ORTAOKUL MATEMATİK DERSİNDE 5E ÖĞRENME MODELİNE DAYALI

ÖRNEK İNCELEME RAPORU

TARİH
26.11.2023
GİRİŞ AŞAMASI:
Bu aşama, öğrenme döngüsünün ilk aşamasıdır. Öğretmenler, bu noktada
öğrencilerin önceki bilgilerini anlamaya çalışır ve bilmedikleri kısımları daha
sonrasında kapatmak adına inceler. Bu süre zarfında öğrencilerini “öğrenme”
sürecine hazırlaması, yani ilgilerini kabartması gerekir.

Bu ilgiyi çekmek için, öğrencilere açık uçlu sorular sorabilir veya halihazırdaki
bilgileriyle yazı yazmalarını isteyebilir. Hiçbir şey bilmiyorlarsa da yazmalarını
isteyebilir, bu sayede öğrenciler fikir üretme ihtiyacı hisseder ve merakları
tetiklenebilir.

İncelediğimiz örnek planda gündelik hayatta karşımıza çıkan küre

örnekleri verilmiştir.Fotoğraflarlarla örneklenmesi da akılda kalınmasını
güçlendirmeye yönelik etkili bir yöntem olmuştur

KEŞİF AŞAMASI:
Bu aşamada, öğrenciler yeni konsepti (öğrenecekleri konuyu) keşfetmeye çalışır.
Öğretmenler, öğrencilerine bu süre zarfında sorular sorabilir, öğrencilerin
beraber gözlem yapmasını sağlayabilir. Bu şekilde, öğrenme sürecinin
merkezinde öğrenciler olur ve gözlemlerinden/deneyimlerinden öğrenim
gerçekleştirilir.

Bu aşamada ise öğrencinin ilgisini çekmek adına basket potasını sınıfa

getirerek öğrencilerin topla basket atmasını sağlayarak hem öğrenmeyi
eğlenceli ve dikkat çekici hale getirmek adına yerinde ve önemli bir örnek
verilmiştir.
AÇIKLAMA AŞAMASI:
Açıklama basamağında öğrenciler verilen soruyu ya da problemi nasıl çözdüklerini, çözüm
sırasında bilgilere nasıl ulaştıklarını, hangi yolları kullandıklarını ve elde ettikleri bilgileri sınıfta
belirtirler. Öğretmen öğrenciye ipuçları vererek , ona rehberlik ederek konunun amacına
yöneltmeye çalışır ve öğrencinin kendi kavram ve tanımları kullanarak açıklamasını sağlar.
Öğrenciler açıklama basamağında elde ettiği bilgileri sınıfta paylaşırlar. Öğretmen bu
bölümde öğrencilere rehberlik ederek onları konunun asıl amacına yöneltmeye çalışır.
Öğretmenin bu süreçte en aktif olduğu aşamadır. Öğretmen, öğrencilerin kavram ve tanımları
kendi cümleleriyle açıklamasını sağlamaya çalışır.

İncelemiş olduğumuz örnek planda açıklama kısmında ilk olarak bir boyutlu nesneleri , iki
boyutlu nesneleri daha sonra üç boyutlu nesneleri açıklamıştır . Yani ilk olarak öğrencilerin
bildiklerinden başlamış daha sonra yeni bilgiler vermiştir.
Aşığadaki gösterimlerde de daireyi döndürerek nasıl küre elde edilebileceğini resimlerle gayet
açık bir şekilde vermesi güzel olmuştur.
Derinleştirme (Elaborate) Aşaması:

“ Bu aşamada öğrenciler yeni öğrendikleri bilgilerle eski öğrenmeleri

arasında ilişki kurarak eksiksiz, tam bir öğrenme gerçekleştirmeleri
konusunda özendirilir. Böylelikle yeni öğrenilen bilgi daha
anlamlandırılmış olur ve gerekli olduğu zaman yapılandırılmış bilgi
kullanılır (Hiçcan, 2008, s. 21). “

“Öğrenciler yeni problem ve yeni deneyimlerle karşı karşıya

bırakılırlar ve benzeri tarzda açıklamaları bulunan yeni problemleri
çözmeleri beklenir (Ergin, Ünsal & Tan, 2006, s. 9). “

“Bu aşamada öğrencilerin yeni karşılaştıkları bilgi ve becerilerin

pekiştirilmesi için, örnekler ve problemler üzerinden yeni bilgi ve
becerilerin benzer durumlarda kullanılması ve uygulanması sağlanır.
Öğretmenler geri bildirimlerle, örneklerle öğrencilerin bilgilerini ve
konuya yatkınlıklarını ilerletirler ve derinleştirirler. Öğrenciler
derinleştirme aşamasında kazandıkları bilgi ve becerileri, kavramları,
formülleri yeni durumlarda uygularlar fakat bu yeni durum benzer
durum olmalıdır. Yeni bir bilginin çeşitli durumlarda tekrarlanarak
kullanılması zihinde pekiştirilerek devamlılığını sağlar. Bu aşamada da
kazanılan bilgilerin pekiştirilmesiyle öğrenme etkililiği artar. Çeşitli
araç ve gereçlerle de desteklenebilirse verimli öğrenmeye yardımcı
olur (Öztürk, 2013). ”

“Bu aşamaya gelene kadar kendi ifadelerini oluşturan öğrencileri yeni

bir durumla karşı karşıya bırakarak süreçten kopmamasını sağlamak,
kazandıkları bilgi ve becerileri yorumlayarak sorgulatmak, bilgileri
daha da içselleştirmeleri için önemlidir.

Öğretmen, öğrendikleri bilgileri yeni problemler üzerinden

çözmelerini sağlayarak 28 öğrencileri aktif kılıp doğru öğrenmeler
bekler. Öğretmen öğrencileri öğrendikleri kavram ve bilgileri
kullanarak karşılaştıkları yeni problemlerde düşüncelerini
kullanmaları boyutunda cesaretlendirmelidir(Campbell, 2000).”

“Derinleştirme aşamasında yaygın olarak sorular üzerinden gidilir ve

öğretmen soruların cevaplarını doğrudan söylemez. Problemin nasıl
çözüleceğini açıklamaz. Temelde öğrencilerin bir araya getirdiği
bilgileri yorumlayarak izah etmek vardır (Tuna, 2011, s. 46).”

Yani öğrenciler eski bilgilerini kullanarak yeni bilgiler öğrenirler ve

yeni bilgilerini anlamlandırarak yapılandırırlar. Öğrenciler kazandıkları
bilgileri yeni olaylara, durumlara ve problemlere uygulayarak
zihinlerinde daha öncesinde var olmayan yeni kavramları öğrenmiş
olurlar. Örnek programımızda da derinleştirmenin maddelerinden
olan “yeni problem, etkin katılım, zihinde inşa” aşamalarını
inceleyelim.

Örnekleri incelediğimizde de sürekli öğrenci farklı problemlerle karşı

karşıya bırakılmıştır ve öğrencinin eski bilgileri kullandırılmıştır.
Böylece öğrenci yeni bilgilerini derinleştirmiştir.
Örneğin:
gibi. Hem farklı problemler hem de günlük yaşamdan örnekler
verilmiştir. Gayet güzel bir derinleştirme aşamasıdır.

Değerlendirme (Evaluation) Aşaması:

“5E modelinin son aşaması olan bu evrede öğretmen yeni bilgi ve
becerilerin öğrenilme durumunu değerlendirmek için öğrencilerin
performansını gözlemler. Öğrenciler problem ile ilgilenirken onlara
düşüncelerini yansıtan sorular sorar ve gözlem yapar. Verilen
cevaplar üzerinde incelemeler yapar. Öğretmen bu basamakta
öğrencilerin gelişim süreçlerini değerlendirir ve hedef kazanımların
öğrenilme durumunu inceler. Öğrenciler aynı zamanda yeni
öğrendikleri bilgi ve becerileri sorgulayıp kendi gelişim süreçlerini de
değerlendirirler (Lorsbach, 2006).”

“ Bu aşamada öğrencilerin öğrendikleri kavram ve bilgiler meydana

çıkar. Öğretmenler öğretim hedefleri boyutunda, öğrencilerin süreçte
katettikleri gelişimlerini değerlendirme olanağı bulur (Bybee, 2002).”

“ Bu aşamada bilginin nasıl oluşturulduğu ve farklı durumlarda

genellenebilmesinin yapılıp yapılamadığı incelenir (Wilder &
Shuttleworth, 2005, s. 39).”

“ Değerlendirme örneğin gözlemleyerek bütün aşamalarda yapılabilir

fakat bu son basamakta daha planlı bir şekilde öğrenilenler test edilir.
29 Değerlendirme; öğretmenin açısından, öğrencilerin bu süreçte
hedefler doğrultusunda kaydettikleri ilerleme ve yapılan öğrenme
planının uygun olup olmadığının gözden geçirilmesini sağlar (Ergin,
2006).”

“ Son aşama olan değerlendirmede öğrencilerin öğrendikleri bilgilerin

değerlendirmesi resmi ve daha düzenli olarak yapılır (Body, Watson &
Aubusson, 2003, s. 39-41).”
Yani planlı bir şekilde süreç değerlendirmesi, öğrencinin ilerlemesi ve
gelişimleri değerlendirilir.

Öğretmenlerinin öğrencilerden alacağı dönütler ve geri bildirimler

sayesinde eğitim süreci iyileştirilir ayrıca bu aşamada öğretmen
problem çözerken öğrencileri gözlemleyerek ve onlara sorular
yönelterek yeni kavram ve becerileri öğrenmede, öğrencilerin kendi
gelişimini değerlendirmelerine yardımcı olur. Yani hem öğrenci hem
de öğretmen kendini ve süreci değerlendirir. Örnek programımızda
da değerlendirmenin maddelerinden olan “ne öğrendi, öğrenim
süreci, raporlaştırma ” aşamalarını inceleyelim.

Örnekler incelendiğinde de görüldüğü üzere değerlendirme sorular ile

öğrencilerin farklı problemlerle karşılaştığında nasıl yollara
başvurduğunu, soruya nasıl yaklaştığını ve soruyu nasıl çözdüğünü
gözlemler ve değerlendirir. Böylece öğrencinin neler öğrenmiş
olduğunu anlar ve varsa süreç hatalarını gözlemler. Sorular ile de bu
hataları raporlandırmış olur. Gayet güzel bir değerlendirme olmuştur.
KAYNAKÇA
https://docplayer.biz.tr/106215232-Gunluk-ders-plani-5e-ogretim-
modeli.html (incelenen ders planı)
https://acikerisim.uludag.edu.tr/bitstream/11452/15213/1/%c5%9ee
ymanur%20AKKAYA%20Y.L.%20TEZ.pdf

https://www.protopars.com/5e-modeli-nedir/