯｲｵ＠
Eros'la Himeros ｴ｡ｫｬ､ｲ＠ hemen ｰ･ＺｮＬ＠
ｬｫ＠ günden bu oldu onun ｴ｡ｮｲｬｫ＠ｰ｡ｹ＠
ｮｳ｡ｬｲ＠ arasmda da, ölümsüzler arasmda da;
Ona ､ｴ＠ｫｺ＠ cilveleri, ｧｬｭ･ｲｩＬ＠ｯｹｮ｡ｭｬｲＬ＠ 205
Sevmenin, ｳ･ｶｩｭｮ＠ｴ｡､Ｌ＠ hüyüsü.
Ama Uranos ｫｺｰ＠ｯｵｬ｡ｲｮ＠
Titan ｡､ｮ＠ verdi onlara:
Fazla ｹｫｳ･＠ el uzatmakla ￧ｬｧｮ｣｡＠
Korkunç bir suç ｩｬ･ｭｲ､＠ çünkü,
Gelecek zaman öc ｡ｬ｣ｫｴ＠ onlardan. 210
Gece'nin ￇｯ｣ｵｫｬ｡ｲ＠ :
Gece üç ￶ｾｭ＠ｴ｡ｮｲｳ＠ｹ｡ｲｴＺ＠
Korkunç Moros, kara Ker ve Thanatos'u,
Uyku'yu .Je sürü sürü ｄｬ･ｲｩＮ＠
Kimseyle yatmadan kendi ｢｡ｮＮ＠
ｙ｡ｲｴ＠ｯｮｬ｡ｲ＠ﾷｫ｡ｲｮｬ＠ Gece.
ａ｣＠ｧｬｩ＠ Momos'u, dertler ｡ｮｳ＠ Oizys'ü ｹ｡ｲｴＬ＠
Sonra Hesperid'leri, ｂ｡ｴｬ＠ Gece ｋｺｬ｡ｲｮ［＠
Okyanus'un ·ötesinde oturur bu ｫｺｬ｡ｲ＠ 215
ａｬｴｮ＠ elmalar veren ｡￧ｬｲ＠ bakarlar.
Sonra Kader ｴ｡ｮｲ￧ｬ＠ getirdi dünyaya,
ａｭ｡ｮｳｺ｣＠ öc alan ｴ｡ｮｲ￧ｬＺ＠
Klotho, Lakhesis ve Atropos'tur ｡､ｬｲＮ＠
ll2 ｈｅｓｏｄ＠Ｎｅｓｒ＠ VE KAYNAKLARI
ｔ｡ｮｲｬＬ＠ insanlara ｫ｡ｲ＠ her suçu izler onlar 220

V e suçlu kim olursa olsun
ｃ･ｺ｡ｬｮ､ｲｭ＠ｹ｡ｴｭｺ＠ öfkeleri.
Sonra Nemesis'i ､ｯｵｲ＠ｨ･ｬ｡ｩ＠ Gece
Sonra ｨ｡ｮ･ｴＧｩＬ＠ Kara ｓ･ｶ､｡Ｇｹ＠ﾷ､ｯｵｲＬ＠
Çekilmez ｨｴｩｹ｡ｲｬ＠ ve ｡ｺｧｮ＠ yürekli ｋ｡ｶｧＧｹｾ＠ 225
Bu ｩｲ･ｴ＠ kavga ｴ｡ｮｲ￧ｳ＠ Eris de
Birçok ｴ｡ｮｲｬ＠､ｯｵｲ＠ sonradan:
Cefa çektiren Ponos, ｢･ｬｩ＠ｵｹｴｮ｡＠ Lethe,
ａ￧ｬｮ＠ｫ｡ｹｮ＠ Limos, ｧ￶ｺｹ｡＠ döktüren Algos,
ｮｳ｡ｬｲ＠ｳ｡ｶｴｲｮＬ＠ｨｯｵｴｲ｡ｮ＠
Hysmine, Makhe, Phonos, Androktasia,
ￇ･ｫｩｭｬｲＬ＠､ｩｭ･ｬｲＬ＠ｹ｡ｬｮｲ＠ｫｲｴ｡ｮ＠
Neikos, Logos, Amphillogia,
Düzenleri hozduran, ｹｫｭｬ｡ｲ＠ yol açan 230
Birbirinden ｡ｹｲｬｭｺ＠ Dysnomie ve Ate.
Sonra hile hile yemin bozan ölümlüler için
ｂ･ｬ｡ｲｮ＠ en kötüsü olan and ｴ｡ｮｲ＠ Horkos.
Deniz'in ￇｯ｣ｵｫｬ｡ｲ＠ :
Deniz ､ｯｲｵ＠ sözlü Nereus'u ｹ｡ｲｴＺ＠
En ｢ｹ､ｲ＠ o bütün ￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｲｮ＠
Babacan ｴ｡ｮｲ＠ derler ona,
Çünkü hem dürüst, hem ｹｵｭ｡ｫ＠ huyludur. 235
ｄｯｲｵｬｫｴ｡ｮ＠ hiç ｡ｹｲｬｭｺ＠､ｮ｣･ｬｲｩＬ＠
Hep ､ｯｲｵｬｫｴ｡ｮ＠ iyiden ｹ｡ｮ､ｲＮ＠
ｾｯｮｲ｡＠ Deniz'in Toprak'la ｢ｩｲｬ･ｭｳｮ､＠
Büyük Thaumas, ｹｩｴ＠ Phorkys ､ｯ｡ｲＬ＠
Sonra güzel ｹ｡ｮｫｬ＠ Keto ve daha sonra
ｇ￶ｳｮ､･＠ çelik bir yürek ｴ｡ｹｮ＠ Euryhie.
·Nereus'un ｫｺｬ｡ｲ＠ oldu Doris'ten 240
Ekin vermeyen denizin ortasmda:
ｔ｡ｮｲ￧ｬ＠ｫｳ｡ｮ､＠ hu ｫｺｬ｡ｲｮ＠ Doris'in,
ｊＡｩｳｺ＠ Okeanos'un ｫｺ＠ güzel ｳ｡￧ｬ＠ Doris'in:
Ploto, Eukrante, Sao, Amphitrite,
Eudore, Thetis, Galene, Glauke, ·
Kymothoe, Speio, Thoe, ｳ･ｶｩｮｬ＠ Halie., 245
Pasithee, Erato, pembe kollu Eunike,
ｈｅｓｏｄ＠ ESERi VE. KAYNAKLARI 113
Güzel Melite, Eulimene, Agaue,

Doto, Proto, Pherousa, Dynamene,
Nesaie, Aktaie, Protomedeia,
Doris, Panopeia, usul boylu Galateia, 250
Dilher Hippothoe, pembe kollu Hipponoe,
Kymodoke, ki ·Kymatologe ile
Ve güzel topuklu Amphitrite ile birlikte
Kolayca dindirir sisli denizde
ｲｩ＠ dalgalan ve ｡ｺｧｮ＠ｲｺｧ｡ｬＬ＠
Kyme, Eione ve ｢｡＠ çelenkli Halimede, 255
Gülümsemekten ｨｯｬ｡ｮ＠ Glaukonome ve Pontoporeia,
Leagore, Augore ve Laomedeia,
Polynome, Autonoe ve Lysianassa,
Uzun: boylu, kusursuz ｧ￶ｲｮｬ＠ Euarne,
ｅｮ､｡ｭｹｬ＠ büyü saçan Psamathe, 260
ｔ｡ｮｲｳｬ＠ Menippe, Neso, Eupompe,
Themisto, Pronoe ve Nemertes,
ｔ｡ｮｲｳｬ＠｢｡ｳ＠ gibi ｹ｡ｬｮｳｺ＠ Nemertes.
ｴ･＠｢ｵｮｬ｡ｲ､＠ Nereus'un elli ｫｺＬ＠
Olgun ｢｡ｮ＠ olgun ｩ＠ gören ｫｺｬ｡ｲＮ＠
Ejderler Soyu :
Thaumas Elektra ile evlendi,. 265
Derin ｡ｫｬ＠ Okeanos;Un. ｫｺｹｬ｡Ｎ＠
Elektra ｨｺｬ＠ｲｩｳＧ＠､ｯｵｲ＠ önce,
Sonra gür ｳ｡￧ｬ＠ Harpya'lan, Bora ve ｋ｡ｳｲｧＧｹＬ＠
O ｨｺｬ＠ kanatlanyla ｫｵｬ｡ｲ＠ ve rüzgarlan yenen
ｄｯ｡ｲ＠､ｯｭＮ｡ｺ＠ havalanan ｹ｡ｲｴｫｬＮ＠
PhorkYs'le ｢ｩｲｬ･ｮ＠ Keto, Graia'lan ､ｯｵｲＬ＠ 270
Güzel yüzlü, ､ｯｵｴ｡ｮ＠ ak ｳ｡￧ｬ､ｲ＠ onlar, ·
Ölümsüz ｴｭｮｬ｡ｲ＠ da ｋｯ｣｡ｫｲ＠ der onlara
Y ･ｲｹｺｮ､ｾ＠､ｯｬ｡ｮ＠ insanlar da.
ｐ･ｭｰｬｲ､ｯＧｮｵ＠ güzel, Enyo'nun san tülleri ｶ｡ｲ､Ｎ＠
Gorgo'lan da ､ｯｵｲ｡ｮ＠ Keto'dur.
Ünü büyük Okeanos'un ötesinde,
Geceyle gündüzün ｳｮｲｬ｡､＠ otururlar 275
ｮ｣･＠ sesli ｂ｡ｴ＠ｫｺｬ｡ｮ＠ yu.rdunda:.
Sthenno, Euryale ve ｢｡ｨｴｳｺ＠ Medusa;
F. 8
Medusa ölümlüydü, oysa iki ｫｺ｡ｲ､･ｩ＠

Ne ölüm bileceklerdi, ne_ ｩｨｴｹ｡ｲｬｫＮ＠
Buna ｫ｡ｲｬ＠ｹ｡ｬｮｺ＠ Medusa girdi
Masmavi yeleli ｴ｡ｮｲ＠ koynuna
Bahar çiçekleriyle dolu taze çim,enlerde.
Perseus ｫ･ｳｴｩ＠ zaman ｫ｡ｦｳｮ＠ 280
Khrysaor'la Pegasos ￧ｫｶ･ｲ､ｩ＠ｫ｡ｮ､Ｎ＠
Biri deniz ｫｹｳｮ､｡＠､ｯｵ＠ için,
Öteki elinde ｡ｬｴｮ＠ｫｬ￧＠ｴｵ＠ için·
ａｬｭ｡ｲ､＠ Pegasos'la Khrysaor ｡､ｬｲｮＮ＠
Pegasos ｢ｲ｡ｫｰ＠ davarlar ｡ｮｳ＠ｴｯｰｲ｡＠
ｈ｡ｶｬｮ､＠ gitti ölü.msüzlere ､ｯｲｵＮ＠ 285
ｚ･ｵｳＧｩ＠ｳ｡ｲｹｮ､＠ oturur ｩｭ､＠ .
ｩｭ･ｫｬ＠ｹｬ､ｲｭ＠ｴ｡ｹｰ＠ onun ｡､ｩＮ＠
Okeanos'un ｫｺ＠ Kallirhoe Khrysaor'dan
Üç ｫ｡ｦｬ＠ Geryon'u ､ｯｵｲＮ＠ .
Güçlü Herakles öldürdü bu ｇ･ｲｹｯｩＮＧｵ＠
Paytak ｹｲｩ＠ öküzlerin ｹ｡ｮ､Ｌ＠
ｄ｡ｬｧｲｮ＠ｳ｡ｲ､＠ Erytheia'da. 290
O gün Okeanos ötesi sisli otlakta
ￖｬ､ｲｭｴ＠ Herakles Orthos'u ve Erythion'u da,
Öküzlerini bekleyen ｫ￶ｰ･ｩ＠ ve ￧ｯ｢｡ｮ［＠
Ve ｳｲｭｴ＠ｧ･ｮｩ＠｡ｬｮ＠ öküzleri Tiryns' e
ａｰ＠ yeniden Okeanos'un ｳｵｬ｡ｲｮＮ＠
Kallirhoe yenilmez bir ejderha da ｹ｡ｲｴ＠ 295
Ne ölümlülere, ne de ölümsüzlere benzeyen.
Bir ｭ｡ｲ､＠､ｯｵ＠ bu ｡ｺｧｮ＠ yürekli Ekhidna.
: ｙ｡ｲ＠ bedeni bir genç ｫｺ､ｩ＠ onun,
Güzel ｹ｡ｮｫｬｲ＠ ve gözleri ｦｬ､ｩ＠ｦｬ､ｲＬ＠
ｙ｡ｲ＠ bedeniyse koskoca bir· ｹｬ｡ｮ､Ｌ＠ korkunç,
Her ｹ｡ｮ＠ henek benek ｡ｭｮｳｺ＠ bir ｹｬ｡ｮ＠ 300
Yerin gizli deliklerinde kaybolan;
ｍ｡ｲｳｮ､＠ otururdu ｅｫｬｩ､ｮ｡Ｌ＠
ａ｡､Ｌ＠ oyuk bir ｫ｡ｹｮ＠ ta dibinde,
Ölümlülerden ve ölümsüzlerden uzakta.
ｔ｡ｮｲｬ＠ｶ･ｲｮｴ＠ ona o ünlü yurdu;
Orada, yer ｡ｬｴｮ､Ｌ＠ Arima ülkesinde,
....
ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VE ｋａＮｙｎｒｉ＠ 115
ｋ｡ｰｬ＠ｹ｡ｯｲ､ｵ＠ kana ｳｵ｡ｭ＠ Ekhidna

Y ｡ｬｮｭＮ､Ｌ＠ ölmeden, hep genç ｫｩｬ｡ｲＮ＠ 305
Derler ki Ekhidna Typhon'la ￧ｩｦｴｬ･ｭＬ＠
O ｦｬ､ｲ＠ gözlü hakire
ｔ｡ｫｮＮ＠ yasa dinlemez Typhon'la ￧ｩｦｴｬ･ｭＬ＠
Ve ｡ｺｧｮ＠ yürekli çocuklara gebe ｫ｡ｬｭＺ＠
Orthos'u dünyaya ｧ･ｴｩｲｭ＠ ilkin,
Öküz ￧ｯ｢｡ｮ＠ Geryon'un ｫ￶ｰ･ｩｮＬ＠
Sonra bir ｡ｺｧｮ＠ canavar daha ､ｯｵｲｭＺ＠ 310
ａ､＠ dile ｡ｬｮｭｺ＠ Kerheros'u,
Hades 'in o tunç sesli, elli ｢｡ｬＬ＠
O aman vermez ｹｲｴ｣＠ｫ￶ｰ･ｩｮＮ＠
ｈｹ､ｲ｡Ｇ＠､ｯｵｲ＠ onlardan sonra,
Hydra' o ｨ｡ｴｫｬｲ＠｣｡ｮｶｲ＠ ki
Tüyler ürpertir bütün ｹ｡ｰｴｫｬｲＬ＠
O H ydra ki akollu ｴ｡ｮｲ￧＠ Hera
ｂｹｴｮ＠ korkunç ｨｮ｣＠ gidermek için
Güçlüler güçlüsü Herakles'e ｫ｡ｲＮ＠ 315
Ama Zeus ve Amphitryon'un ｯｬｵ＠ Herakles
ａｭ｡ｮｳｺ＠ｫｬ｣ｹ｡＠ öldürdü onu
ｓ｡ｶ￧＠ｯｬ｡ｳ＠ ve ｧ｡ｮｩ･ｴ￧＠ａｴｨ･ｮ｡Ｇ＠ｹ｡ｲ､ｭｬＮ＠
ｋｨｩｭ｡ｲＧｹ＠ da ､ｯｵｲ＠ Ekhidna,
Söndürülmez ｡ｴ･ｩＧ＠ üfleyen ｋｨｩｭ｡ｲＧｹＬ＠
Korkunç ve büyük, ｨｺｬ＠ ve güçlü, 320
Bir yerine üç ｫ｡ｦｬ＠ｋｨｩｭ｡ｲＧｹＺ＠
Biri ｡ｺｧｮ＠｢｡ｫｬ＠ arslan ｫ｡ｦｳＬ＠
Öteki keçi, öteki ｹｬ｡ｮＬ＠ ejderha ｫ｡ｦｳＮ＠
Pegasos ｨｾ､｡ｮ＠ geldi bu Khimaira'nm
Koca ｹｩｴ＠ Bellerophontes'le birlikte. , 325
Sonra Orthos ｫ￶ｰ･ｩｮ＠ alt olup Ekhidna
ｂ･ｬ｡＠ｐｬｩＮＺｫＧ＠ getirdi dünyaya, .
ｋ｡､ｮｯｳＧｬｵｲ＠｢｡＠ｨ･ｬ｡ｳ＠ Phix'i
Ve Nemeia ｡ｲｳｬｮ＠ ki Hera, Zeus'un ｫ｡ｲｳＬ＠
ｂ･ｳｩｭｴ＠｜ｩｮｳ｡ｬｲ＠ yutan Nemcia koyaklarmda
Orda ｡ｲｳｬｩ＠ｫｲｹｯ､ｵ＠ｨ｡ｬｫｮ＠ｴ｡ｮｲ￧ｾ＠ 330
Ve hüküm sürüyordu Treton ve Apesos ､｡ｬｲｮＬ＠
Ama güçlü Herakles ｨ｡ｫｮ､＠ geldi onun.
116 HESlODOS ｅｓｒ＠ VE-KAYNAKLARI
Phorkys'le ｳ･ｶｩｮ＠ Keto

Sori bir çocuk ､ｯｵｲＬ＠ korkunç bir ｹｬ｡ｮＬ＠
ｔｯｰｲ｡ｮ＠ derinliklerinde saklanan bu ｹｬ｡ｮ＠
ａｬｴｮ＠ koyunlara bekçilik eder 335
ｇ･ｮｩ＠ｫｶｮｭｬ｡ｲ＠ｯｲｴ｡ｳｮ､Ｎ＠
ｴ･＠｢ｵｮｬ｡ｲ､＠ Phorkys'le Keto'nun ￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｲＮ＠
Tethys Okeanos'a ｲｭ｡ｫｬ＠､ｯｵｲＬ＠
ｓｵｬ｡ｲ＠ hurgaç hurgaç ｲｭ｡ｫｬＺ＠
Nil, Alpheios, Eridanos, derin. ｨｵｲｧ｡￧ｬＬ＠
Strymon, Maiandros, ｳｴｲｯＬ＠ güzel ｡ｫｬＬ＠
Phasis, Rhesos, Akheloos, ｧｭ＠｢ｵｲｧ｡￧ｬＬ＠ 340
Nessos, J!hodios, Haliakmon, Heptaporos,
Granikos, ｴ｡ｮｲｳｬ＠ Aisepos ve Simoeis,
Peneios, güzel ｡ｫｬ＠ Hermos ve Kaikos,
Sangarios, uzun Ladon ｲｭ｡＠ ve Parthenios,
-Euhenos, ｴ｡ｮｲｳｬＭ Adreskos ve Skamandros. 345
Okeanos ｋｺｬ｡ｮ＠ :
Tethys bir sürü ｫｺｬ｡ｲ＠ da ､ｯｵｲＬ＠
Bu ｫｺｬ｡ｲ＠ｩｮｳ｡ｬｲ＠ｧ･ｮ￧ｬｩ＠ hesler
Apolion'un ve ｲｮ｡ｫｬ＠ｹ｡ｲ､ｮｩＮｬＬ＠
Zeus ｶ･ｲｭｩｴ＠ onlara bu görevi:
Peitho, Admete, ｡ｮｴｨ･Ｌ＠ Elektra,
Doris, Prymno ve tannça yüzlü Urania, 350
Hippo, Klymene, Phodeia, Kallirhoe,
Zeuxo, Klytie, ､ｹｩ｡Ｌ＠ Pasithoe,
ｐｾ･ｸ｡ｵｲＬ＠ Galaxaure ve sevimli Dione,
Melebosis, Thoe ve güzel yüzlü Polydore,
ｈￖ＠･ｮ､｡ｭｬ＠ Kerkeis, inek gözlü Pluto, 355
Perseis, ｡ｮ･ｩｲＬ＠ Akaste, Xanthe,
Sevimli Petraie, Menestho ve Europe,
Metis, Eurynome, ｳ｡ｲ＠ giysili Telest_o,
Khryseis, Asia ve büyüleyici Kalypso,
Eurore, Tykhe, Amphiro, Okyroe, 360
Ve Styx ki en ｢｡ｮ､＠ gelir ｯｮｬ｡ｲＮ＠
ｂｵｮｬ｡ｲ､＠ｩｴ･＠ Tethys'le Okeanos'un en büyük ｫｺｬ｡ｲＬ＠
Daha bir ￧ｯｫｬ｡ｲ＠ da ｶ｡ｲ､Ｚ＠
-.._
Üç bindir ｳ｡ｹ＠ bu ｫｺｬ｡ｲｮＬ＠

ｮ｣･＠ topuldu Okeanos ｫｺｬ｡ｲｭｮＮ＠
n·ört bir yandan sarar bunlar ､ｮｹ｡Ｌ＠ 365
Gözlerler ｫｹｬ｡ｲＬ＠ derin denizleri
Bu ｫ＠ saçan ｴ｡ｮｲ＠ｫｺｬ｡ｲＮ＠
Onlar kadar da ｲｭ｡ｫ＠ｶ｡ｲ､Ｚ＠
Gürül gürül akan Okeanos ｯｵｬ｡ｲ＠
Yüce Tethys'ün ､ｯｵｲｫｬ｡Ｎ＠
Bir ölümlü sayamaz hepsinin ｡､ｭ＠
Ama ｫｹｬ｡ｲｮ､＠ｹ｡ｮｬｲ＠ bilir. 370
ｇｮ･＠ Soylular :
Theia koca ｇｮ･Ｇｩ＠､ｯｵｲＬ＠
Sonra parlak ａｹＧ＠ ve ｡ｦｫ＠ｴ｡ｮｲ￧ｹＬ＠
Yerdeki insanlar, gökteki ｴ｡ｮｲｬ＠ için parlayari.;
Theia Hyperion'la ｢ｩｲｬ･ｰ＠､ｯｵｲ＠ onlan.
Krios'la ｳ･ｶｩｮ＠ Eurybie, yüce ｴ｡ｮｲ￧Ｌ＠ 375
Astraios ve ｐ｡ｬｳＧ＠､ｯｵｲ＠
Ve bilgisi ile ün salan Perses'i.
｡ｦｫ＠ｴ｡ｮｲ￧＠ Astraios'la ｢ｩｲｬ･ｰ＠
ｃｯｫｵｮ＠ yürekli rüzgarlan ､ｯｵｲＬ＠
Gökleri ｡ｲｴｮ＠ Zephyros'u,
ａｺｧｮ＠･ｳｩ＠ｂｯｲ･｡ｳＧ＠ ve Notos'u.
Rüzgarlardan sonra ｡ｦｫ＠ｴ｡ｮｲ￧＠
Günün müjdecisi ｡ｦｫ＠ｹｬ､ｺｭ＠､ｯｵｲ＠
V e göklerin çelenk çelenk ｹｬ､ｺ｡ｲｭＮ＠
!
ｏｫ･ｾｯｳ＠ｫｺ＠ Styx Pallas'la ｳ･ｶｩｴＬ＠
Zetos'la Nike'yi ､ｯｵｲＬ＠ güzel topuklu,
Sonra Kratos'la Bie'yi, o yaman ￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｲ［＠ 385
Zeus nerde oturursa, onlar or ､｡ｲＬ＠
Zeus nerde yiirürse, ｡ｲ､ｮ＠ onlar,
ａｹｲｬｭ｡ｺ［＠ gümhürtülü Z_eus'tan.
Böyle ｯｬｭｾ＠ istedi Okeanos ｫｺ＠ Styx
ｙｬ､ｲｭ＠ sa:çan Zeus ｴｯｰｬ｡ｹｮ｣＠ 390
Ölümsüzleri Olympos'un ｢｡ｮＮ＠
Kendisiyle Titan'lara ｫ｡ｲ＠ｳ｡ｶｮｬｲ＠
･ｲｦ＠ｰ｡ｹｬｲｭ＠ｫｯｲｵｹ｡｣ｮ＠ söyledi,
.'
ｄｯｫｵｮｭ｡ｹ｣ｴ＠ hiçbir zaman

Ölümsüzler ｡ｲｳｮ､ｫｩ＠ yerlerine,
K.ronos'un pay vermediklerine de 395
O verecekti ｴ｡ｮｲｬｫ＠ｰ｡ｹｬｲｮ＠
V e böylece hak yerini ｢ｵｬ｡｣ｫｴＮ＠
Styx ｯｬｭｵｴ＠ ilk gelen Olympos'a
Yüce ｢｡ｳｮ＠ ￶ｴｬ･ｲｩｮ＠ uyarak,
Zeus üstün paylar verip yüceltti onu:
Onun ｡､ｮ＠ yemin etti ｴ｡ｮｲｬ＠ 400
Ve ￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｲ＠ kendi yüce katma ｯｴｵｲ｡｣ｫＮ＠
Zeus hepsine ｶ･ｲ､ｩ＠ sözü tuttu,
Benimsedi Kratos'la Bie'yi, Güç'le Kudret'i.
Phöihe Koios'la ｧ･ｲ､＠ girdi
Ve bir ｴ｡ｮｲ＠ sevgisiyle bu ｴ｡ｮｲ￧＠ 405
Leto'yu ､ｯｵｲＬ＠ mavi ｹ｡ｭｫｬＬ＠
ｄｯｵｴ｡ｮ＠ｹｵｭ｡ｫ＠ yürekli Leto
Olympos'ta ｴ｡ｬｹ＠ iin salan,
ｮｳ｡ｬｲ＠ da tannlara da ｹｲ･ｩ＠｡￧ｫ＠ Leto.
ａ､＠ güzel Asterie'yi de getirdi dünyaya
Ki Perses götürdü bir giin ｳ｡ｲｹｮＬ＠ 410
V e sevgili ･ｩ＠ oldu onun.
Ve Asterie Hekate'yi ､ｯｵｲＺ＠
Zeus herkeslerden iistiin tuttu onu,
ｐ｡ｨｬ＠｡ｲｭｮｬ＠ verdi ona,
ｐ｡ｹ＠ｶ｡ｲ､＠ onun karalarda, ekinsiz denizlerde,
ｙｬ､ｺ＠ göklerde hile ｰ｡ｹ＠ｶ｡ｲ､Ｌ＠
ｾｬｩｮｳｺ･ｲ＠ｳ｡ｹｧ＠ biiyüktür ona, 415
Bugün yeryüzünde kurhan kesen her ￶ｬｩｮ＠
Hekate'nin ｡､ｮ＠ anar ｹ｡ｫｲｬｭ､Ｌ＠
Kimin ､ｩｬ･ｮ＠ iyi ｫ｡ｲｬｳ＠ · o ｴ｡ｮｲ￧＠
Onun elde ･ｴｭｹ｣ｩ＠･ｹ＠ yoktur,
Ona bütün ｭｵｴｬｫ｡ｲ＠ vermek elindedir, 420
Ünlü Gaia ile Uranos'un bütün ￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｲ＠
Kendi paylarmdan pay ｶ･ｲｭｩｬ､＠ ona.
ｋｴｯｮｳｬｵ＠ ona ｫ｡ｲ＠ zor ｫｵｬ｡ｮ､＠ hiç,
ｬｫ＠ Titan ｴ｡ｮｲｬ＠｡ｲｳｮ､ｫｩ＠ yerini
Elinden ｡ｬｭ､＠ Zeus hiçbir zaman,
ｬｫ＠ｴ｡ｮｲｬｫ＠ｰ｡ｹ＠ Hekate'nin 425
ｏｬ､ｵ＠ gibi ｫ｡ｬ､＠ elinde.

Tek ｫｺ＠ evlat ｯｬ､ｵ＠ halde bu ｴ｡ｮｲ￧＠
Yerde, denizde ve gökte ｰ｡ｹｳｺ＠ｫ｡ｬｭ､Ｌ＠
Tersine bol pay aldi Zeus'un ｴｵｭ｡ｳｹｬ＠ onu ..
Kim ｨｯｵｮ｡＠ giderse ｈ･ｫ｡ｴＧｮｩ＠ ·:
ｙ｡ｲ､ｭ＠ görür ondan, destek bulur onda;
Meydanlarda, ｫ｡ｬｨｲ＠ içinde
Kimi isterse onu ｰ｡ｲｬｴ＠ Hekate. 430
Ölüm ｫ｡ｬｭ＠ｳ｡ｶｬｲｮ､＠ Hekate
ｄｩｬ･､＠ｳ｡ｶ￧ｹ＠ｹ｡ｲ､ｭ＠ eder,
ｄｩｬ･､ｮ＠ verir ｢｡ｲｹＬ＠｡ｭ＠･ｲｦｩＮ＠
Kurultaylarda ｳ｡ｹｧｮ＠ｫｲ｡ｬｮ＠ｹ｡ｮ､ｲＬ＠
ｮｳ｡ｬｲ＠｡ｲｳｮ､ｫｩ＠ｹ｡ｲｭｬ､＠ 435
ｔ｡ｮｲｳｬ＠ gücüyle ｩ･＠ｫ｡ｲＬ＠
Zaferi kazanan ｡ｬｲ＠ güzel ödülü
Ve ･ｲｦ＠ｫ｡ｺｮ､ｲ＠ｹ｡ｫｮｬＮ＠
Binicilerden de ､ｩｬ･ｮ＠ｹ｡ｲ､ｭ＠ eder,
ｂ･ｬ｡＠ engin denize ｡￧ｬｮｲ＠ da 440
ｂ｡＠ vururlar Hekate'ye ve yeri sarsan ｴ｡ｮｲｹＬ＠
Bereketli av ｳ｡ｬｲ＠ｯｬ｡ｲ＠ soylu ｴ｡ｮﾷ￧Ｌ＠
Ya da tam ｢｡ｲ｣ｫｬ＠ｳｲ｡､＠
Aｶｬ｡ｲｮ＠｡ｬｲ＠ ellerinden· ｣｡ｮ＠ isterse.
Hermes'le sürüleri üretir ｡ｬｲ､Ｚ＠ 445
Öküzleri, keçileri, ak yünlü ｫｯｹｵｬ｡｟Ｚ＠
ａｺ｡ｬｴｲ＠ ya da ￧ｯ｡ｬｴｲ＠ｧ￶ｬｮ｣･Ｎ＠
ａｮ｡ｳ＠ tek ｫｺ＠ｯｬ､ｵ＠ halde
ￖｬｭｳｺ･ｾ＠｡ｲｳｮ､＠ yeri büyüktür ｈ･ｫ｡ｴＧｮｩ＠
Zeus ｧ･ｮ￧ｬｩ＠ besleyicisi ｹ｡ｰｭｴｲ＠ｯｮｵｾ＠ 45Ö
Olympos ｔ｡ｮｲｬ＠ｄｯｵＺ＠
Rheia ｋｾｯｮｳ＠ 'un ｹ｡ｴｮ＠ girince

｡ｬ＠ evlatlar ､ｯｵｲ＠ ona:
Hestia, Demeter, ｡ｬｴｮ＠ｳ｡ｮ､ｬ＠ Hera
Ve güçlü Hades, yerin ｡ｬｴｮ､＠ oturan, 455
ｙｲ･ｩ＠ acuriak nedir bilmeyen ｴ｡ｮｲＬ＠
ｔｯｰｲ｡＠ sarsan, ｵｬｴ＠ｴ｡ｮｲ＠ Poseidon;
Ve temkinli' Zeus, ｴ｡ｮｲｬＺＮ＠ ve ｩｮｳ｡ｬｲｭ＠ · ｢｡ｳＬ＠
Y ｬ､ｲ｡＠ yeryüzünü titreten.
Ama koca Kronos yiyordu ilk ￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｲｭ＠ .

ａｮ｡ｬ＠ kutsal ｫ｡ｲｮ､＠￧ｫｰ＠ ta 460
· Dizleri üstüne oturdukça her biri.
Korkuyordu Uranos'un ｭ｡ｲｵ＠ torunlarmdan biri
Ölümsüzler ｡ｲｳｮ､＠ kral olacak diye.
Gaia ve Uranos ｢ｩｬ､ｲｭ･Ｎ＠ ki ona
Ne kadar güçlüler güçlüsü de olsa
Kendi ｯｬｵｮ｡＠ yenilmekti kaderi. 465
Buydu çünkü Zeus'un ｩｳｴ･､Ｎ＠
Onun için gözü ｰｵｳ､｡ｹ＠ her zaman,
ｄｯ｡ｮ＠￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｲｭ＠ yiyordu birer birer
Ve Rheia sonsuz yaslar içindeydi.
Ama Zeus 'u dünyaya ｧ･ｴｩｲ､＠ gün
ｙ｡ｬｶｲ､＠ Toprak'a ve ｹ､ｺｬ＠ Gök' e 470
Gizli ､ｯｵｲ｡｢ｩｬｳｮ＠ diye ￇｯ｣ｵｮＬ＠
Öcü ｡ｬｮｳ＠ diye ｢｡ｳｮ＠
Ve hain Kronos 'un ｹ･､ｩ＠ bütün ￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｲｮＮ＠
ａｮ｡ｳ＠｢｡ｳ＠ dinlediler ｫｺｬ｡ｲｭ＠
Ve bildirdiler ona Kader'in ne ｨ｡ｺｲｬ､ｮ＠ 475
Kral Kronos'a ve ｣ｯｫｵｮ＠ yürekli ｯｬｵｮ｡Ｎ＠
Sonra bereketli Girit'te Lyktos'a götürdüler onu,

Son ｯｬｵ＠ büyük Zeus'u ､ｯｵｲ｡｣＠ gün.
IDu Toprak ｴ｡ｮｲ￧＠｡ｬ､＠￧ｯ｣ｵ＠
Besleyip ｹ･ｴｩｲｭｫ＠ için koca ｇｩｲｴＧ･ｾ＠ 480
ｈｺｬ＠ gecenin ｫ｡ｲｮｬ､＠ｹ｡ｲｬｮｰ＠
Diktos tepelerine götürdü onu,
ｓｫ＠ｯｲｭ｡ｬ＠ｫ｡ｰｬ＠ Aigaion eteklerinde
Kutsal ｴｯｰｲ｡ｮ＠ gizli derinliklerinde
ｉｄ｡ｬｭｺ＠ bir ｭ｡ｲｹ＠ｳ｡ｫｬ､＠ onu,
Sonra koca bir ｴ｡＠ bezlere ｳ｡ｲｰ＠ 485
Verdi göklerin güçlü ｯｬｵ＠ Kronos'a,
O da ｹ｡ｫｬｰ＠ iki eliyle ｴ｡＠
f:uttu indirdi ｵｲｳｺ＠ midesine,
ａｮｬ｡ｭ､＠ｹｵｴｮ＠ bir ｴ｡＠ｯｬ､ｵｮＬ＠
ｏｬｵｮｳ｡＠ dipdiri ｫ｡ｬ､ｮＬ＠
Ve az sonra yenilmez, ｢｡＠ olmaz gücüyle
ｂ｡｢ｳｮ＠ｨ｡ｫｮ､＠ｧ･ｬ｣ｩｮＬ＠ 490
.....
ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VE .KAYNAKLARI 121
Onu ｴ｡ｨｮ､＠｡ｴｰ＠ yerine ｧ･￧｣ｩｮＬ＠

Ölümsüzlerin ｲ｡ｬ＠ｫｯｬ｡｣ｮＮ＠
Genç ｴ｡ｮ＠ büyüdü, ｧ･ｬｩｴ＠ çarÇabuk
ｃｯｫｵｮ＠ｹｲ･ｩ＠ ve gürbüz ｢･､ｩｹｬ［＠
Ve ｹｬ｡ｲ＠ geçince ard ､ｮ･ｬｩ＠ koca Kronos 495
ｙ･ｩｬｰ＠ｇ｡ｩＧｮ＠ düzenine- ve ｯｬｵｮ＠ gücüne
Kustu birer birer ｹｵｴ＠￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｲｮ＠ ...
ｬｫ＠ｫｵｳｴ＠ da son ｹｵｴ＠ｴ｡＠ oldu.
Zeus ｡ｬ､＠ dikti bu ｴ｡＠ kutsal Pytho' da,
Parnassos eteklerinde yol yol uzanan ｴｯｰｲ｡ｾ＠
O ｴ｡＠ da bir ｡ｮｴ＠ olarak ｫ｡ｬ､＠ orada 500
Gören ölümlüleri_ ｡ｲｴｫＮ＠
Sonra ｫｵｲｴ｡､＠｢｡ｳｮ＠ｫ｡ｲ､･ｬｩｮＬＮ＠
Ki Uranos zincire ｶｵｲｭｴ＠￧ｬｧｮ｣｡Ｎ＠
Bu ｩｹｬｮ＠ｵｮｴｭ｡､ｬｲ＠ｯｬ｡ｲ＠ Zeus'un:
Verdiler ona gök gürültüsünü ·
Kavurucu ｹｬ､ｲｭ＠ ve ｩｭ･ｫｬ＠ birlikte;
ｏｬ｡ｲ＠ Toprak Ana ｳ｡ｫｬｹｯｲ､ｵ＠｢｡ｲｮ､Ｎ＠ 505
O günden sonra Zeus'un eline geçtiler
Ve ｯｬ｡ｲ＠｢ｵｹｲ＠｡ｬｴｮ＠｡ｬ､＠ Zeus
Bütün ölümlüleri ve ölümsüzleri.
ｉ｡ｰ･ｴｯｳｵｬｲ＠ ve Prometheus:
Iapetos ｡ｬ､＠ Klymene'yi,
Güzel topuklu Okeanos ｫｺｮＬ＠
Girdi ｯｮｵｬ｡＠ｧ･ｲ､＠ ve bir ｯｬｵ＠ oldu:
ａｺｧｮ＠ yürekli Atlas ｴ｡ｮｲＮ＠ .
Sonra getirdi dünyaya Menoitios'u
O kendini çok ｢･ｮ＠ｴ｡ｮｹ［＠ . 510
Ve ｫｶｲ｡Ｌ＠ cin fikirli Prometheus'u,
Sonra da ｹ｡ｲｭ＠｡ｫｬ＠ Epimetheu8'u,
O ki bela oldu ekmek ｹｩ･ｬｲ＠
Zeus'un ｹｵｲ､＠ bakireyi evine alarak.
ａｺｧｮ＠ Men,oitios'a gelince, engin ｢｡ｫｬ＠ Zeus
ｙｯｬ｡､＠ onh Erebos'un. ｫ｡ｲｮｬ＠ 515
Duman duman ｹｬ､ｮ｡ｲ＠ vurarak onu.
ￇｬｧ＠ ve ｡ｲ＠ gücü. yüzünden
Atlas zorlu bir ｢｡ｳｫ＠｡ｬｴｮ､＠ｫ｡ｬ､Ｚ＠
ｄｮｹ｡＠｢ｩｴ＠ bir yerlerde

Güzel sesli ａｫ｡ｭ＠ perilerinin ｫ｡ｲｳｮ､＠
Dimdik durup aya1..-ta tutuyor gökü
ｂ｡＠ ve yorulmaz ｫｯｬ｡ｲ＠ üstünde.
ａｫ､ｬ＠ Zeus 'un ona ｡ｹｲ､＠ kader bu. 520
Cin fikirli Prometheus'a gelince, Zeus
Çözülmez zinciriere vurdu onu,
Boyunu iki kat ｡ｮ＠ bir sütuna ｢｡ｬ､＠ ..
Sonra bir kartal ｳ｡ｬ､＠ üstüne gergin ｫ｡ｮｴｬ［＠
Ölümsüz kara ｣ｩ･ｲｮ＠ yiyordu kartal, ..
Ve kara ｣ｩ･ｲ＠ geceleri büyüyordu yeniden
Gergin ｾ｡ｮｴｬ＠ｫｵｮ＠ gündüz ｹ･､ｩ＠ kadar. 525
Ama güzel topuklu Alkmene'nin ｯｬｵ＠ Herakles
Öldürüp ｫ｡ｲｴｬ＠ｫｵｲｴ｡､＠｡ｰ･ｴｯｳ＠ｯｬｵｮ＠
Bu ｩｮｳ｡ｦｺ＠ｩｫ･ｮ｣＠｡｣､ｲｮＮ＠
Olympos'un yüce ｴ｡ｨｬ＠ Zeus'u ｨｯ＠ gördü huriu
ｙ｡ｹｬｭｳｮ＠ istedi çünkü Toprak .Ana üstünde
Thebai'li Herakles'in ｡ｮｬ＠｡ｮｬ＠｡､ｮＮ＠ . 530
Soylu ｯｬｵｮ＠ｫｯｲｵｮ｡ｴ＠ｫ｡ｹｧｳＬ＠
Öfkesini yendi, vaz geçti ｨｮ￧＠ duymaktan Prometheus'a
ｃｯｫｵｮ＠ｋｲｯｵｳｬｮ＠ önüne ､ｵｲ＠ için.
Prometheus'un Düzeni :
Ölümsüz ｴ｡ｮｲｬ＠ ölümlü ｩｮｳ｡ｬｲ＠
Mekone'de ￧｡ｴ＠ｺ｡ｭｮｬｲ､＠ o ｺ｡ｭｬｲＬ＠ 535
O günlerden bir gün, Prometheus yaranmak için
:K.oca bir öküzü ikiye bölüp getirdi sofraya:
Zeus'u aldatmak istiyordu ｡ｳｬｮ､［＠
Öküzün ｹ｡ｲｳ＠ｹ｡ｬ＠ etler ve ｢｡ｲｳｫｬ､＠
ｋ｡ｲｮ＠ derisinin altmda ｳ｡ｫｬＬ＠
Öbür ｹ｡ｲｳ＠ｹ｡ｬｮ＠ kemiklerdi S!idece 540
Ak ｹ｡ｬｲ＠｡ｬｴｮ､＠ kurnazca ｳ｡ｫｬｵｭＮ＠
Bunun üzerine ｴ｡ｮｲｬ＠ ve ｩｮｳ｡ｬｲ＠｢｡ｳＺ＠
"Ey ｡ｰ･ｴｯｳｬｵＬ＠ｳｯｹｬｵ｡ｲｮ＠ soylusu, dedi. ona,
Hiç de ｨ｡ｫｬ＠ bir ｰ｡ｹｬｴｲｭ＠､･ｩｬ＠ bu, dostum."
Böyle ｡ｬｹ＠｡ｬｹ＠ｫｯｮｵｴ＠ engin ｡ｫｬ＠ ·Zeus, 545
Sfusi ､ｮ･ｬｩ＠ Prometheus hafifçe gülümseyip
ｋｵｲｮ｡ｺｬ＠ saklamaya ￧｡ｬｴ＠ ve dedi:
"illular ulusu Zeus, ölmez ｴ｡ｮｲｬ＠ en ｡ｮｬｳＬ＠

ｇ￶ｳｮ､･ｫｩ＠ yürek hangi ｰ｡ｹ＠ istiyorsa onu al!"
Böyle dedi içindey: ｰ｡ｺｲｬｫ＠ Prometheus
Ama engin ｡ｫｬ＠ Zeus ｡ｮｬ､＠ｫｵｲｮ｡ｺｬ＠ 550
Ve ｢｡ｬ､＠ için için kurmaya
Ölümlülerin ｮ｡ｳｬ＠ｨ｡ｫｮ､＠ｧ･ｬ｣ｩｮＮ＠
ｫｩ＠ eliyle ｫ｡ｬ､ｲ＠ öküzün ak ｹ｡ｬｲｮ［＠
Öfke ｳ｡ｲ､＠ içini, ｳ｡ｦｲ＠ｫ｡｢ｲ､＠ .·.
Görünce öküzün ｹ｡ｬｮ＠ kemiklerini, 555
ａｰ｡￧ｫ＠ ortaya ￧ｫ｡ｮ＠ sinsi ｫｵｲｮ｡ｺｬＮ＠
ｴ･＠ bu yüzdendir dünyada ｩｮｳ｡ｯｵｬｲ＠
ｋｵｲｨ｡ｮｬ＠ｹ｡ｬｮＺ｟＠ kemiklerini ｹ｡ｫｭｬｲ＠
Duman duman sunaklarda ｴ｡ｮｲｬ＠ için;
Bulutlan ､･ｶｩｲｮ＠ Zeus ｫｺｰ＠ dedi:
"Ah ｡ｰ･ｴｯｳｬｵＬ＠｢ｩｬｭ･ｲｮ＠ en ｢ｩｬｭ＠ seni,
Sinsi ｫｵｲｮ｡ｺｬ､＠ inat ediyorsun demek, dostum." 560
Böyle ｫｯｮｵｴ＠ öfkeyle, hiç ｹ｡ｮｬｭ＠ Zeus,
V e o günden sonra, ｵｮｴ｡ｹｰ＠ bu oyunu ·
ｋ｡ｹｮ＠｡￧ｬｲｮ＠ üstüne ｳ｡ｬｮｺ＠ oldu
ｄｮｹ｡ｬｲ＠ｩｮ･＠ yarayan ｡ｴ･ｩＮ＠
Ama ｡ｰ･ｴｯｳＧｵｮ＠ yaman ｯｬｵ＠ bir oyun. daha etti: 565
Bir ｫ｡ｭｮ＠ içinde ｡ｬ､＠ｫ｡￧ｲ､＠ . '
ｃｯｫｵｮ＠｡ｴ･ｩｮ＠ｰｲｬ＠ｰｲｬ＠ｫｖｬ｣ｭＮ＠
Ve bulutlarda gümhiirdeyen Zeus
En derin yerinden ｹ｡ｲｬｮ､＠ ve ｫｺ､＠
Görünce ￶ｾｭｬ＠ insaniann arasmda
ａｴ･ｩｮ＠ｹ｡ｊＺＡＮ､ｮ＠ｰｲｬ＠ｰｲｬＮ＠
1
Zeus'un Öcü : Pandora :

Ve hemen, ｫ｡ｺｮ､ｬ＠｡ｴ･＠ｫ｡ｲｬＬ＠ · 570
Bir bela ｹ｡ｲｴ＠ｩｮｳ｡ｯｵｬｲ＠
Ünlü topal' Hephaistos Zeus'un ｢ｵｹｲｬ｡＠ ·
ｋｺｯｬ｡ｮ＠ｫｺ＠ bir ｶ｡ｲｬｫ＠ｹ｡ｲｴＮ＠
GÖkgözlü ｴｬｭｲ￧｡＠ Athena da urbalar . giydirip
\
ｂ｡ｬ､＠ belini ve ｡ｬｮ､＠｡＠
Öylesine bir duvak ､ｲ＠ ki,
ｬ･ｭｲｩ＠ bir ･ｬｩｫｴ＠ gözler için. 575
Pallas Athene bir çelenk koydu ｢｡ｮ＠
ￇ｡ｹｲｬｮ＠ taze çiçekleriyle ｢･ｺｮｭｩＮ＠

Bir de ｡ｬｴｮ＠ taç koydu ki ｢｡ｮＬ＠
Ünlü topal kendi usta elleriyle ｹ｡ｰｭｕ＠ onu, ··
ｂ｡｢ｳ＠ Zeus' a ｢･ｮ､ｩｲｭｫ＠ｩ￧＠ kendini. 580
Bu taçta neler ｶ｡ｲ､＠ görülesi, neler,
ｔｯｰｲ｡ｮＬ＠ denizierin ｢･ｳｬ､ｩ＠ bir sürü ｹ｡ｲｴｫｬＮ＠
Binlercesini ｫｯｹｭｵｴ＠ içine Hephaistos,
Büyülü, ｰｲｬ＠ｰｲｬ＠ bir ｧ･ｲ､｡ｮｬｫｴ＠ bu
ｃｩＮｬ｡ｮ｣ｫＬ＠ｫｯｮｵ｡｣＠ gibi ｮ｡ｫｬｲｩ［＠ .
V e Zeus bir nimete ｫ｡ｲｬ＠ 585
Böylesine güzel bir ｢･ｬ｡ｹ＠ｹ｡ｲｴｮ｣Ｌ＠ .
Götürdü onu ｴ｡ｮｲｬｭ＠ ve insanlarm onune
ｔ｡ｮｲ＠ｫｬｺ＠ gökgözlü Athene'nin bütün süsleriyle.
Ölümsüz ｴ｡ｮｲｬ＠ ve ölümlü insanlar
｡ｫｬ､ｲ＠ görünce bu ｡ｬ､ｴ｣＠ｧｺ･ｬｩＬ＠
ｮｳ｡ｬｲ＠｢｡ｴｮ＠￧ｫ｡ｲ｣＠ olan .
Bu derin, bu sonsuz büyü ｫ｡ｹｮＮ＠
ￇｫ＠ bu kaynaktan ￧ｫｭｴｲ＠｡ｳｬｮ､＠ 590
O ｫ｡､ｮ＠ dediklerimizin ｢･ｬ｡＠ soyu,
O ölümlü ｩｮｳ｡ｬｲ＠｢｡＠｢･ｬ｡ｳＮ＠ .
Ｚｆｫ｡ｲｬ＠ bir türlü ｡ｬｭｺ＠ｫ｡､ｮｬｲＬ＠
Hep bolluktur ｯｮｬ｡ｲ＠ özledikleri. ·
ｎ｡ｳｬ＠ ki ｡ｲ＠ｯｵｬ｡ｲｮ＠ｳｮ､＠ yerde
Hep beslerse ｶ･ｲｩｮｬ＠ bal ｡ｮｬｲ＠ 595
ｩ＠ gücü kötülük olan yaban ｡ｲｬｭＬ＠
Bal ｡ｲｬｮ＠ her gün ｧｮ･＠｢｡ｴｮ｣ｹ＠ dek
;Bembeyaz petekieri öredururken
iötekiler ｳｭｰ＠ｫｯｶ｡ｮｬｲ＠ içine
Ａｂ｡ｫｬｲｮ＠･ｭｩｹｬ＠ beslenirler.
Ｇｴ･＠ bunun gibi bulutlarda ｧｮ｢ｲ､･ｹ＠ Zeus
ｙ｡ｲｴ＠｢｡＠｢･ｬ｡ｳ＠ olarak 600
ｋ｡､ｮｬｲ＠ soyunu ölümlü ｩｮｳ｡ｬｲＬ＠
O ｫ｡､ｮｬｲ＠ ki kötülüktür ｩｬ･ｲ＠ güçleri
ｩｹｬ･＠ｫ｡ｲ＠ kötülük ｳ｡ｬ､＠ onlarla.
Her kim ki, ｳ｡ｫｮｲ＠ evlenmekten
ｋ｡､ｮ＠ derdi ｳ｡ｲｮｭｫ＠ için ｢｡ｮＬ＠
ｏｬｮ｡ｺ＠ｯｬ｡ｳ＠ｩｨｴｹ｡ｲｬｫ＠ bir geldi mi
Desteksiz ｫ｡ｬｲ＠ｹ｡ｬ＠ günlerinde; . · 605
ｙ｡､ｫ￧＠ ekmeksiz kalmaz gerçi,

Ama ölünce ｶ｡ｲｮ＠ｹｯｵｮ＠ｹ｡ｫｮｬｲ＠ｨ￶ｬｲＮ＠
Buna ｫ｡ｲｬ＠ hahtmda ･ｶｬｮ＠ .olan da
ａｫｬ＠｢｡ｭ､＠ iyi bir ｫ｡､＠､ｳ･＠ hile,
ｹｩ＠･ｹｬｲ＠ kadar kötü ･ｹｬｲ＠ de gelir ｨ｡ｩ［＠
Hele üstelik ￧ｬｧｭ＠ biriyse ｫ｡ｲｳ＠ .· .610
Ömrü boyunca ｫ｡ｨｲ＠ çekip ｣｡ｮ､＠ hezer,
ｄ･ｶ｡ｳｺ＠ dertlere ､ｭ＠ gibi olur.
· Böylece, kolay ､･ｩｬｲ＠ hiç bir zaman
Zeus'un ｩｳｴ･ｮ＠ yan çizmek, ｫ｡ｲ＠ komak.
｡ｰ･ｴｯｳｬｵ＠ iyiliksever ｐｲｾＺ｢Ｎ･ｴｨｵｳ＠ hile .
ｂ･ｬ｡＠ öfkesinden ｫｵｲｴｬ｡ｭ､＠ｯｮｵＮｩＬ＠ 615
Bütün bilgileri ｫｲ｡ｮ､＠ korkunç zincirlerini.
Yüzkollu Devler :
Briareus, Kottos ve Gyes'e gelince
ｂ｡｢ｬｲ＠ｫｵｬ｡ｮ､＠ bir gün onlardan,
ｋｳｫ｡ｮ､＠ güçlerini, ｢ｯｹｬ｡ｲｮ＠ｨｯｳｬ｡ｲｮＬ＠
Vurup çözülmez, ｫｲｬｭ｡ｺ＠ zinciriere
Yol yol ｴｯｰｲ｡ｮ＠｡ｬｴｮ＠ｴｫ＠ｯｮｬ｡ｲＮ＠ 620
Yerin ｡ｬｴｮ､Ｌ＠､ｮｹ｡＠ öbür ucunda
ｙｬ｡ｲ＠ｹｬ＠ｫ｡ｬ､ｲ＠ azap içinde
Yüreklerini kemiren korkunç ｡｣ｬｲＮ＠
Ama gür ｳ｡￧ｬ＠ Rheia'nm Kronos'tan ､ｯｵｲ＠ 625
Zeus ve öbür ölümsüz ｴ｡ｮｲｬ＠
Toprak ａｮ｡Ｇ＠ ￶ｴｬ･ｲｩｮ＠ uyarak
Gün ｮ｡＠ 1
￧ｫ｡ｲ､ｬ＠ｯｮｬ｡ｲＮ＠
Toprak Ari.a ne ｹ｡ｰｬ｣ｫｳ＠ｳ￶ｹｬ･ｭｩｴＬ＠
Bu yoldan ｬｵ｡｣ｫｲ､＠｡ｮｬ＠ｨ｡ｮｹ＠ ..
Devler ve Tannlar ｓ｡ｶ＠ :

Titan ｴ｡ｮｲＱｬ＠ｋｲｯｮｳｵｬ｡＠ 630
Ki birileri, .ｭ｡ｲｵ＠ Titan'lar, Othrys 'te,
Öbürleri, tüm nimetleri verenler,
Gür ｳ｡￧ｬ＠ Rheia'nm ､ｯｵｲｫｬ｡Ｌ＠
Olympos'un tepesinde oturanlar,
U zun zamandan beri ｳ｡ｶｹｯｲｬ､＠
Güçlü ｳ｡ｬ､ｲ＠ birbirlerine girerek.
Yürekleri ｨｮ￧ｬ｡＠ dolup ｴ｡ｲｫ＠ 635

Tam on ｹｬ＠｣･ｮｫｬｴｩ＠､ｵｲｬ｡ｾＬＧ＠
Bitip tükenmek bilmiyordu bu kavga,
Belli ､･ｩｬ＠ kimin ｫ｡ｺｮ｣Ｎ＠
Ama yüzkollu Deviere ·verince ｴ｡ｮｲｬ＠
ｙ｡ｬｮｺ＠ kendilerinin yedikleri ｨ｡ｬ＠
Ve ｹ｡ｬｮｺ＠ kendilerinin içtikleri' ｡ｲ｢＠ 640
Yürekleri ｣ｯｴｵ＠ｴ｡＠ bu devlerin.
O zaman ￶ｹｬ･＠ seslendi onlara
Tekmil ｴ｡ｮｲｬ＠ ve ｩｮｳ｡ｬｲ＠｢｡ｳＺ＠
"Dinleyin beni, Gökle Yerin yaman ｯｵｬ｡ｲＬ＠
ｙｲ･ｩｭ､ｮ＠ geleni ｳ￶ｹｬ･｣ｩｭ＠ｳｾｺ･Ｎ＠ 645
Nice ｺ｡Ｎｮｬ､ｲ＠ｳ｡ｶｹｯｲｵｺ＠ durmadan
ｈ｡ｮｧｩｺ＠ kazanacak diye zaferi
Titan ｴ｡ｮｲｬ＠ ve biz ｋｲｯｮｳｵｬ｡Ｌ＠
Siz bizden yana olun Titan'lara ｫ｡ｲＬ＠ 650
Gösterin yenilmez ｫｯｬ｡ｲｮｺ＠ gücünü,
Dürüstçe dostluk gösterin bize ·
Siz ki bize borçlusunuz gün ｮＬ＠
Biz ｫｵｲｴ｡､＠ sizi, ｵｮｴｭ｡ｹ＠
Korkunç ｹ･ｲ｡ｬｴ＠ｫ｡ｲｮｬ､ｩＮ＠ ''
Böyle dedi ve ｹｩｴ＠ Kottos ｫ｡ｲ｟ｬＺ＠ verdi ona:
ﾷｾｅｹ＠ ulu ｴ｡ｮｲＬ＠ bilmez ､･ｩｬｺ＠｢ｵｮｬ｡ｲＬ＠ 655
Biliriz senin ｡ｫｬ＠ｳｴｮｬＬ＠
Ölümsüzleri sen ｫｵｲｴ｡､ｮ＠ ecel ｢･ｬ｡ｳｮ､Ｌ＠
Senin ｢ｩｬｧ･ｮ＠ｫｵｲｴ｡､＠ hizi
Sl.sli ｹ･ｲ｡ｬｴ＠ｫ｡ｲｮｬ､Ｌ＠
ｚｩｮ｣ｲｬ･ｺ＠ sen çözdün, ulu ｋｲｯｮｳｬｵＬ＠ \_
Hiç ｵｮ｡､ｺ＠ bir cömertlikle. 660
Onun için biz de ｹｬｮ｡､Ｌ＠ candan yürekten
ｄ￶･｣ｩｺ＠ senin zaferin için
Titan'larla ｢ｯ｡ｺ＠｢ｯ｡ｺ＠｡ｺｧｮＮ＠ｳ｡ｶｴＮＢ＠
Böyle dedi ve ｡ｬｫ､ｲ＠ onu

Dünya nimetlerini veren ｴ｡ｮｲｬＮ＠
ｄ｡ｬ＠ yürekli ｧｩｲｴｬ･＠ｳ｡ｶＮ＠ 665
, O :gün ｴ｡ｮｲ＠ ve ｴ｡ｮｲ￧Ｌ＠ hepsi
ａｺｧｮ＠ bir cenk ｨ｡ｶｳ＠ estirdiler.
. ...
Hepsi, Titan tanr:ilar, ｋｲｯｮｳｵｬ｡＠

V e Zeus 'un gün ｮ｡＠￧ｫ｡ｲ､＠
Güçlerine ､｡ｹｮＺｩｬｺ＠ azgin devler. 670
Her birinin yüz kolu ｶ｡ｲ､＠ｯＺｩｬ｡ｲｭ＠
Omuzlarmda heybetle savrulan,
Her birinin elli de ｫ｡ｦｳ＠ｶ｡ｲ､＠
Güçlü ｢･､Ｚｩｬｲｮ＠ omuz ｢｡ｬｲｮ､Ｎ＠
Dikildiler Titan'lara ｫ｡ｲ＠ korkunç ｳ｡ｶｴ＠
Koca ellerinde ｹ｡ｬ￧ｮ＠ kayalarla. 675
Titan'lar da ｡ｴｬｹｯｲ､ｵ＠･ｶｫｬ＠ｳｲ｡＠ｳｲ｡Ｌ＠
Her iki taraf gösteriyordu var gücünü.
Çevrede sonsuz deniz ｨｯｭｵｲ､｡ｮｹＬ［＠
Toprak kükredi b1rden gür sesiyle,
Engin gökler ｹ｡ｮｫＺｩｬｰ＠ｩｬ､･＠
Ölümsüzlerin ｳ｡ｬ､ｲＺｩ＠｡ｬｴｮ､Ｌ＠ ·
Koca ｏｬｹｮｰｯｳ＠ｳ｡ｲｬｹｯ､ｵ＠ temelinden, ... 680
ａｲ＠ bir deprem ｩｹｯｲ､ｵ＠ Tartaros'a kadar
ｋ｡ｲｫ＠ｧｮｨｲｴｳ･＠ korkunç ｳ｡ｬ､ｲｩＬ＠
Savrulan kayalarm, gürzlerin.
ｈ｡ｹｫｲｬ＠ yüklüydü ｡ｴＺｩｬｮ＠ her ･ｹＬ＠
ｫｩ＠ｴ｡ｲｦｮ＠ birbirine ｫ｡ｲｮ＠ sesleri · 685
Yükseliyordu ｹｬ､ｺ＠ göklere kadar,
Korkunç bir ｫ｡ｲｧｹ＠ dönerken ｢ｯｵｭ｡ｬｲＮ＠
l
Zeus'un ｈｭＺ＠
Zeus da ｡ｲｴｫ＠ tutmaz oldu öfkesini.

ｙｲ･ｩ＠ dolar ､ｯｬｮ｡ｺ＠ öfkesiyle
Bütün gücpnü ｳ｡ｬｶ･ｲｩｹｯ､ｵ＠ ortaya.
ｩｭ･ｫｬｲ＠ｳ｡￧ｹｯｲ､ｵ＠ gökten ve ｏｬｹｮｰｯｳＧｴ｡Ｌ＠
Gürbüz elinden ｦｲｬ｡ｹｰ＠ uçuyordu ｹｬ､ｲｭ＠
Gök gürültüleri arasmda par:il par:il; 690
ｓ｡ｬｹｰ＠ｳ｡ｖｮｵｹｯｲ､＠ kutsal alevi
Gittikçe ｳｫｬ｡ｮ＠ｩｭ･ｫｬｲｹＮ＠
Dört bir yanda, ￧｡ｴｲ＠￧｡ｴｲ＠ｹ｡ｮｯｲ､ｵ＠
ｃ｡ｮｬｲ＠ can veren Ana Toprak,
Bar bar ｢｡ｲｹｯ､ｵ＠｡ｴ･＠ alan ormanlar,
ｋ｡ｹｮｯｲ､ｵ＠ｫ｡ｲｬ＠ ve ekinsiz ､･ｩｺｬｲ［＠ 695
ｙ｡ｫ｣＠ bir soluk ｳ｡ｲｹｯ､ｵ＠ｹ･ｲｯｬｵ＠ｔｩｴ｡ｮＧｬｲ＠
Koskoca alevler ｫ｡ｲ･ｮ＠ bulutlara;

N e kadar güçlü de olsa Titan ｴ｡ｮｲｬ＠
ｋ｡ｭｹｯｲ､ｵ＠ gözleri ｩｭ･ｫ＠ ve ｹｬ､ｮｭ｡ｲＬ＠
ａｫｬ＠ almaz bir ｡ｺｧｮｬｫ＠ｳ｡ｲｭｴ＠ evren ｢ｯｬｵｮＬ＠ 700
Gözlerin ｧ￶ｲ､Ｌ＠ｫｵｬ｡ｲｮ＠ｩｴＬ＠
Göklerin yerle ￧｡ｲｰｭｮ､＠､ｯ｡｢ｩｬ･｣ｫ＠
Görüntülere ve sesiere benziyordu.
Daha büyük ｯｬ｡ｭｺ､＠ giimbürtü
Biri çökerken öteki üstüne ､ｳ･＠ onun.
Böylesine büyüktü giimbürtüsü 705
Birbiriyle ｣･ｮｫｬ＠ｴ｡ｮｲｬＮ＠
Rüzgarlar da ｫ｡ｲｰ＠ bu ｫ｡ｹｮｭ＠
ｓ｡ｶｵｲｹｯｬ､＠ｳ｡ｲｬｮ＠ｴｯｰｲ｡＠
ｋ｡ｲｴｰ＠ birbirine ｴｯｺｬ｡ｲＬ＠
ｩｭ･ｫｬｲＬ＠ｹｬ､ｮｭ｡ｲＬ＠ giimbürtüleri,
Büyük Zeus'un bu ｳ｡ｶ＠ｳｩｬ｡ｨｲｮＮ＠
Bir yandan öbür yana ｴ｡ｹｯｲｬ､＠
ｓ｡ｶｮｬｲ＠｢｡ｮ＠￧｡ｲｬｭＮ＠
Y ｡ｲｮ､＠ gümhürtüsü bu. korkunç ｳ｡ｶｮ＠ 710
Ve ｹ｡ｭｮ､＠ gözlere ｳｭ｡ｹｮ＠ görüntüleri.
Derken, herkes ｨｾ｡＠ birbirine ｧｩｲｭｫ･ｮ＠
ｓ｡ｶ＠､ｵｲ｡ｫｬｹｶ･ｩ＠ birdenbire.
Titan'lann Ezilmesi:
Ama ön saftaki · Kottos, Briareus, Gyes,
ｓ｡ｶ＠ doymayan bu yüz kollu devler
ａｺ､ｲｬ｡＠ yeni ｢｡ｴｮ＠ｳ｡ｶＺ＠
V ç yüz ｴ｡＠ birden ｦｲｬ｡､＠
Bu devierin güçlü ｫｯｬ｡ｲｮ､Ｌ＠ 715
Kapkara ｳ｡ｬ､ｲ＠ ezdiler ｔｩｴ｡ｮＧｬｲＬ＠
Yol yol ｴｯｰｲ｡ｮ＠｡ｬｴｮ＠ｴｫｬ｡ｲ＠ｯｬ｡ｲＬ＠
y-urdular zincire yendiklerini
· Ve gökler ne kadar uzaksa topraktan 720
ｔｯｰｲ｡ｮ＠ o kadar ｡ｬｴｮ＠ gömdüler ｯｬ｡ｲＮ＠
Bir örs gökten ､ｳ･＠ dokuz gün dokuz gece
.Ancak onuncu günü varahilirdi yeryüzüne
Ve tunç bir örs ､ｳ･＠ yeryüzünden ancak
Dokuz gün dokuz gece sonra varabilir Tartaros'a.
ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VE :KAYNAKLARI 129
Dokuz gün dokuz gece sonra varabilir Tartaros'a. 725

Tunçtan bir duvar ￧･ｶｩｲｭｴ＠ｯｲ｡ｹＬ＠
Üç kat ｫ｡ｲｮｬ＠ sarar dar ｢ｯ｡ｺｮＬ＠
Üstünde kökleri ｨｩｴ･ｧｬｭｲ＠ｴｯｰｲ｡ｮＬ＠
V e ekinsiz, uçsuz ｨｵ｣｡ｫｳｺ＠ denizin.
ｙ･ｲ｡ｬｴ＠ｄｮｹ｡ｳ＠ :
ｴ･＠
orda ｳ｡ｫｬ､ｲ＠ Titan'lar ｫ｡ｲｮｬｴ＠
ｂｵｬｴ｡ｲ＠ toplayan Zeus'un istemiyle. 730
Güçleri yetmez ￧ｫｭ｡ｹ＠ｯﾷ､｡ｮ＠
Poseidon ｫ｡ｰｭｴｲ＠ tunç ｫ｡ｰｬｲＬ＠
Dört bir yanda yükselir duvarlar.
Kalkan tutan Zeus'un ｢ｵｹｲｬ｡＠
Durur orda ｳ｡､ｫ＠ birer bekçi gibi .735
Gyes, Kottos ve ｣ｯｫｵｮ＠ yürekli Briareus.
Tartaras:
Orda durur yan yana kaynaklar,
Bütün ｶ｡ｲｬｫｮ＠ son ｵ￧ｬ｡ｲ＠
Kara ｴｯｰｲ｡ｮ＠ ve sisli Tartaros'un,
Ekinsiz denizin ve ｹｬ､ｺ＠ gökün
ｔ｡ｮｲｬ＠ ürküten pis, küflü ｫ￶･ｬｲｩＮ＠
Öylesine derindir ki hu yerler 740
Bir ｹｬ､｡＠ｶ｡ｲｬｭｺ＠ dibine
ｋ｡ｰｬｲｮ､＠ girdikten sonra.
Bora üstüne bora savurur ｩｮｳ｡＠
Bir o yana, bir hu yana, korkunç bir ｨｺｬ｡Ｌ＠
Ölümsüz ｴ［｡ｮｲ＠ hile korkutan bir ｨｺｬ｡Ｎ＠
Ve ｩｴ･＠ orada yükselir ｫｯｮ｡＠ kara Gece'nin
Kasvetli, korkunç bulutlar içinde. 745
Geceyle Gündüz :
· O ｫｯｮｦｬ＠ önünde ｡ｰ･ｴｯｳＧｵｮ＠ｯｬｵ＠ Atlas
Tutmakta<4:r engin gökü ｳ｡ｲｬｭ､ｮ＠
ｂ｡＠ ve yorulmaz ｫｯｬ｡ｲ＠ üstünde.
Orda ｢ｵｬｰ＠ｳ･ｬ｡ｭｲ＠ Geceyle (;ündüz
Tunçtan b-q.yük ･ｩ＠ ayak basarken.
Biri ｫｯｮ｡＠ girerken öteki ￧ｫ｡ｲ＠ 750
F. 9
ｫｩｳ＠
hiç bir arada olmaz içerde:
Hep biri ､｡ｲＬ＠ yeryüzünde
Öteki içerde, ￧ｫｭ｡ｹ＠ beklemektedir.
Biri ellerinde götü.riir ＠
ｓ｡ｹｳｺ＠ gözlerine ｩｮｳ｡ｬｲＬ＠ 755
Öteki uykuyu ｴ｡ｲ＠ｫｯｬ｡ｲｮ､Ｌ＠
Ölümün ｫ｡ｲ､･ｩ＠ Uyku'yu,
Sisli ｫ｡ｲｮｬ＠ hü.riilii ·ｨ･ｬ｡＠ Gece.
Ölümle Uyku :
Orda oturur kara Gece'nin ￧ｯ｣ｵｫｬｩＮｲＬ＠
Uyku'yla Ölüm, o korkunç ｴ｡ｲｬＮ＠
ｇｮ･＠ｯｾ｡ｲ＠ｩ￧＠ çevirmez ｮｬ｡ｲ＠ 760
Ne göklere ￧ｫ｡ｲ･ｮＬ＠ ne inerken,
Biri ､ｯｬ｡ｲ＠ｳｲｴｮ｡＠ｴｯｰｲ｡ｮ＠ ve denizin
ｔ｡ｴｬ＠ bir huzur götürerek insanlara,
Ötekinin demirdendir ｹｲ･ｩＬ＠ｴｵｮ￧｡､ｲ＠｣｡ｮＮ＠
ｙ｡ｫｬ､＠ insan kurtulmaz hiç elinden 765
Kin hesler ölümsüz ｴ｡ｲｬ＠ hile.
Cehennem ｋ￶ｰ･ｩ＠ :
Orada yükselir ｹ｡ｮｫｬ＠ｫｯｮ｡＠
GU.çlü Hades'le korkunç Persephone'nin .
Ｎａｺｧｮ＠ bir köpek bekler ｫ｡ｰｳｮＬ＠
ａｭ｡ｮｳｺＬ＠ sinsilikler ｵｳｴ｡＠ bir köpek 770
Girenlere ｹ｡ｬｫｮｲ＠ｫｵｹｲ＠ｫｵｬ｡ｲｹ＠
Ama gireni bir daha ｨｲ｡ｫｭｺ＠､｡ｲＬ＠
Pusuda 1
bekleyip param parça eder
ￇｫｭ｡＠ için ｫ｡ｰｹ＠ gelenleri.
'
ｙ･ｲ｡ｬｴ＠ｉｲｭ｡Ｚ＠
Ölümsiizlerin ｳ･ｶｭ､ｩ＠ bir ｴ｡ｮｲ￧＠ｶ｡ｲ､＠ orda: 775
ｂ･ｬ｡＠ Styx, biiyük ｫｺ＠
Okeanos'un,
Hep ｫ｡ｹｮ＠､ｯｲｵ＠ akan o ｲｭ｡ｮ＠ .
.Styx ｴ｡ｲｬ､ｮ＠ uzakta oturur,
ｙｾ･ｫ＠ｫ｡ｹｬｲ＠ çevrili ｫｯｮ｡､Ｌ＠
Göklere yükselen ｧ･ｮｩ＠ direkler ｯｲｴ｡ｳｮ､Ｎ＠
ｔｽ｡ｵｮｳＧｭ＠ｫｺＬ＠ tez ｡ｹｫｬ＠ｲｩｳ＠ 780
1 Oraya haber getirmeye gelir arada bir
HESlODOS ESERi VE KAYNAKLARI 131
Denizin engin ｳｲｴｮ､｡＠ｫｯ｡ｲ［＠

O zaman bir kavga, bir ｡ｮｬｭｺｫ＠
Var demektir ölümsüzler ｡ｲｳｮ､Ｌ＠
Zeus ｹｯｬ｡ｭ＠ demektir ｲｩｳＧ＠
ｔ｡ｮｲｬ＠ yeminini saklayan uzak Styx'e
Bilmek için hangisi yalan söylüyor diye 785
Olympos ｳ｡ｲｹｮ､＠ｯｴｵｲ｡ｮｬＮ＠
ｲｩｳ＠｡ｬｴｮ＠ bir ｧｭｬ･＠ getirir
ｙ｡ｬ￧ｮ＠ bir kayadan akan ｳｯｵｫ＠ suyu,
Kutsal ｲｭ｡ｫ＠ Okeanos'un bir koludur o su,
ｙｯｬ｡ｲ＠ｧ･ｮｩ＠ｴｯｰｲ｡ｮ＠｡ｬｴｮ､＠
ｋ｡ｲｮｬｫ､＠ gürül gürül akan
Okeanos ｳｵｬ｡ＮｲｮＺｦ＠ onda biridir o,
Öbür dokuzuyla Okeanos
ｄｯｬ｡ｮｲ＠ｧｭ＠ｰ｡ｲｬｴ＠ hurgaçlarla
ｋ｡ｲｬｮ＠ ve engin denizler.i.q çevresinde, 790
Tuzlu sulara ｫ｡ｲｭｺ､ｮ＠ önce.
Bir ｫ｡ｹｮ＠ dibinde ｦｫｲ＠ tek ｢｡ｮ＠
ｔ｡ｮｲｬ＠ hile ürküten bir ｢･ｬ｡､ｲ＠ o su.
ｋ｡ｲｬ＠ Olympos'un ölümsüzlerinden biri
Bu su üstüne yalan yere yemin ederse
Bütün bir ｹｬ＠ soluksuz ､ｯｮ｡ｫｬｲＬ＠ 795
ｄｵ､｡ｫｬｲ＠ dokunmaz olur ｡ｲｴｫ＠
ｔ｡ｮｲｬ＠｡ｲｨｮＬ＠ｴ｡ｮｲｬ＠ｨ｡ｬｮＬ＠
Yatar serili ､￶･ｫｴ＠ sessiz ｳ･､｡ｺ＠
Bir koma ｵｹｫｬ＠ sarar içini.
Bir ｹｬ＠ sonunda ｩｹｬ･ｴ＠ mi
Daha ￧･ｾ＠ｳｮ｡ｶｬｲ＠ bekler onu: 800
Dokuz ｹｬ＠ uzak durur ölümsüz ｴ｡ｮｲｬ､Ｌ＠
Dokuz ｹｬ＠ｫ｡ｲｭｺ＠ derneklere, ￶ｬ･ｮｲＬ＠
Onuncu ｹｬ＠ｹ｡ｬｮｺ＠ yer alabilir
Olympos ｳ｡ｲｹｮ､＠ oturanlar ｡ｲｳｮ､Ｎ＠
Böylesi güçlüdür edilen yemin 805
ｋ｡ｹｬｲ､ｾ＠ akan tükenmez Styx ｲｭ｡ｮＮ＠
ｙ･ｲ｡ｬｴ＠ｋ｡ｰｬｮ＠ :
Kayalar ｶ｡ｲ､＠ orda yan yana
En ucunda kara ｴｯｰｲ｡ｮＬ＠ sisli Tartaros'un,
Ekinsiz denizin ve ｹｩｬ､ｺ＠ gökün.

ｔ｡ｮｲｬ＠ sevmez o küflü puslu yerleri. 810
ｉｬ＠ｬ＠ｫ｡ｰｬｮ＠ｶ｡ｲ､＠ orada,
Bir de hiç ｳ｡ｲｬｭｹｮ＠ tunçtan ･ｩｫ＠
ｄｯ｡ｮ＠ｹｯｮｴｵ＠ derin temeller üstünde.
Bu ･ｩｫ＠ önünde ｴ｡ｮｲｬ､＠ uzakta
Oturur Titan'lar, ､ｵｭ｡ｮｬ＠ Khaos'un ötelerinde.
Gümhürtülü Zeus'un ünlü ｹ｡ｲ､ｭ｣ｬｳ＠ 815
Okeanos ｹ｡ｴｮ＠｡ｬｴｮ､ｫｩ＠ｫｯｮ｡ｬｲ､［＠
Kottos ve Gyes ｯｲ｡､ｬＬ＠ hiç ､･ｩｬｳＬ＠
Briareus ise ｹｩｴｬｮ､･＠ ötürü
Damat ｯｬｮｵｴｲ＠ yeri sarsan Poseidon'a:
ｋｺ＠ Kymopole_ia ile ･ｶｬｮｭｩｴｲＮ＠
Typhon:
Ama Zeus ｔｩｴ｡ｮＧｬｲ＠ kovunca gökte:g. 820
Ana Toprak son ｯｬｵ＠ Typhon'u ､ｯｵｲ＠
ｓ･ｶｩｰ＠ Tartaros'la, ｡ｬｴｮ＠ Aphrodite yüzünden.
Zor ｩｬ･ｲ＠ için ｹ｡ｲｴｬｭ＠ kollan,
ａｹ｡ｫｬｲ＠ｹｯｲｵｬｮ｡ｫ＠ bilmez bu yaman ｴ｡ｮｲＬ＠
Yüz ｹｬ｡ｮ＠｢｡＠ yükselir ｯｭｵｺｬ｡ｲｮ､＠ 825
ￇｫ｡ｮｰ＠ korkunç kara dillerini,
Bu ejder ｫ｡ｦｳｮ､ｩ＠ gözler de
ａｴ･＠ alev saçar kara ｫ｡ｬｮ＠｡ｬｴｮ､Ｌ＠
Sesler yükselir bu korkunç ｢｡ｬｲ､ｮ＠
ａｫｬ｡ｮ＠ donduran türlü türlü sesler: 830
Kimi zaman ｹ｡ｬｮｺ＠ｴ｡ｮｲｬ＠
Ｎａｰ｡ｹ｣＠ seslerdir bunlar,
Kimi zaman ｡ｺｧｮ＠ bir ｢ｯ｡ｮ＠｢￶ｲｴｳＬ＠
Kimi zaman ｡ｭｮｳｺ＠ bir ｡ｲｳｬｮ＠ kükremesi,
Kimi zaman köpek ｹ｡ｶｲｵｬｮ＠｢｡ｲｭｳＬ＠
Kimi zaman ､｡ｬｲ＠ｹ｡ｮｫｬ＠ｳｬｫＮ＠ 835
Az ｫ｡ｬｳｮ＠ bir ｫｹ｡ｭ･ｴ＠ｫｯｰ｡｣ｴ＠ o gün,
Typhon ｫｲ｡ｬ＠ｯｬ｡｣ｫｴ＠ ölümlü .ve ￶ｬｮｳｺ･ｲｩ［＠
.Ania ｴ｡ｮｲｬ＠ ve insanlar ｢｡ｳ＠ Zeus
Keskin ｧ￶ｲｹｬ･＠ｦ｡ｲｫｮ＠ｶ｡ｲ､＠ onun,
Birden gürledi olanca öfkesiyle,
Yer yerinden ｯｹｮ｡ｰ＠ｳ｡ｲｬ､Ｌ＠ 840
ｈｅｓｏｄＮｒ＠ VE KAYNAKLARI 133
ｮｬ･､ｩ＠ ·kat kat gökler ve denizler,

Okeanos'un ｳｵｬ｡ｲ＠ ve ｹ･ｲ｡ｬｴ＠ｫ｡ｲｮｬＮ＠
Koca ｏｬｹｰｯｳ＠ｴｩｲ･ｬ＠｡ｹｫｬｲ＠｡ｬｴｮ､＠
ｓ｡ｶ＠ kalkan ｴ｡ｮｲｬ＠ｫｲ｡ｬｮＮ＠
ｄ｡＠ｴ｡＠ da iniedi onunla birlikte,
Bir ｹ｡ｮｧ＠ｳ｡ｲ､＠ｭ･ｮｫ＠ rengi ｳｵｬ｡ｲＮ＠
Bir yandan gök gii:rültüsü ve ｩｭ･ｫｬｲＬ＠ 845
Bir yandan ･ｪ､ｲｨ｡ｮ＠ｳ｡ｬ､＠ alevler,
Bir yandan ｡ｺｧｮ＠ rüzgarlar ve ｹｬ､ｲｭ｡Ｎ＠
ｋ｡ｹｮｯｲ､ｵ＠ yer gök deniz ｢｡ｴｮ＠｢｡Ｌ＠ ..
Dört bir yandan ｫｹｬ｡ｲ＠ yükseliyordu
ￖｬｮｳｺ･ｲｩ＠ｩｴ＠､｡＠ gibi dalgalar;
Bir depremdir ｢｡ｬｹｯｲ､ｵ＠ önü ｡ｬｮｭｺＬ＠
Ürpertiler içindeydi Hades hile, 850
Yokluk ülkesinde ölülerin ｳｵｬｴ｡ｮ＠
Ve Titan'lar, yerin ｡ｬｴｮ､＠ Kronos'la birlikte
ｓ｡ｲｳｬｰ＠ｨ･ｬ｡＠ｳ｡ｶｮ＠ｧｮｨｲｴｳ､･Ｎ＠
Zeus ｴｯｰ｡ｲｩｹ＠ var gücünü, ｨｭｮＬ＠
ｙ｡ｫｬｹＭｰ＠ｩｭ･ｫｬｲｮＬ＠ｹｬ､ｲｭ｡ｮ＠
Dikildi ｏｬｹｰｯｳＧｵｮ＠｢｡ｮ＠ ve vurdu!
Birden ｡ｴ･＠｢ｯ､ｵＬ＠ çepeçevre,
Korkunç ｣｡ｮｶｲ＠ｩｮ｡ｬｺ＠｢｡ｬｲｮＮ＠
ｙ･､ｩ＠ｫ｡ｮ￧ｹｬ＠ duraklayan Typhon
ｙｫｬ､＠ yere, kolu ｫ｡ｮ､＠ｫｲｬ｡＠
V e Toprak Ana iniedi inim inim.
Bir alev ｦｩｫｲ､＠ｹｬ､ｲｭ＠ yiyen devden,
Yükseldi sarp, kara vadilerinden ｹｵｫ｡ｲ＠ 860
1
Diliine ､ｴ＠ Etna ､｡ｮＮ＠

ｇ･ｮｩ＠ bir Ｇ｡ｺ､ｮ＠ｹ｡ｮｯｲ､ｵ＠ koca toprak
ａｫｬ＠ durduran dumanlar salarak,
Eriyordu tbprak ｮ｡ｳｬ＠ erirse kalay
ｋｺ､ｲｬ｡ｮ＠ delikli ｰｯｴ｡ｮ＠ dibinde,
ｎ｡ｳｬ＠ erirse. en zor eriyen demir
Bir ､｡＠ｫｯｹ｡ｮ､＠｡ｴ･ｬ＠ kemirilince, 865
ｄｮ｣･＠ｴ｡Ｎ｜ｲｳｬ＠ｯ｣｡ｮ＠ Hephaistos'un
Öyle eriyordu toprak ｡ｴ･＠ alev ｩ￧､･Ｎ＠
Zeus'un öfkesiyle böyle ｡ｴｬ､＠ Typhon
Yerin dillindeki koca Tartaros'a.
ﾷｾ＠
ａｺｧｮ＠ Rüzgarlar :
ｴ･＠ bu Typhon'un soyundan gelir
Islak soluklu ｡ｺｧｮ＠ rüzgarlar
N otos, Boreas ve Zephyros 'tan ｢｡ｫＮ＠ 870
Çünkü bunlar ｴ｡ｮｲｬ､＠､ｯｭ｡ｲ＠
Ve büyük ｹ｡ｲｬ＠ｶ｡ｲ､＠ ölümlülere.
Ötekiler düzensiz eser denizde,
ｏｮｬ｡ｲ､＠ birden patlayan sisli enginde;
Allak bullak ［､･ｲｬ＠ｯｲｴ｡ｬＬ＠
ｂ｡＠ｨ･ｬ｡ｳ＠ olurlar ölümlülere.
Bir o yandan, bir bu yandan eserek 875
Tekneleri ､｡ｲｭｮ＠ ederler,
Ölüme ;ürüklerler gemicileri.
Öyle bir ｢･ｬ｡､ｲ＠ ki bu denizde
ｮｳ｡＠ ne yapsa kurtaramaz kendini.
Çiçekli topraklardan esenleri de ｶ｡ｲ､＠
ｇｺ･ｬｩ＠ ekinleri yok ederler
Yeryüzünde ､ｯｵｰ＠ büyüyen insanlarm
Toza dumana ｢ｯ｡ｲｫ＠ her ･ｹｩＮ＠ 880
Kral Zeus ve Evlenmeleri :

Mutlu ｴ｡ｮｲｬ＠ bitirince bu ｩｬ･ｲｮＬ＠
･ｲｦｬｩｮ＠ zorla ｫｵｲｴ｡ｮ｣＠ Titan'lardan
Uydular Toprak ａｮ｡Ｇ＠ ￶ｴｬ･ｲｩｮＬ＠
Engin ｢｡ｫｬ＠ Zeus'a ｢｡＠ vurdular,
ￖｬｾｳｺ･ｲｩｮ＠｢｡ｮ＠ geçmesini,
plympos'un ｫｲ｡ｬ＠ｯｬｮ｡ｳ＠ istediler ondan
iVe Zeus geçip ｢｡ｮ＠ｴ｡ｮｲｬｭ＠
Yetki ｰ｡ｹｬｲｮ＠､｡ｴ＠ her birine. 8_85
Zeus'un Evlenmeleri :
. .:_ Metis: Bilge Tannça:
, ｔ｡ｮｲｬｭ＠ｫｲ｡ｬ＠ Zeus ilk ･＠ olarak
Metis'i, Bilge ｴ｡ｮｲ￧ｹ＠ seçti kendine.
Metis en çok ･ｹ＠ hilendir
Bütün ｴ｡ｮｲｬ＠ ve ölümlüler ｡ｲｳｮ､Ｎ＠
Ama bu ｴ｡ｮｲ￧＠ tam ､ｯｵｲ｡｣＠ｳｲ｡､＠
··..:...
ﾷｈｅｓｏｄ＠ ESERi VE KAYNAKLARI 135
ￇ｡ｫｲ＠ gözlü ａｴｨ･ｮ｡ＧｹＬ＠

Zeus, ｔｯｰｲ｡ｮ＠ ve Gökün ￶ｴｬ･ｲｩｮ＠ uyarak
ｓ･ｶ､｡ｬ＠ sözlerle ｡ｬ､ｴｰ＠･ｩｮ＠ · 890
Yuttu, gövdesi içine ｡ｬ､＠ onu.
Gaia ile Uranos bu ￶､＠ vermekle
ｋｲ｡ｬｫ＠･ｲｦｩｮ＠ gitmemesini ｩｳｴｹｯｲｬ｡､＠
Zeus'tan ｢｡ｫ＠ ölümsüzlerin hiçbirine.
Oysa Kader istiyordu ki Metis
En üstün ｡ｫｬ＠ çocuklar ､ｯｵｲｳｮ＠
Ve ilk ｫｺ＠￧｡ｫｲ＠ gözlü Athena olsun; 895
Bir ｡､＠ da Tritogeneia olan
Ve yürek gücüyle ｡ｫｬ＠ gücünü ｢ｩｲｬ･ｴｭ､＠
ｂ｡｢ｳｮ､＠ arda kalmayan Athena.
Sonradan bir de ｣ｯｫｵｮ＠ yürekli
Bir ｯｵｬ＠ da ､ｯｩｲ｡｣ｫｴ＠ ki Metis
ｋｲ｡ｬ＠ olahilecekti insanlarm ve ｴ｡ｮｲｬＬ＠
Ama Zeus gövdesine indirdi ki onu
ｔ｡ｮｲ￧＠ bildirsin ona her zaman 900
Nedir iyi, nedir kötü olan kendisi için.
-Themis : Yasa Tannça
Sonra Themis'le evlendi Zeus,
ｉｫ＠ saçan Yasalar ｴ｡ｮｲ￧ｳｹｬＮ＠
Bu ｴ｡ｮｲ￧､＠､ｯｵ＠ Hora'lar:
Eunomia, en iyi yasalarm ｴ｡ｮｲ￧ｳＬ＠
Dike, en ｨ｡ｫｬ＠ｹ｡ｲｧｬ＠ veren ｴ｡ｮｲ￧Ｌ＠
Eirene, o bereketli ｂ｡ｲ＠ｴ｡ｮｲ￧ｳ＠
Ki korur ｩｨｳ｡ｬｲｮ＠ ekip biçtiklerini.
Ve Moira'Ib, ｹｵ｡ｮ＠ｰ｡ｹｬｲｭｺ＠､ｺ･ｬｹｲＺ＠
Klotho, Lakhesis, Atropos ｴ｡ｮｲ￧ｬ＠ 905
Ki bilge büyük ｳｴｬｫ＠ｶ･ｲｭｩｴ＠ｯｬ｡ｲＬ＠
Ki ｯｬ｡ｲ＠ verir ｹ｡ｬｺ＠ insanlara
Mutlu ya da mutsuz ｹ｡ｭ＠ｰ｡ｹｬｲｮＮ＠
-Eurynome:. Üç Güzeller
1
Okeanos ｫｺ＠ Eurynome ile de evlendi Zeus
ｇｺ･ｬｩ＠ｧ￶ｲ･ｬｩ＠ büyüleyen uyum ｴ｡ｮｲ￧ｹｬ［＠
•• 1 ••
Uç ｫｺ＠ oldu ondan, ｋｬ｡ｲｩｴＧ･Ｌ＠ Uç Güzeller:

Aglaie, Euphrosyne ve ｳ･ｶｩｬ＠ Thalia. 910
136 ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VE ｋａｙｎｌｒｬ＠
-Demeter: Persephone
Demeter'in de ｹ｡ｴｮ＠ girdi Zeus,
ｃ｡ｮｬｲ＠ doyuran tarlalar ｴ｡ｲ￧ｳｮＮ＠
Akkollu Persephone'yi ､ｯｵｲ＠ Demeter,
ｙ･ｲ｡ｬｴ＠ｴ｡ｮｲｳ＠ .Aidoneus
ｋ｡￧ｲ､＠ onu ｡ｮｳ＠ koynundan
Ve bilge Zeus ｢ｲ｡ｫｴ＠ｫｺｮ＠ ona. ,
-Musa'lann ｄｯｵＺ＠
Güzel ｳ｡￧ｬ＠ｍｮ･ｯｳｹ＠ ile de ｳ･ｶｩｴ＠ 915 ·
Ondan ､ｯｵ＠ Musa ｴ｡ｮｲ￧ｬＬ＠
ａｬｴｮ＠ tepelikli dokuz Musa'lat,
ｂ｡ｹｲｭｬＬ＠･ｮｬｩｫｲＬ＠ ezgileri seven ｫｺｬ｡ｲＮ＠
-Leto: Apollon ve Artemis .

Leto Apollon'u ､ｯｵｲ＠ｚ･ｵｳＧｴｾＬ＠
Bir de ａｲｴ･ｮｩｳＧＬ＠ ok atan ｴ｡ｮｲ￧ｹＮ＠
Uranos'un en güzel ｴｯｲｵｮｬ｡ｹ､＠ bunlar,
Leto Zeus'un ｫｯｬ｡ｲｮ､＠ gebe ｫ｡ｬｭｴ＠ onlara. 920
Hera:
Hera ｧ￶ｲｫ･ｬｩ＠
son ･ｩ＠ oldu Zeus'un.
ｓ･ｶｩｴ＠ｴ｡ｮｲｬ＠
ve ｩｮｳ｡ｬｲ＠ｫｲ｡ｬｹ＠
Hebe'yi, Ares'i ve ｅｩｬ･ｴｨｹ｡Ｇ＠､ｯｵｲ＠ Hera.
Athena
V e Zeus ￧ｫ｡ｲ､＠ bir gün kendi ｫ｡ｦｳｮ､＠
ￇｩｫｲ＠ gözlü yaman ａｴｨ･ｮ｡ＧｹＬ＠ 925
o: ､ｮｹ｡＠ birbirine katan ｴ｡ｮｲ￧ｹＬ＠
Q hiç ｹｯｲｵｬｮ｡､＠ｯｲ､ｵｬ｡＠ yöneten,
O cenk ve ｳ｡ｶ＠｢｡ｲｭｬｮ､＠ｨｯｬ｡ｮＬ＠
Yüceler yücesi ｳ｡ｹｬｮ＠ｴ｡ｲ￧ｹＮ＠
Öbür Tannlar :
Hera ｴ｡ｮｲ￧＠ kimseyle ｳ･ｶｩｮ､＠
Y ｡ｬｺ＠ öfkeden ve ｨｮ｣､｡＠ｫｯ｣｡ｳｮ＠ .
Ünlü Hephaistos'u ､ｯｵｲ＠ kendi kendine.
V ei Hephaistos en usta ｳ｡ｮｴ￧＠ oldu
Gökler ｴ｡ｮｲｳ＠ Uranos ｴｯｲｵｮｬ｡Ｎ＠
··.;;..
ｔｯｰｲ｡＠ｳ｡ｲｰ＠ giimbürdeten · Poseidon 930"

Amplritrite . ｴ｡ｮｲ￧ｹｬ＠ evlendi
Ve ｯｮｬ｡ｲ＠ｳ･ｶｩｭｬｲｮ､＠
Büyük Triton ､ｯｵＬ＠ gücü kuvveti sonsuz,
O Triton ki ､｡ｬｧｲｮ＠ dibinde
ａｮ｡ｳ＠ ve soylu ｢｡ｳｮ＠ｹ｡ｮ､＠
ａｬｴｮ､｡＠ bir sarayda oturur
Korkular saçarak çevreye.
Bu arada kalkan delen Ares'le
ｋ｢ｲｳＧｬ＠ｴ｡ｮｲ￧＠ Aphrodite'nin ｢ｩｲｬ･ｭｳｮ､＠
ｫｩ＠ çocuk ､ｯｵｹｲＺ＠ Phoihos'la ｄ･ｩｮｯｳＬ＠
Bozgun ve korku yaratan ｴ｡ｮｲｬ､＠ bunlar. 935
ｂ･ｬ｡ｊＮＬ＠ korkunç ｳ｡ｶｬｲ､＠ bu ｴ｡ｮｲｬ＠
ｴ･ｲ＠ｫ｡ｲｬ､＠ ordu birliklerini
ｙ｡ｫｰ＠ｹｫ｣＠ Ares'in ｹ｡ｲ､ｭｬＮ＠
Bir de Harmonia ､ｯｭｵｴ＠ bu ｢ｩｲｬ･ｭ､ｮＬ＠
ｃｯｫｵｮ＠ yürekli Kadmos 'la evlenen Harmonia.
Dev ａｴｬ｡ｳＧｮ＠ｫｺ＠ Maia da
Girdi Zeus'un kutsal ｹ｡ｴｮＬ＠
Ünlü Hermes'i ､ｯｵｲＬ＠ｴ｡ｮｲｬ＠ habercisi,
Kadmos'un ｫｺ＠ Semele de ｳ･ｶｩｰ＠ Zeus'la 940
｡ｮｬ＠ Dionysos'u ､ｯｵｲＬ＠ o ｣ｯｫｵｮ＠ｴ｡ｮｲｹＬ＠
Ölümlü ｡ｮ＠ ölümsüz ｯｬｵＬ＠
Ama bugün ｴ｡ｮｲ､＠ ikisi de.
Gürbüz Herakles'in ｡ｮｳ＠ oldu Ｎａｬｫｮ･＠
ｂｵｬｴ｡ｲ＠､･ｶｩｲｮ＠ Zeus'la ｢ｩｲｬ･ｫＮ＠
ｄｩｬ･ｾﾷ＠ destan topal Hephaistos 945
ａｬ､＠ Khdrit'lerin en genci Aglaie'yi.
ａｬｴｮ＠ｳ｡￧ｬ＠ Dionysos da ｡ｬ､＠
Minos'un ｫｺ＠ｳ｡ｲｮ＠ .Ariadne'yi.
Dionysos'un bu ｡ｬｭ＠･ｩｮ＠
Ölümsüzlerin ｡ｲｳｮ＠ｫ｡ｴｮ＠ Zeus.
Hebe,. Zeus'la ｡ｬｴｮ＠ｳ｡ｮ､ｬ＠ｈ･ｲ｡Ｇｮ＠ｫｺＬ＠ 950
ｮ｣･＠ topu:kJ.u Ｎａｬｫｮ･Ｇｩ＠ｯｬｵ＠
Gürbüz Herakles'in ｳ｡ｹｧｮ＠･ｩ＠ oldu.
Çetin ｩｬ･ｲｮ＠ gördükten sonra Herakles
ｋ｡ｲｬ＠ Olympos'ta ･ｶｬｮｭｩｴ＠ onunla.
138 ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VE- KAYNAKLARI
Yüce görevini ｢｡ｲｮ＠ o mutlu kahraman

Ölümsüzler arasmda ｡ｬｭｴ＠ yerini
ｇ｡ｹｲ＠ dert çekmek, ｹ｡ｬｮｭｫ＠ yoktu onun için. 955
Y orulmaz ｇｮ･Ｇｬ＠ evlenen Perseis, /
Okeanos'un ünlü ｫｺｬ｡ｲｭ､ｮ＠ biri,

Kirke ile kral Aietes'i ､ｯｵｲ［＠
Aietes, ｩｮｳ｡Ａｲ＠｡ｹ､ｮｬｴ＠ｇｮ･Ｇｩ＠ｯｬｵＬ＠
ｔ｡ｮｲｬｭ＠ｩｳｴ･ｮ＠ uyarak 960
Gül ｹ｡ｮｫｬ＠､ｹｩ｡Ｇｬ＠ evlendi
O da ｲｭ｡ｫｬ＠ｲｭ｡＠ Okeanos'un ｫｺＬ＠
Güzel topuklu Medcia ､ｯｵ＠ bu evlenmeden;
ａｬｴｮ＠ Aphrodite'nin hüyüsü ｯｬｭｵｴ＠
､ｹｩ｡Ｇｮ＠ gönlünü çelen.
Selam size, Olympos'un bütün ｴ｡ｮｲｬＬ＠
Selam size, bütün adalar, karalar,
Selam ｡ｲｮｺ､ｫｩ＠ tuzlu denizierel
ｩｭ､Ｌ＠ ey Olympos'un ｴ｡ｬ＠ dilli ｍｵｳ｡ＧｬｲＬ＠ 965
Eli ｫ｡ｬｮ＠ Zeus 'un ｫｺｬ｡ｲＬ＠
ｩｭ､＠ ölümlü insanlarla evlenip
Tannlara ･＠ｯｵｬ｡ｲ＠､ｯｵｲ｡ｮ＠
ｔ｡ｮｲ￧ｬ､＠ söz edin hana.
Ölümlü ile Evlenen ｔ｡ｮｲ￧ｬ＠ :
Yüceler yücesi ｴ｡ｮｲ￧＠ Demeter
ｓ･ｶｩｰ＠ kahraman ｡ｳｩｯｮＧｬ＠ 970
Bereketli Girit'in ｮ｡､ｳｬ＠ tarlalarmda
Cömert Pluto s'u getirdi dünyaya.
1
Bütün ｫ｡ｲｬＬ＠ denizleri ､ｯｬ｡ｲ＠ Plutos,
ｾ･＠ rastlar, kimin eline ､･ｲｳＬ＠
Zengin eder onu, herekete ｢ｯ｡ｲＮ＠
ａｬｴｮ＠ Aphrodite'nin ｫｺ＠ Harmonia 975
Dört güzel ｫｺ＠､ｯｵｲ＠ Kadmos'a:
ｮｯＬ＠ Semele, ak ｹ｡ｮｫｬ＠ Agaue,
Autonoe, gür ｳ｡￧ｬ＠ Aristaios'la evlenen,
Bir !de Polydoros'u güzel ｴ｡￧ｬ＠ Thehai'de.
Okeanos ｫｺｬ｡ｲｭ､ｮ＠ biri Kallirhoe
ａｬｴｮ＠ｮｬ＠ Aphrodite'nin dürtüsüyle 980
ａｺｧｮ＠ yürekli Khrysaor'la ｢ｩｲｬ･ｰ＠
Bütün ölümlülerin en zorlusu

Yaman Geryoneus'u ､ｯｵｲＮ＠
Gürhüz Herakles öldürdü onu
Paytak ｹｲｩｬ＠ öküzler yüzünden
Denizlerle çevrili Erytheia'da.
Tithonos'la evlenen ｡ｦｫ＠ Memnon'u ､ｯｵｲ＠
ｈ｡ｨ･ｩｳｴｮ＠ tunç ｴｯｬｧ｡＠ｫｲ｡ｬＬ＠
Bir de Emathion'u, o da gene bir kral. 985
Kephalos'la da ｢ｩｲｬ･ｮ＠｡ｦｫ＠ｴ｡ｮｲ￧＠
ｔ｡ｮｲ＠ benzeri parlak Phaeton'u ､ｯｵｲＮ＠
Gençlik saçan soylu bir ､･ｬｩｫ｡ｮｹ＠ bu.
ｇｬ･ｲｩ＠ seven Aphrodite ｫ｡￧ｲ､＠ Phaeton'u,
Kutsal ｴ｡ｰｮｫｬｩｭ＠ bekçi ｹ｡ｰｴ＠ onu, 990
Geceleri bekleyen ｴ｡ｮｲｳｬ＠ bir bekçi.
Zeus soyundan kral Aietes'in ｫｺｮ＠
Aison'un ｯｬｵ＠ｫ｡￧ｲ､＠ bir gün ｳ｡ﾷｹ､ｮ＠
Hep var olan ｴ｡ｮｲｬ＠ｩｳｴ･ｹｬＮ＠
Türlü çetin ｩｬ･ｲ＠ｨ｡ｲｭｴ＠｡ｳｯｮ＠
ａｺｧｮ＠ ve hoyrat ｐ･ｬｩ｡ｳＧ＠｢ｵｹｲｬ｡＠ 995
Korkunç, ｭ｡ｲｵＬ＠ｨ･ｬ｡＠ bir ｫｲ｡ｬ､＠ bu.
Türlü belalara ｫ｡ｴｬｮ､＠ sonra,
Bitirip ｩｬ･ｲｮ＠ｯｬｫｳＧ｡＠ döndü ｡ｳｯｮ＠
ｈｺｬ＠ teknesille ｡ｬｰ＠ｧ･ｴｩｲ､＠ｫｺｬ｡Ｌ＠
ｉｬ＠ｬ＠ gözlü Medeia'yla evlendi.
Medeia ｫｲ｡ｬｳｯｮＧ､＠ gebe kalarak 1000
Medeios ｡､ｹｬ＠ bir ｯｵｬ＠ getirdi dünyaya,
ｄ｡ｬｲ､＠ 1
ｐｨｩｬｹｲ｡Ｇｮ＠ｯｬｵ＠ Kheiron büyüttü onu
Böylece ｾ･ｲ￧ｫｬｴｩ＠ ulu Zeus'un ｴ｡ｳｲＮ＠
Denirler ｢｡ｳ＠ Nereus'un ｫｺｬ｡ｲｮ､＠
Yüceler yücesi Psamathe
Phokos'u ､ｯｵｲ＠ Aiakos'la ｳ･ｶｩｲｫ＠
ａｬｴｮ＠ Aphrodite'nin hüyüsüyle. 1005
ｇｭ＠｡ｹｫｬ＠ｴ｡ｮｲ￧＠ Thetis de
Peleus'tan. gebe kalarak
Aslan yürekli Akhilleus ､ｯｵｲ＠
ｏｲ､ｵｬ｡＠ darma ､｡ｮ＠ eden ｫ｡ｬｲｭＮ＠
140 ｈｅＤｏｄｓ＠ｅｓｒ＠ VE KAYNAKLARI
ｂ｡＠ çelenkli ｋｩｬｲｳＧ＠ｴ｡ｮｲ￧＠

Kahraman Ankhlses'le ｳ･ｶｩｲｫ＠
､｡＠､｡ｮ＠ｯｲｭ｡ｮｬ＠､ｯｲｵｫｬ｡ｮ＠
ｙｩｴ＠ .Aineias Ｇ＠ getirdi dünyaya. 1010
ｈｹｰ･ｲｩｯｮｬｵ＠ｇｮ･Ｇｩ＠ｫｺ＠ Kirke
ｓ｡｢ｲｬ＠ Odysseus'la ｳ･ｶｩｲｫ＠
Agrios'u ､ｯｵｲＬ＠ bir de Latinos'u.
O yaman, kusursuz kahramanlar
U zaklarda, kutsal ｯｲｴ｡ｳｮ､＠ｬ 1015
Ünlü Tyrsen'ler ülkesinin ｢｡ｮ､ｹｬｲＮ＠
Yüce Kalypso'yla Odysseus'un sevgisinden
Nausitho<!s'la Nausinoos geldiler dünyaya.
ｴ･＠ bu ölümsüz ｴ｡ｮｲ￧ｬ､＠
Ölümlü insanlarla ｧ･ｲ､＠ giren,
Tannlara benzer ｯｵｬ｡ｲ＠､ｯｵｲ｡ｮＮ＠ 1020
ｩｭ､Ｌ＠ ey ｴ｡ｬ＠ dilli ｍｵｳ｡Ｇｬｲ＠ Olympos'un,
Siz, ey eli ｫ｡ｬｮ＠ Zeus 'un ｫｺｬ｡ｲＬ＠
ａｮｩ｡ｴ＠ｩｭ､＠ o ölümsüz ｫ｡､ｮｬｲ＠ ki ...
HESlODOS
＠ｌｅｒ＠ ve GÜNLER
Türkçesi: Sabahattin ｅｹｵｨｯｬ＠

Azra Erhat
ｓｅｌｎＺ＠
Ey dillere destan Pierie ｍｵｳ｡ＧｬｲＬ＠

Sözünü. etmeye gelin Zeus'rm,
Övmeye gelin ｢｡ｮｺＡ＠
Odur ünlü. ｫｬ｡ｮＬ＠ ünsüz ｢ｲ｡ｫｮ＠ｩｮｳ｡ｬｲＮ＠
Zeus diledi mi ｡ｮｬｳｭＬ＠ dilemedi mi ｡ｮｳｺＮ＠
Gü.çsüze gü.ç verir, gü.çlü.yü. ezer, 5
ｅｩｶ･ｲ＠ｭ｡ｲｵ＠｢｡ｬｲＬ＠ yüceltir alçak gönü.lleri,
ｋ｡ｮｬｵｲ＠ dimdik ･､ｲｾ＠ dimdiki kambur
Yücelerde oturan, -göklerden seslenen Zeus.
ｂ･ｩ＠ dinle, gör ｨ･ｩＬ＠ｩｴ＠ beni,
Dike'den yana gitsin ｹ｡ｲｧｬｮＬ＠
Ben Perses'e gerçekleri söylerken. 10
ｫｩ＠ Kavga:
ｫｩ＠ türlü Kavga ｶ｡ｲ､＠ bu dünyada,
Biri övülmeye ､･ｲＬ＠ öteki yerilmeye.
Özden ｡ｰｹｲ､＠ bu iki Kavga,
ｮｳ｡ｭ＠ｫ｡ｮｬ＠ｳ｡ｶ＠ götürür birisi,
Kötüsü, hiçbir ölümlü sevmez onu,
Zorla girer bu kör ､￶･Ｌ＠ 15
Ölü.msüzlerin zoruyla, ｢ｵｹｲｬ｡Ｎ＠
Öteki ｋ｡ｶｧｹ＠ daha önce ､ｯｵｲ＠ｋ｡ｲｮｬｫＬ＠
Göklerdeki ; tahtmda oturan ｋｲｯｮｳｬｵ＠
ｔｯｰｲ｡ｮ＠ ￶ｾ･＠ｫ｡ｴ＠ onu.
ｮｳ｡ｬｲ＠ｹ｡ｲｬ､＠ o Kavga,
O Kavga ki eli tutmaz ｩｮｳ｡ｬｲ＠ hile ｩ･＠ sürükler. 20
ｂ｡ｫｳ＠ çift sürerken, ekin ekerken,
Evini ｨ｡ｲｫｮ＠､ｺ･ｬｹｩｰ＠ zengin olurken,
Sen yerinde ｨｯ＠ oturabilir misin?
Mal mülk ･ｰｮＮ＠ｫｯｭｲ｡＠ imrenirsin.
ｴ･＠ bu ｋ｡Ｋｧ､ｲ＠ insanlar için ｨ｡ｹｲｬ＠ Kavga!
ￇ｡ｮｫ￧＠￧｡ｮｫｹ＠ özenir, dülger dülgere, 25
Dilenci dilenciyi ｫｳ｡ｭｲＬ＠ ozan ｯｺ｡ｮＮ＠
Ey Perses, bu ￶ｴｬ･ｲ＠ girsin kafana,
144 ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VE KAYNAKLARt
Kötü Kavgaya ｫ｡ｰｬ＠ｩｮ､･＠ olma,

Pazar yerindeki ､￶ｬ･ｾ＠ｫ｡ｰｴｲｭ＠ kendini.
ｔｯｰｲ｡＠･ｫｴｩｮ＠ vaktinde ｢ｩ￧ｭ･Ｌ＠
ａｭ｢｡ｲｮ＠ Demeter'in ｢ｵ､｡ｹｬ＠､ｯｬｵｲｭ｡ｮ＠｡､ｭｮ＠
N esine gerek onunla bununla ｩｴｭ･ｫＬ＠ｴ｡ｲｭｫ＿＠ 30
Önce ｫ｡ｲｮ＠ doyur, sonra göz dikersin ｭ｡ｬｮＬ＠
Sonra ｣･ｮｫｬｩｲｳ＠ onunla bununla.
Bir daha zor geçer bu frrsat eline.
Ama gel bu ､｡ｶｮｺ＠ｨ｡ｬ･､｢Ｚｩ＠ seninle 35
Zeus'tan gelme ､ｯｲｵ＠ｹ｡ｲｧｬＮ＠
ｍｩｲ｡ｳ＠ｰｹｬｴｫ bitti, sen ｡ｬ｣ｮ＠｡ｬ､ｮ＠
ｙ｡ｲｧ￧ｬｾ＠ bol bol ｲｶ･ｴ＠ yedirerek,
O ｹ｡ｲｧ￧ｬ＠ ki hak yemeye can atarlar.
Bilmez o ｫ｡ｦｳｺｬｲ＠ ki,
ｙ｡ｲｭ＠ daha büyük olabilir bütünden, . . 40
Bir ｴｵ｡ｮ＠ ebegümecinde, bir ot ｹ｡ｰｲ｣ｭ､ﾭ
Bilmezler ne· hazineler ｳ｡ｫｬ＠ｯｬ､ｵｮＮ＠
Pandora Efsanesi :
ｔ｡ｮｲｬ＠ yer ｡ｬｴｮ＠ｧｩｺｬ･ｭ＠ besinleri.
Yoksa insan bir gün ￧｡ｬｰ＠ｲｺｫｮ＠ｳ｡ｬｲＬ＠
Sonra bir ｹｬ＠ｳｲｴ＠ｹ｡ｴｲ､Ｌ＠
Asar ｢ｲ｡ｫ､＠ｳ｡ｰｮ＠ ocak ｢｡ｮ､Ｌ＠ 45
ÇÖzerdi çiftini ￧ｵｨｮＬ＠ öküzlerini. _
Zeus ｫｺｮ｣｡＠ Prometheus' a,
Kendisini aldatan o sivri ｡ｫｬｹＬ＠
ｓ｡ｫｬ､＠ｶ｡ｲｮ＠ｹｯｵｮ＠ｩｮｳ｡ｬｲ､Ｌ＠
0 gün bugündür dertlere ｢ｯ､ｵ＠ｩｮｳ｡ｯｬｵＬ＠
Zeus gizledi ｡ｴ･ｩｮ＠ insandan.
Ama ｡ｰ･ｴｯｳＧｵｩ＠ güçlü ｯｬｵ＠ Prometheus 50
ￇ｡ｬ､＠ Zeus'un ｡ｴ･ｩｮ＠Ｚｩｻｧ｡ｲ＠ için,
ｓ｡ｫｬ､＠ onu narthex ｫ｡ｭｮ＠ içinde.
ｋｺ､＠ bulut ､･ｶｩｲｮ＠ Zeus, dedi ki ona:
Ｂｬ｡ｰ･ｴｯｳｵＬ＠ sivri ｡ｫｬ＠ｫｩＬ＠
Seviniyorsun ｡ｴ･ｩ＠￧｡ｬ､ｮＬ＠｢･ｩ＠ ·｡ｬ､ｴｮ＠ diye, . 55
Ama bil ki dert ｡￧ｴｮ＠ kendi ｢｡ｮ＠ da:
ￇ｡ｬ､ｮ＠｡ｴ･＠ｫ｡ｲｬ＠ bir bela,
Öyle bir bela ｳ｡ｬ｣ｭ＠ ki ｩｮｳ｡ｬｲＬ＠
. \:.,
Sevmeye, ｯｫ｡ｭｹ＠､ｯｹ｡ｭ｣ｫｬｲ＠ bu ｢･ｬ｡ｹＮＢ＠

Böyle dedi ve kah kah güldü ｩｮｳ｡ｬｲＬ＠ｴ｡ｮｲｬ＠｢｡ｳＬ＠
ｎ｡ｭｬ＠｡ｬ＠ Hephaistos'u ￧｡ｲ､＠ hemen: 60
Bir parça toprak al; suyla ｫ｡ｲｴＬ＠ dedi,
￧ｩｮ･＠ .insan sesi koy, insan gücü koy,
Bir ｶ｡ｲｬｫ＠ yap ki yüzü ölümsÜz ｴ｡ｮｲ￧ｬ＠ henzesin,
ｂ･､ｩ＠ güzelim genç ｫｺｬ｡ｲＮ＠
Athena, sen de ona el ｩｬ･ｲｮ＠ ￶ｲ･ｴＬ＠ dedi,
Renk renk ｫｵｭ｡ｬｲ＠､ｯｫｵｭ｡ｳｮ＠ ￶ｲ･ｴＮ＠
Nur topu Aphrodite, sen de büyülerinle ｫｵ｡ｴ＠ onu, · 65
ｳｴ･ｫｬｲＬ＠ arzularla ｴｵｲ＠ onu.
Yüz gözlü devi öldüren Hermeias, sen de
Bir köpek ｹｲ･ｩＬＭ bir tilki huyu koy içine.
Böyle dedi Zeus, onlar da ｹ｡ｰｴｬｲ＠､･ｩｮＺ＠
Koca Hephaistos, topal ｴ｡ｮｲ＠ hemen
Bir ｫｺ＠ hiçimine soktu ｴｯｰｲ｡Ｎ＠ 70
Gökgözlü Athena süslü ｫｵ｡ｮ＠ｳ｡ｲｶ･､ｩ＠ beline,
O ｣｡ｮｭ＠ Kharit'ler ve o güzelim Peitho
ａｬｴｮ＠ｧ･ｲ､｡ｮｬｫ＠ｴ｡ｫｬｲ＠ boynuna
Bora'lar bahar çiçekleriyle ､ｯｮ｡ｴｬｲ＠ｳ｡￧ｬｲｮＬ＠ 75
Hermeias doldurdu ｧ￶ｳｮ･＠ yalan ､ｯｬ｡ｮＬ＠
Uzaktan gürleyen Zeus'un oluyordu ｩｳｴ･､Ｌ＠
Ses koydu içine o ｴ｡ｮｲｬ＠ｫｬ｡ｶｵｺ＠ 80
ve Pandora ｡､ｮ＠ｴ｡ｫＮ＠
Pandora bütün ｴ｡ｮｲｬ＠｡ｲｭｮ＠ demekti,
Çünkü bütün ｏｬｹｮｰｯｳＧｵ｡ｲ＠ｩｮｳ｡ｬｲ＠｢｡ｮ＠ onu.
ｔ｡ｮｲｬ＠｢｡ｳ＠ kurunca bu ､ｺ･ｩＬ＠
ｅｰｩｭ･ｴｨｾＧ｡＠ gönderdi ｐ｡ｮ､ｯｲＧｹ＠
ｋｬ｡ｶｵｺ＠ｴ｡ｮｲ＠ Hermeias'la. 85
Epimetheus unuttu Prometheus'un ､･ｩＺ＠
Zeus'tan ｡ｲｭｮ＠ alma ､･ｩｴ＠ ona Prometheus,
ａｬｲｳ｡ｮＬ＠ ￶ｬｮ･ｲｩ＠ derde ｳｯｫ｡ｲｮ＠､･ｩｴＮ＠
ａｲｭ｡ｮ＠｡ｬ､＠ ve ｡ｬｮ｣＠｡ｮｬ､＠
ｂ｡ｮ＠ bela ｡ｬ､ｮＮ＠
Eskiden ｩｮｳ｡ｯｵｬｲ＠ bu dünyada 90
Dertlerden, ｫ｡ｹｧｬｲ､ｮ＠ uzak ｹ｡ｲｬ､Ｌ＠
Bilmezlerili ölüm getiren ｨ｡ｳｴｬｫｲＮ＠
Pandora ｡￧ｮ｣＠ kutunun ｫ｡ｰｮＬ＠
F. 10
ｄ｡ｴ＠ insanlara ｡｣ｬｮ＠ dertleri. 95

Bir tek Umut ｫ｡ｬ､＠､｡ｲ＠￧ｫｭ｡､＠
ｋ｡ｰ＠｡￧ｬｮ＠ dert kutusundan.
Umut tam ￧ｫ｡｣･ｮ＠ Pandora ｫ｡ｰｮｴ＠ｫ｡ｰＬ＠
Böyle ｩｳｴ･ｭ＠｢ｵｬｴ｡ｲ＠､･ｶｩｲｮ＠ Zeus.
O gün bugündür insanlarm ｢｡＠ dertte,· 100
Toprak bela doludur, deniz bela dolu,
Geceler dert doludur, gündüzler dert dolu,
ｓ｡ｬｧｮｲ＠｢｡ｨｯ＠､ｯｬ｡ｲ＠ sessizce
Ölümlülerin çevresinde,
Derin ､ｮ･ｬｩ＠ Zeus ses vermedi onlara
Sessizce ｧ･ｬｩｲｮ＠､ｵｹｭ｡ｳｮ＠ diye .insanlar..
Görüyorsun ya Zeus'un ､ｩｬ･ｮ＠ｫ｡ｲ＠ konmaz. 105
Soylar Efsanesi :
ｳｴ･ｲｮ＠ bu sözlerime ｢｡ｫ＠ sözler ｫ｡ｴｹｭ＠ da,
Daha düzenli, daha bilgince olsun söylediklerim.
Sen de iyi dinle, iyi belle.
Olympos'ta oturan ölümsüzler ｹ｡ｲｴ＠ｯ＠
Ölümlü ｩｮｳ｡ｬｲ＠ ilk soyunu, ｡ｬｴｮ､Ｎ＠
O zamanlar Kronos'un gökleri ｴｵ＠ｺ｡ｮｩｬｲ､［＠
ｔ｡ｮｲｬ＠ gibi ｹ｡ｯｲ､ｵ＠ insanlar
ｋ｡ｹｧｳｺＬ＠ rahat, ｡｣ｳｺＬ＠ dertsiz.
ｂ･ｬ｡＠ｩｨｴｹ｡ｲｬｫ＠ çökmüyordu üstlerine,
ｋｯｬ｡ｲ＠ｨ｡｣ｫｬｲ＠ her zaman dipdiri
Sevinip ｣ｯｵｹｲｬ｡､＠ｧ｡ｭｳｺ＠ ￶ｬ･ｮｲ､Ｌ＠ 115
ｔ｡ｴｬ＠ uykulara dalar gibi ￶ｬｹｯｲ｡､Ｎ＠
1
Ｚｰｮｹ｡＠ van ｹｯｵ＠ｯｮｬ｡ｲｭ､Ｌ＠
Toprak ｫ･ｮ､ｩｬ＠ bereket ｳ｡￧ｹｯｲ､ｵＮ＠
ｓ｡ｹｳｺ＠ nimetler ｯｲｴ｡ｳｮ､＠ rahat, memnun
ｙ｡ｹｰ＠ gidiyordu ｩｮｳ｡ｯｵｬｲ＠ｴ｡ｲｬｮ､Ｎ＠ 120
, Bu ilk insanlar ölüp ｴｯｰｲ｡＠ｫ｡ｲｮ｣＠
Birer cin oldular Zeus'un ､ｩｬ･ｹＬ＠
i}ri birer cin, ｴｯｰｲ｡＠ ve ｩｮｳ｡ｬｲ＠ koruyan. 125
Yaman bir ･ｲｦ＠ｫｯｮｭｵ＠ oldular böylece.
Sonra ｧｭｴ･ｮ＠ ikinci bir soy ｹ｡ｲｴ＠
Olympos'ta oturan ölümsüzler.
ｂｵｮｬ｡ｲ＠｢ｯｹｬ｡ｲ＠｢ｯｳｬ｡ｲ＠ da, ｡ｫｬｲ＠ da
Çok ｢｡ｫ＠ türlüydü ｡ｬｴｮ＠ soylulardan.

Çocuklar yüz ｹｬ＠ çocuk ｫ｡ｬｹｯｲ､ｵ＠ 130
Evde, ｡ｮｬ＠ dizinde çocukça ｯｹｮ｡ｲｫＮ＠
Büyüyüp ergin ￧｡＠ gelince,
Pek uzun sfumüyordu ｲ｡ｨｴｬＬ＠
ｂ｡ｬｲｮ＠ derde ｳｯｫｵｹｲｬ｡､＠￧ｬｧｮｫ｡ｲｹ･Ｌ＠
Ölçü nedir bilmiyordu ｣ｯｫｵｮｬ｡ｲＮ＠ 135
Ölümsüzleri ｳ｡ｹｭｯｲＬ＠ tapmaklara ｧｩｴｭｹｯｲｬ｡､Ｌ＠
Oysa uygar insanlarm ｹ｡ｳ､＠ bu.
ｋｲｯｮｳｬｵ＠ Zeus ｫｺ､＠ onlara,
Gömdü ｴｯｰｲ｡＠ bu ｳ｡ｹｧｺ＠ｹ｡ｲｴｫｬＬ＠
ｙ･ｲ｡ｬｴ＠ cinleri oldu ｧｭ＠ soylular. 140
Bunlar ･ｲｦ￧＠｡ｬｴｭ､ｲ＠ ötekilerin.
Bir üçüncü soy ｹ｡ｲｴ＠ｴ｡ｮｲｬ＠｢｡ｳ＠ Zeus.
Bu tunç soylular ｧＺｴ＠ soylulara hiç benzemiyordu,
Birer kütük gibiydi bunlar, güçlü kuvvetli; korkunç, 145
ｬ･ｲｩ＠ güçleri ｡ｺｴｭｫＬ＠ｳ｡ｬ､ｲｭｫＬ＠ öldfumekti,
Bunlar ･ｫｮ＠ yemiyordu, ｴ｡＠ gibiydi yürekleri,
Korku ｳ｡ｬｹｯｲ､＠ gittikleri yere.
Önünde durulmuyordu güçlerinin,
Y enilmek nedir bilmiyordu
Gürbüz ｯｭｵｺｬ｡ｲｮ＠￧｡ｫｬ＠ｫｯｬ｡ｲＮ＠ ·
ｔｵ￧ｴ｡ｮ､＠ｳｩｬ｡ｨｲＬ＠ｴｵ￧｡ｮ､＠ evleri, 150
ｔｵ￧ｬ｡＠ｫ｡ｺｹｯｲｬ､＠ｴｯｰｲ｡Ｌ＠
Çünkü kara demir yoktu henüz.
Bunlar kendi elleriyle yok olup,
Çekti gittiler öbür dünyaya.
1
Ve ､ｮｹｾ｡＠ ad ｢ｲ｡ｫｮ､＠ gittiler
Küflü ｰ｡ｳｬ＠ Hades'in ürpertili · ｫ｡ｲｮｬｭＮ＠
Kapkara ölüm ｲｺｧ｡ｬ＠｡ｬ､＠ｯｮｬ｡ｲＬ＠
ｂｲ｡ｫｰ＠ gittiler ｰｲｬ＠ｰｲｬ＠ｫｬ｡ｲｮＮ＠ 155
Toprak yeniden örtünce bu soyu da,
Bir ｫｵ｡Ｎ＠ daha ｹ｡ｲｴ＠ Zeus, ｋｲｯｮｳＧｵ＠ｯｬｵ［＠
Daha bereketli, daha ､ｯｲｵＬ＠ daha yürekli olan bu soy
ｙ｡ｲ＠ｴ｡ｮｲ［＠ kahramanlar getirdi dünyaya.
ｴ･＠ｯｮｬ｡ｲ､＠ bu ｳｮｲｺ＠ topraklarda
Bizlerden önce gelen koca ｹｩｴｬ･ｲＮ＠ 160
Çetin ｳ｡ｶｬｲ､Ｌ＠ yürekler ｡｣ｳ＠ｫ｡ｲｧｬ､＠
148 ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VE KAYNA.KLA.RI
Yitti gitti bu kahramanlarm hepsi,

Kimi yedi ｫ｡ｰｬ＠ Thebai'nin ､ｵｶ｡ｲｬ＠ önünde,
Oidipus sürüleri ｵｲｮ｡＠ｋ｡､ｮｯｳ＠ 'un ｴｯｰｲ｡ｮ､Ｌ＠
Kimi ｧ･ｮｩｬｲ､Ｌ＠ denizler ötesindeki Troya'da,
Güzel ｳ｡￧ｬ＠ Helene ｵｲｮ｡Ｎ＠ 165
ｓ｡ｲｬ､＠ｨ･ｲｹｩ＠ örten ölüm yorganlarma.
Kimilerine de ｋｲｯｮｳｬｵ＠ Zeus, ｴ｡ｮｲｬ＠｢｡ｳＬ＠
ｮｳ｡ｬｲ､＠ uzakta, ､ｮｹ｡＠ｳｮｲｬ｡ｭ､＠
Bir yurt ve bir hayat verdi mutlu ve ölümsüz.
Orda, o mutlu adalarda ｹ｡ｯｲ＠ｩｭ､＠ｯｬ｡ｲＬ＠ 170
Engin, derin Okeanos'un ｫｹｬ｡ｲｭ､Ｎ＠
O mutlu ｹｩｴｬ･ｲ＠ｹｬ､｡＠ üç kez ürün verir
Çiçekler, Ｍｴ｡ｬ＠ meyvalar saçan Toprak Ana.
ｮｳ｡ｯｵｬｲ＠｢･ｩｮ｣＠ soyuna gelince,.
ｋ･ｫ＠ o soydakilerden biri ｯｬｭ｡ｳｹ､＠ ben,
ｋ･ｫ＠ daha önce ölsem, ya da daha ､ｯｭ｡ｳｹＡ＠ 175
Çünkü bu ｢･ｩｮ｣＠ soy demir soyudur.
ｏｬ｡ｲ＠ gündüzleri didinir · eZilirler,
Geceleri ｫｶｲ｡ｮ＠ dururlar
ｔ｡ｮｲｬｭ＠ｹｯｬ｡､＠ türlü dertlerle.
Belalarla ｫ｡ｲ＠ birkaç sevinçtir bulabildikleri.
Ama bir gün gelecek, Zeus, Kronos'un ｯｬｵ＠
Bu ölümlü insan soyunu da yok ediverecek. 180
O zaman ｡ｫｳ￧ｬ＠ insanlar soyu gelecek.
O zaman ne baba ｯｵｬ｡ｲｮ＠ benziyecek,
Ne de ｯｵｬ｡ｲ＠｢｡ｬｲｮＬ＠
Ne ev ｳ｡ｬｩ｢＠ｫｯｮｵ＠ bilecek, sevecek,
ｾ･＠ dost dostunu, ne ｫ｡ｲ､･＠ｫ｡ｲ､･ｩｮ＠ bugünkü gibi.
ｙｩ｡ｬｮｲ＠ｹ｡ｬｮｭｺ＠ hor görülecek ana baba, 185
Kaba kaba çatacaklar ｯｬ｡ｲＮ＠
ｔｩＮｮｲ＠ｳ｡ｹｧ＠ nedir bilmeyecek bu mutsuzlar,
ｋ｡ｲｮｬ＠､ｯｹｵｲ｡ｮｬ＠ｫ｡ｲｮｬ＠ doyurimyacaklar.
Ne yeminin ､･ｲｩ＠ kalacak, ne ､ｯｲｵｮＬ＠ ne iyinin, 190
ｙ｡ｬｮｺ＠ kötülere; ｡ｺｧｬｲ＠ gidecek ｳ｡ｹｧｬｲＬ＠
HJk güçlünün olacak ｹ｡ｬｮｺＬ＠ vicdan ｫ｡ｬｭｹ｣Ｎ＠
Kötü insan ｳ｡ｩ､ｲ｣ｫ＠ iyi insana,
Yalana dolana ｫ｡￧ｰＬ＠｡ｮ､ｬｲ＠￧ｩｹ･｣ｫｬｲＬ＠
ｚ｡ｶｬ＠ insanlarm ｡ｹｫｬｲｮ＠ dolanacak
ｋｳｫ｡ｮ￧ｬ＠ kem gözleri, kem dilleri. 195

O zaman ｢ｲ｡ｫｰ＠ yeryüzünil Olympos'a gidecek
ｮｳ｡ｬｲ＠｢ｲ｡ｫｰ＠ｴ｡ｮｲｬ＠ｳｮ｡｣ｫ＠
Ak yüzlü, ak ｡ｬｭ＠ .Aidos'lar, Nemesis'ler.
Y ｡ｬｺ＠｡｣ｬｲ＠ kalacak ölümlü insanlara, 200
Çare bulunmaz olacak kötülüklere ｫ｡ｲＮ＠
Adalet:
ｩｭ､＠ krallara bir sözüm var,
N e kadar söz bilir ｫｩｬ･ｲ＠ olsa da krallar.
ａｴｭ｡｣ｮ＠ biri alaca hoyunlu hülbüle ､･ＺｲｩＬ＠
Bülhülü ｳｫ｡ｲ･ｮ＠ yaman pençelerinde,
ｚ｡ｶｬ｣ｫ＠ inierken keskin ｴｲｮ｡ｫｬ＠ gövdesinde, 205
￶ｹｬ･＠､･ｭｩ＠ atmaca bizimkine ｨｭｩｹｬ･Ｚ＠
"Ne ｨ｡ｮｹｯｲｳｵ＠ he, pis ｵｦ｡ｫｬ＿＠
Senden ､｡ｬ＠ güçlü birinin elindesin.
Ne kadar güzel türkü söylersen söyle,
Seni hen ｧ￶ｴｲ･｣ｩｭ＠ｩｳｴ･､ｭ＠ yere,
Orada ya ｹｩ･｣ｭ＠ seni ｫｴｲ＠ｫｴｲＬ＠
Ya da, dilersem, ｫｯｹｵｶ･ｲ｣ｩｭ＠ seni.
Kendinden güçlüsüne ayak direyen ｺｲ､･ｬｩＺ＠ 210
ａ｣＠ çeker, kepaze olur ｨｯｵｮ｡ＮＢ＠
Böyle ､･ｭｩ＠ yel ｫ｡ｮｴｬ＠ atmaca,
Yüce göklere uçan ｫｵＮ＠
ａｲｬ｡＠ｫ｡ｰｲｭ＠ kendini.
Biz ｺ｡ｶｾｲ＠ iyi gelmez ｡ｲｬｫＬ＠
Büyükleri! hile ｹｰｲ｡ｴ＠｡ｺｧｭｬｫＬ＠
ｂ｡ｬｲｮ＠ 'bela geldi· mi, ezilirler ｡ｬｴｮ､Ｎ＠ 215
ｄｯｲｵ＠ｩｬ･ｲ､ｮ＠ yana gidendir güzel yol,
ｈ｡ｫｬ＠ｫ｡ｩＮｮｲ＠ önünde ｳｯｩＺｮ､｡Ｌ＠
Çeke çeke' ｡ｫｬ＠｢｡ｮ＠ gelir ｢ｵ､｡ｬｮＮ＠ ·
Yeminler gelir ･ｲｩ＠ｹ｡ｲｧｬｭ＠｡ｲ､ｮ＠
V e Hak yükseltir o zaman sesini
ｒｶ･ｴｬ＠ Hak yiyeniere ｫ｡ｲﾷ＠
Ve ､･ｲ＠｡ｬｹｲｫ＠Ｎ｡ｲ､ｮ＠ｩｮｳ｡ｬｲＬ＠ 220
O ｩｮｳ｡ｬｲｄＮ＠ ki ｳｲｭｬ･､ｩ＠ Hak'＠ .ｨ｡ｫｳｺ｣＠ ·
Evlerinden, yurtlarmdan ､｡ｲＮ＠
ｳｯ＠ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VE KAYNAKLABI
'
Ama onlar ki yerliye ｹ｡ｨｮ｣＠ｫ｡ｲ＠
ｄｯｲｵ＠ yoldan, ､ｯｲｵ＠ｹ｡ｲｧｬ､ｮ＠｡ｹｲｬｭｺＬ＠ 225
ｏｮｬ｡ｲ＠ｹｵｲｴｬ｡＠ｵｹｧ｡ｲｬ＠ｫ｡ｶｵｲＬ＠
Mutlu ｫｩｬ･ｲ＠ｹ｡ｲ＠ kentlerinde,
ｄ･ｬｩｫ｡ｮｲ＠ besleyen ｢｡ｲ＠ gelir ülkelerine
Ve engin ｢｡ｫｬ＠ Zeus, yüce ｴ｡ｮｲＬ＠
ａ｣＠ｳ｡ｶｬｲ､ｮ＠ korur ｯｮｬ｡ｲＮ＠
Bu haklardan yana gidenler ､ｭ･ｺ＠ hiçbir zaman 230
ａ￧ｬｫＬ＠ｫｴｬ＠ gibi helruara,
Bol bol ｭ･ｹｶ｡ｬｲｮ＠ yerler ￶ｬ･ｮｲ､＠
özene hezene ｩｬ･､ｫｲ＠ hahçelerinin.
Toprak bereketli bir hayat sunar onlara,
ｄ｡､＠ｭ･ｮｩ＠ tepesi palamut dolar,
Gövdesi ｣ｶｬ＠｣ｶｬ＠｡ｲＬ＠
Koyunlar ｴ｡ｹｭｺ＠ olur yünlerini,
ｂ｡｢ｬｲｮ＠ henzer çocuklar ､ｯｵｲ＠ analar, 235
Bolluk içinde ｹ｡ｲ＠ giderler.
U zak denizlere ｡￧ｬｭｺｲ＠ geçinmek için,
ｂｲ｡ｫｰ＠ kendi bereketli ｹｵｲｴｬ｡ｮＮ＠
Ölçüyü ｫ｡￧ｲｮＬ＠ kötü yola sapan ｫｩｬ･ｲｹｳＬ＠
ｃ･ｺ｡ｬｮ､ｲ＠ engin ｢｡ｫｬ＠ Zeus,
Bütün bir kent ｹｫｬｲ＠ bazen 240
Birtek ｫｩｮ＠ｩｬ･､＠ suç ｹｺｩＮ､･ｮ＠
Bela, veha, ｫｴｬ＠ iner göklerden,
Erkekler üretmez, ｫ｡､ｮｬｲ＠､ｯｵｲｭ｡ｺ＠ olur,
Evler ｹｫｬｲ＠ gider o zaman,
ｋｲｯｮｳｬｵ＠ Zeus ､ｵｶ｡ｲｬ＠ yerle bir eder, 245
1
Kqca ｯｲ､ｵｬ｡＠ bozguna ｵｲ｡ｴＬ＠

Y ｩ＠ da ､｡ｲｭｮ＠ eder ､ｯｮ｡ｭｬｲＮ＠
Ey krallar, siz de ､ｮ＠ bu ｨ｡ｫｬ＠ düzen üzerine:
Y ｡Ｚｮ＠ｨ｡ｮｺ､＠ insanlarla ｳ｡ｲｭ＠､ｯｬ｡＠ ölümsüzler ｶ｡ｲ､Ｌ＠
Hep gözetler dururlar o ｩｮｳ｡ｬｲ＠ ki
ｈ｡ｫｳｺ＠ｹ｡ｲｧｬ＠ｩｮｳ｡＠ insana ezdirirler, 250
Ve ',korkmazlar yukardan hakan ｴ｡ｮｲｬＮ＠
Ottiz bine ｶ｡ｲ＠ｳ｡ｹＬ＠ ￶ｬｮ･ｲｩ＠ gözetiemek üzere
Zeus'un bizi besleyen topraklara ｹｯｬ｡､＠ ölümsüzlerin.
ｂｵｩｬ｡ｲ＠ sisler içinde ､ｯｬ｡ｲ＠､ｮｹ｡Ｌ＠ · 255
Kollarlar ｩｮｳ｡ｬｲ＠ iyi kötü ｩｬ･ｲｮＮ＠
Bir ｫｺ＠ｶ｡ｲ､Ｌ＠ Zeus'un ｫｺＬ＠｡､＠ Dike,

Olympos'lu tannlar sayarlar, severler onu.
Biri ｳ｡ｹｧｺｬｫ＠ etmesin ona ｨ｡ｫｳｺｬ＠ edip,
Hemen gider oturur dizleri dibine.
ｂ｡｢ｳ＠ Zeus'un, ｋｲｯｮｳｬｵＬ＠
V e dert yanar ona, ｩｮｳ｡ｬｲ＠ｨ｡ｫｳｺｬｮ､Ｎ＠ 260
N e ｹ｡ｺｫ＠ ki bütün halk çeker cezasnn
Kötü karar veren yolsuz ｫｲ｡ｬｮＮ＠
ｂｵｮｬ｡ｲ＠ görün de ､ｯｲｵ＠ｹ｡ｲｧｬ＠ verin, ey krallar,
Siz ki hep ｲｶ･ｴ＠ yer, ｨ｡ｫｳｺｬ＠ edersiniz.
ｂ｡ｫｳｮ＠ｨ｡ｫｳｺｬ＠ etmek kendine kötülük etmektir. 265
Kötü ､ｮ｣･＠､ｮ･ｩ＠ yakar herkesten önce.
ｈ･ｲｹｩ＠ bilen Zeus'un ｨ･ｲｹｩ＠ gören gözü
Bunu da görür, görmek dilerse,
ｈ｡ｫｬ＠ｨ｡ｫｳｺ＠ ne varsa kentte gözünden kaçmaz.
Ben de, ｯｬｵｭ＠ da vaz geçeriz hemen bugün ､ｯｲｵｬｫｴ｡ｮＬ＠ 270
ｅ･ｲ＠ Hak ｨｯ＠ görürse ｨ｡ｫｳｺｬＮ＠
Ama bir türlü inanmam
ｩｮ＠ bilen Zeus'un
Böyle ｩｬ･ｲ＠ meydan ｶ･ｲ｣ｩｮＮ＠
Ey Perses, beni can ｫｵｬ｡ｹ＠ dinle,
Haktan yana ol, ｺｯｲ｢｡ｬ＠ sil kafandan. 275
Budur· ｢ｵｹｲ＠ｋｲｯｮｳｬｵ＠ insanlara.
Madem hak nedir hilmezler,
:Kemiredursunlar birbirlerini
ｂ｡ｬｫｲＬ＠ｹｲｴ｣＠ hayvanlar, ｫ｡ｮｴｬ＠ｫｵｬ｡ｲＮ＠
ￇ｡ｬＬ＠ ;Kazan, Ye, Yedir . ..

1
Ama Zeus hak duygusunu ｶ･ｲｭｩ＠ insanlara,
Buysa en ､･ｲｩｳ＠ verdiklerinin.
Gözü ｨ･ｲｹｩ＠ gören Zeus ｫ｡ｹｲ＠
ｙ｡ｲｧｬｮ､＠ haktan yana ｯｬ｡ｮｲＮ＠ 280
Ama bile hile yalan yere yemin edip de
ｈ｡ｫ＠￧ｩｮ･ｹＬ＠ günaha girenler
ｙ｡､ｫ￧＠｡ｺｬ､ｮ＠ görürler döllerinin,
Oysa yeminlerine ｢｡ｬ＠ kalan kimseler
Gün geçtikçe ｡ｲｴｮ＠ görürler ￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｲｭＺｩＮ＠ 285
Koca Perses ｢ｵ､｡ｬｳＬ＠ ben senin ｩｹｬｮ＠ için ｫｯｮｵｹｲｭＬ＠
ａ｡ｬ＠ kolay ､ｬｲＬ＠ dümdüzdür yolu.

Hemen ｶ｡ｲｬｸ＠ ona, ｫ｡ｰ＠ｫｯｭｵｺ､ｲＬ＠
Oysa üstünlükle ｡ｲｭｺ＠｡ｬｮ＠ terini koｭｵ＠ｴ｡ｮｲｬＬ＠
Uzuudur, ｳ｡ｲｰｴ＠ onun yolu,
Zor ￧ｫｬｲ＠ tepesine, ama bir de ￧ｫｴｮ＠ﾷｭＬ＠ 290
Ne· kadar zor da olsa, ｫｯｬ｡ｹｲ＠ｨ･ｲｹＮﾷ＠
Olgun adam odur ki ､ｮ｣･ｳｩｹｬ＠ bulur
En iyi ｯｬ｡ｮ＠ bugün de ｹ｡ｲｮ＠ da.
Odur ､ｯｲｵ＠ insan ki ､ｯｲｵ＠ söze kulak verir, 295
Hiçbir ｩ･＠ yaramaz o insan ki
Ne kendi görmesini bilir, ne de söz dinlemesini.
:perses ｯｬｵｭＬ＠｡ｫｬｮ､＠￧ｫ｡ｲｭ＠ söylediklerimi:
ￇ｡ｬ＠ ki ｡￧ｬｫ＠ｫ｡￧ｳｮ＠ｨｵｬｮ､＠ yerden,
Sevdir kendini ｢｡＠ çelenkli ｄ･ｮｴｲＧＬ＠ 300
ａｭ｢｡ｲｮ＠ dolduracak olan ulu ｴ｡ｮｲ￧ｹＮ＠
ａ￧ｬｫ＠ｩｳｺ＠ insanlara ｹｯｬ､｡ｴｲＬ＠
ｔ｡ｮｲｬ＠ da insanlar da ｫｺ｡ｲ＠ o kimseye ki ·
Hiçbir ｩ･＠ yaramadan ｹ｡ｲＬ＠
Bal .yapmaz yaban ｡ｲｬｮ＠ benzer,
ｴ･ｮ＠ｫ｡￧ｰ＠｢｡ｫ＠｡ｲｬｮ＠ｨ｡ｬｮ＠ yer. 305
Güzel ｩｬ･ｲ＠｢｡ｬ＠ kendini ki
ｂｵ､｡ｹｮ＠ bol olsun mevsiminde.
ￇ｡ｬｮｲ＠ sürüleri de olur, alｴｭｬ｡ｲ＠ da,
ￇ｡ｬｮｫ＠ sevdirirler kendilerini ｴ｡ｮｲｬＮ＠ 310
ￇ｡ｬｭｫ＠､･ｩｬＬ＠￧｡ｬｭｫｴｲ＠｡ｹｰ＠ olan. .
ￇ｡ｬｲｳｮＬ＠ çok geçmez ￧｡ｬｭｹｮ＠ imrenir ｫ｡ｺｮ｣Ｌ＠
｡ｮ＠･ｲｦ＠ hep ｫ｡ｺｮ｣＠｡ｲ､ｮ＠ gelir.
1f' ｡ｲ､ｬｴｮ＠￧ｫ｡ｲｮ＠￧｡ｬｭｫｴｲ＠ senin.
ｾｵ＠ｨ･ｹｩｮｬ＠｢｡ｫｳｮ＠ｭ｡ｬｮ＠ göz dikmeyi ｢ｲ｡ｫ＠ da, 315
ｔ｡ｴｮ＠･ｫｭｩｮ＠￧ｫ｡ｲｭｹ＠ hak, beni dinle.
U:tauç ｨｲ｡ｫｭｺ＠ yoksulun ｹ｡ｫｳｮＬ＠
Utanç ｭｵｴｳｺｬ｡＠｢｡ｬ､ｲＬ＠ mutluluk yüz akma.
Z(fnginlik kapma ｫ｡￧ｲｮｹｬ＠ｯｬｭ｡Ｌ＠
Onu bize ｴ｡ｮｲｬ＠ vermeli ki ､･ｳｩｮＮ＠ 320
ｋｾｺ｡ｮ￧＠ tutkusu ｩｮｳ｡＠｡ｫｬｮ＠ çeldi mi,
Ya da yüzsüzlük ･ｲｦ＠ duygusunu yok etti mi,
Zorla, hilek gücüyle zengin olabilir insan,
Dilini kötüye kullanarik da.
Ama ｴ｡ｮｲｬ＠ hemen ｨ｡ｫｮ､＠ gelir,

Evini, ｺ･ｮｧｩｬ＠ｹｫ｡ｲ＠｢｡ｮ＠ suçlunun. 325
Dilenciye, ｫｯｮｵ｡＠ kötü davranmak suçtur;
Bir ｫ｡ｲ､･ｩｮ＠ｹ｡ｴｭ＠ girip gizli gizli
ｋ｡ｲｳｹｬ＠ｯｹｮ｡ｭ＠ｩｲ･ｮ￧ｴ＠ suçu.
Yetimlerin ｨ｡ｫｮ＠ yiyenin de öyle, 330
ｙ｡ｬ＠ bir babaya ｳ｡ｬ､ｲｮＬ＠ dil ｵｺ｡ｴｮ＠ da.
Bütün böylelerine Zeus'un kendi ｫｺ｡ｲＬ＠
ｙ｡ｰｴｫｬｲｮ＠｡｣＠｡｣＠ ödetir onlara;
Temiz ｹｲ･ｩｮ＠ uzak tut bu suçlardan. 335
Lekesiz ellerle kurhanlar kes ｴ｡ｮｲｬＬ＠
ｐｲｬ＠ｰｲｬ＠ hutlar yak, kesene göre.
Y atarken de, kutsal ｡ｦｫ＠｡ｲｭ｣＠ da
Tannlara ｳｵｮｬ｡＠ gerekeni sun ki
Senden yana olsun yürekleri. 340
O zaman baba ｭｩｲ｡ｳｮ＠ satmaz,
ｂ｡ｫｳｮｩｲ＠ｳ｡ｴｮ＠｡ｬｲｳｭ＠ üstelik.
ｮｳ｡＠ｬｩｫ･ｲＺ＠
Seni seveni ￧｡ｲ＠ sofrana, sevrneyeni ､･ｩｬＮ＠
ￇ｡ｲ､ｮ＠ daha çok ｫｯｭｵｬ｡ｲ＠ olsun.
Köyde ｢｡ｮ＠｢ｩｲ･ｹ＠ gelecek olsa,
ｋｯｭｵｬ｡ｲ＠ hemen ｹ｡ｲ､ｭｮ＠ｫｯ｡ｲＬ＠
U zaktaki dostlarsa zor gelirler. 345
ｋｯｭｵｮ＠ kötüsü ｨ･ｬ｡､ｲ［＠ iyisi bir hazine:
Ne mutlu iyi bir ｫｯｭｵｳ＠ olana.
ｋｯｭｵｮ＠ kötü ｯｬｮ｡ｺｳ＠ öküzün ￶ｬｮ･ｺＮ＠
＠
ｋｯｭｵ､｡ＬｉＮ＠ ödünç ｡ｬ､ｮ＠ tanesi tanesine say,
ｔ｡ｳｴｭＮＺｨ＠ da geri ver, mümkünse ｦ｡ｺｬｳｹＮ＠ 350
Böyle ｹ｡ｰｴｮ＠ｭ＠､｡ｲｬｫｴ＠ｹ｡ｲ､ｭ＠ görürsün.
Kötü yoldan kazanç ｳ｡ｬｭｹ＠￧｡ｬｭＺ＠
Kötü kazanç bela getirir ｢｡ｮＮ＠
Seni seveni sev, sana gelene git;
Verene ver, vermeyene verme,
Verene herkes verir, vermeyene kimse vermez. 355
Vermek iyi, kapmak kötüdür, ölüm getirir.
Gönülden veren ne kadar çok verse o kadar mutludur,
Vermek sevinç getirir ｹｲ･ｩｮＮ＠
ｂ｡ｫｳｮ､＠ yüzsüzce ｫ｡ｰｬｮ＠･ｹｳ＠

N e kadar az da olsa içini ｫ｡ｲｴ＠ｩｮｳ｡Ｎ＠ . 360
Az üstüne az koyar, koydukça da koyarsan,
O az ､･ｩｮ＠ çok ｯｬ｡｢ｩﾷＮ＠
V ｡ｲｮ＠ ekleyen ｡￧ｬｫｴｮ＠ ölmez.
Evinde ｹｩ･｣ｮ＠ varsa ｢｡ｭ＠ derde girmez.
ａｲ｡､ｮ＠ evinde bulmaktan iyi ne var:
ｄ｡ｲ､ｮ＠ gelen ｹｫ｡ｲ＠ｩｮｳ｡Ｎ＠ 365
Sende olaula yetindi mi ｩｮ＠ｹｯｬｵｮ､｡ｲＬ＠
ｓ･ｩＮ､＠ｯｬｭ｡ｹｮ＠ özlemeye ｢｡ｬ､ｮ＠ｭ＠ için için, .
ｴ･＠ o felaket: ｹｩ＠､ｮ＠ bunun üstüne!
Ev ve -Aile:
ｆ￧ｭ＠｡￧ｬ＠ ve ｢ｩｴｮ､･＠ bol bol iç, '
Ania ｯＺｴ｡ｬｲ､＠ tutumlu ol.
Diliini bulan ｦ￧ｹ＠ esirgemek saçma.
Dostuna ｶ･ｲ｣ｩｮ＠｡ｮｬｴ＠ gibi ver. 370
ｋ｡ｲ､･ｩｬ＠ bir ｡ｬｭ＠ yaparken bile
｡ｫｹ＠ vurup bir ｴ｡ｮｫ＠￧｡ｲ＠ yanma.
Güven de güvensizlik de ｹｫ｡ｲ＠ｩｮｳ｡ｬｲＮ＠
ｔ｡ｫｰ＠ｴ｡ｫｲｰＬ＠ｫ￧ｮ＠ｳ｡ｬｹｰ＠
ａｫｬｮ＠ çelmesin ｫ｡､ｮ＠
biri.
Gözü ｡ｭ｢ｲ､＠ diller dökerken sana,
Ha ｫ｡､ｮ＠ｧｶ･ｮｩｳＬ＠ ha bir ｨｲｳｺ｡Ｎ＠ 375
Bir tek ｯｬｵｮ＠ olsun baba ｭｩｲ｡ｳｮ＠ konan,
Ancak böyle ￧ｯ｡ｬｲ＠ evin ｺ･ｮｧｩｬＮ＠
Se* ｹ｡ｬｰ＠ ölünce ｯｬｵｮ＠ tutar yerini. ·
ｾ｡＠￧ｯ｣ｵ＠ bol olursa, Zeus'un ｹ｡ｲ､ｭ＠ da bol olur.
Çok ｫｩ＠ çok ｩ＠ görür, ona göre de artar ｫ｡ｺｮ｣Ｎ＠ 380
Zengin ｯｬｭ｡ｹ＠ kodunsa ｡ｫｬｮＺ＠
ｄｩｬ･＠｢･ｩＬ＠ｩ＠ yap, ｩ＠ üstüne ｩ＠ yap.
. Tarla ｬ･ｲｩ＠ :
Ekfui biç, görünce gökte
ｐｬ･ｩｾ､＠ｹｬ､ｺ｡ｲｭＬＮ＠ Atlas ｫｺｬ｡ｲｮＮ＠
Görünmez ｯｬ､ｵｫ｡ｲ＠ zaman· da ek ｴｯｰｲ｡ｮＺ＠
O ｹｵ､ｺｬ｡ｲ＠ kaybolur ｫｲ＠ gün ｫｲ＠ gece. 385
Ama ｹｬｮ＠￧｡ｲｫ＠ durmaz döner,
Ve insanlar bilemeye ｢｡ｬｹｮ｣＠ｯｲ｡ｫｬｮ＠

Göziikürler yeniden gökte.
Bak söyliyeyim nedir ｴ｡ｲｬｮ＠ｫｵｲ｡ｬ＠
ｳｴ･ｲ＠ deniz ｫｹｳｮ､｡＠ ol, ister ｢ｯｺｫｲ､｡Ｌ＠
Dalgalardan uzaktaki bereketli ovalarda: 390
Demeter'in ｩｬ･ｲｮ＠ vaktinde görmek istersen
Ekerken de, kazarken de, biçerken. de
ｇ￶ｳｮ＠｢｡ｲｭ＠｡￧ｫ＠￧｡ｬ｢ｩ･ｳｮＮ＠
Öyle yap ki vaktinde büyüsün ürünlerin,
Yoksul ｫ｡ｬｰ＠ kimseye minnet etmiyesin. 395
Öyle ｹ｡ｰｭ､ｮ＠ için kaç kez ｢｡＠ vurdun bana,
Ama ｡ｲｴｫ＠ benden ödünç ｡ｬｭｺｳｮＬ＠ bunu bil.
ￇ｡ｬＬ＠ Perses ｫ｡ｲ､･Ｌ＠ sersemlik etme,
ｔ｡ｮｬｲ＠ insanlara ｶ･ｲ､ｩ＠ｩ＠ yap.
Yoksa günün birine ￧ｯｬｵｮ＠￧ｯ｣ｵｬ｡＠
ｋ｡ｰ＠ｫ｡ｰ＠､ｯｬ｡ｲ＠ dilenirsin.
Kimse ｡ｬ､ｲ＠ etmez derdine, 400
Çok çok iki üç kez ｹ｡ｲ､ｭ＠ koparabilirsin.
Ama fazla ｳｫｴｮ＠ｭ＠ herkesi hava ｡ｬｲｳｮＮ＠
Ne kadar dil döks.en ｢ｯｵｮ｡Ｎ＠
Haydi beni dinle, ｢ｯｲ￧ｬ｡ｮ､＠ kurtul,
Kurtul ki ｡￧ｬｫｴｮ＠ da ｫｵｲｴｬ｡ｳｮＮ＠
Bir evin olsun, bir ｫ｡ｲｮＬ＠ bir de öküzün. 405
ｋ｡ｲｭ＠ parayla ｳ｡ｴｮﾷ＠ al ki,
ｇ･ｲｩｮ､＠ yürüsün öküzlerin ｡ｲ､ｮＮ＠
ａｲ｡｣ｮＬ＠｡ｶ､ｮｬ＠ evinde olsun,
Olsun ki ｢｡ｫｳｮ､＠ istemeyesin ..
Vermedi ｾＧ＠ mevsim geçer, ｩｮ＠ yüz üstü ｫ｡ｬｲＮ＠
Hiçbirini ＺＡ･＠ｹ｡ｲｮ＠｢ｲ｡ｫＬ＠ ne öbür güne. · 410
ｩｰ＠ｴ｡ｶｳｮ＠ arnhan dolmaz,
üstüne ､ｭ･ｩｬｮ＠ｩｴ･ｮ＠ｨ｡ｹｲﾷ＠ gelmez,
ｩｮ＠ｹ｡ｲｮＺＮ＠｢ｲ｡ｫｮ＠ bela çeker ｢｡ｮＮ＠
ａｺｧｮ＠ 1
ｧｮ･＠ ter döktiirmez olunca insana,
Zeus güz ｹ｡ｭｵｲｬｮ＠ｳ｡ｬｮ｣＠ dünyaya, . 415
Daha çev:ik olunca elimiz ｫｯｬｵｮｺＬ＠
Sirius ｹｬ､ｺ＠ öliimliilerin ｢｡＠ üstünde
Gündüzden çok gece ､ｯｬ｡ｲ＠ olunca,
ｂ｡ｬｴｮ＠ｫ･ｳｴｩ＠｡￧＠ daha az ｫｵｲｴｬ｡ｮＬ＠ ··420
ｙ｡ｰｲｮ＠､￶ｫｭＬ＠ büyümesi ､ｵｲｭｴＮ＠

ｩ＠ mevsiminde yapmak istersen,
ｏｲｭ｡ｮ＠ o zaman kes:
Üç ｫ｡ｲ＠､ｩｨ･ｮＬ＠ üç dirsek ｴｯｫ｡｣ｮ＠ yap,
Dingilin yedi ayak oldu mu ｴ｡ｭ､ｲＮ＠
Sekiz ayak kesersen bir tokmak da ￧ｫ｡ｲＮ＠ 425
Ona ｫ｡ｲｬｩ＠ bir araba için ｴ･ｫｲｬｩ＠ üç ｫ｡ｮ＠ kes ..
ｅｲｩ＠｡￧ｬｲ､ｮ＠ bol ne var,
Ama ､｡＠ hayn-da ｡ｲｹｰ＠
ｙ｡＠ｭ･､ｮ＠ bir sap bul,
En ､｡ｹｮｫｩｳ＠ odur ... 430
ｫｩ＠ sapan yap kendine evinde,
Biri ｰ｡ｲ￧ｳｺ＠ olsun, biri ｰ｡ｲ￧ｬＮ＠
Biri ｫｲｬｳ｡＠ ötekine ｫｯ｡ｲｳｭ＠ öküzleri.
Dingil için defne ve ｫ｡ｲ￧＠ iyidir, 435
En az onlar kurtlamr,
Ökçe için kuru ｭ･Ｌ＠ sap için de ｹ｡＠ｭ･Ｎ＠
Güçlü bir çift öküz bul dokuz ｹ｡ｬｲｮ､Ｚ＠
Bu ｹ｡Ｌ＠ öküzlerin ､･ｬｩｫ｡ｮ＠￧｡､ｲＬ＠
･＠ en ･ｬｶｲｩ＠ｯｬ､ｵｫ｡ｲ＠￧｡［＠
Çift sürerken kavgaya ｴｵｭ｡ｺＬ＠
ｓ｡ｰｮ＠ｫｲｰ＠ｩ＠ｹ｡ｲｭ＠ｨｲ｡ｫｭｺｬＮ＠ 440
Çifti sürerken adam da ｫｲ＠ｹ｡ｭ､＠ · ｯｬｭ｡Ｌ＠
Sabah sabah dört çizikli koca bir ･ｫｭｩ＠ yemeli.
ｓ｡＠ sola bakmadan, ･＠ dost aramadan,
Kendini ｩ･＠ vermeli ｳ｡ｰｮ＠｡ｲｫｳｮ､Ｎ＠
J?aha genç oldu mu, fazla tohum atar,
Ｚ［＾＠･ｬｩｫ｡ｮｲｭ＠｢｡＠ havada olur, 445
ｏｹｮ｡｣ｫ＠ﾷ｡ｲｫ､＠ arar s ｡､Ｎ＠ ·solda.
･＠ koyulmadan ｴｵｲｮ｡＠ sesini bekle:
Bulutlarm ｡ｲ､ｮ＠ gelsin her ｹｬｫｩ＠￧ｬＬ＠
Ekin ｺ｡ｭｮ＠ o haber verir, '450
ｙ｡ｭｵｲｬ＠ｫ＠ günleri onunla ｢｡ｬｲＮ＠
Trunalar öttü mü gökte,
öküzü ｯｬｭ｡ｹｮ＠ｹｲ･ｩ＠ｳｺｬ｡ｲＮ＠
O mevsimde ｩｮｳ｡＠｡ｨｲｭ､＠
ｋｶｲｭ＠ｫｶｲｭ＠ boynuzlu öküzleri ｯｬｭ｡Ｎ＠
"Ver öküzlerini ve ｡ｲｨｮＢ＠ diyebilirsin ｫｯｭｵｮ｡Ｌ＠
Ama o da: "Öküzlerim ｫｯｵｬＢ＠ diyiverir saua.

Bir araba ｹ｡ｰｲｭ＠ demek dile kolay: . 455
Kaç ｰ｡ｲ￧ｳ＠ var bir ｡ｲ｢Ｌ＠ budala,
ｏｬ｡ｮ＠ önceden evine toplamau gerek:
Ekin ｳ｡｢ｨｬｲ＠ geldi mi ､ｯｲｵ＠ tarlaya!
Efendi ｵ｡ｫ＠ erkenden ｩ＠｢｡ｮＬ＠
Yas, kuru toprak ｫ｡ｺｬｭＬ＠ ·. 460
ｋ｡ｺｩｭｬ＠ ki ｢｡ｫｬｲ＠､ｯｮ｡ｵｳＮ＠
ｅｫ･｣ｩｮ＠ toprak ､ｩｮｬ･ｭ＠ｯｬｭ｡Ｌ＠
Baharda ｨ｡ｶｬｵｭＬ＠ｹ｡ｺｮ＠￧｡ｰｬｵｭ＠ｯｬｭ｡Ｎ＠
O zamau ｵｭｴｬ｡ｲｮ＠｢ｯ｡＠￧ｫ｡ｲｭｺＮ＠
Nadas ｵｲ＠ getirir, ￧ｯｬｵｮ＠￧ｯ｣ｵｮＮ｡ｬｴｭｺ＠
ｔｯｰｲ｡ｮ＠ Zens'una, ak yüzlü Demeter'e dua et 465
Olgun dolgun etsin kutsal ｢｡Ｎ＠
Sapaum kolunu ｡ｬ､ｮ＠ｭ＠ avucuna,
Dokun ､･ｮｫｬ＠ｳｲｴｮ｡＠
ｂｯｹｵｮ､ｲ｡＠｡ｳｬｵ＠ öküzlerin.
Bir ｯｬ｡ｮ｣ｫ＠ gelsin ardmdau,
Bir ｴｲｮｫｬ｡＠ örtsün tohumlam üstünü
ｋｵｬ｡ｲ＠ yem ｯｬｭ｡ｳ＠ diye. 470
Düzenli ｩ＠ insaniann ｢｡＠ nimeti,
Düzensiz ｩ＠｢｡＠｢･ｬ｡ｳ､ｲＮ＠
Göklerin Zeus'u dilerse oldurur,
ｂ｡ｬｲｮ＠ yere ｳ｡ｲｫｴ＠｢ｵ､｡ｹｬｲｮＮ＠
O zamau örümcek ｡ｬｲｮ､ｵ＠ kurtulur ｫ｡｢ｮ＠ｫ｡￧ｮ＠ 475
Ve ｴ｡､ｲｳｮ＠ sevincini ·
Evinde ｫｾ＠ doyunnaum. .
Rahat ･､ｴｲｳｩｮ＠ alaca bahar gelinceyedek,
Gözün ｢｡ｫｳｮ＠ malmda olmaz,
ｂ｡ｫｳｮ＠ gözü sende olur.
Kutsal ｴｯｰｲ｡＠ kazmakta geç ｫ｡ｬｲｳｵＬ＠
Hasat ｺ｡ｭｮ＠ çömelir ｴｯｰｬ｡ｲｳｮ＠ 480
Bodur ｫ｡ｬｮＬ＠ toza ｢ｵｬ｡ｭ＠｢｡ｫｬｲＮ＠
ｃｬｺ＠ demetleri ｡ｳｫ＠ yüzle ｫｯｹ｡ｲｳｮＮ＠ sepete,
Görenler ｡ｾｲ＠ haline. .
Zeus tannnm günü gününe uymaz,
ａｫｬｮ､｡ｵ＠ neler geçer bilemez ölümlü insanlar.
ｔｯｰｲ｡ｮ＠ geç ｫ｡ｺ､ｹｳｵＬ＠
158 ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VE K..4.YN.AKLARI
Olsa olsa ｵ､ｲ＠ bunun çaresi: 485

Beklersin guguk ｫｵ＠ öter
ｍ･ｮｩ＠ dallan ｡ｲｳｮ､Ｌ＠
ｮｳ｡ｬｲ＠ yüzü güler koca dünyada:
Zeus üç gün üç gece ｹ｡ｭｵｲ＠ｹ｡､ｲＬ＠
Öküzün ｡ｹ＠ birkaç parmak sulara· h ｡ｴｲｾ＠
Ancak o zaman son güne kalan çiftçi
ｬｫ＠ günde ｩ･＠｢｡ｬｹｮ＠ｹ･ｴｩｨｬｲＮ＠ 490
Hep ｡ｫｬｮ､＠ olsun bunlar:
Ne hahan ｫ｡￧ｲＬ＠ ne de güz ｹ｡ｭｵｲｬｮＮ＠
ｋ＠ günlerinde oturakalma ｳ｡ｫｮ＠
･ｨｩｲ＠ｭ･ｹ､｡ｮｬｲＬ＠ ocak ｢｡ｬｲｮ､Ｎ＠
ｓｯｵｫｬ｡ｲ＠ｩｮｳ｡＠ tarladan ｵｺ｡ｫｬｴｲＬ＠
Ama ￧｡ｬｮ＠ yapacak ｩ＠ｶ｡ｲ､＠ evinde. 495
ｋ｡ｲｫｴ＠ｵｹｴｮ＠ mu açhüaç ｫ｡ｬｲｳｮＬ＠
ａｹ｡ｮ＠ avucuna ｡ｬｲ＠ ovar durursun.
Aylak gezip ｨｯ＠ umutlar hesliyen adam
Ekmeksiz ｫ｡ｬ､＠ gün ｢｡ｬｲ＠ dert yanmaya.
Geçimi ｳ｡ｬｭ＠ｨ｡ｬｮｭ＠ yoksul
Ondan bundan bir ･ｹｬｲ＠ umarak 500
ｏｴｵｲ｡ｫｬ＠ pazar yerlerinde.
Hizmetçilerine yaz ｯｲｴ｡ｳｮ､＠ söyle:
Her ｹ｡ｺｮ＠ bir ｫ＠ var,
ｂ｡ｮｺ＠ sokacak kulübeler ｹ｡ｰｮＮ＠
ｋ｡ｲｫ＠
kötü günleriyle ｨ｡ｳｴｲｮ｣＠
Öküzlerin birer ｩｫ･ｲ＠ ölür,
Koruyun kendinizi ｨ･ｬ｡＠ｫｲ｡ｬ､ｮＬ＠ 505
1
'],'oprak donar esince ｡｣＠ Poyraz,
Atlan bol Trakya ｯｶ｡ｬｲｮ､＠ gelip
..t\]lak bullak edince engin denizi,
ｬＩ｡ｮＬ＠ｯｶ｡ｬｲ＠ｵｬｴ｡ｲ＠ｨｯｵｮ｣｡Ｎ＠
Dar ｢ｯ｡ｺｬｲ＠
＠
bir ｳ｡ｬ､ｲｭｮ＠ Poyraz,
Saçlan havada binlerce ｭ･ｹｩＬ＠
Koca koca ￧｡ｭｬｲ＠ serer anaç ｔｯｰｲ｡ｮＺ＠ üstüne. 510
O ' ｺ｡ｭｾ＠ bir ￧ｬｫ＠ yükselir bütün ormanda,
Hayvanlar ｴｩｲ･Ｌ＠ｫｳ｡ｲｬ＠ｫｵｹｲｬ｡ｩＬ＠
ｓｲｴｬ｡ｮ､＠ｫ｡ｬｮ＠ｰｯｳｴｬ｡ｲ＠ｯｬ｡ｮｲ＠ hile.
Buz gibi girer ｯｮｬ｡ｲ＠ da içlerine

N e kadar tüylü müylü de olsalar.
Öküzün gönünü hile deler geçer, 515
Keçinin iri ｫｬ｡ｲｮ＠ dinlemez.
ｙ｡ｬｮｺ＠ bol yünlü koyunlar dayamr
ｨｴｩｹ｡ｲｬｮ＠ helini hük.en ｐｯｹｲ｡ｺｮ＠ gücüne.
Nazik tenli genç ｫｺ｡＠ da ｩｬ･ｭｺＬ＠
Çünkü o evde ｴ｡ｬ＠｡ｮｳ＠ yanmda ｫ｡ｬｲＮ＠ . 520
ａｬｴｮ＠ Aphrodite'nin ｩｬ･ｲｮ＠ bilmez henüz,
Körpe bedenini ｹｫ｡ｲＬ＠ｹ｡ｬｲＬ＠
Sonra gider uzamr evinin bir ｫ￶･ｳｩｮＮ＠
Oysa bu ｫ＠ günlerinde kemiksiz
ａｹ｡ｫｬｲｮ＠ｫ･ｭｩｲｬ＠ durur
ａｴ･ｳｩｺ＠ evinde, kasvetli ｫｯｶｵｮ､｡Ｎ＠ · 525
ｇｮ･＠ｫｯ｡｣＠￧｡ｹｲｬ＠ göstermez ona,
Çünkü o, kara insanlar ülkesi üstünde gezer,
Geç gelir Hellenleri ｡ｹ､ｮｬｴｭＮ＠
O zaman ｯｲｭ｡ｮｬ＠ boynuzlu hoynuzsuz ｫｯｮｕｬ｡ｲ＠
Çenelerini ｺ｡ｮｧｲ＠ titreyerek 530
ｋｯｵｲｬ｡＠ dere tepe.
Bir tek ｫ｡ｹｧｳ＠ｶ｡ｲ､＠ hepsinin:
ｓｫ＠ｦｵｮ､｡ｬｫＬ＠ derin ｭ｡ｲ＠ bulup ｳｲｵｮ｡ｫＮ＠
ￖｬｮ･ｲ＠ üç ｡ｹｫｬ＠ｹ｡ｲｴｫ＠ gibi
Belleri iki büklüm, ｢｡ｬｲ＠ önlerinde
Göç ederler ak karlardan kurtulmak için. 535
O zaman beni dinlerseniz, kendinizi korumak için
ｙｵｭ｡ｫ＠ l:>ir urha ve uzun bir ｨｲｫ｡＠ giyin,
ｓｫ＠､ｯｫｵｬｭ＠ｫｵｭ｡ｬｲ､ｮ＠ olsun giysiniz,
ｹｩ｣･＠ｳ｡ｲｮＧＮ＠ ki tüyleriniz diken diken ｯｬｭ｡ｳｮ＠ｳｯｵＱＮＢｴ｡ｮ＠ 540
ａｹ｡ｫｬｲｮｺ＠ｳｫ＠ papuçlar geçirin
öküz derisinden, içi keçeli.
ｋｮ＠ en ｳｯｵｫ＠ günleri gelince de,
ｏｬ｡ｫ＠ derilerini öküz ｨ｡ｲｳｹｬ＠ dikip
ｙ｡ｮｵｲ＠ｫ｡ｲ＠ bir kalkan gibi ｳｲｴｭｺ｡＠ koyun, 545
1
ｂ｡ｮｺ＠ da· bir keçe ｫｬ｡＠ geçirin ki,
ｋｵｬ｡ｫｲｮｺ＠ｳｲｬ＠ｳｫｬ｡ｭ＠ｯｬｭ｡ｳｮＮ＠
Çünkü Poyraz'da sabahlar ｳｯｵｫ＠ olur.
·O sabahlar hereket yüklü bir sis
Y ｬ､ｺ＠ gökten iner ｴｯｰｲ｡Ｌ＠

V e kaplar bu dünya ｭｵｴｬ｡ｲｮ＠ｴ｡ｲｬｮＮ＠
Tükenmez ｲｭ｡ｫｬ､ｮ＠ suyunu alan bu sis 550
Sert bir rüzgarla yerden ｨ｡ｶｬｮｰ＠
Kah ｡ｫｭ＠ üstü ｹ｡ｭｵｲ＠ olup ､･ｲＬ＠
Kah ｦｲｴｮ｡＠ olup savrulur gökte
ｔｲ｡ｫｹｮ＠ｐｯｹｲ｡ｺ＠ iterken ｹｯｵｮ＠｢ｵｬｴ｡ｲＮ＠
Bir an önce ｩｮ＠ bitirip evine dön ki,
Kara bir bulut gökten ､ｭ･ｳｩｮ＠ üstüne, . 555
ｉｳｬ｡ｴｭｮ＠ elini kolunu, üstünü ｢｡ｮＮ＠
ｋｳ｡｣＠ o ｳｯｵｫ＠ aydan ｳ｡ｫｮＬ＠
ａｹｬ｡ｲｮ＠ en ｢･ｬ｡ｳ､ｲ＠ o,
ｋｯｹｵｬ｡ｲ＠ için de ｢･ｬ｡Ｌ＠ｩｮｳ｡ｬｲ＠ için de.
O ayda ｩｮｳ｡ｬｲ＠ daha çok yemek isterken
Öküzlerin yemini ｹ｡ｲ＠ indirirsin,
U zun geceler yem aratmaz ｯｬ｡ｲＮ＠ 560
ｙ｡ｭｮ＠ｧｬ･ｲｩｮ＠ gecelerin süresine uydur
Ta ki ｹｬ＠ sona erdirsin ､￶ｮＬ＠
V e bütün ｶ｡ｲｬｫｭ＠｡ｮｳ＠ Toprak
ｄｯｮ｡ｳ＠ yeniden türlü ｹ･ｮｩｬｲＮ＠
ｇｮ･＠ dönmeye yüz tuttuktan sonra
Zeus ｡ｬｴｭ＠ｫ＠ günü doldurunca 565
Büyük ａｹ＠ Okyanustan ｡ｹｲｬ＠
Ve ｫ｡ｲｬ＠ içinden ｰｲｬ＠ｰｲｬ＠ yükselir.
O zaman ｡ｴｬｲ＠｡＠､ｯｲｵ＠ Pandion'un ｫｺ＠
ｮ｣･Ｌ＠ keskin ￧ｬｫ＠ｫｲｬ｡ｮｧ￧Ｚ＠
Yeni bir bahar ｧ･ｬｭｩｴｲ＠｡ｲｴｫ＠ｩｮｳ｡ｬｲ＠ .
Ｎａｳｭ｡ｮ＠ buda o gelmeden, ｳｩ｡､ｲＮ＠ 570
Evi ｳｲｴｭ､｡＠ gezen salyangoz,
Gökte ülker ｹｬ､ｺ＠ görünür görünmez
Topraktan bitkiler üstüne ￧ｫｮ｡ｹ＠｢｡ｬ､＠ｭＬ＠
ｂ｡ｬｲ＠ çapalama ｺ｡ｭｮ＠ｧ･ｬｭｩｴｲ＠｡ｲｴｫＮ＠
Bileyin ｯｲ｡ｫｬＬ＠ｵｹ｡ｮ､ｲ＠ｲｧ｡ｴｬＮ＠
Hasat ｺ｡ｭｮＬ＠ｧｮ･＠ denizi kurutunca, 575
1
ｂｲ｡ｫｮ＠｡ｲｴｫ＠ gölgede ￶ｬ･＠ｵｹｫｬ｡ｲｮＬ＠
Sabahlara kadar yatakta ｫ｡ｬｭｹｮ＠｡ｲｴｫＮ＠
Elini çabuk ｴｵ｡｣ｫｳｮ＠ o zaman
Geçimini ｳ｡ｬｭ＠｢｡ｬｾｫ＠ istiyorsan.
ｇｮ･ｬ＠ｫ｡ｬｰ＠ ürünü ｡ｬ｣ｫｳｮ＠ içeri:

｡ｦｫ＠ günlük ｩｮ＠ üçte birini bitirii-,
｡ｦｫ＠ yol ｫ｡ｺｮ､ｲＬ＠ｩ＠ ilerletir,
｡ｦｫ＠ söker sökmez ｹｯｬ､｡ｲ＠ nice insan, 580
ｂｯｹｵｮ､ｲ｡＠ｶｵｲｬｭｴ＠ nice öküz.
Deve dikenleri çiçek ｡￧ｴ＠ｭＬ＠ ·
ａｲ＠ yaz günlerinde ｡ｵｳｴｯ＠｢￶｣･ｩ＠
Konup bir ｡｣＠ türküye ｢｡ｬ､＠ｭＬ＠ ·
ｈｺｬ｡＠ çarparak ｫ｡ｮｴ￧ｩｬｲｭＬ＠
Keçiler daha ｹ｡ｬＬ＠｡ｲｰ＠ daha ｴ｡ｬ､ｲＬ＠ 585
ｋ｡､ｮｬｲ＠ daha ｡ｺｧｮＬ＠ erkekler daha. ｧ･ｶｫＬ＠
Sirius ｹｬ､ｺ＠ｫ｡ｦｬｲｭＬ＠ dizlerini yakar,
Derileri yanar kavrulur ｳ｣｡ｫｴｮＮ＠
O zaman bir ｫ｡ｹｮ＠ gölgesine ｵｺ｡ｮｭｬ＠ insan,
Byblos ｡ｲ｢Ｌ＠ güzelce ｫ｡｢ｱｮ＠ ekmek ｯｬｮ｡Ｌ＠
Emzirmez ｯｬｮｵ＠ keçilerin sütü, 590
Ormanlarda ｢･ｳｬｮｭｩ＠ bir ､｡ｮ＠
Ya da yeni ､ｯｭｵ＠ .bir ｫｵｺｩｮ＠ eti.
￧･ｲ＠ｫｺｬ＠｡ｲ｢＠ yatarsm gölgeye,
Gönlünce yer içersin ､ｯｹ｡ｳＬ＠
Serin yellere ､ｯｲｵ＠ çevirip yüzünü
Tertemiz bir kaynaktan su ｡ｬｰ＠ 595
Bire üç katarsm ｡ｲ｢ｭＮ＠
Orion ｹｬ､ｺ｡ｲ＠ gözüktü mü
Irgatlarma söyle ｲｺｧ｡ｬ＠ bir yerde
Yuvarlak bir harman üstüne
ｙｳｮｬ｡ｲ＠ Demeter'in kutsal ｢ｵ､｡ｹｮＬ＠
Sonra da ｾｬ￧･ｫｲ＠ doldursunlar küplere. 600
Sizi besieyecek taneler eve ｹ･ｲｬｴｩ＠ mi,
Kimsesiz bir ｵ｡ｫ＠ bulun derim size,
Bir de çocuksuz hizmetçi ｫｺＬ＠
Hizmetçi ana oldu mu, ｢｡＠｢･ｬ｡､ｲＮ＠
Keskin ､ｩｬ＠ bir ｫ￶ｰ･ｩｮｺ＠ de olacak,
Bol bol ye,direceksin onu ki
Gündüz uyurun biri ｭ｡ｬｮｺ＠ çalmasm. 605
Otu ｳ｡ｭｮ＠ da ambara ｹｮ＠ ki
Bol bol ｹｩ･｣＠｢ｵｬｮｳ＠
Öküzlerinizin ve ｫ｡ｴｲｬｭｺｮＮ＠
F. ll
162 ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VE. KAYNAKLARI
Bu ｩｬ･ｲ＠ bittikten sonra, ｢ｲ｡ｫｮ＠

Köleleriniz ､ｩｺ｣･ｬｲｮ＠ dinlendirsinler,
Öküzleri de ￧ｫ｡ｲｮ＠ boyunduruk ｡ｬｴｮ､Ｎ＠
Orion ve Sirius gökün tepesine gelip te,
Gül ｰ｡ｲｭｫｬ＠｡ｦｫ＠ Kutup ｹｬ､ｺｮ＠ gördü ｲｩＬ＠ 610
O zaman, Perses, topla getir bütün ｳ｡ｬｫＮｭｮ＠
On gün on gece ｡￧ｫｴ＠ tut,
ｂ･＠ gün ｢･＠ gece de kapa üstlerini.
ａｬｴｮ｣＠ gün ￧ｫ｡ｲ＠ özünü ｳ｡ｬｫｭｲｮＬ＠
Doldur küplere Dionysos ｴ｡ｮｲ＠
Sevinç yüklü nimetlerini.
Ülker, Hyad ve Orion görünmez olunca, 615
Ekinini ･ｫｭ＠ hak, mevsimidir ｡ｲｴｫＮ＠
Tohum ne olacaksa olsun ｴｯｰｲ｡ｮ＠｡ｬｴｮ､Ｚ＠
Denizcilik :
Tehlikeli deniz yolculuklan ｭ＠ çekiyor seni?
O zaman unutma ki Ülker burcu
Orion'dan ｫ｡￧ｰ＠ sisli denize gömülünce 620
Bütün ｲｺｧ｡ｬｮ＠｣ｯ｡＠ｺ｡ｭｮ､ｲＮ＠
Deniz ｡ｲｰ＠ küplerine döner o zaman,
ｇ･ｮｩｬｲ＠｡￧ｬｭｹ＠ gelmez.
Toprakta ￧｡ｬｲＬ＠､･ｩｭ＠ gibi.
Gemini çekersin ｫｹ｡Ｌ＠
ｔ｡ｬｲ＠ｹ｡ｲｳｮ＠ dört bir yanma.
Islak soluklu rüzgarlardan korumak için, 625
Geminin ｴｫ｡｣ｮ＠ da ￧ｫ｡ｲ＠ ki
ｾ･ｵｳＧｮ＠ｹ｡ｮｵｲｬ＠ tekneyi çürütmesin.
Bütün ､ｯｮ｡ｴｭ＠ derli toplu içeri al,
Güzelce katla denizci geminin ｫ｡ｮｴｬｲ＠
Dümeni de ocak ｢｡ｮ＠ koy kurusun,
Ve bekle deniz mevsiminin gelmesini. 630
Gelince sür denize ｨｺｬ＠ gemini,
Ne yükleyeceksen yükle içie
ｙｩ､ｵｮ｡＠ karla dönebilmek ｩ￧Ｎ＠
ｂ｡｢ｭｺ＠ gibi yap sen de, koca ｨｵ､ｩｬＮ｡＠ Perses,
O 'da bir gün daha güzel ｹ｡ｭ＠ umuduyla
ａｴ＠ engin denizleri ｢ｲ｡ｫｰ＠ ardmda 635

Aiolya'mn Kyme kentini,
Geldi buralara kara gemisiyle.
Bolluktan, zenginlikten, rahattan ､･ｩｬＬ＠
Kör ｯｬ｡ｳ＠ yoksulluktan ｫ｡￧ｹｯｲ､ｵＬ＠
Bu lanetli Askra'ya ｹ･ｲｬｴｩＬ＠
Bu ｫ＠ sert, ｹ｡ｺ＠ çekilmez, ｴ｡ｳｺ＠ kasahaya. 640
Unutma, Perses, her ｩｮ＠ mevsiminde yap,
Hele denize ne zaman ｡￧ｬ｣ｮ＠ iyi bil.
Küçük gemileri ￶ｶ･ｨｩｬ､ｮ＠ kadar öv
Ama ｭ｡ｬｮ＠ büyük gemiye yüklerneye hak:
Yükün çok oldu mu, kazancin da büyük olur,
Yeter ki rüzgarlar ters esmesin. 645
Uçan gönlün kazanç ｰ･ｩｮ＠､･ｲｳＬ＠
Kurtulmak istersen borçlardan
Ve yürekler ｡｣ｳ＠｡￧ｬｫｴｮＬ＠
ￖｲ･ｴｩｭ＠ sana ｹ｡ｳｬｲｮ＠
ｕｵｬｴｳ＠ birden gökleri tutan denizin,
Her ne kadar hiçbir ･ｹ＠｡ｮｭｳ＠ da
Denizcilikten ve gemilerden.
Engin denizlere ｡￧ｬｭ､＠ henüz 650
ｙ｡ｬｮｺ＠ Euhoia'ya gittim bir kez, Aulis'e,
Hani o ａｫｬ｡ｲｮ＠ koca bir ordu ｴｯｰｬ｡ｹ＠ da
Kutsal Hellas'tan ｫｺｬ｡ｮ＠ güzel Troya'ya giderken
Denizierin ､ｵｲｬｭ｡ｳｮ＠ bekledikleri yere.
Ordan da Khalkis'e ｧｩｴｭ＠
ｙｩｴ＠ Amphidamas'm ｹ｡ｮｬｲ＠ｫ｡ｴｬｭｹＺ＠ 655_
Birçok ödüller ｫｯｭｵｴ＠ｫ｡ｬｲｭｮ＠ｯｵｬ｡ｲＮ＠
Herkes bilir benim orada
Bir ｹｩｴｬ･ｲｮ＠ birinci gelip
ｫｩ＠ kulplu bir üçayak ｫ｡ｺｮ､Ｎ＠
Helikon ｍＧＡｊＮｓ｡ｬｲｮ＠ｳｵｮｭｴ＠ onu
ｏｮｬ｡ｲ＠ｨ･ｾ＠ günün birinde
ｏｺ｡ｮｬｫ＠ｹｯｾ｡ｲｮ＠､ｲｫｬ･ｩ＠ yere.
ｂ｡ｫ＠ bir görgüm ｯｬｭ｡､＠ 660
Binbir eklentili tekneler üstüne.
Ama hen yine de söyliehilirim sana
Neler ､ｫｮ＠ deri ｫ｡ｬｮ＠ Zeus'un,

Çünkü ｍｵｳｾＧｬ｡ｲ＠ ￶ｲ･ｴｩｬ＠ hana
Söylenmezi Me getiren ezgileri söylemesini.
Yaz ｯｲｴ｡ｳｮ､ｫｩ＠ gün döneininden sonra
Elli gece elli . gün sürer ｩｮｳ｡ｬｲ＠
Denize ｡￧ｬ､ｫｲ＠ mevsim. 665
O mevsimde gemilerin paralanmaz,
Deniz ｴ｡ｹｦｬｲｮ＠ elinden almaz.
Ama deprem ｴ｡ｮｲｳ＠ Poseidon,
Ya da ölümsüzlerin ｫｲ｡ｬ＠ Zeus
ｬ･＠ de yok etmek istiyorsa onu, · o ｢｡ｫＮ＠
Çünkü iyilikler de ｯｬ｡ｲ､ｩ＠ gelir, kötiilükler de.
O mevsimde ｲｺｧ｡ｮ＠ nerden ･ｳ｣ｩ＠ bellidir, 670
V e ｨ･ｬ｡＠､･ｩｬｲ＠､｡ｬｧ＠ deniz.
Korkma o zaman, rüzgarlara güven
Sür ｨｺｬ＠ gemini denize, yükle ｹｫｬ･｣ｩｮＬ＠
. Ve bir an önce dönmeye hak yurduna.
Ne yeni ｡ｲ｢＠ bekle, ne de güz ｹ｡ｭｵｲｬｮＬ＠
Ne de ｫ＠ habercisi Lodos ｦｲｴｭ｡ｬｮＮ＠ 675
O Lodoslar ｡ｬｴｮ＠ üstüne getirir denizin,
Güz ｹ｡ｭｵｲｬ＠ｨｯ｡ｮｲ＠ ve deniz ｨ･ｬ｡＠ olur.
Bir ｢｡ｫ＠ mevsimi daha ｶ｡ｲ､＠､･ｮｩｺ｣ｬＺ＠
ｬｫ＠ haharda incir ｡｣ｮ＠ tepesinde
Kuzgun pençesi gibi yapraklar gördün mü 680
ａ￧ｬ＠ denize; bahar seferlerinin ｺ｡ｭ､ｲＮ＠
Ama övme o mevsimi, ｹｲ･ｩｮ＠ｨｯｬ｡ｮｭｺ＠ ondan.
Tam vaktini bilip ｨ･ｬ｡ｹ＠ ￶ｬ･ｭｫ＠ zordur,
4ma insanlar yine de ｡￧ｬｲ＠ denize·
Çünkü görmez olur _yüreklerinin gözü: 685
Para fakir fukaranm cam ｣ｩ･ｲ､Ｌ＠
Oysa ne kötü ･ｹ､ｩｲ＠ dalgalar içinde ölmek.
Hadi sen beni ､ｩｬ･Ｌ＠ iyi ､ｮ＠ｨｵｬ｡ｲ＠ üstüne:
Bir geminin ｫ｡ｲｭ＠ yükleme ｶ｡ｲｮ＠ｹｯｵｮＬ＠
ￇｯｵｮ＠ karada ｢ｲ｡ｫｰ＠｡ｺｮ＠ gemiye koy. 690
ａｭ｡ｮｳｺ､ｲ＠ denizde ｫ｡ｲｭ＠￧ｫ｡｣Ｎ＠ bela: ·
Fa.Zla yüklü ｡ｲ｢ｮ＠ oku birden ｫｲｬｰ＠
ｙｩｴｲｭ＠ gibi olursun içine bütün yüklediklerini.
Ölçülü ol, neyi ne zaman ｹ｡ｰ｣ｮ＠ bil.
ｋ｡､ｮ＠ ve Cinsel ｩｫｬ･ｲ＠ :.

Vakti ｺ｡ｭｮ＠ gelince evine bir ｫ｡､ｮ＠ al; 695
Bu ｩ＠ ne otuzundan çok s·onra yap, -
Ne de çok önce, o ｡ｲ､ＺｩＭ tam ｺ｡ｭｮＮ＠
ｋ｡､ｮ＠ dört ｹｬ＠ genç ｫｺ＠ｫ｡ｬｰ＠
ｅｲｧ･ｮｬｩ＠｢･ｩｮ｣＠ｹｬｭ､｡＠ evlenmeli.
ｋｺ＠ｯｬ｡ｮ＠ｫｺｬ｡＠ evlen ki,
ｄｯｲｵ＠｢ｩｬ､ｮ＠ yola sokahilesin onu.
En iyisi ｹ｡ｫｮｬｲｭ､＠ biriyle evlenmektir. 700
Ama önceden iyice ､ｮ＠ｴ｡Ｚ＠
Evlenmen bir alay konusu olmasm ｫｯｭｵｬ｡ｲＮ＠ -
Erkek için en büyük nimet
ｹｩ＠ bir ｫ｡ｮｳ＠ｯｬｭ｡ｫｴｲ＠ bu ·dünyada;
En büyük mutsuzluk da kötü bir ｫ｡ｲｳ＠ olmak,·
Bir ｫ｡ｲ＠ ki ｢ｯ｡ｺｮ､＠｢｡ｫ＠･ｹ＠､ｩｮｭＮ･ｺＬ＠
Ve ･ｲｫｩ＠ ne kadar güçlü olursa· olsUii,
ￇｲ｡ｳｺ＠ yakar onu, erkenden ｹｰｲ｡ｴＮ＠ 705
ￇ･ｩｴｬ＠ ￶ｴｬ･ｲ＠ :
Mutlu ölümsüzlere gereken ｳ｡ｹｧ＠ göster.
ａｲｫ｡､ｭ＠ｫ｡ｲ､･ｩｭ＠ deme hiÇbir zaman,
Dersen, kötü ､｡ｶｲｮｩｺｳｵＮ＠｡ｲｴｫ＠ ona ｫ｡ｲｾ＠
Ve güzel ｫｯｮｵ｡ｹｭ＠ derken yalan· söyleme.·
ｋ｡ｲ､･＠､･ｩｮ＠ kötü söyler, -kötülük ederse,- 710
Öcünü iki ｫ｡ｴｬ＠｡ｬｭｳ＠ ondan.
Sonradan dostluk kurmak isterse ｳ･ｮｩｬｾ＠ _
M dilemeye kalkarsa, kabul et.
Demek ｺ｡ｹｬ＠ bir ｩｮ｡ｭ＠
ｄｯｳｴｬ｡ｲｮ＠ 'bir orda bir burda seçen.
ａ￧ｫ＠ davran, yüzün ｹｲ･ｩＺｮ＠｡ｹｮｳ＠ olsun.
Ne konusever desinler sana, ne konuksuz, 715
Ne yoksul dostu, ne de büyüklerin ､ｭ｡ｮＮ＠
ｮｳ｡＠ｹｲ･ｩｮ＠ｹｰｲ｡ｴｮ＠ｫ￶ｲｯｬ｡ｳ＠ｦ｡ｫｩｲｬ＠ ··
Kimsenin yüzüne vurma hiçbir zaman,
•• 1
Olümsüz ｴ｡ｩｲｬｭ＠ bir cilvesidir bu.
Kendini tutan dil bir ｨ｡ｺｩｮｾ､＠ insan ｩ￧ｮｾ＠
Ölçülü dil ise dillerin en ､･ｲｬｩｳｦｵＮ＠ · .·720
Kötü söyleyene ｢｡ｫｳ＠ daha kötü söyler.
Ortak ｭ｡ｳｲｦｬ＠ ￶ｬ･ｮｲ､＠ surat asma: .
Keyfin daha büyük, ｭ｡ｳｲｦｮ＠ daha az .olur.

Gün ､ｯ｡ｲｫ･ｮ＠ elierin kirli ｯｬｭ｡ｳｮ＠ｳ｡ｫｮ＠
Zeus'a da, öbür ｴ｡ｮｲｬ＠ da ｡ｲｰ＠ sunarken. 725
Yoksa dinlemezler seni, dualarm ｢ｯ｡＠ gider.
Ayakta su dökme ｧｮ･＠ｫ｡ｲＬ＠
Hele gün ｨ｡ｴｫｮ＠ sonra sabaha kadar
Ne yola ｩ･Ｌ＠ ne yol ､ｮ｡Ｌ＠
Soyunup dökünsen hile:
Geceler ölümsüz ｭｵｴｬ｡ｲ､Ｎ＠ 730
ｔ｡ｮｲｬ＠ｳ｡ｹｧ＠ olan saklarup çömelir,
Ya da ｫ｡ｰｬ＠ bir avl:u ､ｵｶ｡ｲｮ＠ sokulur.
Sonra ev:inde ocak ｹ｡ｫｮ､＠
ａｹｰ＠ yerlerini ｹｫ｡ｮｭ､＠ gösterme ｳ｡ｫｮＮ＠
Cenaze ､￶ｮｬ･ｲｩ＠ çocuk ｹ｡ｰｭ＠ deme, 735
Bu ｩ＠ kutsal hayram ､￶ｮｬ･ｲｩ＠ yap.
Durmaz akar güzelim ｲｭ｡ｫｬ､ｮ＠ geçerken ·
ａｹ｡ｫｬｲｮ＠ suya sokmadan önce dua et
Gözlerini ｡ｫｮｴｹ＠ dikerek,
V e tertemiz ｰｲｬ＠ｰｲｬ＠ sularda ellerini ｹｫ｡Ｎ＠
￧ｩｮ＠ ve ellerini ｹｫ｡ｭ､ｮ＠ｲｭ｡ｫｴｮ＠ geçen 740
ｔ｡ｮｲｬｭ＠ öfkesini çeker üstüne, ｢｡ｮ＠ dert açar.
Kurhan törenlerinde ｴｲｮ｡ｫｬＺ＠ kesme ｳ｡ｫｮＬ＠
Hele kara demirle kuruyu ｹ｡ｴｮ＠｡ｹｲｭＮ＠
ｍ｡ｲｨｹ＠ küpün üstünde ｢ｲ｡ｫｭ＠
｡ｲｰ＠ içerken, ｵｲｳｺｬｫ＠ getirir. 745
Ev yaparken ￧ｫｭｴ＠｢ｲ｡ｫｭ＠ hiçbir yerinde ki,
ｾｵｺｧｮｬ｡ｲ＠ konup ￶ｴｭ･ｳｩｬｲ＠ kötü kötü.
Önce ｴ｡ｮｲｬ＠ için ｫｵｬ｡ｮｭ＠ kaplarda
N e yemek ye, ne yüzünü ｹｫ｡Ｌ＠ bu da bela getirir.
On iki ｹ｡ｭ､＠ bir ￧ｯ｣ｵｩ＠
Kutsal ･ｹｬｲ＠ üstüne oturtma, iyi ､･ｩｬｲＬＮ＠
ｾｲｫ･ｬｩｮ､＠ｨ｡ｹｲ＠ gelmez o · ￧ｯ｣ｵｮ［＠ ·
Op. iki ｡ｹｬｫ＠ da olsa, sonu kötü olur.
Bir ｫ｡､ｮ＠ｹｫｾ､＠ suda
Bir erkek ｹｫ｡ｮｭｬ＠ hiçbir zaman.
ｈｭ､｡ｮ＠ da kötülük gelir, bir zaman için de olsa.
Kurhan etlerini ｹｫ｡ｲ･ｮ＠ 755
ｔ｡ｮｲ＠ｳｲｬ｡ｹ＠･ｬｮｭｹﾷ＠ kalkma:
Bu da pek ｫｺ､ｭｲ＠ｴ｡ｮｲｬＮ＠

Kaynak ｢｡ｬｮ､＠ｩ･ｭ＠ｳ｡ｫｮＬ＠
Ne de ｲｮ｡ｫｬ＠ denize ､￶ｫｬ＠ yerde,
Oralarda ｹｫ｡ｮｭ＠ da kalkma, iyi ､･ｩｬｲＮ＠
ｂｵｮｬ｡ｲ＠ yap ki, insanlar kötii demesinler senin için; · 760
ｮｳ｡＠｡､＠ çok kolay kötüye ￧ｫ｡ｲＬ＠ ·
Ama sonra çok zordur herkesin dilinden kurtulmak.
Ün ､･ｩｮ＠ kolay kolay ölmez, .
Hele büyük ｫ｡ｬ｢ｲ＠ｹ｡ｬ､＠ zaman.
Ün de bir ｴ｡ｮ､ｲ＠ ölümsüz.
Günler:
Zeus'un günlerini ｧ･ｲｩｮ｣＠ kutlamak istersen: 765
Söyle ｡､ｭｬｲｮ＠ en iyi gün ｡ｹｮ＠ otuzudur
ｬ･ｲｩ＠ yoluna koyup ｰ｡ｹｬｲ＠､｡ｴｭｫ＠ için.
ｮｳ｡ｬ＠ｳ｡ｹｧｬ＠ｧ￶ｺ･ｴ｣ｩ＠ günler ｶ｡ｲ､Ｌ＠
Ve ｢ｩｬｧ･ｮ＠ ta kendisi Zeus'un günleri ｵｮｬ｡ｲ､Ｚ＠
Birinci, dördüncü ve yedinci günler ｫｵｴｳ｡ｬ､ｲ＠ 770
-Leto ｡ｬｴｮ＠｢｡ｫｬ＠ Apollon'u yedinci gün ､ｯｵｲｭｴﾭ
Sekizinci ve dokuzuncu günler de öyle,
Ama bu iki gün insan ｩｬ･ｲ＠ için de ･ｬｶｲｩ､Ｎ＠
Onhirinci, onikinci günlerin ikisi de iyidir
Hem koyun ｫｲｭ｡Ｌ＠ hem ekin hiçrnek için. 775
Ama onikinci onbirinciden çok daha iyidir:
U ￧｡ｲ＠ örümcek ｡ｮ＠ o gün örer
Günlerin ｵｺ｡､＠ mevsimde;
ｩｮ＠ bilen: kannca da o gün ｲｺｫｮ＠ toplar.
ｋ｡､ｮ＠ o gtin ｴ･ｺｧ｡ｨｮ＠ kurup ｩｮ･＠｢｡ｬｲＮ＠
Ama ｡ｹｮ＠ onüçüncü günü
Tohum ｡ｴｹｮ＠ deme ｳ｡ｫｮＬ＠ 780
Buna ｫ｡ｲｬ＠｡￧＠ dikmenin tam günüdür.
ａｹｮ＠ｯｲｴ｡ｳｮ､ｫｩ＠｡ｬｴｮ｣＠ gün
ａ｡￧＠ dikmeye hiç ･ｬｶｲｩ＠､･ｩｬｲＮ＠
O gün ･ｲｫｾ＠￧ｯ｣ｵｮ＠､ｯｭ｡ｳ＠ iyidir,
Ama ｫｺｬ｡ｲ＠ o gün ne ､ｯｭ｡ｬＬ＠ ne de evlenmeli. •·
Ay ｢｡ｮ＠｡ｬｴｮ｣＠ｧｩ＠ de 785 .
ｋｺｩ｡ｮ＠､ｯｭ｡ｳ＠ iyi gelmez,
Ama ｯｬ｡ｫｲＬ＠ｫｯ￧ｬ｡ｲ＠ｫｳｲｬ｡ｴｭｹ［＠
Koyunlara ｡ｬ＠ kurmaya elveri§Jidir o gün.

Erkek çocuk ､ｯｵｲｭ｡ｫ＠ için bire birdir:
O gün ､ｯ｡ｮ＠ çocuk ｡ｫ｣＠ olur;
Yalan söylemesini, ｡ｴｰ＠ｴｵｭ｟｡ｳｮ＠ sever.
ａｹｮ＠ sekizinci günü domuzu ve ｢￶ｲ･ｮ＠｢ｯ｡ｹ＠ 790
Onikinci günü ｳ｡｢ｲｬ＠ｫ｡ｴｲｬ＠ｩ､＠ edin...
U zun günler mevsiminin büyük yirminci günü
Bir ｹ｡ｲｧ￧＠､ｯｵ＠ mu cin fikirli olur.
Onuncu gün erkek çocuk ､ｯｭ｡ｬＬ＠
ａｹｮ＠ｯｲｴ｡ｳｮ､ｫｩ＠ dördüncü gün ｫｺ＠￧ｯ｣ｵＮ＠
O gün ellerinizi üstlerine sürüp ｹ｡ｴｲｮ＠
ｅｩｫ＠ bo:r-nuzlu, yanpirik ｹｲｬ＠ öküzleri, 795
ａｺ＠､ｩｬ･ｲ＠ keskin ｫ￶ｰ･ｩＬ＠ｳ｡｢ｲｬ＠ｫ｡ｴｲｬＮ＠
ａｹｮ＠｢｡ｭ､＠ ve sonundaki dördüncü günler
ｙｲ･ｩ＠ kemiren ｡｣ｬｲ､ｮ＠ｳ｡ｫｭｬＬ＠
O gün toptan ｴ｡ｮｲｬ＠ verilecek gündür.
ａｹｮ＠ dördüncü günü bir ｫ｡､ｮ＠ getirin evinize, 800
Bu konuda sizi en iyi ｡ｹ､ｬｴ｣ｫ＠
ｋｵｬ｡ｲ＠､｡ｮｴｫＮ＠ sonra.
ａｹｬ｡ｲｮ＠｢･ｩｮ｣＠ günlerinden sakmm:
ｂ･ｬ｡Ｌ＠ｵｲｳｺ＠ günlerdir o günler.
Bir ｡ｹｮ＠｢･ｩｮ｣＠ günüdür ki
Erinys'ler Yemin ｴ｡ｮｲｳ＠ｫｵ｡ｴｬｲＬ＠
O yemin ｴ｡ｮｲｳ＠ ki, ｓ｡ｶＧｮ＠ｯｬｵ＠ olarak
ｨ｡ｮ･ｴｩｲ＠｡￧＠ｶｵｲ｡｣ｫｴＮ＠
ａｹｮ＠ｯｲｴ｡ｳｮ､ｫｩ＠ yedinci gün . 805
-; Büyük bir özenle izleyin o günü-
Ｔｴｮ＠ harmana Demeter'in kutsal ｢ｵ､｡ｹｮＬ＠ ·
V e oduncu kessin ￧｡ｴ＠ kütüklerini.
Gemilere en uygun ｡￧ｬｲ､ｮ＠
Teknelerin türlü ｫ｡ｬｳｲｮＮ＠
Dördüncü gün ｢｡ｬｹｮ＠ gemileri donatmaya.
ａｹｮ＠ｯｲｴ｡ｳｮ､＠ sonraki dokuzuncu gün · 810
ｾ｡ｮ＠ güzel olan bir gündür.
ａｹｮ＠｢｡ｬｮｧ｣､ｫｩ＠ dokuzuncu gün.
ｮｳ｡ｬｲｭ＠ bütün dertlerden ｫｵｲｴｬ､＠ gündür:_·
Hem ｡￧＠ dikmelere iyi gelir,
Hem erkek ､ｩ＠ bütün ､ｯｵｭｬ｡ｲｾ［＠
O günün toptan kötü ｯｬ､ｵ＠ｧ￶ｲｬｭ･ｩｴＮ＠

Az ｫｩ＠ bilir yirmi dokuzuncu günün
Günlerin en iyisi ｯｬ､ｵｮ＠
ｆ￧ｬ｡ｲ＠ açmak ve ｨｯｹｵｮ､｡＠ vurmak için 815
Öküzleri, ｫ｡ｴｲｬ＠ ve tez ｡ｹｫｬ＠｡ｴｬｲＬ＠
Ve sürmek için ｡ｲｰ＠ rengi denize
Dizi dizi kürekçileriyle ｬｺ＠ｧ･ｮｩｹ［＠
Az ｫｩ＠ bilir o günün ne günü ｯｬ､ｵｮＮ＠
Dördüncü günler de ｦ￧＠ açahilirsin.
ａｹｮ＠ｯｲｴ｡ｳｮ､ｫｩ＠ gün en ｫｵｴｳ｡ｬ､ｲＮ＠
Ama az ｫｩ＠ bilir yirminci günün 820
Gün ､ｯ｡ｲｫ･ｮ＠ e11:. iyi gün ｯｬ､ｵｮ＠
V e gün hatarken o kadar iyi ｯｬｭ｡､ｮＮ＠
ｴ･＠ bu günlerdir gerçekten ､･ｲｬｩ＠ günler
Bu dünyada ｹ｡ｮ＠ insanlar için.
Öteki günler ､･ｩｫｮＬ＠ ne iyi ne kötü günlerdir,
ｮｳ｡ｬｲ＠ hiç de ｹ｡ｲｬ＠､･ｩｬｲ＠ o günler.
ｋｩｮ＠ insan ｵ＠ günü över, ｫｩｮ＠ insan bu günü,
Ama az insan hangi günün iyi ｯｬ､ｵｮ＠ bilir :
ａｹｮ＠ gün bir ｡ｮ､ｲＬ＠ bir üvey ana. 825
N e mutlu o insan ki, bilip günlerini
Ölümsüzleri ｫｺ､ｲｭ｡ｮ＠ görür ｩｮＬ＠
Göklerin ｢ｵｹｲｮ｡＠ uyar ve suçlu olmaz.
ｓￖｚｌￜｋｾ＠
HAZIRLAY.AN : AZRA ERHAT

A
ADMETE bu yüzden üvey ｫ｡ｲ､･ｬｩ＠ onu ｫｳ｡ｮｲＬ＠

Bir ｏｫ･ｩｮｯｳ＠ｫｺＮ＠ａ､＠ｹ｡ｬｮｺ＠ dize 349'da ｢｡ｮ＠ bir disk ｡ｴｰ＠ ￶ｬ､ｮ･ｲＮ＠ Aiakos
geçer. Bkz. Okeanos ｫｺｬ｡ｮＮ＠ da ｩｵ＠ suçu ｩｬ･､ｫｲ＠ · için iki ｯｬｵｮ＠
Aigina'dan ｳｩｲｭＮ＠ Aiakos öldükten sonra,
AELLO Hades ülkesinde Minos ile Rhadamanthys
Harpya'lardan biri. ａ､＠ｋ｡ｳｲｧ＠｡ｮｬｭ＠ ile birlikte ölülere ｹ｡ｲｧ￧＠ olur.
gelir. Bkz. Harpya'lar.
AIDONEUS
AGAUE Yeralb ｴ｡ｮｳ＠ Hades'in ｢｡ｫ＠ bir adi.
Kadmos ile ｈ｡ｲｭｯｮｩＧ＠ｫｺＬ＠ Ino ile Bkz. Hades.
Semele'nin ｫ｡ｲ､･ｩＬ＠ Pentheus'un ｡ｮｳＮ＠
Agaue, Zeus ile Semele'nin ｡ｫｬｮ＠ｳｴｬ･＠ AlD OS
dedikodu ｹ｡ｰ｢ｭ､ｮＬ＠ Semele'nin .ｯｬｵ＠ｓｩｭｧ･ｬ＠ bir kavram. Aidos, utanç,
tann Dionysos ｡ｮｳｭ＠ öcünü ｡ｬｭ＠ ve utanma duygusu, ar namus ｡ｮｬｭ＠ gelir.
teyzesini ￧ｬ､ｲｴ｡ｫ＠ kendi ｯｬｵ＠ Pentheus'u Hesiodos bu ｫ｡ｶｲｭ＠ｬ･ｲ＠ ve Günler'de
bir ｶ｡ｨｩ＠ hayvan ｳ｡ｮｰ＠ｰ｡ｲ￧ｬｭｳ＠ｳ｡ｾ＠ (d. 196 vd.) ｫｵｬ｡ｮｹｯｲＬ＠､ｮｹ｡＠ çok
ｬ｡ｭ｢ｲＮ＠ Bu dram Euripides'in Ｂｂ｡ｫｬＧﾭ kötü ｯｬ､ｵｮＬ＠ bu yüzden Aidos ve
lar" ｴｲ｡ｧ･､ｹｳｮ＠ konu ｯｬｵｴｲ＠ •. Nemesis'in arbk yeryüzünden ｡ｹｮｬ､ｫﾭ
ｮ＠ söylüyor, aynca bu kavramlan ￧ｯｵｬ＠
AGLAIE olarak ｫｵｬ｡ｮｹｯｲＮ＠ Nemesis'in soyu bilin-
ａ､＠ "parlak" ｡ｮｬｭ＠ gelen Agliiie, Zeus ､ｩ＠ halde, Aidos'a Theogonia'da yer veril-
ile Eurynome'den ､ｯｭｵ＠ üç Kharit tan- ｭ･ｩｴｲＮ＠
ｮ￧｡＠ biridir. Hesiodos'a göre, Aglaie
Kharit'lerin en ｫ￧＠ olup tann Hep- AlETES
haistos ile evlidir. Bkz. Kharit'ler. ｇｮ･＠ tann Hellos Okeanos ｫｺ＠ Perseis'in
ｯｬｵＮ＠ Önce Korinthos'a kral olur, sonra
AlAKOS Karadeniz'in ｧｮ･ｹＭ､ｯｵ＠ｫｹｬ｡ｲｮ､＠ Kolk-
ｙｵｮ｡ｬｲＡ＠ en dürüstü ve en dindan his (bugünkü Gürcistan) ｫｹｬ｡ｲｮ＠ｹ･ｲｬｩ＠
geçinir. ｚ･ｾ＠ ile su peris.i ａｩｧｮ｡Ｇ＠ｯﾭ ve orada bir ｫｲ｡ｬ＠ kurar. Büyücü Kirke'-
ludur. Aiakos, ｡ｮｳ＠｡､ｮ＠ｴ｡ｹｮ＠ nin ｫ｡ｲ､･ｩ＠ ve ｍ･､ｩ｡Ｇｮ＠｢｡ｳ､ｲＮ＠
· Aigina ｡､ｳｮ＠ kral iken ｵｹｲｫｬ｡ｮ＠ Aietes'in Kolkhis'te en büyük hazinesi,
hepsi vehadan ￶ｬｭＬ＠ Aiakos da Zeus'a bir zamanlar Phriksos ile Helle'yi ｂｯ｡ｺﾭ
ｹ｡ｬｶｮ＠ H. yerdeki ｫ｡ｲｮ｣ｬ＠ insana lardan geçiren (ki bu . yolculuk ｳｲ｡ｮ､＠
､￶ｮｴｲｳＮ＠ Öyle ｯｬｭｵ＠ ve bu adamlara Helle denize ､ｭ＠ ve onun için ｂｯ｡ｺ＠
1
Mynnidon'lar 1 Ｈｫ｡ｲｮ｣ｬＩ＠､･ｮｭｩＮ＠ Aia- Hellespontos, yani Helle denizi ､･ｮｭｩｴｲＩ＠
kos'un iki ｯｬｵ＠ｯｬｭｵ＠ : Peleus Ｈａｫｬｩﾭ｡ｬｴｮ＠ postlu koçun postudur. Phriksos
leus'un ｢｡ｳＩ＠ ve Telamon (Aias'm ba- koçu Zeus'a kurhan ettikten sonra ｫｹｾ＠
｢｡ｳＩＬ＠ bir deniz ｫｺ＠ olan Psamathe'den metli postunu Aietes' e ｡ｲｭｮ＠･｢ｮｩｴ＠
de Phokos diye bir ｯｬｵ＠ daha ｯｬｭｵＮ＠ Aietes posta bekçi olarak korkunç bir ejder
Phokos Ｈ｡､＠ fok ｢｡ｬ＠｡ｮｬｭ＠ gelir) ､ｩｫｭｴｲＮ＠ N e var ki Argonaut'lar Kolkhis'e
atletik ｹ｡ｮｭｬｲ､＠ hep zafer ｫ｡ｺｮＬ＠ sefer yapbklan zaman ｡ｳｬ＠ amaçlan bu
postu ￧｡ｬｰ＠ Yunanistan'a götürmekti. AlS ON

Aietes'in ｫｺ＠ büyücü Medcia ｡ｳｯｮＧ＠｡ｫ＠ Kretheus ile Tyro'nun ｯｬｵＬ＠ Iason'un,.
ｯｬ､ｵ＠ için, ejderi uyutmak ve ｡ｬｴｮ＠ postu ｢｡ｳＮ＠ Tesalya'da ｫｵｲ､＠ｯｬｫｳ＠･ｨｲｩ＠
￧｡ｬｮｫ＠ yolunu bulur. Kendisi de ｡ｳｯｮＧｬ＠ '-'Kretheus'a ｮｩｲ｡ｳ＠ｫ｡ｬｲＬ＠ ama üvey ｫ｡ｲ､･ｩ＠
birlikte Yunanistan'a kaçar. Theogonia'da Pelias onu ｴ｡ｨｮ､＠｡ｴｰ＠ tutuklar, üstelik
ｍ･､ｩ｡ＧｮＬ＠｡ｳｯｮＧｵＬ＠ ve bu sefer ･ｦｳ｡ｮｾｩ＠ de ｯｬｵ＠ Iason'u Kolkhis'e ｡ｬｴｲｩＺ＠ postu
ile ilgili ha§ka kimselerin ｡､＠ｧ･￧ｴｩ＠ halde, ｡ｬｮｹ＠ gönderir, çünkü bu tehlikeli sefer-
Hesiodos'un bu ﾷ､･ｳｴ｡ｮＬ＠ bilmesine olanak den ｳ｡＠､￶ｮｭｩｹ･｣＠ bilir. Gerçekten
y()ktur, çünkü elimize ｧ･￧ｴｩ＠ hiçimiyle de bir süre sonra Iason'un ￶ｬ､＠ haberi
Argonaut'lar. destam çok daha yenidir. gelir. Pelias ｡ｲｴｫ＠ｫ｡ｲ､･ｩｮ＠ korkusuzca
öldürmeyi göze ｡ｬｲＮ＠ Ne var ki, ｢ｯ｡＠ｫ｡ｮ＠
AIGAION
içerek zehirlenen Aison'u Iason'la birlik-
Girit'te bir ､｡Ｎ＠ Efsaneye göre, Rheia yeni te Kalkhis'ten ､￶ｮ＠ zaman büyücü
､ｯｵｲ＠￧ｯ｣ｵＬ＠￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｮ＠ yiyen baba- Medeia yeniden diriltir, üstelik bir iksir
ｉ｡ｲ＠ Kronos'tan ｫ｡￧ｲｭ＠ için Zeus'u bu içirerek ｧ･ｮ￧ｬｴｩｲ＠ onu.
､｡ｮ＠ｭ｡ｲｳ＠ saklar ve Zeus orada
büyür. Bkz. Zeus. AKASTE
AIG!S · Bir Okeanos ｫｺｮ＠｡､Ｎﾷ＠ Bkz. Okeanos
ｫｺｬ｡ｲＮ＠
Bkz. Zeus.
AINEIAS AKHELOOS
Hesiodos'ta ａｩｮ･｡ｳＧｲ＠ Yi!IDZ ｡､＠ geçer. ｂｩＮｴ＠ Yunanistan'da Akainaia ile· Aitolla
Theogonia'nin ｳｯｩｵｬ､｡＠ hangi tannlar ve hölgelerr ｡Ｎｲｩｳｭ､＠ akan uZun. bir ｲｭ｡ｫＮ＠
tannçalar ｫｩｬ･ｲＧ｢ｰ＠ hangi ｹｩｴｬ･ｲ＠ Hesiodos.'ta ve Homeros'ta ｡､＠ geçen bu
meydana getirdikleri ｳ｡ｹｬｲｫ･ｮＬ＠ tannça ｲｭ｡ｫ＠ Okeanos ile Tethys'ten ､ｯｭ｡＠ üçhin
Aphrodite bir ölümlüyle, Troya kral soyun- ｲｭ｡ｮ＠･ｾ＠｢ｹ＠ ve ｲｮｾ＠ｴ｡ｮｬｩ＠ｫｲ｡ｬ＠
dan Ankhises ile ｢ｩｲｬ･ｭｳｮ､＠ Aineias'm ｳ｡ｹｬｲＮ＠ Akheloos'un .birçok .iiyküleri var:
､ｯｵ＠ｹ｡ｺｬ､ｲＮ＠ Hesiodos'un Troya Herakles ､･ｳｴ｡ｮ＠ ile ｩｧｬ＠ · bir efsaneye
ｳ｡ｹｭ＠ ve Homeros destaularma bir de- göre, Akheloos Kalydon ｫｲｾﾷ＠ｫｺ＠
ｩｮ･ｳ＠ rastlanmaz ne Theogonia'da, Deianeira'ya ｡ｫｲｩＺＬ＠ ama ｲｭ｡ｫ＠ｴ｡ｮｲｭｩ＠
ne de ｬ･ｲ＠ ve Günler' de. Aineias. gibi, hiçimden biçime girme, kimi zaman ｢ｯ｡Ｌ＠
Troya ｳ｡ｶｭ＠ｫ｡ｩＺｬｭ＠ ha§ka ｹｩｴｬ･ｲｮＮ＠ kimi zaman ejder olma yetisinden korkan.
de ｫ､＠ geçse hile, huulami ｳ｡ｶｬ＠ en ufak ｫｚ＠ｈ･ｲ［ｫｬｳ＠ ile. evlenmeyi ｹ･＠ｧ￶ｲＺｮＮ＠
bir; ilgisi· kuru1maz. Bu yüzdendir ki; Bu yüzden ｹｩｴ＠ｈ･ｲ｡ｫｳ＠ ile ｲｭ｡ｫ＠ tann
ｈ･ｾｩｯ､ｳＧｵｮ＠ Troya ｳ｡ｶ＠ ·efsanelerini ｡ｲｳｮ､＠ｹｩＺｮ｡＠ bir ､￶＠｢｡ｬｭＮ＠ Kar-
bilip ｢ｩｬｭ･､＠ｫｯｮｵｳＺ､｡＠ elimizde hiçbir ｬ｡ﾧｭ､＠ yeniden Akheloos · birden J;:oca
ijmcu yoktur. - Aineias'm ｹ｡ﾧｮｴｳｩＮ＠ ile bir yilan biçiniine ｧｩｲｭＬ＠ Herakles onu
ilgili destaularm biri ｈｯｲｩＺ･ｳＧｵｮ＠ｬｹ｡､ＧｳＬ＠ tam ｢ｯｩＮ｣｡ｫ･ｮＬ＠｡ｺｧｮ＠ bir ｢ｯ｡＠ｯｬｵｶ･ｲｭｩＮ＠
öhili:ii ve Aineias ｢｡ｫｭｵＺｬ､ｮ＠ daha da Bu kez. ｹｩｴ＠｢ｯ｡ｮ＠ bir· boynuzunu
￶ｮ･ｲｩＺｬｳ＠ｙ･ｲｧｩｬｵｳＧｾ＠ "Aeneis" ､･ｳｴ｡ｮｲＮ＠ kopararak alt ･ｴｮｩ＠ａｫｨ･ｬｯｳｾｩ＠ .. Ｚｲ［｟｡ｫ＠
i . ' tann ｄ･ｪＮ｡ｩｲＧ､ｮ＠ vaz·· ｧ･￧ｩｮＬ＠ ama
AISEPOS · boynuzu geri ｡ｬｮｫ＠ için Herakles'e Zeus'-
ｔ｡Ｚｩｮ＠ｏｫ･｡ｮｾｳ＠ ile Tethys'ten ､ｯｭ｡＠ｲｾ＠ un keçisi ａｭ｡ｬｴｨ･ｩＧｮ＠ Çiçek ve· ｹ･ｭｩ＠
maklardan biri. Aisepos' bii:. 4nadolu ｳ［Ｎ￧｡ｮ＠ bolluk ｨｯｪｲｮｵｺＺｬＮ＠ｶ･ｲｭｩ［＠｢｡ｫ＠ bir
ｾ｡､ｲＬ＠ｨｵｧｩｮ｣ｴ＠｡､＠ｇ￶ｬｩ･ｮ￧ｹＧ､ｲＮ＠ öykÜye göre, ünlü hereket boynuzu ｲｮ｡ｫ＠
ｈｅｓｏｄ＠ ESERi VE K.AYN.AKL_4.RI 175
ｴ｡ｮｲ＠
kendi ｢ｯｹｮｵｺｭＬ＠ çünkü yay- hitryon seferden döner ve ｫ｡ｲｳＺｮｬ＠ yata-
ｧｮ＠
topraklar, sulayan ｲｭ｡ｫｬ＠ bereketin ｮ｡＠￧ｫ｡ｲＮ＠ Kan koca arasmdaki bir yan-
simgesidir. Bizim Istanbul'daki Haliç'e ｬｮ＠｡ｹ､ｮｬｭｳ＠ komik bir karakter
frenklerin "Come d'Or" Ｈａｬｴｮ＠ Boynuz) ｴ｡､ｮＬ＠ konu ､｡ｬ＠ çok komedya
demeleri herhalde bu inançla ilgilidir. yazarlail..nca ｩｬ･ｮｭｴｲＮ＠
AKHILLEUS ALPHEIOS
Aineias gibi ａｬ､ｩ･ｵｳＧｮ＠ da yalmz ｡､＠ Peloponez'de, Elis ile Arkadya bölgeleri
geçer Theogonia'da. Troya destam ile aTasmda akan bir ｲｭ｡ｫＯ＠ Bütün ｲｭ｡ｫﾭ
ｩｬｫｳｮ､･＠ dem vnrnlmaz, ancak kendisi- lar gibi, Okeanos ile Tethys'ün ｯｬｵ＠ｳ｡ｾ＠
ne ｵ＠ nitelikler verilir: "aslan yürekli" ve ｹｬｲＮ＠ Artemis ve nympha'lara ｳ｡ｬ､ｲｮ＠
"ordulan darma ､｡ｮ＠ eden kahraman" masal konusu ｯｬｭｵｴｲＺ＠ Günün b:jrinde
(Theog. 1007). ｋ｡ｬ､＠ ki .eserin bu son ａｲｴ･ｮｩｳ＠ nympha'larla ｲｭ｡ｫ＠ｫｹｳｮ､｡＠
dizelerinin Hesiodos'tan ｭＬ＠ yoksa sonra- ･ｮｬｩｫ＠ yaparken, Alpheios onlara ｹ｡ｫｬﾭ
dan eklenti mi ｯｬ､ｵｮ＠ da bilmeyiz. mak ｩｳｴ･ｮＬ＠ perller de yüzlerine çamnr
ａｬ､ｩ･ｵｳＧｮ＠ efsanesini ve ｫ｡ｨｲｭｮｬﾭ sürerek kendilerini ｴ｡ｮｭｺ＠ hale ｧ･ｴｩｲｭﾭ
lan ￶ｲ･ｮｭｫ＠ için Homeros destanianna ler. Am_a Alpheios su perisi Arethusa'ya
｢｡＠ vnrmak gerekir. ｴｵｬｭＬ＠ onu Sicilya'ya kadar .kovala-
ｭＮ＠ Bu öykü özellikle Latin ｡ｩｲｬ･ｮ＠
ａｋｍ＠ｐｅｒｌｩ＠ konu ｯｬｮｵｴｲＮ＠
Bkz. Hesperid'ler. AMPHILLOGIA
AKTAIE Nyks'ün (Gece'nin) kendi ba§Ina meyilana
ｧ･ｴｩｲ､＠ olmnsuz simgesel ｶ｡ｲｬｫｮ､＠
Nereus ｫｺｬ｡ｮ､＠ biri. ａ､＠Ｂｫｹ＠ｫｺＢ＠
biri. ａ､Ｚ＠ￇ･ｬｩｫ＠｡ｮｬｭ＠ gelir. .
｡ｮｬｭ＠ gelir. Bkz. Nereus ｫｺｬ｡ｮＮ＠
AMPHIRO
ALE KTO
Bir Okeanos ｫｺｮ＠｡､Ｎ＠ Bkz. Okeanos-
Öç ｴ｡ｮｲ￧ｬ＠ Erinys'lerin birinin ､Ｎ＠｡
ｫｺｬ｡ｮＮ＠
"Öfkesi dinmez, ｢｡ｮｭｺＬ＠ｵｺｬ｡ｭＢ＠ an-
ｬ｡ｭｮ＠ gelir. Bk. Erinys. AMPHITRITE
Okeanos ｫｺ＠ Doris'in deniz tann ｎ･ｲｩｳ＠
AL GOS
1 ile ｢ｩｲｬ･ｭｳｮ､＠ Nereides diye . ai:ulan
Gece (Nyks) i ｴ｡ｮ￧＠ kendi kendine elli ｫｺ＠､ｯ｡ｲＮ＠ Hesiodos bunlann ｡ｨ･ｫｬｩ＠
meydana ｧ･ｱｲ､ｩ＠ simgesel bir ｶ｡ｲｬｫｾ＠｡､ｬｲｮ＠ saymakla bitiremez (dize 240 vd.),
ａ､＠Ｂ｡｣Ｌ＠ keder" ｡ｮｬｭ＠ gelir. Bk. Nyks. Amphitrite de ｬｭｩ｡ｲ､ｮ＠ biridir. Öyküsü,
ｭ｡｣･ｲｳ＠ pek yoktur. Poseidon· onu· ｫｺＺ＠
ALKMEN E ｫ｡ｲ､･ｬｩ＠ ile birlikte knmsalda ｯｹ｡ｲｫ･ｮ＠
Mykene ｫｲ｡ｬＺ＠ Elektryon'un ｫｺＬ＠ amca ｧ￶ｲｭ＠ ve ｧｺ･ｬｩｮ＠ｶｮｲｬｭｵＮ＠ Ama ｫｺ＠
ｯｬｵ＠ａｭｰｨｩＺｲｹＧｯｮ＠ ile evlenir ve mutlu bir çok ｵｴ｡ｮｧ￧ｭＬ＠ tanndan ｫ｡￧ｭ＠ ve ａｴｾ＠
ｹ｡ｭ＠ sürmektedir ki, tann Zeus ｫｯ｣｡ｳ＠ las'm ､ｮｹ｡＠ omuzlai:mda ｴｬＮ､＠ ·uzak
Amphitryon'un\ ｳ｡ｶｴ＠ｯ､ｵ＠ bir gece ülkelere ｶ｡ｲＺｵＮ＠ Poseidon ｰ･ｩ＠ bir ｾｵｳ＠
onun ｫｬｮ｡＠ girerek ａｬｫＺｮ･Ｇｹｩ＠ gelir ｢ｩｬ＠ｴｩｫＺｭＬ＠｢｡ｬｫ＠ Amphitrite'yi ｓｲｴＺ［Ｎ｡＠
ｹ｡ｴｮ､＠ bulur ve onu Herakles'e gebe ｡ｬｮ＠ ve deniz ｫｲ｡ｬｮ＠ｧ･ｴｩｲｮ＠ｶ･ｲｭｩＺ＠
｢ｲ｡ｫＮ＠ Sabaha: ｫ｡ｲ＠ tann sevgilisinden ｅｶｬ･ｮｭｩｲ＠ ve mutlu bir çift ｯｬ｡ｲｩｫ＠ｹｩＮ｡ﾭ
｡ｹｲｬ､ｫｴｮ＠ bir az sonra gerçek Amp- Ｚｭｬ｡ｲＮ＠ Amphitrite bir sÜrü deniZ ｹ｡ｲｴＭ
ｮ＠￧･ｫｴｩ＠ ve köpükler üstünde kayan, ne bir genç ｫｺ＠ gibi gorunen ｴ｡ｮｲ￧ｹ＠
bir arabada gösterilir. Poseidon lle Amp- ｴ｡ｮｭｺＬ＠ sonra kim ｯｬ､ｵｮ＠｡ｮｬｹ｣Ｌ＠
hitrite'nin ￧ｯ｣ｵ＠ｯｬｭ｡ｮ＠ der kimi ｡ｩｲＬ＠ｯｬ｡ｹ＠ gizli ｴｵ｡｣ｭ＠ Aphrodite'ye söz
kimine göre de Triton Amphitrite'nin verir. Bu sözü ｴｵｭ｡､＠ ve kendisi lle
ｯｬｵ､ｮｲＮ＠ Hesiodos bu ｫ｡ｮｹ＠ｰ｡ｹｬｲ＠ ve ｯｬｵ＠ Aineias'm ｢｡ｭ＠ gelen ｹｫｭｬ｡ｲｮ＠ bu
Triton'un ､ｯｵｮ＠ Theogonia'da (dize yüzden ｯｬ､ｵ＠｡ｮｬｲＮ＠ｙｩｴ＠ Aineias Tro-
230 vd) ｡ｮｬｴｲＮ＠ Bkz. Triton. ya ｹ｡ｮｧｭ､＠･ｨｩｲ､＠ kaçarkim ｢｡ｳ＠
Ankhise'si ｳｲｴｭ､｡＠｡ｲＮ＠ｴ Onu ｴ｡ｬｹＧ＠
AMPHITRYON kadar ｧ￶ｴｲ､Ｌ＠ ama ｴｩｹ｡ｲｮ＠ Sicilya'da
Tiryus ｫｲ｡ｬ＠ａｬｫｩｯｳＧｵｮ＠ｯｬｵＮ＠ Kaza lle ￶ｬ､＠｡ｮｬｴｲＮ＠
｡ｭ｣ｳｮ＠ ￶ｬ､ｲ＠ için ynrdundan sürü·
lür ve Thebai'ya ｹ･ｲｬｩＬ＠ kral ｫｺ＠ Alk- APHRODITE
mene'ye talip olnr. Uzun maceralardan ｔ｡ｮｲ￧＠ Aphrodite üstüne en ｡ｹｲｮｴｬ＠
Alkmenelle evlendikten sonra Amphitryon bilgiyi veren ｡ｩｲｬ･､ｮ＠ Hesiodos. The-
bir sefere ｫｴｬｲＮ＠ O ｳｲ｡､＠ kendi ｫｬｮ｡＠
ogonia'da ona ve özellikle ､ｯｵｮ｡＠｡ｹｲﾭ
giren tann Zeus Alkmene'yi gebe ｢ｲ｡ｫＮ＠､＠ uzun bölüm elimize geçen en ､･ｲｬｩ＠
O gece sabaha ｫ｡ｲ＠ evine dönen Amphitr-
kaynaklardan biridir. Bu ｫ｡ｹｮ＠ daha
yon ｫ｡ｲｳ＠ lle ｢ｩｲｬ･＠ ve Iphikles'i üretir.
çokYunanistan'a ｹ｡｢ｮ｣＠ bölgelerle ｩｬｫ＠
ｋ｡ｲｳｭ＠ Zeus lle olan ｭ｡｣･ｲｳｮ＠ｯｬ､ｵＬ＠ ￶ｲ･ﾭ özellikle ｓｮ･ｲ＠ - Babil efsane-
nince, önce ｫｺ｡ｲＬ＠ ama ｴ｡ｮｲ＠ lerine ､｡ｹｮ＠ onu ｹ｡ｴｲＮ＠ｳ｡ｮｨｲＬ＠ ne var ki ｴ｡ｮｲﾭ
Alkmene bir gün arayla önce Herakles'i, ￧｡ｮ＠ｫｩｬｮ･＠ renk katmakta ve Çok
sonra Iphikles'i ､ｯｵｲｮＮ＠ Amphitryon han·
güçlü bir ｴ｡ｮｲｳｬ＠ｶ｡ｲｬｫ＠ olarak ｳ｡ｹｧｮｬｫ＠
gisinin kendi ￧ｯ｣ｵＬ＠ hangisinin ｴ｡ｮｲ＠
ｧ￶ｲ､＠ halde, ｨ｡ｫｮ､＠ uydurnlan öykü-
ｯｬｵ＠ｯｬ､ｵｮ＠ ￶ｲ･ｮｭｫ＠ için bebeklerinin
ler pek zengin ve belirgin olmayan Aphro-
｢･ｩｮ＠ önüne iki ｹｬ｡ｮ＠｢ｲ｡ｫＮ＠
dite'ye daha ｹ｡ｧｮ＠ Iphikles bir nitelik ｫ｡ｺｮ､ｲﾭ
ｹｬ｡ｮ､＠ ürker, Herakles ise oyuayarak ｭ｡ｫｴ､ｲＮ＠ Theogonia 160-206'da ｡ｮｬｴ＠
koca ｣｡ｮｶｲ＠｢ｯ｡ｲＮ＠ｂ｡ｫ＠ bir öyküye
Uranos'un erkeklik uzvunun kesilmesi
göre, ｹｬ｡ｮｲ＠ gönderen ｈ･ｲ｡Ｇ､Ｌ＠ｫｯ｣｡ｳ＠
efsanesi destanda en ￧｡ｲｰ｣＠ öykülerden
Zeus'un ｶ･ｦ｡ｳｺｬｮ＠ｫｺ｡ｮ＠ｴ｡Ｎｮｲｩ￧､＠
biridir. Bunun için bkz. Uranos. Bu öykü
Sonradan Amphitryon Herakles'i benim- ｴ｡ｮｲ￧＠｡､ｮ＠ da bir ｡￧ｫｬｭｳｮ＠
ser, birçok metinlerde de ｹｩｴｮ＠ｳ｡ｬｲＺ＠｡､＠ Aphros: köpük ｡ｮｬｭ＠ｧ･ｬ､ｩｮ＠
Amphitryon'un ｯｬｵ＠ diye geçmektedir. göre, Aphrodite de köpükten ､ｯｮ｡＠ an-
1
ｾｒｏｋｔａｓｬ＠
ｬ｡ｭｮ＠ gelir der Hesiodos, ne var ki bu
kaynak gösterme · ｡ｩｲｮ＠､･ｩ＠ kadar
tnSan öldürme ｡ｮｬｭ＠ gelen simgesel belirgin ､･ｩｬｲＮ＠ - Homeros ､･ｳｴ｡ｮｬｲ＠
bir ｶ｡ｲｬｫＮ＠ Nyks'ün üretmelerinden ｳ｡ｹｬｲＮ＠ Aphrodite'nin bir ｡ｮｳ＠ｶ｡ｲ､＠ ve bu,
Bkz. Nyks. Theogonia'da 3000 Okeanos ｫｺｭ＠ biri
olarak ｳ｡ｹｬｮ＠ Dione'dir. Dione Zeus lle
ANKHISES
｢ｩｲｬ･＠ ve Aphrodite'yi ､ｯｵｲｮＬ＠ netekim
ｔｾ￧｡＠ Aphrodite'nin ölümlüler arasmda Homeros ､･ｳｴ｡ｮｬｲ＠ Dione'yi ｏｬｹｭｰｯｳＧｾ＠
kendisine sevgili olarak ｳ･￧ｴｩ＠ adamlardan ta görürüz -. Hesiodos ｴ｡ｮｲ￧ｹ＠ güçlü
biri. Ankhises, Troya kral soyundan Assa- bir ｶ｡ｲｬｫ＠ olarak ｧ￶ｲ､＠ ve Homeros gibi
rakos'un ｯｬｵ､ｮｲＮ＠ｔ｡ｮｲ￧＠ onu ､｡＠､｡ｮ＠ ona "altm'' ｮｩｴ･ｬ＠ｹ｡ｫｴｲ､＠ halde,
sürülerini ｯｴｬ｡ｲｫ･ｮ＠ görür ve gökte inip ｡ｫ＠ ona ｢｡ｬｭｺＬ＠､ｯ｡ｮ＠､ｯｵｮ｡＠
､･ｬｩｫ｡ｮ＠ lle ｳ･ｶｩｲＮ＠ Ankhises önce kendisi- ve Khaos'tan ￧ｫｰ＠ düzene ｧｩｲｮ､･＠ rol
ｈｅｓｏｄＮ＠ ESERi VE KAYNAKLARI 177
oynayan ｢ｩｲｬ･ｴ｣＠ｶ｡ｲｬｮ＠ Aphrodite ｩｮ｣･ｬｭ＠ｧ･ｬｩｭ＠

bir toplumsal ｡ｹ､ｮ＠
､･ｩｬ＠ de Eros ｯｬ､ｵｮ＠ kahul eder. Bkz. ｯｲｴ｡ｮ＠ｴ｡ｮｲｳ､Ｌ＠
Hesiodos'un ｫｲｳ｡ｬ＠
Eros. Aphrodite köpükten ､ｯｵｫｴ｡ｮ＠ çevrede, toprak ￧･ｫｩｭｬｲｮ＠ en önemli
ｳｯｮｲ｡､＠ ki, Eros ile arzu ｡ｮｬｭ＠ gelen bir rol ｯｹｮ｡､＠ ilkel toplumda pek yeri
Himeros ｴ｡ｮ￧＠｡ｲ､ｮ＠ｴ｡ｫｬｲ＠ (Bkz. ｯｬｮ｡ｳ＠ gerektir. Apolion'un ｫｩｬ＠ ve
Theog. 201). Aphrodite'nin kendi ｡ｫ＠ efsaneleri için oknyncu daha ﾷｧ･ｮｩ＠ bilgiyi
maceralan ｨ｡ｫｮ､＠ da Hesiodos fazla "Mitoloji ｓ￶ｺｬＢＬ＠ s. 54-61'de bulabilir.
bir ･ｹ＠ anlatmaz, ancak ｈ｡ｲｭｯｮｩＧｹ＠
､ｯｵｲｮ＠ söyler (Theog. 975). ｂ｡ｫ＠ ARDESKOS
kaynaklara göre Aphrodite Ares ile ｢ｩｲｬ･ﾭ Okeanos ile Tethys'un ｯｬｵ＠ｳ｡ｹｬｮ＠ bir
ｭｩ＠ ve Phobos (bozgun) ile Deimos (korkn) ｲｭ｡ｫＮ＠ａｶｲｵｰ｡ｮ＠ güneyinde akar.
dan ｢｡ｫ＠ bir de uyum, ahenk ｡ｮｬｭ＠
gelen ｈ｡ｲｭｯｮｩＧｹ＠ meydana ｧ･ｴｩｲｭＮ＠ ARES
Aphrodite'nin en çirkin tann olan Hep-
haistos ile ･ｶｬｮ､ｩｲＬ＠ onu Ares ile Zeus ile ｈ･ｲ｡Ｇｮ＠ｯｬｵ＠ Ares'in ､ｯｵｳｮ｡＠
｡ｬ､ｴＬ＠ Adonis ve Ankhisses gibi ölüm- Hesiodos Theogonia'da bir kez ､･ｩｮｲ＠
lülerle de ､ｰ＠ｫ｡ｬｴ＠ tannça ｨ｡ｫｮ､＠ (d. 921), ｈ･ｲ｡Ｇｮ＠ tann Zeus ile ｳ･ｶｩﾭ
｡ｮｬｴ＠ öyküler ｡ｲｳｮ､Ｎ＠ mesinden üç evlat ､ｯｵｲＬ＠｢ｵｮｬ｡ｲ＠
Hebe, Ares ve Eileithyia ｯｬ､ｵｮ＠ söyler.
APOLLON Ares'in bundan ｢｡ｫ＠ Aphrodite ile ｢ｩｲｬ･ﾭ
mesinden dem vnrnr, bundan Deimos,
Hesiodos'un eserinde Apolion'un ｡､＠ pek Phobos ve ｴ｡ｮ＠ tersi nitelikte bir ｶ｡ｲｬｫ＠
az geçer. Oysa Theogonia Musa'lara uzun olan ｈ｡ｲｭｯｮｩＧ＠､ｯｵｮ＠ bUdirir.
bir ｳ･ｬｮｩ＠｢｡ｬｲＬ＠ Musa'lar korosunun O kadar. Theogonia bir ｳ｡ｶ＠､･ｳｴ｡ｮ＠
ise Apolion'un ｹ￶ｮ･ｴｩ｣ｬ､＠ bulundu- ､･ｩｬｲＬ＠ Titan'larla olan ｳ｡ｶｭ､＠ Zeus
ｵｮ＠ ve çokluk ｩｲ＠ eserlerinde ｳ･ｩｮ＠ Ares'e ｢｡＠ｶｮｲ｡ｭｺ､Ｌ＠ çünkü ｏｬｹｮｰｯｳＧｵﾭ
Musa'larla yani ｡ｩｲ･＠ sesini veren perilerle larm ｳ｡ｶ＠ｴ｡ｮｲｳ＠ o zaman. daha ､ｯｮ｡ﾭ
birlikte Apolion'a da ｯｬ｡｣＠ beklenir. ｮｴＮ＠ Ancak .Homeros destaniamu bilen
Oysa d. 94'de insanlara ve özellikle kral- bir ｫｩ＠ olarak Hesiodos'un Ares'le ilgili
lara güzel söz söyleme ｹ･ｴｮｩ､＠ söz efsaneleri Ｇｴ｡ｮｭ＠ olsa gerektir.
ederken, bu verginin Musa'lardan ve okçu
Apolion'dan insana ｧ･ｬ､ｩ＠ söylenir, o ARGES
kadar. Mus;a'lar büyük tann Zeus'un
ｫｺｬ｡ｮ＠ｯｬ｡ｲ｜｝Ｚ＠ uzun ｵｺ｡､ｹ＠ kntlamr, Uranos (Gök) ve ｇ｡ｩＧｮ＠
(Toprak) bir-
ｬ･ｭｳｩｮ､＠､ｯ｡ｮ＠
tek gözlü devlerden
övülür, Apolion'a pek ､･ｩｮｬｭｺＮ＠ Ancak
eserin sonunda (d. 918 -:ki bu son ｰ｡ｲ￧ｮ＠ biri. ａ､＠Ｂｫ＠ saçan" ｡ｮｬｭ＠ gelen
Hesiodos'tan olup ｯｬｮ｡､＠ da kesin ､･ｩｬﾭ Arges, Zeus'a Titan'larla ｳ｡ｶｭ､＠ｹｬ｡ﾭ
ｲｭ＠｡ｲｭｮ＠ eden Kyklops'tnr. Bkz.
dir-) Zeus'uri Leto ile ｳ･ｶｩｴ＠ ve bu bir-
ｬ･ｭ､ｮ＠ａｰｾｬｩｯｮ＠ ile Artemis'in ､ｯｵ＠ Kyklop'lar.
söylenir ve Ｇ￶ｹｬ･＠ denir "Uranos'un en
güzel ｴｯｲｵｮｬ｡ｹ＠ bnnlar". - Apolion'un ARGONAUT'LAR
Hesiodos'un ｾｳ･ｲｩｮ､＠ bu kadar az yer Argo gemisi ile Karadenizin dibine dek
｡ｬｭｳ＠ acaha bu ｴ｡ｮｲ＠ özellikle Anadolu sefere ￧ｫ｡ｮ＠ｹｩｴｬ･ｲｮ＠｡､ｬｲｮﾷ＠ ve Medeia
ｴ｡ｮｲｳ＠ olup Hesiodos'un ｹ｡､＠ Yuna- ile Aietes'i ｢ｩｬ､＠ halde Argonaut'lar
nistan'da pek ｢ｩｬｮｭ･､＠ midir? seferinden ｢｡ｬｩｳ＠ yoktnr Hesiodos'ta. Bkz.
Olabilir. Hiç ｫｮｳｵｺＬ＠ Apolion çok daha Aiet es
F. 12
ｈｅｓｏｄ＠Ｎｅｓｒ＠ VE KAYNAKLARI
ARIA.DNE ARTEMIS
Theogonia'da Artemis'in ｡､＠ birkaç kez
Gkit ｫｲ｡ｬ＠ Minos ile Pasiphae'nin ｫｺＮ＠ geçer, ama Hesiodos bu ｴ｡ｮｲ￧ｹ＠ büyük
ａｴｩｮ｡ｬ＠ｔｨｾｳ･ｵ＠ Girit'e Minotamos ile
bir önem vermez. Bunun bir nedeni Zeus'·
￧｡ｲｩｭｹ＠ｧ･ｬ､ｩｮ＠ Ariadne ｹｩ､＠ gör- un çocuklan olan son Olympos'lular ｫｵ｡＠
ｭￜ＠ ve. ona ｴｵｬｭＮ＠ Minotauxos'un ile pek ilgili ｯｬｭ｡ｹＬ＠ bu ｫｵｬｩｴ｡ｮ＠ öncekini
｢ｕｩｵｮ､＠ binbir dehlizli koca Lahyrint- Uranos ｫｵ｡＠ ile Kronos ｫＭｵ｡ｮ＠ ve
hos'ta ｫ｡ｹ｢ｯｬｭｳ＠ için onun eline bir ｯｮｬ｡ｲ＠ serüvelilerini ele ｡ｬｭｳ､ｲＬ＠ bir
yumak iplik ｶ･ｲｭｩｴＮ＠ Böylece Theseus
ikincisi de Artemis'i kendi yöresinde pek
Lahyrinthos'tan ｳ｡＠ salim ￧ｩｫＺｭ＠ ve ｴ｡ｮｭｳ＠ olsa gerek. Çünkü Mitoloji
Girit'ten ｡ｹｮｬｲｫ･＠ de Ariadne'yi hera- ｓ￶ｺｬｮ､･＠ de ｢･ｬｩｲｴｮｺ＠ gibi, Apolion
berinde ｫ｡￧ＺｲｴＮ＠ Ne var ki yolda: Nak- da, Artemis de ､ｩｬ｡＠ çok Anadolu ｴ｡ｮｲﾭ
sos ｡､ｳｮ＠ｶ｡ｲｬｭ､＠ Theseus ｫｺ＠ o
ｬ｡ｲ､Ｌ＠ Hesiodos ise bu çevreyi Homeros
adada uyux ｢ｲ｡ｫｭ＠ ve ｫ｡￧ｭｴＮ＠ Ariadne destanlarmdan hiliyorsa da, onunla ｣｡ｮｬ＠
ｵｹ｡ｮｰ＠｡ｬｾｫ･ｮＬ＠ｴ｡ｮｲ＠ Dionysos ordan ｡ｬ＠ｶ･ｲｩ＠ yoktur. -Artemis Theogonia'da
geçecek ｯｬｭｵ＠ ve Girit'li kral ｫｺｮ＠ güzel-
okçu ｴ｡ｮｲ￧＠ ve Apolion'un ｫｺ＠ｫ｡ｲ､･ｩ＠
ｬｩｮ･＠ vuxularak onu ｡ｬｰ＠ Olympos'a
olarak gösterilir, ｢｡ｫ＠ bir ｮｩｴ･ｬ＠ belir-
ｧ￶ｴｲｭ＠ ..
tilmez. ａｳｬ＠ üstünde ､ｵｸｬｩｭ｡ｳ＠ gereken
nokta da ｵ､ｲ＠ ki, sonralan Artemis ile
ａｒｍ＠ bir tutUlan ya da ｢｡ｺ＠ özellikleri her iki
ｴ｡ｮｲ￧､＠ da görülen Hekate'ye Hesiodos'-
ｇｮ･ｹＭ､ｯｵ＠ Anadolu'da, ｾｳｫｩ､･ｮ＠ Kilikya un çok büyük bir yer ｡ｹｲｭｳ＠ (Theog.
･ｮｩｬｾＮ＠､ bölgede (Adana-Mersin yöresi) 404-450), ama iki ｴ｡ｮｲ￧＠ arasmda hiçbir
bUlunan ､｡＠ silsilesinin ｡､Ｎ＠ Efsaneye ｩｬｫ＠ｫｵｲｭ｡ｳ､Ｎ＠ (Artemis ｨ｡ｫｮ､＠
göre bu ､｡ｬｲｭ＠｡ｬｴｮ､＠ iki ejder ｹ｡ｴｮｫﾭ｡ｹｲｮｴｬ＠ bilgiiçin bkz. Mitoloji ｓ￶ｺｬＬ＠
ｴｩ､ｲＺ＠ Homeros'a göre Typhoeus'un ini s. 69 -76)
｢ｵｲ｡､＠ (II. II, 782), Hesiodos'a göre
ASlA
de Ekhidna denilen ｣｡ｮｾｶｲ＠ orada kapa-
ｬ､ｲＮ＠
Theogonia'da Asia'nm ｡､＠ Okeanos ile
Tethys'ten ､ｯｭ｡＠ hililerce Okeanos ｫｺｮ＠
biri olarak geçer. Bir ｫ｡ｹｮ＠ göre, Asia
ARISTAIOS Titan Iapetos ile evlenir ve Atlas, Promet-
heus, Epimetheus ｫ｡ｲ､･ｬｩ＠､ｯｵｲＮ＠ Bu
ｬｫ￧｜Ｎ＠･､｢ｩｹ｡ｴｮ＠ epey ｡､＠ geçen bir
üç ｫ｡ｲ､･＠ Hesiodos'un eserlerinde ￶ｮ･ｬｩ＠
￧ｯｨ｜ＺｮＮ＠ Apolion ile Kyrene ｡､ｬ＠ nympha'-
bir rol ｡ｹｮ､ｫｬ＠ halde, analan Asia
､｡ｩ［＠､ｯｭ｡ｲＮ＠ Aristaios'u at-adam· Khe-
､･ｩｬＬ＠ Klymene olarak ｧ￶ｳｴ･ｲＺｩｬＮ＠ Asia
iron· ｹ･ｴｩｲｭ＠ ve ona ｡ｮ｣ｩｫＬ＠ zeytin-
｡､ｮ＠ Asya kitasma, ､ｩｬ｡＠､ｯｲｵｳ＠ Küçük
cilik,. ｨ｡ｹｶｮ｣ｬｫ＠ gibi ｫｲｳ｡ｬ＠ bilgiler ￶ﾭ
Asya'ya ｶ･ｲｭｩｴＮ＠ Hatta Homeros'ta bu
ｲ･ｴｮｩＮ＠ Aristaios Kadmos'un ﾷｫｺ＠ Auto-
kavram ､ｩｬ｡＠ da dar ｴｵｬｭＬ＠ｹ｡ｬｮｺ＠
noe ile evlenir ve Aktaion ｡､ｬ＠ bir ｯｬｵ＠
Gediz ｯｶ｡ｳ＠ için ｫｵｬ｡ｮｭｴｲ＠ (Bkz. ｬＮ＠
olux. Usta bir ｡ｶ｣＠ olan Aktaion ｴ｡ｮｲ￧＠
II, 459 vd.).
ａｲｴ･ｾ＠ ile. boy ￶ｬ￧ｭ･ｹ＠ｫ｡ｬＺｴ＠ için
ｴ｡ｮｲ￧＠ｴ｡ｲｦｮ､＠｣･ｺ｡ｬｮ､ｲｭ＠ ve kö- ASTERIE
peklerine yem ｯｬｭｵｴｲＮ＠ Aristaios'un ｡､＠ Titan çifti Koios ile Phoibe'nin ｫｺＬ＠
Orpheus efsanesinde. de, Odysseia'da da Perses'in ･ｩ＠ ve Hekate'nin ｡ｮｳＮ＠ Zeus
geçer. Asterie'ye ｡ｫ＠ olup onu kovalamaya
HESiODOS ｅｓｒ＠ "V""E KAYNAKLARI 179
｢｡ｬｲＬ＠ｫｺ＠ da ｢ｬ､ｲ｣ｮ＠ biçimine girip ATHENA

habire kaçar. sonunda kendini denize atar ａｴｨ･ｮ｡Ｇｩ＠｡､＠ Hesiodos'un ｹ｡ｰｴｬｲｮ､＠
ve ｫ｡ｹｬ＠ bir ada oluverir. • önemli bir rol oynar, bir ｢｡ｫｭ＠ kendinden
önceki ｫｵ｡ｬ＠ｩｬｫｳＬ＠､ｯｵ＠ ve ｴ｡ｮｲ￧＠
ASTRAIOS olarak görev· ve nitelikleri yüzünden ｡､＠
､｡ｬｾ＠ｳｫ￧｡＠ geçer Theogonia'da da, ｩｬ･ｲ＠
Krios ile Euryhie'nin ｯｬｵＬ＠｢｡ｳ＠ Krios
ve Günler de de. Athena'nm ､ｯｵﾧＱ＠
ile Uranos soyundan, ｡ｮｳ＠ Eurybie ile
｡ｹｲｮｴｬ＠｡ｮｬｴｭｲ＠ (Theog. 886-
Pontos soyundan bir Titan. Kendisi ｡ｦｫ＠
900); Zeus'un ilk ･＠ olarak kendisine
ｴ｡ｮｲ￧＠ Eos ile ｢ｩｲｬ･ｰ＠ｒｺｧ｡ｲｬＬ＠｡ｦｫ＠
Metis' i (bkz. bu ad} ｳ･￧ｭｩ＠ｯｬｭ｡ｳＬ＠ Metis'le
ｙｬ､ｺｮ＠ ve öbür ｹｬ､ｺ｡ｲ＠ üretir. ｂ｡ｫ｣＠
ve onun ､｡ｵｲ｣＠ çocukla ilgili efsane,
da ｡､＠ geçmez efsanelerde.
huyüzden Zeus'un ａｴｨ･ｮ｡Ｇｹ＠ kendi kafa-
ｳｮ｡＠ almak ve oradan üretmek zorunda
ATE
ｫ｡ｬ＠ ve bu efsanenin simgesel ､･ｲｩ＠
Hesiodos'a göre kavga ｴ｡ｮｲ￧＠ Eris birçok
(Theog. 924 vd.}, Hera üzerindeki etkisi,
｢･ｬｦ＠ｶ｡ｲｬｫ＠ birlil..-te, birbirinde hiç Hera'nm da bunun üzerine kendi kendine.
｡ｹｲｬｭｮ＠ｄｹｳｮｯｩ･＠ ve Ate'yi de ｭ･ｹｾ＠ Hephaistos'u ､ｯｵｲｭ｡ｳ＠ Yunan efsane-
dana getirdi. Bu iki ｴ｡ｮｲｳｬ＠ｶ｡ｲｬｫ＠sinde yer ･ｴｭｩ＠ da iki ama ilk kez Hesiodos
ｫ｡ｶｲｭ＠ simgeler] er. ｄｹｳｮｯｩ･Ｌ＠ｴ｡ｲｦｮ､＠ kötü yasa, dile ｧ･ｴｩｲｬｭ＠ motiflerdir. ａｴｬ･ﾭ
bozuk düzen ｡ｮｬ＠ na gerek Theogonia, gerekse ｩｬ･ｲＧ､＠
gelirse de, Ate'yi
modem dillerin herhangi birine çevirmek ｡ｮｬｴ＠ Pandora efsanesi ile ｩｬｫ＠ olarak
ve bu kavrama ｫ｡ｲｬ＠ olabilecek ￧｡､＠
gösterilir, ｐ｡ｮ､ｯｲＧｹ＠ süslemek, ona el
bir kavram bulmak güçtür. ａｫｬＬ＠ｩｬ･ｲ＠ｩｮｳ｡＠ ￶ｲ･ｴｭｫ＠ gene Athena'ya ､･ｲ＠
ｧ･ｲ￧ｩ＠ｯｬ､ｵ＠ gibi görmesini, iyiyi kötü- (Theog. 572 vd, Erg. 63 vd.). Hesiodos
den ｡ｹｲｭｳｮ＠ｳ｡ｬｹｮ＠ Athena'nm Tritogeneia ｡､ｮ＠
yetidir. Ama da, ｧ｡ｮｩｲ･ｴ＠
ｩｮｳ｡＠｡ｫｬ＠｢｡ｮ､＠｡ｬｮｲＬ＠ gözü ｫ｡ｲｴｬﾭ
toplayan gibi ｳｦ｡ｴｬ＠ｲｭ＠ da bilir. Ama
sa, ､ｯｲｵ＠ yolu göremez olur, ｡ｲＬ＠｢｡ｫ｣＠ efsanesine · ､･ｩｮｭｺＮ＠
｡ｬ､ｮｲＬ＠ gaflete ､･ｲ＠ ve bunun sonucunda
suç ｩｬ･ｲＬ＠ günah ｩｬ･ｲＮ＠ Bu suç ve ｧｮ｡ｬｲ＠ ATLAS
da ｴ｡ｮｲｬ＠｣･ｺ｡ｳ＠｢ｲ｡ｫｭｺｬＬ＠ｩｮｳ｡＠ Bu ｴ｡ｮｲ＠ｨ｡ｫｮ､＠｢ｩｬ､ｫ･ｲｮｺ＠￧ｯｾｵ＠
ｰ･ｩｮ＠ öc ｴ｡ｮｲ￧ｬ＠ takarlar. Gaflet Hesiodos'a borçluyuz. Hesiodos'u ｹ｡ｰｴﾭ
diye ￧･ｶｩｲｨｾ｣ｮｺ＠ bu simgesel ｶ｡ｲｬｫ＠ｬ｡ｲｮ＠ ikisinde de en çok ilgilendiren
ｹ｡ｬｮｺ＠ｩｮｳ｡ｬＺｲ＠､･ｩｬＬ＠ｴ｡ｮｲｬ＠ bile mu- ｴ｡ｮｲ＠ soyu, Titan iapetos ile Okeanos
sallat olur, Yiman ｴｲ｡ｧ･､ｹｬｮｭ＠｢ｩｲ￧ｯｵ＠ｫｺ＠ Klymene'nin ･ｶｬ｡ｴｲ＠ｯｬｭｵｴｲＬ＠ Atlas
gö:z;leri ｡ｲｭ＠ｩｮｳ｡ｬｲ＠ kendi ｹｫｭﾭ bu dört erkek ｴ｡ｮｲｬ＠｢｡ｭ､＠ gelir.
ｬ｡ｲｮ＠ｮ｡ｳｬ＠ｫｵｲ､ｬ｡ｮ＠ anlatan oyunlar- Menoitios, Prometheus ve ｅｰｩｭ･ｴｬｳ＠ ·
､ｲＮ＠ Ate'yi bu'.olmnsuz ･ｹｬｵｲｩ＠ yüzünden gibi, Atlas da olmnsuz ｳｦ｡ｴｬｲ＠ｴ｡ｮｬｲＺ＠
insanlar da ｴ｡ｮｲｬ＠ da bela sayarlar. ａｭ＠ güçlü, ｡ｺｧｮ＠ yürekli ve ￧ｬｧｭ､ｲＮ＠
Bir efsaneye •göre, günün birinde Zeus Zeus ile boy ￶ｬ￧ｭ･ｹ＠ｫ｡ｬ＠ an bu Titan'-
dayanamaz, Ate'yi ｴｵ＠ gibi Olympos'- ｬ｡ｲ＠ Hesiodos tuhaf bir ､ｵｹｧｳ｡ｬｫＬ＠
tan ｡ｹ＠ atar, bu kötü ｴ｡ｮｲ￧＠ da yuvar- ｩｮｳ｡ｬ＠ ve özellikle kendi ｫｲｳ｡ｬ＠ çevre-·
ｬ｡ｮｰ＠ Troya'nm sonradan ｫｵｲｬ｡｣＠ te- sinin ￧･ＱＮＭｴｩ＠ bütün dert ve ｡｣ｬｲｮ＠ kay-
peye ､･ｲＮ＠ Troya'nm ｢｡ｮ＠ gelecek bela- ｮ｡､＠ görür. Bu yönü Prometheus ve
lar, ｹｫｭｬ｡ｲ＠ da bu ｴ｡ｮｲ￧＠ ile olan ｩｬｫﾭ Pandora efsanelerinde ｧ￶ｲ･｣ｩｭｺ＠ gibi,
dendi derler. ａｴｬ｡ｳＧｮ＠ da ｡､＠ çok ｧ･￧ｭ､ｩ＠ halde, geç-
ｴｩ＠ yerlerde böyle kötü bir kaderi ｴ｡ｲ＠ etmek için ｫｵｬ｡ｮ､＠ Pegasos ｡ｴｮｭ＠｡､＠
gösterir Hesiodos. ｇ￶＠ｯｭｵｺｬ｡ｲｮ､＠ ta· Hesiodos'ta geçer (Theog. 324).
ｭ｡ｳ＠ .ｯｺ｡ｭ＠ gözünde bir ｹ｡ｲｬｫ＠､･ｩｬＬ＠
Zeus'e ｫ｡ｲ＠ｳ｡ｶ＠ｫ｡ｴｬ､＠ için ｢｡＠ BIA
ｴ｡ｲｮ＠ kendisine reva ｧ￶ｲ､＠ kötü bir Güç, kuvvet ｡ｮｬｭ＠ gelen Kratos'la
kaderdir. (Theog. 507 vd.) (kratos erkek ｣ｩｳｴ･ｮ､ｲＩＬ＠ zor, ｺｯｲ｢｡ｬｫＬ＠
ｩ､･ｴ＠｡ｮｬｭ＠ gelen Bia ya da Bie Ｈ､ｩＩ＠
ATROPOS ｴ｡ｮｲ＠ ve kral yetkilerini simgeleyen birer
Kaderi simgeleyen ｴ｡ｮｲ￧ｬ＠ üçtür. Üçüne ｫ｡ｶｲｭ､Ｎ＠ Hesiodos'a göre, · Kratos ile
birden verilen ad ya Moira ya da Ker'dir. Bie ｫ｡ｲ､･ｴｩｬＬ＠ Okeanos ｫｺ＠ Styks ile
Hesiodos Theogonia'nm bir yerinde (218) Titan Pallas'm ｢ｩｲｬ･ｭｮ､＠､ｯｮｵﾭ
bu ｴ｡ｮｲ￧ｬ＠ Gece'den (Nyks), ｢｡ｫ＠ｬ｡ｲ､Ｎ＠ Kratos'la Bie Zeus'tan ｡ｹｲｬｭｺＬ＠
bir yerinde de (902 vd) Zeus ile Themis'- bunun nedenini de ｡ｮｬｲ＠ Styks'ün Zeus'-
ten ､ｯｮｵ＠ｯｬ､ｵｫ｡ｲｮ＠ söyler. ａ､＠ "geri ten ｧ￶ｲ､＠ onura ｢｡ｬｲＬ＠ bu ｴ｡ｮｲ￧＠
dönülmez" ｾ｡ｭ＠ gelen Atropos, ömür Titanlar ｳ｡ｶｮ､＠ sonra ilk. Olympos'a
ｩｰｬｮ＠ büken Moira'lar arasmda eceli, gelir ve Zeus'tan bunun ödülünü ｡ｬ､ｫｴｮ＠
ölümü simgeler (Bkz. Moira) sonra da, ￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｲ＠ Kratos'la ﾷｂｩ･Ｇｮ＠ bir
daha ｴ｡ｮｲｬ＠｢｡ｳｮ､＠｡ｹｲｬｮｭﾭ
AUAGORE
m buyurur (Bkz. Theog. 383-404). Bkz.
Nereus ｫｺｬ｡ｲｮ､＠ biri, ｡､＠ Theogonia'da Styks. - Kratos'la ｂｩ･Ｇｮ＠ epey rol ayna-
bir tek defa geçer (d. 257). ､ｫｬ｡ｲ＠｢｡ｫ＠ bir ｹ｡ｰｴＬ＠ Aiskhylos'un
ｐｲｯｭ･ｴｬｵｳ＠ｴｲ｡ｧ･､ｹｳＮ＠
ａｾｊｔｏｎｅ＠
Nereus ｫｺｬｩｲｵ､｡ｮ＠ biri ve ｋ｡､ｯｳ＠ｫｺｬ｡ﾭ BORA
ｲｮ＠ birinin ｡､Ｚ＠ Aristaios'un ･ｩＬ＠ Aktai- Bkz. Harpya'lar
on'un ｡ｮｳＮ＠
BOREAS
B ａ､＠ türkçe poyraz diye geçen kuzey rüz-
ｂａｒｉ＠ gan. ｅｳｩ＠ yönüne göre biz bugün bu yele
ｙｬ､ｺ＠ deriz. Hesiodos ｒｺｧ｡ｲｬｮ＠｡ｦｫ＠
Bkz. Eirene.
ｴ｡ｮｲ￧＠ Eos'un Astraios ile ｢ｩｲｬ･ｭｳｮ､＠
BATI KIZLAR! ､ｯｵｫｬ｡ｲｮ＠ söyler. Boreas'm ｡､＠ Notos
BkZ. Hesperid'ler. (Lodos) ve ｚ･ｰｬｹｲｯｳ＠ ile geçer. Bkz. Rüz-
i garlar.
BJ!1LLEROPHONTES
Bellerophontes efsanesi Homeros'ta ｯｬ､ｵ＠ BRIAREUS
gibi, Hesiodos'ta da geçer, ne var ki Uranos ile Gaia'nm yüzer kollu ve ･ｬｩｲ＠
büyiik destan ｯｺ｡ｮ＠ onu Anadolu ｴｯｰｲ｡ｮ＠｢｡ｬ＠ dev ｡ｬｲｮ､＠ biri, Kottos ile
ｹ･ｲｬｴｩＬ＠ oysa ｙｵｮ｡ｩｳｴＧｬ＠ ozan daha Gyes'in ｫ｡ｲ､･ｩＮ＠ (Bkz. Yüz Kollular).
çok, efsanenin ｩｬｫ＠ｯｬ､ｵ＠､ｯ｡＠
güçlerle, yani Khimaira ile ilgilenir ve BRONTES
ｂ･ｬｾｲｯｰｨｮｴｳ＠｡､ｮ＠ da o ｦｲｳ｡ｴｬ＠ anar. Uranos ile Gaia'nm ｢ｩｲｬ･ｭｳｮ､＠､ｯ｡ｮ＠
Bkz. Khimaira .. Bellerophontes'in kendi tek gözlü devlerden biri. ａ､＠ "gürleyen"
serüvenini bize anlatan gene de Homeros'- ｡ｮｬｭ＠ gelen Brontes ｴ｡ｮｲ＠ Zeus'a gök
tur. Bkz. Mitoloji ｓ￶ｺｬ＠ s. 90-92. Bel- gürlemesini ｡ｲｮ＠ eden Kyklops olsa
ｬ･ｲｯｰｮｴｳＧｩ＠ canavar ｋｨｩｭ｡ｲＧｹ＠ alt gerek (Bkz. Kyklop'lar)
D DEVLER VE ｔａｩｾｒｉｌ＠ｓａｖｉ＠

(TITANOMAKHIA)
DErMOS
Devler ve Tannlar ｳ｡ｶｩｮ､＠｡ｳｬ＠ söz eden
ｓ｡ｶ＠ tann Ares'in ｹ｡ｮ､＠ aynlmayan Hesiodos'tur, denebilir ki Theogonia'nm
Deimos ile Phohos, ､･ｨｴＬ＠ korku, panik ve
orta ､ｩｲ･＠ olup tannlann ､ｯｵｮＬ＠
onun sonucunda meydana gelen bozgunu
ｹ｡ｲｴｬｮ＠ ve ｶ｡ｲｬｮ＠ dile getiren bu
simgelerler. Hesiodos'a göre {Theog 933
ｳ｡ｶ＠ hem ｹ｡ｰｴｮ＠ en renkli ve ilginÇ
vd.) bu iki tann Ares ile Aphrodite'uin
ｰ｡ｲ￧ｳ､Ｌ＠ hem de ｡ｳｬ＠､ｲ｡ｭＮ＠ Titano-
｢ｩｲｬ･ｭｳｮ､＠､ｯｭｵｬ｡ｲＬ＠ bu tannlar
makhia denilen bölüm ｢｡ｬｹｮ｣Ｌ＠ kimin
ｳ｡ｶｬｲ､＠ ordu birliklerine· saｴ｡ｲＬ＠ onlan
kimden ､ｯｵｮ＠ｳ｡ｹｰ＠ｳｲ｡ｬｹｮ＠ kurn
kaçmaya dürdiiklerler.
｡ｮｬｴｭ＠ birden ､･ｩｲＬ＠｣｡ｮｬｲＬ＠ ve bütün
· ｹ｡ｰｴｮ＠ bu ｯｬ｡ｹ＠｡ｮｬｴｫ＠ için ｫｵｲｮｬ､＠
DEMETER
izlenimine ｶ｡ｮｬｲＮ＠ Titanomakhia aynca
Homeros destanlannda Ｂｾ･ｬ＠ｳ｡￧ｬ＠ kra- Theogonia'da ｴｵ＠ yer ｨ｡ｫｭｮ､＠ da
liçe" ya da "güzel ￶ｲｬ＠ Demeter" diye önemlidir, yüz dize tutar {630-730), ondan
｡ｮｬ＠ toprak ve hereket ｴ｡ｮ￧ｳ＠ Demeter sonra ｡ｮｬｴ＠ｹ･ｲ｡ｬｴ＠､ｮｹ｡ｳ＠ da Titan'lar
Ｈ｡､ｮ＠ Ge-meter, yani toprak ana olarak oraya ｫ｡ｰｴｬ､＠ için önemsenmektedir
｡￧ｫｬｹｮｲ＠ｶ｡ｲ､Ｉ＠ Hesiodos'a göre Kro- sanki.
nos'la Rheia'nm ｫｺ＠ olup ikinci tann
ｫｵ｡ｮ､ｲ＠ ve Rheia'nm ilk ｫｺ＠ Hes- DIKE
tia'nm hemen ｡ｲ､ｮ＠､ｯｭｵｴｲＮ＠ Sonra Dike, Themis ile Zeus'un ｫｺＮ＠ Eunomia
Demeter ｨ｡ｴｮ＠ Zeus ile ｨｩＺｬ･ｲ＠ ve ve Eirene ile birlikte Hora'lann biridir.
Persephone'yi ､ｯｵｲＮ＠ Demeter'in ｹ｡ﾭａ､＠ Yunan dilinde birçok anlamlara. gelir;
ｭｮ､｡ｫｩ＠ en önemli serüven ｫｺ＠ Persep- ｳｩｭｧ･ｬ､＠｢｡ｬ｣＠ soyut . kavram hak,
hone'uin ｹ･ｲ｡ｬｴ＠ｴ｡ｮｲｳ＠ Hades ｴ｡ｲｦｮ､＠､ｯｲｵｬｫＬ＠ adalettir. Dike ｳ￶ｺ｣Ｌ＠ adaletin
ｫ｡￧ｲｬｳ､Ｎ＠ - Hesiodos'un ､･ｩｮ＠ｵｹｧｬ｡ｮ､＠ｭ｡ｬｫ･＠ için de ｫｵｬ｡ｮｲＬ＠
｢｡ｫ＠ bir efsane de Demeter'in bir ｭ｡ｬｫ･､＠ verilen hüküm için de; "diken
ölümlü adama gönül vermesi ve ondan didonai" deyimiyse ceza görmek ｡ｮｬ＠
bir çocuk ､ｯｵｲｭ｡ｳＮ＠ Tannça Girit'li gelir.
｡ｳｩｯｮ＠ ile ｳ･ｶｩｭ＠ ve "cömert Plutos"u Dike insanlar ｡ｲｳｮ､＠ｹ｡ｲＬ＠ onun
dünyaya ｧ･ｴｩｲｭＮ＠ Zenginlik ｡ｮｬ＠ içindir ki, ｩｲ､･＠ de, ､ｺｹ｡＠ da çok ｡､＠
gelen Plutos ［ｴ｡ｮ￧＠ hereket simgesini geçer. Dike ｫ｡ｶｲｮ､＠ｙｵｮ｡ｬ＠ ne
ｰ･ｫｩｴｲＮ＠ｔ｡ｰｮ￧＠￧ｯｵ＠ efsaneleri sim- ｡ｮｬ､＠ iyice kavramak için ｢｡ｬ｣＠
gesel bir nitelik ｴ｡ｭｫ､ｲＮ＠ Yunanistan'- ｫ｡ｹｮｭｺ＠ Hesiodos ve tragedya yazar-
m hemen her bölgesi ve özellikle Elensis ｬ｡ｮ､ｲＮ＠ Bu ｫ｡ｶｲｭ＠ Hesiodos'ta incele-
-ki ｴ｡ｮ￧＠｢｡ｬ｣＠ｴ｡ｰ＠ yeri ve gizli meye ､･ｲＮ＠
törenierin ｹ｡ｰｬ､＠ kenttir- Girit, Trakya, Ｂｬ･ｲｶ＠ Günler"de 180 dize (202-382)
Peloponez vti Sicilya hereket ｴ｡ｮ￧ｳ＠ tutan uzun bir bölüm Dike'ye ｡ｹｮｬｴｲＬ＠
Demeter'i konu edinen efsaneler ｵｹ､ｲｾ＠ ki bu bölümde Hesiodos'un bütün hayat
ｭｵｬ｡ｲ､Ｎ＠ｄｾｭ･ｴｲ＠ Yunanistan'a özgü felsefesini ｨｵｬ｡ｩｲｺＮ＠ Bu parça ｹ｡ｬｮｺ＠
bir ｴ｡ｮ￧､ｲＬＧｩ＠ Anadolu'nun hereket tan- Hesiodos'un ｧ￶ｲｬ･ｩｮ＠ bize ｹ｡ｮｳｴｫ＠
ｮ￧｡ｳ＠ Kyhele lle hiçbir ｩｬｫｳ＠ yoktur. ｨ｡ｫｭｮ､＠､･ｩｬＬ＠ orta halli bir ｩｮｳ｡＠
toplum içinde tannsal Dike ｫ｡ｶｲｭｮ＠
ｄｅｎｚ＠ｮ｡ｳｬ＠ görüp, nereye ｹ･ｲｬｴｩ､＠ﾷ｡￧ｳｮ､＠
Bkz. Pontos. önemlidir. Bölüm bir hayvan ｭ｡ｳｬｹ＠
ba§lar (d. 202 vd); "krallara" yani ｹ｡ｲｧ￧ﾭ non, 750}. Sophokles de "Elektra" tra-
lara, o zamamn ｫ｡､ｬｲｮ＠ ozan hayvan- gedyasmda, ｩｬ･ｮ＠ suçun hemen ｡ｲ､ｮ＠
lar ､ｮｹ｡ｳ＠ bir ömek getirerek burada Dike'nin öç ｴ｡ｮ￧ｬｲ＠ Erinys'lerle birlikte
kaba kuvvetin hüküm ｳｲ､ｮＬ＠ ama ｧ･ｬ､ｩｮ＠ ileri sürer (Elekt. 472 vd).
insanlar arasmda öyle ｯｬｭ｡､ｮ＠ söyler. ｩｲ､･＠bir ｴ｡ｮｲｳｬ＠ｶ｡ｲｬｫ＠ olarak can-
ｮｳ｡ｬｲ＠ arasmda Dike ｶ｡ｲ､Ｎ＠ Tann ｬ｡ｮ＠ Dike, Ｂ､ｯｲｵｬｫ＠ｫ｡ｶｲｭ＠ ola-
Zeus'tan üremi§ olan Dike, yani ､ｯｲｵｬｫ＠ rak gitgide ｳｯｹｵｴｬ｡ﾧｲ＠ ve sonunda Platon'-
ｴｯｰｬｵｫ｡ｲｮ＠ｶ｡ｲｬｮ＠ ve ｭｵｴｬｮ＠ un birçok ､ｩ｡ｬｯｵｮＬ＠ öz nitelikleri, top-
ｳ｡ｬｲＬ＠ toplum düzeninin temelidir. Hesi- lum içinde yeri ve etkisi ｡ｲﾧｴｬｮ＠ "to
odos burada tannça Dike'ye - ancak dikaion" diye cinsiz bir felsefe ｫ｡ｶｲｭｮ＠
Theogonia'daki Musa'lara sesleni§le layas- ､￶ｮｲＮ＠
lanabilecek- uzun bir övgü yazar. Kar-
de§i Perses'ten ｨ｡ｫｳｺｬ＠ görmü§ olan ve DI ONE
ｹ｡ｲｧ￧ｬ｣＠ｫｯｲｵｭ｡ｹｰ＠ｨｩＮｫＺｵ＠ alamayan Hesiodos Dione'yi, Okeanos ile Tethys'ten
Hesiodos'un-Dike'ye bu övgüsü ､ｯｫｵｮ｡ｬ＠､ｯｭ｡＠ üçbin Okeanos lozmdan biri sayar
.olmakla kalmaz, kendilerine ｹ｡ｲｧ￧＠ deyip (Theog. 353). Ama Homeros ､･ｳｴ｡ｮｬｲＬ＠
rü§vet alarak ･ｲｩｬｫ＠ yoluna sapan krallara özellikle ｬｹ｡､Ｇ＠ Dione Aphrodite'nin
da sert bir ele§tiri, bir ders ｮｩｴ･ｬ､ｲＮ＠｡ｮｳ＠ olarak gösterilir. Dione Zeus ile
ａｹｮ＠ tema Soylar Mythos'unda da birle§ip Aphrodite'yi meydana getirir.
ele ｡ｬｮｲＮ＠ (Bkz. Soylar- ￇ｡ｬｲ＠ Mythos'u). ｬｹ｡､Ｇｮｭ＠ be§inci bölümünde Aphrodite
ａｬｴｮ､｡＠ demire ￧｡ｬｲ＠ birbirini ｩｺｬ･ｹｰ＠ｯｬｵ＠ａｩｮ･｡ｳＧ＠ kurtarmak için sava§a
､ｮｹ｡＠ bir cehenneme çevirdi1..-ten sonra, ｡ｴｬｮ｣Ｌ＠ Akha ｹｩ､＠ Diomedes'in elinde
Pandora'nm ﾧｬ･､ｩ＠ suç da yer yüzünde yaralamr ve Olympos'a ｳｵＮｰＬ＠｡｣ｬｲ＠
ne kadar kötülük varsa, hepsini ｯｲｴ｡ｬ＠ içinde ｡ｮｳ＠ｫｵ｣｡ｮ＠､･ｲＮ＠ Dione de
ｹ｡､ｫｴｮ＠ sonra, bu korkunç ｫ｡ｲｮｬｴ＠ lozmm kolundaki ｹ｡ｲ＠ iyile§tirir, onu
kurtulu§U Hesiodos yalmz adalete güvende ｴ｡ｬ＠ sözlerle avutnr ＨｬＮ＠ V. 370 vd.).
görür: Dike'yi ｩｮｳ｡ｬｲ＠｡ｲｳｮ＠ almak,
her i§de onu uygnlamakla insamn yitirilen DIONYSOS
ｭｵｴｬ＠ yeniden ｢ｵｬ｡ｨｩ･｣ｮ＠ inamr. Hesiodos'un ｹ｡ｰｴｬｲｮ､＠ Dionysos'un ｡､＠
Bu görü§ Hesiodos'un Yunan dü§üncesine, pek az geçer. Theogonia'nm ｳｯｮｬ｡ｲ､＠
｡ｨｬｫｮ＠ en büyük ｫ｡ｴｬｯｳ＠ olmu§tnr. (d. 940 vd) Zeus'un evlenmeleri ｳ｡ｹｬｲｫ･ｮＬ＠
BU: anlaYI§la Zeus da Kratos ile ｂｩ｡Ｇｹ＠ｴ｡ｮｲ＠ｋ｡､ｮｯｳ＠ｬｯｺ＠ Semele ile ｢ｩｲｬ･ﾧｴ＠
ｫ･ｾ､ｩｳｮ＠｢｡ﾧｬ｣＠ｹ｡ｲ､ｭ｣＠ olarak seçmi§ söyleniyor ve Semele: Ｂ｡ｮｬ＠ Dionysos'u
biJi zorba olmaktan ￧ｫ｡ｲＬ＠ｩｮｳ｡ｬ＠ yarar ､ｯｵｲＬ＠ o co§kun ｴ｡ｮｹ＠ (ölümlü anamn
ve iyilik getiren bir tann, yani gerçek ölümsüz ｯｬｵＩ＠ ama bugün ｴ｡ｮ､ｲ＠ ikisi de"
anlamda bir ｴ｡ｮｲｳｬ＠ｶ｡ｲｬｫ＠ oluverir. Yer deniyor. ａｹｲ｣｡＠ Dionysos'un Ariadne'yi
ｾ､･＠ yeni ｢｡ｴｮ＠ bir ｡ｬｴｮ＠￧｡＠､￶ｮｲＬ＠ kendine e§ edip Olympos'a ｧ･ｴｩｲ､ｮ＠ ve
､ｯ｟ｲｮｬｵｫ＠ üstüne kumlu, bir düzene, bir ikisini de Zeus'un Olympos'lnlar ｡ｲｳｮ＠
insan cennetine. ｫ｡ｴｮ＠ ekliyor ozan. ｂ｡ｫ＠ kaynaklarda,
Ｌ＠ Hesiodos'un bu yüce görü§ünü traged- özellikle Anadolu'da bulunan ｹ｡ｺｮ＠ kay-
ya ｹ｡ｺｲｬ＠ da benimser, benimseyenlerin ｮ｡ｫｬｲ､＠ bunca önemli bir yer tutan
ba§mda da ilk tragedya ｹ｡ｺｲ＠ Aiskhylos tann Dionysos'un Hesiodos'un ｹ｡ｰｴｬｲｮﾭ
gelir. ａｨｬ｡ｫＮ＠ her ･ｹ､ｮ＠ üstün tutan bu da bu kadar az ｡ｮｬｭｳＬ＠ bu Anadolu'lu
ozan Ｂ､ｯｲｵｬ｡ｮ＠ｯ｣｡ｫｬｲｮ､＠ｭｵｴｬｮ＠ｴ｡ｮｲ＠ o ｺ｡ｭｮｬｲ＠ Yunanistan'da pek
ürünleri bulunur" demektedir Ｈａｧ｡ｮｭ･Ｍｴ｡ｭｮ､ｵＮ＠ｫ｡ｮｴｬｲＮ＠ Ozamn Ｂ｣ｯｫｵｮ＠
diye ｮｩｴ･ｬ､ｲ＠ bu ｴ｡ｮＮＭｲ＠ gerçekten de EKHIDNA

Hesiodos'un ￶ｲ･ｴｩ｣ｳ＠ ve bir az da ｳｬ｡｣＠
Ejderler soyunu sayarken Hesiodos ｅｫｨｩ､ｾ＠
ｹ｡ｰｴｬｲｮ＠ genel ｨ｡ｶｳｮ＠ pek uymaz,
na'ya uzun bir parça ｡ｹｩｮｴｲＮ＠ Bu ｡ｺｭＩＮ＠
dar ｧ￶ｲｬｮ･＠ｳｭ｡ｺＮ＠ Bu ｴ｡ｮｲ＠
ｹ｡ｲｴｫＬ＠ Pontos ile ｇ｡ｩＧｮ＠ döliliiden
üstüne daha ｧ･ｮｩ＠ bilgi için bkz. Mitoloji
Khrysaor ile Kallirhoe'den ､ｯｮ｡ｲＮ＠ｈ･ｳｩｾ＠
ｓ￶ｺｬ＠ s. 115-121.
odos Theogonia'da onu (d. 295 vd.) yan
DORIS bedeni bir genç ｫｺＬ＠ yan bedeni koskoca
bir ｹｬ｡ｮ＠ olarak ｴ｡ｮｭｬｲＮ＠ Typhon ile
Okeanos'un ｫｺ＠ Doris, Pontos'un ｯｬｵ＠￧ｩｦｴｬ･＠ ve yeraltmda, yeryüziinde ｩ･＠
Nereus ile evlenir ve Nereus ｫｺｬ｡ｮ＠ diye kadar canavar varsa hepsini ｲ･ｴｩ＠
｡ｮｬ＠･ｬｩｫｺ＠､ｯｲｮＮ＠ Bkz. Nereus ｫｺｬ｡ｲＮ＠｡ｮｬｴｲＺ＠ Geryon'un ｫ￶ｰ･ｩ＠ diye ｡ｮｬ＠
Orthos, Hades bekçisi Kerheros; batak-
DOTO ｬｫ｡ｲ＠ canavan Hydra, ｡ｺ＠｡ｴ･＠ｾ｡ￇ＠
Nereus ｫｺｬ｡ｲｮ＠ birinin ｡､Ｎ＠ａ､＠ bir tek ｋｨｩｮ｡ｲ＠ ve sonra da kendi dölü ｯｬ｡ｩ＠
defa geçer (d. 248). Orthos ile ｢ｩｲｬ･ｫ＠ Phiks ile ｎｩｮ･｡＠
｡ｲｳｬｮ＠ da ､ｯｵｭｮＮ＠ｅｫｨｩｾ｡Ｇｮ＠ｾ＠
ｄￜｌｅｒ＠ａｲｩｮ｡＠､｡ｬｮ＠ denen Kilikya hölgesindelli; ·
Bkz. Oneiros. Kendisi ölümsüz oldn ｵ＠ için ·yeraltmda
ｹ｡ｲ＠ ama dölleri Herakles ve Bellerop·
DYNA.:MENE hontes'in elinden can ｶ･ｲｭｩｬ､Ｎ＠
Nereus ｫｺ＠ (Theog. d. 228).
ELEKTRA1
Okeanos ile ｔ･ｴｨｹｳＧｩＬ＠ｫｺ＠ Elektra,
DYSNOMIE
Pontos ile ｇ｡ｩＧｮ＠ｯｬｵ＠ Thanmas'a· ･＠
ａ､＠ "kötü yasa" ｡ｮｬ＠ gelen ｴ｡ｮｬﾭ olur. Hesiodos'a göre, ｢ｩｲｬ･ｭｮ､＠ｮ＠
ｴｲｬｭＺ＠ soyut kavram Eris'in ｫｺ＠ｳ｡ｹｬｲ＠ｶ｡ｲｬｫ＠､ｯ｡ｲＺ＠ｲｩｳ＠Ｈｇ￶ｫｵ｡ＩＬ＠ Harp-
ve Ate'nin, yani ｹ｡ｮｬｧ＠ ve gafletin hiç ya'lar ve Aello (Bora) ve Okypetes Ｈｋ｡ｳｲﾭ
ｹ｡ｮ､＠｡ｹｲｬｭ､＠ söylenir (Theog. d. ga) diye ｡ｮｬ＠ｫ｡ｮｴｬ＠ iki ｹ｡ｲｴｫ＠ (Theog.
231). 266). -Bu adda daha birçok efsanelik
ｫｩｬ･ｲ＠ｶ｡ｲ､Ｌ＠ ama onlardan Hesiodos
E söz etmez. Bkz. Mitoloji ｓ￶ｺｬ＠ s. 125.
EILEITHYIA
ELETITRER
Zeus ile ｈｊｲ｡Ｇｮ＠ｫｺＬ＠ Ares, Hephaistos
Boiotia'da bir ･ｨｲｩｮ＠｡､＠ (Theog: 54);
ve ｈ･ｨＧｮｩｫｺ＠ｫ｡ｲ､･ｩＮ＠ ll:ileithyia ､ｯｭﾭ
lara hakan ehe ｴ｡ｮｲ￧ｾＮ＠ａｮ｡ｳ＠ｴ｡ｮｲ￧＠ EMATHION
ｈ･ｲ｡Ｇｮ＠ sözünden ｡ｹｲｬｭｺＬ＠ onun buyruk- ｡ｦｫ＠ｴ｡ｮｲ￧＠ Memnon'un Tithonos ile
ｬ｡ｲｮ＠ harfi ｨｩｲｦｮ･＠ yerine ｧ･ｴｩｲｭＮ＠ Hera'- evlenerek ､ｯｵｲ＠ iki ｯｵｬ､｡ｮ＠ biri;
ｮ＠､ｭ｡ｮ＠ . ｯｬ､ｵ＠ｫ｡､ｮｬｲ＠ - ￶ｲｮ･ｩ＠ öteki Memnon, ｈ｡ｨ･ｩｳｴｮ＠ｫｲ｡ｬ＠ Troya
Leto ile Alk:ID.ene'nin- ､ｯｵｭｬ｡ｲｮ＠ hu- ｳ｡ｶｭ､＠ bir rol oynar. Bkz. Memnon.
lunmamakJa Zeus'un evlilik ､＠ çocukla-
ｲｮ＠､ｯｮ｡ｳ｢Ｎ＠ engel olmaya ￧｡ｬｭＮ＠ El'i"YO
ｓ｡ｶ＠ｴ｡ｮｲ＠ Ares'in .çevresinde bulunan
EIONE bir ｴ｡ｮｲ￧Ｎ＠ￇｯｵ＠ kaynakJar(la Ares'in:
Nereus ｫｺｬ｡ｲｮ､＠ biri (Bkz. Theog. 255). ｫｺ＠ｳ｡ｹｬｲＬ＠ ama Hesiodos (Theog .. 273)
Enyo'nun Phorkys ile Keto'nun Ja.zlan bu oranda raslanmayan ｡ｬ｣ｫ＠ bir

olan Graia, . yani. Kocakanlardan ､ｯｭｵ＠ tutumdur. ｋ｡､ｭ＠ her derdin, her belanm
ｯｬ､ｵｮ＠ söyler. Homeros'a göre Enyo ｫ｡ｹｮ､＠ görür ve Epimetheus'u ｳｲｦ＠
"iller yikan" bir ｴ｡ｮ￧､ｲＬ＠ｳ｡ｶｮ＠ diz- ｐ｡ｮ､ｯｲＧｹ＠ｴ｡ｮｲｬｭ＠ elinden bir ｡ｲｭｮ＠
ginlerini elinde tutar (Bkz. II. V, 592). olarak ｡ｬｰ＠｢･ｮｩｭｳ､＠ için yerin dibine
｢｡ｴｲＮ＠ Bkz. ｐ｡ｮ､ｯｲｩＮ＠
EOS
ERATO
Homeros'un "gül ｰ｡ｲｭｫｬＢ＠ diye tarum-
ｬ｡､＠ ve ､･ｳｴ｡ｮｬ＠ hemen her bölü- Zeus ile Mnemosyne'den ､ｯｭ｡＠ dokuz
münün ｢｡ｭ､＠｡ｮ､＠｡ｦｫ＠ tannça Eos, ｍｵｳ｡Ｇｮ＠ biri. Sanatlardan lirik ｩｲ＠ ve
Hesiodos'a göre, Titanlardan Hyperion ile özellikle ｡ｫ＠ｩｲｮ＠ simgeler ve esinler.
Theia'nm ｢ｩｲｬ･ｭｳｮ､＠､ｯｭｵｴｲＮ＠ He- Bkz. Musa'lar.
lios Ｈｇｮ･Ｉ＠ ve Ay (Selene) onun ｫ｡ｲ､･ﾭ
EREBüS
leridir. Eos Astraios ile evlenir ve Rüzgar-
lan ､ｯｵｲＭＨｔｨ･ｧＮ＠ 378 vd). ｡ｦｫ＠ tannça ｙ･ｲ｡ｬｴ＠ｫ｡ｲｩＮｮ＠ simgeleyen ｴ｡ｮｲｬﾭ
ölümlülerle de ｡ｫ＠｡ｬ＠ｶ･ｲｩｮ､＠ bnlunur, öncesi bir ｶ｡ｲｬｫＮ＠ Erebos, yeryüzünde
· kocalarmdan biri Troya kral soyundan ｫ｡ｲｮｬ＠ saçan Nyks gibi ｋｬ｡ｯｳＧｴｮ＠､ｯﾭ
Tithonos'tur. Ondan, ｈ｡｢･ｩｳｴｮＧ＠ kral ｭ｡､ｲＮ＠ Erebos ile Nyks ｢ｩｲｬ･＠ ve
olacak Memnon ile Emathion'u ､ｯｵｲＮ＠ｫｬ＠ｶ｡ｲｬｫ＠ meydana getirirler: Aither
Bkz. Tithonos. (Esir) ve llemera (Gün, Gündüz).
EPIMETHEUS ERIDANOS
Titanlardan Iapetos ile Klymene'nin dört Bugün Pô diye ｡､ｬｮｲ＠ｲｭ｡ｮ＠ eski
ｯｬｵｮ､｡＠ biri. Hesiodos ｹ｡ｰｴｬｲｭ､＠ önem- ｡､Ｎ＠ Bütün ｲｭ｡ｫｬ＠ gibi Okeanos ile
li bir rol ｡ｹｮｴ＠ｉ｡ｰ･ｴｯｳＭｬｲｭ＠ｫ｡ｲ＠ Tethys'ten ､ｯｭ｡ｲＮ＠
özel bir kin besler. Bu soya ｫ｡ｲ＠ öfke ve
ERINYS'LER
tiksintisi acaba nedendir diye soracak
olursak, Titan soyundan olan ve Titanlar Kimi zaman bir, kimi zaman birçok, kimi
yenilip Olympos'lnlarm kurduklan düzene zaman da üç tannça olarak gösterilen öc
bu soy ｢｡＠･ｭｫ＠ｩｳｴ･ｭ､ｮ＠ mi, bir alma tannçalan EriDys'lerin ､ｯｵｮ＠
｢｡＠ｫ｡ｬ､ｲｭｹＬ＠ bir direnmeyi simgeledi- Hesiodos Aphrodite'nin yer yüzüne ￧ｫﾭ
ｾ､･ｮ＠ ötürü mü diye ､ｮ･｢ｩｬｲｺＮ＠ Çünkü ｹｬ｡＠ bir arada ｡ｮｬｴｲ＠ (Theog. 176 vd);
ｈｾｳｩｯ､＠ｫｲｳ｡ｬ＠ｙｵｮ｡ｩｳｴＧ＠ geleneksel Uranos'un kesilen erkeklik uzvundan kö-
dili:enine ｢｡ｬＬ＠ son derece tutucu bir ozan- pükler denize ｹ｡ｬｮ｣Ｌ＠ ak dalgalardan
､ｲＮ＠ Iapetos'a ｫ｡ｲ＠ olnmsuz tutumu Epi- Aphrodite ､ｯｵＬ＠ öte yandan da uzuvdan
metheus söz konusu olunca ｡ｹｲ｣＠ bir hor akan kanlar ｴｯｰｲ｡＠ｹ｡ｬ､Ｌ＠ bu kandan
görine ile dile gelir. Prometheus "cin Gaia, yani Toprak Ana gebe ｫ｡ｬ､＠ ve
fikirli, sivri ｡ｫｬＢ､ｲＬ＠ Epimetheus ise EriDys'leri ､ｯｲｵＮ＠ EriDys'lerle birlikte
Ｂｹ｡ｲｮ＠｡ｫｬＢ＠ diye nitelendirilir. ａｫｬｳｺﾭ Devler ve Orman perileri de ､ｯ｡ｲＮ＠ Resio-
ｬｭ＠｢｡ｬ｣＠ nedeni Prometheus'un ￶ｴﾭ dos EriDys'leri üç diye sayar ve ｡､ｬｲｮ＠
ｬ･ｲｩＮＧ＠ unutarak, ｴ｡ｮｲｬＬ＠ insanlan al- ￶ｹｬ･＠ bildirir: Alekto, Tisiphone, Megaira.
､｡ｴｮｫ＠ için yarattiklan ｫ｡､ｭＬ＠ Pandora'- Bu perllerin ｫｩｬ･ｲ＠ ve ･ｹｬｮｲｩ＠ üstünde
ｹ＠ yanma ｡ｬｭｳ､ｲＮ＠ Hesiodos'un ｫ｡､ｮ＠ pek durmaz Hesiodos. ｂｵｮｬ｡ｲ＠ destanda
ｫ｡ｲｩ＠ｴ｡ｫｮ､＠ bu olumsuz ｴ｡ｶｲ＠｡ｳｬｮ､＠ ve tragedyada ｡ｹｮ､ｫｬ＠ rol için bkz.
Yunan yazmmm ｢｡ｫ＠ hiçbir ozanmda Mitoloji ｓ￶ｺｬ＠ s. 131-133.
ERIS ｵｲｭ｡＠ yöntemini sürdürmektedir, ￶ｲｮ･ｩ＠

Nyks'ten (Gece'den) ､ｯｭ｡＠ｨ･ｬ｡＠ bir Nyks için, giderek Hera için bile (Bkz.
ｶ｡ｲｬｫＮ＠ａ､＠ Kavga ｡ｮｬｭ＠ gelen Eris Hera ve Hephaistos).
｡ｳｬｮ､＠ simgesel bir ｴ｡ｮ￧､ｲＬ＠ｨ｡ｮ･ｴＬ＠ ERYTHEIA
Karasevda ve ｨｴｩｹ｡ｲｬｫ＠ gibi soyut kav· Okyarrus'ta bir ｡､ｮ＠｡､Ｎ＠
ｲ｡ｭｬ＠ sayarken onu da sayar Hesiodos.
Ama Theogonia'dan çok ｡ｳｬ･ｲ＠ ve Gün- ERYTHION
ler'de önemli biryer verir Eris'e (d. ll vd). Geryon'un öküzlerini bekleyen ｳｲｴｭ｡￧Ｎ＠
ｫｩ＠ türlü kavga var demekle, olumlu ve Herakles bu sürüleri çalmak için ｅｲｹｴｬｩﾭ
olumsuz ｫ｡ｶｧｹ＠ yani ￧｡ｬｭ＠ ile ｳ｡ｶ＠ on'u da, sürülerin bekçisi köpek Orthos'u
birbirinden ｡ｹｲｭｫｬＬ＠ Hesiodos önemli da öldürür (Theog. 292).
bir kavram ｡ｹｲｭ＠ ve ｴ｡ｮｲｭ＠ｧｩＺｲｹｯＮ＠
Böylesi bir sosyal ｧ￶ｲ･＠ Homeros des- ETNA
ｴ｡ｮｬｲ､＠ raslanmaz. Eris destanlarda Güney ｴ｡ｬｹＧ､ｫｩ＠ｅｴｮｩＮ＠､｡ｮ＠ öyküsünü
daha çok efsanelik bir figürdür. Bkz. Üç uzun uzun ｡ｮｬｴｲ＠ Hesiodos (Theog. 861
Güzeller ｹ｡ｲｭｳｮ､ｫｩ＠ rolü: Mitoloji vd) ve bu öyküden bu ､｡ｮ＠ neden yanar-
ｓ￶ｺｬ＠ s. 303-304; Paris. ､｡＠ｯｬ､ｵｮ＠｡ｮｬｲｺＮ＠ Bkz. Typhon.
EROS EUARNE
Eros'u ｴ｡ｮｭｬｲｫ･＠ -ki ｔ｡ｮｲｬ＠ｄｯｵﾭ
Nereus ｫｺＮ＠ａ､＠ bir kez geçer (Theog. 259)
ｵｮ､｡＠ ilk ve en önemli bir ｶ｡ｲｬｫ＠ olarak en EUDORE
｢｡ｴ＠ sayar - Hesiodos ona bir tanndan
ｎ･ｲｵｳｫｺＮ＠ａ､＠ bir kez geçer (Theog.)
çok bir ilke ｮｩｴ･ｬ＠ｴ｡ｮｲＬ＠ｋｬ｡ｯｳＧｵｮ＠ bir
düzene gelmesi ve üretim sürecinin ortaya EUHENOS
￧ｫｮ｡ｳ＠ Eros'un gücüyle ｯｬｭｵｴｲＬ＠ ne var Okeanos ile Tethys'ten ､ｯｭ｡＠ bir ｲｭ｡ｮ＠
ki bu evrensel ilkeyi ｴ｡ｮｭｬｹ＠ gelince, ｡､Ｎ＠ Yunanistan'da akar.
felsefe ｫ｡ｦｳ＠ olan, fakat felsefe ｧ￶ｲｬ･ｩ＠
dile getirmeye gücü yetmeyen Hesiodos EUKRANTE
bu ｴ｡ｮｹ＠ öbür lirik ｯｺ｡ｮｬｲ＠ gibi hetimler Nereus ｫｺＮ＠ａ､＠ bir kez geçer (Theog. 243)
(Bkz. Theog. 116 vd.) Bu ｴ｡ｭｮ､＠ da
ｫ｡､ｮ＠｡ｩｲ＠ Sappho'nun deyimlerine çok EULIMENE
ｹ｡ｫｬｲＺ＠ "G;ene Eros, elimi kolumu çözen Nereus ｫｺＮ＠ａ､＠ bir kez geçer (Theog. 247)
(hem ｴ｡ｬＬ＠ .lj.em ｡｣＠ Eros o ｫ｡ｲ＠ gelinmez
ETINIKE
ｹ｡ｲｴｫＩ＠ｳ｡Ａｹｯｲ＠ beni.'! -Ama bu ｡ｫ＠
ｴ｡ｮｲｳ＠､ｯ｡ｮ＠ ilkelerini ｨｩｲｬ･ｴＺｰ＠ üretimi Nereus ｫｺＮ＠ａ､＠ bir kez geçer (Theog. 246)
ｳ｡ｬｭｫｴ＠ｮ｡ｳｬ＠ bir yöntem ｫｵｬ｡ｮ､Ｌ＠ EUNOMH..
｢ｩｲｬ･ｴ｣＠ öge olarak ｮ｡ｳｬ＠ｩｬ･､Ｌ＠ bunu
Themis ile Zeus'un ｫｺＬ＠ Hora'lardan biri.
Hesiodos ｡ｮｩｴｭｹ＠｢｡ｲｭｺＬ＠ böyle bir
｡ｮｬｴ＠ ve hetimleme için filozof ｡ｩｲ＠ EUPHROSYNE
Lucretins'u ｨｾｫｬ･ｭ＠ gerekecektir. Burada ａ､＠ sevinç, ｮ･＠｡ｮｬｭ＠ gelen Euph-
dikkatimizi ｾＡｊｫ･ｮ＠ bir nokta da ｵ＠ ki, rosyne üç ｋｬ｡ｲｩｴＧ･､ｮ＠ biridir. Bkz.
ｋｬ｡ｯｳＧｴｮ＠ hemen sonra Eros'u eyleme ｋｬ｡ｲｩｴＧ･Ｎ＠
soktuktan sonra bile, Hesiodos dev ve
｡ｺｮ＠ gibi ｹ｡ｲｴｫｬ＠ için "parthenoge- EUPOMPE
nesis" prensipini, yani ｢ｩｲｬ･ｭｫｳｺｮ＠ do- Nereus ｫｺＮ＠ａ､＠ bir kez geçer (Theog. 261)
EURO RE süzlerin sürekli ｳ｡ｬｭ＠ｴ｡｢ｮＢ＠ｳ｡ｹ､＠

Okeanos ile Tethys'ün ｫｺｬ｡ｮ､＠ biri. Gaia, evreni bir düzen yöntemine göre
ａ､＠ bir kez geçer (Theog. 360). meydana getiren ve düzensiz ｢ｯｬｵｫｴ｡ｮ＠
￧ｫｴ｡ｮ＠ sonra, önce tek ｢｡ｮＬ＠ sonra
EURYALE ､ｩ＠ - erkek ｢ｩｲｬ･ｾｭｳ＠ yoluyla evrenin
Hesperid'ler, yani ｂ｡ｴ＠ｋｺｬ｡ｮ､＠ biri. kendisini ve ｴ｡ｮｲｬ＠ｹ｡ｲｴＮ＠ Gaia
ＢｰＺｲｴｊ･ｮｯｧｳｩ＠ erkeksiz ｲ･ｴｮ＠ prensi-
Hesiodos bunlan üç diye sayar: Sthenno,
Euryale ve Medusa, ilk ikisinin ölümsüz, bine göre, Gök'ü, ｄ｡ｬｲ＠ ve Denizi ｹ｡ｲｴＮ＠
ｹ｡ｬｮｺ＠ｍ･､ｵｳ｡Ｇｮ＠ ölümlü ｯｬ､ｵｮ＠ söyler (Theog. 126 vd). Sonra kendi ･ｶｩ｡､＠ olan
(Theog. 277). BkZ. Medusa, Hesperid'ler. Uranos ile ｢ｩｲｬ･ｰ＠ erkek ve ､ｩ＠ Titan'lan,
Kyklop'lan ve ｈ･ｫ｡ｴｯｮｬｩｲＧ＠､ｯｵｲＮ＠
EURYBIE Bu · ､ｯｵｲｭ｡＠ sürecinden hemen sonra

evrende egemeulik ｳ｡ｶｮ＠ ilk belirtisi
Pontos ile ｇ｡ｩＧｮ＠｢ｩｲｬ･ｾｭｳｮ､＠､ｯ｡ｮ＠
Uranos ｴ｡ｮｲ＠､ｯ｡ｮ＠￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｲｮ＠ Gaia'-
ｾｩ＠ｶ｡ｲｬｫＬ＠
Nereus, Phorkys; Thanmas ve
ｮ＠ｫ｡ｮｭ＠ gerisin geri ｴｫｭ｡ｳｹｬ･＠｢｡＠
Keto'nun kiz ｫ｡ｲ､･ｾｩＮ＠ Titanlardan Krios
gösterir (Theog. 154 vd). Son Titan ｯｬｵ＠
ile birle§ip, Astraios, Pallas ve Perses'i
Kronos'a ｢｡ｳｮ＠ erkeklik nzvunu kes-
､ｯｵｲＮ＠
tirdikten sonra, Gaia bu kez kendi ､ｯｵｲﾭ
､ｵ＠ Pontos'la ｢ｩｲｬ･＠ ve ondan Nereus,
EURYNOME
Thaumas, Phorkys, Keto ve Eurybie'yi
Okeanos ile Tethys'ün, ｳ｡ｹ＠ üç bini bulan
ortaya ￧ｫ｡ｲＮ＠ Nereus'tan da birçok deniz
ｫｺｬ｡ｮ､＠ biri. Hesiodos'un ｡ｮｬｴ＠
ｹ｡ｲｴｫｬｮ＠ ürer. Gaia gibi, çocuklan da
göre (Theog. 906-910). Zeus Eurynome ile
aralannda ｢ｩｲｬ･＠ ve yersel ile göksel
evlenir ve bu ･ｶｬｮ､＠ üç ｋｬ｡ｲｩｴＧ･＠
birçok ｶ｡ｲｬｫｮ＠､｡ｮｬｲｭ＠ｳ｡ｬｲＺ＠
､ｯ｡ｲＮ＠ Bkz. ｋｬ｡ｲｩｴＧ･Ｎ＠
ｂｵｮｬ｡ＮＭＺ＠ kimisi ｹｬ､ｺＬ＠ yel ve ｧ￶ｫｵ｡＠
EUTERPE gibi görülen ｶ｡ｲｬｫ､Ｌ＠ kimisi de evrenin
ｮｩｴｯｬｪｫ＠ yorumunun ｧ･ｲＱＮＭＺｩ､＠ simgesel
ａ､＠ "ho§a giden" anlannna gelen Musa'- ｴ｡ｮｲｬＮ＠ - Gaia, Uranos'un devrilmesini
lardan biri. ｂｕﾧ＠ çelenkli, elinde bir flütle ｳ｡ｬ､＠ gibi, tahta ￧ｫ｡ｲ､＠ｯｬｵ＠ Kro-
･ｵｬｩｫｲＬ＠ bayramlara ｫ｡ＭｩＺｬｲＬ＠ｮ･＠ saçar. nos'un da devrilmesini ｳ｡ｬｲＮ＠ Çünkü
Dionysos alaylannda da yeri ｶ｡ｲ､Ｎ＠ Dithy- Kronos ｢｡ｳ＠ Uranos gibi, zorbuca dav-
ｲ｡ｮ｢ｯｳ＠ｩｲｮ＠ - ki sonradan tragedya ｲ｡ｮ＠ ve ￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｲｮ＠､ｯ｡ｲ＠､ｯｮｦ＠ z yutar.
türü bundan ､ｯｭｵｴｲ＠ derler - Enter- ｋ｡ｲｳ＠ Rheia Zens'a gebe ｫ｡ｬｮ｣＠ Gaia
pelnin ･ｳｩｵｬ､＠ söylenir. ile Uranos'a ､ｯｮｲ｡｣＠￧ｯ｣ｮ＠ｮ｡ｳｬ＠
i .
yutulmaktan ｫｮｲｴ｡｢ｩｬ･｣＠､｡ｮｲＮ＠ Bu
G kez de Gaia ｫｺｮ｡＠ kaderi bildirmekle
GAIA kalmaz - kader Uranos'un ｯｬｵｮ｡＠ yenil-
Ho'meros'ta hiÇ ｡､＠ geçmeyen Gaia, Hesi- mesi gibi, Kronos'un da Zeus eliyle dev-
odos'un Theogonia'smda ､ｮｹ｡Ｌ＠ yeri, rilmesini ｨｵｹｲｭ｡ｫｴ､＠ - Kronos'u al-
･ｶｲ［ｮｳｬ＠ bir öge olarak ｴｯｰｲ｡＠ simgeler. ､｡ｴｮｫ＠ çarelerini de gösterir ve Zeus'un
Bir\ ｴ｡ｮｲ､＠ çok kosmik bir ｶ｡ｲｬｫｴＬ＠ Girit'te bir ｭ｡ｲ､＠ gizlice ､ｯｭ｡ｳｮ＠
bütün ögelerin ｫ｡ｹｮ､＠ bulunan ana ｳ｡ｬｲＬ＠ｋｲｩｮｯｳＧ｡＠ da ｫｵｮ､｡ｬ＠ bir ｴ｡＠
ilkedir. Hesiodos bu yolda, ､ｯ｡ｮ＠ ne yuttnrulnr (Theog. 451-507).- Gaia birinci
ｯｬ､ｵｮ＠ｴ｡ｮｭｬｹ＠￧｡ｬｮ＠ｯｮｹ｡＠ｫｵ｡＠ devrimini ｨ｡ｺｲｬ､ｫｴｮ＠ sonra, ikinci
､ｮｲｬ･ｩ＠ gibi ､｡ｶｲｮＮ＠ "Bütün ölüm- ｫｵ｡＠ devrimini de yürütür: Zens'a ne
yoldan ･ｧｭｮｬｩ＠ elde ･､｣ｩｮ＠ o ￶ｲ･ｴｩ［＠ neus'u gelip ｡､ｳｮ＠ bulur ve onu öldürüp
çaxe Kronos ｫｵ｡ｮ､＠ olan Titan'lan öküzlerini çalax. ｋｺｬ＠ toprak ｡ｮｬｭ＠
yenmek için Kyklop'Ian ve Hekatonkheir'- gelen ｅｲｹｴｬ･ｩ｡＠ adasmm tam nerde ｯｬ､ｵ＠
leri kurtanp ｹ｡ｲ､ｭ＠￧｡ｲｭｫｴＮ＠ Zeus bilinmez, Ispanya ｫｹｬ｡ｲｭ､Ｌ＠ Cehelüt-
ｇ｡ｩＧｮ＠､･ｩｮ＠ yaparak deviere ｫ｡ｸ＠ｴ｡ｸｫ＠ｫ｡ｸｳｭ､＠ｯｬ､ｵ＠ｳ｡ｮｬｲＮ＠
ｳ｡ｶ＠ｧ･ｲ￧ｫｬｴｩ＠ ve Titan'lan devirerek
dünya ･ｧｭｮｬｩ＠ ele geçirir. - Gaia GIGANT'LAR
son olaxak Tartaxos ile ｢ｩｲｬ･ｫ＠ Typhon'u Gigant'lan, yani Devleri, Uranos ile
､ｯｵｲＮ＠ｂ｡ｫ＠ Theogonia'laxa göre de,
ｇ｡ｩＧｮＬ＠｢ｩｲｬ･ｭｳｮ､＠､ｯ｡ｮ＠ Titan'•
Tartaxos'tan ｅｫｨｩ､｡＠｡､ｬ＠ bir ｫｺ＠ｯｬｭｵＬ＠
laxdan ｡ｹｲｭｬＮ＠ Theogonia'da Hesiodos
Poseidon ile ｢ｩｲｬ･ｫ＠ Antaios ｡､ｮ＠ bir ｕｲｮｯｳＧｵ＠ kesilen hayalarmdan akan kanm
dev ､ｯｵｲｭＮ＠ Genellikle devler, azmanlax,
ｴｯｰｲ｡＠､｡ｭｬ＠ ve bir süre sonra
canavaxlar hep Gaia'dan ｲ･ｭｩ＠ｳ｡ｹｬｲＮ＠
devierin "paxlak ｺｲｨｬ＠ ve uzun ｫ｡ｸｧｬＢ＠
- Zamanla ｇ｡ｩＧｮ＠ önemi ｡ｺｬｲＬ＠ kozmik olaxak ortaya ￧ｫｴｬ｡Ｎｾ＠ｹ｡ｺｬ､ｲ＠ (Theog.
nitelikteki Ana Topxak yerine, Demeter
186), sonra da söz edilmez ｡ｸｴｫ＠ onlardan.
ve Kyhele gibi hereket simgeleyen ｴ｡ｮｲ￧ﾭ
Ama ｢｡ｫ＠ｭｹｴｬｯｳＧ｡ｸ＠ ve özellikle plastik
lar geçer. Gaia Yunanistan'da birçok
sanatlar, ｧ￶ｲｬｭ･ｩ＠ boyda ve güçte olup,
hilicilik merkezlerinin esinleyicisi ｳ｡ｹｬｲＬ＠
bedenleri birer ｹｬ｡ｮ＠ｫｵｹｭ＠ ile biten bu
￶ｲｮ･ｩ＠ Delphoi'ye Apollon ｴ｡ｮｲ､＠ çok
｡ｺｮｬ＠ konu ･､ｩｮｭｴｲＮ＠ Titan'lan ｹ･ｮｾ＠
daha önce ｹ･ｲｬｭｩ＠ｯｬ､ｵ＠ bilinir. dikten sonra, Olympos ｴ｡ｮｲｬ＠ bu yaxa-
ｴｫｬ｡ｸ＠ da ｢｡＠ etmek zorunda ｫ｡ｬｭｸＬ＠
GALATEIA
çünkü Gigant'lax ､｡ｬｮ＠ üst üste ｹ｡ｸｫ＠
Homeros ve Hesiodos'ta sözü geçen Ne-
Olympos'a ｳ｡ｬ､ｲｭｸＮ＠ Devleri ｹ｡ｬｺ＠
rens ｫｺｬＺＮｲｮ､｡＠ biri, ｡､＠ "sütheyaz"
bir ￶ｬｮ＠ｩｮｳ｡＠ｹ･ｮ｣ｨｩｬ＠ diye bir
｡ｮｬｭ＠ gelir. Galateia ｢｡ｫ＠ｹ｡ｺｮ＠
ｴ｡ｮｲ＠ sözü ｶ｡ｮＬ＠ bu yüzden ｴ｡ｮｲｬ＠
dallarmda da, ￶ｲｮ･ｩ＠ çoban ｩｲｬ･ｮ､＠ bir
ｹｩｴ＠ Herakles'e ｢｡＠ｶｵｲｮｬ｡ｸＬ＠ Herakles
rol ｯｹ｡ｸＺ＠ Theokritos ｡､ｬ＠ ünlü Iirlk ｡ｩｲ＠
de ｢｡ｴ＠ Zeus ve Aigis ｫ｡ｬｮｹ＠ａｴｬ･ｮ｡＠
onu XInci çoban ｩｲｮ＠ｫ｡ｬｲｭｮ＠ yapax.
olmak üzere, ｴ｡ｮｲｬｸ＠ birlikte ｳ｡ｶｲｫ｟＠
Gigant'lan ￶ｬ､ｲｭＮ＠ - Bu konu en paxlak
GALAXAURE
bir biçimde ｂ･ｲｧ｡ｭＧｮ＠ Zeus ｳｵｮ｡､＠
Okeanos ｫｺＮ＠ (Theog. 351}
ｩｬ･ｮｭｴＮ＠ Bergama'dan sö1.iilüp Berlin
GALENE ; Müzesine ｴ｡ｭｮ＠ Zeus ｳｵｮ｡＠ dev boyda
Nereus ｫｺｩ＠ (Theog. 244). ａ､＠ denizin 118 kahartmadan meydana gelir; bu
sütliman ｯｬｾｵ＠ duromu ｹ｡ｮｳｴｲＮ＠ kahartmalarm her birinde Olympos ｴ｡ｮｲﾭ
lan ile Gigant'lax ｡ｸｳｭ､ｩＮｫ＠ｳ｡ｶ＠ can·
GECE ｬ｡ｮ､ｲＮ＠ Devler axslan ya da ｢ｯ｡＠ｫ｡ｦｬ＠
Bkz. Nyks. · ve ｹｬ｡ｮ＠ kuymklu ｡ｺｭｮｬｲ､ＮＭｓ｡ｶ＠

Olympos ｴ｡ｮｲｬｭ､＠ Zeus, ａｴｬ･ｮ｡Ｌ＠ Leto;
GERYON ｹｾｵｴ＠ｇｅｒｙｏｾｕｓ＠ Apollon Artemis, Dione, Aphrodite ve
ｔｨ･ｯｧｮｩ｡Ｇ､ｾ＠ iki kez (285-90; 980-85) Nyks ile Moira'lax ｫ｡ｴｬｲｸＮ＠ Devlerden
sözü geçen üç ｫ｡ｦｬ＠ bir dev. Geryoneus, Otos, Alkyoneus, Porphyrion ve daha
Poseidon'un ｯｬｵ＠ Khrysaor ile Okeanos adlan bilinmeyen ｢｡ｫｬｮ＠ görülür. Ka-
ｫｺ＠ Kallirhoe'den üremedir. Erytheia baxtmalaxda, devierin ｴ｡ｮｲ＠ gücü altmda
｡､ｳｮ＠ｳｲｴｮ｡￧ｬｫ＠ yapa:i:. Herakles, ezildikleri, gövdelerinin paxam paxça olnp
ｅｵｲｹｳｴｬ･Ｇｮ＠ｨｵｹｭ＠ üzerine Geryo- kendilerinjn korkunç ｡｣ｬｸＮ＠ içinde ｫｶｲ｡ｮＭ
､ｫｬ｡ｮ＠ an ｣｡ｮｬ､ＺＮｲｉｭｴ＠ Bergama'ya ｂ｡ｴＧ､＠ｹ｡ｲｬｮｭＬ＠ ihtiyar olarak sim-

özgü patetik üslupla ｩｬ･ｮｭ＠ bu kahart- gelendirilmeleri de belki ｳｯｵｫ＠ ve ｫ｡ｲｮｬ＠
malar hellenistik denilen ｳ｡ｮｴ＠ en gör- ülkelerde ｣｡ｮｬ＠ｴ｡ｺ･ｬｮｭ､ｩ＠ｩｮ｡｣＠
kemli ve ｡ｫｬｲ＠ durgunluk veren bir ､｡ｹｮｲＮ＠ Bu ｹ｡ｲｴｫｬｭ＠｡､＠ Medusa ve
｡ｮｴ､ｲＮ＠ Perseus efsanelerinde geçer(Bkz. bu iki ad).
GLAUKE GRANIKOS
Nereus ｫｺ＠ (Theog. 244). Okeanos ile Tethys'ün ｯｬｵＬ＠ｲｭ｡ｫ＠ tann
GLAUKONOME (Theog. 342). Bu ｲｭ｡ｮ＠ bugünk-ü ｡､＠
Biga ￧｡ｹ､ｲＮ＠ Büyük ｳｫ･ｮ､ｲ＠ bu çaym
Nereus ｫｺ＠ (Theog. 256).
｡ｫｴ＠ ovada Anadolu'daki ilk büyük
GORGO'LAR zaferini ｫ｡ｺｮｭｴＮ＠
Plastik sanatlarm ｡ｬ｢ｩ､ｮ･＠ faydalan- ｇￜｎｅ＠
､ｫｩｭ＠ Gorgo'lar, Graia'lar gibi Phorkys Bkz. Helios.
ile ｋ･ｴｯＧｮｵＭｫｺｬ｡､ｲＮ＠ Bu üç ｫｺ｡ｲ､･ｩｮ＠
ikisi ölümsüz, ｹ｡ｬｮｺ＠ Medusa ￶ｬｮ､ｲＮ＠ｇￜｎｉ＠ Gl
Hesiodos'a göre, öbürlerinin ｡､＠ Sthenno Bkz. Hemera.
ve Euryale'dir. Ama en ünlüleri Medusa'-
､ｲ＠ (Bkz. Medusa). Hesiodos Gorgo'lann GYES
ｂ｡ｴ＠ｋｺｬ｡ｮＧ＠ yöresinde ｯｴｵｲ､ｫｬ｡ｮ＠ Uranos ile ｇ｡ｩＧｮ＠ yüzer kollu ve ･ｬｩｲ＠
söyler (Theog. 274 vd.) Aiskhylos'a göre ｢｡ｬ＠ dev ｯｵｬ｡ｲｭ､ｮ＠ biri. Bkz. Yüzkol-
Gorgo'lar ｫ｡ｮｴｬ＠･ｪ､ｲｨ｡ｬＬ＠ onlan lular.
gören ｩｮｳ｡＠ ödü kopar, ｴ｡＠ kesilir.
ｇｯｲｧＧ｡ｮ＠ imgelerinde bu canavar ｫ｡､ｮﾭ H
lar saçlan ｹｬ｡ｮｲ＠ örülü olarak gösterilir,
HADES
｡ｬｮ､＠ yaban domuzu ､ｩｬ･ｲ＠ｦｫｮｲＬ＠
elleri ve kanatlan ｴｵｮ￧｡､ｲＮＭ Gorgo ｡､＠ｙ･ｲ｡ｬｴｮ､ｫｩ＠ ölüler ülkesinin ｴ｡ｮｳ＠ Hades,
bir ses ｢･ｮｺｴｳｩ＠ olsa gerek, ｢｡ｬ｣＠ Aidoneus veya Pluton (zengin) ｡､ｹｬ＠ da
nitelikleri de korku ｳ｡￧ｭｫｴｲＮ＠｡ｮｬｲＮ＠ "Görünmez" ｡ｮｬｭ＠ gelen Hades
｡､＠ ise hem ｴ｡ｮｲ＠ hem de egemen ｯｬ､ｵ＠
GÖK ölüler ülkesinin ｡､ｬｮｲｭｫ＠ için ｫｵｬ｡ｮﾭ
Bkz. Uranos. ｬｲＮ＠ - Hesiodos'ta ｹ･ｲ｡ｬｴ＠ ülkesinden çok
＠
söz ･､ｩｬ＠ halde, ｢ｵｲ｡ｳ＠ için Hades

ｇｩａＧｌｒ＠ i ｡､ｮ＠ az ｧ･￧ｴｩ＠ görülür. Bunun nedeni de,
Graia'lar da Phorkys ile Keto'nun ｫｺｬ｡ｮﾭ tann Hades'in Olympos'lular soyundan
､ｲ［＠ Adlan Kocakan ｡ｮｬｭ＠ gelir. Hesi- ｯｬｮ｡ｳＬ＠ Hesiodos'unsa daha çok nndan
odos bu ｹ｡ｲｴｫｬｭ＠､ｯｵｴ｡ｮ＠ ak ｳ｡￧ｬ＠ ve önceki ｫｵ｡ｬ＠ｩｬｫ＠｢ｵｬｮｭ｡ｳ､ｲＮ＠ Onun
ihtiyar ｯｬ､ｵｫ｡ｮ＠ yazar (Theog. 270 vd.). ｡ｳｬ＠ üstünde ､ｵｲ＠ kavramlar ､ｯｲｵ｡ｮ＠
Hesiodos'a göre birinin ｡､＠ Pemphredo, khaos'tan ￧ｫｭ｡＠ Tartaros, Erebos gibi,
ikincisinin Enyo'dur, üçüncüsünün ｡､ｮ＠ Hades'ten önce var olan ve Olympos'lu-
ｯｺ｡ＺｩＮ＠ söylemez, ｢｡ｫ＠ mythos yazarlarma lann ･ｧｭｮｬｩ＠ ele ｡ｬｮ｣＠ içine azmaulan,
göre onun ｡､＠ Dino'dur. ｋｯ｣｡ｫｮｬｲＧ＠ devleri ｫ｡ｰｴｬｮ＠ｹ･ｲ｡ｬｴｮ＠ daha bir
bir tek ､ｩＬ＠ bir tek gözü ｶ｡ｮ＠ ve ara- derin bölgeleridir. Oysa Hades Hestia ya da
lannda bu tek ､ｩｬ･Ｌ＠ tek gözü ､･ｩ＠ｴｯｫｵ＠ Demeter gibi, Zeus ile ｈ･ｲ｡Ｇｮ＠ çocukla-
･､ｲｬＺｭｩＮ＠ Graia'lar hiç ｧｮ･＠ görmeyen ｲｭ､｡ｮＮ＠ Hesiodos onun yerin ｡ｬｴｮ､＠
ｈｅｓｏｄ＠ ·ESERi VE KAYNAKLARI 189
ｯｴｵｲ､ｮ＠ ve ｹｲ･ｩｮ＠｡｣ｭｳｺ＠ｯｬ､ｵﾭ ve Thebai kalesinde ｹ｡ｰｬｮ＠､ｮ･＠ bütün

nu söyler (Theog. 453 vd). Hades'in tek Olympos ｴ｡ｮｲｬ＠ｫ｡ｴｬｲＮ＠ Geline verilen
serüveni olan, Demeter'in ｫｺ＠ Persepho- ｯｬ｡ｮｳｴ＠｡ｲｭｮｬ＠ arasmda Kharit'le-
neyi ｫ｡￧ｲｭｳｮ＠ da ｫｳ｡｣＠､･ｩｮｲ＠ ozan rin ｩｬ･､ｫｲ＠ bir urba, bir de ｧ･ｲ､｡ｮｬｫｴＮ＠
(Theog. 911 vd) Ｂｹ･ｲ｡ｬｴ＠ｴ｡ｮｳ＠ Aidoneus Bu ｡ｲｭｮｬ＠ Thebai kentinin ｹｫｵｮｭ｡＠
ｦｫ｡￧ｲ､＠ onu ｡ｮｳ＠ koynundan/ve bilge neden ｯｬ｡｣ｫｴｲＮ＠ Thebai'ya ｫ｡ｲ＠ Yediler
Zeus ｢ｲ｡ｫｴ＠ｫｺｮ＠ ona". ｂ｡ｫ＠｡ｺｮｬｲ＠ diye amlan ve tragedya ｹ｡ｺｲ＠ Aiskylos'un
binbir ｡ｹｲｭｴｬ＠｡ｮｬｴＮｫｲＬ＠､ｯ｡＠ mev- ünlü bir oyununa konu olan Thebai
simlerin ｩｺｬ･ｮ＠ simgeleyen bu efsane ｳ｡ｶｬｲｮ＠ｫ｡ｹｮ､＠ bu ｡ｲｭｮｬ＠
üstünde hiç durmuyor Hesiodos. Hades'i ｶ｡ｲ､Ｎ＠ Harmonia'nm ｢･＠￧ｯ｣ｵ＠ｯｬ｡｣ｫｴｲＺ＠
"güçlü", ･ｩ＠ Persephone'yi de "korkunç" ｮｯＬ＠ Semele, Agaue, Autonoe ve Oidipus
diye niteledikten sonra, ｹ･ｲ｡ｬｴ＠ ülkesinde soyunun ｡ｴｳ＠ olan Polydoros. Bu çocuk-
ｫ｡ｰｹ＠ bekleyen Kerberos ｫ￶ｰ･ｩ＠ (Theog. lardan ､ｯｭ｡＠ｫｩｬ･ｲｮ＠ her biri korkunç
767 vd), ya da üstüne ｴ｡ｮｲｬ＠ and içtik- bir ｡ｬｮｹｺｳ＠ｴ｡ｮｫ＠ ve herbiri bir
leri Styks ｲｭ｡ｮ＠ ('fheog. 397 vd) daha tragedyaya konu ｯｬｮ｡ｫｴ､ｲＮ＠ Acaba insan
çok ｡ｹｲｭｴｬ＠｡ｮｬｴｲＮ＠ Ölüler ülkesinin en ｹ｡ｮｭ､＠ tam ｵｹｮ＠ ve denge ｯｬｮ｡､Ｌ＠
renkli ｡ｮｬｴｭ＠ Homeros'un Odysseia'sm- ya da ｡ｳｬ＠ｵｹｮ＠ en feci uyumsuzluklara
da bulunur (Bkz. Mitoloji ｓ￶ｺｬ＠ s. 152). yol ｡￧ｴ＠ bir ､ｮ｣･＠ ve ｧ￶ｲ＠ mü sim-
geler Harmoniaile ｩｬｫ＠ bu söylenceler?
HALIAKMON
HARPYA'LAR
ｔ｡ｮｲ＠Okeanos ile Tethys'ün ｯｬｵ＠ｲｭ｡ｫＬ＠
ａ､ｬ｡ｲ＠Ｂｫ｡ｰ＠ｫ｡￧ｲｮｬＢ＠｡ｮｬｭ＠ gelen
Yunanistan'da akar (Theog. 341).
Harpya'lar ｫ｡､ｮ＠ yüzlü, ｹ｡ｧｮ＠ｫ｡ｮｴｬＬ＠
HALIE sivri pençeli bir ￧･ｩｴ＠ｹｲｴ｣＠ｫｵｬ｡ｲ､Ｎ＠
Qkeanos ｫｺ＠ Elektra'nm Thanmas ile
Nereus ｫｺ＠ (Theog. 245).
｢ｩｲｬ･ｭｳｮ､＠､ｯ｡ｲ＠ Harpya'Jar. Bunlar
HALIMED E ￧ｯｵ＠ zaman iki olarak gösterilir: Aello
Ｈｋ｡ｳｲｧＩ＠ ve Okypete Ｈｈｺｬ＠ uçan, Bora).
Nereus ｫｺＬ＠Ｂ｢｡＠ çelenkli" olarak nitelenir
Bazi kaynaklarda üçüncü bir Harpya'nm
(Theog. 255).
sözü geçer, Kelaino diye amlan bu yarabk
HARMONIA ｦｲｴｮ｡､＠ önceki gök ｫ｡ｲｭｳｮ＠ simgeler.
ｈ｡ｲｰｹＧｬｮ＠￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｲ＠ｫ｡￧ｲ､ｬ＠ ve
Bir ｳ￶ｹｬ･ｮ｣ｾ＠ koluna göre Harmonia Axes ölü ｲｵｬ｡＠｡ｬｰ＠ Hades'e götürdükleri diye
ile Aphrodite'den ､ｯｭ｡Ｌ＠｢｡ｫ＠ bir dala bir inanç ｶ｡ｲ､Ｎ＠ Bu ｩｮ｡｣＠ en iyi ｣｡ｮｬ､ﾭ
göre de ｚ･ｵ｜＠ ile Elektra'nm ｫｺ､ｲＮ＠ Hesi-
ran ｡ｮｴＬ＠ eski ｌｹＺ｣ｩ｡Ｇｮｭ＠ Ksanthos kentinde
odos ｳ｡ｶ＠Ｇｴ｡ｮｲ＠ ile güzellik ｴ｡ｮｲ￧ｳ＠
(bugün ｋｭｫＩ＠ bulunan ünlü ｭ･ｺ｡ｲ､Ｎ＠
｢ｩｲｬ･ｭｳｮ､＠､ｯ｡ｮ＠ｯｬｵｮｳｺ＠ｹ｡ｲｴｫｬｮ＠
Bu ｭ･ｺ｡ｲｮ＠ iki ｹ｡ｮ､ｫｩ＠ｫ｡ｨｲｴＮｮｬ＠
yanmda bir de Ｂｵｹｮ＠ ve ölçü"yü simgele- her ｢ｩｲ［Ｎ､･＠ bir Harpya bebek gibi ｫｵｮｾ＠
yen, ｡､＠ da : o anlama gelen bir ｶ｡ｲｬｭ＠､｡ｫｬｮ＠ bir ｲｵｬ＠ｫｯｬ｡ｲｮ､＠ｴ｡ｮｫﾭ
､ｯｵｮ＠ söyler (Theog. 937). Her iki ､ｲＮ＠ｈ｡ｲｰｹＧｬｮ＠ söz ･､ｩｬ＠｢｡ｫ＠ söy-
söylence ､｡ｬ＠ Harmonia'nm Kadmos'un lenceler de ｶ｡ｲ､＠ (Bkz. Mitoloji ｓ￶ｺｬ＠
ｫ｡ｲｳ＠ｯｬ､ｵＺｨ＠ benimser. - Thebai efsa-
s. 154-155).
nelerinin ｢｡ｬ｣＠ｫｩｬ･ｲｮ､＠ olan kral
Kadmos ile Harmonia'nm ､ｮ＠ｯｺ｡ｮｾ＠ HEBE
larca üstünde durulan bir konudur. Zeus Hebe yunanca "gençlik" demektir. Hesi-
kendi eliyle verir ｈ｡ｲｭｯｮｩＧｹ＠ Kadmos'a odos'ta ondan pek uzun söz ･､ｩｬｮ＠
\.,
gibi ｢｡ｫ＠ azanlar da üstünde durmaz, dir? Belli olmaz.- Bu ｴ｡ｮｲ￧＠ｫ｡ｲｮ＠
çünkü söylencesi yok gibidir. Zeus ile ｫｩｬｮ＠｡￧ｫｬｭｴ＠ bugünkü bilim de
ｈ･ｲ｡Ｇｮ＠ｫｺ､ｲ＠ H eb e, Ares ile Eileithya'- zorluk çeker. Hekate ｡､＠ da ､ｮｲﾭ
ｮ＠ｫ｡ｲ､･ｩＮ＠ Olympos'lu ｴ｡ｮｲｬ＠ arasmda cüdür : Apolion ile Artemis'in ｢｡ｴ＠ gelen
｡ｲｰ＠ sunucusu olarak görülür çokluk, ｳｦ｡ｴｬｲｮ､＠ olan "hekatos" veya "heka-
hiçbir serüveni ｡ｮｬｴｭｺＬ＠ｹ｡ｬｮｺ＠ Herakles tebolos", yani "hedefi vuran" ｳ￶ｺ｣＠ ile
ile ･ｶｬｮ､ｩ＠ ve ünlü ｹｩｴ＠ böylece hem ｩｬｫ＠ görülebilir. Bu iki ｴ｡ｮｲ＠｡ｮｳ＠
￶ｬｭｳｺ･＠ｫ｡ｶｵｴｲｭＬ＠ hem de ölüm- olan ｴ｡ｮｲ￧＠ Leto'nun ｫ｡ｲ､･ｩ＠ｯｬｭ｡ｳ＠
süzlerle birlikte ｹ｡ｭｳ＠ için Olympos'a Hekate'nin Yunan din ve efsanesine
｡ｬｭ＠ｯｬ､ｵ＠ bilinir. Hebe'nin Hitit kay- sonradan girme bir ｶ｡ｲｬｫ＠ｯｬ､ｵ＠ｫ｡ｮｳ＠
ｮ｡ｫｬｲ＠ ile ｩｬｫｳ＠ için bkz Mitoloji Söz- ｵｹ｡ｮ､ｲＮ＠ Hekate Yunana ｹ｡｢ｮ｣＠ kal-
ｬ＠ s. 155. ｭｴｲＬ＠｡ｳｬ＠ｴ｡ｰｮ＠ Roma'da ｲ｡ｳｴｬｮＺ＠
burada ay ｴ｡ｮｲ￧ｳＬ＠ geceye ve ｫ｡ｲｮｬ＠
HEKATE egemen bir ｶ｡ｲｬｫＬ＠ büyü ve siliri elinde
- tutan bir kara gücler ecesi olarak ｫ｡ｲﾭ
Hekate, Olympos ｴ｡ｮｲｬ＠ ile pek ｩｬｫｳ＠
ｭｺ｡＠￧ｫ｡ｲＮ＠｡ｩｲ＠ Vergilius'ta rolü için
olmayan, hiçbir söylenceye ｡､＠ｫ｡ｲｭﾭ
bkz. Mitoloji ｓ￶ｺｬＬ＠ s. 158.
ｮＬ＠ｫｩｬ＠ epey gizemli bir ｴ｡ｮｲ￧､Ｎ＠
ａｳｬｮ､｡＠ Efes'li Artemis'in belli bir niteli-
HEKATONKHEIR'LER
ｩｮ＠ｹ｡ｮｳｴ＠ ve ｢｡ｫ＠ adla arnian bir
Bkz. Yüz Kollular.
ｴｰｫｳ＠ｳ｡ｹｬ｢ｩｲＮ＠ Homeros destanlarmda
hiç ｡､＠ geçmez, buna ｫ｡ｲｬ＠ Theogonia'-
HELIKON
da- Hesiodos ona yüz dizeyi ｡ｫｮ＠ uzun
bir bölüm ｡ｹｲ＠ (Theog. 404 - 450). Burada ｔｨ･ｯｧｮｩ｡Ｇ＠ ilk dizesinin ilk sozcugu
ｩ･ｫ｡ｴＧｮ＠ yerde, gökte ve denizlerde Helikon ､｡ｮｩ＠｡､ｲＮ＠ Hesiodos Helikon
önemli bir rol oynayan çok güçlü bir ｍｵｳ｡Ｇｬｲｮ＠ seslenir. Esin perileri Musa'-
ｴ｡ｮｲ￧＠ｯｬ､ｵＬ＠ｴ｡ｮｲｬ｣＠ da ｳ｡ｹｧｮ＠ bir lar her zaman yüce bir ､｡ｮ＠ tepesinde
ｫｩｬ＠｢ｵｬｮ､＠ görülür, ama ｡ｮｬｴﾭ korolar halinde oynar ve ｡ｲｫ＠ söyler
Iandan kim ve ｮ｡ｳｬ＠ bir ｴ｡ｮｲｳｬ＠ｶ｡ｲｬｫ＠ pozunda ｣｡ｮｬ､ｲＬ＠ ama Hesiodos'un
olarak ､ｮｬ＠｡ｮｬｭｺＬ＠ hele ｍｵｳ｡Ｇｬｲｮ＠ oyun yeri olarak özellikle
Olympos ｴ｡ｮｲｬ＠ ile ｩｬｫｳ＠｡￧ｫｬ＠ hiç Helikon'u seçmesi ve Helikon ｍｵｳ｡Ｇｬｲｮ＠
ｫ｡ｶｵｭｺＮ＠ Bu parçadan ￧ｫ｡ｮ＠ anlam ｳ･ｬｮｩ＠ bu ､｡ｮ＠ kendisinin ｹ｡､＠
ｵ､［ｲ＠ ki, Hekate Yunan panteonuna ya- ve ｹ･ｴｩ＠ bölgede ｯｬｵｮ､｡ｲＮａｳｫＧ＠
｢｡Ｚ［｣＠ bir ｶ｡ｲｬｫｴ＠ ve onun Olympos'lular bir çoban olarak büyüyen Hesiodos'un
｡ｲｓｮ＠ s ｯｫｵｬｭ｡ｳ＠ｹ｡ｰｭ｣ｫ＠ biçimde Zeus'- "yüz ｫ｡ｲｳ＠ｺ｡ｶｬ＠ bir ｹ｡ｲｴｫ･ｮＢ＠ Heli-
un ｩｳｴ･ｹｬ＠ｯｬｭｵｴｲＮ＠ - Hekate, ｇｮ･＠ kon ､｡ｮ＠ｍｵｳ｡Ｇｬｲｮ＠ Iutfu ile ozan
Soylulardan, yani Titan'lar ｫｵ｡ｮｩ＠ döl- ｯｬ､ｵｮ＠ söyler. Bu ､｡＠ güzelim dize-
ｬ･ｲＫ､ｮｩＮ＠ｂ｡｢ｳ＠ Perses, ｡ｮｳ＠ Asterie'- lerle ｣｡ｮｬ､ｲＬ＠ Musa'larla birlikte
dir. ,Kendisinin ne bir evlenmesi, ne de öbür Olympos ｴ｡ｮｲｬ＠ hepsini ｣ｩｺ､＠
bir ￇｯ｣ｵ＠ söz kounusudur, buna ｫ｡ｲｬ＠ tabloya ｫ｡ｴ＠ｔｨ･ｯｧｮｩ｡Ｇ＠ｳ･ｩｮ＠ par-
Zeus:tan en büyük onur ｰ｡ｹｬｲｮ＠｡ｬ､＠￧｡ｳ＠ｹ｡ｰｴｮ＠ en ｲ･ｫｬｩＬ＠ en sevimli ve içten
ｨｬ､･Ｌ＠ Gaia ile Uranos'un bütün çocuk- dizelerindendir (Theog. 1-115).
larmdan da güç ｰ｡ｹ＠｡ｬ､＠ söylenir.
Zeus'_un bütün Titan ｳｯｹｬｵ｡ｲ＠ korkunç HELlOS
cezalara ￧｡ｲｰｴ＠ halde, Hekate'ye bu Uranos ile Gaia'dan ､ｯｭ｡＠ Hyperion ve
kadar ｳ｡ｹｧ＠ ve onur ｰ｡ｹ＠ vermesi ･､ｮＭ Theia ｢ｩｲｬ･ｰ＠ üç göksel ｶ｡ｲｬｫ＠ meydana
getirirler : Hellos Ｈｇｮ･ＩＬ＠ Selene (Ay) ｯｬ､ｵｮ｡＠ söz edilmez Hesiodos'rm ya-
ve Eos Ｈ｡ｦｫＩＮ＠ Titan'Iann soyundan ｰｴｬ｡ｮ､Ｎ＠ "Usta ｳ｡ｮｴ￧Ｇ＠ diye bilinir.
olan Hellos, Olympos'lu Apollon'dan: ayn Netekim Pandora efsanesinin ｡ｵｬｴ､＠
bir tann ya da ､ｯ｡ｬ＠ bir güç, yani ｧｮ･ｩ＠ hem Theogonia, hem de ｬ･ｲ＠ ve Günler
ta kendisi ｳ｡ｹｬｲＮ＠ Hellos, Okeanos ile bölümlerinde (Theog. 565 vd. - ｩＮ＠ 60 vd.)
Tethys'ün ｫｺ＠ Perseis ile evlenir ve bir- Zeus Olympos'tan ｡ｴ･ｩ＠￧｡ｬｰ＠ insaulara
çok çocuklan olur. Hellos güçlü kuvvetli götüren Prometheus'tan öc almak için
ve çok ｹ｡ｬｯ｣＠ bir ､･ｬｩｫ｡ｮ＠ olarak can- ｫ｡､ｭ＠ｹ｡ｲｴｮｳｭ＠ her ､･ｦ｡ｳｮ＠ Hep-
ｬ｡ｮ､ｲＬ＠｢｡＠ saç ｢ｩ￧ｮ､･＠ｮｬ｡ｲ＠ çev- haistos'a buyurur ve toprak ve su ile
rilidir. En eski inançlara göre, Hellos ｫ｡､ｭ＠ｹ｡ｲｴｮｫ＠ bu usta ｡ｴ･￧ｩ＠ｴ｡ｮｲｹ＠
｡ｴｬｲｮ＠￧･ｫｴｩ＠｡ｲｬｳｩｹ･＠ her sabah ｡ﾭ､･ｲＮ＠ Bu ￧･ｩｴ＠ bir ｹ｡ｲｴ｣ｬｫ＠｢｡ｫ＠ hiçbir
fak'tan hemen sonra Hindistan'dan yola ｴ｡ｮｲｹ＠ vergi ､･ｩｬｲ＠ destaularda. Hep-
￧ｫ｡ｲＬ＠ gökteki yörüngesine girer ve ｡ｫｭ＠ haistos tek "yaradan" olarak görülüyor.
da Okeanos ｮ｡ｭ＠､｡ｬｲｭＮ＠ Yorgun Homeros destaulannda ｲ｡ｳｴｬ､ｭｺ＠ tan-
｡ｴｩｲｮ＠ Okeanos sularmda ｹｫ｡､ｴｮ＠ nnm gülünç karakteri Hesiodos'rm ｹ｡ｰｴﾭ
sonra, ､ｯｵ｡ｮ＠｢｡ｴｹ＠｡ｹｮ＠ yoln gene lannda hiç yok-tur. Demirci ｴ｡ｮ＠ güzel
ｩｺｬ･ｮ＠ ertesi günü. Yeryüzü Okeanos'rm ｴ｡ｮｲ￧＠ Aphrodite ile evlendi,Oine ､･ｧｩｮ＠
üstünde yüzen bir tabak gibi ｴ｡ｳｲｬｮ､＠ bir söz yok, tersine Hephaistos'rm Kharit'-
için, Helios'rm gece ｢｡ｴ､＠ｨ｡ｴｰ＠ sabah !erin en ｫ￧＠ Aglaie ile kan koca ol-
､ｯｵ｡ｮ＠､ｯｭ｡ｳ＠ｯｬ｡ｮ＠ｳ｡ｹｬｲ､Ｎ＠ Gök duklan söylenir (Tbeog. 945).
bilimi ilerledikçe, ｧｮ･ｩ＠ simgeleyen He-
lios'rm önemi ｡ｺｬｭｴｲＮ＠ HEPTAPOROS
Okeanos ile Tethys'ten ､ｯｮ｡＠ｮ｡ｫﾭ
HEMERA Iardan biri. Heptaporos, yedi ｡ｺｬ＠ aula-
Gün, gündüz, gün ＠｡ｵｬｮ＠ gelir. mma gelir ve Nil ｮ｡＠ için knllamlan
Hesiodos'a göre (Theog. 124), Khaos'tan bir ｡､Ｎ＠ (Tbeog. 341)
önce ｫ｡ｲｮｬ＠ simgeleyen ｶ｡ｲｬｫＬ＠ yani HERA
Erebos ile Nyks (Gece) ､ｯ｡ｲＮ＠ Erebos ile Theogonia'nm ｢｡＠ｫ｡ｬｲｭｮ＠ Zeus ｯｬ､ｵ＠
Nyks ｢ｩｲｬ･＠ ve kendilerine tam ｫ｡ｲｴＬ＠ halde, ･ｩ＠ｴ｡ｮｲ￧＠ Hera'nm burada pek
｡ｹ､ｮｬｫ＠ｶ｡ｲｬｫ＠ üretirler: Aither (Esir) önemli bir rolü yoktur. ｬｫｩｮ＠ Kronos ile
ve Hemera (Gün). Gün ile Gece ａｴｬ｡ｳＧｮ＠ Rheia'nm dölleri ｳ｡ｹｬ､＠ｳｲ｡､＠｡､＠
gökü omuzlarlflda ｴ｡､＠､ｮｹ｡＠｢｡ｴ＠ geçer (Hestia ve Demeter ile birlikte üç
ucrmda her ｾ＠ bir an için ｢ｵｬｮｰ＠ ayn- ､ｩ＠ Titan olarak Theog. 454), sonra da
ｬｲ｡Ｌ＠ biri ｫｯｾ｡ｲ＠ｩｮｳ｡ｵｬｲＮｫ＠ｴ｡ｭｹＬ＠ｫｯ｣｡ｳ＠ Zeus'rm evlilik ､＠ｯｬｵ＠ Herakles'i
öteki sisll ｫ｡ｲｵｬｮＬ＠ ölüm ve uylmyu alt ･ｴｮｫ＠ için ｢･ｳｬ､ｩ＠ canavarlar söz
ｴ｡ｲ＠ yer yüzüne (Tbeog. 746 vd). konusu olrmca (örn. Hydra d. 314; Ne-
meia ｡ｲｳｬｮ＠ d. 328) ｡ｮｬｲＬ＠ Kronos'rm yut-
HEPHAISTOS
ｴｵ＠ ve sonradan ｬｭｳｴｵ＠ çocuklan ara-
Hephaistos Zeus ile Hera'nm ｯｬｵ､ｲＬ＠ smda bulunur, Titanomakhia'ya herhalde
ama Hesiodos'a göre (Theog. 925 vd), ｫ｡ｴｬｲＬ＠ ama ancak Zeus'rm evlenmeleri
ｴ｡ｮｲ＠ Zeus ｫｺ｜＠ａｴｨ･ｮ｡Ｇｹ＠ｳｩｬ｡ｨ＠ olarak söz konusu olrmca, Hera'nm ｡､＠ ile gene
kendi ｫ｡ｦｳｮ､＠￧ｫ｡ｲｮ｣Ｌ＠ｫ｡ｮｳ＠ Hera ｳ｡ｬｮ･ｹ＠￧ｫｴｭ＠ görürüz Tbeogonia'nm
ｫｳ｡ｭｲ＠ ve öfkesi ve ｨｮ｣ｭ､｡Ｌ＠ kimseyle ｳｯｮｬ｡ｲ＠､ｯｲｵＬ＠ ne var ki orada bile
ｳ･ｶｩｮ､＠ Hephaistos'u ､ｯｵｲ＠ kendi ｢｡ｮ＠ Hera'dan daha önce ve lle-
kendine. Hephaistos'rm çirkin ve topa! ra'dan daha önemli ｢ｩｲｬ･ｭ＠ｳ｡ｹＡＭ
ｭ｡ｫｴ､ｲ［＠ ancak Metis (Bilge ｴ｡ｮｲ￧Ｉ＠ ancak ｹｫ｡ｲ､＠ sözü geçen üçü Herak-
ve Themis Ｈｄｯｲｵ＠ｴ｡ｮｲ￧Ｉ＠ ve daha birçok les'in ｹｩｴｬｫ･ｲｮ､＠ｳ｡ｹｬｲＬ＠ efsanenin
ｫｩｬ･ｲ＠ evlendikten ｳｯｮｲ｡､＠ ki, Hera Herakles'in öbür dokuz ｩｮ･＠､･ｩｮｭｺＮ＠
Zeus'un son ･ｩ＠ olarak gösterilir Theogo· Bunlar da uzun uzun· ｡ｮｬｴｺＮ＠ Bu üç
nia'da (d. 921 vd.). Kral ｴ｡ｮｲ､＠ Hebe, ｹｩｴｬ＠ ￶ｹｬ･＠ özetleyebiliriz : 1) ｎ･ｭｩ＠
Ares ve ｅｩｬ･ｴｨｹ｡Ｇ＠､ｯｵｲｫｴ｡ｮ＠ sonra ｡ｲｳｬｮＺ＠ Typhon'la Ekhidna ｣｡ｮｶｲｬﾭ
da, birdenbire Zeus'un ｫｺ＠ａｴｨ･ｮ｡Ｇｹ＠ dan ､ｯｮ｡＠ bu arslan ｙｵｮ｡ｩｳｴＧ＠ Ne-
ｫ｡ｦｳｮ､＠￧ｫ｡ｲｴｭｳｮ＠ loskamp kendi meia bölgesini ｫ｡ｳｰ＠ｫ｡ｶｵｲｮｹｯｭ［＠ｹｩｴ＠
kendine üretme hevesine ｫ｡ｰｬｲ＠ : Hep· onu ｯｫｬ｡ｲｹ＠ ve topuzuyla alt edemeyince,
haistos'u meydana getirir. Hesiodos ｴｰｫ＠ｫｯｬ｡ｲ＠｡ｲｳｮ＠｡ｬｭ＠ ve elleriyle ｢ｯ｡ｺｮ＠
Homeros'ta gibi bu ｴ｡［ｲ￧ｹ＠ bir öfke, ｳｫ｡ｲ＠｢ｯｭｵＮ＠ Bin zorla ｹｺ､＠ pos-
ｨｲｳＬ＠ kin ve ｨｮ￧＠ simgesi olarak canlan- tunu da kendine ｺｲｬ＠･ｴｮｩＮ＠ 2) Lema ej-
､ｲＬ＠ ne var ki llyada'da bütün kusur· deri: Dokuz ｫ｡ｦｬ＠ bir ｹｬ｡ｮ＠ olan "hydra"
ｬ｡ｲｮＬ＠ çirkin yönlerine ｫ｡ｲｮＬ＠ gene de ｡､ｬ＠ ejderi Hera A.rgos bölgesindeki Lema
cana ｹ｡ｫｮ［＠ renkli ve ilginç bir ｫｩｬ＠｢｡ｴｫｬｮ＠ｳ｡ｬｭｴＮ＠ Herakles zehir saçan
ｴ｡ｹｮ＠ Hera Theogonia'da bir addan ｫ｡ｦｬｲｩｵ＠ bir bir ｫｯｰ｡ｲｭ＠ ve ölümsüz
｢｡ｫ＠ bir ･ｹ＠､･ｩｬｲＮ＠ Onun devingen olan ｫ｡ｦｳｮ＠ da koca bir ｫ｡ｹｮ＠｡ｬｴｮ＠
｣｡ｮｬ＠ ancak Homeros ､･ｳｴ｡ｮｬｲ＠ｧ￶ｭＮ＠ 3) Geryon'un sürüleri: Dün-
izlenebilir (Bkz. Mitoloji ｓ￶ｺｬ＠ s. 171- ｹ｡ｮ＠｢｡ｴ＠ ucunda, Okeanos ｭ｡ｮ＠
173). bir ｡､ｳｮ＠ Geryon ｡､ｬ＠ dev büyük ｳｲ＠
sürülerini ｯｴｬ｡ｮｫ､ｲＮ＠ Herakles oralara
HERAKLES kadar gelir, ｃ･｢ｬｴ｡ｲｫ＠｢ｯ｡ｺｮ＠ geçer
Herakles, ｔｨ･ｯｧｮｩ｡Ｇ＠､ｯｲｵ｡ｮ＠､ｯﾭ ve ｧ･￧ｴｩ＠ yerde bir ｡ｮ＠｢ｲ｡ｫｭ＠ ama-
ruya konusu olan ｴ｡ｮｲ＠ｫｵ｡ｬｲＮ＠ ile ｩｬﾭ｣ｹｬ｡＠ oraya bir sütun diker Ｈｙｵｮ｡ｬｲ＠
ｃ･｢ｬｴ｡ｲｫ＠｢ｯ｡ｺｮ＠ Herakles ｳｴｵｮｬ｡ｲ＠
kili ｯｬｭ｡､＠ halde, epey ￶ｮ･ｬｩ＠ bir yer
tutar ｹ｡ｰｴＮ＠ Birçok kez ｡､＠ geçer, bunun derlerdi). Ama Okenaos ｲｭ｡ｮ＠｡ｭｫｴ＠
｡ｳｬ＠ nedeni de ｹ｡ｰｴｮ＠ uzun ｵｺ｡､ｹ＠ ta- güçlük çeker, Libya çölünde yürürken
ｮｬ｡､＠｡ｺｮ＠ｹ｡ｲｴｫｬ､ｮＬ＠ canavar- fazla ｳ｣｡ｫｴｮ＠､ｯｬ｡ｹ＠ｴ｡ｮｲ＠ Helios'a içerler
lardan kimisinin Herakles'ce alt edil- ve onu ｯｫｬ｡ｲｹ＠ tehdit eder, ｇｮ･＠ de
mesi, ｡ｹｲ｣＠ｔ｡ｮｲ￧＠ｈ･ｲ｡Ｇｮ＠ kin ve ｫｳﾭ ona Okeanos'u geçmesi için ｳ｡ｮ､ｬ＠
ｫ｡ｮ￧ｬ＠ hedef ｯｬｭ｡ｳ､ｲＮ＠ Herakles'in verir. ｙｩｴ＠ böylece dev Geryon'un bu-
ｬｵｮ､＠ adaya ￧ｫ｡ｲＬ＠ bekçisi ｯｬ､ｵ＠ sürü-
Zeus ile ａｫｮ･Ｇｩ＠ｯｬｵ＠ｯｬ､ｵ＠ Theogo-
ｲｵｫＧｮ＠ sonunda ｢｡ｴｮｲ＠ evlenmelerine leri çalabiirnek için önce Geryon'u öldürür,
｡ｙｲｬｮ＠ bölümde söylenir (d. 942), ama sonra Galya, ｴ｡ｬｹ＠ ve Trakya yoluyla
ondan önce ｹｩ､ｮ＠ｩｬ･ｲｮ､＠ Geryon Yunanistan'a döner, sürüleri ｅｵｲｹｳｴｬ･Ｇ｡＠
(ya da Geryoneus)'u, Lema ｢｡ｴｫｬｮ＠ verir. Öbür ｩｬ･ｲ＠ için bkz. Mitoloji ｓ￶ｺｬ＠
ｈｹ､ｲ｡Ｇｳｮ＠ ve Nemeia ｡ｲｳｬｮ＠ alt ･ｴｮﾷ＠ s. 173-176.
sinden söz ･､ｩｬｭｴ＠ (Theog. 287, 316,
HERMES yahut HERMEIAS
331 vd.). ｙ｡ｰｴｮ＠ en ￶ｮ･ｬｩ＠ ara bölüm-
lerinden olan Prometheus. bölümünde de Hermes'in ｡､＠
çok az geçer Hesiodos'un
ｹｩ､ｮ＠｡､＠ ￶ｹｬ･＠ geçer : Zeus'un ceza ｹ｡ｰｴｬｲｮ､＠ : bir kez ｔｨ･ｯｧｮｩ｡Ｇ＠ son·
olarak bir sütuna ｢｡ｬｹｰ＠ kara ｣ｩ･ｲｮ＠ｬ｡ｲｮ､＠ Zeus'un evleomeleri söz konusu
bir kartala gün begün ｫ･ｮｩｲｴ＠ Promet· olunca, ｢｡＠ｴ｡ｮｲ＠ Atlas ｫｺ＠ Maia ile
heus bu ｩｫ･ｮ｣､＠ Herakles'in eliyle ｢ｩｲｬ･ｰ＠ｴ｡ｮｲｬ＠ bekçisi Hermes'i mey-
kurtulur (Theog. 526). Bu dört ｩｴ･ｮ＠ dana ｧ･ｴｩｲ､＠ söylenir, ikincisi, . ｬ･ｲ＠ ve
Günler'de tannlar ilk ｫ｡､ｮ＠ｐ｡ｮ､ｯｲＧｹ＠ olduklan halde, Hestia evlenmek ﾷｩｳｴ･ｾ＠
yaratbktan sonra, onu Epimetheus'a gidip ｭ･ｩ＠ ve ｢｡ｳ＠ Zeus'tan ömrü boyunca
ｴ｡ｮｬｲ＠ bir ｡ｲｭｮ＠ olarak götürmesi ｫｺ＠ｯｬ｡ｮｫｺＮ｢ｩｭ･＠ için söz ｡ｬＺｮｴｲＮ＠
için onu Hermeias'a verirler, ｢｡ｫ｣＠ da ａｹｲ｣｡＠ tannlar ve insanlar ｡ｲｳｮ､＠ büyük
bu genç ｫｵ｡＠ｴ｡ｮｲｳ＠｡､＠ geçmez. bir onur ｰ｡ｹ＠ elde ･ｴｭｩｲ＠ : her ｴ｡ｰｮｫ＠
ve her evde ｳｵｮ｡＠Ｎｶ｡ｲ､＠ Çünkü ｡ｴ･ｩｮ＠
HESPERID'LER ｹ｡ｮ､＠ ocak konutlarda kutsal bir yer
Hesperos ya da ｂ｡ｴ＠ｋｺｬ｡ｮ＠ｳ｡ｹｬｲＮ＠ diye tamm· Öbür Olympos ｴ｡ｮｲｬ＠ gidip gel-
lanan Hesperid'ler, Hesiodos'a göre' Ok- dikleri halde, Hestia yerinden ｫｰｲ､｡ｭｺＬ＠
yanus ｲｭ｡ｮ＠ ötesinde, .geceyle gün· bu yüzden de ｡､＠ hiçbir efsaneye ｫ｡ｲｭ＠
düzün ｳｲｵｬ｡ｮ､＠ oturan ince sesli peri- ､･ｩｬｲＮ＠ｋｩｬ＠｡ｬｮｹ＠ soyut bir kav-
lerdir (Theog. 214 ve 275). Nyks, yani ram olarak ｣｡ｮｬ､ｲＮ＠
Gece tannça, ｢ｵｮｬｾ＠ kendi kendine yarat·
ｭｴｲＮ＠ Daha sonraki efsanelerde ｢ｵｮｬ｡ｲ＠ HIMEROS
Zeus ile Themis'in, ya da Phorkys ile
ａ､＠ arzu, istek ｡ｮｬ＠ gelen soyut bir
Keto'nun ｫｺｬ｡ｮ＠ olduklan söylenir. Kimi
kavram, ｡ｫ＠ simgeler. Aphrodite, Uranos
efsanelerde Hesperid'ler Atlas ya. da
ｴ｡ｮｲ＠ denize dökülen ｳｰ･ｭｩ｡ｮ､＠ kö-
Hesperos ｹｬ､ｺｭ｡ｮ＠ｲ･ｭｩ＠ｳ｡ｹｬｲＮ＠ Çok-
pükler ·arasmda ｯｕｮ｣｡［＠､ E:ros ile birlikte
luk üç peri diye bilinirler ·ve adlan Aigle,
Himeros da. hemen ｡ｲ､ｮ＠ｴ｡ｫｬｲＮ＠ｏｬｹｭｾ＠
Erythie ve ｈ･ｳｰｲ｡ｴｨｵＧ､［＠ bu son
pas'ta Musa'lar ve Kharit'lerle birlikte
ad kimi efsanede Hesperia ve ａｲ･ｬｵｳ｡＠
görülen Himeros'un ､＠｡ hiçbir efsaneye
diye ikiye bölünür ve ｂ｡ｴ＠ｋｺｬ｡ｮ＠ dört
ｫ｡ｲｭｺＮ＠ · ·
olnr. Hesperid'ler dünyamn ｂ｡ｴ＠ｾ｣ｵｮ､｡Ｌ＠
ｍｵｴｬＺｩ｡ｲ＠ａ､｡ｬｮ＠､ｯｬ｡ｹｲｮ＠ oturur·
ｬ｡ｲｭＬ＠ ama sonradan ｣ｯｲ｡ｦｹ＠ bilgileri HIPPO
｡ｲｴｮ｣Ｌ＠ Hespcrid'lerin ynrdu Atlas ､｡ﾭ Okeanos ile Tethys'ten ｲ･ｭｩ＠ｏｫ･｡ｮｩｳ＠
ｬ｡ｮ＠･ｴｩｮ､＠ｳ｡ｹｬ､Ｎ＠ • ·Hesperid'lerin ｫｺｬ｡ｮ､＠ biri. ａ､＠ bir tek . kez geçer
｢｡ｬ｣＠ görevi, ｡ｬｴｮ＠･ｬｮ｡ｲ＠｢ｩｴ＠ bah- Theogonia'da (Theog. 351).
çeye bekçilik ･ｴｮｫｭｩＮ＠ Tannça ·ｇ｡ｩＧｮ＠
ｴｯｲｩｵ＠ Hera'ya · ､ｮ＠ hediyesi ·olarak
HIPPOKRENE
ｶ･ｲ､ｩ＠ bu ･ｬｮ｡＠ｂ｡ｴ､＠ bir bahçeye
､ｩｫｭｬ･ｲ＠ ve ｢｡ｬｲｮ＠ Hesperid'lerden At ｰｮ｡＠｡ｮｬ＠ gelen Hippokrene,
｢｡ｫ＠ bir de ejder ､ｩｫｭｬ･ｲＮ＠ｂ｡ｴ＠ｋｺｬ｡ｮ＠ Helikon ｍｵｳ｡Ｇｬｲｮ＠､Ｌ :kutsal kom-
bu cennet ｾ｡ｬ￧･ｳｩｮ､＠ ezgi söylemekle ve ｬｵｮ､｡ｫｩ＠ bir ｰｮ｡ｲ､Ｎ＠ｋ｡ｮｴｬ＠ at Pega-
tann ｢｡ｬ＠ＺＰ｡ｮ＠ｰｮ｡ｲｬｾ＠｢｡ｮ､＠ hora sos'un ｡ｹｮ＠ yere ｶｵｲｭ｡ｳｮ､＠ｦｫｲｾ＠
tepmekle vakit ｧ･￧ｩｲｬｭＮ＠ａｬｴｮ＠･ｬｮ｡ｲ＠ Hippokrene'nin çevresinde Musa'lar top-
ölümsüzlük ｢｡ｬｹｮ＠ bir ｹ･ｭｩｴｲＮ＠ He- ｬ｡ｮｲＬＮ＠ ezgi söyler, hora teperler. ｐｲｮ｡＠
rakles ｯＺｩｬ｡ｮ＠ｫｯｰ｡ｲｮｬ＠ ￶ｬｭｳｺ･＠ hak suyu ozanlan ･ｳｩｮｬｲｭ＠ ..
ｫ｡ｺｮｭ＠ olur. ａｬｴｮ＠･ｬｮ｡＠ motifi Üç
Güzeller ve Paris efsanesinde de geçer. HIPPONOE
HESTIA Okeanos ｫｺｬ｡ｮ､＠ biri (Theog. 251).
ｏ｣｡＠ simgeleyen Hestia, Kronos ile Rheia'-

ｮ＠ ilk ｫｺ､ｲ＠ ve Zeus ile ｈ･ｲ｡Ｇｮ＠ｫｺ｡ｲﾭ
HIPPOTHOE
､･ｩＮ＠ Poseidon ve .Apollon kendisine talip Okeanos ｫｺｬ｡ｲｮ､＠ biri (Theog. 251).
F. 13
HORA' LAR (Bkz. Styks.) Styks ile Horkos ｡ｹｮ＠ kav-

Hora'lar ､ｯ｡＠ düzeni ve dengeyi sim- ramlan simgeledikleri halde, Styks'ün söz
geleyen üç ｴ｡ｮ￧､ｲＮ＠ Hora, latince "saat" konusu ｯｬ､ｵ＠ uzun parçada (Theog.
｡ｮｬｭ＠ gelen "hora" ile bir ｴｵｬ､＠ 775-806) Horkos'un hiç ｡､ｮｭ＠ geçmemesi
için adlan "Sa1ttler" diye de çevrilir. Bu dikkati çekmekte, bu ｰ｡ｲ￧ｮ＠ sonradan
çeviri hem ､ｯｲｵＬ＠ hem ｹ｡ｮｬｴｲＬ＠ çünkü eklenti ｯｬ｡｢ｩ･｣＠ｫｵｳｮ＠ｵｹ｡ｮ､ｲﾭ
bu tannsal ｶ｡ｲｬｫ＠ bir ölçü, bir düzeni ｭ｡ｫｴ､ｲＮ＠
ｹ｡ｬｳｩＮｴｭｫ＠ zaman ölçütlerini de içerirler,

ama etkileri bu insansal kavramlan çok HYDRA
｡ｲＮ＠ Hora'lann ｡､ｬｮ＠ teker teker ele ｙｬ｡ｮ＠ ya da ejder ｡ｮｬｭ＠ gelen Hydra,
｡ｬｲｳｫＬ＠ simgeledikleri ｶ｡ｲｬｫｮ＠ daha iyi Typhon ile Ekhidna'nm ｫｺ＠ ve .Kerberos,
｡ｮｬｭ＠ oluruz : Birincisi Eunomia düzen ｋｨｩｮ｡ｲＬ＠ Phiks gibi canavarlarm ｫｺ＠
ve ､ｺ･ｮｳｩｬＬ＠ iyi yasalarla ､ｯｮ｡｢ｬＮ＠ｫ｡ｲ､･ｩ＠ｳ｡ｹｬｲＮ＠ Theogonia'da Hydra'nm
bir toplumu simgeler. Dike, hak ve adalet ｧ･ｬｩｭｳ＠ ￶ｹｬ･＠｡￧ｫｬｭｲ＠ : bu ｢｡ｴｫｬｲ＠
｡ｮｬｭ＠ g!llir. Bu kavramsal tannça ｣｡ｮｶ＠ tannça Hera, ｫｯ｣｡ｳｮ＠ piçi
Hora'lar ｡ｲｳｮ､＠ ve özellikle Hesiodcis'un Herakles'e ｫ｡ｲ＠ knllanabilmek için ｹ･ｴｩﾭ
iki ｹ｡ｰｴｭ､＠ da ｡､＠ en çok geçen Hora'• ｴｩｲｭＬ＠｢ｹｴｭｲＮ＠ Ne var ki ｹｩｴ＠
dir. Üçüncüsü Eirene, yani ｂ｡ｲ＠ da çok Herakles bu ｡ｺｮ＠ da öldürür ve okla-
önemli ve büyük bir ､･ｲ＠ biçilen tannsal ｾﾷｯｮｵ＠ｺ･ｨｩｲｬｫ｡ｮ＠｢｡ｴｲｰﾷ＠ öldürücü
bir ｶ｡ｲｬｫ＠ｳ｡ｹｬｲＮ＠ -Bu üç Hora tann- ｯｬｭ｡ｩＧｮ＠ｳ｡ｬｲＮ＠
￧｡ｮ＠ Olympos ｴ｡ｮｲｬ＠ arasmda ･ｧｭｮｾ＠
ｬｩ＠ ele geçiren ve kendisinden önceki HYPERION
ｫｵ｡ｬｮ＠ alt ettikten sonra, yeni düzeni
knran Zeus'un, kendinden önceki ｫｵ｡ﾭａ､＠ "yukarda· giden", yani Ｂ､ｮｹ｡＠
tan olup ､ｯｲｵｬ＠ ve tannsal tüzeyi üstünde ､ｯｬ｡ｮＢ＠｡ｮｬｭ＠ gelen Hype-
simgeleyen Themis tannça ile ｢ｩｲｬ･ｭﾭ rion, Uranos ile Gaia'nm ｯｬｵ､ｲＮ＠ｋｺ＠
sinden ､ｯｭｵ＠ｧ￶ｳｴ･ｲｩｬｮ＠ｲ｡ｳｩｮｴ＠ de- ｫ｡ｲ､･ｩ＠ Theia ile evlenerek Helios, Selene
ｩｬ､ｲＮ＠ Zeus'un Themis ile ikinci evleume ve Eos'u üretir. Hyperion'un efsanesi
olarak evlenmesi (ilk evlenmesi Metis yoktur. Kimi metinlerde Helios'a Hype-
iledir) de simgesel bir anlam ｴ｡ｭｫ､ｲＮ＠ rion ya da ｈｹｰ･ｲｩｯｮｬｵ＠ denmektedir.
ｅｧ･ｭｮｬｩ＠ ve ｫｲ｡ｬｮ＠｡ｫｬ＠ ve adalet
üstüne ｫｮｲｵｬｭ＠ｯｬ､ｵｮ＠ dile getirir.- HYPNOS
Ayip. evlenmeden Moira'lar yani Kader Hesiodos'a göre, Nyks (Gece) tek ｢｡ｮ＠
ｴ｡｢￧ｬｮ＠ da ､ｯｭｵｴｲＮ＠ (Bkz. Moira'lar) Hypnos (Uyku) ile Thanatos (Ölüm)
i ｴ｡ｮｲｬ＠ｲ･ｴｮｩＮ＠ Bu korkunç tannlar
HORKOS yedi kat yerin dibinde Tartaros denilen
And, yemin· ｡ｮｬｭ＠ gelen ｳｩｧ･ｬ＠ bir Hades'in . de ｡ｬｴｮ､ｫｩ＠ｫ｡ｲｮｬ＠ illkede
ｶ｡ｲｬｫＮ＠ Nyks'ün bir ürünü olarak gösteri- otururlar (Theog. 758-766), yer yüzüne
len Horkos insanlarm .｢｡ｬｮ＠ üstünde gidip geldikleri halde, ikisini de ｧｮ･＠
ｵ￧ｲ＠ ve içtikleri ｡ｮ､＠ tutup ｴｵｭ｡､ｫﾭｮｬ｡ｭ＠､･ｭｩ＠ bir bulut sarar,
ｬ｡ｲｮＺＬ＠ denetler. ｮｳ｡＠｡ｮ､＠ bozarsa, Hor- biri Hypnos insan)ara ｴ｡ｬ＠ bir hnznr
kos üstüne çullamr ve ｢｡ｮ＠ bela olur. ｧ･ｴｩｲ､＠ halde, öteki Thanatos'un tunçtan
Eski Yunan'da yemine ne kadar büyük ｫ｡ｴ＠ bir ｹｲ･ｩ＠ｶ｡ｲ､Ｎ＠ Homeros bu tann-
bir önem ｶ･ｲｩｬ､＠ Theogonia'da Styks ｮ＠ çok daha sevimli bir portresini çizer.
üstüne ｹ｡ｺｬｮ＠ parçadan da ｡ｮｬｲＮ＠ Bkz. Mitoloji ｓ￶ｺｬ＠ s. 188.
HYSMINE !ASON
ｓ｡ｶ＠ｫ｡ｲｧｬｮ＠ simgeleyen ｴ｡ｮｲｳｬ＠ Argonaut'lar seferinin ｫ｡ｨｲｭｮ＠ lason
bir ｶ｡ｲｬｫＮ＠ Nyks'ten ｴｲ･ｭｩ＠ gösterilir, ｡ｭ｣ｳ＠ Pelias'm ｨｭｮ｡＠ｵｲ｡ｹｫ＠ bir
ｓ｡ｶＬ＠ｂｯｮｭ｡Ｌ＠ｮｳ｡＠ öldürme anlaroma sürü serüven ｹ｡ｭｫ＠ ve güç ｩｬ･ｲ＠｢｡ｲﾭ
gelen ｢｡ｫ＠ üç simgesel ｶ｡ｲｬｫ＠ bir arada mak ｺｯｲｵｮ､｡Ｚ＠ Karadenizin ucunda
geçen ｡､＠￧ｯｵｬ＠ olarak ｶ･ｲｩＮｬＺｴ＠ (Theog. Kolkhis ülkesinden gidip ｡ｬｴｮ＠ postu ge-
228). tirme ｢ｵｹｲ＠ da ｐ･ｬｩ｡ｳＧｭ､ｲＮ＠ｉｩｳｯｮ＠
bunun üzerine Argo gemiSini ､ｯｮ｡ｴｲ＠ ve
Karadenize ｡￧ｬｲＮ＠ Bir ｭ｡ｲ､＠ｫ｡ｰｬ＠
I
bulunan ｡ｬｴｮ＠ postu alabilmesi ancak
IANEIRA kral Aietes'in ｫｺＬ＠ büyücü Medeia'nm
ｹ｡ｲ､ｭ＠ ile ｧ･ｲ￧ｫｬｩＮ＠ｉ｡ｳｯＮ＠ｍ･､｣ｩ｡Ｇｹ＠
Okeanos ｫｺｬ｡ｮ､＠ biri (Theog. 356).
da Ｚｬ｡ｲｫ＠ Kolkhis'ten ｮｺｩｫｬ｡ｲ＠ ve Yu-
IANTHE nanistan'a döner. Gene Medeia'nm büyü-
leri ile !ason ｡ｭ｣ｳ＠ｐ･ｬｩ｡ｳＧ＠ öldürmek
Okeanos ｫｺｬ｡ｮ､＠ biri (Theog. 349). yolunu bnlnr.
• •• 1
IAPETOS
IDYIA
Uranos ile Gaia'nm ｯｬｵ＠ Iapetos Titan'lar
arasmda Zeus'un öfkesine hedef ｯｬｭｵ＠ Helios'un ｯｬｵ＠ Aietes Okeanos ｫｺｬ｡ｮ､＠
dört efsane kahramanrom ｢｡ｳ､ｲＮ＠ Okea- Id.yia ile evlenir ve :Idyia bu evlenmeden
ｍ･､｣ｩ｡Ｇｹ＠､ｯｵｮｲｾ＠ Idyia'nm ｡､＠ｩｫｾ･ｺ＠
nos ｫｺ＠ Klymene ile evlenen Iapetos'tan
önce Atlas, sonra Menoitios, sonra Pro- geçer Theogonia'da (d. 352 ve 960).
ｭ･ｴｬｵｳＬ＠ en sonunda da ｅｰｩｭ･ｴｬｵｳ＠､ｯﾭ
ｭｵｴｲＮ＠ Iapetos ｯｵｬ｡ｮ､＠ Tbeogonia'- INO
da ｢･ｬ｡＠ kahramanlar olarak söz edilir.
Öbür Titan'lar gibi Iapetos da Zeus'un Kadmos ile Harmonia'nm ｫｺＬ＠ Semele ile
eliyle Tartaros'a ｡ｴｬｰ＠ｹ･ｲ｡ｬｴｮｾ＠ｫ｡ｰｴｨｲＮ＠ Agaue'nin ｫｺ＠ｫ｡ｲ､･ｩＮ＠ｈ･ｳｩｯ､ｾ＠ｹＺｬｭｺ＠
｡､ｮ＠ sayar, efsanesini anlatmaz ＬＨｔｬ･ｯｧＮ＠
976). Ino bir deniz ｴ｡ｮｲ￧ｳ＠ olur, -\•e o
IASION nitelikle ｌ･ｵｫｯｴｬ｡Ｌ＠ yani Ak ｔ｡ｮｲ￧＠
Zeus ile ｅｬ［ｫｴｲ｡Ｇｮｭ＠ｯｬｵＮ＠ Kimi· kaynak- ｡､ｮ＠｡ｬｲＬ＠ köpüklü ､Ｚｬｧ｡ｮ＠ simgeler.
larda ｓ｡ｭｯ［ｲｫ･＠ (Semendirek), kimine Odysseia'da kahraman Odysseus'u kur-
göre de Girit adasmdan. olan Iasion tan- tarmakta çok olumlu bir rol oynar. ｂ｡ｫ＠
nça Demeter'in sevgisini ｫ｡ｺｮｭｴｲｾ＠ bir efsaneye göre de, ａｴｬ｡ｭｳＧｩｮ＠ ikinci
ｔ｡ｮｲ￧＠ onunla ｢ｩｲｬ･ｭ＠ ve ondan Plutos ｫ｡ｮｳ＠ olarak Phriksos ile Helle'nin, yani
｡､ｬ＠ bir ｯｬｩ＠ｯｬｭｵｴｲ＠ (Tbeog. 970 vd.). üvey ￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｮ＠ｹｫｭ＠ｳ｡ｬｲＬ＠ son
Bereket ｴ｡ｮｲ￧ｳ＠ bir ölümlü ile ｢ｩｲｬ･ﾭ anda çocuklarm ｡ｮｳ＠ｴ｡ｮｲ￧＠ Nephele'nin
mesi ve ona Ｌ｡､＠ Zenginlik anlaroma gelen ｹｯｬ｡､＠Ｚｬｴｭ＠ postlu bir koç ile ｨ｡ｶＺｬﾭ
bir ｯｵｬ＠､ｯｮｲｭ｡ｳ＠ simgesel bir anlain nan iki çocuktan Helle ｂｯ｡ｺ＠ snlanna
ｴ｡ｭｫ､ｲｾ＠ Bir ｫ｡ｹｮ＠ göre, Iasion ､･ｲ＠ (Hellespontos : Helle denizi ｡､ｮ＠
ｴ｡ｮｲ￧＠ Demeter ile Kadmos ile Har- ＺｬｲＩＬ＠ Phriksos ise koç ile Karadenize
monia'nm ､ｮ･＠ｲ｡ｳｴｬｭ＠ ve ｶ｡ｲ＠ ve Kolkhis'te Ｚｬｴｮ＠ postu tannlara
ｴ｡ｮｲ￧＠ sevgilisine gönlüyle birlikte ｢ｵﾭ｡ｲｭｮ＠ ·eder. Argonaut'lar seferi bu
day taneleri de ｡ｲｭｮ＠･ｴｭｩＮ＠ efsaneden ､ｯｮ｡ｲＮ＠
196 ｈｅｓｏｄＮ＠ｅｓｒ＠ VE KAYNAKLARI
lOLAOS ötürü ｴ｡ｮｲ＠ Dionysos'un dedesidir. Thebai

Herakles'in üvey ｫ｡ｲ､･ｩ＠ olan Iphikles'in kra:I soyu ile ｩｬｫ＠ tragedya:Iarda da ｡､＠
ｯｬｵＮ＠ Iolaos, ＺｮＬ｣｡ｳ＠ Herakles'in ｹ｡ｮ｢ﾭ geçer, ￧ｫ＠ Pentheus'un dedesi Ｈｂ｡ｫｬＧﾭ
ｭ､｡＠ｹｩ､ｮ＠ bÜtün ｩｬ･ｲｮ＠ｫ｡ｴｬｭ＠ ve lar ｴｲ｡ｧｾ､ｹｳＩ＠ ve Öidipus'un ｡ｴｳ､ｲＮ＠
ona ｹ｡ｲ､ｭ＠･ｴｭｩｲＮ＠ Herakles öldükten Ama Theogonia'da bu ｫｩ＠ üstünde pek
sonra da, ｯｵｬ｡ｲｮ＠￧｡｢ｳｮ＠､･ｳｴｫｬｭｩＬ＠ durnlmaz, ｹ｡ｬｺ＠｡､＠ geçer (Theog. 936
efsaneye ··göre, Yunanistan'dan ｡ｹｮｬｰ＠ vd.) Kadmos için bb. Mitoloji ｓ￶ｺｬｾ＠
Sardinya ｡､ｳｮ＠ｧ￶￧ｭＬ＠ orada birçok s. 210.
kentler ｫｮｲｭｵｴＮ＠
KALLIOPE
IOLKOS ａ､Ｌ＠ güzel sesli ｡ｮｬｭ＠ gelen Ka:lliope
Yunanistan'da bir ･ｨｲｩｮ＠｡､Ｎﾷ＠ｉ｡ｳｯｮＧＮｭ＠ dokuz Musa'lardan biridir. Hesiodos ｔｬ･ｯﾭ
｡ｭ｣ｳ＠ Pelias bu ･ｨｲｩｮ＠ｫｲ｡ｬ＠ olup ｹ･ｩｵ＠ gonia'nm ｢｡ｭ､＠ Musa'lara seslenip, hep-
Argonaut'lar seferine zorlar. sinin ｡､ｬｲｮ＠ sayarken, Ka:Iliope için
"hepsinin ｢｡＠ｳ｡ｹｬｮ＠ Ka:Iliope" der
IRIS (Theog. 74-94). Erken ｩｬｫ￧｡ｲ､＠ Musa'·
larm yetki ｡Ｚｉｮ＠ｳｮｲｬ｡＠､･ｩｬｲＬ＠ ama
Thanmas ile Elektra'nm ｫｺＬ＠ Harpya'larm
ｳｯｮｲ｡Ｚｉ＠ özellikle hellenistik denilen dö-
ｫｺ＠ｫ｡ｲ､･ｩ＠ olan Iris, baba ｴ｡ｲｦｮ､＠
nemde Ka:Iliope ｹ｡ｬｺ＠ lirik ｩｲｮ＠ esin
Pontos'a, ana ｴ｡ｲｦｮｾ＠ Okeanos'a ｢｡ﾭ
perisi ｳ｡ｹｬｮｴｲ［＠ Destanm esin. perisi
ｬ､ｲＮ＠ｇ￶ｫｵ｡ｮ＠ simgeler. ｇ￶ｫｵ｡＠
ｯｬ､ｵ＠ da söylenir.
denizden ￧ｫ｡ｲ＠ gökle yeryüzü arasm-
daki ｩｬｫｹ＠ knrar ｧ￶ｲｮ､＠ için, Olym- KALLIRHOE
pos ｴ｡ｮｲｬ＠ Iris'i de Hermes gibi ulak
Okeanos ile ｔ･ｴｬｹｳＧ＠ｫｺ＠ｋ｡Ｚｉｬｩｲｯ･Ｌ＠
ve özellikle insanlara ｨｩｬ･ｲ＠ｳ｡ｬｮｫ＠ için
ｍ･､ｴｩｳ｡Ｇｮ＠ Poseidon'dan olan ｯｬｵ＠ Khry-
ｫｵｬ｡ｭｲ､Ｎ＠ Iris ｫ｡ｮｴｬ､ｲＬ＠ｧｮ･ｴ＠ gök-
saor ile evlenip Typhon, Geryon, ｅｫｬｩ､ｮ｡Ｌ＠
ｫｕ｡ｮ＠ｲ･ｫｬｩｮ＠ｹ｡ｮｳｴ＠ ince bir
Orthos gibi canavarlar ､ｯｲｩ＠ (Theog.
tülle ￶ｲｴＮ＠ Homeros ､･ｳｴ｡ｮｬｭ＠ Iris
287-332). ｂ｡ｫ｣ﾷ＠ da ｡､＠ geçmez.
önemli bir rol oynar, ｚ･ｵｳＧｬｮ＠ ve özellikle
Hera'nm ｢ｵｹｲｫｬ｡ｮ＠ yerine· getirmek KALYPSO
ｩ￧Ｚ＠ｫｯ｡ｲ＠ ve kendisine verileri emirleri
harfi· harfine tekrarlar. Homeros'un Odysseia destanmda çok bü-
yük bir rol oynayan Kalyp so, Theogonia'"
K da Okeanos ｫｺｬ｡ｲｭ､ｮ＠ biri olarak ｡ｮｬｲ＠
.. i
＠
(Theog. 359). Ancak ｹ｡ｰｴｮ＠ sonunda,
KADER ünlü ｫ｡､ｮｬｲ＠ ka:ta:Iogunda (Theog. 1017)
ｂｫｺｾ＠ Mo ira;· Ka:Iypso'nun Odysseus ile olan ｡ｫｮ､＠
ve ondan ､ｯｲｵ＠ｎ｡ｵｳｩｴｬｯ＠ ile Nau-
KADMOS sinoos'tan söz edilmektedir. Ka:Iypso'nun
ｋ｡､ｩｯｳ＠ Thebai ･ｨｲｩｮ＠ kurncusudur, ｡ｹｾ＠ oyküsü için bkz. Mitoloji ｓ￶ｺｬ＠ s.
nca- ｾｦｳ｡ｮ･＠ ve özellikle tragedya ka:bra" 212-214.
mam 11birçok ｫｩｬ･ｲｮ＠｢｡ｳ＠ｯｬ､ｵｲｮ｡＠
｡､＠ｮｩｴｯｬｪ､･＠ｳｫ＠ｳｫ＠ geçer; Theogonia'da, KASIRGA
Harmonia'nm . ｫｯ｣｡ｳ＠ ve ｉｮｯｾ＠ . Semele, ａ､＠ yunanca Aello olan rüzgar ｴ｡ｮｲ￧＠
Agaue, Autonoe ve Polydoros'un ｢｡ｳＬ＠ Thanmas ile Elektra'nm ｫｺｬ｡ｲｭ､ｮ＠ biri-
ｫｺ＠ Semele'nin Zeus ile evlenmesinden dir. Elektra hep böyle ｨｺｬ＠ ve ｫ｡ｮｴｬ＠
ｶ｡ｲｬｫ＠､ｯｵｲｮｴｩＮ＠ Acilo'nun ｫｺ＠ kar- serüvenlerinin hepsinde ona rastlamr :

､･ｬｲｩ＠ Okypetes (Bora), Iris ve Harpya'- Odysseus, Herakles, ｏｲｰｨ･ｳ＠ ve · daha
ｬ｡ｲ､Ｎ＠｢｡ｫ＠ efsanelik ki§ilerin · ha§l Kerberos
yüzünden derde ｧｩｲｭｴＮＺ＠
KEPHALOS
KERKEIS
｡ｦｫ＠ tannça Eos'un evlenmeleri hep
Okeanos ile Tethys'ün ｫｺｬ｡ｲｭ､ｮ＠ biri
ölümlülerledir. ｬｫ＠ｫｯ｣｡ｳ＠ Tithonos'tan
sonra, Eos Atina ｫｲ｡ｬ＠ Pandion'un ｯｬｵ＠ (Theog. 355).
Kephalos'u ｫ｡￧ＺｲｘＬ＠ onu Suriye'ye götürür KETO·
ve orada ｳ･ｶｩｲｬＮ＠ｔ｡ｮｲ￧＠ bu ｢ｩｲｬ･ｭ､ｮ＠
ａ､Ｌ＠ｪｴＮｮ｡｣＠ bUyük deniz yaratikian ｩ￧ｾ＠
Phaeton'u ､ｯｵｲ＠ Kephalos sonra· Atti- ｫｵｮ｡ｬ＠ (ketos halina · demek) - Keto,
ka'ya döner ve Prokris ile ･ｶｬｩｲＬ＠ ama ﾷｇ｡ｩＧｮＬ＠ · yani · ｔｯｰｲ｡ｫＧｮ＠ Pontos, yani
bu evlenmesi de ｭ｡｣･ｲｩＮｉ＠ geçer, bir ｫｳﾭ
Deniz'le ｢ｩｲｬ･ｭｳｮ､＠､ｯｭｵｴｲＮ＠ａｹｮ＠
ｫ｡ｮ￧ｬ＠ sonucu Prokris'i öldürür•.
anadan ve babadan olan ｫ｡ｲ､･ｩ＠ Phorkys
KER ile ｢ｩｲｬ･ｫ＠ önce ｇｲ｡ＬｩＧｬ＠ ve ｇｯｲｧＧｉ｡Ｌ＠
sonra ､ＬｩＮ＠ bir ｹｬ｡ｮﾷ＠ üretir. (Theog. 239 ,ve
Hesiodos'un ｔｨ･ｯｧｲｬ｡Ｇｳｮ､＠ Ker ､ｩ＠ 270 vd.) · ·· · ·
cinsten bir ölüm ｴ｡ｮ￧ｳ､ｲＮ＠ Gece'yi
simgeleyen Nyks önce üç ölüm ｴ｡ｮｲｳ＠ KHAOS
olan Moros, Ker ve Thanatos'u, sonra da Yunan ｭｩｴｯｧｲ｡ｦｬ＠ (mythos ya.Zarla-
Uyku (Hypnos) ve ｄｬ･ｲｩ＠ (Oneiroi) üretir ｲｮＩ＠ hepsine· göre, dünya var ｯｬｮ｡､＠
(Theog. 211 vd.). Ama birkaç dize soma önce khaos· ｶ｡ｲ､Ｎ＠ｋｨｩｯｳ＠ｳ￶ｺ｣Ｌ＠Ｂ｡￧ｫ［＠
Keres, yani ölüm ｴ｡ｮ￧ｬＺｭ､＠ dem ｨｯ＠ｯｬｮ｡ｫＢ＠｡ｮｬ＠ gelen Ｂｫｨ｡ｩ･ｮ＠
vnrnlur ve bnnlar kader tannçalari Moira'- fiilinden türenie olsa gerek. Khaos'tan
larla bir tutulur. Ker'ler ｴｰｫ＠ Moii-a'lar ｢ｯｬｵｫＬ＠ daha biçime ｧｭｵ･ｩＬ＠ｶ｡ｲｬ＠
gibi ｩｳ｡ｮｭ＠ kader ｩｰｬｮ＠｢ｫ･ＺｩＬ＠ günün ｫ｡Ｎｶｵｭ＠ Ögelerin ｫ｡ｲｭ＠｡ｮｬｫＮﾭ
birinde de ｩｰｬ＠ kesince ￶ｭｲｬ･＠ son veren ｴｩｬｲＮ＠ Hesiodos'un ｔｨ･ｯｧｮｩＮＧ､｡＠ (d. li6
eceli simgeler. Bkz. Moira. · vd.) ｴ｡ｮｩｬ､＠ Khaos'tan ｶ｡ｲｬｫ＠ keridi
kendilerine ortaya ￧ｫｭ｡ｴ､ｲｬＬ＠ Khaos'·
KERBEROS
tan ilk önce Gaia, yani Toprak ﾷ､ｯ｡ｲＬ＠
Y ｣ｲ｡ｬｴ＠､ￜｮｹ｡ｳ＠ｫ￶ｰ･ｩ＠ Kerberos, ｢｡ｫ＠ sonra da ｫ＠ ve ｫ｡ｲｮｬＬ＠ daha· sonra bu
birkaç cana'iarla birlikte Typhon ile Ek- ｫ｡ｲｴ＠ ögeler ｨｩｲｬ･Ｎ＠ ve ｳｲ｡＠ ile evrehl
ｨｩ､ｵ｡Ｇｮ＠｢ｩｴｬ･ｭｳｮ､＠､ｯｭ｡ｲＮ＠ He- ｯｬｵｴｲ｡｣ｫ＠ｶ｡ｲｬｫ＠ ortaya ￧ｫ｡ｲＮ＠ He-
siodos'a ｧ￶ｲｾＬ＠ Kerberos ｾ･ｬｩ＠｢｡ﾧｬＬ＠ tunç siodos'tan ｢｡ｫ＠ｩｬｫ￧｡＠ｯｺ｡ｮｬｲ＠ﾷ｡ｲｳｮ､＠
sesli, ｡｣ｭｾｺ＠ ve ｹｲｴ｣＠ bir köpektir Khaos':an en belirgin ｴ｡ｮｭｩＺｵ＠ latin Ｌｩｲ＠
(Theog. 310 -y.d.). Bu canavarm soyu sopu ｏｶｩ､ｳＧｵｮ＠Ｂｄ￶ｮｭｬ･ｲ＠ inde bulabiliriz.
｡ｮｬｴ､ｫＧＮ＠ sonra, Hades ülkesindeki
yeri ve görevi bir ､｡ｬ＠｡ｹｲｮｴｬ＠｡￧ｫﾭ KHARIT'LER ·.
lamr (Theog; 767-773). Ölüler ülkesini Kharit'ler göze ｨｯ＠ｯｬ｡ｮ＠ simgeleyen ｴ｡ｩＺｲｾ＠
bekleyen, içeriye giren bir ölünün bir daha ￧｡ｬｲ､Ｌ＠ nitekim ｡､ｬｲ＠ da ｰ｡ｲｬｫＬ＠ｬｴＬ＠
yeryüzüne ￧ｫ［ｭ｡ｳ＠ engelleyen Kerberos güzellik ｡ｮｬｭ＠ gelen "kharis" ｳ￶ｺ｣＠
efsanelerde ｳｫ＠ｳｫ＠ sözü edilen renkli ve ile ilgilidir. Yunan mythos'unun :bn Üç
￧｡ｲｰ｣＠ bir tiptir. Çokluk üç ｢｡ﾧｬ＠ olarak Güzeli tann ｚ･ｳ＠ ile Okeanos ﾷｫｺ＠ Eucy·
gösterilir. ｋｵｹｲ＠ｫｯ｣｡ｮ＠ bir ｹｬ｡ｮ､ｲＬ＠ｮｯｭ･ＧＺｩＮ＠ｫｺｬ｡ｲ､Ｎ＠ａ､ｬ｡ｲ＠ : :Aglaie, Euph-
ｳｲｴｮ､｡＠ da kara· ｹｬ｡ｮｲ＠ dikilir. ｙ･ｲ｡ｬｴ＠ rosyne :ve ｔｨ｡ｬｩＧ､ｲＮ＠ Kharit'ler Musa'lara
ｫ｡ｲＬ＠ onlarla birlikte Olympos ､｡ｮ＠ rmdan ｦｩｫｲ｡ｮ＠ . ｡ｴ･ｬ＠ eriyen ｫｵｲｮｬ｡＠
.tepesinde, ya da ｢｡ｫ＠ hir ､｡＠ zirvesinde etini ､｡ｬｹｴｰ＠ｹ｡ｫｮＬ＠ korkunç ejderha
oynarlar, ￧｡ｬｧ＠ çalarlar, ezgi söylerler. da böylece can ｶ･ｲｭｩＮ＠ - Belierophontes
(Theog. 64 vd.) Aphrodite'nin yarundan efsanesi Anadolu'da Lykia denilen bölge
｡ｹｲｬｭｮ＠ Himeros ile birlikte ､ｯｬ｡ﾧｲＬ＠ ile ｩｬｫ､ｲＮ＠ Antalya'wn ｧｮ･ｹｨ｡ｴｳｭ､＠
Pandora'wn ｳｬ･ｮｩ＠ｫ｡ｴ､＠ bulu- bulunan eski Olympos (bugün ￇｲ｡ｬＩ＠
nurlar ＨｩＮ＠ 73). Kharit'leri Apolion'un kentinin arkasmdaki ､｡＠ bugün hile
ｯｬ､ｵｮ＠ gibi Aphrodite'nin ｡ｬｹｮ､＠ ·da Khimaira efsanesi ｹ｡ｭｫｴ､ｲＬ＠ çünkü
görürüz. Her ￧･ｩｴ＠ sanat eserini esinleyen orada ､｡ｮ＠ｦｫｲ｡ｮ＠､ｯ｡ｬ＠ gaz - ki hu·
ve koruyan, insanda ve tannda ｹ｡ｲｴ｣ｬｫ＠ gün hile yerinde ｡ｴ･＠ｹ｡ｮｫｴ＠ ya da hir
､ｯｵｲ｡ｮ＠ｴ｡ｮｲｩ￧ｬ､Ｎ＠ｈ｡ｲｭｯｮｩＧ＠ elhi- kihritle kolayca yakilabilmektedir- Khi-
ｳ･ｾｩｮ＠ｮｩｫｬ｡ｲＮ＠ onlar ｹ｡ｰｭＮ＠ Kimi ef- maira'nm Belierophontes'in eliyle kesi-
ｾｩｮ･ｬｲ､＠ Kharit'ler üçten ｦ｡ｺｬ､ｲＮ＠ len dillerinden ·kalma alevlerdir denir.
Sonralan ｋｨｩｮ｡ｲ＠ alevinin ｨｵｬｮ､＠
ｋｉｅｒￖｎＭ yere Hephaistos tapmaklan ｹ｡ｰｬｭｴｲＬ＠
:Krouos. lle ｐｩｬｹｲ｡ＧＡｵｮ＠ｯｬｵ＠ diye bilinen hu tapmaklardan, sonralan da ｡ｹｮ＠ yerde
ｋｨ･ｩｲｾｮ＠ at· ｡ｩｭｲ＠ en ünlüsüdÜr. kurulan sunaklardan kalmtilar görülür.
Kheiron hir ､ｯ｡＠｡､ｭｲ＠ ve ､ｯ｡ｮ＠
KHRYSAOR
｡ｬ､＠ derslerle birçok ｹｩｴｬ･ｲ＠ｹ･ｴｩｲﾭ
ｭｩｴｲＮ＠ｂｵｮｬ｡ｲＬ＠ arasmda Akhilleus ｯｬ､ｵｮ＠ Khrysaor, Gorgo'Iardan Medusa'wn ｯｬｵ＠
gibi, Asklepios. ve Apolion gihi tannlar sayihr. Hesiodos'a göre (Theog. 280 vd.)
da ｶ｡ｲ､Ｎ＠ｂｵｮｬ｡ｲｶｹｴＬ＠ｳ｡ｶﾧｭｹＬ＠ Perseus Medusa'wn ｫ｡ｦｳｮ＠ kesince, ca-
ｨ･ｫｩｭｬ＠ ￶ｲ･ｴｩ＠ gihi, müzik ve ahlak ｮ｡ｶｲ＠ｫ｡ｮ､＠ hir Khrysaor, hir de
üzerinde de. ･ｩｴｮﾧｲＮ＠ Kheiron'un ölümü Pegasos ､ｯｵＮ＠ Khrysaor, Okeanos ｫｺ＠
Herakles'.in elinden olur. Kxonos,. deniz K!lllirhoe ile ｨｩｲｬ･Ｌ＠ hu ｢ｩｲｬ･ｭ､ｮ＠ üç
ｰｾｲｩｳ＠ Philyra ile hirle§mek için hir at ｫ｡ｦｬ＠ hir köpek olarak taminianan Geryo-
hiçimine girmi§, Kheiron da hu ﾷｹｺ､･Ｚ＠ neus (ya da Geryon} ､ｯ｡ｲＮ＠ Kallirhoe
ｹ［ｲ＠ insan; yan at bedeniyle ､ｯｭｵｴｲＮ＠ sonra kendi kendine ｅｫｨｩ､ｮ｡Ｇｹ＠ üretir.
KHRYSEIS
KHIMAIRA
Okeanos ｫｺｬ｡ｲｭ､ｮ＠ biri (Theog. 359).
Khimaira, ikisi de ｹ･ｲ｡ｬｴ＠ｹ｡ｲｴｫｬｭ､ｮ＠
ｯｬ｡ｪ＠ Typhon ile Ekhidna'wn ｨｩｲｬ･ｭﾭ KIRKE
ｳｩｮｾ･＠ . ､ｯ｡ｮ＠ hir ｣｡ｮｶｲ､Ｎ＠ Hesiodos Homeros'un Odysseia'smda önemli hir rol
onu üç ｫ｡ｦｬ＠ diye taminlar, kafalaruidan oynayan Kirke, Theogonia'wn sonunda
biri arslan ｫ｡ｦｳＬ＠ öbürü .keçi, üçüncüsü ölürnlülerle evlenen tannçalarm ｳ｡ｹｬ､＠
de .yllan ya da ejder ｫ｡ｦｳｩ､ｲＮ＠ Hesiodos listede görülür. ｈｹｰ･ｲｩｯｮｬｵ＠ Helios'un
da Khimaira'wn ｨ｡ｫｮ､＠ ölümsüz at ｫｺ＠ｯｬ､ｵｮ＠ ve Odys.seus ile ｳ･ｶｩｲｫ＠
Pegasos ile ｹｩｴ＠ Belierophontes'in geldik- sonradan ｴ｡ｬｹＧ＠ egemen olacak Latinos
lerini söyler (Theog. 318 vd.). ａｺｭ､｡ｮ＠ lle Agrios'u ､ｯｵｲｮ＠ söylenir Ｈｔｬ･ｯｧＮ＠
｡ｴ･ｲ＠ｦｩｫｲ｡ｮ＠ .hu ｣｡ｮｶｲ＠ öldürülmesi 1011 vd.) Odysseia'da rolü için hkz.
､｡ｬ＠｡ｹｲｭｴｬ＠ hir efsaneye göre ￖｹｬ･＠ Mitoloji ｓ￶ｺｬ＠ s. 225-226.
ｯｬｭｵ＠ : Bellerophontes Khimaira'ya . sal-
､ｲｭ｡ｫ＠ için .Pegasos· ｡ｴｮ＠ hinmekle ka:l- KLIO
ｭ｡ｲｬＬ＠ｫ｡ｲｧｳｭｮ＠ｵ｣ｴｮ｡＠ (ya da ｫｩｬ｡ｮ､＠ａ､Ｌ＠ .. kntlamak, övmek aniamma gelen
.oklara) kur§un ｫｯｹｮｕﾧＬ＠ﾷ｣｡ｮｶｲ＠｡ｺｬＭ "ldeio" fülinden türemi§ olan Kleio (ya
da Klio) Musa'lann biridir. ｮｳ｡ｬ＠ geçirdikten sonra Zeus da Styks tannçaya

ｵｮｴｬｭ｡ｳ＠ gereken ünlü ｡ｮｬ＠ eylem- üstün onur ｰ｡ｹｬｲ＠ verir (Theog. 383-404).
lerini dile ｧ･ｴｩｲ､＠ için, ona tarih ｡ｬｮ＠
｡ｹｲｬｭｴＮ＠ Tarili ｹ｡ｺｲｬｮ＠ esinleyen KRIOS
peri ｳ｡ｹｬｲＮ＠ｓ｡＠ elinde boru ya da kitara Uranos ile ｇ｡ｩＧｮ＠ｯｬｵ＠｡ｬｴ＠ erkek Titan'-
bulunur, ｢ｵｩＮｉ｡ｲｬ＠ｫ｡ｨｲｭＺｬ＠ dile ge- dan biri.. Krios Eurybie ile evlenir ve
tirmektedir; kimi resimlerde elinde bir Astraios, Pallas ve Perses diye üç ￧ｯ｣ｵ＠
klepsydra, yani su saati ile görülür, ki olur.
bu da olayiann ｡ｬｭ＠ simgeler.
KRONOS
KLOTHO
Uranos ile ｇ｡ｩＧｮ＠ ürettikleri üç grup
Zeus ile Themis'in ｫｺｬ｡ｲ＠ olan kader tan- ｹ｡ｲｴｫｬ＠｡ｲｓｮ､＠ · Titan'lar ｢￶ｬｮ＠
ｮ￧｡ｬｲ＠ Moira'lann biri. ａ､＠ bükmek, son ､ｯ｡ｮ＠ erkek· ￧ｯ｣ｵ＠ｯｬｩｮ＠ Kronos,
dokumak anlanuna gelen Klotho, hayat ｹ｡ｬｮｺ＠ Theogonia'nm ､･ｩｬＬ＠ Yunan myt-
ｩｰｬｮ＠ büken ｴ｡ｮ￧ﾷｳｹｬｲ､Ｎ＠ thos'linun en ilgi çeken çok ｹ￶ｩＮｬ＠ bir
ｫｩｳ､ｲＮ＠ T:innsal ｫｩｬｮ､･ﾷ＠ bu çok
KLYMENE
ｹ￶ｩＮｬｫ＠ Kronos'un bütün Orta ｄｯｵ＠
Okeanos ile Tethys'ün ｫｺＬ＠ Iapetos ile mythos'lannda kaynak ｢ｵｬＺｩＮ｡ｳｭ､ｮ＠
evlenip Atlas, Prometheus, Epimetheus ileri gelmektedir. Kronos ｡ｳｬｮ､＠ Yunari
ve Menoitios'un ｡ｮｳ＠ｯｬｭｵｴｲＮ＠
mythos'una ｹ｡｢ｮ｣＠ bir ｫｩ､ｲＬ＠ çok daha
KLYTIE eski ve Orta ｄｯｵＧ､｡＠ｫ￶ｬ･ｭｩ＠ efaarie-
lerden esinlenerek Yunan efsaneleri çem-
berine ｡ｫｴｲｬｭ＠ bu tann hem Yunan
KO lOS mythos'unun ｫ￶･ｩＮｬｲｮ､＠ yer almakta,
Uranos ile ｇ｡ｩＧｮ＠ｯｬｵＬ＠ Titan'lardan biri. hem de bu mythos'ta ｹ｡｢ｮ｣＠ｫｩＮｹｮ｡ｬ＠
Erkek ｫ｡ｲ､･ｬｩ＠ Okeanos, Hyperion, birçok ｢｡ｫ＠ efsane tema ve motiflerine
Krios, Iapetos ve Kronos'tur, ｫｺ＠ｫ｡ｲ､･ﾭ￧ｫ＠ｮｯｫｴ｡ｳ＠ olarak görülmektedir. Bu
leri Theia, Rheia, Themis, Tethys, ｍｩＮ･ﾭ nitelikleri ile de Yunan mythos'unu bir
mosyne ve Phoihe. Koios ile Phoihe evle- köprü gibi geçerek, Latin-Roma efsane-
nirler, iki ｫｺｬ｡ｲ＠ olur : Leto ve Asterie. lerine de ￶ｮ･ｩＮｬ＠ bir ｫｩ＠ olarak ginnek-
ｉ＠ simgeleyen göksel ｶ｡ｲｬｫ＠ meydana tedir. Kronos'un bu çok yönlü, ,kimi
getiren ｋｯｩｾ＠ ile Phoihe, ｡ｹｮ＠ｫ｡ｶｲｭｬ＠ yerde ￧･ｬｩｫ＠ｫｩｬ＠ bir zamanlar bilin-
Olympos ｴ｡Ｑｮｬｲ＠ｫｵ｡Ｌｕｮ､＠ simgeleyen meyen, son otuz ｫｲ＠ｹｬ｡ｲ､＠ ortaya ￧ｫ｡ｮ＠
Apolion ile .i\rtemis'in ｡ｴｬｲ､Ｎ＠ ve böylelikle ｫ｡ｲｬｴｮＺ＠ｯｬ｡ｮｫｲ＠ｳ｡ｾ＠
!ayan Sümer, Babil, Hitit ve Fenikye
KOTTOS ｫ｡ｹｮｬｲｩ＠ bilim ｡ｬｮ＠ ginnesiyle
Uranos ile ｇ｡ｩＧｮ＠ yüzer kollu ve ･ｬｩｲ＠｡ｹ､ｩＮｬｮｴｲ＠ Kronos'u Theogonia'daki
｢｡ｬ＠ dev ｯｵｬ｡ｮ､＠ birinin ｡､Ｌ＠ Gyes ile yeri, rolü ve nitelikleriyle incelemeye gi-
Briareus'un ｫ｡ｲ､･ｩＮ＠ Bkz. Yüz Kollular. ｲｩｭ･､ｮＬ＠ bu ｴ｡ｮｲｳｬ＠ imgenin. Orta ｄｯｵ＠
ve Anadolu· efsanelerinde rastlanan ｢｡ﾭ
KRATOS ｬ｣｡＠ bir konum diye ｢｡ｫｩｬ･｣ｭｺ＠ "gök-
Pallas ile Styks'ün ｯｬｵＬ＠ Bia ile birlikte teki ｫｲ｡ｬＢ＠ sorlinu ile ｩｬｫｳ＠ｯｬ､ｵ＠
kral gücü ve kuvvetini simgelerler. Styks kadar, Ｂｫｲ｡ｬ＠ gücünü ele geçirmek için
bu ￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｮ＠ Zeus'un ｢ｵｹｲｮ｡＠ verir, ｲ･ｴｩ＠ｶ｡ｲｬｫ＠Ｎｹｵｴｮ｡Ｂ＠ motifini, de
ｔｩｴ｡ｮＧｉｲ＠ yendikten ve ･ｧｭｩＮｬ＠ ele ｶｵｲｧｬ｡ｭｹｺＮ＠ Kronos bu iki mythos'u
da ｫｩｬｮ､･＠ en belirgin biçimde simgele- ｹ｡ｬｮｺ＠ Kxonos ｢｡ｳｮ＠ bir daha üretemez
mektedir•. hale getirmek ｹｲ･ｫｬｩ＠ gösterir ve 167 nci
Theogonia'da üç tann ｬＮＢｕ｡＠ｫ｡ｲﾭ dizeden 210 uncu dizeye dek ｡ｮｬｴ＠
ｭｺ｡＠￧ｫｭ｡ｴ＠ ve ｳｴｮｬ＠ elde edip Uranos'un ｨ｡ｹｬｲｮ＠ kesilmesi efsanesi
eV:rene ･ｧｭｮｬｩ＠ｹ･ｲｬｴｩｭｫ＠ için giri- ile birinci ｫｵ｡＠､･ｶｲｩｬｭ＠ olur. Aphrodite'-
ｩｬ･ｮ＠ çabalarda bu üç ｫｵ｡ｮ＠ her birinin nin deniz köpüklerinden ､ｯｵｮ＠ da
kendinden bir önceki ﾷｫｵ｡ｬ＠｣･ｮｫｬｩｰ＠ yer ＠､ｬ｡ bu efsane Theogonia'ya özgü,
onu ､･ｶｩｲ＠ görülmektedir. Birinci ku- Hesiodos'tan çok sonra da ｳ｡ｮｴ￧ｬｲ＠
｡ｫ＠ Uranos ｫｵ｡Ｌ＠ ikincisi Kxonos ku- derinden esinleyecek ￶ｮ･ｬｩ＠ ve renkli bir
｡Ｌ＠ üçüncüsü de sonunda üstün gelen öyl.--üdür. Eserde Uranos ＠ｮ｡ｵｫ dev-
ve ｏｬｹｮｰｯｳＧｵ＠ｴ｡ｮｲｬ＠ soyunun devrilmez, rilmesinden sonra Kxonos'un ｫｲ｡ｬ＠ ele
､･ｩｭｺ＠･ｧｭｮｬｩ＠ kuran Zeus ｫｵ｡ﾭｧ･￧ｩｲ､＠｡ｮｬｴｭｺＬ＠ hemen ｢｡ｫ＠ Titan
､ｲＮ＠ Bu üç ｫｵ｡ｮ＠ da ｢｡＠ temsilcileri ｴ｡ｮｲｬｭ＠ｳｯｹｬ｡ｲ＠ｳ｡ｹｬｰ＠ dökülür. 451 inci
birer erkek ｴ｡ｮ､ｲＬ＠ yani Uranos, Kxonos dizeye ｧ･ｬｩ､ｮ＠ konu yeniden ele
ve ｚ･ｵｳＧｴＺ［＠ Tann· ｫｵ｡ｬｲ＠｡ｲｳｮ､ｫｩ＠｡ｬｮｲ＠ ve ｢｡ｳ＠ Uranos'u defettikten
｟￧･ｫｩｭ＠ ve kavga Theogonia'da kimi kez sonra, Kxonos'un ｡＠ｹｵｫ｡ｲ＠ aym yön-
iki erkek ｴ｡ｮｲ＠ｫ｡ｲｬｭｳＬ＠￧｡ｴｭｳﾭｴ･ｮｬ＠ Rheia'dan ､ｯ｡ｮ＠￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｲｭ＠ yok
hiçiminde ｣｡ｮｬ､ｲＬ＠ kimi kez de ｔｩｾ＠･ｴｩ＠ görülür. Bu kez Kxonos her ､ｯ｡ｮ＠
tanomakhia, yani Titan'larla ｏｬｹｮｰｯｳ＠￧ｯ｣ｵｭ＠ｹｮｴｰ＠ Inidesine indirmekte ve
ｴ｡ｮｲｬｭ､＠｡ｲ＠ smdaki ｫＮ｡ｲｬｭ､＠ oldu- Gaia ｫｯ｣｡ｳ＠ Uranos'tan ｹ｡ｫｮ､＠ gibi,
ｵ＠ gibi, toptan bir ｳ｡ｶ＠ haline ､￶ｮｲＮ＠ Rheia da ､ｯｵｲ＠｢･＠￧ｯ｣ｵｭ＠ (Hestia,
ｔｨ･ｯｧｮｩ｡Ｇｹ＠ｫｵ＠ｨ｡ｫ＠ özetleyecek .olur- Demeter, Hera, Hades ve Poseidon} koca-
sak, bu teke tek ya da topluca ￧｡ｴｭｬｲ＠ｳｮ＠ｬＮＢｕｲｳ｡ｮ､＠ :yok olup ｧｩｴｮ･ｬｲ＠
eserde .ana konu ｯｬ､ｵＬ＠ · giderek ｣［ｳ･ｲ＠ üzülmektedir. 451 inci dizeden ｳｯｮｲ｡＠
rengini, ｮｩｴ･ｬ＠ ve kendine özgü ､･ｲｩｮ＠ (506'ya dek} tannça Rheia'nm bu kez
veren: konumlar Ｌｯｬ､ｵ＠ ortaya ￧ｫ｡ｲＮ＠ kendi ｡ｮｳ＠ ve babasi Gaia ve Uranos'un
ｹ｡ｲ､ｮｬ＠ｧ･ｲ￧ｫｬｴｩ､＠ bir ｢｡ｫ＠
Theogonia'nm 126 nci dizesinden ｢｡ﾭ
düzen söz konusudur : Zeus ､ｯ｡ｲ＠､ｯｮ｡ｺ＠
layarak Khaos ｨｯｬｵｭ､｡ｮ＠ｇ｡ｩＧｮ＠￧ﾭ
onu Girit ｡､ｳｮ＠ｫ｡￧ｲ＠ ve Kxonos'a
ｫＬ＠ Gaia'nm, · yani ｔｯｰｲ｡ｮ＠ da tek ha,
ｹｮｴ｡ｳ＠ için ｫｵｮ､｡ｬｲｩ＠ bir ｴ｡＠ verir.
ｭ｡＠ｮ｡ｳｬＮ＠ Uranos'u, yani Gök'ü ｰ･ｹ､｡ｬﾭ
ｬ｡､＠｡ｮｬｴｲＮ＠ Ondan sonra .da Gaia Zeus'un gizlice ｹ･ｴｩｭｳ＠ ve sonra Ｈｮ｡ｳｬ＠
ｕｪＺ｡ｬｯｳ＠ ile ｢ｩｲｬ･ｫ＠ önce Titan'lar gru- ｹ｡ｰｴ＠｡ｮｬｴｩＺｹｯｲＩ＠ babasma ｢･＠ karde-
ｩｮ＠ｫｵｳｴｲｭ｡＠ öyküSü yer ｡ｬｲＮ＠ Ne var ki
｢ｨｵ＠ - ki bunlar Okeanos, Koios, Kxios,
H'yperion,. Iapetos,, Theia, Rheia, Themis, Zeus bu eylemden sonra da ｫｲ｡ｬ＠ büs-
bütün ele ｧ･￧ｩｲｮ＠ olmaz, Olympos ·tan-
Mnemosyne, Phoibe, Tethys ve en sonun-'
da Kxonos ｡ｬｴｳ＠ erkek, ｡ｬｴｳ＠ｫｚ＠ olmak ｲｬ｡＠ soyunun ･ｧｭｮｬｩ＠ｳ｡ｬｭｫ＠ için
yer ｡ｬｴｮ＠ｴｫｬｭ＠ Kyklop ve Hekatonk-
üzere on iki ｴｩｭｮ､ｲ＠ - .sonra da üç
ｫｩｬ＠ ·Kyklop'lar; ･＠ sonunda· da gene heir amcalarmdan ｹ｡ｲ､ｭ＠ ister ve büyük
bir ｳ｡ｶ＠ sonucu (Devlet ve ｔ｡ｮｲｬ＠
üç ＠ｫｩｬ＠ｈ･ｫ｡ｴｯｮｬｩｲＧ＠ grupunu gün
ｳ｡ｶＺ＠ bkz. Theog.' 617-735) tek ｢｡ｮ＠
ｮ｡＠￧ｫ｡ｲＮ＠ Baba rolündeki ｢｡＠ tann
egemen olup Olympos ｴ｡ｮｲｬｭ＠ kendisi
Gök Ｇｲ･ｴｩ＠ｶ｡ｲｬｫ＠ çekemez (155 vd.)
ｫｲ｡ｬ＠ olmak üzere ｢｡＠ getirir.
ve yer ｡ｬｴｮ＠ sokar ､ｯ｡ｲ＠､ｯｮ｡ｺＬ＠ hun-
dari ｩ･ｮ＠ Gaia çocnklarma babalarma ｂｯ｡ｺｫ￶ｹＧ､･＠ bulunan tahJetler arasm-
ｫ｡ｲ＠ gelmelerini ￶ｴｬ･ｲＬ＠ ancak üç gruptan da ￧ｫ｡ｮ＠ ve güç bela ol."llllahilen Hitit
biç biri böyle bir ｧｩｲｭ＠ göze ｡ｬｭｹｰ［＠ Kumarhi ･ｦｳｵｩ＠ Kxonos ｭｹｴｨｯｳＧｵｮ＠
ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VE" KAYNAKLARI 201
Ön Asya ve Anadolu ｫ｡ｹｮｬ＠ bir efsane KYKLOPES (KYKLOP'LAR)

ｯｬ､ｵｮ＠｡￧ｫ＠ ortaya ｳ･ｲｭｩｴＮ＠ Burada
Türkçeye "Tepegöz" diye ￧･ｶｩｲ｢ｬ｣ﾭ
da üç ｫｵ｡Ｌ＠ giderek dört ｫｵ｡＠ söz .ko-
ｮｩｺ＠ Kyklop'lar tek yuvarlak gözlü dev-
nusudur ve bu tann ｫｵ｡ｬｮ＠ gökteki
lerdir. Y ｵｮ｡Ｎｬ＠ mythos 'unda bu ｹ｡ｲｴｫｬｭ＠
ｫｲ｡ｬ＠ elde etmek için ｳ｡ｶｭｬｲ＠ anla-
üç türünden söz edilir : Biri Gaia ile
ｴｬｭ｡ｫ､ｲ＠ : birinci kral-tann Alalu'yu,
Uranos'un ｡ｬｲ＠ göksel Kyklop'lar,
ｯｬｵ＠ Anu devirir, Ann'yu Kumarbi yener
öbürleri Odysseia'da ｡､＠ geçen Polyphemos
(ki Kumarbi ｢｡ｫ＠ kaynaklardan da belir-
gibi ｓｩ｣ｬｹ｡Ｇ＠ Kyklop'lar, sonuncuJan da
ｴｩｬ､＠ gibi Kronos'un Hitit ｫ｡ｲｬ､Ｌ＠
ｫ｡ｹｮｬｭ＠ Lykia'da bulunan ､ｵｶ｡ｲ｣＠
daha ､ｯｲｵｳ＠ ·Kronos Yunan efsanesince
ｋｹｫｬｯｰＧ｡ｲ､Ｎ＠
Kumarbi'ye ｹ｡ｲｴｬｭ＠ bir ｫ｡ｲｬＺｴＩ［＠
yendikten, devirdikten sonra da ｫｲ｡ｬ＠ Birinci türden Hesiodos ｔｨｾｯｧｮｩ｡Ｇ､＠
￶ｹｬ･＠ söz eder (Theog. 139 vd.).
gücünü iyice ｢･ｮｩｳｹｰ＠ sindirrnek için
Kumarbi Ann'nun erkeklik uzvunu ko- Uranos'un ｹ･ｲ｡ｬｴｮ＠ｫ｡ｰｴ＠ bu dev-
ｰ｡ｲ＠ yutar, ne var-ki Ann'dan ｹｵｴ＠ leri ｨ･ｭｳｯｹｬ｡ｲ＠ Yüzkollularla birlikte yer-
bu uzuvda kendisini yenecek olan dördün- yüzüne ￧ｫ｡ｲ＠ ve Titan'lara ｫ｡ｲ＠ｳ｡ｶｴ＠
cü ｫ｡＠ bir ｴ｡ｮｲｭ＠｢ｵｬｮ､＠ ￶ｲ･ﾭ silah ｡ｲｫ､＠ olarak ｫｩＺｬ｡ｭｲＮ＠

nince, ｹｵｴｮ＠ kusmaya ｵｲ｡＠ Ku- Hades'e görünmez ｫｬ｡ｮ＠｢｡ｬＬ＠ Po-
marbi. Elde kalma tabietierin ｫｲ＠ dökük- seidon'a da üç ､ｩｬ＠ｹ｡ｬ＠ veren bu dev·
ｬｮ､･＠ Kumarbi'nin ｢｡ｮ＠ gelenleri ｬ･ｲｮｩＮ＠ｋｹｫｬｯｰｾ｡ｲ＠ üzerine ｢｡ｫ＠ efsaneler
｡￧ｫ＠ ￶ｲ･ｮｩｹｯｳ｡ｫ＠ da,· Hava· tann de ｡ｮｬｴｲ＠ : Apollon Kyklop'lara ､ｭ｡ｮ＠
diye bir dördüncü ｫｵ｡＠ｴ｡ｮｲｭ＠ - ki bu kesilir, ￧ｫｩ＠ｯｬｵ＠ Asklepios ﾷｩｮｳ｡ｬｲ＠
tann Zeus ile bir tutulabilir - Ann'nun ön ölümden ｫｵｲｴ｡ｹｯ＠ diye Zeus'un-öfkesine
ｧ￶ｲ､＠ gibi Kumarbi'yi devirecek ve ｵｲ｡＠ ve ｋｹｫｬｯｰＧ｡ｲｮ＠ｹｬ､ｲｭ･＠ öldü-
sonunda ･ｭｮｩ＠ ele geçirecektir. Böy- rülür. ApoTion ｢｡＠ tann Zeus'a ･ｬ｟ｫ｡､ｲﾭ
lece Kronos'un ｫｩｬｮ＠､ｯｲｵ｡ｮ＠ Ön ｭ｡､＠ için ｋｹｫｬｯｰＧ｡ｲ＠ öldürmeye kal-
Asya kaynaklarmdan gelip Yunan myt· ｫｲＮ＠ Zeus buna ｫｺ｡ｲＬ＠ bir an ｯｬｵ＠ Apol-
has'unda yer ｡ｬ､＠ belli ｯｬｮ｡ｫｴ､ｲＮ＠ Bu- Ion'u Tartaros'a ｡ｴｮｹ＠､ｮｲＬ＠ sonra
günedek ｫ｡ｲｮｬ＠ｫ｡ｬｭ＠ birçok ｭｹｴｬｯｳ＠ bu kadar ｡ｲ＠ bir cezadan :vazgeçip onu
｡ｹｲｮｴｬ＠ da böylece ｡ｹ､ｮｬｭｫｴＮ＠ Bu bir ｹｬ＠ için ｳｲｴｵ｡￧＠ olarak Admetos'un
konu "Kaynaklar" ｢｡ｬｫ＠ incelememizde ｹ｡ｮ＠ yollar. Bu efsanede Kyklop'lar
(s. 58 vd.) ･ｴｲ｡ｦｬ｣＠ ele ｡ｬｮｭｴｲＮ＠ ölümsüz ｴ｡ｮｲｬ＠､･ｩｬＬ＠ ölümlü ｹ｡ｲｴｫｬ＠
!
Hesiodqs'un ｡ｩｲ＠ olarak Kronos'un ki- olarak ｧ￶ｳｴ･ｲｩｬｮＮ＠ - ·
ｩｬｮ＠ özel bir özenle ｣｡ｮｬ､ｲＬ＠ｓｩ｣ｬｹ｡Ｇ＠ Kyklop'lar önce Homeros'un
Theogonia'daki nesnel tutumuna ｫ｡ｲｮ＠ Odysseia destanmda, sonra da ｳｫ･ｮ､ﾭ
ｬ･ｲ＠ ve Günler'de bu ｴ｡ｮｹ＠ａｬｴｮ＠ Soy riye ｩｲｮ､･＠ sözü geçen ｹ｡ｲｴｫｬ､Ｎ＠
ve ａｬｴｮ＠ￇ｡ｮ＠｢｡＠ｴ｡ｮｲｳ＠ olarak göster- Odysseia, ｢ｵｮｬ｡ｲ＠ yerlerini ｹｵｲｴｬ｡ｮ＠ Ho-
､ｩ＠ dikkati ￧ｾｫｭ･ｴ､ｩｲ＠ＨｩＮ＠ lll vd.) meros destaularma özgü kesinlikle belirtir :
ｓｯｮｲ｡ｬ＠ bu ｭｹｴｬｯｳＧ｡ｮ＠ esinlenerek ｫﾭ Kuzey ｴ｡ｬｹ＠ ve Sicilya ｫｹｬ｡ｲ＠ ve ｡､ｬｲ＠
rulan Latin-Roma efsanelerinde de Kro- söz konusudur, nitekim Tepegöz ｭ｡ｳｬｲ＠
nos'un latmce ｫ｡ｲｬ＠ olan tann ｓ｡ｴｲﾭ oralarda ｴｵｮｭ＠ ve birçok yerlere
nus'un ｩｮｳ｡ｬｫ＠ için bir bolluk ve mutluluk Tepegöz'lerin, özellikle Odysseia'da sözü
döneminin temsilcisi olarak ｧ￶ｲｬｮ･ｫｴ､ｩＮ＠ geçen Polyphemos'un ｡､＠ｶ･ｲｩｬｭｴＮ＠ Bu
Bkz. Soylar efsanesi ve Mitoloji ｓ￶ｺｬ＠ bölgenin ｹ｡ｮｲ､＠ bölgesi ｯｬｵＬ＠ oralarda
s. 232-33 ve 532-35, · toprak ｡ｬｴｮ＠ｫ｡ｰｴｬｮ＠ Tepegöz'lerin de·
mircilikle ｵｲ｡ｮ＠ birer cin olarak canlan- Lykia'dan gelme ｯｬ､ｵｭ＠ da ｡ｹｲ｣＠ be-
､ｲｬｭ｡ｮ＠ yol ｡￧ｭｴｲ＠ : Bunlar He- ｬｩｲｴｮ･ｫ､Ｎ＠ Bu sorunun efsane ｢｡ｫﾭ
phaistos'un ｩｬｮ､･＠ - ｴｰｫ＠ｬｹ｡､Ｇ＠ mmdan da, Anadolu ve özellikle Anadolu-
(XVIII) Akhilleus'un ｳｕｒｨｬｾＮｲｭＬｮ＠ｹ｡ｰｬ､＠ Yunan ｩｬｫ･ｲｮ＠｡ｹ､ｮｬ＠￧ｫ｡ｲｬ｣＠
bölümdeki gibi- demir döverler, maden bir gelecekte ￧￶ｺｭｬ･ｮ｢ｩ｣＠ｩｮ｡ﾭ
ｩｬ･ｲ＠ ve ｴ｡ｮｲｬ＠ silili yaparlar. Tek yoruz.
gözleri ｡ｴ･ｩｮ＠ｫ｡ｲｳｮ､＠ kor gibi parlar,
KYME
kraterlerden ｦｫｲ｡ｮ＠ｫｶｬ｣ｭ｡ｲ＠ onlann
örsünden ｦｲｬ｡ｹｮ＠｡ｴ･ｬｲ､ｩＬ＠ｹ･ｲｳ｡ｮｴｬ＠
Hesiodos soyunun ｫ｡ｹｮＬ＠ Ege ｫｹｬ｡ﾭ
rmda, ￇ｡ｮ､ｲｬ＠ körfezinde bugün Namurt-
ve gürültüleriyle kendilerini belli ederler.
Odysseia'da bunun tam tersine Kyklop'lar köy diye ＠ｬｮ｡ bir yer. ＠ｲ･ｬ ve Günler'de
ｨ｡ｹｶｮ｣ｬｫ＠ geçinen, koyun ve keçileri (d. 634 vd.) Hesiodos babasmm yoksulluk
bol olan ｡ｬｲ､Ｌ＠ｭ｡ｲｬ､＠ｹ｡ｮ＠
yüzünden Kyme'den ｡ｹｲｬｰ＠ Yunanistan'-
ｹ｡ｮ＠ devler olarak gösterilir. Odysseus da Boiotia bölgesinde bulunan Askra'ya
Kyklop'lar ülkesinde ve özellikle Polyphe- . göçmek zorunda Ｇｫ｡ｬ､ｭ＠ söyler. Bkz.
mos'un ｭ｡ｲｳｮ､＠ｹ｡､＠ serüveni en Önsöz.
ufak ｡ｹｲｮｴｳ＠ kadar ｡ｮｬｴｲ＠ (Od. IX, KYMODOKE
105-567).
Nereus ｫｺｬ｡ｲｮ､＠ biri. Theog. 252
ｄｵｶ｡ｲ｣＠ Kyklop'larsa Anadolu' da, Yu-
KYMOPOLEIA
nanistan ve Sicilya'da iri ｴ｡ｬｲ＠ örül-
Poseidon'un ｫｺＬ＠｡､＠ bir tek kez Theogo-
ｭ＠ kyklopeen denilen ne kadar sur
varsa, hepsinin ｹ｡ｰ｣ｬｮ＠ｳ｡ｹｬｲＮ＠ Bunlar nia'da geçer, (d. 819) burada ｴ｡ｮｲ＠ Po-
ne cin, ne de ｴ｡ｮｲ､Ｌ＠ tarili öncesi ￧｡ｬｲ､＠ seidon'un ｫｺ＠ｋｹｭｯｰｬ･ｩ｡Ｇ＠ Yüz Kollu
･ｨｩｲ＠ kalelerini ｹｫｬｭ｡ｺＬ＠｡ｬｭｺ＠ ve ｡ｬｮﾭ devlerden Briareus'a ｶ･ｲ､ｩ＠ söylenir.
Kymop.oleia ｡､＠ "dalgalan geçen" anla•
maz duvarlarla çevirmek için efsanelik
krallann, önderlerin emrine giren bütün mma gelir.
bir ulustur. Efsane ｋｹｫｬｯｰＧ｡ｲｮ＠ yand- KYMOTHOE
ｭｹｬ･＠ｳｵｲｬ｡ｮ＠ｹ｡ｰｴｲｮ＠ krallar (Tyrins
Nereus ｫｺｬ｡ｮ､＠ biri. ｔｬ･ｯｧＮ＠ 245
･ｨｲｩ＠ için) Proitos ve (Argos ･ｨｲｩ＠ için)
Perseus'tur. Öte yandan· bu ､ｵｶ｡ｲ｣＠ KYTHERA
ｋｹｫｬｯｰＧ｡ｲｮ＠ Anadolu'nun Lykia bölge- Peloponez ｹ｡ｲｭ､ｳ＠ güneyinde bulu-
sinden gelme olduklan. da efsanelerce nan bir ada. Theogonia'da (d. 198) Aphro-
bellitilir. Bütün bu ｫ｡ｮｴｬｲ＠ bu tek gözlü dite deniz köpüklerinden ､ｯ｡ｲ＠､ｯｭ｡ｺ＠
devlbrin ｹｯｲｵｮｬｩｭ｡ｳ､＠ Hitit kabart- bu adaya ｵｲ｡､＠ ve bunun için ｴ｡ｮｲ￧ｹ＠
malannm göz önüne ｡ｬｭｳ＠ｧ･ｲｩｮ＠
ｋｹｴｬ･ｲ｡Ｇ＠､･ｮｩ＠ yazilir. ｋｹｴｬ･ｲ｡Ｇ､ｮ＠
ｰ･ｫｬｴｩｲｭ､Ｎ＠ Halikarnas ｂ｡ｬｫ￧ＺｓＧﾭ sonra ｴ｡ｮｲ￧＠ｋ｢ｲｳＧ｡＠ｧｩｴｭ＠ onun için
nm ￶ｮ･ｲ､ｩ＠ bu ｧ￶ｲ＠ｴｵ｡ｲｬ＠ görümnek- kendisine ｋ｢ｲｳｬ＠ da denmektedir.
tedir : Tek yuvarlak gözlü devler Hitit
ｫ｡｢ｲｴｮｬ､Ｎ＠ profilden görülen ｫｩｬ･ｲ＠ L
olabilir, dev ｯｬｵ｡ｮ＠ ve çok iri ､ｵｶ｡ｲｬｮ＠
ｹ｡ｰ｣ｬｮ＠ sayunalan Anadolu'daki Hitit LAKHESIS
ｳｵｲｬ｡ｮ＠ kayaya ｯｹｵｬｭ＠ｯｬｭ｡ｳｹ･＠｡￧ｫﾭ Zeus'la Themis'in ｫｺｬ｡ｮ＠ｳ｡ｹｬｮ＠ kader
lanabilir. ｋ｡ｬ､＠ ki efsane bu ､ｵｶ｡ｲ｣＠ｴ｡ｮｲ￧ｬ＠ｍｯｩｲ｡Ｇｬｮ＠ biri. ａ､＠ kader,
devierin Anadolu'dan gelme, ､｡＠ kaya- alm ｹ｡ｺｳＬ＠ｹ｡ｺｧ＠ anlamina gelen ｌ｡ｫｬ･ｳｩ＠
ｬｫ｡ｮ＠ mezarlan ｫ｡ｺｮｬ＠ ün ｳ｡ｬｭ＠ｍｯｩｲ｡Ｇｬｮ＠ ikincisidir (Theog. 905).
LAOMEDEIA Logos, ne var ki Hesiodos Theogonia'da

Nereus ｫｺｬ｡ｲｮ､＠ biri. (Theog. 257) bu ｫ｡ｶｲｭ＠￧ｯｵｬ＠ olarak kullamr ve Logoi,
yani ｫ｡ｲｬ＠ söz söyleme, söz ｫ｡ｶｧｳＬ＠
LATINOS ｴ｡ｲｭ＠ anlamina gelir. Logoi, yalanlar
ｔｨ･ｯｧｮｩ｡Ｇ＠ en son bölümünde ölümlü (Pseudeai) ve kavgalar (Neikea) gibi
erkeklerle evlenen ｴ｡ｮ￧ｬｲ＠ sözü geç- Kavga tannça Eris'ten ､ｯｭ｡＠ gösterilir
ｴｩｮ､･Ｌ＠ Kirke'nin Odysseus'tan olan iki (Theog. 229).
ｯｬｵ＠ Agrios ile Latinos ｳ｡ｹｬｭｫｴ､ｲ＠
(d. 1013). Latin-Roma efsanelerinde La- LYK.TOS
tin'lerin ilk ｫｲ｡ｬ＠ olarak gösterilir, Troya'- Girit'te bir kent ve bir bölgenin ｡､Ｎ＠
dan göçen· Aineias ｴ｡ｬｹＧ＠ gelince, Zeus ､ｯ｡ｲ＠､ｯｭ｡ｺＬ＠｢｡ｳ＠ Kronos'tan
Latinus ｫｺ＠ｌ｡ｶｩｮＧｹ＠ ona verir ve La" ｫ｡￧ｲｭ＠ için Girit'te Lyktos'a götürülür
tium ｫｲ｡ｬｮ＠ da ｔｲｯｹ｡ｬ＠ｫ｡ｬｲｭ＠ (Theog. 477).
getirir.
LYSIANASSA
LEAGORE Nereus ｫｺｬ｡ｲｮ､＠ biri. (Theog. 258).
Nereus ｫｺＮ＠ (Theog. 257)
M
LETHE
Unutmak ｡ｮｬｭ＠ gelen bir fiilden türe- MAlA
ｭｩ＠ olan Lethe, Kavga tannça Eris'in ｄｮｹ｡＠ｯｭｵｺｬ｡ｲｮ､＠ｴ｡ｹｮ＠ａｴｬ｡ｳＧｮ＠
ｫｺ､ｲＮ＠ Sonradan allegorik (simgesel) bir ｫｺＬ＠ Pleiad ｹｬ､ｺ｡ｲｮ＠ biri. Maia,
tannçanm ｡､＠ olarak ｫｵｬ｡ｭｲＮ＠ Lethe, ａｲｫ｡､ｹＧｮ＠ Kyliene ､｡ｮ＠ｴ｡ｮｲ＠ Zeus
Ölüler ülkesinde bir pmar ｯｬｭｵｴｲＬ＠ su- ile ｢ｩｲｬ･ｫ＠ haberci tann Hermes'i
yunu içen ruhlar ｧ･￧ｭｩ＠ｹ｡ｭｬｲｮ＠ ve ､ｯｵｲｭｴ＠ (Theog. 938).
yeryüzünde çektikleri ｡｣ｬｲ＠ unutup öyle
girerler ölüler ülkesine. Platon Devlet'te MAKHE
(Dev. X. 621 a) bu ｲｭ｡ｫＭｴｮ￧､＠ söz ｓ｡ｶＬ＠､￶＠｡ｮｬｭ＠ gelen simgesel
eder. ｶ｡ｲｬｫＮ＠ Theogonia'da (d. 228) ￧ｯｵｬ＠ olarak
ｫｵｬ｡ｭｲ＠ ve Eris tannçanm ｫｺｬ｡ｲｮ､＠
LETO
ｳ｡ｹｬｲＮ＠
ｂ｡ｴｮ＠ Zeus ile evlenip Apolion ve Ar-
temis gibi ;iki büyük ｴ｡ｮｲ＠Ｍ｡ｮｳ＠ olan MEDEIA
Leto'ya ｈｾｳｩｯ､＠ 1 ｔｨ･ｯｧｮｩ｡Ｇ＠ｳ･ｩｮ＠ Medeia efsanenin ve tragedyanm ｫ｡､ｮ＠
｢￶ｬｮ［､･Ｚ＠ (d. 18) yer- ｶ･ｲｭｩｴ＠ bir de ｫ｡ｨｲｭｮｬ＠ arasmda en güçlü, en ￧｡ｲｰ｣＠
Zeus'un evlenmelerini sayan dizelerinde bir tiptir. ｋｩｬ＠ ve serüveni hemen her
(d. ＹＱＸＭＲＰＩｾ＠ Leto üstüne ｡ｹｲｮｴｬ＠ bilgi ￧｡､＠ｺ｡ｭｮ＠ｧ￶ｲ＠ ve ･ｩｬｭｲｮ＠ göre
· için bkz. Mltoloji ｓ￶ｺｬＬ＠ Leto, Kybele, yorumlanarak edebiyata ve sanata konu
Apolion ve 'Artemis maddeleri. ｯｬｭｵ＠ ve ｯｬｭ｡ｫｴ､ｲＮ＠ Yerine göre egzotik
LIMOS ve ilkel karakteri üstünde durulur, kendi
ｫ｡ｲ､･ｬｩｮ＠ kesip ｰ｡ｲ￧ｬｭ＠ yol üstüne
ａ￧ｬｫ＠｡ｮｬｭ＠ gelen simgesel bir tann,
serpen, ondan da öte kendi ｫ｡ｲｮ､＠
Eris'in ｯｬｵ＠ (Theog. 227).
､ｯｭｵ＠￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｲ＠ öldürüp ｢｡ｬｲｭｮ＠
LO GOS önüne seren korkunç bir büyücü ｫ｡､ｮ＠
Söz ve ｡ｫｬＧｮ＠｢ｩｲｬ･ｮ＠ yani ｡ｫｬｮ＠ dile diye gösterilir, yerine göre de seven ve
ｧ･ｬｩｮ＠ simgeleyen önemli bir ｫ｡ｶｲｭ､＠ hor görülen, ｦ･､｡ｫｲｬ＠ｫ｡ｲｬｳｺ＠ kalan,
ｹ｡｢ｮ｣ｬｫＬ＠ｩｴｬｭｫＬ＠ｫｳ｡ｮ￧ｬ＠ duyan MELPOMENE

bir kadrmn ､ｲ｡ｭ＠ｊＬＡ｡ｮｬ､ｲＮ＠ gözümüzün Musa'lardan biri, çokluk ｴｲ｡ｧ･､ｹ＠ sim-
önünde. geler. Hesiodos Theogonia'mn ｢｡ｮ､ｫｩ＠
Medeia Kolkhis ｫｲ｡ｬ＠ Aietes ile Okeanos (d. 77) Musa'lara. Sesleni§'te onun ｡､ｮ＠
ｬｯｺ｡ｲｮ､＠ Idyia'mn ｬｯｺＬ＠ｴ｡ｮｲ＠ Hellos'un dördüncü olarak sayar. Bkz. Musa'lar.
torunu ·ve ｴ｡ｮｲ￧＠ Hekate'nin ｹ･ｮｩ､ｲＬ＠
Güne§ ｳｯｹｬｵ｡ｲ､ｮＬ＠｡ｫｲ｢ｬ＠ olan MEMNON.
Kirke ve Pasiphae gibi ､ｯ｡＠､ﾧＬ＠ tüyler ｡ｦｫ＠ｴ｡ｮｲ￧＠ Eos ile Troya kral ｳｯｹｭ､｡ｮ＠
ürpertici serüveulerin ｫ｡ｬｲｭｮ､Ｎ＠ Bu Tithonos'un ｯｬｵＮ＠ Theogonia'da ｡､Ｌ＠ ölüm-
serüvenierin ｣｡ｩｬｮ､ｭｳ＠ｯｹｮ｡､＠ lülerle evlenen ｴ｡ｮｲ￧ｬ＠ｳ｡ｹｬ､＠ bö-
rol ilkel bir macera ｲｯｭ｡ｮ＠ｫ｡ｬｲｭｮ＠ lümde geçer (d. 984 vd.). Memnon Ait-
rolüdür. ａｧｯｮ｡ｵｴＧｬｲ＠､･ｳｴ｡ｮ＠ Odysseia'- hiopis, yani Etyopya ｫｲ｡ｨ､Ｌ＠ Troya sa-
daki olaylardan daha eskilerini dile getir- Va§IDID Hektor'un ölümünden sonraki
mekle çok daha yeni bir ￧｡､＠ kaleme bölümünde önemli bir rol oynar, Troya'ya
｡ｬｮｭﾧｴｲＮ＠ Bunun için bu destanm, daha gelir ve ａｫｬｩ･ｵｳＧ｡＠ｫ｡ｲ＠ｳ｡ｶ＠ｫ｡ｴｬｲＬ＠
､ｯｲｵｳ＠ ilk macera ｲｯｭ｡ｮ＠ｫ｡ｬｲｭｮﾭ Memnon ａｫｬｩ･ｵｳＧｮ＠ elinden ölür. Bkz.
ｬ｡ｲ＠￧｡ｲｰ｣＠ renklerle çizilmi§, ｣｡ｮｬ､ﾭ Mitoloji ｓ￶ｺｬ＠ s. 258.
ｲｬＺﾧｴＮ＠ Bkz. fl.ietes, Aison, !ason.
MENIPPE
MEDEI OS ｎ･ｲｵｩ＠ｫｺｬ｡ｲｮ､＠ biri. (Theog.' 260)
Medeia'ile Iason'un ｯｬｵＮ＠ At adam Kheiron
MENOITIOS
ｴ｡ｲｦｮ､＠ｹ･ｴｬﾧｩｲ､＠ söylenir. ｂ｡ｫ｣＠
efsanesi yoktur (Theog. 1001). Iapetos ile Klymene'nin · ｯｬｵＬ＠ Atlas,
Prometheus ve ｅｰｩｭ･ｴｬｵｳＧｮ＠ｫ｡ｲ､･ｩＮ＠
ｬ｜Ｚｅｄｕｓａ＠ Bu Titan öbür ｫ｡ｲ､･ｬｩ＠ gibi Ｑｯｲｵｮｬ＠
Phorkys ile Keto'dan meydana gelen ve kendini ｢･ｮｭｩｴｲＬ＠ bu •. yüzden Zeus
｡ｺｮ＠ｹ｡ｲｴｫｬ＠ olan ｇｯｲｧＧｬ｡ｮ＠ biri. onu ｹｬ､ｲｭ｡＠ .ｶｮｲｩ｡ｫ＠ｹ･ｲ｡ｬｴ＠ ülke-
Hesiodos (Theog. 276 vd.) ｇｯｲｧＧｬ｡ｮ＠ sine gönderir (Theog. 510-15).
üçünün de ｡､ｮ＠ (Sthenno, · Euryale,
1\'IETIS
Medusa) Ｍｾ･ｲ､ｩｫｴ＠ sonra, ｍ･､ｵｳ｡ＧＺｩｭ＠
üç ｫｺ＠ｫ｡ｲ､･＠ arasmda tek ölümlü· ｶ｡ｲｬｫ＠ａ､＠ "alol, us" anlarnma gelen Metis,
ｯｬ､ｵｭ＠ ekler, buna ｫ｡ｲﾧｬ＠ Poseidon Okeanos ile· Tethys'ün ｬｯｺ［＠ yani ·ikinci
ile :birle§mek §erefine ･ｲ､ｩｮＮ＠ 1\-fedusa'• ｫｵ｡＠ｴ｡ｮｲＱ､Ｎ＠ Hesiodos'un Theogo-
ＺＮｲｬ＠ｫ｡ｦｳｮ＠ Perseus ｫ･ｳｴｮ＠ · sonra, ｮｩ｡Ｇｳ､＠ önemli bir yer tutar, Zeus'un
akim ｫ｡ｮｭ､ｩ＠ｴ｡ｮｲｳｬ＠ at Pegasos ile evlenmeleri ｳ｡ｹｬ｣＠ en ｢｡ｴ＠ Metis ile
Khrysaor ､ｯ｡ｲＮ＠ Bu ｭ｡｣･ｲｬ＠ yüzün- ｢ｩｲｬ･ｭｳ＠ söz konusu edilir (Theog. 886-
den Medusa ｇｯｲｧＧｬ｡ｮ＠ en ünlüsüdür, 900). ｂ｡ｴｮｲ＠ ilkin a1ol ve usla ｢ｩｲｬ･ﾭ
Gorgo deyince Sthenno ile Euryale ､･ｩｬＬ＠ mesi simgesel bir anlam ｴ｡ｭｫ､ｲＬ＠
ｹ｡ｬｮｺ＠ｍ･､ｵｳ｡Ｇｮ＠｡､＠ akla gelir.· ｡ｹｲ｣＠ Metis'ten ､ｯ｡｣ｫ＠ olan ｴ｡ｩｲｳｬ＠
ｶ｡ｲｬｮ＠｢｡ｳｮ､＠ daha güçlü ｯｬ｡｣＠
MELEBOSIS ｦ｡ｬｭｮ＠ da ｧ･ｲ￧ｫｬｭｳｩ＠ için Zeus'un
ｏｫ･ｬｵｯｳ＠ ile Tethys'ün ｫｺｬ｡ｲｮ､＠ biri Metis'i ｹｵｴｭ｡ｳ＠ｶｾ＠ａｴｨ･ｮ｡Ｇｹ＠ tüm ｳｩｬ｡ｨ＠
(Theog. 354). olarak ｫ｡ｦｳｮ､＠ · ￧ｫ｡ｲｭｳ＠ da ｡ｹｮ＠
simgesel ｡ｮｬｲ＠ dile getirilmesidir. Kral-
MELITE ｬｫ＠ gücünü elde etmek, daha ､ｯｲｵｳ＠ elden
Nereus ｫｺｬ｡ｲｮ､＠ biri (Theog. 247). ｫ｡￧ｲｭ＠ için onu ｴ｡ｹｮ＠ ya da ｴ｡ﾧﾷ＠
yacak olan ｶ｡ｲｬ＠ içine alma, sindirme ｲｮ､｡＠ kader diye çevrilen Moira ｵｲｳｺ＠
motifi Kronos · efsanesinde rastlanan ve ve zorlu olarak nitelenir. Ne var ki Moira
daha ｢｡ｫ＠ efsanelerde izi görülen bir Zeus'tan da daha güçlü ve üstündür.
ｫｯｮｵ､ｲＮ＠ｋｵｮ｡ｲ｢ｩ＠ mythos'unda tam ｔ｡ｮｲｬ＠｢｡ｨｳ＠ ona ｫ｡ｲ＠ gelemez, onun
｡ｮｬｭｹ＠ｶｵｲｧｬ｡ｮｩＮ＠ bu konum, hiç ｫｵﾭｫ｡ｲｮ＠､･ｩｴｲｭｺＮ＠ｓ｡ｶ＠｡ｬｮ､＠ｯｬｵ＠
kusuz Ön Asya ｫ｡ｹｮｬ､ｲＮ＠ Bkz. Kronos. Sarpedon ｹ｡ｲｬｮ｣＠ Zeus ikirciklidir,
sevgili ｯｬｵｮ＠｡ｬｰ＠ｫ｡￧ｲｮｹ＠ geçirir ak-
MINOS ｬ､｡ｮＬ＠ ama Hera kaderi ileri sürerek
Zeus ｩ･＠ Europe'nin ｯｬｵＬ＠ Sarpedon ile dikilir ｫ｡ｲｳｮＮ＠
Rhadamanthys'ün ｫ｡ｲ､･ｩＬ＠ Ariadne'nin Homeros'ta bir ya da birkaç Moira'dan
｢｡ｳＬ＠ efsanelik Girit ｫｲ｡ｬＮ＠ Theogonia'da söz edilir, ama ｡､ｬｲ＠ söylenmez, Hesiodos
ｹ｡ｬｮｺ＠ bir kez ｡､＠ geçer (d. 948). Bkz. ｢ｵｮｬ｡ｲ＠ üç ｫｺ＠ｫ｡ｲ､･＠ diye ｴ｡ｮｲ＠ ve adla-
Mitoloji ｓ￶ｺｬ＠ s. 263. ｲｮ＠ verir: Moira'lar Zeus'la Themis'in
ｫｺｬ｡ｲＬ＠ Hora'larm ｫ｡ｲ､･ｬｩ＠ (Theog.
905 vd.):
ａ､＠ bellek ｡ｮｬ＠ gelen Mnemosyne, ... K.lotho, ｌ｡ｫｬ･ｳｩＬ＠ａｲｯｰｳ＠ｴ｡ｮｲ￧ｬ＠
､ｩ＠ Titan'lardan biridir. ｚ･ｵＺ［＠ｊＺｺ＠ａｴｬ･ﾭ ki bilge Zeus büyük üstünlük
ｮ｡Ｇｹ＠ üretmek için ｮ｡ｳｬ＠ simgesel bir ､･ｲ＠ﾷｶ･ｲｭｩｴ＠ onlara,
ｴ｡ｹｮ＠ Metis ile ｢ｩｲｬ･ｭｳＬ＠ esin perileri
ki onlar verir ｹ｡ｬｮｺ＠ insanlara
ve sanat ｹ｡ｲｴ｣ｬ＠ｍｵｳ｡Ｇｬｲ＠ gün ｮ｡＠
mutlu ya da mutsuz ｹ｡ｭ＠ｰ｡ｹｬｲｮＮ＠
da ｍ･ｭｯｳｹｩ＠ gibi ｢･ｬｩ＠ｳｭｧ･ｬｹｮ＠ bir
ｴ｡ｮｲ￧＠ ile ｢ｩｲｬ･ｫ＠￧ｫ｡ｲＮ＠ Theogonia'da Burada Moira'lar ｹ｡ｬｮｺ＠ ömür ｰ｡ｹｩＮ＠
Mnemosyne'nin ｡､＠ üç kez geçer (d. 54, ､･ｩｬＬ＠ bir de mutluluk ve mutsuzluk ｰＺｹｩｮ＠
135, 915), Musa'lara ｓ･ｳｩｮＧｴ＠ｍｮ･ｭｯｳｹｾ＠ veriyor demektir insanlara. Kimi yerde
ne'nin Zeus ile Pieria'da ｢ｩｲｬ･ｴ＠ｹ｡ｺｬｲＬ＠ Ker'lerle bir tutulan Moira'larm efsanesi
Pieria ise Hesiodos'un ｹｲ､ｵ＠ｂｯｩｴ｡Ｇ､ｲＮ＠ yoktur. Onlar ｹ｡ｲ＠ dinsel, ｹ｡ｲ＠ filozofik
bir ｧ￶ｲｮ＠｣｡ｮｬ､ｲｭ＠ｩｮｧ･ｬｲ､Ｎ＠
MO IRA'LAR Platon da Devlet'in son bölümünde,
Moira, pay ya da pay veren ｡ｮｬ＠ yeniden yeryüzüne ￧ｫ｡｣＠ｯｬ｡＠ ruhlarin
gelir. Efsanede üç olarak gösterilen Moira, Moira'lara ｢｡＠ｶｵｲ､ｮＺｩ＠｡ｮｬｴｲ＠ (Dev.
yani kader ｴ｡ｮｲ￧ｬ＠ Hesiodos'ta Ｂｹ｡ｭ＠ X, 620 d-e):
ｰ｡ｹｬｮｭｺ＠ düzenleyenler" diye ｴ｡ｮｭｬｲＮ＠
"Bütün ruhlar ｨ｡ｹｴｬｲｮ＠ geçtikten ·son-
ａｬｮ＠ｹ｡ｺｳ＠
ra gene o ｳｲ｡ｹｬＮ＠ .Je kader üstüne Yunan ilkça- ｌ｡ｫｬ･ｳｩＧＮ＠ｹ｡ｫｬｭｲＮ＠
ｮｵ＠ｧ￶ｲ＠ｵ､ｲ＠ : ｮｳ｡＠
Lakhesis her birine kendi perisini ｶ･ｲｭｩ［＠ ana karnindan
､ｯｾ｡ｲ＠､ｯｮｩｺ＠
bu peri ｨ｡ｹｴ＠ kader onun ··ömür ｩｰｬｮ＠ boyunca ona ｨｩＺｭ･ｴ＠ edecek,
bükmeye koyulur, ·üç Moira her ｩｮｳ｡＠
ｳ･￧ｴｩ＠ kadere göre ｹ｡ｴ｣ｫｭ＠ onu. Bu
ｩｰｬｮ＠ büker d=lar, günün birinde de
peri ilkin ruhu K.lotho'ya götürüp onun eli
keserler, o anda insan ölür. ｬｹ｡､Ｇ＠｡ｬｴｮ､＠ ve ､￶ｮｲ＠ kirmenden geçiri-
､￶ｶ･ｮ＠ｹ｡ｲｭｵ［＠ bir ｳ｡ｶ￧＠ için ￶ｹｬ･＠ deniyor
böylece ruh ｳ･￧ｴｩ＠ kadere ｢｡ｬｮﾭ
ＨｬＮ＠ IV, 517) : ｹｯｲｭｵＮ＠ Ondan sonra Atropos, Klotho'nun
1
･ｩｲ､＠ kaderi ölçülmez hale sokuyor,
Bitti ömür ｹｵｭ｡＠ tam o ｳｲ｡､＠ . .. sonunda ruh hiç ｡ｲｫｳｮ＠ dönmeden Ka-
Moira denince çokluk ecel, ölüm akla der'in ｴ｡ｨ＠ önüne gelip duruyor,. sonra öte
gelir, onun içindir ki Homeros · ､･ｳｴ｡ｬＭｹ｡ｮＮｧ･￧ｯｲｭｵ＠ "• .
MOMOS ｹ｡ｲｴｫＢ＠ iken Musa'lar onu gorur, çiçek

ａ､＠ｫｮ｡ｲｩＮＬ＠･ｬｴｩｲ＠｡ｮｬｭ＠ gelen sim- açan bir defneden ｫｯｰ｡ｲ､ｬｮ＠ bir ､｡ｬ＠
gesel ｶ｡ｲｬｫＬ＠ Nyks'ün ｯｬｵ＠ (Theog. 214). ona asa diye verir.
Homeros'un iki büyük ､･ｳｴ｡ｮ＠ da
MUSA'LAR Musa'lara ｳ･ｬｮｩ＠｢｡ｬｲＬ＠ ama burada
ｬｫ￧｡＠ｹ｡ｺｮ､＠ bir tannsal varlik ｶ｡ｲ､＠ ozan tek bir Musa'ya seslenir ve ona
ki ondan söz ederken her ozan her yazar tannça der sadece :
duygnlarur, sesi bir ｢｡ｫ＠ içtenlik ve doku-
Söyle, ｴ｡ｮｲ￧Ｌ＠ Peleus ｯｬｵ＠ Akhilleus'un
ｮ｡ｫｬｨ＠￧ｮｬ｡ｲ＠ｫｮｬ｡ｲｭｺ､Ｎ＠ Bu ｶ｡ｲｬｫ＠
öfkesini söyle ..•
.Yunanca "mousa", Latince "musa" diye
Anlat bana, ｴ｡ｮｲ￧Ｌ＠ bin bir düzenli
adiandmhp ｂ｡ｴ＠ dillerinin hepsine giren
yaman ｡､ｭＮ＠
esin perisidir. Ama Musa ｹ｡ｬｮｺ＠｡ｩｲｬ･＠
ｩｲｬ･＠ esinleyen bir peri de ､･ｩｬｲＬ＠ etki ｍｵｳ｡Ｇｬｲｮ＠ sevgilisi ozanm toplumda
｡ｬｮ＠ çok ､｡ｨｧ･ｵｩｴｲＮ＠ａ､ｮ＠ kökeni ｡ｳｬ＠ ne kadar ｳ｡ｹｧ＠ ve sevgi ｧ￶ｲ､＠ Odysseia'-
ｫｩｭｬｮ＠｡￧ｫｬｵｲｯｳｭ＠ｹ｡ｲ､ｭ＠ eder : da ｣｡ｮｬ､ｲ＠ Demodakos tipinden bel-
"Mousa" Yunanca ｡ｫｬＬ＠､ｮ｣･Ｌ＠ｹ｡ｲｴﾭ lidir. Bu tutum ve ､｡ｶｲｮ＠ Homeros'la
｣ｬｫ＠ gücü ｫ｡ｶＭＺｲｭｬｩ＠ içeren "men" ｢｡ｬｲＬ＠ｩｬｫ￧｡ｮ＠ son ､･ｵｬｲｩｮ＠ kadar süre-
kökünden gelmedir. Bu kök Zeus'un gider. ｍｵｳ｡Ｇｬｲｮ＠ yetki alanlan ￧｡ｬｲ＠ ve
Musa'lan ｲ･ｴｮｫ＠ için ｢ｩｲｬ･ｴ＠ Titan ｡ｩｲｬ･＠ göre ､･ｩｲＮ＠ Genellikle ￶ｹｬ･＠ bir
tannça Mnemosyne'nin admda da görülür, ｢￶ｬｵ･ｭ＠ｹ｡ｰｬｲ＠ : Kalliope, destan ｡ｩｲ＠
Athena'ya gebe kalan Metis'in admda da. ya da lirik ｩｲ［＠ Klio, ｴ｡ｲｩｬ［＠ Polhynmia,
O da demektir ki, kaba güçleri yenip ｰ｡ｵｴｯｮｩｭ［＠ Euterpe, flüt; Terpsikhore,
｢｡＠ geçtikten sonra kendi ･ｧｭｮｬｩ＠ dans; Erato, korolu ｩｲ［＠ Melpomene,
kurabilmek için Zeus ｴ｡ｮ＠ ilk ｩ＠ tragedya; Thalia, komedya; Urania, gök
düzenli, ve düzenli, ölçülü olduklan bilimi.
oranda ｹ｡ｲｴ｣＠ olan güçleri beuimsemek ｍｵｳ｡Ｇｬｲｮ＠ kendilerine özgü efsaneleri
ｯｬｭｵｴｲＮ＠ Musa'lar ｩｴ･＠ bu gücün. ürünü yoktur, ｴ｡ｮｲｬｭ＠ bütün ･ｮｬｩｫｲ､＠ ezgi
ve ｳｩｮｧ･､ｲＮ＠ Bu güç ise tannya ｯｬ､ｵ＠ söyler, dans ederler, Thetis'le Peleus'un,
kadar insana da vergidir, giderek Olympos Kadmos'la ｈ｡ｲｭｯｮｩＧ＠､ｮｬ･ｲｩ＠
ｴ｡ｮｲｬ＠ insanüstü ､ｯ｡＠ güçlerinden uzak- ｢ｮｬｵｭ｡ｲ､Ｎ＠ａ､ｬ｡ｮ＠ｧ･￧ｭｬｩ＠ he-
ｬ｡ｰ＠ insana ｹ｡ｫｬｮ＠ amaç edindikleri men de ｩｲ＠ yoktur.
ｺ｡Ｚｮ＠ beuimsedikleri bir güçtür. Musa'lar
böylece insan ve tann ｡ｲｳ＠ birer ｶ｡ｲｬｫ＠ N
olar3:k ､ｮｬ･｢ｩｲ［＠ｩｮｳ｡＠ｴ｡ｮｲＬ＠ｴ｡ｮｹ＠ NAUSINOOS
insan yapar Musa'lar. Onun içindir ki Kalypso ile Odysseus'un ｯｬｵＮ＠ Theogonia'-
böyle duygnlarur ｡ｩｲｬ･＠ de onlardan söz ｮ＠ son bölümünde ｡､＠ geçer (d. 1018).
ederken. ｮｳ｡＠ｹ｡ｭｵｲｯ＠｡ｳｬ＠ｴ｡､ｮ＠
｢｡ｬｹｮ＠ bu tannsal ｶ｡ｲｬ＠ her alana, NAUSITHOOS
özellikle sanat alanma ｹ･ｲｬｴｩｭ＠ olmak Kalypso ile Odysseus'un ｯｬｵ＠ (Theog.
ｩｬｫ￧｡＠､ｮ｣･ｳｩ＠ bir ｰ｡ｲｬｴｳ､Ｎ＠ Kurn 1017)
bir Ａｩｲ＠ diye tanman Hesiodos bile bakm
ｮ｡ｳｬ＠｣ｯ｡ｲ＠ Musa'lardan dem vurunca. NEIKOS
Hesiodos kendi ｡ｮｬｴｲ＠ ki Helikon ､｡ｲｯｭ＠ Eris'ten ､ｯｮ｡＠ simgesel ｶ｡ｲｬｫＬ＠｡､＠ "kav-
yamaçlarmda sürülerini otlatan bir ço- ga" ｡ｮｬｭﾷｧ･ｩｲ＠ ve ￧ｯｵｬ＠ olarak knlla-
｢｡ｭｮＬ＠ w
Ｂ､ｮｹ｡＠ｫ｡ｲｳ＠ｺ｡ｶｬ＠ bir ｭｬｲ＠ (Neikea).
ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VE KAYNAKLARt 207
NEILOS çünkü hem dürüst, hem ｹｵｭ｡ｫ＠

Nil nebxi, Okeanos ile Tethys'ün ilk ço· huyludur,
｣ｵ＠ olarak ｡､＠ geçer (Theog. 338). ､ｯｲｵｬｫｴ｡ｮ＠ hiç ｡ｹｲｬｭｺ＠､ｮ｣･ｬｲｩＮ＠
hep ､ｯｲｵｬｫｴ｡ｮＬ＠ iyiden ｹ｡ｮ､ｲＮ＠
NEMEIA yahut NEMEA
Nereus Okeanos ｫｺ＠ Doris'le evlenir,
Yunanistan'da bir kent ve bir bölgenin Doris de, "ekin vermeyen denizin orta-
｡､Ｎ＠ Efsanede Herakles'in ￶ｬ､ｲ＠ Ne- ｳｮ､｡Ｂ＠ tam elli ｫｺ＠､ｯｵｲ＠ Nereus'a.
meia arslanmdan söz edilir. Pontos ile Bunlara Nereus ｫｺｬ｡ｲ＠ denir ve Homeros
Gaia soyundan Ekhidna'nm Orthos köpe· da, Hesiodos da ｨ｡ｬｮ､ｲ＠ｨ｡ｬｮ､ｲ＠
ｩｹｬ･＠｢ｩｲｬ･ｫ＠ｰ･ｹ､｡ｨｬ＠ bir cana· sayarlar ｡､ｬｲｮ＠ＨｬＮ＠ XVIII, ＳＸｾＴＹ＠ ve
ｶ｡ｲ､＠ (Theog. 339, 331). Theog. 240-264), çünkü denizin köpüklü
､｡ｬｧｲｮＬ＠ renklerini ve ￧･ｩｴｬ＠ hallerini
NEMERTES simgeledikleri gibi bu ｫｺｬ｡ｲＬ＠ efsanelerde
Nereus ｫｺｬ｡ｲｮ､＠ｨＡｩ＠ (Theog. 262). ￶ｮ･ｬｩ＠ yer tutup rol oynayan ｫｩｬ･ｲ＠ de
￧ｫｮｴｲ＠｡ｲｬｮ､＠ : Akhilleus'un ｡ｮｳＺ＠
NEMESIS Thetis bir Nereus ｫｺＬ＠ Poseidon ｴ｡ｮｲ＠
Nemesis, hem soyut bir ｫ｡ｶｲｭ＠ simgeler, ･ｩ＠ Amphitrite de bir ､･ｮｩｺｫｲＮ＠
hem de ｴ｡ｮｲｳｬ＠ bir ｶ｡ｲｬｫ＠ olarak canlan· N ereus ｫｺｬ｡ｲＬ＠｢｡ｬｲｹ･＠ birlikte de-
､ｮｬｲＮ＠ Nyks yani Gece ｴ｡ｮ￧ｳ＠ onu tek nizin dibindeki bir sarayda ｹ｡ｲｬＮ＠ Bu
｢｡ｮ＠ｰ･ｹ､｡ｬｲ＠ (Theog. 223). ｬ･ｲ＠ ve saray da Ege denizinde, Knidos, yani
ｔ･ｫｩｲｨｵ＠｡￧ｫｬｲｮ､ｩ＠ bir ｭ｡ｲﾭ
Günler'de Nemesis ￧ｯｬ＠ olarak ｫｵｬ｡ｩｲＮ＠
Soylar efsanesinin sonunda, ｡ｬｴｮＬ＠ｧｮ＠
､｡ｹｮＮ＠ Orada ｡ｬｴｮ＠ tahtlarm üstünde
ｯｴｵｲｮ＠ Nereus'un birbirinden güzel
ve ｢｡ｫｲ＠ｳｯｹｬ｡ｲ＠ gelip geçtikten sonra
ｳｲ｡＠ demir soyuna gelince iyilik ｴ｡ｲｬ＠ elli ｫｺＮ＠ Su yüzüne pek ￧ｫｭ｡ｺｬｲｮＬ＠
yeryüzünden ｡ｹｲｬｰ＠ yerlerini Aidos ve Nereus ｫｩｮ＠ kez yüze ￧ｫ｡ｲｮＬ＠ heline
Nemesis'e ｢ｲ｡ｫ｣ｬ､＠ ve bütün bela· kadar. ｴ･＠ o zaman, elli ､･ｮｩｺｫＬ＠ deniz
lar ｩｮｳ｡ｬｲ＠ üstüne ･｣ｫｬｲ､ｩＮａｯｳＬ＠ yüzünde oynayan ve koro halinde türkü
utanç, Nemesis de vicdan ｡ｺｨ＠ olarak söyleyen bir daus ve ezgi çemberi, ya da
､ｮｬｲＮ＠ Nemesis ｴ｡ｮｬｲ＠ insanlardan çelengiyle ｳ｡ｲｬｮ＠ onu çepeçevre. Ne-
öc ｡ｬｭｳｮＮ＠ simgeler. Kimi zaman Erinys'· rens ｫｺｬ｡ｲ＠ günlerini iplik doknrnak,
ｮ｡ｫ＠ yapmak ve ｡ｲｫ＠ söylemekle geçirir-
lerle birlikte ､ｮｬ･＠ Nemesis, insan·
ｬ｡ｲｮ＠ ￶ｬ￧ｳｺｱｮＬ＠ kendilerine olan ｡ｲ＠ ler, dalgalarla ｯｹｮ｡ｲｩＬ＠ yunus ｢｡ｬｫｲ＠
güvenci ｣･ｺ｡ｬｮ､ｲﾷ＠ l!ir ｴ｡ｮ￧､ｲＮ＠ ve efsanelik deniz ｹ｡ｲｴｫｬ･＠ birlikte
Tragedya'da Ate ve Hybris ile birlikte yüzüp ｧ･ｺｲｬｭｩＮ＠ Nereus ｫｺｬ｡ｲ＠ Amphit-
￶ｮ･ｬｩ＠ bir rol oynar. rite'nin ｡ｬｹｮ､＠ yer ｡ｬｲＮ＠ Kimi zaman
bir olaya ｫ｡ｲｰ＠ yeryüzüne geldikleri de
NEREUS ve NEREUS KIZLAR! görülür. Akhilleus ｡ｲｫ､＠ Patraklos
Nereus Deniz· ｨｴｩｹ｡ｲｬｮ､＠ biridir, ölünce derin bir yasa ｫ｡ｰｬｲＬ＠｡ｮｳ＠ Thetis'i
ｹ｡ｲ､ｭ＠￧｡ｲＬ＠ o da ｫｺ＠ｫ｡ｲ､･ｬｩ＠ Nereus
Gaia'nm Pontos, yani ｔｯｰｲ｡ｫＧｮ＠ Deniz'le
ｫｺｬ｡ｲｮ＠ dert yanar ＨｬＮ＠ XVIII, 38 vd.):
｢ｩｲｬ･ｭｳｮ､＠､｡ｮｵｴｲ＠ Hesiodos ￶ｹｬ･＠
ｴ｡ｮｲ＠ onu (Thbog. 233 vd.) : . . . Ulu ｡ｮｳ＠ bir ￧ｬｫ＠｡ｴＬ＠｢｡ｬ､＠
inlemeye,
Deniz ､ｯｲｵ＠ .sözlü Nereus'u ｹ｡ｲｴＺ＠ tekmil ｴ｡ｮｲ￧ｬ＠ｳ｡ｲ､＠ çevresini,
En ｢ｹ､ｲ＠ o bütün ￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｾｮＬ＠ denizin dibinde ne kadar Nereus ｫｺ＠
babacan ｴ｡ｮｲ＠ derler ona, varsa .••
(Birkaç dize ｡､ｬｲ＠ｳ｡ｹｬｲＩ＠ : NO TOS

Deniz dibinde daha ne kadar ａ､＠ Türkçe Lodos diye arnlan güney
Nereus ｫｺ＠ varsa rüzgan. Hesiodos'a göre bütün rüzgarlar
doldunnu.1lar ｧｭｩ＠ｮｬ｡ｲ＠ gibi Notos da Astraios'la Eos'un ｯｬｵ､ｲＮ＠
ｭ｡ｲｹＬ＠ Bkz. Rüzgarlar.
hepsi de durmadan ､￶ｶｹｯｲｬ｡＠
ｧ￶ｳｬ･ｲｩｮＮ＠
NYK.S (GECE)
ａ､＠ gece ｡ｮｬｭ＠ gelip yeryüzü karan-
Thetis'in ｡ｲ､ｮＬ＠､｡ｬｧｲ＠ yara yara ｬｮ＠ simgeleyen Nyks, Hesiodos'un
Troya'ya giderler ve orada ｫｹ｡＠￧ｫﾭ
ｔｨ･ｯｧｮｩ｡Ｇｳ､＠ ￶ｮ･ｬｩ＠ bir rol oynar.
ｴｫｬ｡ｲ＠ bile görülür.
ｬｫ＠ ￶･ｬｲｩｮ＠､ｯｵ＠ süreci ￶ｹｬ･＠｡ｮｬｴｲ＠
Nereus, bütün deniz ｴ｡ｮｲｬ＠ gibi biçim Theonogia'da: Khaos'tan önce Gaia, sonra
､･ｩｴｲｭｫ＠ yetisine sahiptir. Herakles Erehas'la Nyks, yani ｹ･ｲ｡ｬｴ＠ ve yeryüzü
Nerens'tan ｟ｂ｡ｴ＠ｫｺｬ｡ｲｮ＠ bahçesine var- ｫ｡ｲｮｬ＠￧ｫ｡ｲＮＬ＠ Nyks'le Erebos ｳ･ｶｩｰ＠
mak için yolu sorunca, Deniz ｨｴｩｹ｡ｲ＠｢ｩｲｬ･Ｌ＠ bu ｢ｩｲｬ･ｭ､ｮ＠ Aither'le He-
cevap vermemek için bir sürü hayvan mera, Esir'le Gün, yani ｫｳ｡ｬ＠ｶ｡ｲｬｫ＠
biçimine girer, Nereus ｫｺｬ｡ｲ＠ da ｹｩ､･＠､ｯ｡ｲＮ＠ Sonra Nyks kendi kendine üret-
ｹ｡ｲ､ｭ＠ ederler ve babalarmdan ｩｳｴ･､＠ meye koynlnr, ortaya ￧ｫ｡ｲ､＠ｶ｡ｲｬｫ＠
bilgileri ｮ｡ｳｬ＠｡ｬ｢ｩ･｣ｮ＠ ￶ｲ･ｴｩｬ＠ ona. ｫ￶ｴｬＬ＠｡￧ｬＬ＠ｹｫｮ＠ ve ölümü simge-
leyen ｫ｡ｲｮｬ＠ güçlerdir: Uç ölüm ｴ｡ｮｳ＠
Moros, Ker, Thanatos; Hypnos (Uyku) ve
Oneiros ＨｄＩ［＠ Hesperides yani ｂ｡ｴｬ＠
ｎ･ｾｮｳ＠ｫｺｬ｡ｲｭ､ｮ＠ biri (Theog. 249).
Gece ｋｺｬ｡ｲ［＠ Kader ｴ｡ｮ￧ｬｲ＠ Klotho,
ｌ｡ｫｬ･ｳｩＬ＠ Atropos; öc ｴ｡ｮ￧ｩＮｳ＠ Nemesis
NESO
ve kavga ｴ｡ｮ￧ｳ＠ Er_is; bir de her ｾｬ＠
Nerens ｫｺｬ｡ｲｭ､ｮ＠ biri (Theog. 261). kavga ､￶ｶＬ＠ katil, ￧･ｫｩｭＬ＠､ｩｭ･ｹ＠
simgeleyen ｴ｡ｮｲＡｾ［＠ gaflet ｴ｡ｮ￧ｳ＠ Ate,
J\TESSOS ｢･ｬｩ＠ｮｹｴｲ｡＠ｌ･ｴｬ＠ｲｭ｡＠ ve en so-
Okeanos ile Tethys'ten ､｡ｮ＠ bir ｲｭ｡ｫ＠ nunda "belalarm en kötüsü olan ant tann
(Theog. 341). Nessos Herakles efsanesinde Horkos". Hesiodos Hades ､ｮｹ｡ｳ＠ anla-
ｴｲｫ･ｮＬ＠ Gece'ye ve ondan ､ｯｭｵ＠ var-
￶ｮ･ｬｩ＠ bir rol oynayan bir at-adam olarak
ｬｫ｡ｲ＠ büyiik bir yer ｡ｹｲ＠ ölüler ｡ｲｳｮ､Ｎ＠
ｾ｡ｮｬ､ｲＮ＠ Bkz. l\'ütoloji ｓ￶ｺｬￜ＠ s. 276.
1 ' Bütün bu adiara ｡ｹｲ＠｡ｹｲ＠｢｡ｫｭｺＮ＠
NIKE
Nike zaferi simgeleyen bir ｴ｡ｮ￧､ｲＮ＠ａｳｬｮ､｡＠｢｡＠ örtülü, ｹ｡ｩ＠ gelin ｡ｮｬｭ＠
ｊｓＺ｡ｮｴｬＬ＠ luzla uçan bir ｫｺ＠ olarak canlan- gelen nympha ｫｲｬ｡､Ｌ＠ sularda, orman-
､ｮｬｲＮ＠ Hesiodos'a göre, Nike J;'ontos'lnlar larda ｹ｡ｮ＠､ｯ｡ｬ＠ ve tannsal ｶ｡ｲｬｫｭ＠
soyundan Pallas'la Okeanos ｫｺ＠ Styks'ten ､ｩ＠ｯｬ｡ｮｲ＠ verilen ｡､ｲＮ＠ Homeros'a
､｣［ｮ｡ｲ＠ (Theog. 384). Olympos ｴ｡ｮｲｬﾭ göre nympha'lar Zeus'un ｫｺｬ｡ｲ､Ｎ＠ Olym-
ｲｬ､｡ｮ＠ önceki ｫｵ｡Ｍｴｮ＠ｯｬ､ｵ＠ halde, pos'ta ｴｯｰｬ｡ｮｹ＠￧｡ｲｬｮ｣＠ｴ｡ｮｲｬＬ＠ nym-
kimi mitograflar onu Athena'nm orun: ar- pha'lar da gelir ｫ｡ｴｬｲ＠ＨｬＮ＠ 6 vd.): xx.
ｫＮ､｡＠ olarak gösterirler. Nike ｴ｡ｲ￧＠
Athena'nm bir ek ｡､＠ｯｬ､ｵ＠ gibi Atina'da Themis dört bir yana gidip buyurdu
Zafer ｴ｡ｰｮ＠ da Athena'nm ｳ｡ｹｬｲ､Ｎ＠ tannlara,
gelip, Zeus'un evinde ｴｯｰｬ｡ｮ＠ dedi. OIDIPUS

Okeanos'tan ｢｡ｫ＠ｬｩ￧＠ bir ｲｭ｡ｫ＠ Uulü tragedya ｫ｡ｨｲｭｮ＠ Oidipus'un ｡､＠
gelmemezlik etmedi, Soylar Mythos'unda ｢｡ｫｲ＠ ile demir ｳｯｹｬ｡ｲ＠
gelmemezlik etinedi ｬｩ￧＠ bir ｮｹｭｰｬ･Ｌ＠ arasmda yer alan Kahramanlar Soyundan
ne güzel korularda, ne dere söz ederken geçer ＨｩＮ＠ 163). Oidipus efsa-
ｫ｡ｹｮｬｲ､＠ oturanlar, nesi için bkz. Mitoloji ｓ￶ｺｬ＠ s. 288-89.
ne de ｹ･ｲｮ＠￧｡ｹｲｬ､＠ oturanlar.
ｯｺｹｳ＠
Nympha'lar ikinci derecede· önemli ｙｩｫｭＬ＠ bela ｡ｮｬｭ＠ gelen soyut kavram.
tannçalar ｳ｡ｹｬｭｫ＠ birlikte, ､ｯ｡＠ ve Nyks'ün ｲ･ｴｩ＠ simgesel ｶ｡ｲｬｫ＠｡ｲｾ＠
insanlar üstüne etkili ve güçlü bilinirler, smda ｳ｡ｹｬｲ＠ (Theog. 214).
bu yüzden de büyük tannçalar gibi "yüce"
ve "ulu" ｳｦ｡ｴｬｲｹ･＠｡ｮｨｲｬ＠ : ｄｯ｡､ｫｩ＠ OKEANOS
yerlerine · göre ｡､ｬｲ＠､･ｩｲ＠ : Dryas, Hesiodos'a göre, Toprak ana Gaia Khaos'-
ｩ｡ｭ､ｲｹｳＬ＠ Naias, Oreas ｡､ｬ＠ perller birer tan ￧ｫ｡ｲ＠￧ｫｭ｡ｺ＠ kendi kendine Uranos'la
nympha ｳ｡ｹｬｲＬ＠ Nereu5 ｫｺｬ｡ｲ＠ cia denizde Pontos'u, yaui Gök'le Deniz'i ｹ｡ｲｴＬ＠
ｹ｡ｮ＠［ｮｹｭｰｨ｡ＧｬｲＮ＠ sonra da Uranos'la Ｂｳ｡ｲｭｰ＠ｫｵ｣｡ｬﾧｰ＠
ｎｹｭｰｨ｡Ｇｬｲｮ＠ Zeu.S, ·Hermes, Apollon, ､ｯｵｲ＠ derin anaforlu Okeanos'u'' (Tab.
Dionysos gibi büyük ｴ｡ｮｲｬ＠ｩｬｫ･ｲ＠
1, 2). Okeanos, ｇ｡ｩＧｭ＠ on iki Titan
･ｶｬ｡､ｮ＠ birincisidir. Ama Titan'lar
ｯｬ､ｵＬ＠ Kirke ve Kalyp so gibi nympha'-
ｬ｡ｲｮ＠ Odysseus gibi bir ölümlüye gönül arasmda ｡ｹｲ＠ bir rol oynar, tann ｫｵ｡ﾭ
ｬ｡ｲｭ＠ｫ｡ｶｧｳｮ＠ｫ｡ｲｭｮｬﾧＬ＠ dünyanm
verdikleri masal ve efsanelerde uzun uza-
､ｹ｡＠｡ｮｬｴｲＮ＠ｄｯ｡＠ içinde ｹ｡ﾧ､ｫｬｲ＠ ucuna çekilip oraya ｹ･ｲｬｵｩｴＮ＠ Yunan
için ｡ｳｬ＠ erkek ｡ｲｫ､ｬ＠ Pan, Satyr'ler, erken· ｩｬｫ￧｡ｮ＠ dünya ｧ￶ｲｮ･＠ göre,
Silen'ler ve Priapos'tur. Bu ciule'rle türlü yeryüzü yuvarlak ve ｹ｡ｳ＠ bir diske benzer,
ｩｬｫ･ｲ＠ kurarlar, ama nympha'lar çokluk Okeanos bu diski çepeçevre sarar. Okeanos
erkekten kaçar, erkek ､ｭ｡ｮ＠ perilerse ｡ｳｬｮ､ﾷ＠ bir deniz gibi. ､･ｩｬＬ＠ evrensel bir
ｲｭ｡ｫ＠ ve ｲｭ｡ｫｬｮ＠｢｡ｳ＠ olarak tasar-
Artemis'in ｡ｶ｣＠ｫｺｬ｡ｲ＠ arasmda yer ｡ｬｲＮ＠
ｬ｡ｮｲＮ＠ Derin ｡ｮｦｯｲｬｵＬＮﾷ｢ｧ￧＠ diye. nite-
ￇ･ｩｴｬ＠ nympha'lar ve efsaneleri için adia-
ｲｮ｡＠｢｡ｫｮｺＮ＠ lemnesi akan bir su ｯｬ､ｵｮ｡ｲＮ＠ｮｓ｡＠
dünyanm ucuna ､ｯｲｵ＠ hangi yönden gi-
derse gitsin Okeanos'la ｫ｡ｲｬＮ＠ Bu
o ｲｭ｡ｫ＠ dünyanm ｢｡ｴＬ＠ kuzey, ､ｯｵ＠ ve güne-
i
yinde ｡ｬｮｺ＠ bir ｳｮｲｬＮ＠ｇｮ･＠ tann
ｏｂｒｉａｅｕｾ＠ Hellos ak§am Okeanos'a batar, ertesi
Obriareus yahut Briareus, Yüz Kollu sabah gene Okeanos ｳｵｬ｡ｲｮ､＠､ｯｵｰ＠
Devlerden biri. yükselir. ｂ｡ｴ＠ｋｺｬ｡ｲｭ＠｢｡ｬ￧･ｳｩ＠ Okeanos
ｫｹｬ｡ｲｮ､＠ (Herakles). Odysseus Ölüler
ODYSSEUS 'Ülkesine varmak için Okeanos ｫｹｬ｡ｲｮ＠
gelir. ａｮ｡ｳﾷ＠ Antikleia ＠｡ｲ＠ .buraya kadar
Homeros ､･ｳｴ｡ｭｮ＠ üulü ｫ｡ｨｲｭｮ＠ｧ･ｬ｢ｩ､ｮ＠ (Od. XI, 155 vd.);:
Odysseus'un ｾ､＠ Theogouia'da iki kez
geçer, Kirke ve Kalypso ile ｢ｩｲｬ･ｭ＠ｎ｡ｳｬ＠ geldin, ￧ｯ｣ｵｭＬ＠
sisli
､ｯｬ｡ｹｳｩ･＠ (Theog. 1012, 1017). Odysseus ｫ｡ｲｮｬ＠ ülkesine, diri diri?
ve Odysseia için bkz. Mitoloji ｓ￶ｺｬ＠ｙ｡ｹｮ＠ insanlar kolay kolay
s. 282-288. göremez ｢ｵｲ｡ｬＬ＠
F. 14
büyük ｮ｡ｫｬｲ＠ var arada, korkunç OLMBIOS

｡ｫｮｴｬｲ＠ var: Helikon ､｡ｮ＠
bir kaynak; Musa'lara
Önce Okeanos var, ｢ｵｬ｡ｭｺｳｮ＠ bir ｓ･ｳｩｮＧｴ＠Permessos ve Hippokrene ｡､Ｌ＠
ｳ＠ yerini, ile birlikte geçer (Theog. 6).
ｳ｡ｬｭ＠ｹ｡ｰｬ＠ bir gernin yoksa
｡ﾧｭｺｳｮ＠ onu. OLYMPOS
Sonralan ｣ｯｲ｡ｦｹ＠ bilgileri ｡ｲｴｮ｣Ｌ＠ Oke- ·Olympos Yunanca bir kelime ､･ｩｬｲＮ＠ Bu
｡､ｮ＠ｫ｡ｹｮ＠ ve ｡ｮｬｭ＠ büsbütün ｡￧ｫﾭ
anos büyük denizlere, özellikle ｢｡ｴ､＠
Atlantik Okyanusuna verilen ad ｯｬｭｵｴｮｲＮ＠ｊ｡ｮｭｳ＠ da, eski Anadolu dillerinden
Hesiodos Theogonia'da Okeanos'un Titan ｧ･ｬ､ｩ＠ ve genellikle yüksek ､｡＠｡ｮｬｭ＠
ｫｵｬ｡ｮ､＠｡ｮｬｭｫｴ､ｲＮ＠ Doruklan
ｫｺ＠ｫ｡ｲ､･ｩ＠ Tethys'Ie ･ｶｬｮ､ｩ＠ söyler.
Denizde ､ｩ＠ unsuru simgeleyen Tethys'in gökte bulutlara ｫ｡ｲｮ＠ ulu ､｡ｬｲｮ＠
ｲ･ｴｩ＠ｹ｡ｲｴｫｬ＠ｳ｡ｹｬｭｫ＠ｨｩｴｮ･ｺＮ＠ｴ｡ｮｲｬ＠ konut ｯｬ､ｵ＠ｩｮ｡｣＠ Yunan'a
Okeanos'Ia Tethys'ten, önce bütün ｸﾭ Sümer'den ｧ･ｬｭｩ＠ olabilir. Nitekim Olym-
maklar meydana gelir. ｂｵｮｬ｡ｲ＠｢ｩｲｫ｡￧＠ pos ｴ｡ｮｲｬ＠ diye ｡ｮｬ＠ Zeus ｫｵ｡＠
ｳ｡ｹｬｲ＠ Theogonia'da, ｴｯｰｬ｡ｭｮ＠ üç bin ｹ｡ｬｮｺ＠ Olympos ､｡ｮ＠ görülmez - ki ｡ｳｬ＠
ｯｬ､ｵ＠ söylenir. . . Olympos ､｡＠ｹ｡ｮｬ＠ bir ､ｮ･ｹ＠ göre
Makedonya-Tesalya'da bilinir- ､｡＠､｡＠
Okeanos'la Tethys'ten ､ｯｭ｡＠ üç bin
gibi ｢｡ｫ＠ yüksek ､｡ｬｲ＠ da ｴｯｰｬ｡ｮｲﾭ
､ｩ＠ｶ｡ｲｬｫ＠ da ｶ｡ｲ､＠ : Okeanos ｫｺｬ｡ｲＮ＠
ｬ｡ｲ､Ｎ＠ａｹｲ｣｡＠ Anadolu'da ｳ｡ｹ＠ yirmiye
ｂｵｮｬ｡ｲ＠｡ｲｳｮ､＠ Metis, Dione, Thetis,
varan Olympos ｡､ｬ＠､｡ｬｲ＠ｯｬ､ｵ＠ gibi,
Eurynome, Philyra gibi ｴ｡ｮｲ＠ ya da kah-
Girit'te, ｋ｢ｲｳＧｴ｡＠ ve Yunanistan'da bu
ramanlarla ｢ｩｲｬ･ｭ＠ ünlü ｫｩｬ･ｲ＠ bulunur.
｡､＠ｴ｡ｹｮ＠､｡ｬｲ＠ çoktur. Homeros des-
Okeanos'la Tethys ｴ｡ｮｲｬ､＠ uzak, ken-
tanlannda ｴ｡ｮｲｬ＠ Olympos ､｡ｮ＠ ￶ｬ･ｮ＠
dilerine göre bir hayat sürerler. Olym-
yapar, insan ｳｯｲｵｮｬ｡＠ｴ｡ｲＬ＠ toplan-
pos ｴ｡ｮｲｬ､＠｢｡ｺｬｲｮ＠ｳ｡ｲｹｬｮ､＠
ｴｬ｡ｲ､＠ aralannda sohbet ya da kavga
konuk ettikleri de olur. ｬｹ｡､Ｇ＠ Hera
eder gösterilirler. Olympos daha çok gök
￶ｹｬ･＠｡ｮｬｴｲ＠ＨｬＮ＠ XIV, 200 vd.) :
ｴ｡ｮｲ＠ Zeus'un merkezidir, Apolion ve
Gidiyorum bol.besi veren ｴｯｰｲ｡ｮ＠ Musa'lar gibi oyun ve ezgiden ｨｯｬ｡ｮ＠
bir ucuna, ｴ｡ｮｲｬ＠ Parnassos, ya da Helikon ､｡ｬﾭ
ｴ｡ｮｲｬ＠｡ｴｳ＠ Okeanos'la, ana· ｲｮ､｡＠ｴｯｰｬ｡ｮｭＤＭ､ｲＮ＠
Tethys'i gönneye, Olympos ve Olympos'lu ｴ｡ｮｲｬ＠｡､＠
onlar ｡ｬｭｲ､＠ beni ｒｬ･ｩ｡Ｇｮ＠ Hesiodos'un Theogonia'smda ｳｫ＠ｳｫ＠ geç-
elinden, ｴｩ＠ gibi, iki ｫｵ｡＠｡ｲｳｮ､Ｌ＠ yani Titan'-
! ｳ｡ｲｹｬｴｩｮ＠ iyice ｢･ｳｬｭｩｲＬ＠ Iarla Zeus ｫｵ｡＠ arasmda olan büyük
｢ｹｴｭｬ･ｲ､ｩＮ＠
￧｡ｴｭｮ＠ da Olympos ､｡＠ ile Othrys
Aiskhylos'un Prometheus ｴｲ｡ｧ･､ｹｳｮ＠､｡ｬｮ＠ geçer. Theogonia'ya göre bu
Okeanos Zeus'a ｫ｡ｲ＠ . ayaklanan ｔｩｴ｡ｮＧ＠ｳ｡ｶｴ＠ Titanlar Othrys ､｡ｮ＠ mevzi-
Olympos .ｴ｡ｮｲｬｹ･＠｢｡ｲｴｭｹ＠ｵｲ｡ﾭｬ･ｵｮｩｲ＠ (Theog. 630 vd.), Olympos tan-
｡ｩ＠ bir arabulucu rolünde ￧ｫ｡ｲ＠ kar- ｲｬ｡ｮ＠ ise kendi ｫｯｮｵｴｬ｡ｲ＠ olan Olympos
ｉｄｦｩｚ｡Ｎ＠ Koro da Okeanos ｫｺｬ｡ｮ､＠ tepesinde. On ｹｬ＠ｳｲ､＠ söylenen cenk
meydana ｧ･ｬｭｩｴｲＮ＠ Okeanos'un ｵｺｬ｡ｴｲ｣＠ (d. 636) Yüz Kollulann araya girmesiyle
ｴｵｮ＠ Prometheus ｴ｡ｲｦｮ､＠ｩ､･ｴｬ＠ büsbütün ｫｺｲ＠ ve gök gürültüleri . ile
ｫｮｩｲＬ＠ｴ｡ｮｲ＠ da çabalanndan vazgeçerek çakan ｩｭ･ｫｬｲ＠｡ｲｳｮ､＠ koca Olympos'un
ｹ｡ｴｮ＠ döner. temelinden ｳ｡ｲｬ､＠ ve depr_emin Tar-
taros'a kadar ｹ｡ｮｫｬ､＠ söylenir (Theog. ｫ｡ｲ､･＠ Tereus'tan öc almak için ｢ｩｲｬ･＠
680-87). ve Itys'ü kesip babasma yedirirler. Tan-
ｲｬ｡＠ bu korkunç cinayet ｫ｡ｲｳｮ､＠ Prak-
ONEIROS
ne'yi bülbüle, ｐｨｩｬｯｭ･｡Ｇｹ＠ｫｲｬ｡ｮｧ｣Ｌ＠
ａ､＠､Ｌ＠
rüya ｡ｮｬｭ＠ gelen simgesel Tereus'u da hüthüt ｫｵｮ｡＠､￶ｮｴｲｬ･Ｎ＠
ｶ｡ｲｬｫＮ＠ Nyks'ün ￧ｯ｣ｵ＠ ya da ￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｲＬ＠ Pandion'un ｫｺ＠ diye Philomela'nm ｡､＠
çünkü Ölüm ve Uyku (Thanatos ve ｬ･ｲ＠ ve Günler'de bir tek kez (d. 568)
Hypnos) tekil olarak ｧ￶ｳｴ･ｲｩｬ､＠ halde, geçer.
Oneiros bir sürü olarak betimlenir (Theog.
212). ｐａｩｾｄｏｒ＠
ORTHOS Pandora efsanesi Hesiodos'un eserinde

önemli bir yer ｡ｬｲＬ＠ Prometheus efsanesi
Ejderler soyundan olup Ekhidna ve
ile ｳｫ＠ｳｫｹ｡＠｢｡ｬ＠ ·olarak Theogonia'da
Typhon'dan ､ｯｮ｡＠ bir ｫ￶ｰ･ｩｮ＠｡､Ｎ＠ Bu
(d. 570-612) ve ｬ･ｲ＠ ve Günler'de (d.
köpek Geryon'un öküzlerini beklerken
42-105) uzun ｵｺ｡､ｹ＠｡ｮｬｴｲＮ＠ Prometheus
Herakles eliyle öldÜrülür (Theog. 293,
ｴ｡ｮｲｬ､＠｡ｴ･ｩ＠ çalarak insanlara ve-
309, 327).
rince, ｴ｡ｮｲｬ＠ bu suçuna ceza olarak hem
OTHRYS ｉ｡ｰ･ｴｯｳｬｲ＠ soyunun hem de bütün
ｩｮｳ｡ｬ＠ b ｡ｭ＠ bela olsun:· diye ｫ｡､ｩｵ＠
Thessalia'da bir ､｡Ｎ＠ａ､＠ Theogonia'da
ｹ｡ｲｴｬＮ＠ｫｩ＠ öyküde de ｫ｡､ｮ＠ｮ｡ｳｬ＠
bir kez geçer (d. 632) ve Titanlarla Olympos
bir özenle ｴ｡ｮｲｬ｣＠ｹ｡ｲｴｬ､＠ ve Promet-
ｴ｡ｮｲｬ＠｡ｲｳｮ､ｫｩ＠ cenkte Titan'larm
heus'un ahmak ｫ｡ｲ､･ｩ＠ Epimetheus'un
Othrys ､｡ｮ＠ tepesinden ､￶ｴｫＮｬ･ｲｩ＠
｡ｫｬｮ＠￧･ｬ､ｩ＠ belirtilir. Kadm bütün k-u-
söylenir.
ｳｵｲｬ｡＠ ve ｺ｡ｦｬｲ＠ ile Epimetheus'a dert
p olmakla kalmaz, ｴ｡ｮｲｬｭ＠ kendisine ver"
dikleri bir kutuyn da açarak bütün ｳ｡ｬｧｮ＠
PALLAS ve ｨ｡ｳｴｬｫｲｭ＠ dünyaya ｹ｡ｬｮｳｭ＠
Titanlardan K:rios ile Eurybie'nin ｯｬｵＬ＠ neden olur. Ｚｍ･ｲ｡ｫｭ＠ yenemeyen ､ｩ＠
Astraios ile Perses'in ｫ｡ｲ､･ｩＮ＠ Pallas ｹ｡ｲｴｫ＠ son anda kutunun ｫ｡ｰｮ＠ ka-
Okeanos ｫｺ＠ Styks ile ｢ｩｲｬ･＠ ve Zetos, pamaya ￧｡ｬｲＬ＠ ama nmuttan ｢｡ｫ＠ bütün
Nike, K:ratos ile Bie'yi meydana getirir dertler, beliilar ｡ｲｴｫ＠ kutudan ｦｵｬｾ＠
(Theog. 376, 383). - ｔ｡ｮｲ￧＠ Athena'nm olur. Hesiodos da bu meseli ｫ｡､ｮ＠ yer-
adma eklerien Pallas'm Titanlar soyundan yüzünde ne denli bir bela ｯｬ､ｵｭ＠ vur-
1
bu Pallas :i,le bir ｩｬﾧＮｯｵｰ＠ｯｬｭ｡､＠ pek gulamak için abartarak ｡ｮｬｴｭｫ､ｲＮ＠
bilinmez. Pallas Athena ｡､＠ Theogonia'da Pandora efsanesi orta ､ｯｵ＠ ve özellikle
ｹ｡ｬｮｺ＠ bir kez geçer (d. 577), bu dizenin · Sami ｫ｡ｹｮｬ＠ bir efsane olsa gerek,
de sonradan eklenmi§ ｯｬ､ｵ＠ samhr. çünkü ilk ｫ｡､ｮ＠ｹ｡ｲ｢Ｌ＠ yani Adem
ile Havva efsanesinin Yunan mythos'una
PANDION ｡ｫｴｲｬｭ＠ bir kopyasma benzer. ｋ｡､ｮ＠
Atina krali, Prokue ile Philomela'nm her ｫ￶ｴｬｮＬ＠ her türlü dert ve beliinm
｢｡ｳＮ＠ Pan'pion, ｫｺ＠ Prokue'yi Trakya ｢｡ｬｮｧ｣､＠ görmek Yunan ｧ￶ｲｬ･ｩｮ＠
ｫｲ｡ｬ＠ Tereus'a verir, Prokue Itys ｡､ｬ＠ bir uymaz, nitekim Hesiodos'tan soura bu
ｯｬ｡ｮ＠､ｯｵｲＬ＠ ama Tereus Philomela efsaneyi pek ｩｬ･ｹｮ＠ｯｬｭ｡ｮｴｲＮ＠ Yunan
ile ｩｬｫ＠ kurar, bunu ｫｺ｡ｲ､･ｩｮ＠ söyle- ｹ｡ｺｮｭ､＠ Homeros'un ﾷｩｲ＠ ve onun
ｹｾｭ･ｳｩ＠ için de dilini keser. ｫｩ＠ｫｺＭ . ｹ｡ｮｳｴ＠ iyimser, gülümser dünya gö-
ｲｵ＠｡ｲ＠｢｡ｳｮＬ＠ｫ｡ｲｭｳｬ＠ｯｬ､ｵｩ＠ PEITHO

kadar kadm ､ｭ｡ｮｬＬ＠ｫ｡､ｮ＠ hor Okeanos ile Tethys'ün ｫｺｬ｡ｮ､＠ biri
görmeyi ve her türlü ｫ￶ｴｬ＠ ve suçu (Theog. 349). ａ､＠Ｂｫ｡ｮ､ｲｭＬ＠｢｡ｴｮ＠￧ﾭ
ona yükleme ･ｩｬｭｮ＠ silip ｳￜｰｲｭｴＮ＠ karma" aniamma gelir ve bu ｳｦ｡ｴｹｬ＠
ａｰｬｲｯ､ｩｴ･Ｇｮ＠ · alaymda yer ｡ｬｲＬ＠ nitekim
PANOPEIA Zeus, ｴ｡ｮｲ＠ Hephaistos ile ｴ｡ｮｲ￧＠ Athena'-
Nereus ｫｺｬ｡ｮ､＠ biri {Theog. 250). ya ｐ｡ｮ､ｯｲＧｹ＠ süsleme görevini verince,
Kharit'lerle birlikte Peitho da ｹ｡ｲｴｬｮ＠
PARTHENlOS güzel ｫｺｮ＠ boynuna altm ｧ･ｲ､｡ｮｬｫ＠
Okeanos ile Tethys'ün_ ｯｵｬ｡ｮ､＠ bir geçirir, bu ｫｬ｡＠ Pandora ･ｲｫｩ＠｢｡ｴｮ＠
￧ｫ｡ｲｭＬ＠ｫ｡ｮ､ｲｭ＠￧｡｢ｳｮ＠ｧｩｲＮ＠
ｲｭ｡ｮ＠｡､Ｎ＠ Karadenize dökülen ｂ｡ｲｴｮ＠
￧｡ｹ＠ｯｬ､ｵ＠ｳ｡ｮｬｲ＠ {Theog. 344). PELE US
Akhilleus'un ｢｡ｳＬ＠ｴ｡ｮｲ￧＠ Thetis'in
PARNASSOS
ölümlü ｫｯ｣｡ｳ＠ {Theog. 1006).
ｅｴ･ｬ､＠ eski ｡､ｹｬ＠ Pytho, sonradan
Delphoi diye ｡ｮｬ｣ｫ＠ olan Apollon'a PELIAS
｡､ｮＺｬ＠ kutsal kentin ｢ｵｬｮ､＠､｡＠ Iason'un ｢｡ｳ＠ Aison'un üvey ｫ｡ｲ､･ｩＬ＠
{Theog. 499). ｹ･ｮｩ＠ tahttan ｵｺ｡ｫｬｴｲｭ＠ için Kara-
denizde ｋｯｬｫｩｳ＠ ülkesinden Altm Postu
PASITHEA almaya gönderir onu, bu serüvenden ｣｡ｮｬ＠
､￶ｮｭｩｹ･｣＠ umarak. !ason kendisine
Nereus ｫｺｬ｡ｮ､＠ biri {Theog. 246).
tutulan Medeia'nm ｹ｡ｲ､ｭｬ＠ Altm Post'-
PASITHOE la birlikte Yunanistan'a dönünce, büyücü
Medeia ｐ･ｬｩ｡ｳＧ＠ｧ･ｮ￧ｬｴｩｲｭ＠ bahanesiyle
ｏｫ･ｩｮｯｳ＠ｫｺｬ｡ｮ､＠ biri (Theog. 352). ｫｺｬ｡ｮ＠ kestirip bir kazanda ｰｩｲｴ＠
(Theog. 996).
PEGASOS
Medusa'nm kanmdan ､ｯｭ｡＠ｫ｡ｮｴｬ＠ at. PEMPHREDO
Gorgo'lar arasmda ｹ｡ｬｮｺ＠ Medusa ölüm- Phorkys ile Keto'dan ､ｯｭ｡＠ Graia denilen
lüydü ve Perseus'un onun ｫ｡ｦｳｭ＠ kesince, ｹ｡ｲｴｫｬｭ＠ biri. ｄｯ｡ｲ＠､ｯｭ｡ｺ＠ｩｬｴｹ｡ｲﾭ
kanmdan iki ｶ｡ｲｬｫ＠ ortaya ￧ｫｭ＠ : biri layan Graia'lann ｡､＠Ｂｫｯ｣｡ｲ＠ aniamma
Pegasos, öteki Khrysaor (Theog. 281). gelir {Theog. 273).
HeModos, Pegasos ｡､ｮｭ＠ kökenini ￶ｹｬ･＠
｡￧ｫｬｲ＠ : Pegasos, tekil olarak kaynak, PENEIOS
￧ｯｵｬ＠ olarak sular aniamma gelen "pege- Okeanos ile Tethys'in ｲｭ｡ｫ＠ｯｵｬ｡ｮ､＠
pegai" dan ｴｲ･ｭｩＬ＠ Pegasos Okeanos biri, Tesalya'da akan bir ＠ｫ｡ｭｲ {Theog.
ｫｹｬ｡ｮ､Ｌ＠ onun sulanndan ￧ｫｭ｡＠ｯｬ､ｵ＠ 343).
için bu ｡､＠｡ｬｮ［＠ aynca bu ｫ｡ｮｴｬ＠ at PERMESSOS
pma'r ve ￧･ｭ＠｢｡ｬｮ､＠ bulunmaktan Helikon ､｡ｮ＠ akan bir ｰｮ｡ｲ＠ {Theog. 5)
ｨｯＡｾＮ＠ Bir gün ｡ｹｮ＠ yere vurarak
Helikon ､｡ｮ＠･ｴｩｮ､＠ Hippokrene, PERSEIS
yani •at ￧･ｭｳｩｮ＠ meydana ｧ･ｴｩｲｭＮ＠ Bel- ·Okeanos ｫｺｬ｡ｮ､＠ Perseis, ｴ｡ｮｲ＠ Hellos
lerophontes'in Pegasos atma binerek ile ｢ｩｲｬ･ｫ＠ Kirke, Aietes, Pasiphae gibi
ｋｨｩｭ｡ｲＧｹ＠ ￶ｬ､ｲｮ･＠ de ｡ｴｦ＠ｶ｡ｲ､＠ｹ｡ｲ＠ ölümsüz ｶ｡ｲｬｫ＠ meydana getirir
Theogonia'da (d. 325). {Theog. 356, 957).
PERSEPHONE hu ｹ｡ｲｴｫ＠ sonradan Sphinks ile ｫ｡ｲｴＮﾷ＠

Zeus ile Demeter'in ｫｺＮ＠ Kore, yani genç ｲｬｭｴＮ＠
ｫｺ＠ olarak da ｡ｮｬｲＮ＠ｙ･ｲ｡ｬｴＮ＠ ülkesinin
PHILOTES
ｫｲ｡ｬ＠ｴ｡ｮｲ＠ Hades ｴ｡ｲｦｮ､＠ｫ｡￧ｲｬｮ｣＠
Demeter'in ｹ｡ｳ＠ ve sonunda Zeus'un Kara Sevda diye ￧･ｶｩｲ､ｭｺ＠ (Theog.
ｫｺｮ＠｡ｬｴＮ＠ ay ｹ･ｲ｡ｬｴＮｮ､ｩＬ＠｡ｬｴＮ＠ ay yeryü- 224) Philotes Gece'nin tek Ｎｨ｡ｭ＠ｲ･ｴｩ＠
zünde, ｡ｮｳｭ＠ｹ｡ｮ､＠ｫ｡ｬｭｳｮ＠ karar simgesel ｶ｡ｲｬｫ､ｮ＠ biridir.

vermesi Yunan mythos'una ｹ｡ｮｳｭ＠
PHILYRA
､ｯｵｬ＠ bereket efsanesidir. Theogonia'da
Persephone Hades'in ｫ｡ｲｳ＠ olarak "kor- At-adam Kheiron'un ｡ｮｳ＠ (Theog. 1002).
kunç" olarak nitelenir (Theog. 768). Bir efsaneye göre Philyra'ya Kronos
gönül ｶ･ｲｭｩ＠ ve ｫ｡ｲｳｮ＠ｫｳ｡ｮ￧ｬｭ､＠
PERSES ｫｯｲｴｵ＠ için ona at hiçiminde ｹ｡ｫｬﾭ
Krios ile Euryhie'nin ｯｬｵＬ＠ Astraios ile ｭＬ＠ bu yifzden ｯｬｵ＠ｹ｡ｲ＠ at ｹ｡ｲ＠ insan
Pallas'm ｫ｡ｲ､･ｩＮ＠ Perses Asteria ile evlenir biçiminde ､ｯｭｵＮ＠
ve Hekate'yi üretir (Theog. 377, 409). ·
PHOBOS
PETRAIE
ｓ｡ｶ＠ｴ｡ｮｲ＠
Ares ile ｴ｡ｮｲ￧＠ Aphrodite'den
Okeanos ｫｺｬ｡ｲｭ､ｮ＠ biri (Theog. 357). ､ｯｭｵ＠ korkup ｫ｡￧＠ve ｳ｡ｶｴ＠
simgelen•
PHAETHON diren ｴ｡ｮｲｳｬ＠ｶ｡ｲｬｫＮ＠ Deimos'un ｫ｡ｲ､･ｩ＠
olarak gösterilir (Theog. 934).
｡ｦｫ＠ｴ｡ｮｲ￧＠ Eos iJe bir ölümlü insan
olan Kephalos'un ｯｬｵＬ＠｡､＠ "parlak, pa·
PHOIBE
ｲｬ､｡ｹｮＢ＠｡ｮｬｭ＠ gelir (Theog. 987):
Uranos ile Gaia'dan ､ｯｭ｡Ｌ＠､ｩ＠ｔｩｴｮﾭ
ｂ｡ｫ＠ bir ｫ｡ｹｮ＠ göre Phaeton ｡ｦｫ＠
lardan biri. Phoihe kendisi gibi Titan
ｴ｡ｮｲ￧＠､･ｩｬ＠ de, Helios yani ｇｮ･＠
soyundan olan Koios ile evlenir ve Leto
ｴ｡ｮｲｭ＠ｯｬｵ､ｲＮ＠ Bu ｳｦ｡ｴｬ＠ｇｮ･Ｇｩ＠
ile Asterie'nin ｡ｮｳ＠ olur (Theog. 136, 404).
｡ｲ｢ｳｹｬ＠｡ｴｬｲｭ＠ birgün ｡ｬｲＮﾷ＠ ve kendi
ｨｩｭ､｡＠ Helios'un yolunu yapmaya ko-'
PHOIBOS
yulur, ama yeryüzünde fazla ｹ｡ｫｬｴ＠
Apolion'un ek ｡､Ｌ＠ parlak ｡ｮｬｭ＠ gelir
için dünya ｴｵｲＬ＠ Phaethon da ｚ･ｵｳＧｬｮ＠
(Theog. 14).
ｦｲｬ｡ｴＮ＠ｹｬ､ｲｭ｡＠￧｡ｲｰｬ＠ ölür. Bu ef-
sane için bkz. Mitoloji ｓ￶ｺｬ＠ s. 311-12.
＠ PH OKOS
PHASIS ａ､＠ fok ｢｡ｬ＠｡ｮｬｭ＠ gelen Phokos,
Okenaos ile Tethys'ten ､ｯｭ｡＠ｲｭ｡ｫｬ､ｮ＠ Nereus ｫｺ＠ Psamathe (psamathe de ｫｲｭＬ＠
biri (Theog; 340). Karadenizin Rusya ｳﾭ kumlu ｡ｮｬｭ＠ gelir) ile Aigina ｫｲ｡ｬ＠
ｮｲｭ､｡ｫｩ＠ Poti ｲｭ｡＠ ile bir tutulur. Aiakos'un ｯｬｵ､ｲＬ＠ Aigina ｡､ｳｮ＠ ay-
ｲｬｭ＠ ve Yunanistan'da Phokis bölgesini
PHERUSA: ｫｵｲｭ＠ (Theog. 1004).
Nereus ｫｺｬ｡ｨｮ､＠ biri (Theog. 248).
! PHONOS
PHIKS Adam öldürme, katil ｡ｮｬｭ＠ gelen
Ekhidna'nm Orthos ile ｢ｩｲｬ･ｫ＠ｲ･ｴｩ＠ Phonos Theogonia'da (d. 228) ￧ｯｵｬ＠ olarak
canavarlardan biri (Theog. 326). Konu- ｫｵｬ｡ｮｲ＠ ve Eris'ten ､ｯｭ｡＠ olumsuz sim,
tunun Boiotia ､｡ｬｲｮ＠ｯｬ､ｵ＠ söylenen gesel ｶ｡ｲｬｫ＠｡ｲｳｮ､＠ yer ｡ｬｲＮ＠
PHORK.YS PONOS
ｇ｡ｩＧｮ＠ Pontos'tan olan çocuklarmdan ａ｣ｹＬ＠ｳｴｲ｡ｨ＠ simgeler, Eris'ten ､ｯｵｮ＠
biri, Nereus, Thaumas, Keto ve Euryhie'· kavramsal ｴ｡ｮｲｬ＠｡ｲｳｮ､＠ yer ｡ｬｲ＠
nin ｫ｡ｲ､･ｩＮ＠ Phorkys Keto ile evlenir ve (Theog. 226).
Graia'larla Gorgo'lan üretir (Theog. 237,
270, 333, 336). PONTOPOREIA
Nereus ｫｺｬ｡ｮ､＠ biri, ｡､＠ "denizi geçen"
PIERIA
｡ｵｬｭｮ＠ geli:r (Theog. 256).
Makedonya'da Olympos ､｡ｮ＠ çevreleyen
bölgenin ｡､Ｎ＠ Mnemosyne bu yörede Zeus PONTOS ·
ile ｳ･ｶｩｲｫ＠ Musa'lara gebe ｫ｡ｬｭ＠ (Theog. ａ､＠ deniz ｡ｵｬｭｮ＠
gelen Pontos, ｇ｡ｩＧｮ＠
53). tek ｢｡ｮ＠ meydana ｧ･ｴｩｲ､＠ bir ｴ｡ｮｲｳｬ＠
ｶ｡ｲｬｫｴＮ＠ Gaia Pontos'u ürettikten sonra
PLEIAD YILDIZLAR!
onuula ｨｩｲｬ･＠ ve denizle ｩｬｫ＠ ve ￧ｯｵ＠
Ülker ya da Yedi ｋ｡ｲ､･ｬ＠ denilen ｹｬ､ｺ＠｡ｺｮ＠ ya da olaganüstü olan ｴ｡ｮｲｬ＠
ｴｯｰｬｵＮ＠ Theogonia'da ｐｬ･ｩ｡､ＧＺｲｮ＠｡､＠
､ｯｵＺｲｮ＠ Nereus, ｔｨｬＮｵｭ｡ｳ［＠ Phorkys,
､･ｩｬ＠ de, ｹ｡ｬｮｺ＠ｬ･ｲ＠ ve Günler'de geçer Keto ve Euryhie. Efsanelerde ｡､ｬｲ＠ geçen
(hk. 383, 572, 615, 619). ｡ｺｮ＠ ve canavarlarm hemen hepsi Pon-
PLEKSAURE tos soyundan üremedir (Theog. 107, 132,
233).
PLOTHO POSEIDON
Olympos'lu ｴ｡ｮｲｬ＠｡ｲｳｮ､＠ denizi sim-
Nereus ｫｺｬ｡ｮ､＠ biri (Theog. 243).
geleyen ve denizin mutlak hllimi ｳ｡ｹｬｮ＠
PLUTO Poseidon Homeros destaulannda Po-
Okeanos ｫｺｬ｡ｮ､＠ biri (Theog. 355). seidaon diye ｡ｮＺｬｲ［＠ .Poti-dan'dan türerne
bu ad ｢｡ｫ＠ Hint-AV:rupa dillerindeki
PLUTOS hiçimiyle ｫ｡ｲＺｬｴ｣＠ olnrsa, "denizin
Demeter ｴ｡ｮｲ￧＠ ölümlülerden Girit'li efendisi" ｡ｵｬｭｮ＠ gelir. Hesiodos'un
Iasion ile ｢ｩｲｬ･ｫ＠､ｯｵｲ＠ simgesel ｔｨ･ｯｧｮｩ｡Ｇｳ､＠ P o s e i d o n, K.ronos'la
bir ｴ｡ｮｲ＠ : Plutos zengiulik ｡ｵｬｭｮ＠ geli:r ｒｨ･ｩ｡Ｇｮ＠ｯｬｵ＠ olarak gösterilir; K.ronos
ve Ilereket ｴ｡ｮｲ￧ｳ＠ ile bir çiftçinin hir- öbür ￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｲ＠ gibi Poseidon'u da ､ｯ｡ｲ＠
ｬ･ｮＺｳｩ＠ simgeler (Theog. 963). ､ｯｭ｡ｺ＠ yutar, sonra Zeus ｡ｮｳ＠ｒｨ･ｩ｡Ｇｮ＠
! . ｹ｡ｲ､ｭｬ･＠ｫ｡￧ｲｬｰ＠｢｡ｳｮ＠ öbür kar-
POLYDORE ､･ｬｲｩｮ＠ kustu:runca Poseidon'a da deniz
Okeanos ｫｺｬ｡ｮ､＠ biri (Theog. 354): ･ｧｭＺｬｩｮ＠ verir. Poseidon sonra Amphit-
rite ile evlenir ve Triton'u üretir. Destan-
POLHYMNIA larda Poseidon'a verilen ｳｦ｡ｴ＠ "Enosigaios"
ｍｵｳ｡Ｇｬｲｮ＠ biri, ｡､＠ "çok ezgili, övgülü" yani yeri sarsan, titretendir. Poseidon
｡ｵｬｭｮ＠ gelir ve pantomim ｳ｡ｮｴ＠ sim- elinde ｴｵ＠￧ｬｹ｡＠ｹ｡ｬｮｺ＠､｡ｬｧｲ＠
geler ''(Theog. 78). ｫ｡ｨｲｴｰ＠ denizi altüst etmekle kalmaz,
çepeçevre ｳ｡ｲ､＠ topraklan da sarar.
POLYDOROS Güçlü bir ｴ｡ｮｲ､Ｌ＠ · Zeus'la boy ￶ｬ￧ﾭ
ｋ｡､ｯｳ＠ ile ｈ｡ｲｭｯｮｩＧ＠ｯｬｵＬ＠ Semele, rnekten çekinmez, onun ｢ｵｹｲｫｬ｡ｮ＠｢｡＠
Agaue ve Autonoe'nin ｫ｡ｲ､･ｩ＠ (Theog. 968) ･ｭｫｴｮ＠ｨｯｬ｡ｮｭ､＠ gibi, öbür ｴ｡ｮｲＭ
larla birlik olup ｴ｡ｮｲｬ＠

zincire ｢｡ｳｮ＠ｫｹｬ｡ｲｭ､＠ｭｲｯｺ＠ ya da Tenedos'un dip
vurmaya bile ｫ｡ｬｭＮｴｲ＠ I, 400). ＨｬＮ＠ yarlarmda bilinir- rahat bir ömür sürer.
ｔｲｩｹ｡＠ｳ｡ｶｭ､＠ keyfine göre kimi zaman Ne var ki ｲ･ｴｩ＠ döller hep dev, ｡ｺｮ＠
Akha'lan, kimi zaman ｔｲｯｹ｡Ｇｬｮ＠ tutar. ya da ｹ｡ｭ､ｲＮ＠ Amphitrite'den ￧ｯ｣ｵ＠ ,
Poseidon Odysseus'a ｫ｡ｲ＠ dinmez bir ｡ｬｮｴｲＮ＠
kin besler. Bunun nedeni de ｯｬｵ＠ Poly-
phemos'un tek gözünü kör etmesidir. POLYNOE
Yüzü Y arnklardan ､￶ｮ･＠ deniz ｴ｡ｮｲ＠ Okeanos ｫｺｬ｡ｲｭ､ｮ＠ biri (Theog. 258).
Odysseus'u bir sal üstünde görür, kendi
kendine öfkeli öfkeli ｫｯｮｵｴ｡＠ sonra PROMETHEUS
eyleme geçer (Od. V, 291 vd.) : Hesiodos'un iki eserinin de en ￶ｮ･ｬｩＬ＠ en
ilginç ve en ､ｮｲ｣＠ｫｩｳ＠ olan
Böyle dedi, ｹ､＠｢ｵｬｴ｡ｲ＠ üst üste
Prometheus eski Yunan ｹ｡ｺｮｭＮ＠｢｡ｫ＠
bir anda allak bullak etti denizi,
ｹ｡ｰｴｬｲｭ､＠ da büyük bir yer ｴｵｮ､｡＠
üçlü ｹ｡｢ｳｮ＠ tutuyordu elinde,
bu ｴ｡ｮｲ＠ üstüne ｹ｡ｰｴｭｺ＠ bir incelerneyi
ｳ｡ｬｶ･ｲ､ｩ＠￧･ｩｴｬ＠ yellerin ｫ｡ｳｲｧｮ＠
burada ｯｬ､ｵ＠ gibi vermeyi uygun gördük.
tekmil,
Prometheus, Titan'lar ｳｯｹｵｮ､｡ｲ＠ : He-
ｴｯｰｲ｡Ｌ＠ denizi ｫ｡ｰｬ､＠ bulutlarla,
siodos'a göre Iapetos'la Okeanos ｫｺ＠
ｫ｡ｲｮｬ＠｢ｯ｡ｮ､＠ göklerden,
Klymene'nin ｯｬｵ､ｲＮ＠ Bu Titan çiftinin
Euros'la Notos ve uluyan Zephyros,
dört ｯｬｵ＠ olur : Atlas, Menoitios, Promet-
ve koca dalgalarla ｡￧ｫ＠ gökten kopan
heus ve Epimetheus. Dördünün de kaderi
ｂｯｲ･ｩｳ＠
tüyler ürperticidir : Zeus, ａｴｬ｡ｳＧ＠､ｮｹ｡＠
estiler dört bir yandan ｢ｯｵ｡＠｢ｯｵ｡Ｎ＠
ucuna dikip gök ｫｵｬ･ｳｩｮ＠ｯｭｵｺｬ｡ｲｮ＠
Zeus'un ｢ｵｹｲｬｾ＠ Odysseus'un ｴｨ｡ﾭ yükler, Menoitios'u ｹｬ､Ｚｲ｡＠ çarparak

ke'ye dönmesini önleyemeyince, bu kez yerin dibine ｫ｡ｰｴｲＬ＠ Prometheus'u zin-
onu kurtaran Phaiak'lar üstüne ｹ､ｲ＠ cirlerle bir sütuna ｢｡ｬｲ＠ ve ｫ｡ｲ｣ｩ･ｮ＠
öfkesini. bir kartala yedirir, Epimetheus'un ｢｡ｮ＠
ｫ｡､ｮ＠｢･ｬ｡ｳｮ＠ salar. Neden bu ･ｩ＠ görül-
ａ､ｮ＠ｧ･￧ｴｩ＠｢｡ｬ｣＠ efsaneler ｵｮｬ｡ｲﾭ medik, ｯｬ｡ｮｳｴ＠ cezalar? Iapetos ｯｵｬﾭ
､ｲ＠ : Apolion'la birlikte Troya surunun Ian Titan soyundan olduklan için mi?
ｹ｡ｰｬｮｳ＠ üzerine ｡ｬｲＬ＠ Laomedon sözle- ｈ｡ｹｲＮ＠ Zeus'un Iapetos ｯｵｬ｡ｲｮ＠ ö.zel bir
ｩｬ･ｮ＠ ücreti ödemeyince denizden bir ｨｭ｣＠ｶ｡ｲ､Ｌ＠ bu ｨｭ｣ｮ＠｡ｳｬ＠ nedenini de
canavar ｳ｡［ｲ＠ｫｹｬ｡ｲＮ＠ Laokoon'un ölü- onlara verilen suatlardan ｡ｮｬｹｯｲｵｺ＠ : Bu
müne de gene bir deniz ｣｡ｮｶｲ＠ sebep Titan'larm dördü de kafa gücünden. pay
olur. Poseidon ｹ｡ｫｮｬｲ＠ ya da ｴｵ＠｡ｬｭＮｲ､Ｌ＠｡ｫｬ､ｮ＠ yana üstündürler
ｫｩｮｳ･ｬｲ＠ｹ｡ｫｲｭｬｮ＠ dinler, dileklerini ve bu üstünlükleriyle övünüp Zeus'a
hiç ｡ｭ､ｮ＠ｧ･ｲ￧ｫｬｴｩＮ＠ｫ｡ｲ＠ｧ･ｬｮｹ＠ yeltenirler. ａｫｬ＠ gücüyse
Birçok ･ｨｩｲｬｮ＠ koruyucusu ｯｬｮ｡ｫ＠ için Zeus'un tekelindedir, o bu güçle ele geçir-
｢｡ｫ＠ｴ｡ｮｲｬ＠ｹ｡ｲｭ＠ｧｩｲ､＠ ve ｭｩｴｲ＠ dünya ･ｧｭｮｬｩＮ＠ Bu gücü ｢｡ﾭ
çokluk onlar\! ｹ･ｮｩｬ､＠ görülür : ￖｲｮ･ｩ＠ｫ｡ｳｮ､＠ görmek dinmez bir öfke ､ｯｵｲ＠
Atina ｨ｡ｬｫ＠ Poseidon'un tuzlu gölü yerine içinde. Prometheus da bu öfkeyi körükler
Athena'nm zeytin ｡｣ｮ＠ seçer. durur : Sivri ｡ｫｬｮＬ＠ｧ･ｬ｣ｩ＠ önceden gör-
Poseidon'un . ｡ｫｬｮ＠ da efsane konusu me gücünü Zeus'u aldatmak, ｫｵｬ｡ｮﾭ
ｯｬｭｵｴｲＮ＠ａｳｬ＠ｫ｡ｲｳ＠ Amphitrite ile denizin ､ｲｭ｡ｫＬ＠ küçük ､ｲｭ･ｫ＠ için kullarur.
｡ｬｴｮ､ｫｩ＠ sarayda - ki bu saray Ege Burada Hesiodos'un pek üstünde dur-
216 HESlODOS Ｎｅｓｒ＠ VE KAYNAKLARI
ｭ｡､Ｌ＠ .Aiskhylos'un ｡ｬ｢ｩ､ｲ･＠ｩｬ･､＠､｡ｹｩＺｭｺＬ＠ .çünkü ｡ｫｬ＠ gücü ｴ｡ｮｲｬ､＠

bir temaya ｫ＠ｴｵｭ｡ｬｹｺＺ＠ Üçüncü dev- iusanlara ｧ･￧ｭｩｴｲＮ＠ Devrim, üçüncü ve
rimin ｨ｡ｺｲｬｮｭｳＮ＠ son· devrim ｯｬｭｵ＠｢ｩｴｭｲＺ＠ｮｳ｡＠ kendi
ａ､＠ "önceden gören" ｡ｮｬｭ＠ ·gelen gücünün bilincine ｶ｡ｲｭＬ＠ｴ｡ｮｲｹ＠ｫ｡ｲ＠
｡ｹｫｬｮｭｴｲＮ＠ Ona isterse tapar, isterse
Prometheus ｫｩｕＺｮ､ｲ＠ ve Gaia, Kronos'a
ｮ｡ｳｬ＠､･ｶｲｩｬ｣ｮ＠ haber verdiyse, Pro- hiçe sayar onu, güÇsüz ya da güçlü ｯｬ､ｵ＠
oranda tapar ya da :hiçe sayar. ｔ｡ｮｲＬ＠
metheus da Zeus'un bir gün ｴ｡ｨｮ､＠
iusanm elinde bir ｯｹｮ｣｡ｫｴｲＬ＠ .｡ｳｬ＠ｴ｡ｮｲＬ＠
､･｣ｩｮ＠ bilir. .Aiskhylos'a göre Pro-
yani ｡ｳｬ＠ｹ｡ｲｴ｣Ｌ＠ iusanm kendisidir;
metheus, Klymene'nin ､･ｩｬＬ＠｢｡ｫ＠ bir
｡､＠ Themis (Adalet) olan Gaia'nm ｯｬｵﾭ .Aiskhylos'un "Prometheus" unda ｹ｡ｬｺ＠
dur. Bu bilgiden ･､ｩｮ＠ üstünlükle ｴ｡ｮｲｬ＠ rol ｯｹｮ｡､＠ belirtilir durur.
Prometheus, Zeus'u sürekli bir ｫｵﾭ Oysa bu tragedya bütün ｫｯｵｬ｡ｲ＠ ve
nun ｢｡ｳｫ＠｡ｬｴｮ､＠ tutar. "Prometheus" ｳｯｲｵｬ｡ｹ･＠ｩｵｳ｡ｮｬｫ＠､ｲ｡ｭｮ＠ｹ｡ｮｳｴｲ＠ de-
ｴｲ｡ｧ･､ｹｳｮｭ＠ ekseni olan· bu tema He- ｭｩｴｫＮ＠ Prometheus ｩｮｳ｡＠ temsilcisidir,
siodos'ta da ;ezilir. Ancak onu göz önünde içinde ￧Ｎｩｰｮ､＠ olaylar da günümüzün
tutarsak, Mekone ｯｬ｡ｹｮ＠ｧ･ｲｩ｣＠ anla- deyimiyle politik diye nitelenebilecek
yabiliriz. "Theogonia" da (535-560) anla- iusan ｴｯｰｬｵｭ｡ｲｮ＠ özgü ｯｬ｡ｹｲ､Ｎ＠ Ama
ｴｬ｡ｮ＠ bu efsane etiolojik, yani ｡￧ｫｬｹ｣＠ bir Prometheus ne ｢｡ｫｮ､＠ｩｵｳ｡ｮ､ｲ＠ ve
nitelik ｴ｡ｲＺ＠ Kurhan törenlerindeki ｢｡ｺ＠､ｲ｡ｭ＠ niçin ｩｮｳ｡ｬ＠､ｲ｡ｭ＠ oluyor?
geleneklerin nereden ｧ･ｬ､ｩｮ＠ bildirir; Prometheus ｡ｴ･ｩ＠ｴ｡ｮｲｬ､＠￧｡ｬｮ＠ ve
ama ｨｩｺｮ＠ için ｡ｳｬ＠ önemi Zeus-Prometheus iusanlara ｶ･ｲｭｩＬ＠ｴ｡ｮｲｬ＠ｫｵｲｭ＠ ol-
ｫ｡ｶｧｳｮ＠｢｡ｭｫ＠ bir · motif üstüne ﾷ､ｵ＠ düzene ｫ｡ｲ＠ｧ･ｬ､ｩ＠ için de zincire
ｫｵｲｭ｡ｳ､＠ : Prometheus ｢｡ｬｮｧ￧ｴ＠ beri ｶｵｲｮｬｭＬ＠ yaman bir ceza ￧･ｫｮｴ､ｩｲＮ＠
insanlardan yana ｧ･￧ｭｩＺｘＬ＠ onlara· daya- ｍｩｬ｡ｮｭ＠ｯｬ､ｵ＠ kayadan bize seslenip,
ｮｩｲ｡ｫ＠ｔｩｴ｡ｮＧｉｲ＠ öcünü almak ve Olym- eylemini, eyleminin ｵｹ｡ｮ､ｲ＠ tepkiyi,
ｰｯｳＧｬｵ｡ｲｮ＠･ｧｭｮｬｩ＠ yerine ｩｵｳ｡ｮｬ＠ kendini ve ｫ｡ｲｳｮ､ｩｬ･＠･ｬｾｴｩｲｰ＠ de-
･ｧｭｮｬｩ＠ getirmek einelindedir. Yeni ･ｲｬｮ､ｩｭｫｴＮ＠ Prometheus ｯｬ｡ｹｵ＠ bu-
bir devrimin ｨ｡ｺｲｬｹ｣ｓ､Ｎ＠ Zeus'u aldat- gün bir tiyatro ｹ｡ｺｲ＠ ele alsa, ｫ｡ｲｭｺ＠
makla onu iusanlara ｫ｡ｲ＠ｫｲｴ［＠ Kur- bir ｹ｡ｲｧｬｭ＠ｳ｡ｬｮ･ｩ＠ koyar ve ｴｵｫｬｳＬ＠
､ｵ＠ düzen ｴ｡ｮｲｬ＠ için küçük ､ｲﾭｴ｡ｮｫｬｲＬ＠ｹ｡ｲｧ￧ｬ･＠ bir ､ｬｲｭ｡ｹ＠ can-
cüdür. Zeus bile bile ｡ｬ､ｮｲＬ＠ ama oldu- ｬ｡ｮ､ｲＮ＠ Biz de ￶ｲｮ･ｩ＠ Kafka'nm
bittiyi önleyemez. Bu onur ｹ｡ｲｳｮ､＠ öc Ｂｄｵｲｭ｡＠ｳｮ＠ inceler gibi inceleyeliin
aJni.ak içindir ki, ｡ｴ･ｩ＠ vermez olur insan- "Zincire ｖｵｲｬｭ＠ Prometheus"u. Anla-
ｬ｡ｲｾＮ＠ Prometheus · da ｴ｡Ｎｮｔｉｹ＠ .. bir daha ｹｮ｡Ｌ＠ günümüzün gözüyle ancak bu
｡ｬ､ｴｲ＠ ve ｡ｴ･ｩ＠￧｡ｬｰ＠ götürür iusanlara yoldan varabiliriz.
verir. ｫｩ＠ kez küçük ·､ｲｬ･ｮ＠ｴ｡ｮｲｬ＠ Prometheus ｳ｡ｶｮｵｹｯｲ＠ ve ne diyor bu
ｴ｡ｮｩｳ＠｡ｲｴｫ＠ kaba kuvvete ｢｡＠ vurmak ｳ｡ｶｮｭ､＿＠ｫｩﾷ＠ kavram üstünde durup
ｺｯｲｵｮ､｡＠ : ｅｩ＠ görülmedik, korkunç ce- · direniyor, ､･ｲ＠ olarak ｢･ｮｩｭｳ､＠ iki
zalar ｳ｡ｬ｣ｫｴｲ＠ｐｯｭ･ｴｨｵｳＧｮ＠｢｡ｮＮ＠ kavram : Bilinç ve özgürlük. Bilinç ve
Hesiodos'un öyküsünde .Aiskhylos'un özgürlük iusana özgü ､･ｩｭｺ＠､･ｲｬ＠
ｐｲｯＺｩ･ｴｨｵｳＧｮＬ＠ giderek ｇｯ･ｴｨＧｮｩ＠ ver- olarak her. zaman ve uygar her ｴｯｰｬｵｮ､｡＠
､ｩ＠ Prometheus yorumunun ｴｯｨｵｭｬ｡ｲｮ＠｢･ｮｩｭｳｧｬｴｲＮ＠ｂｵｮｬ｡ｲ＠ｳ｡ｶｮｵｲｫ･＠
bile hulabiliriz : Zeus ｡ｬ､ｴｭＬ＠ｩｮｳ｡ｬｲ＠ Prometheus bugün de bir ｳ｡ｭｮ＠､ｵｲﾭ
gözünde küçük ､ｲｬｭＬ＠ giilünç ｯｬｭｵ＠ mada ｢｡＠ｶｲ｡｣＠ｫ｡ｮｴｬｭｹ＠｢｡＠
bir ｴ｡ｮｲ､Ｎ＠ Egemenligl. gerçek bir güce vuruyor: Ne ｹ｡ｰｴｭｳ［＠ diyor, hile bile
ｹ｡ｰｴｭＮ＠ Eyleminin uzun bir ､ￜｮｭ･＠ ve tutmakla anlayahiliriz. V. ｹｺｬＮａｴｩｮ｡Ｇﾭ

ｴ｡ｲｭ＠ sonucu bilinçli ·ve istemli bir smda kölelik de, ｺｯｲ｢｡ｬｫ＠ da yasalara
eylem ｯｬ､ｵｮ＠ ileri sürerek, bu eylemin uygun ｾ｡ｮｨ＠ｫｵｭｬ｡ｲ､Ｎ＠ Prometheus her-
suç olarak yommlanmasmdan ､ｯ｡｣ｫ＠ hangi bir köle gfui "desmotes", yani
bütün tepkilere sonuna kadar katlanmaya zincire ｶｵｮｬｭｴｲ［＠ｩｫ･ｮ｣ｳ＠ büyük-
ｨ｡ｺｲ＠ｯｬ､ｵｮ＠ bildiriyor. Bu bilinç hem ｬ＠ zincire ｶｵｮｬｭ＠ｯｬｭ｡ｳ､ｩＮ＠､･ｩｬＬ＠
bir gurur, hem bir katianma duygusu bir tann iken köle durumuna ､ｲｬｰＬ＠
､ｯｵｲｹ＠ içinde. ｵ＠ sözlerle dile getiriyor ｫ￶ｬ･ｩｮ＠ bu kadar kötü ｫｯｵｬ｡ｲ＠ içinde
､ｵｹｧｬ｡ｲｮ＠ : geçmesindedir; Ne var ki ｫ￶ｬ･ｩ＠､ｯ｡ｬ＠
ve ｯｬ｡ｮ＠ sayan bir ortamda Zeus-Promet-
Ama ben biliyordum ｢｡ｭ＠ gelecek heus ｩｬｫｳｮ＠ bir sorun olarak ortaya
ｯｬ｡ｮＺ＠
atmak, ｹ｡ｲｧｬ｣ｳｭ＠ｴ｡ｲｭｫ＠ ve hakkm
Bile bile, ｩｳ･ｹ＠ｩｳ･ｹ＠ suç ｩｬ･､ｭＮ＠ köleden yana ｯｬ､ｵｮ＠ belirterek, zor-
Bana gelince, ben bu çileme ｢｡ｬ＠ bütün ｡ｹｲｭｴｬｮ･Ｎｵｩｰ＠ yermek
ｫ｡ｴｬｮ｣ｭＮ＠
Aiskhylos'un tek ｨ｡ｭ＠ｧｩｲｴ＠ ve ｨ｡ﾧｾ＠
Çilesine ｫ｡ｴｬＬｮｭｹｰ＠ ölmeyi özleyen nyla ｳｯｮｵ￧ｬ｡､ｲ＠ koca bir ｩｴｲＮ＠ Traged-
Io'ya Prometheus ￶ｹｬ･＠ der: yasma ･ｳｩｺ＠ bir ､･ｲ＠ veren bu· sorunu
｡､ｭ＠｡､ｭ＠ inceleyebiliriz "Prometheus"ta.
Benim ｡｣ｬｮｭ＠ hiç ﾷｫ｡ｴｬｮｭｺ､＠ Titanlan yenip yönetiiDi .. ele ｡ｬ､ｫｴｮ＠
demek! sonra, Zeus bir düzen knrmaya ｧｩｲｭｴＮ＠
Kader ölmeme de izin vermiyor
Bu düzende kendine ｫｲ｡ｬ＠ｴ｡ｨｭ＠｡ｹｲ､＠
benim: halde, öbür tannlara da ･ｲｦ＠ｰ｡ｹｬｲＬ＠
ｙ｡ｬｮｺ＠ ölüm kurtarahilirdi beni, egemenlik alanlan ､｡ｴｲｭＮ＠ Ne var ki
Oysa benim ｩｬ｣･ｮｲｭ＠ sonu yok bütün tannlar paylarma ､･ｮ＠｡ｬｮ＠
Zeus ｴ｡ｨｮ､＠､ｭ･ｩｫ￧Ｎ＠
yönetirken Zeus'un ｢ｵｹｲｮ｡＠ uymak
Hiç bir umuda yer vermeden ､ｮ｣･＠ｺｯｲｵｮ､｡ｬＮ＠ Piyeste ｫ｡ｲｭｺ＠￧ｫ｡ｮ＠
ve ､｡ｶｲｮｭ＠ direnen Prometheus'un bu ｴ｡ｮｬｲ＠ hepsi bu düzeni ｢･ｮｩｭｳＬ＠
bilinçli tutumunu ｢｡ｫｬｮ＠ anlamaz ve Zeus'un ｨｵｹｲｮｫｬ｡ｭ＠ isteyerek ya da
gurur ya da kibir diye nitelerler. Koro istemeyerek yerine getirmektedirler. Tek
￶ｹｬ･＠ der: ｢｡＠ｫ｡ｬ､ｲｮ＠ Prometheus'tur. Kavga Zeus'-
la Prometheus ｡ｲｳｭ､＠ ve bir özgürlük-
Sözünü. ｳ｡ｫｮｭｹｯｲｵＬ＠ kölelik ｫ｡ｶｧｳ､ｲＮ＠ Evreni yöneten, ｴ｡ｲｩﾷ＠
｢｡ｮ＠ 'gelen boyun ･､ｩｲｭｹｯ＠ sana. larm ve insanlarm egemeni Zeus özgürdür,
i
prangaya ｶｵｮｬｭＬ＠ｳｺ＠ bir ｫ｡ｹｬｴ＠
Okeanos da ￶ｹｬ･＠ :
ｳｯｵｺｬ｡＠ dek ｩｫ･ｮ｣ｬｲ＠ｭ｡ｬＺｫＱＬ＠ ölüm-
yine de ｵｳｬ｡ｮｭ＠､･ｩｬｳｮＬ＠､ｩｲ･ｹｯｳｵｮＬ＠ süz ｯｬ､ｵ＠ için ｣｡ｮ＠ｫｹｭ｡＠ özgürlü-
dertlerine dert katmaktan ｮ､･＠ de yoksun Prometheus köledir.
korkmuyorsun. Ama ｨ｡ｫｬｭ＠ gerçekten de öyle mi?
Benden Ｌ￶ｴ＠ dinlersen, dikine ｧｩｭ･Ｎ＠ Prometheus'u kayaya ￧ｫ｡ｮ＠ Kratos
"Sözünü ｳ｡ｫｮｭｹｯｲｵＢ＠ diye çevirdi- (Güç) ￶ｹｬ･＠ diyor :
ｩｭｺ＠ Yunan "agan eleutherostomeis" Her ｶ｡ｲｬｫ＠ çoktan bir kaderle
deyimi, "dilin fazla özgür" aniamma gelir. ｹｫｭｬ･ｮｩＬ＠
ｐｲｯｭ･ｴｨｵｳｾ｡＠ bilinci özgürlük ｳ｡ｬｭｫﾭ Tannlann ｢｡､ｲ＠ｹ｡ｬｮｺ＠ yükümlü
ｴ｡､ｲＮ＠ｄｲ｡ｮｬ＠ özü de bu özgürlük- kölelik olmayan:
tragedyanm ｹ｡ｺｬ､＠￧｡＠ göz önünde "Zeus'tan ｢｡ｫｳ＠ özgür ､･ｩｬｲＢＮ＠
Olaylar da ｋｲ｡ｴｯｳＧｩ＠ bu sözünü ､ｯﾭ･ｬｩ［､＠ tutukludur aslmda. Efsane, Promet-

ｲｵｬ｡ｭｫｴ､＠ : Sert, ｡ｭｵｳｺＬ＠ｩｮｳ｡ｦｺ＠ bir heus'a, ｧ･ｬ｣ｩ＠ öngören bilici der, ￧｡ﾭ
zorba gibi ､ｮｹ｡＠ keyfine göre yöneten ｭｺｳ｡＠ biliciye inanmaz, ama ､ｮｲ＠
Zeus her ｩｳｴ･ｮ＠ yüzde yüz ｧ･ｲ￧ｫｬｴｩﾭ｡ｫｬ＠ gücüyle ｧ･ｬ｣ｩ＠ ￶ｮｧｲ､Ｌ＠ insan-
mektedir. Evren "Prometheus" tragedya- ｬ｡＠ｹ｡ｰｴ＠ bu hizmete ｫ｡ｲｬ＠ kör
smda Prometheus ·ve ＠ o gibi Zeus'un iktidariann ｢｡ｳｫｮ＠ｵｲ｡ｹｰ＠ｯｬｭ｡､ｫ＠
ｫｵｲ｢｡ｮｬＬ＠ Kratos, Bia, Hephaistos'la cezalara ￧｡ｲｰｬ､ｮ＠ da bilir. Aiskhylos'un
Hermes gibi Zeus'un ｵ｡ｫｬｲＬ＠ ve Okeanos ｴｲ｡ｧ･､ｹｳｮ＠ bu ｡￧､ｮ＠ okuyun, görecek-
gibi Zeus'un dalkavuklanyle ､ｯｬｭｵｴｲＮ＠ siniz ki ￧｡ｵｮｺ＠､ｲ｡ｭｮ＠ｹ｡ｮｳｴｲＮ＠
ｇ･￧ｭｩ＠ yendikten sonra, Zeus bugüu ve Bu ｫ｡､ｲｹｬ･＠ "Prometheus" politik piye-
ｹ｡ｲｭ＠ da yasalanmn tekeline ｧ･￧ｩｲｭ＠ sin ta kendisidir, ama Aiskhylos poli-
benzer. Oysa gerçek tam tersinedir: tika ｡ｮｬｹ＠ en derinini ｹ｡ｵｳｴｮｫｬ＠
Gerçekte Zeus köle, Prometheus özgürdür. ｫ｡ｬｭＬ＠ｵｹｧ｡ｲｬｫ＠､･ｲｬｩｮﾷ＠ ne oldu-
Bu ￶ｺｧｲｬ＠ Prometheus ｮ｡ｳｬ＠ ele geçir- ｵｮ＠ｫ｡ｶｲｹｰ＠ dile getirmekle ｩｮｳ｡｣＠
ｭｩｴｲ＿＠ Burada efsaneyi bir yana itip, eserin en özlüsünü de ｶ･ｲｭｩｴＮ＠ａｴ･ｩ＠
kendi ￧｡ｵｮｺ＠ egemenlik kavgalanna ｴ｡ｮｲｬ､＠￧｡ｬｰ＠ insanlara vermek ne
bakabiliriz : Yönetimi ele ｧ･￧ｩｲｭ＠ nice demektir? ｂ｡ｫｬｮｭ＠ bir efsane niteli-
.iktidar sahibi ｫｩ＠ ya da.partiler ｶ｡ｲ､＠ ki, ｩｮ､･＠ öteye götüremedikleri bu sembolü
ｫ｡ｲｬｮ＠ dikilip direnen tek tük ､ｮ｣･＠ Aiskhylos ｩｮｳ｡ｬｫ＠｡￧ｳｭ､ｮ＠ ele ｡ｬｰＬ＠
sahiplerini susturup yok edebileceklerini ｵｹｧ｡ｲｬｮ＠ｴ｡ｲｩｬ￧･ｳｮ＠ çizmek gibi tiyatro
ｳ｡ｮｲｬＬ＠ oysa sonuç umduklanmn tersine eserlerinde ･ｩｮ＠ rastlanmayan güç bir ｩ＠
￧ｫ｡ｲ＠ : ｫｴｩ､｡ｲ＠ sahipleri devrilir gider, ｢｡ｮｫＭｴ､ｲＮ＠ｄｮ｣･ｳｩ＠ gönlümüzün
､ｮ｣･＠ sahipleri yener ve ｫ｡ｬｲＮ＠ｮｳ｡＠ｯｬ｡ｹｲｮ＠｡ｹ､ｮｬｴ｣ｫ＠ kadar derine giden
toplumunun bu ､･ｩｭｺ＠ｹ｡ｳｮ＠ bilin- bu yazann sanat ｵｳｴ｡ｬ＠ da ｡ｲｴ｣､＠ :
cine varan Aiskhylos onu Prometheus diye Okuyucu dikkat etti mi ki ｢｡ｬｮｧ￧ｴ＠
bir efsanelik ｫｩｮ＠｡ｺｮ､＠ bildiriyor Zeus'un ｵ｡ｫｬｮ＠ Prometheus'u kaba güce
bize dek : ａｫｬ＠ gücü kaba güçten üstündür, ｢｡＠ vurarak ｴｮｵｫｬ｡､＠ salmede, Pro-
､ｮ･ｹ＠ gem vnrnlamaz, özgür ､ｮ｣･＠ metheus bir tek söz söylemez : Kayaya
tntuklanamaz, sustnrulamaz, alt edilemez. ｫ｡ｬｭｳｮＬ＠ zincire vnrnlmasma ve Kra-
olaylar ｮ｡ｳｬＮ＠ｧ･ｬｩｲｳ＠ｧ･ｬｩｳｮＬ＠ gelecekte tos'un sövüp saymalanna sessizce ｫ｡ｴｬｮｲＬ＠
egemenlik kaba kuvvetin ､･ｩｬＬ＠ özgür ama ｴｲ｡ｧ･､ｹｮ＠ sonunda Zeus'un casusn
､ｮ｣･ｩｲＮ＠ Aiskhylos toplnmlann yö- ｈ･ｲｬｳＧｉ＠ｫ￶ｬ･ｩＭｺｧｲ＠ｴ｡ｲｭｳｮ､＠
ｮ･ｴｩＺＮ､Ｌ＠ｧ･￧ｭｩＬ＠ hal ve . ｧ･ｬ｣ｩ＠ bu ｴ｡ｮｲｬ＠｢･＠ｰ｡ｲｬｫ＠ ettikten sonra, ｢｡ｮ＠
｡￧､ｬｮ＠･ｬｴｩｲｫＬ＠ bize ･ｳｩｺ＠､･ｲ＠ bir ｳ｡ｬ､ｫｮ＠､ｯ｡ｬ＠ belalan bir bir izleyip
polirlka . dersi veriyor bu ｴｲ｡ｧ･､ｹｳｬ＠ : diliyle ｣｡ｮｬ､ｲ＠ gözüinüzün önünde,
ａｫｬ＠ gücünün kaba kuvveti ｮ｡ｳｬ＠ｹ･ｮ､ｩ＠ dünya ｢｡ｭ＠ｹｫｬｰ＠ koroyla birlikte
.｡､ｭ＠｡､ｭ＠ izledikten sonra, ｡ｫｬ＠ gücü gömülüp yok olana dek ｫｯｮｵｭ｡ｴ＠
ｳｴＺｩ･＠ kurnlan yönetimin akla ve özgür direnir Prometheus. Son sözünü söyler ve
､ｩ｣･ｹ＠ｳ｡ｹｧ＠ elden ｢ｲ｡ｫｰＬ＠ ona ｳｲｴ＠ sonra ölÜr. ｋｹ｡ｭ･ｴ＠ de kopsa son söz özgür
çevirince, ｮ｡ｳｬ＠ｺ｡ｹｦｬ､ｮ＠ ve devrilmek ､ｮ｣･ｩｲＬ＠ demek istiyor Aiskhylos.
ｴ･ｨｬｩｫｾｳｹ＠ｫ｡ｲ＠ｫ｡ｲｹ＠ｧ･ｬ､ｩｮ＠ gös-
teriyor. Zeus bütün ｫｵｲ｢｡ｮｬＬ＠
1
ｵ｡ｫｬｲＬ＠
R
dalkavuklanna ｫ｡ｲｭ＠ bir çocuk gibi ｺ｡ｹｦ＠ 'RHEIA (yahut RHEA)
ve çaresizdir : Onu ｹｫｭ､｡ｮ＠ kurtaracak ｕｲ｡ｩｯｳＧｬ＠ Gaia'dan ､ｯｮ｡＠ 'Rheia, ｡ｮｳ＠
tek ｫｩ＠｡ｫｬ＠ gücünün ｴ｡ｹ｣ｳ＠ Promet- Gaia'nm birinci ｴ｡ｮｲ＠ｫｵ｡ｮ､ﾷ＠ｹ｡､ｩ＠
heus'tur. Zeus ｴｮｵｫｬ｡､＠､ｭ｡ｮ＠ serüvenin bir ｴｰｫｳｕｮ＠ ikinci ＱＮＧ｡ｫｴ＠
ｹ｡ｲＮ＠ｋ｡ｩ､･＠ Kronos'a ･＠ olur ve onunla ｢ｩｲｬ･ｭ＠ ve ondan Pandia ｡､ｬ＠ bir ｫｺ＠
üçüncü ｴ｡ｮｲ＠ｫｵ｡＠ olan Olympos'lulan ､ｯｵｲｭＬ＠
Arkadya'da ｴ｡ｮｲ＠ Pan'la ｳ･ｶｩﾭ
üretir. Ne var ki Rheia çocuk ､ｯｵｲｫ￧｡＠ｭｩＬ＠ Pan da ona bir beyaz öküz sürüsü
K.ronos oulan yutar, bunun nedenini ｡ｲｭｮ＠･ｴｮｩＮ＠ A,ma en ünlü ｡ｫ＠ｂ･ﾭ
￶ｹｬ･＠｡ｮｬｴｲ＠ Hesiodos (Theog. 462 vd.) : parmak ､｡ｬｮ＠ çobam Endymion'dur.
Endymion'dan elli ｫｺ＠ｯｬ､ｵ＠ bir efsanede
Korkuyordu Uranos'un ｭ｡ｲｵ＠
｡ｮｬｴｲＮ＠
biri ｴｯｲｵｮｬ｡､＠
ölümsüzler ｡ｲｳｮ､＠ kral olacak diye. SEMELE
Gaia ve Uranos bildirmÜjti ki ona ｋ｡､ｮｯｳＧｬ＠ Harmonia'nm evlenmesinden
ne kadar güçlüler güçlüsü de olsa dört ｫｺ＠､ｯ｡ｲ＠ : Ino, Autonos, Agaue ve
kendi ｯｬｵｮ｡＠ yenilmekti kaderi. Semele. Zeus Semele'ye ｡ｫ＠ olur, ama
Rheia bu durumda çok üzülür ve Zeus'u ｫ｡ｲｳ＠ Hera onu ｫｳ｡ｭｲ［＠ ihtiyar bir
dünyaya getirmeden önce Uranos'la Ga- sütuine ･ｫｬｩｮ＠ girerek yamna gelir ve
ia'nm ｹ｡ｲ､ｭｬ･＠ Ghit'in Diktas ｭ｡ﾭ Semele'ye, "Zeus'a yalvar da sana kendini
ｲ｡ｳｮ＠ sak.lamr, orada ､ｯｵｲＮ＠ Sonra da ｴ｡ｮｲ＠ olarak bütün görkemiyle göstersin"
koca bir ｴ｡＠ bezlere sanp K.ronos'a verir; der. Semele kanarak Zeus'tan bunu ister.
ｴ｡ｮｲ＠ bunun bir ｴ｡＠ｯｬ､ｵｮ＠ anlamadan Zeus da ｩｮ･ｫ＠ ve ｹｬ､ｲｮ｡＠ kendisini
midesine indirir. Bkz. K.ronos. gösterince Semele yanar; ｹｩｮ｡ｲｫ･＠ de
ｫ｡ｲｮ､ｩ＠ yedi ｡ｹｬｫ＠￧ｯ｣ｵｩＬ＠ Zeus'un
RÜZGARLAR ｯｬｵ＠ｂ｡ｫｬｯｳＧｵ＠､ｲＮ＠ Zeus ￧ｯ｣ｵ＠
ｫｵｲｴ｡Ｌ＠ｨ｡ｬ､Ｚｮ＠ içine sak.lar. Vakti
Efsanede dört büyük rüzgann ｡､＠ geçer,
gelince ｂ｡ｫｬｯｳＬ＠ ya da Dionysos ｡､ｹｬ･＠
bunlar Notos (Lodos), Borcas (Poyraz),
｡ｮｬ＠ｴ｡ｮｲ＠ Zeus'un ｨ｡ｬｩｲｮ､＠ yeniden
Zephyros · ve Euros'tur. ｇ￶ｲｬ､＠ gibi
､ｯ｡ｲＮ＠
Notos ve Borcas rüzgarlan ｡､ｬｲｮ＠ biraz
､･ｩｫｬ＠ bizim poyraz ve lodos'a ver-
SISYPHOS
ｭｩｬ･ｲ､Ｎ＠ Ne var ki ｢ｵｮｬ｡ｲ＠､ｯｲｵｬｴﾭ
sunda 34 derecelik bir kayma ｯｬｭｵＬ＠ｬｫ￧｡ｮ＠ efsanelik ｫｩｬ･ｲ＠｡ｲｳｮ､＠ zama-
Notos'a bugün ｫ｢ｬ･Ｌ＠ Boreas'a ｹｬ､ｺ＠ｄＮｬｚｮ＠ yazar ve ､ｮｲｬ･ｩ＠ en çok
､･ｮｩｬｭｴｲＮ＠ Zephyros ｢｡ｴ＠ｲｺｧ｡Ｌ＠ yani ilgilendiren biri de Sisyphos'tur Prome-
bizim karayel'dir, Euros ise ､ｯｵ＠ｲｺｧ｡＠ theus gibi insanlan ｴ｡ｮｲｬ＠ｫ｡ｲ＠ tuttu-
yani ｫ･ｩｬｾｭＮ＠ Bu rüzgarlar Yunan ﾭｵｮ､｡Ｌ＠ Odysseus gibi insan ｡ｫｬ＠ ve kur-
rinde, özellikle Odysseia:da çok önemli bir ｮ｡ｺｬｹ･＠ｴ｡ｮｲｬ＠ bile üstün ｯｬ､ｵｮ｡＠
rol oynar. ￖｾｧｮ＠ ve renkli ｫｩｬ･ｲ＠ｶ｡ｲ､Ｎ＠ olsa gerek. Sisyphos ｴ｡ｮｲｬ＠ • ｫ｡ｲ＠ suç
Bkz. Rom. Odysseia V, 291 vd; X. 19 vd. ｩｬ･ｭ＠ｫｩ､ｲＬ＠ onlarla boy ￶ｬ￧ｭ･ｹ＠
ｧｩｲｴ＠ için de ölüler ülkesinde ｫｯｲｭ￧＠
s bir cezaya ￧｡ｲｰｬＮ＠Ｑｫｩｮ＠｡､ｮ＠ Odysseia'da
ｲ｡ｳｴｬｮＮ＠ Hades'te ｧ￶ｲ､＠ Sisyphos'u
SELENE ￶ｹｬ･＠ｴ｡ｮｭｬｲ＠ Odysseus (Od. XII, 593
Selene ａｹＧｮ＠ simgesidir. Hyperion'la Theia- vd.):
nm ｫｺＬ＠ｇｲｬ･＠ｴ｡ｮｲ＠ Hellos'la ｡ｦｫ＠ｴ｡ｮｲﾭ
ça Eos'un ｫ｡ｲ､･ｩＮ＠ｫｩ＠｡ｴｮ＠￧･ｫｴｩ＠ gü- Sisyphos'u gördüm, korkunç ｩｫ･ｮ｣ｬｲ＠
ｭ＠ tekerlekli bir araba üstünde gökleri do- çekerken:

ｬ｡ｮ＠ güzel bir ｫ｡､ｮ＠ olarak ｣｡ｮｬ､ｲＬ＠ｙ｡ｫｬｭ＠ iki avucuyle kocaman bir
birçok sevgilileri ｯｬ､ｵ＠｡ｮｬｴｲ＠ : Zeus'la kay ｡ｹＬ＠
ve ｫｯｬ｡ｲＺｹ･Ｌ＠ｨ｡｣ｫｬｲｹ･＠､｡ｹｮｭｴ＠ gelen Steropes Zeus'a ｩｭ･ｧ＠｡ｲｭｮ＠

kayaya, ･｢ｵｩｴｲ＠ Bkz. Kyklop'lar.
habire itiyordu onu bir tepeye ､ｯｲｵＬ＠
ｩｴ･＠ kaya tepeye ｶ｡ｲ､＠ varacak, ｩｴ･＠ STYKS
tamam, Styks, Hesiodos'a göre Okeanos'un ｫｺｬ｡ｲ＠
ama tepeye ｶ｡ｲｭｳｮ＠ tam bir arasmda en ｢｡ｴ＠ gelenidir. Styks,
parmak kala, Pontos'un döllerinden Pallas'la ｨｩｲｬ･＠
bir güç itiyordu onu tepeden ve Zelos, Nike, Kratos'la ｂｩ｡Ｇｹ＠､ｯｵｲ＠
gerisingeri, Gene Hesiodos'a göre Zeus ｔｩｴ｡ｮＧｬｲ＠
｡ｹ＠ kadar ｹｵｶ｡ｲｬｮｯ､＠ yeniden yenip tannlar arasmda ･ｲｦ＠ｰ｡ｹｬｲｮ＠
｢｡＠｢･ｬｩｳ＠ kaya, ､｡｢ｲｫ･ｮ＠ Styks ilk ｹ｡ｮ＠ gelen ｯｬｮｵ＠
o da yeniden itiyordu ｫ｡ｹ＠ tekmil (Theog. 397 vd.).
ｫ｡ｳｬｲｮ＠ gere gere, Styks bir yeralb ｲｭ｡＠ olarak görülür,
kopan toz toprak habire .｡ｲｫ･ｮ＠ tannlar bu ｲｭ｡ｫ＠ üstüne yemin ederler.
｢｡ｮＮ＠ üstünden, Yemin Olympos'ta olursa, Zeus ｲｩｳＧ＠
o da habire itiyordu ｫ｡ｹＬ＠ kan ter gönderir, Styks'i getirtir. Styks üstüne
içinde. yemin eden .. ·yeminini bozacak olursa,
kor1.-unç bir cezaya ￧｡ｲｰｬ＠ : Bir ｹｬ＠
ￇ｡ｵｭｺ＠ｆｲ｡ｮｳｺ＠ｹ｡ｺｩｲｬｮ､＠ Alhert
boyunca ｡ｺｮ＠ ne ｴ｡ｮｲ＠｢｡ｬＬ＠ ne ｴ｡ｮｲ＠
Camus "Le Mythe de Sisyphe" ｡､ｬ＠ dene-
｡ｲ｢＠ koyabilir, soluk alamaz, sonra da
mesinde Sisyphos'u ｡ｮｬｭｳｺ＠ (ahsurde)
dokuz ｹｬ＠ boyunca tannlardan, toplanb
bir simgesi diye tammlar. ｙ｡ｰ｢＠ｩ＠
ve ￶ｬ･ｮｲｩ､＠ uzak durmak ｺｯｲｵｮ､｡Ｎ＠
｡ｮｬｭｳｺ＠ ve ｹ｡ｲｳｺ､Ｌ＠ ama bu ｩ＠ sonsuz-
Styks ｫ｡ｲｮｬｴ＠ gürül gürül akan Okea-
ｬｵ｡＠ dek görmekle yiil.-ümlüdür Sisyphos.
nos'un bir kolu ｳ｡ｹｬｲＬ＠ｳｵＱ｡ｲ＠ koca ｲｭ｡ｮ＠
Bu korkunç ｩｫ･ｮ｣＠ bir gün ｢ｩｴ･｣ｮ＠
ｳｵＱ｡ｲｮｭ＠ onda biri ｫ｡､ｲＮ＠
bile umamaz. Sisyphos umutsuz kahra-
ｭ｡ｮ､ｲＬ＠ ama insan ｫ｡ｨｲｭｮ､Ｌ＠ çünkü
bilinçlidir. Camus insan ｹ｡ｭ＠ anlam- T
ｳｺｬ＠ için.de insan onurunun gene de, ､＠ TANTALOS
etkenierin ｡ｮｬｭｳｺＬ＠ｫｯｵｬ｡ｲＮ＠ｫ｡￧ｾ＠
ｲｵｬＺｮｺ＠｢Ｚｳｫｩｮ｡＠ｫ｡ｲｮ＠ zorunlu olan yükü Lydia ｫｲ｡ｬ＠ Tantalos hem efsanede dal
bile1 . hile ｴ｡ｭｫ＠ｯｬ､ｵｩｮ＠ belirtir ve budak ｳ｡ｬｮ＠ lanetli bir soyun ｡ｴｳＬ＠ hem
Sisyphos'un bu korkunç ｩｫ･ｮ｣､＠ her ölüler ülkesinde ￧･ｫｴｩ＠ ceza. ile ünlüdür.
･ｹｾ＠ｫ｡ｲｮ＠ bir zevk ､ｵｹｮＬ＠ bilincin Kendisi Zeus'la Pluto'nun ｯｬｵ＠ｳ｡ｹｬｲ＠
ｶ･ｲ､ｩ＠ sevinçle bir ￧･ｩｴ＠ｭｵｴｬｮ｡Ｌ＠ umut- ｋ｡ｲｳｮ＠｡､＠ üstüne kaynaklarda ｡ｹｲｬｫ＠
ｳｵｺｬｮ＠ｭｵｴｬｮ｡＠･ｲｩ｢ｬ｣ｮ＠ ileri ｶ｡ｲ､Ｌ＠ ama ￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｲｮ＠ Pelops'la Niohe
sürer. Sisyphos'u da böylece ｡ｮｬｭｳｺ＠ｯｬ､ｵ＠ genellikle kahu1 edilir.
｡ｫｬＺｶ･＠ bilinç gücüyle yenen ｩｮｳ｡ｫｬｲﾭ ' Soyu sopuyle lanete ｵｲ｡ｭｳ＠ gerek-
man olarak ｫ｡ｲｭｺ＠ diker. ｔ｡ｮｲ＠ ne tiren suçun ya da suçlann ne ｯｬ､ｵｮ＠
yaparsa ｹ｡ｰｳｮ＠ onU: ｹ･ｮｭＺｴｩｲＮ＠ efsaneler .｡￧ｫ＠ dile getirmez : Tantalos
i Sipylos (Manisa) ､｡ｭ＠ｫｲ｡ｬ＠ｫｵｲｭＬ＠
STEROPES çok güçlü ve zengin bir ｡､ｭＮ＠ａｳｬ＠
Uranos (Gök) ile Gaia'run (Toprak) bir- suçunun bu ｳｴｮｬＬ＠ tannlann kendistne
ｬ･ｭｳｩｮ､＠､ｯ｡ｮ＠ tek gözlü devlerden ｢｡ｬ､＠ nimetlerden gurur ､ｵｹｭ｡ｳＬ＠
biri. ａ､＠ "parlak, ak, ｰ｡ｲｬ｢Ｂ＠ aniamma ｭ｡ｲｰ＠ ölçüyü ｫ｡￧ｭｳ＠ｯｬ､ｵ＠ ileri
sürülür, Gerçek neden ｢｡ｫ＠ olsa gerek : ama ihtiyar adani, ｫｏｰ｡ｲｪｴｭ＠ diye
Tantalos da öbür Anadolu'lu tann ve ellerini ｵｺ｡ｴ＠ｭｹ､Ｌ＠
kabramanlar gibi, Olympos'lulann düze- bir yel geliyor, ｳ｡ｶｵｭｹｯｩ､＠ｯｮｬ｡ｲ＠
nine ｡ｹｫＺｮ＠､･ｮ＠ bir din ve efsane çem- kara bulutlara,
berinin ｫｩｬ･ｲ､Ｎ＠ .Anaerkil bir düzeni
·.Ana ｔ｡ｮ￧Ｇ＠ egemen ﾷｯｬ､ｵ＠ bir ·din TARTAROS
ｧ￶ｲｮ＠ simgelerler. Sipylos yamaçla- Tartaras ｹ･ｲ｡ｬｴｮ､ｫｩ＠ ölüler ülkesinin en
rmda kayaya ｯｹｮｬｭｵ＠ bir Kybele heyke- derin yeridir. Titan'larla ｴ｡ｮｲｬ＠ arasm-
linin ｢ｵｬｮｭ｡ｳＬ＠ Niobe efsanesinin bu daki ｳ｡ｶｴ＠ deprem Tartaros'a kadar
､｡ｮ＠･ｴｩｮ､ｫ＠ Sardes'e ｹ･ｲｬｴｩｭｳ＠ｵｺ｡ｮｲＬ＠ bu ｳ｡ｶｴ＠ yenilen ｔｩｴ｡ｮＧｬｲ＠ da
buna ｫ｡ｮｴｲＮ＠ｂ｡ｫ＠ bir din ve düzen Zeus Tartaros'a ｫ｡ｰｴｲＮ＠ Tartaras'un en
adma ｢｡＠ｫ｡ｬ､ｲ＠ içindir ki cezaya iyi ｴ｡ｮｭｬ､＠ｹ｡ｰｴ＠ Hesiodos'un ｔｬ･ｯﾭ
￧｡ｲｰｬｭＬ＠ lanete ｵｲ｡ｭｬ､Ｎ＠ｧｯｮｩ｡Ｇｳ､ｲＮ＠ｔｬ･ｯｧＮ＠ 736'da ｢｡ｬｹｮ＠ uzun
Tantalos bir söylentiye göre Hermes'e bir parçada "sisli" Tartaros bütün ｡ｹｲｮﾭ
ｚ･ｵｳＧｬ＠ｫ￶ｰ･ｩｮ＠ vtll'memek için yalan ｴｬ｡ｲｹ＠ betimlenmektedir. Cehennemin
yere yemin ･ｴｭｩＬ＠ Zeus'un öfkesi bu yüz- böyle ｣｡ｮｬ＠ bir tablosu bir daha ancak
､･ｮｭｩＮ＠ Ya da ｴ｡ｮｲｬ＠ sofrasma ￧｡ｲｬﾭ Vergilius'un Aeneis'inde, yahut Dante'de
ｭ＠ tannlann ｳｲｬ｡ｮ＠｡￧＠ｶｮｵＬ＠ bulunur.
ya da tann ｢｡ｬｹ＠｡ｲ｢＠｡ｲｭＮ＠
TEISIPHONE
Kendisine yüklenen çok daha büyük bir
Adam öldürme ｳｵ￧ｬ｡ｮ＠ öcünü alan
suç ｴ｡ｮｲｬ＠ denemek için ｯｬｵ＠ Pelops'u
Erinys'lerden biri Bkz. Erinys'ler.
､ｯｲ｡ｹｰ＠ｴ｡ｮｲｬ＠ önüne ￧ｫ｡ｮｳ､ｲＮ＠
Tantalos ｩｫ･ｮ｣ｳ＠ diye dillere ｧ･￧ｭｩ＠ TERPSIKHORE
olan ｣･ｺ｡ｳｮ＠ Homeros Odysseia'da ￶ｹｬ･＠ Musa'lardan biri, ､｡ｮｳ＠ ve hafif ｩｲ＠ sim-
｡ｮｬｴｲ＠ (Od. XI, 582 vd.) : geler Bkz. Musa'lar.
ｔ｡ｮｴｬｯｳＧｩ＠ gördüm, korkunç
ｩｫ･ｮ｣ｬｲ＠ çekerken: TETHYS
Duruyordu bir gölün içinde, ayakta, Uranos'la ｇ｡ｩＧｮ＠ｫｺＬ＠､ｩ＠ Titan'lardan
yüksele yüksele ￧ｫｹｯｲ､ｵ＠ su çenesine sonuncusu. Denizin ｶ･ｲｩｭｬｮ＠ simgele-
kadar, yen Tethys tann Okeanos'la ｢ｩｲｬ･＠ ve üç
ama içmek için ､｡ｶｲｮ＠ｭｹ､Ｌ＠ . bini ｡ｫｭ＠､ｩ＠ｶ｡ｲｬｫ＠､ｯｵｲＮ＠ Dünyanm
: ､｡ｭｬｳｮ＠｡ｬｭｹｯｲ､ｵ＠ suyun, bütün ｲｭ｡ｫｬ＠ da ｏｫ･｡ｯｳＧｬ＠ Tethys'ten
ihtiyar ddam ･ｩｬｹｯｲＬ＠･ｩｬｹｯｲＬ＠､ｯｭ｡＠ｳ｡ｹｬｲＮ＠ Birefsaneye göre Tethys
' ･ｩｬｹｯｲ､ｵＬ＠ Zeus'un Kronos'a ｫ｡ｲ＠ｳ｡ｶ＠ｳｲ｡ｭ､＠
su da çekiliyor, çekiliyor, yok oluyordu ｈ･ｲ｡Ｇｹ＠ yanma ｡ｬｭ＠ ve ｢ｹｴｭＮ＠
emen toprakta, Hera ､｡＠､｡ｮ＠ Zens'u bnlup onunla
ve bir çamur peyda oluyordu ｳ･ｶｩｭｹ＠ kafasma ｫｯｹｭ｣｡Ｌ＠ kavga ･ｴｭｩ＠
｡ｹｫｬｲｮ＠ dibinde, kapkara, olan Okeanos'la Tethys'in yanma gitmek
assaat bir ｴ｡ｮｲ＠ kurutuveriyordu gölü. üzere ｯｬ､ｵｮＬ＠ onu bildirmeye ｧ･ｬ､ｩｮ＠
ｙ･ｭｩｬｲ＠ｩｳ｡ｲｫｹｯ､ｵ＠｢｡ｮ＠ önünde ileri sürer.
: ､｡ｬ＠｢ｵ､｡ｫｬ＠｡￧ｬｲ､ｮＬ＠
armutlar, narlar, ｰｲｬ＠ elmalar, THALIA
｢｡ｬ＠ incirler, tombul zeytinler Bitkisel ｧ･ｬｩｭｹＬ＠､ｯ｡ｮｭ＠ｦｩｫｲｭ｡ｳｮ＠
ｳ｡ｲｫｹｯ､ｵＬ＠ dile getiren bu ad :
I. Musa'lardan birinin ｡､ｲＮ＠ Yetki ｡ｬｮ＠ yasmda da, insanlar dünyasmda da ､･ｩﾭ
ｫｯｭ･､ｹ｡ｲＮａｰｬｮＧ＠ｳ･ｶｩｰ＠ Korybant'- mez, evrensel ve ölümsüz ､ｯ｡＠ｹ｡ｳ､ｲＮ＠
ｬ｡ｲ＠､ｯｵｲ＠ da ｡ｮｬｴｲＮ＠ Bkz. Musa'lar. ｔ｡ｮｲｳｬ＠ｹ｡ｳ､ｲＬ＠ onun ｫ｡ｲｴ＠ insansal
2. Zeus'la Eurynome'nin ｫｺＬ＠ Kharit'lerin yasa ise Nomos'tur.
biri. Bkz. Kharit'ler. Themis Olympos'ta ｹ｡ｲＮ＠
ｔ｡ｮｲｬｭ＠ top-
THANATOS ｬ｡ｮｴｾ＠｢｡ｫｮｬ＠
eder, Olympos'taki
düzeni de o korur. Homeros da ｴ｡ｮｲＬ＠
Ölümü simgeleyen tann. Nyks'in ￧ｯ｣ｵＬ＠
bilir onu, Hera'yla, Zeus'la ｫｯｮｵｴ＠
Uyku'nun ｫ｡ｲ､･ｩＮ＠ Birbirinden ｡ｹｲｬﾭ
gösterir ｬｹ｡､ＧＮ＠ Ama çok söz edilmez
mayan Hypnos'la Thanatos ｹ･ｲ｡ｬｴｮ､＠
Themis'ten, efsanesi öyküsü yoktur. Her
Tartaras'un derinliklerinde otururlar (Hes.
yerde ve her zaman ｶ｡ｲ､＠ o kadar.
Theog. 755 vd.).
ￜｲ･ｴｩ＠ｴ｡ｮｲｳｬ＠ｶ｡ｲｬｫ＠ sürdürür et-
THAUMAS kisini, bu ｶ｡ｲｬｫ＠ da tannlardan daha
Pontos'la ｇ｡ｩＧｮ＠ｯｬｵＬｅ･ｫｴｲ｡＠ ile evlenir güçlü ｯｬ､ｵｫ｡ｲ＠ için, ･ｨｲ｡ｮｭ＠ tepesinde
ve ｲｩｳＧｬ･＠ｈｾｹ｡Ｇｬｲ＠ üretir (Bkz. Harpya'- oturur gibidir Themis. ａ､＠ da koymak,
lar). ｹ･ｲｬｴｩｭｫＬ＠ oturtmak ｡ｮｬｭ＠ gelen
bir kökten ｴｲ･ｭｩＮ＠
THEIA
Uranos'la ｇ｡ｩＧｮ＠ｫｺＬ＠､ｩ＠ Than'lardan ｔｉａｾｏｍｋｈ＠
biri Hyperion'la evlenir ve Eos, Helios Bkz. Devler ve ｔ｡ｮｲｬ＠ｓ｡ｶＮ＠

ve Selene'yi ､ｯｵｲ＠
TITHONOS
THEMIS Troya ｫｲ｡ｬ＠ Laomedon'un ｯｬｵＬ＠ Priamos'un
Themis, Uranos'la ｇ｡ｩＧｮ＠ｫｺ､ｲＬ＠ yani ｡｢･ｹｩｳ＠ Tithonos çok ｹ｡ｫｬ＠ bir
ikinci ｴ｡ｮｲ＠ｫｵ｡ｮ､＠ ve ､ｩ＠ Titan'lar- ｧ･ｮ￧ｭｩＮ＠｡ｦｫ＠ｴ｡ｮｲ￧＠ onu ｫ｡￧ｮｰ＠ sara-
､｡ｮｲＮ＠ Hesiodos, Themis'in ｡､ｲｩ＠ Titan'lar yma ｹ･ｲｬｴｩＮｭ＠ Menman'la ｅｭ･ｴｬｩｯｮ＠
arasmda ｳ｡ｹ､ｫｴｮ＠ sonra, uzun süre ondan ｡､ｮ＠ iki ｯｵｬ｡ｲ＠ｯｬｭｵＮ＠ Eos'un sevgi-
söz etmez, ta ki Olympos ｴ｡ｮｲｬ＠ Titan'- lisine ￶ｬｭｳｺ＠ｶ･ｲ､ｩ＠ halde sürekli
la:ri yensin ve Zeus, Kronos'tan ､ｯｭ｡＠ｧ･ｮ￧ｬｩ＠｢｡ｬｮｹ＠ unutmasmdan ､ｯｬ｡ｹ＠
öbür ｫ｡ｲ､･ｬｩｹ＠･ｧｭｮｬｩ＠ｰ｡ｹｬ＠ yeni Tithonos'un ｩｬｴｹ｡ｲｫｮ＠ büzülüp büzülüp
düzeni ｫｲｳｵｮｬ｡Ｎ＠ Ondan sonra da Zeus bir çekirge haline gelmesi ｨ｡ｫｮ､＠ Eos
her; ｫｵ｡ｴｮ＠ｴ｡ｮｲ￧ｬ＠｢ｩｲｬ･ｭ＠ ve maddesine' ｢｡ｫｮｺＮ＠
üre!:me yoluna gider. ｬｫ＠･ｶｬｩ＠ Metis'le-
diri onu Athena'ya gebe ｢ｲ｡ｫ［＠ｫｩｮ｣＠ TRITOGEl'I"EIA
･ｶｬｩ＠ Titan ｫｺ＠ Themis'ledir (Theog. Bkz. Athena.
901 vd.).
TR!TON
Peki Themis kimdir? ｄｯ｡､＠ mevsim-
ｬ･ｲＬ＠ｹｬ｡ｲｭ＠ ve sanatlarm düzenini ｳ｡ﾭ Poseidon'la ａｮｰｨｩｴｲ･Ｇ＠ｯｬｵＮ＠ Hesiodos
layan bir ｴ｡ｮｲ￧＠ üçlüsüyle ｣｡ｮｬ＠ｶ｡ｲｬｫｭ＠ bu deniz ｴ｡ｮｲｳ＠ Theog. 930 vd. de ta-
｡ｲｳｮ､＠ hayatla ölüm dengesini kurup, mmlar.
kade;r ipliklerini ellerinde tutan ikinci bir Triton efsanelerde büyük bir rol oy-
ｴ｡ｮｲ￧＠ üçlüsünü ､ｯｵｲ｡ｮ＠ bu güçlü ｴ｡ｮｲｳｬ＠ namaz. Argonaut'lara .Akdenize ￧ｫｭ｡ｮ＠
ｶ｡ｲｬｫ＠ kimdir ve neyi simgeler? Themis, yolunu ｧ￶ｳｴ･ｲ､ｩ＠ söylenir. Birçok kaynak-
ｫ｡ｮｵｬ､ｲＬ＠ｫｲ｡ｬ､Ｌ＠ｹ｡ｳｮ＠ ta kendisidir. larda Libya'da Tritonis gölünde ｯｴｵｲ､Ｌ＠
Ama gelip geçici yasa ､･ｩｬＬ＠ｴ｡ｮｲｬ＠ dün- Pallas ｡､ｬ＠ bir ｫｺ＠ｯｬ､ｵＬ＠ bu ｫｺｮ＠ tannça
Athena'nm efsanesinde rol ｯｹｮ｡､＠ belir- u

tilir. Triton kimi zaman bir tannya ､･ｩｬ＠
URANU
de, birçok deniz ｹ｡ｲｴｮ＠ verilen ad olur.
Poseidon tannnm alaymda yer ｡ｬｲ＠ ve Musa'lardan biri. ａ､ｮ｡＠ da ｡ｮｬ､＠
çokluk belden ｹｵｫ｡ｲ＠ insan, belden ｡＠ gfui gök ｢ｩｬｮ＠ simgeler. Bkz. Musa'lar.
｢｡ｬｫ＠ olarak imgelendirilir.
URANOS
TUFAN Gök'e komik ｶ｡ｲｬｫ＠ ve ilk ｴ｡ｮｲ＠ｫｵ｡＠
arasmda erkek ve baba ｴ｡ｮｲ＠ olarak verilen
Tufan efsanesinden Hesiodos'un ｔｬ･ｯｧﾭ ad. Uranos Gaia ile ｢ｩｲｬ･ｫ＠ birçok
onia'smda iz bulunmaz. Oysa Denkali- ｴ｡ｮｲｳｬ＠ｶ｡ｲｬｫ＠ türetir, ｢ｵｮｬ｡ｲ＠ﾷ､ｯ｡ｲ＠
on'un, yani ､ｮｹ｡＠ sular ｢｡ｳｴｫｮ＠ sonra ､ｯｭ｡ｺ＠ｔｯｰｲ｡ｫＧｮ＠｢｡ｲｮＬ＠ｴｫ｡ｩｳＬ＠ｯｬｵ＠
yok olmaktan kurtulan tek ｡､ｭｮ＠ｫ｡ｲｳ＠ Kronos'un elinden ｬ｡ｹｲｮｭ＠ kesilmesi
diye gösterilen ｐｹｲｬ｡＠ efsaneye göre ve bu olay üzerine ･ｧｭｮｬｩ＠ ikinci ｴ｡ｮｲ＠
Pandora'nm ｫｺ､ｲＮ＠ Soylar efsanesine ve ＱＮ｡ｮ＠ geçmesi Gaia, Aphrodite, ve
genellikle ｩｮｳ｡ｬ＠ｧ･ｬｩｭｮ＠ bunca önem Kronos maddelerinde ｡ｮｬｴｭｲＮ＠
veren Hesiodos'un, ｄｯｵ＠ ve özellikle Sami
ｫ｡ｹｮｬ＠ｯｬ､ｵ＠｡ｮｬ＠ Tufan ･ｦｳ｡ｮｾ＠ UYKU
sine hiç ､･ｩｮｭｳ＠｡ｬ｣ｫ＠ bir nokta- Bkz. Hypnos.
､ｲＮ＠ｐ｡ｮ､ｯｲＧｹ＠ bütün bir efsane komplek-
sinin ｢｡＠ｫｩｳ＠ olarak alan Hesiodos ｫｺ＠ y
diye bilinen ve onun gibi ikinci Havva
rolünü simgeleyen ｐｹｲｬ｡Ｇ＠ｮ｡ｳｬ＠ olur da Yüz KOLLULAR
bilmez? Bunun ｩ￧ｭｬ｡ｮｳ＠ Hesiodos'un Yunanca ｈ･ｫ｡ｴｯｮｬｩｲｳ＠ diye ｡ｮｬ＠ Yüz
Yunan pantheon'unun bütün efsaneleriyle Kollu devler ｔｬ･ｯｧｮｩ｡Ｇ､＠ Uranos ile
､･ｩｬＬ＠､｡ｬ＠ çok ｢｡＠ｴ｡ｮｲ＠ Zeus ile ilgili Gaia'nm ￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｲ＠ olarak ｴ｡ｮｭｬｲＮ＠
söylencelerine önem ｶ･ｲｩ＠ olabilir. ·uranos öbür ｯｵｬ｡ｲ＠ Titan'lar gibi bun-
lardan da ｫｵＱＮｬ｡ｮｰ＠ Yüz ｋｯｬｩｮ｡ｲ＠ yerin
TYPHON dibine ｫ｡ｰｴｲＮ＠ Ne var ki Zeus ve Olympos
ａ､＠ｬｹ｡､Ｇ＠ｔｹｰｬ･ｵｳ＠ diye geçen ｔｹｰｬｯｮ＠ｴ｡ｮｲｬ＠ bu azman ｹ｡ｲｴｫｬ＠ｔｩｴ｡ｮＧｬｲ＠
Khrysaor'la ｋ｡ｬｩｲｯ･Ｇｮ＠ｯｬｵ､ｲＬ＠ Ek- ｫ｡ｲ＠ｳ｡ｶｬｲｭ､＠ ortak olarak ｫｮｬ｡ｭｹ＠
ｬｩ､ｮ｡＠ ile ｢ｩｲｬ･ｫ＠ Orthos, Kerberos, ｩｫｬ＠ eder ve ｯｮｬ｡ｲ＠ yer ｡ｬｴｮ､＠￧ｫ｡ｲｬＮ＠
ｋｬｩｭ｡ｲ＠ -ye Hydra gibi ｡ｺｮｬｲ＠ üretir. Devlerle Tannlarｳ｡ｶ＠｡ｲｳｮ､ｫｩ＠ o zaman
Hesiodos ｔｨ･ｯｧｮｩ｡Ｇ＠｢｡ｬｮｧ｣､＠ Ty- ｫｺｲＮ＠ Hesiodos bu ｳ｡ｶ＠ olanca rengiyle
ｰｬｯｮ＠ için bu soy ｡｣ｮ＠ verdikten sonra, ｡ｵｬｴｫｮ＠ sonra, ｹ｡ｲ､ｭｩｮ＠ｫ｡ｲｬ＠
sonradan ｾｫｬ･ｮｩ＠ bir parçada onu ya- olarak Yüz ｋｯｬｩｮ｡ｲ＠ Tartaras'ta Titan'-
ｮ｡ｲ､＠ｴ｡ｮｲｳ＠ olarak ￧｡ｲｰ｣＠ renklerle lara bekçi olarak diker.
ｴ｡ｮｭｬｩＮｲ＠ : Titan'lar gökten ｫｯｶｩｬ､ｵｴ｡ｮ＠
sonra Gaia Tartaras'la son bir kez ｢ｩｲｬ･ｰ＠
z
ｔｪｲｰｬｯｮＧｵ＠､ｯｵｲｭ＠Ｈｔｬ･ｯｧＮ＠ 825 vd.).
ｔｹｰｬｯｮ＠ｔｬ･ｰｧｯｮｩ｡Ｇ､＠｢｡ｭ､＠ yüz ｹｬ｡ｮ＠ ZEUS
ｫ｡ｦｳ＠｢ｵｬｩ｡ｮＬ＠ gözleri alev saçan bir Hesiodos'un ｔｬ･ｯｧｮｩ｡＠ ve ｬ･ｲ＠ ve Günler
canavar olarak ｴ｡ｮｭｬ､ｫ＠ sonra, ｡､ｬ＠ eserlerinde ｢｡＠ｴ｡ｮｲ＠ Zeus'un ne
·zeus ile ｳ｡ｶ＠｡ｮｬｴｲＮ＠ Bu korkunç sa- büyük bir yer ｴｵ＠ｹｵｫ｡ｲ､＠ｶ･ｲ､ｩｭｺ＠
ｶ｡ｴｮ＠ sonra ｔｹｰｬｯｮ＠ yerin dibine kapa- incelemelerden-belli ｯｬｭ｡ｫｴ､ｲＮ＠ Zeus ｢｡ﾭ
ｴｬｲ＠ ve Etna ｹ｡ｮｲ､＠ olarak simgelenir. ka eserlerde de büyük bir rol oynar. Ancak
Hesiodos'un Zeus ｴ｡ｳｲｭｮ＠ ￶ｲｮ･ｩ＠ Homeros ､･ｳｴ｡ｮｬｲ＠ en büyük Olympos

Homeros ､･ｳｴ｡ｮｬｲ＠￧ｩｺｬｭ＠ olan por- ｴ｡ｮｲ￧ｬ＠ için ､･ｩｬＬ＠ Thetis, Kalypso,
ｴｲｾｳｩｮ､＠ ne .denli ｦ｡ｲｫｬ＠ｯｬ､ｵｮ＠ incele- Kirke gibi, ￧ｯｵ＠ Olympos ､ｮ｡＠ｹ｡ｮ＠
melerimizde belirttik. 01..-uyucunun bu ｹ｡ｲｴｮ￧ｬ＠ için ｫｵｬ｡ｮｭｴ､ｲＮ＠
iki ayn ｧ￶ｲ＠｡ｲｳｮ､ｫｩ＠ｦ｡ｲｫ＠ somut
b) ＺａｮｬＳＮｭ＠ Birçok ad ve sözcük türe-
olarak görebilmesi için, Mitoloji Sözlü-
ten div- kökeninin ｡ｮｬｭ＠ gelince, ilkel
ｮ､･＠ bulunan ZEUS maddesini buraya
insan bununla gökün ｰ｡ｲｬｫｮＬ＠ｬｴ＠
｡ｬｭｹ＠ uygun bulduk.
｡ｹ､ｮｬ＠ dile getirmek ｩｳｴ･ｭ＠ olsa
ｔ｡ｮｬｲ＠ｴ｡ｮｳＬ＠ｴ｡ｮｬｲ＠｢｡ｳＬ＠ bü- gerek. ｔ｡ｮｲｬ＠ｴ｡ｮｲｳ＠ Zeus gerçekten
ｹ､ｲ＠ Zeus. Bu yetkiyi ｮ｡ｳｬ＠ elde de göktür, gök ｴ｡ｮｲ､Ｌ＠ gökle ilgili ､ｯ｡ｬ＠
･ｴｩｮ＠ anlatmadan önce, ｡､ｮ＠ kökeni güçlerin hepsini. ｫｩｬ･ｮ､ｲ＠ｶ｡ｲｨｫｴＮ＠
ve ｡ｮｬｭ＠ üstünde ､ｵｲ｡ｬｭ＠ :
ｉｫＬ＠｡ｹ､ｮｬｫＬ＠ bulut, gök gürlemesi, ｩｭﾭ
･ｫ＠ ve ｹｬ､ｲｭ＠ Zeus'un ･ｧｭｬｩ＠｡ｬｴｮﾭ
I. ADI.
､｡ｲＬ＠ ne var ki Yunan ｩｮｳ｡＠ evren ve
a) Kökeni. Hint-Avmpa dillerinin hemen ｴ｡ｮｲ＠ｧ￶ｲ＠ bize dil ｹ｡ｰｴｬｲ･＠｡ｫｴｮｬ､＠
hepsinde ｧ￶ｲ･ｮ＠ bir köl.-ten üremedir ￧｡ｬｲ､＠､ｯ｡ｬ＠ güçler ｯｬ､ｵ＠ gibi ､･ｩｬＬ＠
Zeus ｡､Ｎ＠ Bu ｳ￶ｺ｣ｮ＠ｫ｡ｹｮ､＠ olan insan ｢ｩ￧ｮ､･＠ birer simge olarak canlan-
div- kökü (ki ｡ｳｬｮ､＠ 'v' ile ､･ｩｬ＠ de, en ､ｲｬｭ｡ｫｴＬ＠ yani Zeus daha ilkel bir
eski Yunancada bulunup, ｳｯｵｲ｡ｬ＠ alfa- evren ｧ￶ｲｮ､･＠ｕｲ｡ｩｯｳＬ＠ Gök ｔ｡ｮｲ＠ diye
beden silinen 'digamma' harfiyle ｹ｡ｺｬｲ､Ｉ＠｡､ｬｮｲ＠､ｯ｡ｮ＠ kendisi ､･ｩｬＬ＠､ｯ｡ｹ＠
Yunancada zeu- ve di- olarak iki biçimde insan düzenine benzer bir düzene sokup,
belirir. Nitekim çekiminde de bu çifte yönetimini ele alan bir insan ｴ｡ｮｲ､Ｎ＠
kökeulilik görülür: N om. Zeus (özne hali); Yunan mythos'unda Uranus'tan Zeus'a
Voc. Zeu!·(ey Zeus!); Gen. Dios (Zeus'un); dek olan evrim ve ｧ･ｬｩｮ＠ｮ｡ｳｬ＠､ﾭ
Dat. Dii (Zeus'a); Acc. Dia (Zeus'u). nülüp dile ｧ･ｴｩｲｬ､ｮ＠､ｮｹ｡＠ｹ｡ｲｴｬ＠
Sanskritçede, Pers ve ｴ｡ｬｹ＠ｵｬｳ｡ｲｮ＠ efsanesini incelerken gördük (Theogonia).
dillerinde, souradan da ｌ｡ｴｩＮ｣･＠ ve Latin-
ceden gelme dillerde bu kök zeu-, dyeu-, II. SIFATLARI.
dieu-, diu- diye belirir; ￶ｲｮ･ｩ＠ eski Hinçte
Bu ｳｦ｡ｴｬｲ＠ iki türlüdür : ｔ｡ｮｲ＠､ｯ｡＠
Devas, · die, diewas; Latincede lupiter (ya
ile ilgili niteliklerini, bir de insan ｴ｡ｵｲ＠
da Iuppiter) Zeus Baba ｡ｮｬｭ＠ gelen
olarak özelliklerini belirtir.
ｄｩ･ｳｾｰｴｲＧ､ｮ［＠ ama bunun gen. hali
Iovis (lupiter'in); ｡ｹｮ＠ｫｵｲｬ＠ eski Hint- I. nephelegereta : ｂｵｬｴ｡ｲ＠､･ｶｩｲｮＮ＠ Ho-
çede Dyaus-pita, Gök Baba; gene Latin- meros ､･ｳｴ｡ｮｬｲ＠ Zeus'un ｡､ｮ＠ en
cede deus Ｈｴ｡ｮｲＩＬ＠ dea Ｈｴ｡ｵｲ￧ＩＬ＠ divus ile çok eklenen. ｫ｡ｬｰ＠ｳｦ｡ｴｲ［＠ hypsibremetes:
divinus Ｈｴ｡ｮｲｳｬＩ［＠ｆｲ｡ｮｳｺ｣＠ dieu Ｈｴ｡ｮｲＩＬ＠ Göklerden gürleyen; asteropetes : ｩｭ･ｫ＠
divin Ｈｴ｡ｮｲｳｬＩＬ＠ devin Ｈｴ｡ｮｲｳ￶ｺ｣ＩＮ＠ savuran; terpikeraunos: ｙｬ､ｲｭ＠ seve;
Zeus'tan gelme, ｴ｡ｮｲｳｬ＠｡ｮｬｭ＠ gelen erigdoupos: Uzaklarda gürleyen, uzak-
dios ｳｦ｡ｴ＠ Yunancada da ｶ｡ｲ､Ｌ＠ nitekim lardan gürleyen, ｡ｳｬ＠｡ｮｬｭＬ＠ gök gürültüsü
Zeus'un ｯｬｵ＠ ve Zeus'un ｢｡ｬ､ｲｮ＠￧ｫﾷ＠ uzaktan ､ｵｹｬＱ｡ｮＬ＠ｹ｡ｫｬｮＮ＠
ｴ＠｡ｮｬｴ＠｡ｲｰ＠ｴ｡ｮｲ＠ Dionysos'un ｡､＠ Bir de aigiokhos ｳｦ｡ｴ＠
geçer Homeros
da ｡ｹｮ＠ köktendir. Dios ｳｦ｡ｴｮ＠ Homeros ､･ｳｴ｡ｮｬｲＮ＠ａｳｬｮ､｡＠ ukeçi derisinden
özellikle dia theaon deyiminde ｫｵｬ｡ｮｲ［＠ kalkan ｴ｡ｹｮＢ＠｡ｮｬｭ＠ gelen ve Zeus'-
ｵｴ｡ｮｲ￧ｬ＠ｴ｡ｮｲｳｬＬ＠ ulu, yüce ｴ｡ｮｲ￧Ｂ＠ tan ｢｡ｫ＠ｴ｡ｮｲ￧＠ Athena için de ｫｵｬ｟｡ｮ＠
｡ｮｬｩ＠ gelen bu deyim, ne ｴｵｬ｡ｦ＠ ki bu ｳｦ｡ｴ＠ biz Ｂｫ｡ｬｮ＠ diye çevirmekten
ｈｅｓｏｄ＠ｅｓｒ＠ VE KAYNAKLARI
225
｢｡ｫ＠ çare ｢ｵｬ｡ｭ､ｫＮ＠ Ama bu ｫ｡ｬｮ＠ｹｭ｡＠ｹ｡ｮｵｲ＠ｹ｡､ｲ＠ durdu"). Odysseus
bir öyküsü var. ｔ｡ｮｲ￧＠ Rhea, Zeus'u salma ｢ｩｮｭＬ＠ tam vatan ｴｯｰｲ｡ｮ＠ kavu-
､ｯｵｲ＠ zaman, ￧ｯ｣ｵｫｬ｡ｮ＠ ana kar- ｡｣ｫ･ｮＬ＠､ｭ｡ｮ＠ deniz ｴ｡ｮｲ＠ Poseidon
ｮ､｡＠￧ｫ｡ｲ＠￧ｫｭ｡ｺ＠ yntan ｫｯ｣｡ｳ＠ Kronos'- bir ｦｲｴｮ｡＠ salar üstüne (Od. 291 vd.),
tan ｫ｡￧ｲｭ＠ için Girit'te bir ｭ｡ｲｹ＠ｨ｡ｴｳｺ＠ Odysseus ｹ｡ｫｭｲ＠ :
ｫ｡ｰｴｭＬ＠ Amaithcia diye bir orman
perisi de ｢･ｩ＠ bir keçiye ｣ｭｺｩｲｴｮＮ＠ｋ｡ｬｫｮ＠ Zeus, engin gökyüzünü
ｇｮ･＠ｴ｡ｮｲ＠ Helios'tan ､ｯｭ｡＠ korkunç ＠ｬｳ｡ｮ da ＠ｲｯｹｬｰ｡ｫ kara bulutlarla!
bir ｹ｡ｲｴｫｭ＠ .bu keçi, Titan denilen Allak bullak etti denizi
devler bile ､ｯｾ｡ｫｬｲｭ＠ onu görünce. tekmil ｫ｡ｳｲｧｬ＠ koptu ￧･ｩｴｬ＠ yellerin,
Zeus büyüyüp ･ｧｭｮｬｩ＠ elde ･ｴｫ＠ için ölüm uçurumu ＠ｲｯｹｬ￧｡ önümde,
ｧｩｲｴ＠ｳ｡ｶｴ＠ bu keçinin derisinden bir besbelli!
kalkan ｹ｡ｰＬ＠ Titan'lara ｫ｡ｲ＠ｫｕｬ｡ｮｭ＠
III. ｄｅｓｔａｬＧｌｒ＠ ROLÜ.
onu, bu kalkana ｳｯｮｲ｡ｬ＠ Athena öldür-
､＠ Gorgo ｣｡ｮｶｩｭ＠ｳ｡￧ｬｲ＠ｹｬ｡ｮｲ＠ Zeus Troya ｳ｡ｶｭ､＠ büyük bir rol oynar,
örülü ｫ｡ｦｳｭ＠ da ｫ｡ｴｭＮ＠ Kalkan ｹｬ｡ｮﾭ､｡＠､｡ｮ＠ tepesi olan Gargaros doru-
lardan ｳ｡￧ｫｬＬ＠ püsküllü olarak ｡ｮｬｴｨｲＬ＠ｵｮ､｡＠ｹ￶ｮ･ｴｫ､ｩｲ＠ｳ｡ｶＮ＠ Onun istemi,
ｳ｡ｶｴ＠､ｭ｡ｮ＠ｫ｡ｲ＠ｫｵｬ｡ｮ､＠ rm, deh- ｢ｵｹｲｬ･＠ olnr ne olursa, ｴ｡ｬｩ＠ｫｩｮ＠
･ｴ＠ içinde püsk-ürtür her göreni ( Gorgo). zaman Akha'larm, ｫｩｮ＠ zaman ｔｲｯｹ｡Ｇｬﾭ
2. Zeus'un ｡､ｮ＠ hemen her zaman eklenen ｬ｡ｲｮ＠ yüzüne güler. Bu ｹ￶ｮ･ｴｩ＠ Zeus in-
iki ｳｦ｡ｴｮ＠ biri ｳｯｹ｡､＠ niyetine kullamlan sanlara ｩｭ｡ｲｬ＠ vererek ｧ･ｲ￧ｫｬｴｩＮ＠
Kronos ｯｬｵＬ＠ öteki de Olympos'ludnr. Bn ｔ｡ｮｲｭ＠｢ｵｹｲｫｬ｡ｮ＠ insanlara ｵｬ｡ｴｲｭｫ＠
ikincisi ｴ｡ｮｲｭ＠ yüksek ､｡ｬｲ＠ konut Zeus'un ｫｵ＠ｫ｡ｲｴｬｮ＠ görevidir; onun
ｫｵｲ､＠ - Hellen'ler gökü simgeleyen ｵ￧ｮ｡＠ göre ｩｭ｡ｲ＠ iyiye ya da kötüye
ｴ｡ｮｲｹ＠ bile gökte. ｯｴｮｲ｡ｺＬ＠､ｯｲｵ＠ gök- yorulnr. Akha'lar kötü ､ｵｲｭｮ｡Ｌ＠ Aga-
lere ｵｬ｡ｮ＠ ulu ､｡ｬｲ＠ｹ･ｲｬｴｩ､Ｌ＠ menmon Zeus babaya ｹ｡ｫｲ＠ＨｬＮ＠ VIII,
nitekini Olympos, ulu ､｡＠｡ｮｬ＠ gelir - 245 vd.):
bir de belli bir ｫｵ｡ｴｮ＠ ve ｴ｡ｮｲ＠ｳｯｹｮ､｡＠
Böyle dedi, Zeus ｡｣､＠ onun göz
ｯｬ､ｵｮＮ＠ göstermektedir. ｔ｡ｮｲ＠ｳｯｹｬ｡ｲ＠
ｹ｡ｮＬ＠
üçtür; Uranos'la Kronos soylanndan sonra,
yok ｯｬｭ｡ｳｮ＠ istedi ordusu, ｩｭ｡ｲ＠ etti,
Olympos ｴ｡ｮｲｬ＠･ｧｭｮｬｩ＠ｮ｡ｳｬ＠ ele
gönderdi ｫ｡ｲｴｬＬ＠ｫｵｬ｡ｲｮ＠ en ｡ｭｺ＠
ｧ･￧ｩｲ､ｫｬｵ＠ ilerde ｡ｮｬｴ｣ｺＮ＠ Zeus bu
｡ｬｮＬ＠
ｳ｡ｶ＠ｫｾ｡ｮ｣＠ Olympos'ta taht karar,
bir yavru geyik ｶ｡ｲ､＠ｫ｡ｲｴｬｮ＠
ｯｬｵ＠､･Ｚｮ｢｣ｩ＠ｴ｡ｮｲ＠ Hephaistos'un ｹ｡ｰｴ＠
pimçesinde,
ｫｲ｡ｬ＠｡ｳｭ＠ eline ｡ｬｲ＠ＨｬＮ＠ II, 101) ve
karta! ｡ｴ＠ onu Zeus'un güzel ｳｵｮ｡＠
Ｂｩｮｳ｡ｬｲＬ＠ｴ｡ｮｲｬ＠｢｡ｳＢ＠ olarak
önüne
ｹ￶ｮ･ｴｩＺ＠ sürdürür. ｋｲ｡ｬｫ＠ gücünü sim-
orada Akha'lar her ･ｹｩ＠ bilen Zeus'a,
geleyen ､ｾｮ･ｩ＠ kime verirse o kral
kurban keserlerdi.
olur, bütün krallar "diotrephes", yani
ａｮｬ｡､ｲ＠ Zeus'tan ｧ･ｬ､ｩｮ＠ görünce
Zeus'tan ､ｯｭ｡Ｌ＠ Zeus'tan ｹ･ｴｩｭ､ｲＮ＠
ｫｵＬ＠
ｙ｡ｮｵｲ＠ｹ｡､ｲｮＬ＠ gökü gürleten,
ｳ｡ｬ､ｲ＠ｔｲｯｹ｡Ｇｬ＠ doludizgin
ｩｭ･＠￧｡ｫｰ＠ savuran Zeus'tur. Öyle ki
Ｂｹ｡ｭｵｲ＠ｹ｡ｮｫＢ＠ diye bir fiil ｶ｡ｲ､Ｌ＠ hepsinin ｾ｡ｶｴｹ､＠｡ｫｬ＠ fikri.
onun öznesi Zeus'tur : Zeus huei (Zeus Odysseus ｴｬ｡ｫ･Ｇｹ＠､￶ｮｭｴｲＬ＠ｫ｡ｲｳ＠
ｹ｡ｯｲＩ＠ denir ＨｬＮ＠ XII, 25 : "Zeus da ho- Penelopeia ile kendini ｴ｡ｲｵ､ｮ＠ｧ￶ｲＬ＠
F.15
ama onun. önünde ｡ｲ＠ bir ｩ＠ｶ｡ｲ､Ｌ＠ sara- dizleri m . çözüldü, tükendi ｹｲ･ｩｭ＠
ｹｮ｡＠ｹ･ｲｬｭｩ＠ olan, ｭ｡ｬｮ＠ mülkünü sö- un ￶ｴ･＠ ￶ｴ･Ｌ＠
müren talipleri yok etmek. Y alvanr dilerim, yedikleri son· yemek olsun
Zeus'a (Od .. XX, 98 vd.) : ｯｮｬ｡ｲ＠ bu.
Böyle dedi, Odysseus da bu söze,
Karada, ､･ｾｩｺ＠￧･ｫｴｩｭ＠ bunca Zeus'un ｧｲｬ･ｹｩｮ＠ sevindi,
dertten sonra, Zeus baba, demek ｡ｲｴｫ＠ öç ｡ｬ｣ｫｴ＠ Zeus bu
siz Ｎｴ｡ｮｲｬ＠ istedinizse ｫ｡ｶｵｴｲｭ＠ suçlardan.
beni ｴｯｰｲ｡ｭＬ＠
bir ses versin içerde uyuyan Zeus'un ｫｩｬ＠ ve ｯｹｮ｡､＠ rol ｢｡ｫﾭ
insanlardan biri ｭｮ､｡＠ｬｹ｡､＠ ile Odysseia arasmda bir
､｡ｲ＠ da bir ｢｡ｫＮ＠ｩｭ｡ｲｮ＠ fark ｶ｡ｲ､＠ sanki: ｬｹ｡､Ｇ＠ Zeus'u kar-
ｮｺ､｡＠ görür, eylemlerini izleriz; Odys-
görünsün senin!
ｙ｡ｫｲ､＠ ve böyle dedi, ｡ｫｩ＠ Zeus da seia'da ise tann ､ｯｲｵ｡ｮ＠､ｯｲｵｹ｡＠ｫ｡ｲﾭ
ｭｺ｡＠￧ｫｭ｡ｺＬ＠ ancak sunu, dua, dilek ve
dinledi onu:
｢ｵｬｴ｡ｲｮ＠ üstünden, ｫ＠ saçan ant içme gibi dinsel törenlerde görürüz
Olympos'un ､ｯｲｵｮ｡＠ etkisini, ｫｮｵ＠ kartalla, gök · gürültüsü
assaat gürledi ve ｴ｡ｮｲｳｬ＠ Odysseus da ya da ｩｭ･ｫｬ＠ belli eder ｶ｡ｲｬｭＮ＠ｄｯ｡ｬ＠
sevindi. bir güç olmaktan ￧ｫｭＬ＠ bir ｴｺ･ｬｫｩＬ＠

Evden gelen sesi de. bir ｫ｡､ｮ＠ verdi, bir ilke ｯｬｭｵｴｲＮ＠
､･ｩｲｭｮ＠ çevirmekteydi bu ｫ｡､ｮ＠ az Zeus "ksenios" yani ｫｯｮｵｳｾｶ･ｲ､ｩＬ＠
ötede, yahut ele ､ｭＬ＠ｳｬ｡＠ｵｲｮ｡＠ yalvaran
on iki ､･ｩｲｭｮ＠ｴ｡＠ｶ｡ｲ､＠ｬ｡ｫｲｮ＠ gariplere ｳ｡ｹｧ＠ ve sevgi göstermesini
. önderi Odysseus'un buyurur. Odysseus onun adma ｳｭｲ＠
｢ｵｮｬ｡ｲ＠ on ikisini de ｫ｡､ｮｬｲ＠ Tepegöz Polyphemos'un ｭ｡ｲｳＬ＠ ama
çevirirdi, "töre nedir, yasa nedir bilmeyen ve ｹ｡ｬｮｺ＠
arpa ve ｢ｵ､｡ｹ＠ ￶ｴｲｬ･､ｩＬ＠ insanlara kaba gücüne güvenin o adam" (Od. 214)
.. iyilik olsun diye. ｴ｡ｮｲｭ＠ uygarca ｫｮｲ｡ｬｭ＠ hiçe ｳ｡ｹｰ＠
Obür ｫ｡､ｮｬｲ＠ｵｹｫ､ｩＬ＠ｫｴｲ＠ｫｴｲ＠ yer Odysseus'un ｡ｲｫ､ｬｭＮ＠
￶ｴｭｬ･ｲ､ｩ＠ｵｮｬ｡ｲＬ＠ Bunu:ri. içindir ki tek gözünden olmakla
bir bu ￧｡ｬｹｯｲ､ｵＬ＠ çünkü güçsüzdü ｣･ｺ｡ｳｭ＠ . ｢ｵｬｾＮ＠
· · ｬ･ｰｳｩｮ､Ｎ＠ Zeus hakka dayanan insanca bir dü-
Ａｴ･＠ bu ｫ｡､ｮ＠ durdurdu ､･ｩｲｭｮ＠ zenin knrncusu ve koruyucusu ｳ｡ｹｬｲＮ＠
ｴ｡ｮ＠ ve dedi ki: Homeros destanlarmda ｴ｡ｮｲｬｭ＠ ve in-
· ｔ｡ｮｲｬ＠ ve ｩｮｳ｡ｬｲ＠ｫｲ｡ｬＬ＠ｳ｡ｮｬｲ＠ babasma verilen bu rol Resio-
Zeus baba, dos'un eserinde daha da kesin ｯｬ｡ｲｩｫ＠
belirmektedir. ｬｹ｡､Ｇｮｭ＠ son bölfunünde
amma da sert gürledin buraya ｹｬ､ｺ＠
gökten, AkhiUeus, ｯｮｬ｡ｩ＠ｫ･ｳｴｩＬ＠ kentini ｹ｡ｭ＠
･ｴｩ＠ kral Priamos'a Hektar'un ölüsünü
Bu senin ｩｭ｡ｲｮ＠ olsa gerek, çünkü
bir tek bulut yok, geri verdikten sonra, ｵ＠ｫ｡ｮｴｬ＠ sözleri
1 ne olur, ben ｺ｡ｶｬｮ＠ｵ￧ｬｲ＠ＨｬＮ＠ XXIV, 518 vd.):
da getiriver
､ｩｬ･ｮ＠ yerine : · · ｔ｡ｬｩｳｺ＠ adam, ne ｡｣ｬｲ＠￧･ｫｭｩ＠
Bugün Odysseus'un ﾷｫｯｮ｡､＠ｹｲ･ｩｮＡ＠
çekilecek ｮ･ｬｩ＠ ￶ｬ･ｮＬ＠ｎ｡ｳｬ＠ göze ｡ｬ､ｮ＠ gemilere gelmeyi
ne olur, talipler için son ￶ｬ･ｮ＠ olsun, tek ｢｡ｮＬ＠
ｈｅｓｏｄ＠ ESERLVE KAYNAKLARI ＲｾＷ＠
ｮ｡ｳｬ＠ göze ｡ｬ､ｮ＠

benim gözüme göz ｹ｡＠ döktüren ｳ｡ｶｴｮ＠ geri ｬｰ＠｡
gi!rünmeyi? onu,
Ben ki öldürdüm nice soylu ｯｵｬ｡ｲｮ＠ｫ｡￧ｲｰ＠｢ｲ｡ｫｳｭ＠ｭ＠ｌｹ､ｩ｡Ｇｮ＠ semiz
senin. topr ｡ｮＬ＠
Demirden bir yürek ｶ｡ｲｭ＠ｧ￶ｳｮ､･Ｌ＠ yoksa ｢ｲ｡ｫｳｭ＠ ölsün mü ｍ･ｮｯｩｳ＠
Hadi gel, otur üstüne ｵ＠ iskemlenin; ｯｬｵｮ＠ ·elinden?
ko ·uyusun ｢｡ｲｭｺ､＠｡｣ｬｲＮ＠
Ne ｹ｡ｰｬｭ＠ｹ｡ｳｭｺ＠ çok büyükse, Hera da ｡ｹｲ｣ｬ＠ ·meydan ｶ･［ｮｭｫ＠
ne ￧ｫ｡ｲ＠ yürek .donduran iniltilerden! için bunu ｹ｡ｰｭ｣ｮ＠ söyler : Zeus
Talihsiz ölümlüZere ｴ｡ｮｲｬ＠ｵ＠ｯｬｵ＠ Sarpedon'u ｫ｡￧ｲｳＬ＠ bir ｢｡ｫ＠ｴ｡ｮｲ＠
kaderi doku.du: ￧ｫｰ＠ da kendi ｯｬｵｮ＠ koruroak, kur-
ｙ｡ｹ｣ｫ＠ insanlar ｡｣＠ içinde. tarmak isteyecek, düzen bozulacak, hak-
Ama ölümsüzlerin hiç bir ｫ｡ｹｧｳ＠ yok. ｳｺｬｫ＠ olacak. ｚ･ｩｳ＠ ister istemez uyar bu
tki tane küp durur Zeus'un ･ｩｮ､Ｌ＠ｭ｡ｮｴ＠ ve ｯｬｵｩｮ＠ ölümüne seyirci
ｫ｡ｬｲＮ＠
biri kötü, biri iyi ｢｡ｬｲ＠ dolu.
Zeus ｫ｡ｲｴ＠｢ｵｮｬ｡ｲＬ＠ sunar Demek ki Zeus'nu üstünde ve Zeus'tan
ölümlülere, da üstün bir "kader" ｶ｡ｲ､Ｎ＠ Zeus'nu
iyisinden de, kötüsünden de pay ｡ｬｲ＠ bu güçle ｩｬｫ･ｲｮ＠ ne ｯｬ､ｵ＠ Hektar'un
ｩｮｳ｡ｯｬｵＮ＠ ölüm sahnesinde belli olur iyice. Hektar
Ama ｹ｡ｬｮｺ＠ kötü ｢｡ｴｮ＠ pay ｡ｬｲｳ＠ Akbilleus'la teke tek ｳ｡ｶ＠ｫｯｹｵｬｮｴｲＬ＠
bir adam, yaman bir ｳ｡ｶｴｲ＠ bu. Hektar uzun bir
yoksul olur, hor görülür, süre ｫ｡ｲ＠ koyar, ama sonunda dayana-
zorlu ｡￧ｬｫ＠ sürünür ｴ｡ｮｲｳｬ＠ｴｯｰｲ｡ｮ＠ maz, korkuyla kaçmaya ｢｡ｬｲＬ＠ iki ｹｩｴ＠
üstünde, ､ｯｬ｡ｮｲ＠ dururlar Troya ｳｵｲｬ｡ｮＬ＠ｴ｡ｮｲｬ＠
ｴ｡ｮｲｬＬ＠ insanlar dönüp de bak-maz - ｫ｡ｴｮ､ｹｳ＠ durum ￶ｹｬ･､ｩｲ＠ＨｬＮ＠ XXII,
yüzüne. 166 vd.):
Ama Zeus ｩｮｳ｡ｬｲ＠ kaderini ･ｬｩ､＠ Seyirci ｯｬｭｵ｡ｲ､＠ｴ｡ｮｲｬ＠ tekmil,

mi tutar, yani insan kaderinin mutlak ilkin söze ｢｡ｬ､＠ｩｮｳ｡ｬｲＬ＠
hakimi midir, tek ｴ｡ｮｲｬ＠ dinlerin ｔ｡ｮｳ＠ｴ｡ｮｲｬ＠｢｡ｳＺ＠
gibi? Troya ｳ｡ｶｭ､＠ uzak Lykia'dan
ｵ＠ｳｵｲｬ｡ｮ＠ çevresinde ne görüyorum
ｧ･ｬｭｩ＠ ordusuyle Troya için ｳｾｶ｡ｮ＠
böyle,
Sarpedon diye bir ｹｩｴ＠ｶ｡ｲ､Ｎ＠ Zeus'nu
görüyorum ｳ･ｶ､ｩｭ＠ bir ｡､ｭｮ＠
ｯｬｵ､ｲ＠ o, Zeus gözü. gibi sever onu, ne
ｫ｡ｶｬｮ､＠Ｌ＠
var ki Patroklos'la teke tek ｳ｡ｶ＠ girince,
ｳｺｬｹｯｲ＠ Hektar için ｳｺｭ＠ｳｺｭ＠
sa.r.Pedon kötü duruma ､･ｲＬ＠ alt edilmek
ｹｲ･ｩｭＬ＠
üzeredir ki, ｴ｡ｮｲｬ＠｢｡ｳ＠ ￶ｹｬ･＠､｡ｮｲ＠
bana ne çok ｳｲ＠ budu ｹ｡ｫｭｴ＠ o,
ｔｲｯｹ｡Ｇｬ＠ｫ｡ｲ＠ Akha'lardari yana olan
ｹ｡ｫｭｴ＠ çok ｡ｲｬ＠ｹ Jda ､｡ｮ＠
ｫ｡ｲｳ＠ｴ｡ｮｲ￧＠ Hera'ya ＨｬＮ＠ XVI, 433 vd.):
､ｯｲｵｫｬ｡ｮＬ＠
Çok ｹ｡ｺｫＬ＠ insanlar ｡ｲｳｮ､＠
en çok Troya kalesinin üstünde ｹ｡ｫｭｴＮ＠
ｳ･ｶ､ｩｭ＠ Sarpedon'a! ｩｭ､ｹｳ･＠ｴ｡ｮｲｳｬ＠ ·Akhilleus ｫｯｶ｡ｬｹｲ＠
Menoitios ｯｬｵ＠ Patroklos'un elinden onu
ölmek onun kaderi. ｨｺｬ＠｡ｹｫｬｲＬ＠ｬｹｯｮＧｵ＠ çevresinde.
lçimde ｹｲ･ｩｭ＠ bir o yana gider, bir Hadi ､ｮ＠｢｡ｫｬｭＬ＠ｴ｡ｮｲｬＬ＠
bu yana, ､｡ｮＬ＠
kurtaracak ｭｹｺ＠ Hektor'u ölümden, Sonra da Athene'nin Hektor'u aldat-

yoksa ｢ｲ｡ｫ｣＠ｭｹｺ＠ bu ｹｩｬ･Ｌ＠ mak için ｫｵｲ､＠ kahpece düzene ve
alt etsin onu ·:Akhilleus, Peleus ﾷｯｬｵ＿＠ Apolion'un Hektor'u kaderine ｢ｲ｡ｫｮｳｭ＠
Gök gözlü ｴ｡ｮｲ￧＠ Athene ｫ｡ｲｬ＠ seyirci ｫ｡ｬｲＮ＠ insaniann ve ｴ｡ｮｬｲ＠
. verdi, dedi ki : ｢｡ｳ＠ Zeus,_ kaderin elinde sadece bir
Ne diyorsun, kara bulutlu babam, ｡ｲ￧ｴ＠ demek. Bu kader kimdir, nerede
ak ｹｬ､ｲｭＡ＠ ve ｮ｡ｳｬ＠ duyurur ｢ｵｹｲｮ＿＠ Ömür ｩｰｬｮ＠
Kaderi çoktan belli, ölümlü bir büken üç ｴ｡ｮｲ￧＠Ｇ｡､＠ geçer Homeros
｡､ｭｲ＠ bu,
destanlarmdan sonraki metinlerde : Atro-
ｫ｡￧ｲｭ＠ istersin onu canZara ｫｹ｡ｮ＠
ölümden? pos, Klotho ve Lakhesis'tir -bunlar, ·ama
Yap ｹ｡ｰ｣ｮ＠ ama, biz ｴ｡ｮｲｬ＠ insan ､ｲ｡ｭｬｮ＠ en ｢ｹｮ＠ｯｹｮ｡､＠
ｯｮ｡ｹｬｭｺ＠ｹ｡ｰｴｮＮ＠ bu ｳ｡ｬｮ･､＠ kader tannlardan üstün bir
ｂｵｬｴ｡ｲ＠､･ｶｩｲｮ＠ Zeus ｫ｡ｲｬ＠ verdi, ｶ｡ｲｬｫ＠ olarak knlis ｡ｲｫｳｮ､＠ｫ｡ｬｭｴ､ｲＮ＠
dedi ki:
Korl-ma ｫｺｭＬ＠ Tritogeneia, IV. ｅｆｓａｎｌｒＮ＠
yürekle, ｫｯｮｵｭ｡､＠｡￧ｫ＠
a) ｄｯｵＮ＠ Zeus Kronos'la Rhea'nm ｡ｬｴ＠
ｹｵｭ｡ｫ＠ davranmak isterim sana. ￧ｯ｣ｵｮ､｡＠ sonuncusudur Kronos ｢｡ｳ＠
Gecikme bari, yap ､ｩｪｮ＠ gibi. Uranos'u ｮ｡ｳｬ＠ alt edip ･ｧｭｮｬｩ＠ elin-
ｫｩ＠ｹｩｴ＠ ovada cebelle§edursun ＨｬＮ＠ XXII, den ｡ｬｭｳＬ＠ Zeus da ikinci ku§ak ｴ｡ｮｲﾭ
208 vd.): ｬ｡ｲｮ＠ yener ve üçüncü ku§ak; yani Olym-
Ama ｰｮ｡ｲｬＬ＠ yunaklara dördüncü pos tannlannm ･ｧｭｮｬｩ＠ kurar. Bu
ｧ･ｬｩｲｮ､Ｌ＠
süreci Hesiodos Theogonia'da ｡ｮｬｴｲ＠
bir ｡ｬｴｮ＠ terazi kurdu baba ｴ｡ｮｲＬ＠
(Theog. 451 vd.):
｡｣ｫｬ＠ ölümün iki ｴ｡ｮｲ￧ｳ＠
kodu
kefelere, b) Evlenmeleri. Zeus Titau soyundan tan-
biri Akhilleus'unkiydi, biri at sürücü nçalarla ve kendi ｫｵﾧ｡ｮ､＠ karde§leriy-
Hektor'unki, le ｨｩｲｬ･ﾧｰ＠ bir sürü tannsal ｶ｡ｲｬｫ＠ üret-
ｲ｡ｳｮ､＠ｯ tuttu ｫ｡ｬ､ｲ＠ teraziyi, meye koynlur. Bu evlenmelerin tablo
｡ｲ＠｢｡ｳｴ＠ Hektar'un kara günü, hiçiminde ｳ｡ｹｭ＠ ve ｲ･ｴｩ＠ döller ｡ﾭ
kefe ､ｴ＠ｹｵｶ｡ｲｬｮ､＠ Hades'e dek. ､｡＠ｶ･ｲｩｬｭｴＮ＠
ZEUS'UN ｅｖｌｎｍｒ＠
ｔｾｮｲ￧｡ｬ＠ Kallisto : Arkas

Danae : Perseus
Metis : ａｴｬ･ｮ｡＠
Aigina : Aiakos
Themis : Hora'lar, Moira'lar
Elektra : Dardanos, Iasion, Harmonia
Dione : Aphrodite
Europa : Minos, Sarpedon, ｒｨ｡､ｮｴｹｳ＠
Enrynome : Kharit'ler
Io: Epaphos
ｍｮ･ｭＺｳｹ＠ : Musa'lar
ｌ｡ｯ､ｮ･ｩ＠ : Sarpedon
Leto : Apollon, Artemis
Leda : Helena, Dioskur'lar
Demet!'!r : Persephone
Maia : Hermes
Hera: Ares, Hehe, ｅｩｬ･ｴｹ｡Ｌ＠ (Hephaistos)
Niohe : Argos, Pelasgos
ｋ｡､ｮｬｲﾷ＠ Pluto: Tantalos
Alkmene : ｈ･ｲｩＮｫｬｳ＠ Semele : Dionysos
Antiope : Amphion, Zethos Taygete : Lakedairnon

Sabahattin Eyuboglu Azra Erhat Hesiodos

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Sabahattin Eyuboglu Azra Erhat Hesiodos

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ｈｅｓｏｄ＠ ESERi VE

Önsöz ｇｩｲ＠ ve Sözlük

TÜRK TAR 1 H K UR U M U B AS I M EY 1- ANKARA

ｹ｡ｮｰ＠ ｹ｡ｮ＠ ｡ｴ･ｩｮ､＠

Bu kitap bir çeviri olarak ､￼ｮｬｭｴＬ＠ oysa ｨ｡ｭ｢ｫ＠ bir ･ｹ＠

1. Homeros ve Hesiodos ............................ . ＠

2. Hesiodos'un yurdu ............................... . 5

6. ￇ｡ｬｭ＠ : Prometheus- Pandora efsanesi . . . . . . . . . . . . . 23

ｬ･ｲ＠ ve Günler ........................................ Ｔ＠

1. Homeros ｬ･＠ Hesiodos :

nat konusunda ｶ｡ｲｬ｣ｫ＠ ､･ｲ＠ ölçüleri bir yana, Hesiodos Homeros'-

kesinlikle ｳ｡ｰｮ｢ｩｬ･＠ iki ｹ｡ｰｴｮ､＠ da -Theogonia ile Ｂｩｬ･ｲ＠ ve Gün-

gider ki, büyük ozana yer vermez "Devletinde". Bu tutmuyla ｫ･ｩ､ｮ＠

Engin: denizlere ｡￧ｬｭ､＠ henüz

Euhoia Yunanistan ｹ｡ｲｭ､ｳｮ＠ ｫ｡ｲｳｮ､＠ ｵｺｮｬ｡＠ ｹ｡ﾭ

ötürü yola ￧ｫ｡ｭｬｲ＠ bir türlü ve Agamemnon, Akhalarm ｢｡＠ ko-

ｺ｡ＺｮＬ＠ sonra öldürüp denize ｡ｴｭｬｲＮ＠ Efsanelerde yunus ｢｡ｬｫｮ＠ ozan

Gelelim Hesiodos'un kendi ｹ｡ｰｴｬｮ､＠ kendisi üstüne ｶ･ｲ､ｩ＠

Bu güzel ezgiyi onlardan ￶ｲ･ｮ､ｩ＠ Hesiodos bir gün

ｂ｡｢ｭｺ＠ gibi yap sen de, koca hudala Perses,

Böylesi ｧ･ｲ￧ｫｩｬ＠ ｡ｭｹ＠ bir yana ｢ｲ｡ｫｰＬ＠ yukardaki ;par-

hem yurdundan ｯｬｭｵＬ＠ hem de meslek ､･ｩｴｲｭｫ＠ zorunda ｫ｡ｬｭＮ＠

ｋｹ＠ kentlerinin kolay, ｡￧ｫＬ＠ binbir ｯｬ｡ｮｫ＠ ｩｮｳ｡＠ ｫｲ｡￧＠ Yunanistan'a

(ki onun ･ｴｩｮ､＠ Apollon'a ｡､ｮｭ＠ Delphoi _bulunur), biri de He-

ｳｵｬ｡ｲｮ＠ ･ｲｭｩ＠ bir bilge düzeyine ￧ｫ｡ｲｬｭｳＬ＠ bu payenin simgesi o-

Hesiodos'un Helikon'a öznel sevgisi, Homeros'un ､｡Ｇｹ＠ olan

ｴ･＠ bu skeptron ｳ￶ｺ｣￼ｮ＠ Hesiodos'un yukardaki dizelerinde

devinen mutlu ｩｮｳ｡ｬｲ＠ söylemek varken, ｯｮｬ｡ｲ＠ ｴ｡ｰｮ､ｫｬｲ＠ insan

ｭ｡ｳｺ＠ ｹ｡ｺｧｬｮ＠ elinde ｹｫｭ｡＠ sürüklenmesi ve soyunu sopunu da

4. Bir ｓｮｦ＠ Temsilcisi

ｔｨ･ｯｧｮｩ｡Ｇ＠ uzun ｳ･ｬｮｩ､ｾ＠ sonra, ｬ･ｲ＠ ve Günler'in on

Ey dillere destan Pierie ｍｵｳ｡ＧｬｲＬ＠

Ey Perses, bu ￶￼ｴｬ･ｲ＠ girsin kafana,

Ozan söylemiyor, ama belli: kendisi Dion'un büyük ［＾ｬｵ＠ ｯｬ､ｵｮ｡＠

Ama sen Perses, ､ｯｲｵｬｫｴ｡ｮ＠ yana ol,

1 Azra Erhat, Mitoloji ｓ￶ｺｬ￼Ｌ＠ Remzi Kitahevi, ｳｴ｡ｮ｢ｵｬ＠ 1972.

￧ｫ｡ｲ＠ Hyhris ｫ｡ｲｭｺＮ＠ Aiskhylos'un "Persler" oyununda Serhas

6. ￇ｡ｬｭ＠ : Prometheus- ｐ｡､ｯｲ＠ Efsanesi

￶ｲ･ｴｩｮ＠ ￧｡､＠ pratik ｮｩｴ･ｬ＠ ｡ｮｬｭ､＠

Hesiodos'un tutumu da, ｳ￶ｹｬ･､ｩ＠ de ｡ｹｮＮ＠ ｬ･ｲ＠ ve Günler'de

ｔ｡ｮｲｬ＠ da insanlar da ｫｺ｡ｲ＠ o kimseye ki

ￇ｡ｬｮｲ＠ sürüleri de olur ｡ｬｴｮｲ＠ da,

ｔ｡ｴｮ＠ ･ｫｭｩｮ＠ ￧ｫ｡ｲｭｹ＠ hak, dinle beni.

Öteki ｋ｡ｶｧＧｹ＠ daha önce ､ｯｵｲ＠ ｋ｡ｲｬｫ＠

mesini ￶￼ｴｬ･ｲＮ＠ "Hak ｹ･ｭ＠ can atan" ｹ｡ｲｧ￧ｬ＠ ｲ￼ｶ･ｴ＠ ､｡ｴｮｫｬ＠

ｔｯｰｲ｡ｮ＠ hazineler ｳ｡ｫｬ､＠ ｧ￶ｲ￼ｮ､･＠ La Fontaine ile ｢ｩｲｬ･ｮ＠

Evet, ｴｯｰｲ｡ｮ＠ içinde defineler ｳ｡ｫｬ､ｲＬ＠ ｩｮｳ｡［＠ ｢ｵｬ｡ｮ＠ gün ｮ｡＠

metheus • Pandora bir ｩｮ｡｣＠ ｫ｡ｹｮＬ＠ ￇ｡ｬｲ＠ - Soylar bir sürecin

Hesiodos ｔｨ･ｯｧｮｩ｡Ｇ＠ ｹ｡ｺｲ､Ｚ＠ ｴ｡ｮｲｬ＠ kimden, nerden,

ｔ｡ｮｲｬ＠ yer ｡ｬｴｮ＠ ｧｩｺｬ･ｭ＠ besinleri:

Ama ｡ｰ･ｴｯｳＧｵｮ＠ güçlü ｯｬｵ＠ Prometheus

Öbür ｹ｡ｲｳ＠ ｹ｡ｬｮ＠ kemiklerili sadece

olarak dik:ili:r ｫ｡ｲｭｺＮ＠ ｮｳ｡ｬｲ＠ ｹ｡ｲｭ＠ ｡ｴ･ｩ＠ ￧｡ｬｭｳ＠ ｢｡ｫ＠ bir

ｄ￼ｮｹ｡ｬｲｭ＠ ｩｮ･＠ yarayan ｡ｴ･ｩＮ＠

Ölümsüz ｴ｡ｮｲｬ＠ ve ölümlü insanlar

7. Soylar - ￇ｡ｬｲ＠ Efsanesi

tunç soylularla demir ｳｯｹｨｾ｡ｲ＠ ｡ｲｳｮ､＠ ｹ･ｲｬｴｩｮ＠ kahramanlar

ｂ･ｩｮ｣＠ soy Hesiodos'un kendi soyqdur. Dövünü.:i: bu soydan ol-

varsa hepsinin ｫ｡ｹｮ､＠ ｧ￶ｲ､￼＠ bu ｨ･ｬ｡＠ ｹ｡ｲｴ＠ ne büyük sev-

Gökgözlü ｴ｡ｮｲ￧＠ Athena da urhalar giydirip

Kharit'lerin ｡ｬｴｮ＠ ｧ･ｲ､｡ｮｬｫＬ＠ ｂｯｲ｡Ｇｬｮ＠ ｳ｡￧ｬｲｮ＠ bahar çiçekle-

önce insanlarm yeryüzünde dertsiz ｫ｡ｹｧｳｺ＠ ｹ｡､ｫｬｮ＠ ve ｴｯｰｲ｡ｮ＠

8. Bir ｓｮｦ＠ Felsefesi

tüm evrene uygulamaya ｫ｡ｬｴｮ､＠ ik.ircikli hir tutumdan da kur-

ｹ｡ｮｰ＠ｹ｡ｮ＠｡ｴ･ｩｮ､＠

Bu kitap bir çeviri olarak ､ｮｬｭｴＬ＠ oysa ｨ｡ｭ｢ｫ＠ bir ･ｹ＠

nat konusunda ｶ｡ｲｬ｣ｫ＠､･ｲ＠ ölçüleri bir yana, Hesiodos Homeros'-

Euhoia Yunanistan ｹ｡ｲｭ､ｳｮ＠ｫ｡ｲｳｮ､＠ｵｺｮｬ｡＠ｹ｡ﾭ

Böylesi ｧ･ｲ￧ｫｩｬ＠｡ｭｹ＠ bir yana ｢ｲ｡ｫｰＬ＠ yukardaki ;par-

ｋｹ＠ kentlerinin kolay, ｡￧ｫＬ＠ binbir ｯｬ｡ｮｫ＠ｩｮｳ｡＠ｫｲ｡￧＠ Yunanistan'a

ｳｵｬ｡ｲｮ＠･ｲｭｩ＠ bir bilge düzeyine ￧ｫ｡ｲｬｭｳＬ＠ bu payenin simgesi o-

ｴ･＠ bu skeptron ｳ￶ｺ｣ｮ＠ Hesiodos'un yukardaki dizelerinde

devinen mutlu ｩｮｳ｡ｬｲ＠ söylemek varken, ｯｮｬ｡ｲ＠ｴ｡ｰｮ､ｫｬｲ＠ insan

ｭ｡ｳｺ＠ｹ｡ｺｧｬｮ＠ elinde ｹｫｭ｡＠ sürüklenmesi ve soyunu sopunu da

Ey Perses, bu ￶ｴｬ･ｲ＠ girsin kafana,

Ozan söylemiyor, ama belli: kendisi Dion'un büyük ［＾ｬｵ＠ｯｬ､ｵｮ｡＠

1 Azra Erhat, Mitoloji ｓ￶ｺｬＬ＠ Remzi Kitahevi, ｳｴ｡ｮ｢ｵｬ＠ 1972.

￶ｲ･ｴｩｮ＠￧｡､＠ pratik ｮｩｴ･ｬ＠｡ｮｬｭ､＠

Hesiodos'un tutumu da, ｳ￶ｹｬ･､ｩ＠ de ｡ｹｮＮ＠ｬ･ｲ＠ ve Günler'de

ｔ｡ｴｮ＠･ｫｭｩｮ＠￧ｫ｡ｲｭｹ＠ hak, dinle beni.

Öteki ｋ｡ｶｧＧｹ＠ daha önce ､ｯｵｲ＠ｋ｡ｲｬｫ＠

mesini ￶ｴｬ･ｲＮ＠ "Hak ｹ･ｭ＠ can atan" ｹ｡ｲｧ￧ｬ＠ｲｶ･ｴ＠､｡ｴｮｫｬ＠

ｔｯｰｲ｡ｮ＠ hazineler ｳ｡ｫｬ､＠ｧ￶ｲｮ､･＠ La Fontaine ile ｢ｩｲｬ･ｮ＠

Evet, ｴｯｰｲ｡ｮ＠ içinde defineler ｳ｡ｫｬ､ｲＬ＠ｩｮｳ｡［＠｢ｵｬ｡ｮ＠ gün ｮ｡＠

metheus • Pandora bir ｩｮ｡｣＠ｫ｡ｹｮＬ＠ￇ｡ｬｲ＠ - Soylar bir sürecin

Hesiodos ｔｨ･ｯｧｮｩ｡Ｇ＠ｹ｡ｺｲ､Ｚ＠ｴ｡ｮｲｬ＠ kimden, nerden,

ｔ｡ｮｲｬ＠ yer ｡ｬｴｮ＠ｧｩｺｬ･ｭ＠ besinleri:

Öbür ｹ｡ｲｳ＠ｹ｡ｬｮ＠ kemiklerili sadece

olarak dik:ili:r ｫ｡ｲｭｺＮ＠ｮｳ｡ｬｲ＠ｹ｡ｲｭ＠｡ｴ･ｩ＠￧｡ｬｭｳ＠｢｡ｫ＠ bir

ｄｮｹ｡ｬｲｭ＠ｩｮ･＠ yarayan ｡ｴ･ｩＮ＠

tunç soylularla demir ｳｯｹｨｾ｡ｲ＠｡ｲｳｮ､＠ｹ･ｲｬｴｩｮ＠ kahramanlar

varsa hepsinin ｫ｡ｹｮ､＠ｧ￶ｲ､＠ bu ｨ･ｬ｡＠ｹ｡ｲｴ＠ ne büyük sev-

Kharit'lerin ｡ｬｴｮ＠ｧ･ｲ､｡ｮｬｫＬ＠ｂｯｲ｡Ｇｬｮ＠ｳ｡￧ｬｲｮ＠ bahar çiçekle-

önce insanlarm yeryüzünde dertsiz ｫ｡ｹｧｳｺ＠ｹ｡､ｫｬｮ＠ ve ｴｯｰｲ｡ｮ＠

demle birlikte ｴ｡ｮｲ＠ korkusunun da ｹｩｴｲｬ･｣Ｌ＠ sonunda da ｫ￶ｴｬ･＠

Sonunda Ｇ￶ｹｬ･＠｢｡ｬｲ＠ＨｉｩＮ＠ 702- 3):

Tipik köylü ｧ￶ｲ､＠ bu, bugünde de ､ｮｹ｡＠ her köyünde, özel-

Seni seveni ￧｡ｲ＠ sofrana, ｳ･ｶｮｹｩ＠､ｾｩｬＬ＠

ￇ｡ｬｲｳｴ＠ ve ｵｬｳ｡ｲ＠ halk usunu, köylü ｧ￶ｲｮ＠ｹ｡ｮｳｴ＠

Hesiodos köylünün tüm özellik ve niteliklerini ｴ｡ｲ＠ｫｩｬｮ､･Ｚ＠

ａｲ｡｣ｮＬ＠｡ｶ､ｮｬ＠ evinde olsun,

ａｲｫ｡､ｮ＠ｫ｡ｲ､･ｩｭ＠ deme hiçbir zaman,

ｋ｡ｹｮ＠ nerden ｡ｬｲｳ＠｡ｬｳｮＭ hu soruna ilerde ､･ｩｮ｣ｺﾭ

､ｯｲｵｹ｡＠ etkileyecek ｴ｡ｮｲｳｬ＠ｶｫ､ｯ｡ｲ＠ (Theog. 901- 906). Hele

Ozan bu sözleri kral - ｹ｡ｲｧ￧ｬ＠ｬｴ｡ｲ＠

rallanna dayanarak verir. Aralarmdaki ｧ￶ｲ＠｡ｹｮｬ＠ neden? Hem

IV. Dördüncü ara ｨ￶ｬｩ､･＠ Than'lardan Okeanos ile Teyhys'ün

ｴ｡､ｲ＠ｇｮ･＠ Soylular dizininde. Ozan burada konudan bir

ｫｵｲｨ｡ｮ､Ｎ＠｡ｰ･ｴｯｳ＠･＠ olarak ｏｫ･｡ｮｯｳｺ＠ Klymene'yi seçer.- ｢｡ｫ＠

Uranos'un dev ve azman ｯｵｬ｡ｲｮ＠ reva ｧ￶ｲ､＠｣･ｺ｡ｹ＠ hu kez

lere ｢｡＠ vurarak ｢｡ｳｭ＠ alt ･ｴｩ＠｡ｹｲｮｴｬ＠｡ｮｬｴｭｫ､ｲＮ＠

çok ､･ｩｫ＠ bir biçimde, ｩｬ･ｮ､＠ görüyoruz. ｫｩｮ｣＠ｫｵ｡ｮ＠ kral -

ne yoldan, hangi araçlarla ｯｵ､｡ｮ＠ｄｂ｡ｴｹ＠ｧ･￧ｴｩ＠ bilimi daha çok

Hesiodos'un ｔｨ･ｯｧｮｩ｡Ｇｳ＠､ｯｲｵ｡ｮ＠､ｯｲｵｹ｡＠ Hitit metinlerinden gel-

Odysseus Troya ｳ｡ｶ＠､￶ｮ･＠ｹｬ｡ｲ｣＠ denizlerde ｰ･ｲｩ｡ｮ＠

ｙ｡ｲｴｬ＠ destam da ｡ｹｮ＠ deyimle ｢｡ｬ､ｮＬ＠｡､＠ Enuma ｅｬｩ＠ o-

insanlar ｡ﾷｳｭ､＠ｴｵｮｭ｡ｳ＠ｧ･ｲｩｮ＠Ｇｶｬｲｧｴｩ｡ｭＮ＠ｬ･ｲ＠ ve Günler'de.

teki Tiamat ､ｩｲ＠ ve yeryüzünün tuzlu ｳｵｬ｡ｮ＠ｳｩｭｧ･ｬｲｾ＠ O zamanlar

ｅ｡Ｇｮ＠ｶ･ｲ､ｩ＠ ￶ｴ＠ Mezopotamya teolojisinde çok rastlanan bir

denebilir. Ama bu kökenleri, nerden ｧ･ｬ､ｩ＠￧ｲｮ＠

ｬ･ｲ＠ ve Günler iki ana bölüme ｡ｹｲｬ｢ｩＮ＠ｔｯｰｬ｡ｭｮ＠ dize ｳ｡ｹ＠