REGISTER AT

BARAYTI NG WIKA
Aralin 4
Sir Kyle Ambi
LAYONG PAGKATUTO
Natutukoy ang kahulugan at
kabuluhan ng mga konseptong
pangwika.

Nagagamit ang kaalaman as

modernong teknolohiya sa pag-
unawa ng mga konseptong
pangwika
AIRPORT
 AIRPORT
Nagsisilbing bukana ng isang lugar sa
bansa at tagpuan ng halos lahat ng uri ng
mga tao ang isang paliparan, na kung
saan iyong masasaksihan ang
pagkakaiba-iba ng mga wika sa mundo.
Sa maikling panahon lamang ng
pagmamasid sa isang paliparan, o maging
sa loob mismo ng eroplano, ilang isyung
panglingguwistika ang maaaring maitala.
 AIRPORT
Ilan dito ang pagiging
multilingguwal ng mga tao, di-
pagkakaunawaan dulot ng
magkaibang sinasalitang wika, at
kataliwas naman nito, mayroon ding
mga taong nagmula sa magkaibang
bansa ngunit natutunton nila na
mayroon palang pagkakatulad ang
ilan nilang mga salita.
BARAYTI AT
BARYASYON NG
WIKA:
HISTORYA,
TEORYA, AT
PRAKTIKA
KASAYSAYAN
Sa larangan ng
Sosyolingguwistika, mas kilala sa
tawag na barayti at baryasyon
ang sinasabing pagkakaiba-iba
ng wika. Ayon kay Saussure noong
1916, nakabatay ang pagkakaroon
ng barayti at baryasyon sa
paniniwalang may pagka-
heterogeneous ang wika.
KASAYSAYAN
Iba't ibang pangkat at lipi ng mga tao
ang nanirahan sa magkakaibang
mga pook. Sa paglipas ng panahon,
nalinang ang kultura ng mga tao na
siya rin namang humubog at
luminang sa wika ng nasabing lugar.
Patuloy na nagbago ang mga wika
sa iba't ibang panig ng mundo.
ANG MGA
TEORYA NG WIKA
 TEORYANG BIBLIKAL
Teoryang Biblikal o yaong Kuwento ng Tore ni Babel (mula
sa Genesis 11:1-8) ang sinasabing pangunahing teorya sa
pinagmulan ng mga wika sa mundo. Ayon sa teoryang ito,
mayroon lamang isang wika (Adamic) ang lahat ng tao sa
mundo noong araw. Ngunit nang sinimulang itayo ang Tore
ni Babel, pinarusahan ang mga tao at nagkaiba-iba ang
kanilang mga wika at ito ang naging dahilan kung bakit
hindi sila nagkaunawaan at di-naipagpatuloy ang
paggawa ng tore.
 TEORYANG BOW-WOW
Sa teorya ni ni Max Mveller,
sinasabing nagsimula ang
wika sa panggagaya ng
mga tao sa tunog ng
kalikasan. Sa makabagong
paglalarawan sa uri ng
tunog na ito, tinatawag ito
na onomatopoeia.
 TEORYANG POOH-POOH

tunog na naibubulalas ng
tao dala ng matinding
galak, sakit, takot,
pagkabigla, o iyong mga
hatid ng matinding
damdamin.
 TEORYANG YUM-YUM
Nakabatay si Stimulus
Response Theory.
Nakasaad dito ang
pagtugon ng tao sa
pamamagitan ng
pagkumpas o pagpapakita
ng aksyon upang ipahayag
ang bagay na nais sabihin.
 TEORYANG YO-HE-HO

nagmula ang mga tunog at

wika ng tao sa pisikal na
mga gawain.
 TEORYANG TA-TA

Batay naman sa Teoryang

Ta-ta (salitang Pranses na
nangangahulugan ng
paalam), ginagaya raw ng
dila ang kumpas at galaw
ng kamay ng tao habang
nagpapaalam.
 TEORYANG SING-SONG
nakabatay raw ang unang
wika sa melodiya at tonong
pag-awit ng mga
sinaunang tao, kagaya ng
paghimig ng mga awit.
 TEORYANG LA-LA
mga puwersang may
kinalaman sa romansa ang
nagtulak sa mga tao na
maghabi ng mga salita
para sa mga tula at awit ng
pag-ibig.
 TEORYANG DING-DONG
Tumutukoy naman ang
Teoryang Ding-dong sa
paniniwalang may sariling
tunog na kumakatawan sa
lahat ng bagay sa
kapaligiran, gaya ng tsug-
tsug ng tren at tik-tak ng
orasan.
TEORYANG TA-RA-RA-BOOM-
DE-AY
Tumutukoy sa pagmumula
ng wika sa mga ritwal,
pagdarasal, pagtatanim, at
iba pang gawain ng mga
tao.
DIMENSYON NG WIKA
Ipinagpapalagay ng mga pangunahing teorya sa
Sosyolingguwistiks na panlipunan at heterogenous ang
wika. Nahahati sa dalawang dimensyon ang baryabilidad
ng wika - heograpiko at sosyal. Hindi lamang isang
instrumento ng pakikipagtalastasan o diskurso ng wika,
bagkus tumutukoy din ito sa kolektibong puwersang
pinagsama-samang kultural at sosyal na pinaggalingan
ng isang tao o pangkat ng tao.
DIMENSYONG
HEOGRAPIKO
 DIYALEKTO

Sa barayti ng wika bunga "Pakiurong"

ng lokasyon o heograpiya.
Isang halimbawa nito ang
pangungusap na "Pakiurong
nga po ng plato."
Tagalog-Bulacan at Nueva
Ecija
- hugasan (ang plato)
Tagalog-Maynila
- iusog(ang plato)
 DIYALEKTO

Maynila Batangueño
Inuman Barik
Dito Dine
Tanga Ulaga
Tumakbo Patikar
Tag-init Tagbanas
Asar Kantsaw
 IDYOLEK
Nakagawiang Batangas: "Bakit ga?"
pamamaraan sa Bataan: "Bakit ah?"
pagsasalita ng isang
indibidwal o pangkat ng Tumutukoy ang idyolek sa
mga tao. Halimbawa, iba't ibang estilo ng paggamit
tingnan natin ang ilang ng tao ng wika.
paraan ng pagtatanong ng
"Bakit?
 SOSYOLEK
Halimbawa
Ito tawag sa barayti ng
Salitang Pinoy
wika na bunga ng
Pulis - parak
grupong sosyo-
Saksakin - gripuhan
ekonomiko, kaanak,
Chibog - kain
kasarian, at iba pa.
Photocopy - Xerox
Salvage - Patayin
Sasakyan - Oto (Auto)
 SOSYOLEK

Halimbawa
Salitang beki
chabelita - mataba ikas - ikaw
charot - biro lamang was/wiz - wala
dites - dito akis/akes - ako
ketay/ketket - cellphone go/gew - sige
valur - bahay anek - ano
 SOSYOLEK

Halimbawa
Mga uso ngayon na ginagamit niyo
Geng-geng Forda ferson
bogsa naol
amats yarn
opps omcm
cap lods
 REGISTER/REHISTRO
May kinalaman sa taong nagsasalita Bunga ng pagkakaroon ng rehistro ng
o gumagamit ng wika. Naririnig ito sa isang wika, nagkakaroon din ng
mga partikular na disiplina, tulad ng hierarchy sa mga barayti ng wika, gaya
jargon para sa ng mataas o mababa, istandard o di-
doktor, standard, atbp.
abugado,
call center agent
estudyante
musikero
atbp.
DIMENSYONG
SOSYAL
 TEORYANG AKOMODASYON
Sa Ingles, Communication Accommodation Theory ni Howard
Giles.

May tendensi ang isang tao na gayahin at ibagay ang

kaniyang pananalita sa pagsasalita ng kaniyang kausap
upang higit niya itong makapalagayang-loob, at upang lalo
siyang maging kabilang sa grupo. Tinatawag itong
convergence.
 TEORYANG AKOMODASYON

Mayroon naman pagkakataong pinipilit ibahin ng isang tao

ang kaniyang pagsasalita upang ipakita ang kaniyang
pagkakaiba, di pakiki-isa o pag-giit sa sariling kakayahan o
identidad. Ito naman ang tinatawag na divergence.
 KONKLUSYON
Masasabi nating sadya ay lubhang makapangyarihan ang wika. Noon pa mang
unang panahon, kinasasangkapan naito upang maipabatid ang kaalaman at
damdaming nais ibahagi ninuman sa iba o sa buong mundo. Bagaman iba-iba
ang pinagmula, paniniwala, at adhikain ng bawat tao pangkat ng mga tao,
nangangailangan pa rin ang mundo ng isang behikulong magiging
tagapaghatid ng impormasyong kailangan upang magpatuloy ang buhay ng
tao. Arbitraryo man ang wika o parating nagbabago ayon sa panahon, hindi
kailanman magbabago ang pangunahin nitong layunin na maghatid ng
pagkakaunawan sa lahat.