PN en 1991 4 2008

PKN – Licencja dla POLITECHNIKA KOSZALINSKA
Data nagrania: 2009-10-20

Wersja jednostanowiskowa. Kopiowanie i umieszczanie w sieci zabronione
POLSKA NORMA
Polski Komitet ICS 91.010.30
Normalizacyjny
PN-EN 1991-4
grudzień 2008
Wprowadza
EN 1991-4:2006, IDT
Zastępuje
PN-EN 1991-4:2006
Eurokod 1
Oddziaływania na konstrukcje
Część 4: Silosy i zbiorniki
Norma Europejska EN 1991-4:2006 ma status Polskiej Normy
© Copyright by PKN, Warszawa 2008 nr ref. PN-EN 1991-4:2008
Hologram Wszelkie prawa autorskie zastrzeżone. Żadna część niniejszej publikacji nie może być
PKN zwielokrotniana jakąkolwiek techniką bez pisemnej zgody Prezesa Polskiego Komitetu
Normalizacyjnego
PN-EN 1991-4:2008
Przedmowa krajowa
Niniejsza norma została opracowana przez KT nr 102 ds. Podstaw Projektowania Konstrukcji Budowlanych i za-
twierdzona przez Prezesa PKN dnia 31 października 2008 r.
Jest tłumaczeniem – bez jakichkolwiek zmian – angielskiej wersji Normy Europejskiej EN 1991-4:2006.
N1)
W zakresie tekstu Normy Europejskiej wprowadzono odsyłacze krajowe oznaczone i N2).
Norma zawiera informacyjny Załącznik krajowy NA, którego treścią są postanowienia krajowe w zakresie
przedmiotowym EN 1991-4.
Niniejsza norma zastępuje PN-EN 1991-4:2006.
Odpowiedniki krajowe norm i dokumentów powołanych w niniejszej normie można znaleźć w katalogu Pol-
skich Norm. Oryginały norm i dokumentów powołanych są dostępne w Wydziale Informacji Normalizacyjnej
i Szkoleń PKN.
W sprawach merytorycznych dotyczących treści normy można zwracać się do właściwego Komitetu Technicz-
nego PKN, kontakt: www.pkn.pl
Załącznik krajowy NA
(informacyjny)
Postanowienia krajowe w zakresie przedmiotowym EN 1991-4:2006
NA.1 Postanowienia dotyczące 2.5 (5); 5.2.4.3.1 (3); 5.4.1 (3); 5.4.1 (4); A.4 (3); B.2.14 (1)
Przyjmuje się wartości i reguły zalecane w niniejszym Eurokodzie.
NA.2 Postanowienia dotyczące 3.6 (2)
Brak postanowień krajowych.

NORMA EUROPEJSKA EN 1991-4

EUROPEAN STANDARD
NORME EUROPÉENNE
EUROPÄISCHE NORM maj 2006
ICS 91.010.30 Zastępuje ENV 1991-4:1995
Wersja polska
Eurokod 1 – Oddziaływania na konstrukcje – Część 4: Silosy i zbiorniki
Eurocode 1 – Actions on structures Eurocode 1 – Actions sur les structures Eurocode 1 – Grundlagen der
– Part 4: Silos and tanks – Partie 4: Silos et réservoirs Tagwerksplanung und Einwirkungen
auf Tragwerke – Teil 4: Silos und
Flüssigkeitsbehälter
Niniejsza norma jest polską wersją Normy Europejskiej EN 1991-4:2006. Została ona przetłumaczona przez Polski Komi-
tet Normalizacyjny i ma ten sam status co wersje oficjalne.
Niniejsza Norma Europejska została przyjęta przez CEN 12 października 2005 r.
Zgodnie z Przepisami wewnętrznymi CEN/CENELEC członkowie CEN są zobowiązani do nadania Normie

Europejskiej statusu normy krajowej bez wprowadzania jakichkolwiek zmian. Aktualne wykazy norm krajo-
wych, łącznie z ich danymi bibliograficznymi, można otrzymać na zamówienie w Sekretariacie Centralnym lub
w krajowych jednostkach normalizacyjnych będących członkami CEN.
Niniejsza Norma Europejska istnieje w trzech oficjalnych wersjach (angielskiej, francuskiej i niemieckiej). Wer-
sja w każdym innym języku, przetłumaczona na odpowiedzialność danego członka CEN na jego własny język
i notyfikowana w Sekretariacie Centralnym, ma ten sam status co wersje oficjalne.
Członkami CEN są krajowe jednostki normalizacyjne następujących państw: Austrii, Belgii, Cypru, Danii, Esto-
nii, Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Islandii, Litwy, Luksemburga, Łotwy, Malty, Niemiec,
Norwegii, Polski, Portugalii, Republiki Czeskiej, Rumunii, Słowacji, Słowenii, Szwajcarii, Szwecji, Węgier, Włoch
i Zjednoczonego Królestwa.
CEN
Europejski Komitet Normalizacyjny

European Committee for Standardization
Comité Européen de Normalisation
Europäisches Komitee für Normung
Centrum Zarządzania: rue de Stassart, 36 B-1050 Brussels
© 2006 CEN All rights of exploitation in any form and by any means nr ref. EN 1991-4:2006 E
reserved worldwide for CEN national Members.
EN 1991-4:2006
Spis treści
Przedmowa...................................................................................................................................................... 6
Geneza programu Eurokodów....................................................................................................................... 6
Status i zakres stosowania Eurokodów........................................................................................................ 7
Normy krajowe wdrażające Eurokody........................................................................................................... 7
Powiązania między Eurokodami i zharmonizowanymi specyfikacjami technicznymi (EN i ETA)
dla wyrobów..................................................................................................................................................... 8
Dodatkowe informacje dotyczące EN 1991-4............................................................................................... 8
Załącznik krajowy do EN 1991-4.................................................................................................................... 8
Rozdział 1 Postanowienia ogólne.................................................................................................................. 9

1.1 Zakres normy................................................................................................................................... 9
1.1.1 Zakres EN 1991 – Eurokod 1............................................................................................... 9
1.1.2 Zakres EN 1991-4 – Oddziaływania na konstrukcje: silosy i zbiorniki.................................. 9
1.2 Powołania normatywne................................................................................................................. 11
1.3 Założenia........................................................................................................................................ 12
1.4 Rozróżnienie zasad i reguł stosowania....................................................................................... 12
1.5 Definicje.......................................................................................................................................... 12
1.6 Symbole przyjęte w Części 4 Eurokodu 1................................................................................... 16
1.6.1 Duże litery łacińskie............................................................................................................ 17
1.6.2 Małe litery łacińskie............................................................................................................ 18
1.6.3 Duże litery greckie.............................................................................................................. 21
1.6.4 Małe litery greckie.............................................................................................................. 21
1.6.5 Indeksy dolne..................................................................................................................... 22
Rozdział 2 Określanie i klasyfikacja oddziaływań...................................................................................... 23

2.1 Określanie oddziaływań na silosy............................................................................................... 23
2.2 Określanie oddziaływań na zbiorniki........................................................................................... 24
2.3 Klasyfikacja oddziaływań na silosy............................................................................................. 24
2.4 Klasyfikacja oddziaływań na zbiorniki na ciecze....................................................................... 24
2.5 Klasyfikacja oceny oddziaływań.................................................................................................. 24
Rozdział 3 Sytuacje obliczeniowe................................................................................................................ 26

3.1 Postanowienia ogólne................................................................................................................... 26
3.2 Sytuacje obliczeniowe dotyczące ośrodka sypkiego w silosie................................................ 26
3.3 Sytuacje obliczeniowe przy różnych układach geometrycznych silosów............................... 28
3.4 Sytuacje obliczeniowe wynikające ze specyficznych rozwiązań.............................................. 32
3.5 Sytuacje obliczeniowe w zbiornikach na ciecze......................................................................... 33
3.6 Zasady obliczeń na wybuchy....................................................................................................... 33
Rozdział 4 Właściwości ośrodków rozdrobnionych.................................................................................. 34

4.1 Założenia ogólne........................................................................................................................... 34
4.2 Właściwości ośrodków rozdrobnionych..................................................................................... 35
4.2.1 Postanowienia ogólne........................................................................................................ 35
4.2.2 Badania i określanie właściwości ośrodków....................................................................... 36
4.2.3 Podejście uproszczone...................................................................................................... 37
4.3 Badania ośrodków rozdrobnionych............................................................................................ 37
4.3.1 Procedury badawcze.......................................................................................................... 37
4.3.2 Ciężar objętościowy γ......................................................................................................... 38
4.3.3 Współczynnik tarcia o ścianę µ.......................................................................................... 38
4.3.4 Kąt tarcia wewnętrznego φi................................................................................................ 38
4.3.5 Iloraz parcia bocznego K................................................................................................... 39
4.3.6 Kohezja c........................................................................................................................... 39
4.3.7 Bazowy współczynnik parcia lokalnego ośrodka Cop......................................................... 39

EN 1991-4:2006
Rozdział 5 Obciążenia na pionowe ściany silosów.................................................................................... 41

5.2 Silosy smukłe................................................................................................................................. 41
5.2.1 Obciążenia na ściany pionowe przy napełnianiu................................................................ 41
5.2.2 Obciążenia na ściany pionowe przy opróżnianiu............................................................... 46
5.2.3 Przyrost zastępczego równomiernego parcia lokalnego przy napełnianiu
i opróżnianiu....................................................................................................................... 51
5.2.4 Obciążenia silosów kołowych przy opróżnianiu przez otwory wysypowe na dużych
mimośrodach...................................................................................................................... 52
5.3 Silosy niskie i średniej smukłości............................................................................................... 57
5.3.1 Obciążenia na ściany pionowe........................................................................................... 57
5.3.3 Obciążenia wynikające z dużego mimośrodu przy napełnianiu w kołowych silosach
niskich i średniej smukłości................................................................................................ 61
5.3.4 Obciążenia wynikające z dużego mimośrodu opróżniania w kołowych silosach niskich
i średniej smukłości............................................................................................................ 62
5.4 Silosy retencyjne........................................................................................................................... 62
5.4.1 Obciążenia na ściany pionowe przy napełnianiu................................................................ 62
5.5 Silosy zawierające ośrodki napowietrzane................................................................................. 64
5.5.2 Obciążenia w silosach zawierające ośrodki fluidyzowane................................................. 64
5.6 Różnice temperatury pomiędzy składowanym ośrodkiem i konstrukcją ściany silosu......... 64
5.6.2 Parcie wywołane spadkiem zewnętrznej temperatury atmosferycznej.............................. 65
5.6.3 Parcie wywołane napełnianiem gorącymi ośrodkami......................................................... 66
5.7 Obciążenia w silosach prostopadłościennych........................................................................... 66
5.7.1 Silosy prostopadłościenne.................................................................................................. 66
5.7.2 Silosy z wewnętrznymi ściągami........................................................................................ 66
Rozdział 6 Obciążenia na leje i dna silosów............................................................................................... 67

6.1.1 Właściwości fizyczne.......................................................................................................... 67
6.1.2 Reguły ogólne.................................................................................................................... 68
6.2 Dna płaskie..................................................................................................................................... 70
6.2.1 Parcie pionowe na płaskie dna w silosach smukłych......................................................... 70
6.2.2 Parcie pionowe na płaskie dna w silosach niskich i średniej smukłości............................. 70
6.3 Leje strome.................................................................................................................................... 71
6.3.1 Tarcie w ruchu.................................................................................................................... 71
6.3.2 Obciążenia przy napełnianiu.............................................................................................. 72
6.3.3 Obciążenia przy opróżnianiu.............................................................................................. 72
6.4 Leje płytkie..................................................................................................................................... 73
6.4.1 Tarcie w ruchu.................................................................................................................... 73
6.4.2 Obciążenia przy napełnianiu.............................................................................................. 74
6.4.3 Obciążenia przy opróżnianiu.............................................................................................. 74
6.5 Leje w silosach zawierających ośrodki napowietrzane............................................................. 74
Rozdział 7 Obciążenia w zbiornikach na ciecze......................................................................................... 75

7.2 Obciążenia wynikające z przechowywanych cieczy.................................................................. 75
7.3 Właściwości cieczy....................................................................................................................... 75
7.4 Ciśnienie ssące wywołane nieodpowiednią wentylacją............................................................ 75
Załącznik A
Podstawy obliczeń – dodatkowe uzupełnienia do EN 1990 dotyczące silosów i zbiorników.......... 76
A.1 Postanowienia ogólne................................................................................................................... 76
A.2 Stany graniczne nośności............................................................................................................. 76

EN 1991-4:2006
A.3 Kombinacje oddziaływań.............................................................................................................. 76

A.4 Sytuacje obliczeniowe i kombinacje oddziaływań w klasach oceny oddziaływań 2 i 3................. 77
A.5 Kombinacja oddziaływań w klasie oceny oddziaływań 1.............................................................. 82
Załącznik B
Oddziaływania, współczynniki częściowe i kombinacje oddziaływań na zbiorniki.......................... 83
B.1 Postanowienia ogólne................................................................................................................... 83
B.2 Oddziaływania.............................................................................................................................. 83
B.3 Współczynniki częściowe oddziaływań......................................................................................... 85
B.4 Kombinacje oddziaływań.............................................................................................................. 85
Załącznik C
Pomiar właściwości ośrodków sypkich w celu określenia obciążeń w silosach.......................... 86
C.1 Cel 86.............................................................................................................................................
C.2 Obszar zastosowań...................................................................................................................... 86
C.3 Oznaczenia................................................................................................................................. 86
C.4 Definicje....................................................................................................................................... 87
C.5 Dobór i przygotowanie próbek..................................................................................................... 87
C.6 Ciężar objętościowy γ. ................................................................................................................ 88
C.7 Tarcie o ściany............................................................................................................................. 89
C.8 Iloraz parcia bocznego K............................................................................................................ 91
C.9 Parametry wytrzymałościowe: kohezja c i kąt tarcia wewnętrznego φi....................................... 93
C.10 Efektywny moduł sprężystości Es................................................................................................ 96
C.11 Oszacowanie górnej i dolnej wartości charakterystycznej właściwości i określanie
współczynnika zamiany a............................................................................................................ 98
Załącznik D
Ustalanie właściwości ośrodków w celu obliczania obciążeń w silosach....................................... 101
D.1 Przedmiot załącznika................................................................................................................ 101
D.2 Określenie współczynnika tarcia o ścianę z blachy fałdowej.................................................... 101
D.3 Tarcie wewnętrzne i tarcie o ścianę ośrodków gruboziarnistych bez cząstek drobnych........... 102
Załącznik E
Wartości właściwości ośrodków rozdrobnionych............................................................................. 103
E.1 Postanowienia ogólne............................................................................................................... 103
E.2 Wartości zdefiniowane.............................................................................................................. 103
Załącznik F
Określanie rodzaju przepływu.............................................................................................................. 105
F.1 Przepływ masowy i rdzeniowy................................................................................................... 105
Załącznik G
Alternatywne reguły obliczeń parcia na leje....................................................................................... 106
G.1 Postanowienia ogólne............................................................................................................... 106
G.2 Oznaczenia............................................................................................................................... 106
G.3 Definicje..................................................................................................................................... 106
G.4 Sytuacje obliczeniowe............................................................................................................... 106
G.5 Określenie współczynnika Cb zwiększającego obciążenie na dno............................................ 106
G.6 Parcie przy napełnianiu na dno płaskie lub prawie płaskie....................................................... 107
G.7 Parcie na leje przy napełnianiu................................................................................................. 107
G.8 Parcie przy opróżnianiu na dna płaskie lub prawie płaskie....................................................... 108
G.9 Parcie na leje przy opróżnianiu................................................................................................. 108
G.10 Alternatywne wyrażenie na iloraz parcia Fe na lej przy opróżnianiu.......................................... 109
Załącznik H
Oddziaływania spowodowane wybuchem pyłów........................................................................... 110
H.1 Postanowienia ogólne................................................................................................................110
H.2 Zakres........................................................................................................................................110
H.3 Oznaczenia................................................................................................................................110

EN 1991-4:2006
H.4 Pyły wybuchowe i ich odpowiednie właściwości........................................................................110

H.5 Źródła zapłonu...........................................................................................................................111
H.6 Zabezpieczenia..........................................................................................................................111
H.7 Obliczanie elementów konstrukcyjnych.....................................................................................112
H.8 Ciśnienie obliczeniowe...............................................................................................................112
H.9 Projektowanie na podciśnienie..................................................................................................112
H.10 Projektowanie urządzeń wentylacyjnych...................................................................................112
H.11 Siły reakcji spowodowane wentylacją........................................................................................112

EN 1991-4:2006
Przedmowa
Niniejszy dokument (EN 1991-4:2006) został opracowany przez Komitet Techniczny CEN/TC250 «Eurokody
Konstrukcyjne», którego Sekretariat jest prowadzony przez BSI.
Niniejsza Norma Europejska powinna uzyskać status normy krajowej przez opublikowanie identycznego tekstu
lub uznanie, najpóźniej do grudnia 2006 r., a normy krajowe sprzeczne z daną normą powinny być wycofane
najpóźniej do marca 2010 r.
Niniejsza norma zastępuje ENV 1991-4:1995.
Zgodnie z Przepisami wewnętrznymi CEN/CENELEC do wdrożenia niniejszej Normy Europejskiej są zobowią-

zane krajowe jednostki normalizacyjne następujących państw: Austrii, Belgii, Cypru, Danii, Estonii, Finlandii,
Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Islandii, Litwy, Luksemburga, Łotwy, Malty, Niemiec, Norwegii,
Polski, Portugalii, Republiki Czeskiej, Słowacji, Słowenii, Szwajcarii, Szwecji, Węgier, Włoch i Zjednoczonego
Królestwa.
Geneza programu Eurokodów
W roku 1975 Komisja Wspólnoty Europejskiej, działając na podstawie artykułu 95 Traktatu, ustaliła program
działań w zakresie budownictwa. Celem programu było usunięcie przeszkód technicznych w handlu i harmo-
nizacja specyfikacji technicznych.
W ramach tego programu działań Komisja podjęła inicjatywę utworzenia zbioru zharmonizowanych reguł tech-
nicznych dotyczących projektowania konstrukcji, które początkowo miały służyć jako alternatywne do reguł
krajowych obowiązujących w państwach członkowskich, a ostatecznie miały te reguły zastąpić.
Przez piętnaście lat Komisja, korzystając z pomocy Komitetu Wykonawczego złożonego z przedstawicieli
państw członkowskich, prowadziła prace nad realizacją programu Eurokodów, co doprowadziło do pierwszej
generacji Norm Europejskich w latach 80.
W roku 1989 Komisja i państwa członkowskie UE (Unii Europejskiej) i EFTA (Europejskiego Stowarzyszenia
Wolnego Handlu) zdecydowały, na podstawie uzgodnienia1) między Komisją i CEN, przenieść opracowanie
i publikację Eurokodów do CEN, poprzez udzielanie serii mandatów, w celu zapewnienia Eurokodom w przy-
szłości statusu Norm Europejskich (EN). W ten sposób Eurokody powiązano de facto z ustaleniami wszystkich
dyrektyw Rady i/lub decyzji Komisji, dotyczących Norm Europejskich (np. dyrektywy Rady 89/106/EWG do-
tyczącej wyrobów budowlanych – CPD i dyrektyw Rady 93/37/EWG, 92/50/EWG i 89/440/EWG dotyczących
robót publicznych i usług oraz odpowiednich dyrektyw EFTA, inicjujących utworzenie rynku wewnętrznego).
Program Eurokodów Konstrukcyjnych obejmuje następujące normy, zwykle składające się z szeregu części:
EN 1990 Eurocode : Basis of Structural Design

EN 1991 Eurocode 1: Actions on structures
EN 1992 Eurocode 2: Design of concrete structures
EN 1993 Eurocode 3: Design of steel structures
EN 1994 Eurocode 4: Design of composite steel and concrete structures
EN 1995 Eurocode 5: Design of timber structures
EN 1996 Eurocode 6: Design of masonry structures
EN 1997 Eurocode 7: Geotechnical design
EN 1998 Eurocode 8: Design of structures of earthquake resistance
EN 1999 Eurocode 9: Design of aluminium structures
Eurokody uznają odpowiedzialność władz administracyjnych każdego z państw członkowskich i zastrzegły

im prawo do ustalania wartości, związanych z zachowaniem krajowego poziomu bezpieczeństwa konstrukcji,
w przypadku gdy wartości te w poszczególnych państwach są różne.
1)
Uzgodnienie między Komisją Wspólnot Europejskich i Europejskiego Komitetu Normalizacyjnego (CEN), dotyczące opracowania
EUROKODÓW do projektowania budynków i obiektów inżynierskich (BS/CEN/03/89).

EN 1991-4:2006
Status i zakres stosowania Eurokodów
Państwa członkowskie EU i EFTA uznają, że Eurokody służą jako dokumenty odniesienia:
– do wykazania zgodności budynków i obiektów inżynierskich z wymaganiami podstawowymi dyrektywy

Rady 89/106/EWG, szczególnie wymagania podstawowego nr 1 – Nośność i stateczność – oraz wyma-
gania podstawowego nr 2 – Bezpieczeństwo pożarowe;
– jako podstawa do zawierania umów dotyczących obiektów budowlanych i związanych usług inżynier-
skich;
– jako dokument ramowy do opracowania zharmonizowanych specyfikacji technicznych dotyczących wyro-

bów budowlanych (Norm Europejskich – EN i Europejskich Aprobat Technicznych – ETA).
Eurokody, w zakresie, w jakim dotyczą samych obiektów budowlanych, mają bezpośredni związek z dokumentami
interpretacyjnymi2), wymienionymi w Art. 12 CPD, jakkolwiek charakter ich różni się od zharmonizowanych
norm wyrobu3). Z tego powodu aspekty techniczne występujące przy opracowywaniu Eurokodów wymagają
właściwego rozważenia przez Komitety Techniczne CEN i/lub Grupy Robocze EOTA zajmujące się normami
wyrobu, w celu osiągnięcia pełnej zgodności tych specyfikacji technicznych z Eurokodami.
W Eurokodach podano wspólne reguły do powszechnego stosowania przy projektowaniu całych konstrukcji
i ich części składowych oraz wyrobów tak tradycyjnych, jak i nowatorskich. Odmienne od zwykłych rodzaje
konstrukcji lub zadane w projekcie warunki nie zostały tu uwzględnione, w takich przypadkach wymaga się
dodatkowych opinii eksperta.
Normy krajowe wdrażające Eurokody
Normy krajowe wdrażające Eurokody będą zawierać pełny tekst Eurokodu (łącznie ze wszystkimi załączni-
kami), w postaci opublikowanej przez CEN, który może być poprzedzony krajową stronicą tytułową i przedmową
krajową oraz może zawierać Załącznik krajowy.
Załącznik krajowy może zawierać tylko informacje dotyczące tych parametrów, które w Eurokodzie pozosta-
wiono do ustalenia krajowego, zwanych parametrami ustalonymi w krajach członkowskich, przewidzianych do
stosowania przy projektowaniu budynków i obiektów inżynierskich realizowanych w odnośnym kraju, to jest:
– wartości i/lub klas, jeśli w Eurokodzie podano alternatywy,
– wartości, którymi należy się posługiwać, jeśli w Eurokodzie podano tylko symbol,
– specyficznych danych krajowych (geograficznych, klimatycznych itp.), np. mapa śniegowa,
– procedur, które należy stosować, jeśli w Eurokodzie podano procedury alternatywne.
2)
Zgodnie z Art. 3.3 CPD wymaganiom podstawowym (ER) należy nadać konkretną postać w dokumentach interpretacyjnych
w celu stworzenia koniecznych powiązań między wymaganiami podstawowymi i mandatami udzielonymi na opracowanie zhar-
monizowanych EN i ETAG/ETA.
3)
Zgodnie z Art. 12 CPD dokumenty interpretacyjne powinny:
a) nadać konkretną postać wymaganiom podstawowym przez harmonizowanie terminologii oraz podstaw technicznych
i wskazanie, kiedy jest to niezbędne, klas lub poziomów technicznych dla każdego wymagania;
b) wskazywać metody korelowania tych klas lub poziomów wymagań ze specyfikacjami technicznymi, np. metodami obliczeń
i sprawdzania, regułami technicznymi projektowania itp.;
c) służyć za podstawę do ustanawiania norm zharmonizowanych i wytycznych dla Europejskich Aprobat Technicznych.
Eurokody spełniają podobną rolę w zakresie wymagania podstawowego nr 1 i części wymagania podstawowego nr 2.

EN 1991-4:2006
Załącznik może także zawierać:
– decyzje dotyczące stosowania załączników informacyjnych,
– powołania na niesprzeczne informacje uzupełniające, pomocne w stosowaniu Eurokodów.
Powiązania między Eurokodami i zharmonizowanymi specyfikacjami technicznymi

(EN i ETA) dla wyrobów
Istnieje potrzeba zachowania zgodności zharmonizowanych specyfikacji wyrobów budowlanych i reguł tech-
nicznych dotyczących obiektów budowlanych4). Wszystkie informacje związane z oznakowaniem CE wyrobów
budowlanych, odnoszące się do Eurokodów, powinny wyraźnie precyzować, które parametry ustalone przez
władze krajowe zostały uwzględnione.
Dodatkowe informacje dotyczące EN 1991-4
W EN 1991-4 podano zasady i wymagania dotyczące określania oddziaływań dla potrzeb projektowania kon-
strukcyjnego silosów i zbiorników.
EN 1991-4 jest przeznaczona dla klientów, projektantów, inwestorów i odpowiednich władz.
EN 1991-4 powinna być używana łącznie z EN 1990, z innymi częściami EN 1991, z EN 1992 i EN 1993,
a także z innymi częściami EN 1994 do EN 1999, odpowiednimi dla obliczeń silosów i zbiorników.
Załącznik krajowy do EN 1991-4N1)
W niniejszej normie podano alternatywne procedury, wartości i zalecenia dotyczące klas wraz uwagami wska-
zującymi, gdzie wprowadzać można zmiany krajowe. Z tego powodu norma krajowa wdrażająca EN 1991-4
powinna zawierać załącznik krajowy z wszystkimi parametrami ustalonymi w danym kraju, przewidzianymi do
stosowania przy projektowaniu budynków i obiektów inżynierskich, przeznaczonych do realizacji w tym kraju.
W EN 1991-4 zmiany krajowe dopuszcza się w następujących punktach:
− 2.5 (5)
− 3.6 (2)
− 5.2.4.3.1 (3)
− 5.4.1 (3)
− 5.4.1 (4)
− A.4 (3)
− B.2.14 (1)
4)
Patrz Art. 3.3 i Art. 12 CPD, a także 4.2, 4.3.1, 4.3.2 i 5.2 ID1.
N1)
Odsyłacz krajowy: Patrz Załącznik krajowy NA.

EN 1991-4:2006
Rozdział 1 Postanowienia ogólne
1.1 Zakres normy
1.1.1 Zakres EN 1991 – Eurokod 1
(1)P W EN 1991 podano ogólne zasady obliczeń i oddziaływania dla potrzeb projektowania konstrukcji
budynków i innych budowli z uwzględnieniem niektórych aspektów geotechnicznych; normę tę należy używać
łącznie z EN 1990 i EN 1992-1999.
(2) EN 1991 dotyczy również obliczeń konstrukcyjnych obiektów podczas ich realizacji, a także projek-
towania obiektów tymczasowych. Odnosi się ona do wszystkich przypadków, gdy wymaga się od konstrukcji
spełnienia odpowiednich wymagań.
(3) EN 1991 nie jest przeznaczona bezpośrednio do wyceny istniejących konstrukcji, ani do projektowania
modernizacji, remontów i przebudowy, a także do oceny zmian użyteczności obiektów.
(4) EN 1991 nie dotyczy zupełnie sytuacji obliczeniowych, które wymagają spełnienia specjalnych warunków
w zakresie niezawodności, takich jak konstrukcje obiektów nuklearnych, do których powinny być zastosowane
specjalne procedury obliczeniowe.
1.1.2 Zakres EN 1991-4 – Oddziaływania na konstrukcje: silosy i zbiorniki
(1)P W niniejszej części podano ogólne zasady obliczeń i oddziaływania dla potrzeb projektowania konstrukcji
silosów służących do składowania ośrodków rozdrobnionych i zbiorników przeznaczonych do przechowywania
cieczy; należy ją stosować łącznie z EN 1990, EN 1991 i EN 1992 do1999.
(2) Niniejsza część zawiera także określone postanowienia w zakresie oddziaływań na konstrukcje silosów
i zbiorników, które nie wiążą się wyłącznie z przechowywanymi ośrodkami sypkimi lub cieczami (np. efekty
różnic temperatury, aspekty różnicy osiadań w bateriach silosów).
(3) Przy formułowaniu reguł obliczeniowych dla silosów stosuje się następujące ograniczenia geometryczne:
− kształty przekrojów poprzecznych silosu są ograniczone do rozwiązań pokazanych na Rysunku 1.1d,

jednakże mogą być zaakceptowane pewne odstępstwa pod warunkiem uwzględnienia efektów wyni-
kających ze zmian parcia w takich konstrukcjach;
− mają zastosowanie następujące ograniczenia wymiarów:
hb/dc < 10
hb < 100 m
dc < 60 m
− punkt przejścia ściany w lej jest położony w płaskim przekroju poziomym (patrz Rysunek 1.1a);
− silos nie jest wyposażony w wewnętrzne urządzenia, takie jak wkładki centrujące stożkowe lub os-
trosłupowe z wierzchołkiem wyniesionym ku górze, belki poprzeczne itp. Dopuszcza się jednakże
występowanie wewnętrznych ściągów w silosie o rzucie prostokątnym.
(4) W regułach obliczeń silosów stosuje się następujące ograniczenia związane z ośrodkiem sypkim:
− każdy silos jest projektowany na określony zakres właściwości ośrodka sypkiego;
− składowany ośrodek sypki jest swobodnie płynący lub też można zagwarantować, że w projektowanym
zbiorniku wystąpi przepływ swobodny (patrz 1.5.12 i Załącznik C);
− maksymalna średnica cząstki składowanego ośrodka sypkiego jest nie większa niż 0,03dc (patrz Rysu-
nek 1.1d).
UWAGA: Gdy wielkości cząstek są porównywalne z grubością ściany silosu należy wziąć pod uwagę efekty
lokalnego oddziaływania pojedynczych cząstek na ścianę.

EN 1991-4:2006
(5) W regułach obliczeń silosów stosuje się następujące ograniczenia układów napełniania i opróżniania
komór:
− napełnianie wywołuje pomijalne efekty bezwładności i obciążenia uderzeniowe;
− zastosowanie urządzeń wspomagających opróżnianie (np. przenośników lub wewnętrznych rur odcią-
żających) wymaga, aby przepływ ośrodka był centryczny i przebiegał bez utrudnień.
a) Geometria b) Mimośrody c) Parcia i naprężenia styczne
d) Kształty przekrojów poprzecznych
Legenda
1 Powierzchnia zastępcza
2 Wymiar wewnętrzny
3 Punkt przejściowy (przejście ściany pionowej w lej)
4 Profile powierzchni przy całkowitym napełnieniu
5 Linia środkowa silosu
Rysunek 1.1: Kształty silosu z określeniem wymiarów i oznaczeń parcia
10
EN 1991-4:2006
(6) Norma dotyczy wyłącznie lejów stożkowych (tj. osiowo symetrycznych), ostrosłupowych na planie kwa-
dratu lub klinowych (to jest złożonych z pionowymi końcami ścian). Inne kształty lejów i leje z wewnętrznymi
urządzeniami wymagają specjalnych rozważań.
(7) Niektórych silosów mających kształt geometryczny odbiegający od symetrycznego nie uwzględniono
w niniejszej normie. Przypadki te dotyczą np. leja złożonego (np. klinowy lej zawierający przedłużającą część
walcową) i leja w kształcie rombu.
(8) Reguły projektowania zbiorników stosuje się wyłącznie do zbiorników służących do przechowywania
cieczy w warunkach ciśnienia atmosferycznego.
(9) Oddziaływania na przekrycia silosów i zbiorników podano odpowiednio w EN 1991-1-1, EN 1991-1-3

do EN 1991-1-7 i EN 1991-3.
(10) Niniejsza norma nie dotyczy projektowania silosów z zapewnieniem niezawodności procesów opróż-
niania.
(11) Niniejsza norma nie dotyczy projektowania z uwzględnieniem odporności na drgania, uderzenia, dud-
nienie i efekty muzyczne.
UWAGA: Powyższe zjawiska nie są do dziś wystarczająco zbadane, dlatego też stosowanie niniejszej normy nie daje
gwarancji, że zaprojektowana konstrukcja będzie zabezpieczona przed ich wystąpieniem.
1.2 Powołania normatywne
Do niniejszej normy wprowadzono, drogą datowanego lub niedatowanego powołania postanowienia zawarte
w innych publikacjach. Te powołania normatywne znajdują się w odpowiednich miejscach w tekście normy,
a wykaz publikacji podano poniżej. W przypadku powołań datowanych późniejsze zmiany lub nowelizacje któ-
rejkolwiek z wymienionych publikacji mają zastosowanie do niniejszej Normy Europejskiej tylko wówczas, gdy
zostaną wprowadzone do tej normy przez jej zmianę lub nowelizację. W przypadku powołań niedatowanych
stosuje się ostatnie wydanie powołanej publikacji (łącznie ze zmianami).
ISO 3898:1997 Basis of design for structures: Notation. General symbols
UWAGA: Następujące Normy Europejskie które są już opublikowane lub opracowywane, zacytowano w od-
powiednich miejscach w tekście:
EN 1990 Basis of structural design
EN 1991-1-1 Eurocode 1: Actions on structures: Part 1.1: Densities, self-weight and imposed loads
EN 1991-1-2 Eurocode 1: Actions on structures: Part 1.2: Actions on structures exposed to fire
EN 1991-1-3 Eurocode 1: Actions on structures: Part 1.3: Snow loads
EN 1991-1-4 Eurocode 1: Actions on structures: Part 1.4: Wind actions
EN 1991-1-5 Eurocode 1: Actions on structures: Part 1.5: Thermal actions
EN 1991-1-6 Eurocode 1: Actions on structures: Part 1.6: General actions. Actions during execution
EN 1991-1-7 Eurocode 1: Actions on structures: Part 1.7: Accidental actions
EN 1991-2 Eurocode 1: Actions on structures: Part 2: Traffic loads on bridges
EN 1991-3 Eurocode 1: Actions on structures: Part 3: Actions induced by cranes and machinery
EN 1992 Eurocode 2: Design of concrete structures
11
EN 1991-4:2006
EN 1992-4N2) Eurocode 2: Design of concrete structures: Part 4: Liquid retaining and containment
structures
EN 1993 Eurocode 3: Design of steel structures
EN 1993-1-6 Eurocode 3: Design of steel structures: General rules: Part 1.6: Supplementary rules
for the strength and stability of shell structures
EN 1993-4-1 Eurocode 3: Design of steel structures: Part 4.1: Silos
EN 1993-4-2 Eurocode 3: Design of steel structures: Part 4.2: Tanks
EN 1994 Eurocode 4: Design of composite steel and concrete structures
EN 1995 Eurocode 5: Design of timber structures
EN 1996 Eurocode 6: Design of masonry structures
EN 1997 Eurocode 7: Geotechnical design
EN 1998 Eurocode 8: Design of structures for earthquake resistance
EN 1999 Eurocode 9: Design of aluminium alloy structures
1.3 Założenia
(1)P Stosuje się ogólne założenia podane w EN 1990, 1.3
1.4 Rozróżnienie zasad i reguł stosowania
(1) Zależnie od charakteru poszczególnych akapitów w niniejszej części rozróżnia się zasady i reguły
stosowania.
(2) Zasady obejmują:
− ogólne ustalenia i definicje, dla których nie ma alternatywy, a także
− wymagania i modele obliczeniowe, dla których, jeśli nie stwierdzono inaczej, nie dopuszcza się alter-
natywy.
(3) Zasady oznaczono literą P po numerze akapitu.
(4) Reguły stosowania są ogólnie uznanymi regułami, zgodnymi z zasadami i spełniającymi wymagania
tych zasad.
(5) Dopuszcza się stosowanie reguł alternatywnych odmiennych od reguł stosowania podanych w Eu-
rokodzie, pod warunkiem wykazania, że reguły alternatywne są zgodne z odnośnymi zasadami i co najmniej
równoważne w zakresie zabezpieczenia niezawodności konstrukcji.
(6) W niniejszej części Eurokodu reguły stosowania oznaczono liczbą w nawiasach, np. w sposób zasto-
sowany w niniejszym akapicie.
1.5 Definicje
Listę podstawowych definicji podano w EN 1990, 1.5, natomiast w niniejszej normie poniżej podano dodatkowe
definicje, specyficzne dla niniejszej części.
N2)
Odsyłacz krajowy: Błąd w oryginale; powinno być EN 1992-3.
12
EN 1991-4:2006
1.5.1
dno silosu napowietrzanego
podstawa silosu, w którym krąży powietrze lub zastosowano wtłaczanie powietrza celem aktywacji przepływu
w dnie silosu (patrz Rysunek 3.5b)
1.5.2
charakterystyczny wymiar wewnętrznego przekroju poprzecznego silosu
charakterystyczny wymiar dc jest średnicą największego koła wpisanego w przekrój poprzeczny silosu (patrz
Rysunek 1.1d)
1.5.3
silos kołowy
silos, którego pole przekroju jest kołem (patrz Rysunek 1.1d)
1.5.4
kohezja
wytrzymałość na ścinanie składowanego ośrodka, przy naprężeniu normalnym w płaszczyźnie ścięcia równym zero
1.5.5
lej stożkowy
lej, w którym linie nachylenia ściany zbiegają się w jednym punkcie, przy czym przepływ składowanego ośrodka
sypkiego jest osiowo symetryczny
1.5.6
opróżnianie niecentryczne
rodzaj przepływu w składowanym ośrodku sypkim wynikający z ruchu ośrodka, który jest niesymetrycznie roz-
łożony względem pionowej linii centralnej silosu. Zazwyczaj ma to miejsce w wyniku opróżniania przez otwór
zlokalizowany mimośrodowo (patrz Rysunki 3.2c i d, 3.3b i c), ale może być wywołany także innymi efektami
niesymetrycznymi (patrz Rysunek 3.4d)
1.5.7
napełnianie niecentryczne
stan, w którym wierzchołek stożka nasypowego na powierzchni górnej składowanego ośrodka, na dowolnym
etapie procesu napełniania, nie pokrywa się z linią centralną silosu (patrz Rysunek 1.1b)
1.5.8
powierzchnia zastępcza
poziom powierzchni, dający tę samą objętość składowanego ośrodka, co powierzchnia rzeczywista (patrz
Rysunek 1.1a)
1.5.9
przedłużony lej przepływu
lej, w którym dolny fragment ma ściany wystarczająco pochyłe, aby wywołać przepływ masowy, podczas gdy
górna część leja ma ściany niskie, gdzie oczekuje się wystąpienia przepływu rdzeniowego (patrz Rysunek
3.5d). Ten typ konstrukcji redukuje wysokość leja z jednoczesnym zapewnieniem niezawodnego przepływu
ośrodka
1.5.10
płaskie dno
wewnętrzna podstawa silosu, która ma nachylenie do poziomu mniejsze niż 5°
1.5.11
rodzaj przepływu
sposób przemieszczania się ośrodka wewnątrz silosu, gdy przepływ jest wyraźnie ustalony (patrz Rysun-
ki 3.1-3.4). Silos jest w stanie całkowitego napełnienia
1.5.12
ośrodek fluidyzowany
stan składowanego ośrodka rozdrobnionego, gdy w jego masie zawarty jest znaczny procent przenikającego
13
EN 1991-4:2006
powietrza o takim gradiencie ciśnienia, które podtrzymuje ciężar cząstek ośrodka. Powietrze może być wprowa-
dzone albo poprzez aerację, albo w procesie napełniania. Ośrodek można uznać za częściowo fluidyzowany,
gdy tylko część ciężaru cząstek jest utrzymywana przez gradient ciśnienia powietrza przenikającego ośrodek
1.5.13
swobodnie płynący ośrodek ziarnisty
ośrodek ziarnisty, na którego stan przepływu nie wpływa znacząco kohezja
1.5.14
całkowite napełnienie
silos można uznać za całkowicie napełniony, gdy górna powierzchnia składowanego ośrodka znajduje się
w możliwie najwyższej pozycji, uwzględniając możliwe do wystąpienia warunki eksploatacji podczas oblicze-
niowego okresu użytkowania konstrukcji. Jest to zakładana obliczeniowa sytuacja silosu
1.5.15
przepływ rdzeniowy
rodzaj przepływu, podczas którego tworzy się kanał przepływającego ośrodka wewnątrz określonej strefy po-
wyżej otworu wysypowego, natomiast ośrodek w strefie przyległej do ściany obok otworu pozostaje w bezruchu
(patrz Rysunek 3.1a). Kanał przepływu rdzeniowego może przeciąć fragment pionowej ściany silosu (przepływ
mieszany) lub rozciągać się aż do powierzchni składowanego ośrodka (przepływ kanałowy)
1.5.16
ośrodek ziarnisty
ośrodek rozdrobniony, którego cząstki są na tyle duże, że przenikające go powietrze nie odgrywa znaczącej
roli przy określaniu parcia i przepływu dużych mas ośrodka
1.5.17
duża prędkość napełniania
stan silosu, w którym szybkie napełnianie może spowodować wprowadzenie powietrza do wnętrza ośrodka do
takiego poziomu, że składowe parcia na ściany zmienią się znacząco w porównaniu ze stanem ośrodka bez
zawartości powietrza
1.5.18
fluidyzowany silos homogenizacyjny
silos, w którym rozdrobniony ośrodek sypki jest fluidyzowany celem jego wymieszania
1.5.19
lej
dno silosu z nachylonymi ścianami
1.5.20
iloraz parcia na lej F
iloraz składowej normalnej parcia pn na nachyloną ścianę leja do średniego parcia pionowego pv w ośrodku
sypkim na tym samym poziomie
1.5.21
silos średnio smukły
silos, dla którego spełniony jest warunek 1,0 < hc/dc < 2,0 (z wyjątkiem podanym w 3.3)
1.5.22
wewnętrzny przepływ kanałowy
rodzaj przepływu rdzeniowego, w którym wewnętrzny kanał przepływu rozciąga się aż do powierzchni składo-
wanego ośrodka, bez kontaktu ze ścianą (patrz Rysunki 3.1 i 3.2)
1.5.23
iloraz parcia bocznego K
iloraz średniego parcia poziomego na pionową ścianę silosu do średniej wartości parcia pionowego w ośrodku
sypkim na tym samym poziomie
14
EN 1991-4:2006
1.5.24
niska kohezja
próbka ośrodka sypkiego wykazuje niską kohezję wówczas, gdy kohezja jest mniejsza niż 4 % naprężenia
konsolidującego σr (metodę wyznaczania kohezji podano w C.9)
1.5.25
przepływ masowy
rodzaj przepływu, podczas którego wszystkie cząstki składowanego ośrodka podczas opróżniania są jedno-
cześnie w ruchu (patrz Rysunek 3.1a)
1.5.26
przepływ mieszany
przepływ rdzeniowy, podczas którego kanał przepływu przecina pionową ścianę silosu w punkcie położonym
poniżej górnej powierzchni ośrodka sypkiego (patrz Rysunki 3.1c i 3.3)
1.5.27
silos niekołowy
silos, którego rzut przekroju poprzecznego ma kształt dowolny lecz nie jest kołem (patrz Rysunek 1.1d)
1.5.28
ośrodek rozdrobniony
ośrodek w postaci wielu pojedynczych i niezależnych cząstek
1.5.29
obciążenie lokalne
obciążenie miejscowe przypisane do specyficznie określonego obszaru dowolnej części pionowej ściany si-
losu
1.5.30
przepływ kanałowy
rodzaj przepływu, podczas którego ośrodek rozdrobniony porusza się w pionowym (lub zbliżonym do pionowego)
kanale powyżej otworu wysypowego, a kanał ten jest otoczony strefą ośrodka pozostającego w bezruchu (patrz
Rysunki 3.1b i 3.2). Przepływ może wystąpić tuż przy ścianie, jeżeli otwór wysypowy jest niecentryczny (patrz
Rysunki 3.2c i d) lub jeżeli specjalne czynniki spowodują zmianę usytuowania kanału względem linii otworu
wysypowego (patrz Rysunek 3.4d)
1.5.31
przepływ płaski
rodzaj przepływu w silosie o przekroju poprzecznym prostokątnym lub kwadratowym ze szczelinowym otworem
wysypowym. Szczelina jest równoległa do dwu ścian silosu, a jej długość jest równa szerokości tych ścian
1.5.32
materiał sproszkowany
w niniejszej normie ośrodek, którego średni wymiar cząstki jest mniejszy niż 0,05 mm, jest klasyfikowany jako
materiał sproszkowany
1.5.33
parcie
siła liczona na jednostkę powierzchni, prostopadła do ściany silosu
1.5.34
silos retencyjny
silos, którego dno jest płaskie, a ściany spełniają warunek hc/dc ≤ 0,4
1.5.35
lej płytki
lej, w którym całkowita siła tarcia nie została uruchomiona po napełnieniu silosu
15
EN 1991-4:2006
1.5.36
silos
konstrukcja zbiornika używana do składowania ośrodków rozdrobnionych (np. bunkier, skrzynia lub silos)
1.5.37
silos smukły
silos, którego główne wymiary spełniają warunek hc/dc ≥ 2,0 lub zachodzą inne warunki podane w 3.3
1.5.38
smukłość
iloraz wymiarów hc/dc pionowego przekroju silosu
1.5.39
silos niski
silos, którego wymiary spełniają warunek 0,4 < hc/dc ≤ 1,0 lub spełnione są dodatkowe warunki podane w 3.3.
Gdy spełniony jest warunek hc/dc ≤ 0,4 silos kwalifikuje się jako niski, jeżeli jest wyposażony w lej, jeśli natomiast
ma płaskie dno – klasyfikowany jest jako silos retencyjny
1.5.40
lej stromy
lej, w którym całkowita siła tarcia jest uruchamiana po napełnieniu silosu
1.5.41
ciśnienie w składowanym ośrodku
siła na jednostkę powierzchni wewnątrz ośrodka sypkiego
1.5.42
zbiornik
konstrukcja pojemnika przeznaczona do przechowywania cieczy
1.5.43
silos grubościenny
silos, w którym iloraz wymiaru charakterystycznego do grubości ściany jest mniejszy niż dc/t = 200
1.5.44
silos cienkościenny
silos, w którym iloraz wymiaru charakterystycznego do grubości ściany jest większy niż dc/t = 200
1.5.45
tarcie powierzchniowe
siła na jednostkę powierzchni równoległa do ściany silosu (pionowej lub ukośnej)
1.5.46
punkt przejściowy
punkt, w którym następuje przecięcie się leja i pionowej ściany silosu
1.5.47
pionowy segment ściany
część silosu lub zbiornika ze ścianą pionową
1.5.48
lej klinowy
lej, w którym nachylone ściany przecinają się tylko w jednej płaszczyźnie (o końcach pionowych), co wywołuje
przepływ płaski ośrodka sypkiego
1.6 Symbole przyjęte w Części 4 Eurokodu 1
Listę podstawowych symboli zawiera EN 1990. Podane niżej dodatkowe symbole są używane w niniejszej
części. Są one oparte na normie ISO 3898:1997.
16
EN 1991-4:2006
1.6.1 Duże litery łacińskie
A pole powierzchni rzutu przekroju poprzecznego pionowego fragmentu ściany
Ac pole powierzchni rzutu przekroju poprzecznego kanału przepływu podczas niecentrycznego opróżniania
B parametr głębokości dla niskiego silosu napełnianego niecentrycznie
C współczynnik obciążenia (mnożnik zwiększający)
Co współczynnik opróżniania (mnożnik zwiększający) ośrodka sypkiego
Cop bazowy współczynnik obciążenia lokalnego (mnożnik zwiększający) dla ośrodka sypkiego
Cb współczynnik zwiększający obciążenie dna
Ch współczynnik parcia poziomego przy opróżnianiu (mnożnik zwiększający)
Cpe współczynnik obciążenia lokalnego przy opróżnianiu (mnożnik zwiększający)
Cpf współczynnik obciążenia lokalnego przy napełnianiu (mnożnik zwiększający)
CS współczynnik przy ustalaniu smukłości silosu o średniej smukłości
CT współczynnik zwiększający obciążenie wynikające z różnic temperatury
Cw współczynnik tarcia powierzchniowego o ścianę przy opróżnianiu (mnożnik zwiększający)
E iloraz mimośrodu usytuowania kanału przepływu i średnicy silosu
Es efektywny moduł sprężystości składowanego ośrodka przy odpowiednim poziomie naprężenia
Ew moduł sprężystości materiału ściany silosu
F iloraz parcia normalnego na ścianę leja i średniej składowej pionowej ciśnienia w ośrodku sypkim
Fe iloraz parcia normalnego na lej przy opróżnianiu
Ff iloraz parcia na lej po napełnieniu
Fpe wypadkowa siła pozioma parcia lokalnego w cienkościennym silosie kołowym przy opróżnianiu
Fpf wypadkowa siła pozioma parcia lokalnego w cienkościennym silosie kołowym po napełnieniu
G iloraz promienia kanału przepływu do promienia silosu kołowego
K charakterystyczna wartość ilorazu parcia bocznego
Km średnia wartość ilorazu parcia bocznego
Ko wartość K ustalona przy zerowym odkształceniu jako iloraz pionowego i poziomego naprężenia głównego
S wskaźnik geometrii leja (= 2 dla leja stożkowego, = 1 dla leja klinowego)
T temperatura
U wewnętrzny obwód rzutu przekroju poprzecznego ściany pionowej
17
EN 1991-4:2006
Usc wewnętrzny obwód kanału przepływu w linii kontaktu z nieruchomą masą ośrodka przy niecentrycznym
opróżnianiu
Uwc wewnętrzny obwód kanału przepływu na odcinku kontaktu ze ścianą przy niecentrycznym opróżnianiu
Y funkcja zmienności głębokości
YJ funkcja zmienności parcia janssenowskiego na głębokości silosu
YR funkcja zmienności parcia w silosie niskim (bunkrze) na głębokości
1.6.2 Małe litery łacińskie
a długość boku silosu o przekroju w kształcie prostokąta lub sześciokąta (patrz Rysunek 1.1d)
a współczynnik zamiany właściwości do określenia ich dolnej i górnej wartości charakterystycznej na

podstawie wartości średniej
aK współczynnik zamiany ilorazu parcia bocznego
aγ współczynnik zamiany jednostkowego ciężaru objętościowego
aφ współczynnik zamiany kąta tarcia wewnętrznego
aµ współczynnik zamiany wartości współczynnika tarcia o ścianę
b szerokość silosu prostopadłościennego (patrz Rysunek 1.1d)
b współczynnik doświadczalny do wyznaczenia parcia w leju
c kohezja ośrodka
dc wymiar charakterystyczny rzutu przekroju poprzecznego silosu (patrz Rysunek 1.1d)
e większa z wartości ef i eo
ec mimośród osi kanału przepływu w przepływie silnie niecentrycznym (patrz Rysunek 5.5)
ef maksymalny mimośród powierzchniowego stożka nasypowego przy napełnianiu (patrz Rysunek 1.1b)
ef,cr maksymalny mimośród napełniania, przy którym można stosować reguły uproszczone (ef,cr = 0,25dc)
eo mimośród osi otworu wysypowego (patrz Rysunek 1.1b)
eo,cr maksymalny mimośród otworu, przy którym można stosować reguły uproszczone (ef,cr = 0,25dc)
et mimośród środka ciężkości stożka nasypowego przy całkowitym napełnianiu (patrz Rysunek 1.1b)
et,cr maksymalny mimośród środka ciężkości stożka nasypowego, przy którym można stosować reguły
uproszczone (et,cr = 0,25dc)
hb całkowita wysokość silosu od wierzchołka leja do powierzchni zastępczej (patrz Rysunek 1.1a)
hc wysokość pionowego segmentu ściany silosu od punktu przejściowego do powierzchni zastępczej

(patrz Rysunek 1.1a)
hh wysokość leja od jego wierzchołka do punktu przejściowego (patrz Rysunek 1.1a)
18
EN 1991-4:2006
ho głębokość od powierzchni zastępczej do podstawy górnego stożka nasypowego (najniższy punkt na

ścianie, który nie styka się ze składowanym ośrodkiem sypkim (patrz Rysunki 1.1a, 5.6 i 6.3))
htp całkowita wysokość górnego stożka nasypowego (odległość w pionie od najniższego punktu ściany,
który nie styka się z ośrodkiem sypkim, do najwyżej położonej cząstki ośrodka (patrz Rysunki 1.1a i 6.3))
n wykładnik w funkcji parcia na lej
nzSk wartość charakterystyczna wypadkowej parcia pionowego, na jednostkę obwodu pionowego fragmentu
ściany
p parcie
ph parcie poziome składowanego ośrodka rozdrobnionego (patrz Rysunek 1.1c)
phae parcie poziome w strefie martwej ośrodka sypkiego przyległej do kanału przepływu przy niecentrycznym
opróżnianiu
phce parcie poziome w kanale przepływu przy niecentrycznym opróżnianiu
phco asymptota parcia poziomego na maksymalnej głębokości kanału przepływu przy niecentrycznym
opróżnianiu
phe parcie poziome przy opróżnianiu
phe,u parcie poziome przy opróżnianiu, obliczone metodą uproszczoną
phf parcie poziome po napełnieniu
phfb parcie poziome po napełnieniu u podstawy pionowego fragmentu ściany
phf,u parcie poziome po napełnieniu obliczone metodą uproszczoną
pho asymptota parcia poziomego składowanego ośrodka na maksymalnej głębokości
phse parcie poziome w strefie martwej ośrodka sypkiego poza kanałem przepływu przy niecentrycznym
opróżnianiu
phT przyrost parcia poziomego wywołany różnicą temperatury
pn składowa parcia ośrodka sypkiego prostopadła do ściany leja (patrz Rysunek 1.1c)
pne składowa parcia prostopadła do ściany leja przy opróżnianiu
pnf składowa parcia prostopadłego do ściany leja po napełnieniu
pp parcie lokalne
ppe parcie lokalne przy opróżnianiu
ppei odwrócone uzupełniające parcie lokalne przy opróżnianiu
ppe,nc równomierne parcie na ściany silosu niekołowego, określające obciążenie lokalne przy opróżnianiu
ppf parcie lokalne przy napełnianiu
ppfi odwrócone uzupełniające parcie lokalne po napełnieniu
19
EN 1991-4:2006
ppf,nc równomierne parcie w silosie niekołowym, reprezentujące obciążenie lokalne po napełnieniu
pp,sq parcie lokalne w niskim silosie
ppes parcie lokalne we współrzędnej kątowej θ (kołowy silos cienkościenny) przy opróżnianiu
ppfs parcie lokalne we współrzędnej kątowej θ (kołowy silos cienkościenny) po napełnieniu
pt tarcie powierzchniowe o ścianę leja (patrz Rysunek 1.1c)
pte tarcie powierzchniowe o ścianę leja przy opróżnianiu
ptf tarcie powierzchniowe o ścianę leja po napełnieniu
pv składowa pionowa parcia w składowanym ośrodku sypkim (patrz Rysunek 1.1c)
pvb parcie pionowe określone na poziomie podstawy niskiego silosu za pomocą wyrażenia (6.2)
pvf parcie pionowe w składowanym ośrodku sypkim po napełnieniu
pvft parcie pionowe w składowanym ośrodku sypkim po napełnieniu, na poziomie linii przejściowej (u pod-
stawy pionowego fragmentu ściany)
pvho parcie pionowe określone na poziomie podstawy górnego stożka nasypowego, za pomocą wyrażenia (5.79)
przy z = ho
pvsq parcie pionowe działające na płaskie dno silosu niskiego lub silosu o średniej smukłości
pvtp geostatyczne parcie pionowe określone na poziomie podstawy górnego stożka nasypowego
pw tarcie powierzchniowe o ścianę pionową (siła tarcia na jednostkę powierzchni) (patrz Rysunek 1.1c)
pwae tarcie o ścianę w strefie bezruchu przyległej do kanału przepływu przy opróżnianiu niecentrycznym
pwce tarcie o ścianę w kanale przepływu przy opróżnianiu niecentrycznym
pwe tarcie o ścianę w kanale przepływu przy opróżnianiu
pwe,u tarcie o ścianę przy opróżnianiu niecentrycznym, obliczone metodą uproszczoną
pwf tarcie o ścianę po napełnieniu
pwf,u tarcie o ścianę po napełnieniu, obliczone metodą uproszczoną
pwse tarcie o ścianę w strefie martwej, odległej od kanału przepływu przy opróżnianiu niecentrycznym
r zastępczy promień silosu (r = 0,5dc)
rc promień kanału w przepływie niecentrycznym
s wymiar strefy, w której działa obciążenie lokalne (s = πdc/16 ≅ 0,2dc)
t grubość ściany silosu
x współrzędna pionowa leja z początkiem w wierzchołku leja stożkowego lub ostrosłupowego (patrz
Rysunek 6.2)
20
EN 1991-4:2006
z głębokość poniżej powierzchni zastępczej ośrodka przy całkowitym napełnieniu (patrz Rysunek 1.1a)
zo charakterystyczna głębokość we wzorze Janssena
zoc charakterystyczna głębokość we wzorze Janssena w kanale przepływu przy opróżnianiu niecen-
trycznym
zp głębokość poniżej środka zastępczej powierzchni obciążenia lokalnego w silosie cienkościennym
zs głębokość poniżej najwyższego punktu kontaktu: ośrodek sypki – ściana (patrz Rysunki 5.7 i 5.8)
zV miara głębokości używana do oceny parcia pionowego w niskim silosie
1.6.3 Duże litery greckie
∆ poziome przemieszczenie górnej części aparatu ścinania
∆ operator przyrostowy, który występuje w następujących symbolach złożonych:
∆psq różnica pomiędzy parciem pionowym określonym dwoma metodami w niskim silosie
∆T różnica temperatury pomiędzy składowanym ośrodkiem sypkim i ścianą silosu
∆v przyrost pionowego przemieszczenia pomierzony podczas badań materiałowych
∆σ przyrost naprężenia zastosowany w aparacie ścinania w badaniach materiałowych
1.6.4 Małe litery greckie
α średni kąt nachylenia ściany leja względem poziomu (patrz Rysunek 1.1b)
αw współczynnik rozszerzalności cieplnej ściany silosu
β kąt nachylenia ściany leja ustalony względem linii pionowej (patrz Rysunki 1.1a i 1.1b) lub największe
nachylenie w leju ostrosłupowym na planie kwadratu lub prostokąta
γ górna charakterystyczna wartość ciężaru objętościowego ośrodka rozdrobnionego lub cieczy
γ1 ciężar objętościowy fluidyzowanego ośrodka rozdrobnionego
δ odchylenie standardowe właściwości
θ kątowa współrzędna biegunowa
θc kąt środkowy miejsca kontaktu ze ścianą niecentrycznego kanału przepływu (współrzędna biegunowa
krawędzi w strefie najmniejszego parcia przy niecentrycznym opróżnianiu (patrz Rysunek 5.5))
ψ kąt do miejsca kontaktu niecentrycznego kanału przepływu ze ścianą, mierzony od środka kanału
µ wartość charakterystyczna współczynnika tarcia o ścianę pionową
µheff efektywne lub mobilizowane tarcie w niskim leju
µh współczynnik tarcia o ścianę leja
µm średnia wartość współczynnika tarcia pomiędzy ośrodkiem rozdrobnionym i ścianą
ν współczynnik Poissona ośrodka rozdrobnionego
21
EN 1991-4:2006
φc wartość charakterystyczna kąta tarcia wewnętrznego przy odciążaniu (patrz C.9)
φi wartość charakterystyczna kąta tarcia wewnętrznego w ośrodku przy obciążaniu (patrz C.9)
φim średnia wartość kąta tarcia wewnętrznego przy obciążaniu (patrz C.9)
φr kąt stoku naturalnego w ośrodku rozdrobnionym (nasyp stożkowy) (patrz Rysunek 1.1a)
φw kąt tarcia o ścianę (= arctan(µ)) pomiędzy ośrodkiem rozdrobnionym i ścianą silosu
φwh kąt tarcia o ścianę leja (= arctan(µh)) pomiędzy ośrodkiem rozdrobnionym i ścianą leja
σr poziom naprężenia wzorcowego w badaniach ośrodków
1.6.5 Indeksy dolne
d wartość obliczeniowa (kalibrowana za pomocą współczynnika częściowego)
e opróżnianie (wysyp) ośrodka
f napełnianie i składowanie ośrodka
h lej
h poziome
K iloraz parcia bocznego
m wartość średnia
n prostopadła do ściany
nc silos nie kołowy
p obciążenie lokalne
t styczna do ściany
u równomiernie
v pionowe
w tarcie o ścianę
γ jednostkowy ciężar objętościowy
φ kąt tarcia wewnętrznego
µ współczynnik tarcia o ścianę
22
EN 1991-4:2006
Rozdział 2 Określanie i klasyfikacja oddziaływań
2.1 Określanie oddziaływań na silosy
(1)P Oddziaływania na silosy należy określać, biorąc pod uwagę konstrukcję silosu, właściwości składowa-
nego ośrodka i rodzaje przepływu podczas procesu opróżniania.
(2)P Należy uwzględniać także niepewność wystąpienia rodzaju przepływu, wpływ mimośrodów usytuowania
otworu nasypowego i wysypowego, wpływ kształtu silosu na rodzaj przepływu i zależne od czasu parcie przy
napełnianiu i opróżnianiu.
UWAGA: Wielkość i rozkład obciążeń obliczeniowych zależą od konstrukcji silosu, właściwości i rodzaju przepływu
przy opróżnianiu składowanych ośrodków sypkich. Charakterystyczna zmienność ośrodków sypkich i uproszczenia
w modelach obciążeń prowadzą do różnic między rzeczywistymi obciążeniami silosu i obciążeniami ustalonymi we-
dług reguł obliczeniowych, podanych w Rozdziałach 5 i 6. Na przykład rozkład parcia przy opróżnianiu zmienia się na
obwodzie ściany w funkcji czasu, jednakże precyzyjne określenie wartości średniej parcia lub jego wariancji nie jest
możliwe przy obecnym stanie wiedzy.
(3)P Obciążenia na pionową ścianę silosu przy napełnianiu i opróżnianiu silosów przez otwory na małych
mimośrodach należy ustalać jako symetryczne, z uzupełnieniem o obciążenia lokalne. Gdy występuje przypadek
dużego mimośrodu, obciążenia należy traktować jako parcia rozłożone niesymetrycznie.
(4) Charakterystyczne wartości oddziaływań na silosy, zdefiniowane w niniejszej normie, są uznane za
wartości odpowiadające 2 % prawdopodobieństwu ich przekroczenia w okresie jednego roku.
UWAGA: Wartości charakterystyczne nie wynikają z formalnej analizy statystycznej ponieważ odpowiednie dane do
takiej analizy nie są obecnie wystarczające. Bazują one natomiast na wartościach uznanych historycznie i używanych
w normach wcześniejszych. Podana wyżej definicja odpowiada założeniom EN 1990.
(5) Jeżeli wybrany rodzaj konstrukcji silosu może być uznany za wrażliwy na zmienne układy obciążeń,
niezbędne jest przeprowadzenie analizy wrażliwości ustroju.
(6) Obciążenia symetryczne w silosie należy wyrażać w funkcji parcia poziomego ph działającego na we-
wnętrzną powierzchnię pionowej ściany silosu, normalnego parcia pn na ścianę nachyloną, tarcia stycznego
o ściany pw i pt oraz parcia pionowego pv w ośrodku sypkim.
(7) Niesymetryczne obciążenia na pionową ścianę silosu przy małych mimośrodach napełniania i opróż-
niania należy określać jako obciążenia lokalne. Obciążenia te należy wyrażać w funkcji miejscowego parcia
poziomego ph na wewnętrznej powierzchni silosu.
(8) Niesymetryczne obciążenia na pionową ścianę silosu przy dużych mimośrodach napełniania i opróż-
niania należy określać jako niesymetrycznie rozłożone parcie poziome ph i styczne do ściany pw. Obciążenia
te należy wyrażać w funkcji miejscowego parcia poziomego ph i stycznego do ściany pw.
(9) Celem uwzględnienia wpływu niekorzystnych obciążeń dodatkowych należy stosować mnożniki zwięk-
szające C.
(10) Dla silosów zaliczanych do klas oceny oddziaływań 2 i 3 (patrz 2.5), mnożniki zwiększające C nale-
ży stosować jedynie w celu uwzględnienia niekorzystnych obciążeń dodatkowych wynikających z przepływu
ośrodka przy opróżnianiu.
(11) W silosach zaliczanych do klasy oceny oddziaływań 1, mnożniki zwiększające C należy zastosować
zarówno w celu uwzględnienia niekorzystnych obciążeń dodatkowych przy przepływie ośrodka podczas opróż-
niania, jak i w celu uwzględnienia efektów wynikających ze zmienności ośrodka sypkiego.
UWAGA: Mnożniki obciążeń C wyrażają niepewność rodzaju przepływu, wpływu mimośrodów otworów nasypowego
i wysypowego na proces napełniania i opróżniania, wpływu kształtu silosu na rodzaj przepływu i wpływu aproksymacji
zależnego od czasu parcia przy napełnianiu i opróżnianiu w modelach obciążeń niezależnych od czasu. Dla silosów
w klasie oceny oddziaływań 1, mnożnik zwiększający wyraża także zmienność właściwości składowanego ośrodka.
Dla silosów w klasie oceny oddziaływań 2 i 3, zmienność parametrów obliczeniowych używanych dla danego składo-
wanego ośrodka jest uwzględniana poprzez stosowanie wartości charakterystycznych właściwości materiałowych χ,
µ, K i φi, a nie poprzez zastosowanie mnożników zwiększających obciążeń C.
23
EN 1991-4:2006
(12) W silosach zaliczanych do klasy oceny oddziaływań 1, obciążenia niesymetryczne należy wyrażać
poprzez zwiększenie obciążenia symetrycznego za pomocą mnożnika obciążenia przy opróżnianiu C.
(13) W silosach zaliczanych do klasy oceny oddziaływań 2, miejscowe obciążenia niesymetryczne można
alternatywnie wyrażać poprzez zastępcze zwiększenie obciążenia symetrycznego, które odzwierciedla wielkość
niesymetrycznego obciążenia lokalnego.
2.2 Określanie oddziaływań na zbiorniki

(1)P Obciążenia w zbiornikach na ciecze należy określać jako parcie hydrostatyczne cieczy.
(2) Charakterystyczne wartości oddziaływań na zbiorniki, zdefiniowane w niniejszej normie, są uznane za

wartości odpowiadające 2 % prawdopodobieństwu ich przekroczenia w okresie jednego roku.
UWAGA: Wartości charakterystyczne nie wynikają z formalnej analizy statystycznej, ponieważ odpowiednie dane do
takiej analizy nie są obecnie wystarczające. Bazują one natomiast na wartościach uznanych historycznie i używanych
w normach wcześniejszych. Podana wyżej definicja odpowiada założeniom EN 1990.
2.3 Klasyfikacja oddziaływań na silosy
(1)P Obciążenia wywołane składowanym ośrodkiem sypkim należy klasyfikować jako oddziaływania zmienne,
patrz EN 1990.
(2)P Obciążenia symetryczne w silosach należy klasyfikować jako umiejscowione oddziaływania zmienne,
patrz EN 1990.
(3)P Obciążenia lokalne (działające miejscowo) wynikające z procesów napełniania i opróżniania silosów
należy klasyfikować jako nieumiejscowione oddziaływania zmienne.
(4)P Obciążenia niecentryczne przypisane do procesów niecentrycznego napełniania lub opróżniania należy
klasyfikować jako umiejscowione oddziaływania zmienne.
(5)P Ciśnienia gazu powstające w systemach transportu pneumatycznego należy klasyfikować jako umiej-
scowione oddziaływania zmienne.
(6)P Obciążenia w wyniku wybuchu pyłów powinny być klasyfikowane jako oddziaływania wyjątkowe.
2.4 Klasyfikacja oddziaływań na zbiorniki na ciecze
(1)P Obciążenia w zbiornikach powinny być klasyfikowane jako umiejscowione oddziaływania zmienne,
patrz EN 1990.
2.5 Klasyfikacja oceny oddziaływań

(1) Zależnie od poziomu niezawodności układu konstrukcyjnego i podatności ustroju na różne mechani-
zmy zniszczenia, przy projektowaniu konstrukcji silosów należy stosować zróżnicowane poziomy wymagań
obliczeniowych.
(2) Projektowanie silosów należy przeprowadzać zgodnie z wymaganiami trzech klas oceny oddziaływań,
określonych w niniejszej części normy, które zapewniają w obliczeniach zasadniczo zbliżony poziom ryzyka
awarii, uwzględniając procedury i koszty niezbędne w celu redukcji poziomu ryzyka dla zróżnicowanych typów
konstrukcji (patrz EN 1990, 2.2 (3) i (4)):
− Klasa oceny oddziaływań 1 (AAC 1);
− Klasa oceny oddziaływań 2 (AAC 2);
− Klasa oceny oddziaływań 3 (AAC 3).
(3) Każdorazowo może być przyjęta wyższa niż wymagana w 2.5 (2) klasa oceny oddziaływań. Można
zastosować każdą część procedury obliczeniowej wyższej klasy, jeżeli będzie to uznane za celowe.
24
EN 1991-4:2006
(4) W silosach przypisanych do klasy oceny oddziaływań 1 mogą być zastosowane wymagania uprosz-
czone podane w niniejszej normie.
(5) Klasa oceny oddziaływań dla silosów powinna być określona z warunków pojedynczej jednostki składo-
wania, a nie np. dla układu baterii lub grupy silosów, które mogą być usytuowane w systemie zblokowanym.
UWAGA 1: W Załączniku krajowym można podać granice klas. W Tablicy 2.1 podano wartości zalecane.
Tablica 2.1: Zalecana klasyfikacja oceny oddziaływań na silosy
Klasa oceny oddziaływań Opis

Klasa oceny Silosy o objętości składowania ponad 10 000 ton
oddziaływań 3 Silosy o objętości składowania ponad 1 000 ton, w których występu-
je którakolwiek z następujących sytuacji obliczeniowych:
a) niecentryczne opróżnianie przy eo/dc > 0,25 (patrz Rysunek 1.1b)
b) niskie silosy, przy mimośrodzie górnego stożka nasypu
et/dc > 0,25
Klasa oceny Wszystkie silosy omówione w niniejszej normie i nie umieszczone
oddziaływań 2 w innej klasie
Klasa oceny Silosy o objętości składowania poniżej 100 ton
oddziaływań 1
UWAGA 2: Powyższe zróżnicowanie ma odniesienie do poziomu niepewności co do odpowiednio precyzyjnego

określania oddziaływań. Reguły dla małych silosów są uproszczone i zachowawcze, ponieważ silosy te cechują się
właściwym poziomem niezawodności, a wysokie koszty badań materiałowych nie byłyby uzasadnione. Konsekwen-
cje awarii konstrukcji i ryzyko zagrożenia życia ludzkiego oraz strat materialnych przedstawiono w klasyfikacji oceny
oddziaływań, podanej w EN 1992 i EN 1993.
UWAGA 3: Wybór klasy oceny oddziaływań powinien być uzgodniony w ramach projektu indywidualnego.
25
EN 1991-4:2006
Rozdział 3 Sytuacje obliczeniowe
3.1 Postanowienia ogólne
(1)P Oddziaływania na silosy i zbiorniki należy określać dla każdej odpowiedniej sytuacji obliczeniowej,
przyjętej zgodnie z EN 1990.
UWAGA: Nie oznacza to, że podane w EN 1990, A.1 i A.2 wartości określone dla budynków i mostów mają zasto-
sowanie do silosów i zbiorników.
(2)P Należy uwzględnić wybrane sytuacje obliczeniowe i zestawić krytyczne przypadki obciążeń. Sytuacje
obliczeniowe w silosach muszą wynikać z charakterystyki przepływu składowanego ośrodka sypkiego, zgodnie
z Załącznikiem C.
(3)P Dla każdego krytycznego przypadku obciążeń należy określić kombinacje wartości obliczeniowych
efektów oddziaływań.
(4)P Reguły kombinacji oddziaływań zależą od rodzaju założonej weryfikacji i powinny być zastosowane
zgodnie z EN 1990.
UWAGA: Odpowiednie reguły kombinacji podano w Załączniku A.
(5) Należy uwzględniać oddziaływania wynikające z przylegających konstrukcji.
(6) Należy uwzględniać oddziaływania wynikające z przenośników i zasuw. Szczególną uwagę należy
zwrócić na niezamocowane przenośniki, które mogą przekazywać obciążenia na konstrukcję poprzez ośrodek
składowany.
(7) Tam gdzie to jest wskazane, należy uwzględniać następujące oddziaływania i sytuacje wyjątkowe:
− oddziaływania wywołane wybuchami;
− oddziaływania wywołane uderzeniem pojazdu;
− oddziaływania sejsmiczne;
− obliczeniowe sytuacje pożarowe.
3.2 Sytuacje obliczeniowe dotyczące ośrodka sypkiego w silosie
(1)P Obciążenia w silosach wynikające ze składowania ośrodków sypkich należy rozpatrywać w stanie
całkowitego napełnienia.
(2)P Celem ustalenia sytuacji obliczeniowych w stanach granicznych nośności i użytkowalności należy
uwzględnić układy obciążeń przy napełnianiu i opróżnianiu.
(3) W obliczeniach obciążeń przy napełnianiu i opróżnianiu należy uwzględniać następujące główne przy-
padki, towarzyszące różnym stanom granicznym konstrukcji:
− maksymalne parcie normalne na pionową ścianę silosu;
− maksymalne tarcie powierzchniowe na pionowej ścianę silosu;
− maksymalne parcie pionowe na dno silosu;
− maksymalne obciążenie leja silosu.
(4) We wszystkich obliczeniach obciążeń należy przyjmować górną charakterystyczną wartość ciężaru
objętościowego ośrodka.
26
EN 1991-4:2006
(5) Ustalenie każdego przypadku obciążenia powinno być dokonane z użyciem odpowiednich wartości
właściwości ośrodka sypkiego µ, K i φi w taki sposób, że każdy stan graniczny odpowiada zdefiniowanemu
stanowi ośrodka.
(6) Ponieważ każdy z przypadków obciążeń osiąga najbardziej niebezpieczne ekstremalne właściwości
składowanego ośrodka sypkiego µ, K i φi przy różnych wielkościach ekstremum ich zakresu statystycznego,
należy uwzględniać zróżnicowane ekstrema właściwości, aby zapewnić względne bezpieczne wyniki obliczeń
dla każdego ze stanów granicznych. Wartości każdej właściwości, jakie powinny być przyjmowane dla każdego
z przypadków obciążenia, podano w Tablicy 3.1.
Tablica 3.1: Wartości właściwości używanych przy różnych ocenach obciążeń na ściany silosów
Przyjmowane wartości charakterystyczne

Przeznaczenie: Współczynnik Iloraz parcia Kąt tarcia
tarcia o ścianę bocznego wewnętrznego
µ K fi
Dla ściany pionowej lub cylindra
Maksymalne parcie normalne na Dolne Górne Dolne
pionową ścianę silosu
Maksymalne tarcie powierzchniowe Górne Górne Dolne
o pionową ścianę silosu
Maksymalne obciążenie na lej lub Dolne Dolne Górne
płaskie dno silosu.
Przeznaczenie: Współczynnik Iloraz parcia w leju Kąt tarcia

tarcia o ścianę F wewnętrznego
µ fi
Dla ściany leja
Maksymalne parcie na lej przy Dolna wartość Dolne Dolne
napełnianiu dla leja
Maksymalne parcie na lej przy Dolna wartość Górne Górne
opróżnianiu dla leja
UWAGA 1: Należy zauważyć, że zawsze φwh ≤ φi, ponieważ materiał sypki ulegnie wewnętrznemu ścięciu, jeżeli
poślizg w kontakcie ze ścianą wymaga większych naprężeń ścinających, niż jest w stanie wywołać tarcie we-
wnętrzne. Oznacza to, że we wszystkich rozwiązaniach współczynnik tarcia o ścianę nie powinien być przyjmowa-
ny za większy niż tanφi (to jest zawsze µ = tanφw ≤ tanφi).
UWAGA 2: Parcie normalne na lej pn jest zwykle największe, jeżeli współczynnik tarcia o ścianę leja jest mały,
ponieważ wówczas mniejsza część obciążeń leja jest przenoszona przez tarcie o ścianę. Należy rozważnie ustalić,
które ekstremalne wartości właściwości dotyczące tarcia na ścianie leja zapewnią, że wystąpią w pełni rozpoznane
zjawiska i ich konsekwencje dla konstrukcji (to jest czy największe będzie tarcie powierzchniowe, czy składowa
normalna parcia, zależnie od możliwego do wystąpienia rodzaju mechanizmu zniszczenia konstrukcji).
(7) Niezależnie od powyższego, silosy w klasie oceny oddziaływań 1 można obliczać z użyciem podsta-
wowych wartości średniego współczynnika tarcia µm, średniego ilorazu parcia bocznego Km i średniej wartości
kąta tarcia wewnętrznego φim składowanego ośrodka rozdrobnionego.
(8) Wyrażenia ogólne do obliczania obciążeń na ściany silosu podano w Rozdziałach 5 i 6. Należy je sto-
sować jako podstawę obliczeń następujących obciążeń charakterystycznych:
− obciążenie na pionowe segmenty ściany przy napełnianiu (Rozdział 5);
− obciążenie na pionowe segmenty ściany przy opróżnianiu (Rozdział 5);
− obciążenia na płaskie dna przy napełnianiu i opróżnianiu (Rozdział 6);
27
EN 1991-4:2006
− obciążenia w lejach przy napełnianiu (Rozdział 6);
− obciążenia w lejach przy opróżnianiu (Rozdział 6).
3.3 Sytuacje obliczeniowe przy różnych układach geometrycznych silosów
(1)P Należy uwzględnić różne wpływy geometrii (smukłości) silosów, geometrii lejów i systemów opróżniania,
które powodują zróżnicowane sytuacje obliczeniowe.
(2) Gdy trajektoria strumienia ośrodka przy napełnianiu silosu prowadzi do utworzenia niecentrycznego
stożka nasypowego na pewnym poziomie (patrz Rysunek 1.1b), mogą zaistnieć zróżnicowane stopnie zagęsz-
czenia w różnych częściach silosu, co spowoduje wystąpienie składowych parcia niesymetrycznego. Należy
przyjmować największy mimośród trajektorii ośrodka ef w celu określenia wielkości tych składowych parcia
(patrz 5.2.1.2 i 5.3.1.2).
(3) W obliczeniach należy uwzględnić konsekwencje wystąpienia danego rodzaju przepływu przy opróż-
nianiu, co można opisać w układzie następujących przypadków (patrz Rysunek 3.1):
− przepływ masowy;
− przepływ kanałowy;
− przepływ mieszany.
a) Przepływ masowy b) Przepływ kanałowy c) Przepływ mieszany
Legenda
1 Przepływ masowy
2 Przepływ rdzeniowy
3 Cały ośrodek w ruchu
4 Kanał przepływu
5 Granica kanału przepływu
6 Strefa bezruchu
7 Zastępczy punkt przejścia
8 Zastępczy lej
Rysunek 3.1: Podstawowe rodzaje przepływu
28
EN 1991-4:2006
(4) Gdy występuje przepływ kanałowy, który jest zawsze ograniczony do wnętrza masy ośrodka (patrz
Rysunki 3.2a i b), parcie przy opróżnianiu można pominąć. Niskie silosy z centrycznym wysypem grawitacyjnym
i silosy z górnym mechanicznym systemem opróżniania, zapewniające wewnętrzny przepływ kanałowy (patrz
Rysunki 3.4a i b i 3.5a), także spełniają powyższe warunki (patrz 5.1 (7) i 5.3.2.1 (2) i (4)).
UWAGA: Odpowiednio zaprojektowane rury odciążające mogą także spełniać warunki wewnętrznego przepływu
kanałowego.
a) Równoległy b) Przepływ c) Niecentryczny d) Niecentryczny

przepływ kanałowy kanałem równoległy przepływ przepływ kanałem
zbieżnym kanałowy zbieżnym
Legenda
1 Wewnętrzny przepływ kanałowy

2 Niecentryczny przepływ kanałowy
3 Strumień przepływu
5 Kanał przepływu
6 Strefa bezruchu
Rysunek 3.2: Rodzaje przepływu kanałowego
(5) W obliczeniach należy uwzględniać parcie niesymetryczne (patrz 5.2.2.2 i 5.3.2.2), które może zaistnieć
podczas przepływu masowego lub mieszanego (patrz Rysunek 3.1).
(6) Gdy występuje przepływ kanałowy lub mieszany z częściowym kontaktem rdzenia przepływu ze ścia-
ną silosu, obliczenia powinny uwzględnić wymagania specjalne związane z możliwym wystąpieniem parcia
niesymetrycznego (patrz Rysunki 3.2c i d oraz Rysunki 3.3b i c) (patrz także 5.2.4).
29
EN 1991-4:2006
a) Koncentryczny przepływ b) W pełni niecentryczny c) Częściowo

mieszany przepływ mieszany niecentryczny
przepływ mieszany
Legenda
1 Granice kanału przepływu

2 Strefa przepływu
3 Zastępczy punkt przejściowy
4 Zastępcza linia przejściowa: zmienna na obwodzie silosu
5 Strefa bezruchu
6 Strefa bezruchu
7 Lej zastępczy
Rysunek 3.3: Rodzaje przepływu mieszanego
(7) Gdy silos ma wiele otworów wysypowych, w obliczeniach należy uwzględnić możliwość wykorzystania
pojedynczego otworu lub jednoczesnego otwarcia wielu otworów w dowolnej kombinacji, w stanie po całkowitym
napełnieniu silosu.
(8) Gdy silos ma wiele otworów wysypowych, a projekt technologii przewiduje ich używanie w określony
sposób, przypadki te powinny być traktowane jako podstawowe sytuacje obliczeniowe. Inne warunki i kombi-
nacje używania otworów wysypowych powinny być traktowane jako wyjątkowe sytuacje obliczeniowe.
UWAGA: Termin „podstawowa sytuacja obliczeniowa”, podany wyżej odnosi się do Podstaw kombinacji,
w EN 1990, 6.4.3.2. Termin „wyjątkowa sytuacja obliczeniowa” odnosi się do takich wyjątkowych sytuacji obliczenio-
wych, które podano w EN 1990, 6.4.3.3.
(9) Gdy bardzo smukły silos jest napełniany niecentrycznie lub gdy segregacja w takim silosie może spo-
wodować zróżnicowanie gęstości w poszczególnych częściach silosu albo też zmianę kohezyjności ośrodka,
może to doprowadzić do asymetrii układu cząstek i wystąpienie niesymetrycznego, kanałowego lub mieszane-
go przepływu (patrz Rysunek 3.4d) z ruchem cząstek przy ścianie, co może wywołać parcie niesymetryczne.
W tym przypadku należy uwzględnić specjalne wymagania (patrz 5.2.4.1 (2)).
30
EN 1991-4:2006
a) Silos retencyjny b) Silos niski c) Silos smukły d) Silos

bardzo smukły
Legenda
1 Przepływ
3 Strefa bezruchu
4 Zastępcza linia przejściowa
5 Zastępczy lej
Rysunek 3.4: Wpływ smukłości na efekty występujące w przepływie mieszanym i kanałowym
a) mechaniczne b) napowietrzanie c) pneumatyczne napełnianie d) lej o przedłużonym

opróżnianie za stymulujące przepływ materiału sproszkowanego przepływie umożliwia
pomocą ciśnienia masowy przy niemal płaskiej przepływ masowy tylko
powierzchni górnej w części dolnej leja
Rysunek 3.5: Rozwiązania specjalne przy napełnianiu i opróżnianiu
(10) Gdy silos jest napełniany materiałem sproszkowanym transportowanym pneumatycznie, należy roz-
ważyć dwie sytuacje obliczeniowe. Pierwsza, gdy składowany ośrodek może uformować kąt stoku naturalnego
jak w innych ośrodkach. Druga, gdy istnieje możliwość, że górna powierzchnia będzie pozioma (patrz Rysu-
nek 3.5c), niezależnie od kąta stoku naturalnego i mimośrodu przy napełnianiu. Jeśli ma miejsce ten przypadek,
to mimośrody związane z napełnianiem ef i et mogą przyjąć wartość zero, a poziom napełniania można przyjąć
za możliwie maksymalnie wysoki.
31
EN 1991-4:2006
(11) Gdy silos przeznaczony do składowania materiałów sproszkowanych ma dno przystosowane do napo-
wietrzania (patrz Rysunek 3.5b), cały materiał w strefie dna może zostać sfluidyzowany, co wywołuje przepływ
masowy nawet w niskim silosie. Taki silos powinien być projektowany zgodnie z wymaganiami silosów smukłych,
niezależnie od rzeczywistej smukłości hc/dc.
(12) Gdy silos przeznaczony do składowania materiałów sproszkowanych ma dno przystosowane do na-
powietrzania (patrz Rysunek 3.5b), może wystąpić sytuacja, że tylko część masy ośrodka jest sfluidyzowana,
co wywołuje niecentryczny przepływ kanałowy (patrz Rysunek 3.3b), który należy także uwzględnić. Mimośród
wynikający z kanału przepływu i odpowiednie wartości eo należy określić w odniesieniu do strefy sfluidyzowania,
a nie do usytuowania otworu wysypowego.
(13) Pionowe ściany silosu z przedłużonym lejem wysypowym (patrz Rysunek 3.5d) mogą być poddane
warunkom przepływu mieszanego, co może wywołać parcie niesymetryczne przy opróżnianiu. Określenie
smukłości tego typu silosu powinno wynikać z wartości ilorazu hb/dc zamiast hc/dc (patrz Rysunek 1.1a).
(14) Gdy silos ma smukłość hc/dc mniejszą niż 0,4, należy go kwalifikować jako niski, jeśli jest on u podstawy
zakończony lejem, jeśli natomiast ma on dno płaskie, jest to silos retencyjny.
(15) Gdy lej silosu ma formę stożka, ostrosłupa lub klinową, należy zastosować odpowiednią metodę okre-
ślenia parcia. Gdy lej zawiera wewnętrzne urządzenia wspomagające przepływ, należy przyjąć odpowiednie
metody określenia parcia tak na lej, jak i na konstrukcje tych urządzeń.
(16) W silosie z lejem w kształcie dłuta (kształt klinowy zakończony od góry częścią cylindryczną) należy
zastosować odpowiednią metodę obliczenia parcia.
UWAGA: Leje o kształcie wydłużonym stwarzają specjalne problemy. Gdy używa się przenośników celem kontroli
procesu opróżniania silosu, ich konstrukcja może wpływać na rodzaj przepływu w silosie. Może to wywołać w silosie albo
przepływ masowy, albo w pełni niecentryczny przepływ mieszany, albo w pełni niecentryczny przepływ kanałowy.
3.4 Sytuacje obliczeniowe wynikające ze specyficznych rozwiązań
(1) W silosach betonowych projektowanych na stan graniczny użytkowalności należy ograniczać rysy celem
niedopuszczenia do wnikania wody deszczowej podczas eksploatacji. Kontrola rys powinna uwzględniać ogra-
niczenia szerokości rys, podane w EN 1992 odpowiednio do środowiska, w którym silos jest zlokalizowany.
(2) W silosach metalowych, wykonywanych w połączeniach na śruby lub nity, postanowienia dotyczące
obciążeń niesymetrycznych (obciążeń lokalnych) należy interpretować w taki sposób, że takie niesymetryczne
obciążenia mogą wystąpić w dowolnym miejscu ściany (patrz 5.2.1.4 (4)).
(3) W silosach metalowych mających prostokątny kształt przekroju i zawierających wewnętrzne ściągi
w celu zredukowania momentów zginających w ścianach, należy zastosować postanowienia 5.7.
(4) Należy uwzględniać efekty zmęczeniowe w tych silosach lub zbiornikach, które są poddawane średnio
więcej niż jednemu cyklowi obciążenia dziennie. Cykl jednodniowy jest równy pojedynczemu całkowitemu napeł-
nieniu i opróżnieniu, a w silosie napowietrzanym – całkowitej wymianie materiału w strefie napowietrzonej (patrz
Rysunek 3.5b). Efekty zmęczenia należy także uwzględnić w silosach poddanych wibracjom mechanicznym.
(5) Silosy prefabrykowane powinny być projektowane na oddziaływania wynikające z procesów technolo-
gicznych, transportu i montażu.
(6) Gdy właz lub otwór dostępu jest wykonany w ścianie konstrukcyjnej silosu, parcie działające na pokrywy
należy określić jako podwojoną wartość parcia działającego w tym obszarze na przylegającą do otworu ścianę.
Parcie to należy przyjąć jedynie do obliczenia pokryw na otworach i ich zamocowań.
(7) Gdy dach silosu podtrzymuje zestawy filtrów odkurzania, cyklonów, urządzeń transportu mechanicznego
lub innych podobnych urządzeń, powinny być one traktowane jako obciążenia wymuszone.
(8) Gdy w celu napełniania lub opróżniania silosu zastosowano systemy transportu pneumatycznego,
należy uwzględnić wynikające stąd różnice ciśnienia powietrza.
32
EN 1991-4:2006
UWAGA: Wymienione różnice ciśnienia są zwykle <10 kPa, lecz można uwzględnić powstanie podciśnienia (rzędu
40 kPa ≅ 0,4 bar), aby zabezpieczyć się przed błędami przy projektowaniu systemu transportowego lub wystąpienia
błędów operacyjnych. Silos powinien mieć odpowiednie zabezpieczenie na wypadek takich nieprzewidzianych sytuacji
lub też projektant powinien zapewnić obliczeniowo, że efekty te nie wystąpią.
(9) Gdy częścią wyposażenia silosu są wibratory, armatki powietrzne lub wirujące dna, należy uwzględniać
wynikające stąd przyśpieszenia, w odniesieniu do stanu granicznego zmęczenia materiału konstrukcji. Należy
uwzględniać także drgania wywołane systemem transportu pneumatycznego.
(10) Gdy przewidziano modyfikację istniejącej ściany silosu poprzez zastosowanie wewnętrznej wykładziny,
należy przeanalizować konsekwencje modyfikacji sił tarcia o ścianę i wpływu na wyniki obliczeń statycznych,
łącznie z analizą możliwości zmiany rodzaju przepływu ośrodka sypkiego.
3.5 Sytuacje obliczeniowe w zbiornikach na ciecze
(1)P Obciążenia w zbiornikach wynikające z przechowywanej cieczy należy uwzględniać zarówno dla stanu
napełnienia eksploatacyjnego, jak i stanu całkowitego napełnienia.
(2) Gdy poziom napełnienia eksploatacyjnego jest inny niż poziom całkowitego napełniania, ten drugi stan
powinien być uznany za sytuację wyjątkową.
3.6 Zasady obliczeń na wybuchy
(1) Gdy zbiornik lub silos służy do przechowywania cieczy lub ośrodków rozdrobnionych, które są podatne
na wybuchy, należy ograniczyć lub wyeliminować potencjalne uszkodzenia poprzez odpowiedni dobór jednego
lub więcej z następujących działań:
− wprowadzenie wystarczająco rozległej strefy upływu ciśnienia;
− wprowadzenie odpowiednich systemów tłumienia wybuchu;
− zaprojektowanie konstrukcji tak, aby przeniosła ciśnienie wybuchu.
Niektóre ośrodki sypkie, które są podatne na wybuchy pyłów, zestawiono w Tablicy E.1.
UWAGA: Wytyczne w zakresie wyznaczania ciśnień przy wybuchu podano w Załączniku H.
(2) Należy określać ciśnienie przekazywane na konstrukcje stojące obok silosu, w rezultacie wybuchu
w jego wnętrzu.
UWAGA: Załącznik krajowy może zawierać wytyczne w zakresie ciśnienia na konstrukcje stojące obok silosu,
w rezultacie wybuchu w jego wnętrzu.
33
EN 1991-4:2006
Rozdział 4 Właściwości ośrodków rozdrobnionych
4.1 Założenia ogólne
(1)P Przy określeniu oddziaływań na silosy należy brać pod uwagę:
− zakres właściwości ośrodków rozdrobnionych;
− zmienność warunków tarcia powierzchniowego;
− geometrię silosu;
− metody napełniania i opróżniania.
(2) Sztywność ośrodka sypkiego powinna być pomijana przy wyznaczaniu warunku stateczności ściany
silosu, nie należy jej także przyjmować do modyfikacji obciążeń wyznaczonych według niniejszej normy. Wpływ
eksploatacyjnych deformacji ściany na parcie ośrodka składowanego w silosie należy pomijać, chyba że można
zastosować racjonalnie zweryfikowaną metodę analizy.
a) Leje stożkowe
a) Lejea)stożkowe
Leje stożkowe
b) Leje klinowe
b) Leje klinowe
b) Leje klinowe
Leganda
1 Kąt połówkowy u wierzchołka leja β (stopnie)

2 Współczynnik tarcia o ścianę leja µh
3 Prawdopodobny przepływ masowy w tej strefie
4 Zagwarantowany przepływ rdzeniowy
Rysunek 4.1: Warunki, w których mogą wystąpić parcia przepływu masowego
34
EN 1991-4:2006
(3) Tam gdzie jest to konieczne, należy z Rysunku 4.1. określać rodzaj przepływu (masowy lub rdzeniowy).
Rysunek 4.1 nie powinien być używany do projektowania funkcjonalnego silosu, w którym ma być zapewniony
przepływ masowy, ponieważ pominięto tu wpływ kąta tarcia wewnętrznego.
UWAGA: Projektowanie z zapewnieniem gwarancji przepływu masowego nie mieści się w zakresie niniejszej
normy (patrz 1.1.2 (5)). W tym celu należy posłużyć się procedurami obrotu ośrodkami sypkimi i sproszkowanymi.
4.2 Właściwości ośrodków rozdrobnionych
4.2.1 Postanowienia ogólne
(1)P Właściwości składowanych ośrodków rozdrobnionych, kwantyfikowanych dla potrzeb obliczeń para-
metrów materiałowych należy albo określać na podstawie wyników badań laboratoryjnych, albo przyjmować
z innych wiarygodnych źródeł.
(2)P Wartości ustalone na podstawie wyników badań lub z innych źródeł należy interpretować odpowiednio
do przyjętej oceny obciążeń.
(3)P Należy zwrócić uwagę na możliwe różnice pomiędzy wartościami parametrów materiałowych otrzyma-
nych z wyników badań i ich wartościami wynikającymi ze stanu składowanego ośrodka w silosie.
(4)P Przy określaniu różnic we właściwościach ośrodków, wymienionych w (3)P, należy wziąć pod uwagę
następujące czynniki:
− wiele parametrów nie ma rzeczywistych wartości stałych, lecz są one zależne od poziomu naprężeń
i rodzaju deformacji;
− kształt ziaren, rozmiar i rozkład uziarnienia może wpływać w sposób zróżnicowany w badaniach labora-
toryjnych i w silosie rzeczywistym;
− wpływ czasu;
− zróżnicowanie zawartości wilgoci;
− wpływ oddziaływań dynamicznych;
− kruchość lub ciągliwość badanego ośrodka składowanego w silosie;
− metodę napełniania silosu i napełniania pojemności naczynia aparatu badawczego.
(5)P Przy określaniu różnic we właściwościach tarcia o ścianę, wskazanych w (3)P, należy uwzględnić na-
stępujące czynniki:
− korozję i reakcje chemiczne pomiędzy cząstkami ośrodka, wilgocią i ścianą;
− abrazję i zużycie, które mogą zwiększyć szorstkość ściany;
− wygładzenie;
− akumulację tłustych osadów na ścianie;
− cząstki ośrodka wciśnięte w powierzchnię ściany (zwykle jako efekt zwiększający szorstkość).
(6)P Ustalając wartości parametrów materiałowych, należy uwzględnić następuje czynniki:

− publikowane i dobrze rozpoznane informacje odpowiednio do rodzaju stosowanego badania laboratoryj-
nego;
− zmienność wartości każdego z parametrów w porównaniu z odpowiednimi opublikowanymi danymi i ogólną

praktyką;
− zmienność parametrów mających znaczenie obliczeniowe;
35
EN 1991-4:2006
− wyniki każdego z badań polowych w dużej skali, na podobnym silosie;
− dowolną korelację między wynikami więcej niż jednego rodzaju badań;
− każdą znaczącą zmienność właściwości materiałowych, która może zaistnieć w czasie użytkowania silosu.
(7)P Wybór wartości charakterystycznych parametrów materiałowych powinien być oparty na wyprowadzo-
nych wartościach wynikających z badań laboratoryjnych, z uwzględnieniem dobrze ugruntowanej praktyki.
(8) Wartości charakterystyczne parametrów materiałowych powinny być dobierane na podstawie ostrożnie
oszacowanych górnych lub dolnych wartości charakterystycznych, zależnie od ich wpływu na określane na ich
podstawie obciążenia.
(9) W zakresie wymagań związanych z interpretacją wyników badań można powołać się na EN 1990.
UWAGA: Można powołać się także na Załącznik D do EN 1990.
4.2.2 Badania i określanie właściwości ośrodków
(1)P Wartości ośrodków przyjmowane w obliczeniach powinny uwzględniać możliwe zmiany w strukturze,
metodzie produkcji, uziarnieniu, zawartości wilgoci, temperaturze, wieku i ładunku elektrycznym wynikającym
z przemieszczania ośrodków.
(2) Wartości ośrodków rozdrobnionych należy określać albo według podejścia uproszczonego przedsta-
wionego w 4.3.2, albo poprzez badania laboratoryjne, jak opisano w 4.3.
(3) Dla silosów w klasie oceny oddziaływań 3 właściwości ośrodków rozdrobnionych należy określać z ba-
dań opisanych w 4.3.
(4) Właściwości dowolnego ośrodka rozdrobnionego można przyjąć z Tablicy E.1 za odpowiadające skła-
dowanemu ośrodkowi brakującemu.
Tablica 4.1: Definicje powierzchni ściany
Kategoria Opis kategorii Typowe materiały ścienne

D1 Niskotarciowa Nierdzewna stal walcowana na zimno
klasyfikowana Polerowana stal nierdzewna
jako Powlekana powierzchnia w celu obniżenia tarcia
„Śliska” Polerowane aluminium
Ultra gęsty wysoko molekularny polietylena
D2 Średniotarciowa Gładka stal niskowęglowa (konstrukcje spawane lub na śruby)
klasyfikowana Hutniczo obrobiona stal nierdzewna
jako „Gładka” Węglowa stal ocynkowana
Aluminium oksydowane
Powierzchnia powlekana projektowana na odporność na korozję lub na ścieranie
D3 Wysokotarciowa Beton z formy, stal z wykończeniem z betonu lub beton stary
klasyfikowana Stara (skorodowana) stal węglowa
jako „Szorstka” Stal odporna na abrazję
Płytki ceramiczne
D4 Nieregularna Poziomo fałdowana ściana
Profilowane blachy z poziomym użebrowaniem
Ściany niestandardowe z dużymi odchyłkami
UWAGA: Charakterystykę opisową w niniejszej tablicy podano w odniesieniu do tarcia, a nie szorstkości ściany, ponieważ zachodzi
słaba korelacja pomiędzy pomierzonym tarciem ośrodka o ścianę i miarą szorstkości.
a
Należy uwzględnić w sposób wyważony wpływ szorstkości cząstek przyklejonych do powierzchni.
36
EN 1991-4:2006
(5) Wartości przyjęte w obliczeniach współczynnika tarcia o ścianę µ dla zadanego ośrodka rozdrobnionego
powinny uwzględniać tarciowy charakter powierzchni, po której następuje poślizg. Kategorie powierzchni ściany
przyjęte w niniejszej normie zdefiniowano w 4.2.1 i wymieniono w Tablicy 4.1.
(6) Dla silosów ze ścianami zaliczanymi do kategorii powierzchni D4, efektywne wartości współczynnika
tarcia należy określać na podstawie Załącznika D.2.
(7) Bazowy współczynnik dla obciążeń lokalnych Cop należy przyjmować z Tablicy E.1 lub określać z wy-
rażenia (4.8).
4.2.3 Podejście uproszczone
(1) Wartości właściwości dobrze rozpoznanych ośrodków należy przyjmować z Tablicy E1. Wartości
w Tablicy E.1 odpowiadają górnym charakterystycznym wartościom ciężaru objętościowego γ, natomiast wiel-
kości µm, Km i φim podano jako wartości średnie.
(2) Gdy składowany ośrodek nie może być przekonywująco zidentyfikowany jako podobny do jednego
z opisanych w Tablicy E.1, należy przeprowadzić badania laboratoryjne zgodnie z 4.3.
(3) Aby określić wartości charakterystyczne µ, K i φi, tabelaryczne wartości µm, Km i φim należy pomnożyć
przez współczynniki zamiany a podane w Tablicy E.1. Na tej podstawie należy w obliczeniach obciążeń mak-
symalnych zastosować następujące kombinacje:
Górna wartość charakterystyczna K = aK Km … (4.1)
Dolna wartość charakterystyczna K = Km / aK … (4.2)
Górna wartość charakterystyczna µ = aµ µm … (4.3)
Dolna wartość charakterystyczna µ = µm / aµ … (4.4)
Górna wartość charakterystyczna φi = aφ φim … (4.5)
Dolna wartość charakterystyczna φi = φim / aφ … (4.6)
(4) Dla silosów zaliczanych do klasy oceny oddziaływań 1, można użyć w obliczeniach średnich wartości
µm, Km i φim zamiast wartości utożsamianych z górną i dolną wartością charakterystyczną.
4.3 Badania ośrodków rozdrobnionych
4.3.1 Procedury badawcze
(1)P Badania należy przeprowadzić na reprezentatywnych próbkach ośrodka rozdrobnionego. Średnie war-
tości każdej z właściwości ośrodka należy określić z uwzględnieniem odpowiednich poprawek wynikających
ze zmienności parametrów drugorzędnych, takich jak skład, uziarnienie, zawartość wilgoci, temperatura, wiek,
ładunek elektryczny wynikający z przemieszczania ośrodka.
(2) Średnie wyniki badań należy przeliczać na wartości charakterystyczne, stosując wyrażenia (4.1) do (4.6)
z odpowiednimi współczynnikami zamiany a.
(3) Każdy ze współczynników zamiany a należy ustalić w sposób wyważony, biorąc pod uwagę odpowiednią
oczekiwaną zmienność właściwości ośrodka w okresie użytkowania silosu, możliwe konsekwencje segregacji
i wpływ niedoskonałości próbek.
(4) Gdy istnieją wystarczające dane z badań laboratoryjnych do określenia odchylenia standardowego
właściwości, należy określić odpowiedni współczynnik zamiany a, zgodnie z procedurą podaną w C.11.
37
EN 1991-4:2006
(5) Różnica pomiędzy średnimi i charakterystycznymi wartościami właściwości ośrodka jest reprezentowana
przez współczynnik zamiany a. Gdy wartość pojedynczego parametru drugorzędnego wynosi więcej niż 75 %
wartości a, wielkość tę należy powiększyć stosując mnożnik 1,10.
UWAGA: Powyższe postanowienie zapewnia, że wartość a dobrano celem reprezentowania odpowiedniego

prawdopodobieństwa wystąpienia rozważanych obciążeń.
4.3.2 Ciężar objętościowy γ
(1) Ciężar objętościowy γ należy określać w stanie zagęszczenia ośrodka i przy zakresie naprężeń od-
powiadających takiej pozycji składowanego ośrodka, która powoduje maksymalne wartości parcia pionowego
po napełnianiu. Pionowe parcie pvft w silosie można oszacować za pomocą odpowiednio wyrażenia (5.3) lub
(5.79), na głębokości dna w przekroju pionowym.
(2) Do pomiarów ciężaru objętościowego γ należy zastosować metodę badań opisaną w C.6.
(3) Współczynnik zamiany służący do wyznaczenia pomierzonej wartości charakterystycznej należy usta-
lić za pomocą procedury podanej w C.11. Współczynnika zamiany aγ nie należy przyjmować mniejszego niż
aγ = 1,10, chyba że wartość mniejszą można uzasadnić na podstawie badań i analiz (patrz C.11).
4.3.3 Współczynnik tarcia o ścianę µ
(1) Badania celem określenia współczynnika tarcia o ścianę µ należy przeprowadzać w stanie zagęszcze-
nia ośrodka i przy zakresie naprężeń odpowiadających takiej pozycji składowanego ośrodka, która powoduje
maksymalne wartości określonego parcia poziomego phfb na ścianie pionowej po napełnianiu. Parcie po na-
pełnianiu phfb na poziomie podstawy pionowej ściany można oszacować za pomocą, odpowiednio, wyrażenia
(5.1) lub (5.71).
(2) Do pomiarów współczynnika µ należy zastosować metodę badań opisaną w C.7.
(3) Średnią wartość µm współczynnika tarcia o ścianę i jego odchylenia standardowego należy ustalić
z badań laboratoryjnych. Jeśli jest możliwe określenie tylko wartości średniej, odchylenie standardowe należy
oszacować za pomocą procedury podanej w C.11.
(4) Współczynnik zamiany służący do wyznaczenia pomierzonej wartości charakterystycznej należy ustalić
za pomocą procedury podanej w C.11. Współczynnika zamiany aµ nie należy przyjmować jako mniejszego niż
aµ = 1,10, chyba że wartość mniejszą można uzasadnić na podstawie badań i analiz (patrz C.11).
4.3.4 Kąt tarcia wewnętrznego φi
(1) Kąt tarcia wewnętrznego φi przy obciążaniu (arctan ilorazu naprężenia ścinającego do naprężenia
normalnego w stanie zniszczenia próbki podczas pierwszego obciążenia) należy określać w stanie zagęszcze-
nia ośrodka i przy zakresie naprężeń odpowiadających takiej pozycji składowanego ośrodka, która powoduje
maksymalne wartości parcia pionowego po napełnianiu. Pionowe parcie można oszacować za pomocą, odpo-
wiednio, wyrażenia (5.3) lub (5.79).
(2) Do pomiarów kąta tarcia wewnętrznego φi należy zastosować metodę badań opisaną w C.9.
(3) Średnią wartość φim kąta tarcia wewnętrznego przy obciążaniu i jego odchylenia standardowego δ należy
ustalić z badań laboratoryjnych. Jeśli jest możliwe określenie tylko wartości średniej, odchylenie standardowe
należy oszacować za pomocą procedury podanej w C.11.
(4) Współczynnik zamiany służący do wyznaczenia pomierzonej wartości charakterystycznej należy usta-
lić za pomocą procedury podanej w C.11. Współczynnika zamiany aφ nie należy przyjmować mniejszego niż
aφ = 1,10, chyba że wartość mniejszą można uzasadnić na podstawie badań i analizy (patrz C.11).
38
EN 1991-4:2006
4.3.5 Iloraz parcia bocznego K
(1) Iloraz parcia bocznego K (iloraz średniego parcia poziomego i średniego parcia pionowego) należy
określać w stanie zagęszczenia ośrodka i przy zakresie naprężeń odpowiadających takiej pozycji składowanego
ośrodka, która powoduje maksymalne wartości parcia pionowego po napełnianiu. Pionowe parcie pvf można
oszacować za pomocą, odpowiednio, wyrażenia (5.3) lub (5.79).
(2) Do pomiarów ilorazu K należy zastosować metodę badań opisaną w C.8.
(3) Średnią wartość ilorazu Km parcia bocznego i jego odchylenia standardowego należy ustalić z badań
laboratoryjnych. Jeśli jest możliwe określenie tylko wartości średniej, odchylenie standardowe należy oszacować
za pomocą procedury podanej w C.11.
(4) Alternatywnie wartość przybliżoną Km można określić z wartości średniej kąta tarcia wewnętrznego φim
(patrz 4.3.4) jako:
Km = 1,1 (1 − sinφim) … (4.7)
UWAGA: Współczynnik 1,1 w wyrażeniu (4.7) zastosowano w celu uwzględnienia w sposób przybliżony różnic
pomiędzy wartością K (=Ko) pomierzoną w warunkach tarcia o ścianę bliskiego zero i wartością K pomierzoną przy
wystąpieniu tarcia (patrz także 4.2.2 (5)).
(5) Współczynnik zamiany służący do wyznaczenia pomierzonej wartości charakterystycznej należy ustalić
za pomocą procedury podanej w C.11. Współczynnika zamiany aK nie należy przyjmować mniejszego niż
aK = 1,10, chyba że wartość mniejszą można uzasadnić na podstawie badań i analiz (patrz C.11).
4.3.6 Kohezja c
(1) Kohezja ośrodka c zmienia się w funkcji naprężenia konsolidującego, które zostało przyłożone na
ośrodek. Należy ją określać w stanie zagęszczenia ośrodka i przy zakresie naprężeń odpowiadających takiej
pozycji składowanego ośrodka, która powoduje maksymalne wartości parcia pionowego po napełnianiu.
Pionowe parcie pvf w ośrodku można oszacować za pomocą, odpowiednio, wyrażenia (5.3) lub (5.79).
(2) Do pomiarów kohezji c należy zastosować metodę badań opisaną w C.9.
UWAGA: Alternatywnie kohezję c można ustalić z badań w aparacie ścinania Jenikego (norma ASTM D6128).
Metodę określania kohezji na podstawie wyników badań opisano w C.9.
4.3.7 Bazowy współczynnik parcia lokalnego ośrodka Cop
(1)P Bazowy współczynnik parcia lokalnego ośrodka Cop należy określić na podstawie wyników odpowiednich
badań.
UWAGA 1: Współczynniki C przy opróżnianiu obejmują liczne zjawiska występujące podczas opróżniania silosu.
Symetryczny wzrost parcia jest względnie niezależny od rodzaju składowanego ośrodka, lecz składnik niesymetryczny
jest bardziej zależny od materiału. Zależność materiałowa składnika niesymetrycznego wyraża się poprzez bazowy
współczynnik parcia lokalnego Cop. Parametr ten nie jest łatwo mierzalny w badaniach doświadczalnych ośrodka.
UWAGA 2: Odpowiednia metoda określania parametru Cop na podstawie badań doświadczalnych nie została
jeszcze opracowana. Wartości tego współczynnika wynikają z badań eksperymentalnych i z doświadczenia prak-
tycznego. Stosuje się go do silosów napełnianych i opróżnianych w sposób konwencjonalny i wykonanych zgodnie
ze standardowymi tolerancjami inżynierskimi.
(2) Wartość bazowego współczynnika parcia lokalnego ośrodka Cop dla dobrze przebadanych ośrodków
należy przyjmować z Tablicy E.1.
(3) Dla ośrodków sypkich nie wymienionych w Tablicy E.1, bazowy współczynnik parcia miejscowego
ośrodka Cop można oszacować na podstawie współczynników zmienności parcia bocznego aK i współczynnika
tarcia o ścianę aµ jako:
39
EN 1991-4:2006
Cop = 3,5 aµ + 2,5 aK – 6,2 … (4.8)
gdzie:
aµ współczynnik zmienności tarcia o ścianę µ,
aK współczynnik zmienności parcia bocznego K ośrodka sypkiego.
(4) Odpowiednią wartość bazowego współczynnika parcia lokalnego ośrodka Cop dla silosów specjalnych
i specjalnych rodzajów składowanych ośrodków można także określić na podstawie badań w skali naturalnej
silosów tego samego typu.
40
EN 1991-4:2006
Rozdział 5 Obciążenia na pionowe ściany silosów
(1)P Wartości charakterystyczne obciążeń przy napełnianiu i opróżnianiu, przewidziane w niniejszym roz-
dziale, przyjmuje się w następujących typach silosów:
− silosy smukłe;
− silosy średniej smukłości;
− silosy niskie;
− silosy retencyjne;
− silosy zawierające ośrodki napowietrzane.
(2)P Obciążenia na ściany pionowe silosu należy określać w zależności od smukłości ściany silosu (patrz
Rysunki 1.1a i 5.1) określonej w ramach następujących klas:
− silosy smukłe, gdy 2,0 ≤ hc/dc (z wyjątkiem określonym w 3.3);
− silosy średniej smukłości, gdy 1,0 ≤ hc/dc < 2,0 (z wyjątkiem określonym w 3.3);
− silosy niskie, gdy 0,4 ≤ hc/dc ≤ 1,0 (z wyjątkiem określonym w 3.3);
− silosy retencyjne z płaskim dnem, gdy hc/dc ≤ 0,4.
(3) Silos z dnem przystosowanym do napowietrzania należy traktować jako silos smukły, niezależnie od
jego smukłości hc/dc.
(4)P Obciążenie na ścianę pionową składa się z umiejscowionego obciążenia, nazywanego obciążeniem
symetrycznym, i obciążenia nieumiejscowionego, nazywanego obciążeniem lokalnym, które należy traktować
jako działające jednocześnie.
(5) Reguły szczegółowe dotyczące obliczania obciążeń przy napełnianiu i opróżnianiu podano w 5.2, 5.3
i 5.4 dla silosu każdej smukłości.
(6) Należy rozpatrywać dodatkowe przypadki obciążeń dla silosów pracujących w następujących warunkach
specjalnych:
− gdy powietrze może być wprowadzone do ośrodka i może doprowadzić do jego pełnej lub częściowej
fluidyzacji, patrz 5.5;
− gdy mogą wystąpić różnice temperatury między składowanym ośrodkiem i konstrukcją silosu, patrz 5.6;
− gdy silos ma prostokątny kształt przekroju poprzecznego, patrz 5.7.
(7)P Gdy występują przypadki dużych mimośrodów przy napełnianiu lub opróżnianiu, formułuje się odrębne
przypadki obciążeń. Obciążeń takich nie należy przyjmować za działające równocześnie z obciążeniem syme-
trycznym i lokalnym, natomiast każde z nich reprezentuje odrębny i wyróżniony przypadek obciążenia.
(8) Gdy można zagwarantować przepływ kanałowy (patrz 3.3 (3)), w obliczeniach można przyjmować jedy-
nie obciążenie przy napełnianiu, łącznie z obciążeniem lokalnym przy napełnianiu, jeśli ma to zastosowanie.
5.2 Silosy smukłe
5.2.1 Obciążenia na ściany pionowe przy napełnianiu
5.2.1.1 Symetryczne obciążenie przy napełnianiu
(1) Symetryczne obciążenie przy napełnianiu (patrz Rysunek 5.1) należy obliczać ze wzorów od (5.1) do (5.6).
41
EN 1991-4:2006
phf z 2
pvft hc
pwf
p
hf
zt
dc
Legenda
2 Parcie na segment pionowy
Rysunek 5.1: Symetryczne parcie na pionowy segment ściany przy napełnianiu
(2) Wartości parcia poziomego phf, tarcia powierzchniowego o ścianę pwf i parcia pionowego pvf na dowolnej
głębokości po napełnieniu lub podczas składowania należy określać jako:
phf (z) = pho YJ (z) … (5.1)
pwf (z) = µ pho YJ (z) … (5.2)
pho
pvf (z) = YJ (z) … (5.3)
… (5.3)
K
w których:
pho = γ K zo … (5.4)
zo =
1 A … (5.5)
… (5.5)
Kµ U
YJ (z) = 1 e-z/zo … (5.6)
gdzie:
γ wartość charakterystyczna ciężaru objętościowego
µ wartość charakterystyczna współczynnika tarcia ośrodka o pionową ścianę
K wartość charakterystyczna ilorazu parcia bocznego
z głębokość poniżej zastępczej powierzchni ośrodka
A pole przekroju poprzecznego silosu
U wewnętrzny obwód pola przekroju poprzecznego silosu
(3) Wynikową wartość charakterystyczną siły pionowej (ściskającej) w ścianie nzSk na jednostkę długości
obwodu na dowolnej głębokości z po napełnieniu należy określać jako:
42
EN 1991-4:2006
z
nzSk = ∫ pwf ( z )dz = μ pho [z – zo YJ (z)] … (5.7)
… (5.7)
0
UWAGA: Wypadkowa naprężeń określona w wyrażeniu (5.7) jest wartością charakterystyczną. Należy rozważnie
przyjmować ten wynik do obliczeń, aby nie pominąć odpowiedniego współczynnika obciążenia, ponieważ powyższe
wyrażenie jest rezultatem analizy statycznej (wynikającej z błonowej teorii powłok). Wyrażenie to podano w tym
miejscu, aby ułatwić projektantom dokonanie całkowania wyrażenia (5.2). Należy także zauważyć, że inne rodzaje
obciążeń (np. obciążenie lokalne) może wywoływać dodatkowe siły pionowe w ścianie.
(4) W celu określenia charakterystycznych wartości potrzebnych właściwości ośrodka rozdrobnionego

(ciężar objętościowy γ, tarcie o ścianę µ i iloraz parcia bocznego K) należy użyć metod podanych w 4.2 i 4.3.
a) kołowy silos cienkościenny b) inne silosy kołowe
Legenda
1 W spawanych silosach należących do klasy oceny oddziaływań 2: mniejsza z wartości z0 i hc/2

1 W innych cienkościennych silosach, w klasie oceny oddziaływań 2 i 3: na dowolnej wysokości
2 W dowolnym miejscu
Rysunek 5.2: Silosy kołowe: elewacja boczna i widok rzutu obciążenia lokalnego przy napełnianiu
5.2.1.2 Obciążenie lokalne przy napełnianiu: wymagania ogólne
(1)P Obciążenie lokalne przy napełnianiu lub odpowiednią dla niego alternatywę należy przyjmować
w celu uwzględnienia przypadkowych asymetrii obciążenia wynikających z mimośrodów i imperfekcji w procesie
napełniania.
(2) W silosach należących do klasy oceny oddziaływań 1, lokalne obciążenia przy napełnianiu można
pominąć.
(3) W silosach przeznaczonych do składowania materiałów sproszkowanych, które w procesie napełniania

ulegają napowietrzeniu, obciążenie lokalne przy napełnianiu można pominąć.
(4) Wielkość skierowanej na zewnątrz składowej parcia lokalnego przy napełnianiu ppf należy wyznaczać
przy maksymalnym mimośrodzie górnego stożka nasypu podczas procesu napełniania, pokazanym na Rysun-
ku 1.1b jako ef.
43
EN 1991-4:2006
(5) Wielkość bazową parcia lokalnego przy napełnianiu ppf należy przyjmować ze wzoru
ppf = Cpf phf … (5.8)
w którym:
Cpf = 0,21 Cop [1+2E2] (1 – e{–1.5 [(hc/dc) – 1]}) … (5.9)
E = 2 ef / dc … (5.10)
Jednakże jeśli wyrażenie (5.9) daje wynik ujemny, za Cpf należy przyjąć:
Cpf = 0 … (5.11)
gdzie:
ef maksymalny mimośród powierzchniowego stożka napełniania (patrz Rysunek 1.1b);
phf wartość parcia przy napełnianiu (patrz wyrażenie (5.1)), obliczona na wysokości, na której
przyłożone jest obciążenie lokalne;
Cop współczynnik lokalnego obciążenia w ośrodku sypkim (patrz Tablica E.1).
(6) Za wysokość strefy, na której przykłada się obciążenie lokalne (patrz Rysunek 5.2), przyjmuje się:
s = πdc/16 ≅ 0,2dc … (5.12)
(7) Układ lokalnego obciążenia tworzą wyłącznie składowe parcia normalnego. Nie należy uwzględniać
żadnych zmian tarcia powierzchniowego wynikającego ze zmiany parcia normalnego.
(8) Układ parcia lokalnego zależy od rodzaju konstrukcji silosu. Wyróżnia się następujące rodzaje kon-
strukcji, dla których należy określać parcie lokalne na podstawie niżej podanych akapitów:
− dla silosów grubościennych, patrz 5.2.1.3 (silosy betonowe);
− dla silosów cienkościennych, patrz 5.2.1.4 (silosy metalowe);
− dla silosów niekołowych, patrz 5.2.1.5.
5.2.1.3 Obciążenie lokalne przy napełnianiu: kołowe silosy grubościenne
(1) W kołowych silosach grubościennych, składową bazową parcia lokalnego przy napełnianiu ppf należy
przyjąć za skierowaną na zewnątrz, przyłożoną na dwóch przeciwległych obszarach o rzucie kwadratu, którego
długość boku s podano w wyrażeniu (5.12) (gdzie to właściwe, pozioma długość s jest mierzona po powierzchni
zakrzywionej) (patrz Rysunek 5.2b).
(2) Oprócz skierowanej na zewnątrz składowej parcia ppf, na pozostałej części obwodu silosu, na tej sa-
mej wysokości ściany (patrz Rysunek 5.2b) należy uwzględnić składową parcia lokalnego ppfi skierowaną do
wewnątrz, określoną jako:
ppfi = ppf / 7 … (5.13)
gdzie
ppf wielkość bazowa składowej parcia lokalnego, skierowanej na zewnątrz (patrz wzór (5.8)).
UWAGA: Wartość i zasięg składowej parcia ppfi są określone w taki sposób, że średnia wartość parcia na danym
poziomie pozostaje niezmieniona po przyłożeniu obciążenia lokalnego.
44
EN 1991-4:2006
(3) Obciążenie lokalne przy napełnianiu należy przyjmować za działające na dowolną część ściany, co
można interpretować w sposób opisany w 5.2.1.3 (4).
(4) W kołowych silosach grubościennych zaliczanych do klasy oceny oddziaływań 2, można zastosować
podejście uproszczone. Najbardziej niekorzystne ustawienie obciążenia można założyć w taki sposób, że będzie
ono przypisane do strefy działania w połowie wysokości silosu, a wyniki posłużą w uproszczeniu do określenia
wypadkowych naprężeń na całej wysokości ściany. Procent przyrostu wypadkowych naprężeń błonowych
w ścianie na tym poziomie może służyć do wyznaczenia wszystkich wypadkowych naprężeń działających na
całej wysokości pionowej ściany. Obliczone wypadkowe naprężeń od zginania ściany na dowolnym poziomie
można określić przez wyskalowanie wartości parcia lokalnego na rozpatrywanym poziomie jako ilorazu parcia
lokalnego na tym poziomie do parcia lokalnego przy napełnianiu na poziomie jego działania.
5.2.1.4 Obciążenie lokalne przy napełnianiu: kołowe silosy cienkościenne
(1) W kołowych silosach cienkościennych (dc/t > 200) zaliczanych do klas oceny oddziaływań 2 i 3 parcie
lokalne przy napełnianiu należy przyjmować jako działające na wysokości s, określonej za pomocą wyraże-
nia (5.12), lecz rozciągające się od maksymalnej wartości składowej parcia ppf skierowanej z jednej strony na
zewnątrz do wartości składowej parcia ppf skierowanej do wewnątrz po stronie przeciwnej ściany. Za zmienność
obwodową należy przyjmować:
ppfs = ppf cosφ … (5.14)
gdzie:
ppf składowa parcia lokalnego, skierowana na zewnątrz (patrz wyrażenie (5.8))
φ współrzędna kątowa (patrz Rysunek 5.2a).
(2) Całkowitą siłę poziomą Fpf wynikającą z lokalnego obciążenia przy napełnianiu, działającą na kołowy
silos cienkościenny, należy określać ze wzoru
F=pf = s dc ppf … (5.15)

π
2
(3) W silosach spawanych, zaliczanych do klasy oceny oddziaływań 2, obciążenie lokalne należy przyj-
mować za działające na głębokości zp poniżej zastępczej powierzchni, gdzie zp jest wartością mniejszą z:
zp = zo i zp = 0,5 hc … (5.16)
gdzie
hc wysokość pionowego fragmentu ściany (patrz Rysunek 1.1a).
(4) W silosach montowanych na śruby lub nity, zaliczanych do klasy oceny oddziaływań 2, obciążenie
lokalne należy rozpatrywać jako działające na dowolnym poziomie, natomiast parcie normalne na dowolnym
poziomie można założyć jako równomierny procentowy przyrost na całej wysokości silosu.
5.2.1.5 Obciążenie lokalne przy napełnianiu: silosy niekołowe
(1) W silosach niekołowych zaliczanych do klas 2 i 3 oceny oddziaływań 2 i 3 za obciążenie lokalne przy
napełnianiu, które reprezentuje obciążenie niesymetryczne, można przyjąć przyrost parcia symetrycznego, jak
to określono w (2) i (3).
(2) Zewnętrznie skierowaną składową parcia lokalnego należy przyjmować za działającą na dowolnym
poziomie na poziome pasmo ściany silosu o szerokości s (patrz Rysunek 5.3a), podanej w wyrażeniu (5.12).
(3) Za wielkość przyrostu równomiernego parcia symetrycznego na niekołową ścianę ppf,nc należy przyj-
mować
45
EN 1991-4:2006
ppf,nc = 0,36 ppf … (5.17)
gdzie
ppf bazowe parcie lokalne przy napełnianiu (wyrażenie (5.8)), natomiast odpowiedni wymiar dc
należy określić, korzystając z Rysunku 1.1d.
UWAGA: Wartość i zasięg parcia równomiernego ppf,nc są określone w ten sposób, że momenty zginające wywo-
łane w silosie prostopadłościennym, nie zawierającym wewnętrznych ściągów, są w przybliżeniu równe momentom,
które byłyby wywołane lokalnym obciążeniem składową parcia ppf usytuowaną w środku wysokości ściany.
a) Parcie lokalne przy napełnianiu b) Parcie lokalne przy opróżnianiu
Legenda
1 dotyczy dowolnego miejsca
Rysunek 5.3: Silosy niekołowe: elewacja boczna i rzut obciążeń lokalnych
5.2.2 Obciążenia na ściany pionowe przy opróżnianiu
5.2.2.1 Obciążenia symetryczne przy opróżnianiu
(1)P Symetryczne wzrosty obciążeń przy opróżnianiu należy przyjmować w celu uwzględnienia możliwych
przejściowych wzrostów parcia, które mogą wystąpić na ścianie silosu podczas procesu opróżniania.
(2) W silosach zaliczanych do wszystkich klas oceny oddziaływań, symetryczne parcie przy opróżnianiu
phe i pwe należy określać jako:
phe = Ch phf … (5.18)
pwe = Cw pwf … (5.19)
gdzie:
Ch współczynnik parcia poziomego przy opróżnianiu
Cw współczynnik tarcia powierzchniowego o ścianę.
46
EN 1991-4:2006
Współczynniki przy opróżnianiu Ch i Cw należy określać, odpowiednio, zgodnie ze wzorami od (5.20) do (5.24).
(3) Dla silosów zaliczanych do wszystkich klas oceny oddziaływań, które są rozładowywane od góry (bez
przepływu wewnątrz składowanego materiału), za wartości Ch i Cw można przyjąć:
Ch = Cw = 1,0 … (5.20)
(4) W silosach smukłych zaliczanych do klas oceny oddziaływań 2 i 3, współczynnik parcia przy opróżnianiu
należy określać jako:
Ch = Co = 1,15 … (5.21)
Cw = 1,10 … (5.22)
gdzie
Co współczynnik parcia przy opróżnianiu dla wszystkich ośrodków (Co = 1,15).
(5) W silosach smukłych zaliczanych do klasy oceny oddziaływań 1, dla których użyto średnich wartości
właściwości materiałowych K i µ, za współczynniki parcia przy opróżnianiu należy przyjmować:
Ch = 1,15 + 1,5 (1 + 0,4 e/dc)Cop … (5.23)
Cw = 1,4 (1 + 0,4 e/dc) … (5.24)
e = max(ef, eo) … (5.25)
gdzie:
ef maksymalny mimośród górnego stożka nasypowego podczas napełniania;
eo mimośród liczony do środka otworu wysypowego;
Cop bazowy współczynnik parcia lokalnego dla ośrodka (patrz Tablica E.1).
(6) Wynikową wartość charakterystyczną siły pionowej (ściskającej) w ścianie nzSk na jednostkę długości
obwodu na dowolnej głębokości z podczas opróżniania należy określać jako:
z
nzSk= = ∫ pwedz = =Cwµ pho [z – zo YJ (z)] … (5.26)
0
wyrażenie jest rezultatem analizy statycznej (wynikającej z błonowej teorii powłok). Wyrażenie to podano w tym
miejscu, aby ułatwić projektantom dokonanie całkowania wyrażenia (5.19). Należy także zauważyć, że inne rodzaje
obciążeń (np. obciążenie lokalne) może wywoływać dodatkowe siły pionowe w ścianie.
5.2.2.2 Lokalne obciążenie przy opróżnianiu: wymagania ogólne
(1)P Obciążenie lokalne przy opróżnianiu należy przyjmować w celu uwzględnienia przypadkowych asymetrii
obciążenia podczas opróżniania, jak również wynikających z mimośrodów otworów nasypowych i wysypowych
(patrz Rysunek 1.1b).
(2) W silosach należących do klasy oceny oddziaływań 1, lokalne obciążenia przy opróżnianiu można
pominąć.
47
EN 1991-4:2006
(3) W silosach należących do klas oceny oddziaływań 2 i 3, do określenia obciążeń przy opróżnianiu należy
zastosować metodę podaną w niniejszym rozdziale.
(4) W silosach kołowych, zaliczanych do klas oceny oddziaływań 2 i 3, jeżeli w każdej z tych klas są
spełnione podane niżej warunki, należy zastosować procedurę dotyczącą dużego mimośrodu opracowaną dla
kołowych silosów smukłych (patrz 5.2.4), jako oddzielny przypadek obciążenia (patrz 5.1 (5)), oprócz metody
omówionej w niniejszym rozdziale:
− mimośród otworu wysypowego eo przekracza wartość krytyczną eo,cr = 0,25dc (patrz Rysunek 3.3c);
− maksymalny mimośród przy napełnianiu ef przekracza wartość krytyczną ef,cr = 0,25dc, a smukłość silosu
jest większa niż wartość graniczna (hc/dc)lim = 4,0 (patrz Rysunek 3.4d).
(5) Wielkość bazową skierowanej na zewnątrz składowej parcia lokalnego przy opróżnianiu ppe należy
określać ze wzoru
ppe = Cpe phe … (5.27)
dla hc/dc > 1,2, Cpe podano w wyrażeniu (5.28)
Cpe = 0,42 Cop [1+2E2] (1 – exp{ –1,5 [(hc/dc) – 1] }) … (5.28)
dla hc/dc ≤ 1,2, Cpe podano jako największą z wartości określanych na podstawie wyrażeń (5.28), (5.29) i (5.30)
Cpe = 0,272 Cop {(hc/dc − 1 + E} … (5.29)
Cpe = 0 … (5.30)
w których:
E = 2 e / dc … (5.31)
e = max(ef, eo) … (5.32)
gdzie:
ef maksymalny mimośród górnego stożka nasypowego podczas napełniania;
eo mimośród liczony do środka otworu wysypowego;
phe miejscowa wartość parcia przy opróżnianiu na wysokości, na której przyłożone jest obciążenie
lokalne (wyrażenie (5.18));
Cop bazowy współczynnik parcia lokalnego dla ośrodka (patrz Tablica E.1).
(6) Układ lokalnego obciążenia tworzą wyłącznie składowe parcia normalnego. Nie należy uwzględniać
żadnych zmian tarcia powierzchniowego wynikających ze zmiany parcia normalnego.
(7) Układ parcia lokalnego zależy od rodzaju konstrukcji silosu. Wyróżnia się następujące rodzaje kon-
strukcji, dla których należy określać parcie lokalne na podstawie niżej podanych punktów:
− kołowe silosy grubościenne, patrz 5.2.2.3 (silosy betonowe);
− kołowe silosy cienkościenne, patrz 5.2.2.4 (silosy stalowe);
− silosów niekołowe, patrz 5.2.2.5.
48
EN 1991-4:2006
5.2.2.3 Obciążenie lokalne przy opróżnianiu: kołowe silosy grubościenne
(1) W kołowych silosach grubościennych, składową parcia lokalnego ppe należy przyjąć za skierowaną na
zewnątrz, przyłożoną na dwóch przeciwległych obszarach o rzucie kwadratu, którego długość boku s podano
w wyrażeniu (5.12) (gdzie to właściwe, pozioma długość s jest mierzona po powierzchni zakrzywionej) (patrz
Rysunek 5.4b).
(2) Oprócz skierowanej na zewnątrz składowej parcia ppe, na pozostałej części obwodu silosu, na tej samej
wysokości ściany (patrz Rysunek 5.4b) należy uwzględnić składową parcia lokalnego przy opróżnianiu ppei
skierowaną do wewnątrz, określoną jako:
ppei = ppe / 7 … (5.33)
gdzie
ppe składowa parcia lokalnego, skierowana na zewnątrz (wyrażenie (5.27)).
UWAGA: Wartość i zasięg składowej parcia ppfi są określone w taki sposób, że średnia wartość parcia na danym
poziomie pozostaje niezmieniona po przyłożeniu obciążenia lokalnego.
ppes ppei
θ ppe
ppe ppe
� s s ppe
p
pei
zp
1
hc s hc s
hp
2
a) Kołowy silos cienkościenny b) Inne silosy kołowe
Legenda
1 W spawanych silosach należących do klasy oceny oddziaływań 2: mniejsza z wartości z0 i hc/2

1 W innych cienkościennych silosach w klasie oceny oddziaływań 2 i 3: na dowolnej wysokości
2 W dowolnym miejscu
Rysunek 5.4: Silosy kołowe: elewacja boczna i widok rzutu obciążenia lokalnego przy opróżnianiu
(3) Obciążenie lokalne przy opróżnianiu należy przyjmować za działające na dowolną część ściany, co
można interpretować w sposób opisany w 5.2.2.3 (4).
(4) W silosach grubościennych zaliczanych do klasy oceny oddziaływań 2, można zastosować podejście
uproszczone. Najbardziej niekorzystne ustawienie obciążenia można założyć w taki sposób, że będzie ono
przypisane do strefy działania w połowie wysokości silosu, a wyniki posłużą w uproszczeniu do określenia
wypadkowych naprężeń na całej wysokości ściany. Procent przyrostu wypadkowych naprężeń błonowych
w ścianie na tym poziomie może służyć do wyznaczenia wszystkich wypadkowych naprężeń działających na
49
EN 1991-4:2006
całej wysokości pionowej ściany. Obliczone wypadkowe naprężeń od zginania ściany na dowolnym poziomie
można określić przez wyskalowanie wartości parcia lokalnego na rozpatrywanym poziomie jako ilorazu parcia
lokalnego na tym poziomie i parcia lokalnego przy opróżnianiu, na poziomie jego działania.
5.2.2.4 Obciążenie lokalne przy opróżnianiu: kołowe silosy cienkościenne
(1) W kołowych silosach cienkościennych (dc/t > 200) zaliczanych do klas oceny oddziaływań 2 i 3 parcie
lokalne przy opróżnianiu należy przyjmować za działające na wysokości s, obliczonej z wyrażenia (5.12), ale
rozciągające się od maksymalnej wartości parcia ppe (skierowanej z jednej strony na zewnątrz) do wartości
parcia ppe skierowanego do wewnątrz, po stronie przeciwnej ściany (patrz Rysunek 5.4a). Zmienność obwodową
należy przyjmować następująco:
ppes = ppe cosθ … (5.34)
gdzie:
ppe składowa parcia lokalnego, skierowana na zewnątrz (patrz wyrażenie (5.27))
θ współrzędna kątowa (patrz Rysunek 5.4a).
(2) Całkowitą siłę poziomą Fpe wynikającą z lokalnego obciążenia przy opróżnianiu, działającą na kołowy
silos cienkościenny, należy określać ze wzoru
F=pe = s dc ppe … (5.35)

π
2
(3) Dla silosów spawanych w klasie oceny oddziaływań 2, obciążenie lokalne należy przyjmować za dzia-
łające na głębokości zp poniżej zastępczej powierzchni, gdzie zp jest wartością mniejszą z:
zp = zo i zp = 0,5 hc … (5.36)
gdzie
hc wysokość pionowego fragmentu ściany (patrz Rysunek 1.1a).
(4) W silosach montowanych na śruby lub nity, zaliczanych do klasy oceny oddziaływań 2, obciążenie
lokalne przy opróżnianiu należy rozpatrywać jako działające na dowolnym poziomie, natomiast parcie normal-
ne na dowolnym poziomie można przyjąć jako równomierny procentowy przyrost na całej wysokości silosu
(alternatywnie można zastosować procedurę opisaną w 5.2.3).
5.2.2.5 Obciążenie lokalne przy napełnianiu: silosy niekołowe
(1) W silosach niekołowych, zaliczanych do klas oceny oddziaływań 2 i 3, obciążenie lokalne przy opróżnia-
niu, które reprezentuje obciążenia niesymetryczne, można przyjąć w postaci przyrostu parcia symetrycznego,
jak to określono w (2) i (3).
(2) Skierowaną na zewnątrz składową parcia lokalnego należy przyjmować za działającą na dowolnym
poziomie na poziome pasmo ściany silosu o szerokości s (patrz Rysunek 5.3a), podaną w wyrażeniu (5.12).
(3) Za wielkość przyrostu równomiernego parcia symetrycznego ppe,nc na ścianę niekołową należy przyj-
mować
ppe,nc = 0,36 ppe … (5.37)
gdzie
ppe bazowe parcie lokalne przy opróżnianiu (patrz wyrażenie (5.27)).

UWAGA: Wartość i zasięg parcia równomiernego ppe,nc są określone w ten sposób, że momenty zginające, wywo-
łane w silosie prostopadłościennym nie zawierającym wewnętrznych ściągów, są w przybliżeniu równe momentom,
które byłyby wywołane lokalnym obciążeniem składową parcia usytuowaną w środku wysokości ściany.
50
EN 1991-4:2006
5.2.3 Przyrost zastępczego równomiernego parcia lokalnego przy napełnianiu i opróżnianiu
(1) W celu uwzględnienia wpływów asymetrii w procesach napełniania i opróżniania, w silosach zaliczanych
do klasy oceny oddziaływań 2, schematy obciążeń lokalnych podane w 5.2.1 i 5.2.2 można zastąpić równo-
miernym przyrostem obciążenia symetrycznego.
(2) Dla silosów niekołowych równomierne przyrosty parcia określono w 5.2.1.5 i 5.2.2.5.
(3) Dla silosów kołowych można zastosować podane niżej procedury jedynie wówczas, gdy podstawa
i górna krawędź pionowej ściany są usztywnione w celu utrzymania ich kształtu w płaszczyźnie poziomej po-
przez odpowiednie tężniki (silosy kołowe powinny zachować kolisty kształt górnej i dolnej krawędzi poprzez
konstrukcyjne połączenie z dachem lub pierścieniem usztywniającym).
(4) Dla silosów grubościennych całkowite symetryczne parcie poziome przy napełnianiu (phf,u) i opróżnianiu
(phe,u) należy określać ze wzorów
phf,u = phf (1 + ζCpf) … (5.38)
phe,u = phe (1 + ζCpe) … (5.39)
w których:
ζ = 0,5 + 0,01 (dc/t) … (5.40)
przy czym ζ ≥ 1,0 … (5.41)
gdzie:
phf poziome parcie symetryczne przy napełnianiu (patrz wyrażenie (5.1));
phe poziome parcie symetryczne przy opróżnianiu (patrz wyrażenie (5.18));
Cpf współczynnik parcia lokalnego przy napełnianiu (patrz wyrażenie (5.9));
Cpe współczynnik parcia lokalnego przy opróżnianiu (patrz wyrażenie (5.28)).
(5) W kołowych silosach cienkościennych wypadkowe całkowite parcie symetryczne przy napełnianiu phf,u
i opróżnianiu phe,u oraz wypadkowe symetryczne tarcie powierzchniowe przy napełnianiu pwf,u i przy opróżnianiu
pwe,u należy określać jako:
phf,u = phf (1 + 0,5Cpf) … (5.42)
pwf,u = pwf (1 + Cpf) … (5.43)
phe,u = phe (1 + 0,5Cpe) … (5.44)
pwe,u = pwe (1 + Cpe) … (5.45)
gdzie:
pwf symetryczne tarcie powierzchniowe o ścianę przy napełnianiu (patrz wyrażenie (5.2));
pwe symetryczne tarcie powierzchniowe o ścianę przy opróżnianiu (patrz wyrażenie (5.19))
natomiast parametry phf, phe, Cpf i Cpe są obliczane, jak wskazano w (3).
51
EN 1991-4:2006
5.2.4 Obciążenia silosów kołowych przy opróżnianiu przez otwory wysypowe na dużych mimośrodach
5.2.4.1 Postanowienia ogólne
(1) Gdy mimośród otworu wysypowego eo przekracza wartość krytyczną eo,cr = 0,25dc, a silos zalicza się
do klas oceny oddziaływań 2 lub 3, należy zastosować poniższe procedury w celu określenia rozkładu parcia
w strefie przepływu kanałowego, powyżej otworu wysypowego przy niecentrycznym opróżnianiu (patrz Rysu-
nek 5.5a).
(2) Gdy maksymalny mimośród napełniania ef przekracza wartość krytyczną ef,cr = 0,25dc i smukłość silosu
przekracza wartość hc/dc = 4,0, a silos zalicza się do klas oceny oddziaływań 2 lub 3, należy zastosować poniższe
procedury w celu określenia rozkładu parcia, jaki może wystąpić w rezultacie uformowania się niecentrycznego
przepływu kanałowego (patrz Rysunki 3.4d i 5.5a).
(3) Jeżeli powyższe warunki są spełnione (patrz (1) i (2)), należy zastosować procedury podane w 5.2.4.2
i 5.2.4.3 dotyczące wydzielonego, niezależnego przypadku obciążenia. Jest to dodatkowy przypadek obciążenia,
który nie jest związany z obciążeniem lokalnym przy napełnianiu i opróżnianiu, opisanym w 5.2.2 i 5.2.3.
(4) Obliczenia należy wykonywać, przyjmując dolną wartość charakterystyczną µ i górną wartość charak-
terystyczną kąta φi w ośrodku.
(5) Dopuszcza się zastosowanie procedury uproszczonej dla silosów zaliczanych do klasy oceny oddziały-
wań 2, zgodnie z 5.2.4.2. W silosach zaliczanych do klasy oceny oddziaływań 3, należy zastosować procedury
podane w 5.2.4.3.
5.2.4.2 Metoda dotycząca klasy oceny oddziaływań 2
5.2.4.2.1 Geometria kanału przepływu
(1) Wymaga się wykonania obliczeń jedynie dla jednego wymiaru kanału przepływu kontaktującego się ze
ścianą, którego wartość jest wyznaczona przez wielkość kąta θc ograniczającego kontakt:
θc = 35° … (5.46)
5.2.4.2.2 Parcia na ściany przy niecentrycznym opróżnianiu
(1) Parcie na ścianę pionową w strefie przepływu (patrz Rysunek 5.5c) należy przyjmować równe:
phce = 0 … (5.47)
(2) Parcie na ścianę pionową w strefie bezruchu ośrodka, na głębokości z (patrz Rysunek 5.5c), należy
przyjmować równe:
phse = phf … (5.48)
phae = 2phf … (5.49)
a za tarcie powierzchniowe o ścianę na głębokości z:
pwse = pwf … (5.50)
pwae = 2pwf … (5.51)
gdzie:
phf składowa parcia poziomego przy napełnianiu (patrz wyrażenie (5.1));
pwf składowa tarcia powierzchniowego o ścianę przy napełnianiu (patrz wyrażenie (5.2)).
52
EN 1991-4:2006
UWAGA: Powyższa metoda uproszczona odnosi się do sytuacji pustej przestrzeni w masie ośrodka (pustego
kanału przepływu), stąd metoda ta prezentuje raczej podejście zachowawcze.
(3) Można zastosować alternatywnie metodę podaną w 5.2.4.3.2.
5.2.4.3 Metoda dotycząca klasy oceny oddziaływań 3
5.2.4.3.1 Geometria kanału przepływu
(1)P Geometria kanału przepływu i jego lokalizacja powinna odzwierciedlać geometrię zbiornika, urządzenia
rozładunku i właściwości ośrodka sypkiego.
(2) Tam, gdzie urządzenia służące do rozładunku pozwalają na jednoznaczne zdefiniowanie geometrii
i lokalizacji kanału przepływu, należy przyjmować odpowiednie parametry dla tego kanału.
53
EN 1991-4:2006
a) Widok boczny b) Przekrój poprzeczny
Legenda
1 Parcie statyczne
2 Strefa ośrodka w bezruchu
3 Lokalne maksimum parcia
4 Kanał przepływu
5 Parcie w kanale przepływu
a) kanał przepływu i układ parcia
b) geometria kanału c) parcie
Legenda
1 Parcie statyczne
2 Strefa ośrodka w bezruchu
3 Parcie na krawędzi kanału
4 Parcie w kanale przepływu
Rysunek 5.5: Niecentryczny kanał przepływu przy opróżnianiu i rozkład parcia
(3) Gdy geometrii kanału przepływu nie można bezpośrednio określić przy założonym systemie opróż-
niania i geometrii silosu, należy wykonać obliczenia dla minimum trzech wartości promienia kanału przepły-
wu rc, w celu uwzględnienia losowych i zmiennych w czasie rozmiarów kanału przepływu. Te trzy wartości
należy przyjmować następująco:
rc = k1 r … (5.52)
rc = k2 r … (5.53)
rc = k3 r … (5.54)
54
EN 1991-4:2006
gdzie
r promień silosu kołowego (= dc/2).
UWAGA: Wartości k1, k2 i k3 można podać w Załączniku krajowym. Zalecane wartości wynoszą odpowiednio
0,25, 0,4 i 0,6.
(4) Mimośród kanału przepływu ec (patrz Rysunek 5.5) należy określać ze wzoru
ec = r {η (1 − G) + (1−) η) 1 − G } … (5.55)
w którym:
w którym:
… (5.56)
rc
G=
r
… (5.57)
μ
η = … (5.57)
tan φ i
gdzie:
µ dolna charakterystyczna wartość współczynnika tarcia o ścianę pionową;
φi górna charakterystyczna wartość kąta tarcia wewnętrznego składowanego ośrodka;
rc obliczeniowy promień kanału przepływu (patrz wyrażenia od (5.52) do (5.54)).
UWAGA 1: Należy zauważyć, że zawsze φw ≤ φi, ponieważ materiał sypki ulegnie wewnętrznemu ścięciu, jeżeli
poślizg w kontakcie ze ścianą wymaga większych naprężeń ścinających niż jest w stanie zapewnić tarcie wewnętrzne.
Oznacza to, że η ≤ 1 we wszystkich rozwiązaniach.
UWAGA 2: Mimośród kanału przepływu ec może zmieniać się, jak pokazano na Rysunku 3.4d, i nie zależy za-
sadniczo od mimośrodu otworu wysypowego eo. Podaną tu procedurę należy traktować jako spełniającą warunki
odpowiadające wymaganiom dotyczącym typowej geometrii i układu konstrukcyjnego silosu. Mimośród kanału prze-
pływu może w konsekwencji być zarówno mniejszy od wartości krytycznej eo,cr mimośrodu otworu wysypowego, jak
i wartości krytycznej mimośrodu otworu nasypowego ef,cr.
UWAGA 3: Wyprowadzenie wzorów na położenie i promień kanału przepływu oparto na minimalizacji całkowitej
siły tarcia powierzchniowego materiału w kanale na jego obwodzie, zakładając, że wnętrze kanału jest łukiem cylin-
drycznym. Można także użyć innych sposobów określenia wymiarów kanału przepływu.
(5) Oprócz wymienionych wyżej wymagań dotyczących założonego promienia kanału przepływu w przy-
padku zastosowania leja o przedłużonym przepływie (patrz Rysunek 3.5d), promień kanału przepływu rc należy
przyjąć równy promieniowi górnej krawędzi leja przedłużonego przepływu.
(6) Długość kątową odcinka kontaktu ściany z kanałem przepływu należy wyznaczyć wychodząc z ogra-
niczenia współrzędnej kątowej θ = ± θc, gdzie:
r 2 + ec2 − rc2
cos θ=c = … (5.58)
… (5.58)
2rec
(7) Długość łuku odcinka kontaktu pomiędzy kanałem przepływu i ścianą należy przyjąć równą:
Uwc = 2θc r … (5.59)
natomiast długość łuku pomiędzy kanałem przepływu i strefą ośrodka w bezruchu określa wzór
Usc = 2 rc (π − ψ) … (5.60)
55
EN 1991-4:2006
w którym:
sin ψ= = sinθc, … (5.61)

r
rc
natomiast oba kąty θc i ψ są wyrażone w radianach.
(8) Pole przekroju poprzecznego kanału przepływu należy wyznaczać ze wzoru
Ac = (π − ψ)rc2 + θc r 2 − r rc sin (ψ − θc) … (5.62)
5.2.4.3.2 Parcie na ścianę przy niecentrycznym opróżnianiu
(1) Parcie na ścianę pionową w strefie przepływu (patrz Rysunek 5.5c) zależy od odległości z poniżej
zastępczej powierzchni górnej ośrodka i należy je wyznaczać jako równe:
phce = phco (1 – e–z/zoc) … (5.63)
a tarcie powierzchniowe o ścianę silosu na poziomie z ze wzoru:
pwce = µ phce = µ phco (1 – e–z/zoc) … (5.64)
w którym:
phco = γ K zoc … (5.65)
1⎛ ⎞
zoc==
Ac
⎜ ⎟ … (5.66)
… (5.66)
K ⎝ U wc μ + U sc tan φi ⎠
gdzie:
µ współczynnik tarcia o pionową ścianę silosu;
K iloraz parcia bocznego materiału sypkiego.
(2) Parcie na poziomie z na ścianę pionową poza kanałem przepływu, w strefie bezruchu ośrodka (patrz
Rysunek 5.5c), należy przyjmować równe:
phse = phf … (5.67)
a tarcie powierzchniowe o ścianę silosu na poziomie z ze wzoru:
pwse = pwf … (5.68)
gdzie:
phf parcie poziome przy napełnianiu (patrz wyrażenie (5.1));
pwf składowa tarcia powierzchniowego przy napełnianiu (patrz wyrażenie (5.2)).
(3) Większe parcie phae występuje na ścianie pionowej w strefie bezruchu ośrodka przyległej do strefy
przepływu (patrz Rysunek 5.5c) i zależy ono od głębokości z poniżej zastępczej powierzchni ośrodka. Parcie
na głębokości z w strefie bezruchu przyległej do kanału przepływu należy określać jako:
phae = 2phf − phce … (5.69)
a tarcie powierzchniowe przy napełnianiu na poziomie z jako równe:
pwae = µ phae … (5.70)
56
EN 1991-4:2006
5.3 Silosy niskie i średniej smukłości
5.3.1 Obciążenia na ściany pionowe
5.3.1.1 Obciążenia symetryczne przy napełnianiu
(1) Obciążenia symetryczne przy napełnianiu (patrz Rysunek 5.6) należy obliczać z wyrażeń od (5.71) do
(5.80).
(2) Wartości parcia poziomego phf i tarcia powierzchniowego o ścianę pwf na dowolnej głębokości po na-
pełnieniu należy określać ze wzorów
phf = pho YR … (5.71)
pwf = µ phf … (5.72)
w których:
pho = γ K zo==γγ
1 A
… (5.73)
… (5.73)
µU
⎛ µU ⎞
⎛ ⎧⎛ z − h ⎞ ⎫n ⎞
YR== ⎜ 1 − ⎨⎜ o
+ 1⎬ ⎟ … (5.74)
… (5.74)
⎜ ⎩⎝ zo − ho ⎟⎠ ⎭ ⎟
⎝ ⎠
1 A
z=o = … (5.75)
… (5.75)
Kµ U
n = − (1 + tanφr) (1 − ho/zo) … (5.76)
gdzie
ho wartość ustalona od najwyższego punktu kontaktu ośrodka ze ścianą (patrz Rysunki 1.1a i 5.6).
W silosie kołowym o promieniu r, napełnianym symetrycznie, wartość ho należy określać jako:
h=o = tanφr … (5.77)

r
3
a w symetrycznie napełnianym silosie prostopadłościennym o wymiarze charakterystycznym dc, za wartość ho

należy przyjmować:
ho= = tanφr
dc
… (5.78)
4
gdzie:
γ charakterystyczna wartość ciężaru objętościowego;
µ charakterystyczna wartość współczynnika tarcia o ścianę ośrodka przesuwającego się po

ścianie;
K charakterystyczna wartość ilorazu parcia bocznego;
z głębokość poniżej zastępczej powierzchni ośrodka;
A powierzchnia rzutu przekroju poprzecznego silosu;
U wewnętrzny obwód powierzchni rzutu przekroju poprzecznego silosu;
φr kąt stoku naturalnego ośrodka (patrz Tablica E.1).
57
EN 1991-4:2006
(3) Na dowolnym poziomie wartość parcia pionowego pvf po napełnieniu należy określać ze wzoru
pvf = γ zV … (5.79)
w którym:
z=
⎛ ( z + zo − 2ho )n +1 ⎞⎟
V = ho − … (5.80)
1
⎜ zo − ho − … (5.80)
( n + 1) ⎜⎝ ( z − ho )n ⎟⎠
Legenda
2 Parcie według reguły silosu smukłego
3 Parcie według reguły silosu niskiego
Rysunek 5.6: Parcie przy napełnianiu w silosie niskim lub średnio smukłym
(4) Wartość charakterystyczna wypadkowej siły pionowej (ściskającej) w ścianie nzSk na jednostkę długości
obwodu, na dowolnym poziomie z, należy określać jako:
z
nzSk== ∫ pwf(z) dz = µ pho (z − zV) … (5.81)
0
gdzie zV podano w wyrażeniu (5.80).
UWAGA: Wypadkowa naprężeń określona w wyrażeniu (5.81) jest wartością charakterystyczną. Należy roz-
ważnie przyjmować ten wynik do obliczeń, aby nie pominąć odpowiedniego współczynnika obciążenia, ponieważ
powyższe wyrażenie jest rezultatem analizy statycznej (wynikającej z błonowej teorii powłok). Wyrażenie to podano
w tym miejscu, aby ułatwić projektantom dokonanie całkowania wyrażenia (5.72). Należy także zauważyć, że inne
rodzaje obciążeń (np. obciążenie lokalne lub niesymetryczne napełnianie) może wywoływać dodatkowe siły pionowe
w ścianie.
5.3.1.2 Parcie lokalne przy napełnianiu
(1) Parcie lokalne przy napełnianiu należy uwzględniać jako przyłożone na dowolną część ściany silosu.
(2) Obciążenie lokalne jest opisane wyłącznie składową parcia normalnego. Nie należy uwzględniać żad-
nych zmian tarcia powierzchniowego wynikającego ze zmiany parcia normalnego.
(3) W silosach niskich (hc/dc ≤ 1,0) we wszystkich klasach oceny oddziaływań nie jest wymagane uwzględ-
nienie obciążeń lokalnych (Cpf = 0).
(4) W silosach o średniej smukłości (1,0 < hc/dc < 2,0), należących do klasy oceny oddziaływań 1, obcią-
żenia lokalne można pominąć.
58
EN 1991-4:2006
(5) W silosach o średniej smukłości (1,0 < hc/dc < 2,0), zaliczanych do klas oceny oddziaływań 2 i 3, nale-
ży przyjąć obciążenia lokalne przy napełnianiu ppf określone w 5.2.1, uwzględniające przypadkową asymetrię
obciążenia i małe mimośrody napełniania ef (patrz Rysunek 1.1b).
(6) W silosach o małej i średniej smukłości (1,0 < hc/dc < 2,0), należących do klas oceny oddziaływań 2 i 3,
dla których mimośród napełniania ef przekracza wartość krytyczną ef,cr = 0,25dc, należy uwzględnić dodatkowy
przypadek obciążenia związany z dużym mimośrodem napełniania w niskich silosach (patrz 5.3.3).
5.3.2.1 Symetryczne obciążenia przy opróżnianiu
(1)P Tam gdzie jest konieczne uwzględnienie przemijających wzrostów parcia przy opróżnianiu, należy
określić symetryczne przyrosty obciążeń w procesie opróżniania.
(2) W silosach niskich (hc/dc ≤ 1,0), można przyjąć obciążenia symetryczne przy opróżnianiu określone
identycznie jak obciążenia przy napełnianiu.
(3) W silosach o średniej smukłości (1,0 < hc/dc < 2,0), należy przyjąć symetryczne parcie przy opróżnianiu
phe i pwe, określone jako:
phe = Ch phf … (5.82)
pwe = Cw pwf … (5.83)
gdzie:
Ch i Cw są współczynnikami opróżniania określonymi, odpowiednio, z wyrażeń od (5.84) do (5.89).
(4) W silosach zaliczanych do wszystkich klas oceny oddziaływań, które są rozładowywane od góry (bez
przepływu wewnątrz składowanego ośrodka):
Cw = Ch = 1,0 … (5.84)
(5) W silosach o średniej smukłości (1,0 < hc/dc < 2,0), należących do klas oceny oddziaływań 2 i 3, współ-
czynniki opróżniania należy przyjmować o wartościach:
Ch = 1,0 + 0,15 CS … (5.85)
Cw = 1,0 + 0,1 CS … (5.86)
CS = hc/dc – 1,0 … (5.87)
gdzie
CS współczynnik korekcyjny smukłości.
(6) W silosach o średniej smukłości, należących do klasy 1 oceny oddziaływań, dla których zostały przyjęte
średnie wartości właściwości materiałowych K i µ, współczynniki opróżniania należy przyjmować równe:
Ch = 1,0 + { 0,15 + 1,5 (1 + 0,4 e/dc) Cop} Cs … (5.88)
Cw = 1,0 + 0,4 (1 + 1,4 e/dc) Cs … (5.89)
e = max(ef, eo) … (5.90)
59
EN 1991-4:2006
gdzie:
ef maksymalny mimośród powierzchniowego stożka utworzonego przy napełnianiu;
eo mimośród liczony do środka ciężkości otworu wysypowego;
Cop bazowy współczynnik obciążenia lokalnego dla ośrodka (patrz Tablica E.1);
Cs współczynnik korekcyjny smukłości (wyrażenie (5.87)).
(7) Wypadkową wartość charakterystyczną siły pionowej (ściskającej) w ścianie nzSk na jednostkę długości
obwodu na dowolnej głębokości z należy określać jako:
z
nzSk== ∫ pwe(z) dz = Cw µpho (z – zV) … (5.91)
0
gdzie zV podano w wyrażeniu (5.80).
UWAGA: Wypadkowa naprężeń określona w wyrażeniu (5.91) jest wartością charakterystyczną. Należy roz-
ważnie przyjmować ten wynik do obliczeń, aby nie pominąć odpowiedniego współczynnika obciążenia, ponieważ
powyższe wyrażenie jest rezultatem analizy statycznej (wynikającej z błonowej teorii powłok). Wyrażenie to podano
w tym miejscu, aby ułatwić projektantom dokonanie całkowania wyrażenia (5.83). Należy także zauważyć, że inne
rodzaje obciążeń (np. obciążenie lokalne lub niesymetryczne napełnianie) może wywoływać dodatkowe siły pionowe
w ścianie.
5.3.2.2 Obciążenia lokalne przy opróżnianiu
(1) W celu uwzględnienia przypadkowych asymetrii obciążenia należy obliczać parcie lokalne przy opróż-
nianiu ppe (patrz Rysunek 1.1b).
(2) Należy stosować reguły podane w 5.2.2 w celu zdefiniowania formy, lokalizacji i wielkości parcia lo-
kalnego.
(3) W silosach o małej lub średniej smukłości (hc/dc < 2,0), należących do wszystkich klas oceny oddziały-
wań, dla których mimośród otworu opróżniania eo przekracza wartość krytyczną eo,cr = 0,25dc, należy uwzględnić
dodatkowy przypadek obciążenia określony w 5.3.4.
(4) W silosach niskich (hc/dc ≤ 1,0) we wszystkich klasach oceny oddziaływań, gdy mimośród otworu
opróżniania jest mniejszy niż eo,cr = 0,1dc, nie należy uwzględniać obciążenia lokalnego (Cpe = 0).
(5) W silosach o małej lub średniej smukłości (hc/dc < 2,0), należących do klasy oceny oddziaływań 1,
obciążenia lokalne przy opróżnianiu można pominąć (Cpe = 0).
(6) W silosach niskich (hc/dc ≤ 1,0) w klasie oceny oddziaływań 2, gdy mimośród otworu opróżniania eo jest
większy niż eo,cr = 0,1dc, należy zastosować postanowienia podane w 5.3.2.3.
(7) W silosach o średniej smukłości (1,0 ≤ hc/dc < 2,0), należących do klasy oceny oddziaływań 2, należy
zastosować się do postanowień podanych w 5.3.2.3.
(8) W silosach niskich (hc/dc ≤ 1,0) zaliczanych do klasy oceny oddziaływań 3, gdy mimośród otworu
opróżniania eo jest większy niż eo,cr = 0,1dc, należy zastosować postanowienia podane w 5.2.2.2 do 5.2.2.5.
(9) W silosach o średniej smukłości (1,0 ≤ hc/dc < 2,0), należących do klasy oceny oddziaływań 3, należy
zastosować się do postanowień podanych, odpowiednio, w 5.2.2.2 do 5.2.2.5.
60
EN 1991-4:2006
5.3.2.3 Zastępczy równomierny przyrost parcia przy napełnianiu i opróżnianiu
(1) Celem uwzględnienia asymetrii w procesach napełniania i opróżniania, w silosach należących do klasy
oceny oddziaływań 2, zamiast metody parcia lokalnego omówionej w 5.3.1.2 i 5.3.2.2 należy przyjąć równo-
mierny przyrost obciążenia symetrycznego.
(2) Do wyznaczenia parcia lokalnego według 5.3.1.2 i 5.3.2.2, określonego, odpowiednio, za pomocą
wzorów od (5.38) do (5.45), można zastosować postanowienia podane w 5.2.3.
5.3.3 Obciążenia wynikające z dużego mimośrodu przy napełnianiu w kołowych silosach niskich
i średniej smukłości
(1)P W silosach o kołowym kształcie rzutu, o małej lub średniej smukłości (hc/dc < 2,0) zaliczanych do klasy
oceny oddziaływań 3, w których mimośród górnego stożka napełniania et jest większy niż et,cr = 0,25dc (patrz
Rysunek 5.7), należy uwzględnić wpływ asymetrii napełniania na parcie normalne, wywołujące siły pionowe
w ścianie silosu.
(2) Gdy wykonuje się obliczenia ręcznie, wymagania podane w 5.3.3 (1)P można zapewnić poprzez dodanie
pionowej siły w ścianie nzSk, określonej w wyrażeniu (5.92), do siły wyznaczonej przy symetrycznym napełnianiu
do poziomu odpowiadającego punktowi najwyższego kontaktu ośrodka ze ścianą (patrz 5.3.1.1).
(3) Wpływ parcia niesymetrycznego można uwzględnić poprzez zwiększenie siły pionowej w ścianie na
obwodzie w miejscu najwyższego punktu napełnienia.
UWAGA: Przyrost siły pionowej wynika z globalnego oddziaływania momentu zginającego w silosie, gdy brak jest
parcia normalnego na ścianie po stronie przeciwległej. Dlatego też wzrost siły pionowej sumuje się wprost z siłami
wynikającymi z tarcia, które określono wyżej dla przypadku obciążeń symetrycznych.
(4) Obliczenia należy wykonać, przyjmując górne charakterystyczne wartości właściwości K i µ dla ośrodka.
Legenda
1 Najwyższy punkt kontaktu ściany z ośrodkiem
Rysunek 5.7: Parcie przy napełnianiu w mimośrodowo napełnianym silosie

o niskiej i średniej smukłości
(5) Wartość charakterystyczna wypadkowej siły pionowej (ściskającej) w ścianie nzSk(zs) na jednostkę
długości obwodu, na dowolnym poziomie zs poniżej najwyższego punktu kontaktu ściany i ośrodka, należy
określać ze wzoru
nzSk = 0,04 pho zstanrφr ⎛⎜ t ⎞⎟ (6(6++77Z

Z ––ZZ2) … (5.92)
e
⎝ ⎠
r
61
EN 1991-4:2006
w którym:
γ A γr
pho = = … (5.93)
… (5.93)
μ U 2μ
z
zs … (5.94)
Z=
B
Br
− ho … (5.95)
r
B= … (5.95)
2µ K
ho = r tanφr [1 – (et / r)2] / 3 … (5.96)
gdzie
zs głębokość poniżej najwyższego punktu kontaktu ośrodka ze ścianą;
φr kąt stoku naturalnego ośrodka rozdrobnionego;
r promień cylindrycznej ściany silosu;
et mierzony radialnie mimośród górnego stożka napełniania (patrz Rysunki 1.1b i 5.7).
wyrażenie jest rezultatem analizy statycznej (wynikającej z błonowej teorii powłok).
(6) Siłę na jednostkę obwodu, określoną z wyrażenia (5.92), należy dodać do siły wynikającej z tarcia,
którą można określić ze wzoru (5.81).
5.3.4 Obciążenia wynikające z dużego mimośrodu opróżniania w kołowych silosach niskich i średniej
smukłości
(1) Gdy mimośród opróżniania eo w silosach kołowych niskich i średniej smukłości (hc/dc < 2,0), zaliczanych
do klas oceny oddziaływań 2 i 3, przekracza wartość krytyczną eo,cr = 0,25dc, należy zastosować procedurę
obowiązującą dla dużego mimośrodu (5.2.4) jako dodatkowy przypadek obciążenia, niezależnie od rozwiązania
dla obciążenia symetrycznego i lokalnego, podanego w 5.3.2.
5.4 Silosy retencyjne
5.4.1 Obciążenia na ściany pionowe przy napełnianiu
(1)P Obciążenia na ściany pionowe przy napełnianiu powinny uwzględniać wpływ geometrii stożka nasypo-
wego, a także – gdzie to właściwe – krzywiznę ściany silosu.
(2) Przy określeniu ilorazu parcia bocznego K należy brać pod uwagę opory występujące w ścianie wy-
wołane zewnętrznym momentem od składowanego ośrodka (w stanie parcia spoczynkowego). Gdy wykonuje
się analizę konstrukcji w celu wykazania, że ściana ma wystarczającą możliwość przemieszczenia w zakresie
sprężystym, można przyjąć niższą wartość współczynnika K.
(3) Należy określać charakterystyczną wartość parcia poziomego ph na ścianę pionową (patrz Rysunek 5.8).
UWAGA 1: Metodę określenia parcia poziomego ph można podać w Załączniku krajowym. Zalecane podejście
przedstawiono w wyrażeniu (5.97)
ph = γ K (1 + sinφr) zs … (5.97)
62
EN 1991-4:2006
gdzie:
zs głębokość poniżej najwyższego punktu kontaktu składowanego ośrodka ze ścianą (patrz

Rysunek 5.8);
γ górna charakterystyczna wartość ciężaru objętościowego ośrodka;
K górna charakterystyczna wartość ilorazu parcia bocznego ośrodka;
φr kąt stoku naturalnego składowanego ośrodka.
UWAGA 2: Wyrażenie (5.97) daje precyzyjny wynik dla prostej ściany pionowej, na której zachodzi pełny tarciowy
kontakt z ośrodkiem, a kąt stoku naturalnego jest równy kątowi tarcia wewnętrznego. Jest to zgodne z wyrażeniem
podanym w normie EN 1997.
φr 1
zs
Legenda
1 Parcie w silosie retencyjnym
Rysunek 5.8: Parcie przy napełnianiu w silosie retencyjnym
(4) Wartość charakterystyczną wypadkowej siły pionowej nzSk (ściskającej) w ścianie na jednostkę długości
obwodu, na dowolnym poziomie zs poniżej najwyższego punktu kontaktu składowanego ośrodka ze ścianą,
należy wyznaczać w sposób zgodny z (3), przyjmując współczynnik tarcia o ścianę µ.
UWAGA: Metodę określenia wypadkowej siły nzSk można podać w Załączniku krajowym. Zalecane podejście
przedstawiono w wyrażeniu (5.98)
nzSk==γ γ (1(1++sinφr) zs2 … (5.98)

µK
2
gdzie µ górna charakterystyczna wartość współczynnika tarcia ośrodka o ścianę.
(5) Poza wymienionymi w niniejszej części EN 1991 regułami można uwzględnić zmienność właściwości
składowanego ośrodka w silosie retencyjnym poprzez przyjęcie wyłącznie górnej wartości charakterystycznej
ciężaru objętościowego γ i ilorazu parcia bocznego K ośrodka sypkiego.
(1) Obciążenie przy opróżnianiu można przyjąć mniejsze niż obciążenie przy napełnianiu.
(2) Z uwagi na 5.4.2 (1), określenie warunków opróżniania powinno brać pod uwagę możliwość wystąpienia
parcia niesymetrycznego w wyniku nierównego poboru ośrodka z objętości silosu.
63
EN 1991-4:2006
5.5 Silosy zawierające ośrodki napowietrzane
(1)P Silosy, w których w wyniku napowietrzania jest możliwa całkowita lub częściowa fluidyzacja, powinny
być obliczane na parcie dodatkowe, które może zostać wywołane fluidyzacją i ciśnieniem powietrza.
(2)P Fluidyzowane silosy homogenizacyjne i silosy z dużą prędkością napełniania (patrz 1.5.16 i 1.5.17)
powinny być projektowane na następujące przypadki obciążeń:
– składowany materiał fluidyzowany;
– składowany materiał nie fluidyzowany.
(3) Określenia obciążeń w warunkach, gdy składowany ośrodek jest nie fluidyzowany, należy dokonać
zgodnie z 5.2 lub 5.3 powyżej.
5.5.2 Obciążenia w silosach zawierające ośrodki fluidyzowane
(1) W silosach przeznaczonych do składowania materiałów sproszkowanych (patrz 1.5.31), należy zało-
żyć, że składowany ośrodek może zostać sfluidyzowany, jeżeli prędkość podnoszącej się powierzchni ośrodka
przekracza 10 m/h.
UWAGA: Warunki, w których składowany ośrodek sproszkowany może zostać fluidyzowany zależą od wielu
czynników, które nie są łatwe do ustalenia. Podaną wyżej prostą regułę można zastosować, jeżeli wpływ ten ma
znaczenie praktyczne. Jeżeli wystąpią wątpliwości, zaleca się zasięgnąć porad specjalistów w zakresie zachowania
się rozważanego ośrodka.
(2) W homogenizacyjnych silosach fluidyzowanych (patrz 1.5.18), w których składuje się materiały sprosz-
kowane (patrz 1.5.32), poddane recyrkulacji, należy założyć, że składowany ośrodek zostanie sfluidyzowany.
(3) Parcie normalne ph na ścianę silosu pochodzące od ośrodka fluidyzowanego należy obliczać jak niżej:
ph = γ1 z … (5.99)
gdzie
γ1 ciężar objętościowy ośrodka fluidyzowanego
(4) Ciężar objętościowy po fluidyzacji materiału sproszkowanego γ1 można przyjąć jako równy:
γ1 = 0,8 γ … (5.100)
gdzie
γ ciężar objętościowy ośrodka sproszkowanego, określony w Rozdziale 4.
5.6 Różnice temperatury pomiędzy składowanym ośrodkiem i konstrukcją ściany silosu
(1)P Przy projektowaniu konstrukcji silosu należy rozważyć konsekwencje wystąpienia efektów termicznych
(przemieszczenia, odkształcenia, krzywizny, naprężenia, siły i momenty), wywołane różnicą temperatury po-
między składowanym ośrodkiem sypkim i konstrukcją silosu i/lub między środowiskiem otoczenia i konstrukcją
silosu.
(2)P Silosy, w których możliwy jest przypadek, że składowany ośrodek będzie miał inną temperaturę niż ta,
która wystąpi w całym silosie lub w jego części, powinny być projektowane na dodatkowe parcie, które może
powstać z powodu zróżnicowanej termicznej rozszerzalności składowanego ośrodka charakteryzującego się
sztywnością.
64
EN 1991-4:2006
(3) Warunki termiczne należy ustalać z powołaniem się na normę EN 1991-1-5.
(4) Należy uwzględniać różnice termicznych przemieszczeń pomiędzy silosem i każdą połączoną z nim
konstrukcją. Należy uwzględnić następujące sytuacje obliczeniowe.
− spadek temperatury otoczenia w relacji do temperatury silosu i składowanego ośrodka;
− napełnianie silosu gorącym ośrodkiem;
− zróżnicowane tempo nagrzewania nieosłoniętych elementów stalowych i żelbetowych;
− opory przeciwko przemieszczeniom wynikającym z konstrukcji silosu.
UWAGA: Zróżnicowane nagrzewanie nieosłoniętych elementów stalowych i żelbetowych jest typowym przypad-
kiem w konstrukcjach w dachach silosów, gdzie belki stalowe dachu są podparte przesuwnie na ścianach i zapewniają
pionowe podparcie dachu (bez zespolenia z konstrukcją dachu). Problem polega tu na krótkotrwałej zróżnicowanej
wydłużalności elementu stalowego; redukuje się ona po upływie czasu, gdy temperatura betonu wzrośnie na tyle, ile
wynosi w nieosłoniętym elemencie stalowym.
5.6.2 Parcie wywołane spadkiem zewnętrznej temperatury atmosferycznej
(1)P Gdy jest możliwe, że zewnętrzna temperatura atmosferyczna spadnie znacząco w krótkim czasie,
w projekcie należy uwzględnić parcie wywołane zróżnicowanym termicznym skróceniem zewnętrznej konstrukcji
i masy składowanego ośrodka stosunkowo mało podatnej na zmiany temperatury.
(2) W silosach o kolistym kształcie rzutu należy przyjąć dodatkowe parcie normalne phT, działające na
pionową ścianę silosu, przy ochłodzeniu zbiornika, w odniesieniu do temperatury składowanego ośrodka.
Dodatkowe parcie na dowolnym poziomie w silosie należy określać jako:
phT = CT αw ∆T … (5.101)
gdzie:
CT współczynnik obciążenia temperaturą;
αw współczynnik termicznej rozszerzalności ściany silosu;
∆T różnica temperatury;
r promień silosu (=dc/2);
t grubość ściany;
Ew moduł sprężystości materiału ściany silosu;
ν współczynnik Poissona ośrodka rozdrobnionego (można przyjąć y = 0,3);
EsU efektywny moduł sprężystości ośrodka przy odciążeniu, na głębokości z.
(3) Oszacowania efektywnego modułu sprężystości ośrodka EsU przy odciążeniu na poziomie z należy
dokonać z uwzględnieniem parcia pionowego pvf w ośrodku sypkim na tym poziomie, po napełnieniu.
(4) Efektywny moduł sprężystości przy odciążeniu EsU należy określać według metody opisanej w C.10.
(5) Gdy wykonuje się badania materiałowe w celu określenia efektywnego modułu sprężystości przy od-
ciążeniu, wartość współczynnika obciążenia temperaturą należy przyjmować równą CT = 1,2. Gdy natomiast
efektywny moduł sprężystości przy odciążaniu jest oszacowany na podstawie gęstości ośrodka, współczynnik
temperatury należy przyjmować równy CT = 3.
65
EN 1991-4:2006
5.6.3 Parcie wywołane napełnianiem gorącymi ośrodkami
(1)P Gdy do silosu wprowadza się gorące ośrodki, należy wziąć pod uwagę różnice temperatury pomiędzy
chłodniejszym ośrodkiem, który znajduje się przez pewien czas w silosie a gorącym powietrzem powyżej po-
wierzchni ośrodka. Należy uwzględnić wpływ takiej różnicy temperatury na zróżnicowaną termiczną rozszerzal-
ność ściany na różnych poziomach, a także uwzględnić momenty zginające, wynikłe z warunków zgodności
tych deformacji.
(2) Dopuszcza się pominięcie tych efektów w silosach zaliczanych do klasy oceny oddziaływań 1.
5.7 Obciążenia w silosach prostopadłościennych
5.7.1 Silosy prostopadłościenne
(1) Obciążenia na ściany wywołane ośrodkiem sypkim w silosie prostopadłościennym należy przyjmować
odpowiednio według 5.2, 5.3 i 5.4.
(2) Niezależnie od podanych w 4.1 (2) wymagań ogólnych dotyczących silosu o ścianach podatnych,
których sztywność jest porównywalna ze sztywnością składowanego ośrodka, silosy należące do klas oceny
oddziaływań 1 i 2 można projektować z uwzględnieniem korzystnego efektu współpracy ośrodek sypki-kon-
strukcja, redukującego parcie w strefie środkowej ściany, a powiększającego parcie w narożach.
(3) Gdy zakłada się zmienność parcia na pewnym poziomie zgodnie z (2), za średnią wartość parcia na
tym poziomie należy przyjąć wartość parcia obliczoną według 5.2 lub 5.3.
(4) Z uwagi na 5.7.1 (3), gdy uwzględnia się taką redukcję parcia, należy zastosować racjonalnie uzasad-
nioną metodę obliczenia jego wartości.
5.7.2 Silosy z wewnętrznymi ściągami
(1) Obciążenia na ściany wywołane ośrodkami w silosach prostopadłościennych z wewnętrznymi ściągami

należy przyjmować, odpowiednio, według 5.2, 5.3 i 5.4.
(2) Siły przenoszone przez ściągi na ścianę konstrukcji należy określać, uwzględniając obciążenie ośrodka
sypkiego na każdym ściągu, jego lokalizację, zamocowanie, ugięcie i sztywność konstrukcji silosu przeciwsta-
wiającej się przyrostowi ugięcia w ściągu w rezultacie obciążenia ośrodkiem sypkim.
(3) Zgodnie z niniejszą normą, w silosach zaliczanych do klas oceny oddziaływań 1 i 2, siły przyłożone na
ściągi i przekazywane na ściany należy obliczać na drodze analizy konstrukcji, zgodnie z EN 1993‑4‑1.
66
EN 1991-4:2006 (E) EN 1991-4:2006
Rozdział 6 Obciążenia na leje i dna silosów

Section 6 Loads on silo hoppers and silo bottoms
6.1 General
6.1.1 Właściwości fizyczne
6.1.1 Physical properties
(1)P Do obliczeń należy przyjmować charakterystyczne wartości obciążeń na dna silosów z uwagi na na-
(1)P The
pełnianie characteristicktóre
i opróżnianie, values of the filling
opisano and discharge
w niniejszym loads
rozdziale dlaonnastępujących
silo bottoms, which are prescribed
rozwiązań in this
w silosach:
section for the following types of silo, shall be used:
− płaskie dna;
− flat bottoms;
− leje strome;
− steep hoppers;
− leje płytkie.
− shallow hoppers.
µh
1,0
0,9
0,8 1 K = 0,3
K = 0,4
0,7
K = 0,5
0,6 K = 0,6
0,5 K = 0,7
0,4
0,3
0,2
2
0,1
0
0 10 20 30 40 50 60
β°
Half angle of hopper β (degrees)
Kąt połówkowy leja β (stopnie)
LegendaKey
1 Shallow
1 Płytki2 Steep
2 Stromy
β Hopper apex half angle (degrees)
β Kąt połówkowy wierzchołkavalue
µh Lower characteristic leja of
(stopnie)
hopper wall friction coefficient
µh DolnaK Lower characteristic value ofwspółczynnika
wartość charakterystyczna tarcia
lateral pressure ratio onovertical
ścianęwalls
leja
K Dolna wartość charakterystyczna ilorazu parcia bocznego na ściany pionowe
Figure 6.1: The boundary between steep and shallow hoppers
Rysunek 6.1: Granica pomiędzy lejami stromymi i płytkimi
(2)P The loads on the walls of silo hoppers shall be evaluated according to the steepness of the hopper,
(2)P Obciążenia
determined natościany
according lejów należy
the following classes:obliczać z uwzględnieniem nachylenia ściany leja, określanego
− a flat
w trzech następujących an inclination to the horizontal α less than 5°;
klasach:
bottom shall have
− płaskie dno powinno wykazywać kąt nachylenia α do poziomu mniejszy niż 5°;
− a shallow hopper shall be any hopper not classified as either flat or steep;
− − lejapłytki, którego
steep hopper niebe
shall należy klasyfikować
any hopper ani jako
that satisfies płaskiego
the following dna, ani
criterion (seejako leja stromego;
Figures 6.1 and 6.2):
− lej stromy powinien być lejem, który spełnia następujące kryterium (patrz Rysunek 6.1 i 6.2)
1− K
tan β < 1 – K … (6.1)
tan β < 2 µ h … (6.1)
… (6.1)
2µ h
where:
gdzie:
KK is the lower
dolna characteristic
wartość value of the lateral
charakterystyczna ilorazupressure
parciaratio on the vertical
bocznego na ścianywalls;
pionowe;
ββ kąthopper
is the połówkowy wierzchołka
apex half angle; leja;
µh dolna wartość charakterystyczna współczynnika tarcia o ścianę leja.
66 67
EN 1991-4:2006
UWAGA: Lej stromy jest takim lejem, w którym w napełnionym silosie ośrodek sypki przesuwa się w dół wzdłuż
nachylonej ściany leja, pod naciskiem masy ośrodka znajdującego się wyżej, wywołującego zagęszczenie materia-
łu. Składowa naprężenia stycznego sił tarcia o ścianę leja jest związana ze składową parcia normalnego poprzez
współczynnik tarcia materiału o ścianę (tarcie o ścianę jest w pełni uruchomiane). Lej płytki jest takim lejem, w którym
ośrodek nie osuwa się w dół wzdłuż nachylonej ściany leja po napełnieniu silosu (nachylenie jest zbyt małe lub tarcie
jest zbyt duże). Składowa naprężenia stycznego jest związana ze składową normalną na lej poprzez niższą wartość
współczynnik tarcia, która zależy od kąta nachylenia leja i stanu naprężeń w ośrodku (tarcie o ściany nie jest w pełni
uruchamiane). W powyższym rozróżnieniu ściśliwość ośrodka ma mniejsze znaczenie. Granica pomiędzy lejami
stromymi i płytkimi, wyznaczona dla tej samej wartości parcia w leju, jest wspólna, czyli na granicy może wystąpić
każdy z dwu powyższych przypadków (tarcie o ścianę leja jest w pełni uruchamiane).
phf
p
z hf
p
vft
zt
p
nf
pnf
β� p
tf
hh
x pnf
1 2
Legenda
1 Stromy
2 Płytki
Rysunek 6.2: Rozkłady parcia przy napełnianiu w lejach stromych i płytkich
6.1.2 Reguły ogólne
(1) Do obliczenia składowych parcia na ściany leja przedstawiono dwie metody. Metodę bazową podano
w niniejszym Rozdziale (6.1.2), natomiast metodę alternatywną podano w Załączniku G.
(2) Średnie parcie pionowe na poziomie punktu przejścia pomiędzy pionowym fragmentem ściany i lejem
lub przy dnie płaskim silosu należy określać jako:
pvft = Cb pvf … (6.2)
gdzie:
pvf wartość parcia pionowego przy napełnianiu, określona na podstawie wyrażeń (5.3) lub (5.79),
zależnie od smukłości silosu, w funkcji współrzędnej z równej wysokości pionowej ściany hc
(czyli w punkcie przejścia: patrz Rysunek 1.1a) z zastosowaniem takich wartości właściwości
ośrodka, które wywołują maksymalne obciążenie leja (patrz Tablica 3.1);
Cb współczynnik zwiększający obciążenie dna, uwzględniający możliwość wystąpienia większych

obciążeń przekazywanych z pionowej ściany na lej lub płaskie dno silosu.
(3) W silosach zaliczanych do klas 2 i 3 oceny oddziaływań współczynnik zwiększający obciążenie na dno
należy przyjmować jako:
Cb = 1,0, z wyjątkiem warunków określonych niżej w (5) … (6.3)
68
EN 1991-4:2006
(4) W silosach zaliczanych do klasy 1 oceny oddziaływań, gdy w obliczeniach zostały przyjęte średnie
wartości właściwości materiałowych K i µ współczynniki obciążeń na dna należy określać jako:
Cb = 1,3, z wyjątkiem warunków określonych niżej w (5) … (6.4)
(5) Gdy zachodzi znaczące prawdopodobieństwo, że w składowanym ośrodku sypkim mogą mieć miejsce
obciążenia dynamiczne, należy uwzględnić zwiększone obciążenia na leje lub dna silosów. Należy założyć, że
może to mieć miejsce w jednym z poniższych warunków:
− silos o smukłych ścianach pionowych jest przeznaczony na składowanie ośrodków, które nie mogą być
zakwalifikowane jako niskokohezyjne (patrz 1.5.23);
− składowany materiał charakteryzuje się podatnością na mechaniczne zazębianie cząstek (np. klinkier
cementowy).
UWAGA: Sposób określenia kohezji c ośrodka podano w C.9. Kohezję uważa się za niską, jeżeli w wyniku
konsolidacji ośrodka do poziomu naprężenia normalnego σr, ustalona kohezja c nie przekracza wartości c/σr = 0,04
(patrz 1.5.23).
(6) Gdy spełnione są warunki (5), zwiększone obciążenia na leje lub dna silosów należy określać, stosując
współczynniki obciążenia Cb, których wartości należy przyjmować równe:
Cb = 1,2 w klasach oceny oddziaływań 2 i 3 … (6.5)
Cb = 1,6 w klasie oceny oddziaływań 1 … (6.6)
(7) W każdym z warunków, średnie parcie pionowe w ośrodku sypkim leja, na wysokości x powyżej jego
wierzchołka (patrz Rysunek 6.2) należy określać ze wzoru
n n
⎛ γ hk ⎞ ⎧⎪⎛ x ⎞ ⎛ x ⎞ ⎫⎪ ⎛ x ⎞
p=v = ⎜ ⎟ ⎨⎜ ⎟ − ⎜ h ⎟ ⎬ + pvft ⎜ h ⎟ … (6.7)… (6.7)
⎝ n − 1 ⎠ ⎩⎪⎝ hk ⎠ ⎝ k ⎠ ⎭⎪ ⎝ k⎠
w którym:
n = S (F µheff cotβ + F) − 2 … (6.8)
S = 2 dla lejów stożkowych i ostrosłupowych o podstawie kwadratu … (6.9)
S = 1 dla lejów klinowych … (6.10)
S = (1 + b/a) dla lejów o rzucie płaskim prostokątnym … (6.11)
gdzie:
γ górna charakterystyczna wartość ciężaru objętościowego ośrodka;
hh pionowo mierzona odległość pomiędzy wierzchołkiem leja i punktem przejścia (patrz Rysu-
nek 6.2);
x współrzędna pionowa mierzona w górę, od wierzchołka leja (patrz Rysunek 6.2);
µheff efektywna wartość charakterystyczna współczynnika tarcia o ścianę leja lub wartość współ-
czynnika tarcia w ruchu (odpowiednio wyrażenia (6.16) i (6.26));
S współczynnik kształtu leja;
69
EN 1991-4:2006
F wartość charakterystyczna ilorazu parcia w leju (odpowiednio wyrażenia (6.17), (6.21)

lub (6.27));
β kąt połówkowy wierzchołka leja (= 90° – α), lub największe nachylenie ściany ostrosłupowego
leja o rzucie kwadratu lub prostokąta;
pvft średnia wartość składowej pionowej parcia w ośrodku sypkim po napełnieniu silosu, na poziomie
punktu przejściowego (wyrażenie (6.2));
a długość prostokątnego rzutu (patrz Rysunek 1.1d);
b szerokość prostokątnego rzutu (patrz Rysunek 1.1d).
(8) Przy określeniu wartości ilorazu parcia w leju F należy brać pod uwagę, czy lej jest stromy, czy płytki,
a także to, czy określane obciążenia mają miejsce przy napełnianiu, czy opróżnianiu. Odpowiednie wartości F
należy przyjmować według 6.3 i 6.4.
(9) Przy określeniu wartości współczynnika tarcia efektywnego o ścianę leja µheff lub tarcia w ruchu należy
brać pod uwagę to, czy lej jest stromy, czy płytki. Odpowiednie wartości należy przyjmować według 6.3 i 6.4.
6.2 Dna płaskie
6.2.1 Parcie pionowe na płaskie dna w silosach smukłych
(1) Parcie pionowe działające na płaskie dno (nachylenie α ≤ 5°) można przyjąć za równomierne, z tym
wyjątkiem, gdy silos jest niski lub ma średnią smukłość. W tych przypadkach należy zastosować 6.2.2.
(2) Parcie pionowe pv działające na płaskie dno należy określać jako równe:
pv = pvft … (6.12)
gdzie:
pvft jest określone za pomocą wyrażenia (6.2).
(3) Parcie pionowe działające na płaskie dno przy opróżnianiu należy przyjmować identycznie jak parcie
pionowe wyznaczone po zakończeniu napełniania.
6.2.2 Parcie pionowe na płaskie dna w silosach niskich i średniej smukłości
(1) W silosach niskich i średniej smukłości należy uwzględniać możliwość wystąpienia parcia o wartości
większej niż określona w 6.1 (patrz wyrażenie (6.2)), które może wystąpić lokalnie w dnie płaskim.
(2) Parcie pionowe pvsq działające na płaskie dna w silosach niskich i średnio smukłych należy określać
ze wzoru
⎛ 2,0 − h c / d c ⎞
pvsq = pvb + ∆sqpsq ⎜⎜ ⎟
⎟
… (6.13)… (6.13)
⎝ 2,0 − h tp / d c ⎠
w którym:
∆psq = pvtp − pvho … (6.14)
pvtp = γ htp … (6.15)
gdzie:
70
EN 1991-4:2006
pvb równomiernie rozłożona składowa pionowa parcia, otrzymana z wyrażenia (6.2) na poziomie
z = hc, z zastosowaniem wartości charakterystycznych właściwości ośrodka, które wywołują
maksymalne obciążenia na lej (patrz Tablica 3.1);
pvho składowa pionowa parcia Janssenowskiego u podstawy stożka nasypowego, określona

na podstawie wyrażenia (5.79) przy z = ho;
ho głębokość poniżej powierzchni zastępczej u podstawy górnego stożka nasypowego, ustalona

względem najniższego punktu ściany, który nie ma kontaktu ze składowanym ośrodkiem
(patrz Rysunek 6.3);
htp całkowita wysokość górnego stożka nasypowego, ustalona jako odległość od najniższego
punktu ściany, który nie ma kontaktu ze składowanym ośrodkiem, do najwyżej położonej
cząstki ośrodka (patrz Rysunek 6.3);
hc głębokość, na której znajduje się podstawa silosu, liczona poniżej powierzchni zastępczej.
UWAGA: Podana wyżej reguła oparta jest na liniowej zależności pomiędzy parciem bazowym wyznaczonym
z teorii Janssena w silosie o smukłości granicznej hc/dc = 2,0 a parciem wyznaczonym ze wzoru γz (przy z=ho), przy
założeniu, że ośrodek sypki w silosie ma wyłącznie formę usypanej hałdy (hc=ho) bez kontaktu ze ścianą pionową.
Wynik daje wartość większą, niż wynosi maksymalne rzeczywiste parcie poniżej podstawy nasypu ośrodka, jednak
daje to uproszczone oszacowanie po stronie bezpiecznej.
1
htp
ho
hc
Legenda
2 Najniższy punkt leżący poza kontaktem z ośrodkiem
Rysunek 6.3: Parcie działające na płaskie dna w silosach niskich i średnio smukłych
(3) Parcie pionowe pvsq podane w wyrażeniu (6.13), należy przyjąć za obciążenie zarówno po napełnieniu,
jak i przy opróżnianiu.
(4) Wielkość pvsq, podana w wyrażeniu (6.13), reprezentuje parcie pionowe blisko środkowego punktu
dennego stropu silosu. Gdy strop nie jest równomiernie podparty, niezbędna jest analiza w celu ustalenia
zmienności parcia na strop dna silosu.
6.3 Leje strome
6.3.1 Tarcie w ruchu
(1) Współczynnik tarcia o ścianę, efektywnego lub w ruchu, w przypadku zarówno napełniania, jak i opróż-
niania, w wyrażeniu (6.8) należy przyjmować równy
µheff = µh … (6.16)
gdzie:
µh dolna charakterystyczna wartość współczynnika tarcia o ścianę leja.
71
EN 1991-4:2006
6.3.2 Obciążenia przy napełnianiu
(1) W warunkach napełniania średnią wartość składowej pionowej parcia pv w składowanym ośrodku, na
dowolnym poziomie leja stromego, należy określać z wyrażeń (6.7) i (6.8), przy czym wartość parametru F
wynika z założenia, że F = Ff, gdzie Ff ma postać:
Ff ==11––
b
… (6.17)
… (6.17)
⎛ tan β ⎞
⎜ 1+ μ ⎟
⎝ h ⎠
Parametr n (patrz wyrażenie (6.8)) zapisuje się jako:
n = S (1–b) µh cotβ … (6.18)
gdzie:
b współczynnik empiryczny: b = 0,2.
Pozostałe parametry określono w 6.1.2 (6).
(2) Składową parcia normalnego pnf i tarcia powierzchniowego ptf w dowolnym punkcie ściany leja stromego
po napełnieniu (patrz Rysunek 6.2) należy określać jako:
pnf = Ff pv … (6.19)
ptf = µh Ff pv … (6.20)
gdzie Ff określono za pomocą wyrażenia (6.17).
6.3.3 Obciążenia przy opróżnianiu
(1) W warunkach opróżniania średnią wartość składowej pionowej parcia pv w składowanym ośrodku, na
dowolnym poziomie leja stromego, należy określać z wyrażeń (6.7) i (6.8), przyjmując wartość parametru F
przy założeniu, że F = Fe.
(2) Wielkość Fe można obliczyć z użyciem metody bazowej, podanej niżej w postaci wzoru (6.21), lub
z użyciem metody alternatywnej, podanej w G.10.
Fe = … (6.21)
w którym:
⎧ sin φwh ⎫
ε = φwh + -1
sin-1 ⎨ ⎬ … (6.22)
⎩ sin φ1 ⎭
φwh = tan-1 µh … (6.23)
gdzie:
µh dolna wartość charakterystyczna współczynnika tarcia o ścianę leja;
φi kąt tarcia wewnętrznego składowanego ośrodka.
72
EN 1991-4:2006
UWAGA 1: Należy zauważyć, że zawsze φwh ≤ φi, ponieważ materiał sypki ulegnie wewnętrznemu ścięciu, jeżeli po-
ślizg w kontakcie ze ścianą wymaga większych naprężeń ścinających, niż jest w stanie zapewnić tarcie wewnętrzne.
UWAGA 2: Podane wyżej wyrażenie (6.21) określające Fe jest oparte na prostej teorii Walkera dotyczącej par-
cia przy opróżnianiu. Alternatywnie można użyć wyrażenia na Fe, zamieszczonego w G.10, opracowanego przez
Enstada.
(3) Składową normalną parcia pne i tarcia powierzchniowego pte (patrz Rysunek 6.4) w dowolnym punkcie
ściany leja stromego podczas opróżniania należy określać ze wzorów:
pne = Fe pv … (6.24)
pte = µh Fe pv … (6.25)
gdzie Fe wyznacza się według (2).
pne
z pne
pvft pne phf phf

zt
pte
β
hh
x
pne pne
1 2
Legenda
1 Lej stromy
2 Lej płytki
Rysunek 6.4: Parcie przy opróżnianiu w lejach stromych i płytkich
6.4 Leje płytkie
6.4.1 Tarcie w ruchu
(1) W leju płytkim tarcie o ścianę nie w pełni odpowiada tarciu w ruchu. Współczynnik tarcia o ścianę,
efektywnego lub tarcia w ruchu należy wyznaczać z zależności
==
(1 − K )
µheff … (6.26)… (6.26)
2 tan β
gdzie:
K dolna charakterystyczna wartość współczynnika parcia bocznego w przekroju pionowym

(patrz Rysunek 3.1);
β kąt połówkowy wierzchołka leja (patrz Rysunek 6.2).
73
EN 1991-4:2006
6.4.2 Obciążenia przy napełnianiu
(1) W warunkach napełniania, średnią wartość składowej pionowej parcia w składowanym ośrodku na
dowolnym poziomie leja płytkiego należy określać na podstawie wyrażeń (6.7) i (6.8), przy czym wartość pa-
rametru Ff jest określona jako:
Ff = 1 – {b / (1 + tanβ / µheff)} … (6.27)
Parametr n (patrz wyrażenie (6.8)) określa się jako
n = S (1–b) µheff cotβ … (6.28)
gdzie:
µheff współczynnik tarcia o ścianę leja płytkiego, efektywnego lub w ruchu (patrz wyrażenie (6.26));
b współczynnik empiryczny: b = 0,2.
Pozostałe parametry określono w 6.1.2 (6).
(2) Składową normalną parcia pnf i składową siły tarcia ptf w dowolnym punkcie ściany leja płytkiego po
napełnianiu (patrz Rysunek 6.2) należy wyznaczać ze wzorów:
pnf = Ff pv … (6.29)
ptf = µheff Ff pv … (6.30)
gdzie:
Ff jest określony za pomocą wyrażenia (6.27).
6.4.3 Obciążenia przy opróżnianiu
(1) W warunkach opróżniania (patrz Rysunek 6.4), składową normalną parcia i składową siły tarcia w leju
płytkim należy wyznaczać identycznie jak przy napełnianiu (patrz 6.4.2).
6.5 Leje w silosach zawierających ośrodki napowietrzane
(1)P Leje zawierające ośrodek, który może być całkowicie lub częściowo fluidyzowany w konsekwencji napo-
wietrzania powinny być zaprojektowane na dodatkowe parcie, które może zaistnieć w procesie napowietrzania
oraz na ciśnienie powietrza.
(2) Procedury obliczeniowe należy stosować zgodnie z 5.5.2 bez uwzględnienia tarcia materiału o ścianę leja.
74
EN 1991-4:2006
Rozdział 7 Obciążenia w zbiornikach na ciecze
(1)P Przy określaniu wartości charakterystycznych obciążeń parciem cieczy przechowywanej w zbiornikach
należy stosować podane niżej reguły.
UWAGA 1: Reguły te są ważne dla wszystkich typów zbiorników przy statycznym oddziaływaniu cieczy, nie
obejmują one jednakże zbiorników, w których mogą wystąpić efekty dynamiczne.
UWAGA 2: Wykaz najważniejszych oddziaływań, częściowych współczynników i ich kombinacji w obliczeniach
zbiorników można przyjmować z Załącznika B.
7.2 Obciążenia wynikające z przechowywanych cieczy
(1) Obciążenia wywołane parciem cieczy należy obliczać, uwzględniając:

− sprecyzowany wykaz rodzajów cieczy przeznaczonych do przechowywania w zbiorniku;
− geometrię zbiornika;
− maksymalnie możliwy poziom cieczy w zbiorniku.
(2) Charakterystyczną wartość parcia p należy określać jako:
p(z) = γ z … (7.1)
gdzie:
z głębokość poniżej górnego poziomu cieczy;
γ ciężar właściwy cieczy.
7.3 Właściwości cieczy
(1) Gęstości cieczy należy przyjmować na podstawie normy EN 1991-1-1, Załącznik A.
7.4 Ciśnienie ssące wywołane nieodpowiednią wentylacją
(1)P Gdy system wentylacji zbiornika jest podatny na zablokowanie lub uszkodzenia, należy przeprowadzić
poprawną analizę w celu określenia ciśnienia ssącego występującego podczas opróżniania zbiornika z mak-
symalną intensywnością. W powyższej analizie należy rozważyć możliwą do wystąpienia adiabatyczną naturę
zjawiska.
75
EN 1991-4:2006
Załącznik A
(Informacyjny)
Podstawy obliczeń – dodatkowe uzupełnienia do EN 1990 dotyczące silosów

i zbiorników
UWAGA WYDAWNICZA: Niniejszy Załącznik ma wyłącznie charakter informacyjny i zostanie wprowadzony do

EN 1990 po formalnym przegłosowaniu.
A.1 Postanowienia ogólne
(1) W procedurach obliczeniowych stosuje się format ogólny podany w EN 1990. Jednakże silosy i zbiorniki
różnią się od wielu innych konstrukcji, ponieważ poddawane są one pełnym obciążeniom wywołanym przez
ośrodki rozdrobnione lub ciecze przez większość ich okresu użytkowania.
(2) W niniejszym załączniku podano uzupełniające wytyczne do obliczeń silosów i zbiorników, w zakresie
częściowych współczynników oddziaływań (współczynniki γF) oraz w zakresie kombinacji z innymi oddziaływa-
niami na silosy i zbiorniki; podano także odpowiednie wartości współczynników ψ.
(3) Oddziaływania termiczne dotyczą wpływów klimatycznych i efektów związanych z ośrodkami gorącymi.
Sytuacje obliczeniowe, które należy rozważać, są związane z:
− gorącymi ośrodkami lub cieczami, wprowadzonymi do częściowo napełnionego silosu lub zbiornika. Należy
uwzględniać efekty ogrzanego powietrza powyżej składowanego materiału;
− oporem składowanego ośrodka wywołanym skróceniu ściany podczas oziębiania.
(4) Przy określaniu wpływów zróżnicowanych osiadań komór w bateriach silosów lub zbiorników należy
uwzględniać najbardziej niekorzystną kombinację komór pełnych i pustych.
A.2 Stany graniczne nośności
A.2.1 Częściowy współczynnik γ
(1) W obliczeniach silosów i zbiorników można przyjąć wartości podane w EN 1990, A.1.
(2) Przy ustalaniu maksymalnego poziomu cieczy i ciężaru właściwego najcięższej z nich, wartości częś-
ciowego współczynnika γF można zredukować z 1,50 do 1,35.
A.2.2 Współczynniki do kombinacji ψ
(1) Współczynniki do kombinacji ψ w obciążeniach silosów i zbiorników i współczynniki kombinacyjne z in-

nymi rodzajami oddziaływań podano w A.4.
A.3 Kombinacje oddziaływań
(1) W obliczeniach stanu granicznego nośności należy uwzględniać następujące oddziaływania:

− napełnianie i składowanie ośrodków rozdrobnionych (w odniesieniu do obciążeń napełniania podanych
w EN 1991-4);
− opróżnianie ośrodków rozdrobnionych (w odniesieniu do obciążeń napełniania podanych w EN 1991-4);
− obciążenia wymuszone (patrz EN 1991-1-1);
− obciążenia śniegiem (patrz EN 1991-1-3);
76
EN 1991-4:2006
− obciążenia wiatrem w stanie silosu napełnionego lub pustego (patrz EN 1991-1-4);
− obciążenia termiczne (patrz EN 1991-1-5);
− obciążenia wymuszone: osiadania fundamentów (patrz EN 1997);
− obciążenia sejsmiczne (patrz EN 1998);
− obciążenia wywołane wybuchem pyłów.
A.4 Sytuacje obliczeniowe i kombinacje oddziaływań w klasach oceny oddziaływań 2 i 3
(1) Oddziaływanie dominujące i oddziaływanie stałe należy przyjmować o pełnej wartości w każdym
z przypadków obciążeń, natomiast oddziaływania towarzyszące można zredukować z użyciem współczynników
do kombinacji ψ, które, zgodnie z EN 1990, uwzględniają zmniejszone prawdopodobieństwo ich jednoczesnego
wystąpienia. Kombinacje należy dobierać zgodnie z regułami EN 1990.
(2) Współczynnik kombinacji ψ 0,1 należy przyjmować równy 1,0, natomiast ξ1 = 0,9 we wszystkich wyżej
wspomnianych kombinacjach obciążeń.
(3) Gdy dominującym oddziaływaniem jest oddziaływanie sejsmiczne lub wyjątkowe, towarzyszące mu
obciążenie pochodzące od ośrodka można ustalić, posługując się jedynie wartością średniego współczynnika
tarcia µm, średniego ilorazu parcia bocznego Km i średniego ilorazu parcia w leju Fm przyjętych dla składowa-
nego ośrodka rozdrobnionego, pod warunkiem że zostaną zastosowane odpowiednie procedury podane w 5.2,
5.3 i 6.1.
UWAGA: Wartości ψ można podać w Załączniku krajowym. Wartości i kombinacje zestawione w Tablicach A.1,
A.2, A.3, A.4 i A.5 są wartościami zalecanymi, z uwzględnieniem oddziaływań towarzyszących 2 i 3 zredukowanych
poprzez odpowiednie współczynniki kombinacji ψ.
77
EN 1991-4:2006
Tablica A.1: Sytuacje obliczeniowe i rozpatrywane kombinacje oddziaływań
Nazwa Sytuacja Oddziaływanie Oddziaływanie ψ 0,2 Oddziaływanie ψ 0,3

skrótowa obliczeniowa/ stałe towarzyszące 2 towarzyszące 3
Dominujące
oddziaływanie 1
D Opróżnianie Ciężar własny Osiadanie fundamentu 1,0 Śnieg lub wiatr, lub 0,6
ośrodka termiczne
Wymuszone obciążenia 0,7
i odkształcenia
I Wymuszone Ciężar własny Napełnianie 1,0 Śnieg lub wiatr, lub 0,6
obciążenia ośrodkiem termiczne
i odkształcenia
S Śnieg Ciężar własny Napełnianie 1,0
ośrodkiem
WF Wiatr i silos Ciężar własny Napełnianie 1,0
pełny ośrodkiem
WE Wiatr i silos pusty Ciężar własny Brak ośrodka, silos 0,0
pusty
T Termiczne Ciężar własny Napełnianie 1,0
ośrodkiem
F Osiadanie Ciężar własny Napełnianie 1,0 Śnieg lub wiatr, lub 0,6
fundamentu ośrodkiem termiczne
ψ 2,2 ψ 2,3
E Wybuchy Ciężar własny Napełnianie 0,9 Wymuszone obciążenia 0,3
ośrodkiem i odkształcenia
V Uderzenie Ciężar własny Napełnianie 0,8 Wymuszone obciążenia 0,3
pojazdu ośrodkiem i odkształcenia
UWAGA 1: Niniejsza tablica zawiera odniesienie do reguł kombinacji obciążeń podanych w EN 1990, Rozdział 6.
UWAGA 2: Indeksy współczynnika ψ mają następujące znaczenie: pierwszy indeks dotyczy rodzaju sytuacji obliczeniowej:
wartości przy zwykłej kombinacji – indeks 0; wartości częste – indeks 1; wartości prawie stałe – indeks 2. Drugi indeks odnosi się
do numeru obciążenia w danej kombinacji.
78
EN 1991-4:2006
Tablica A.2: „Podstawowy” stan graniczny nośności („Podstawowy” SGN) – sytuacje obliczeniowe
i rozpatrywane kombinacje oddziaływań
Skrót Sytuacja Oddziały- Wiodące Towarzyszące Towarzyszące Towarzyszące

nazwy obliczeniowa/ wanie stałe oddziaływanie oddziaływanie oddziaływanie oddziaływanie zmien-
Wiodące zmienne zmienne 1 zmienne 2 ne 3,4 itd.
oddziaływanie (główne)
zmienne
Opis ξ1 (Patrz Opis ψ0,1 Opis ψ0,2 Opis ψ0,3

następna ψ0,4
kolumna, itd
„główne”)
D Opróżnianie Ciężar 0,9 Opróżnianie 1,0 Osiadanie 0,7 Śnieg, wiatr 0,6
ośrodka własny ośrodka fundamentu termiczne
Odkształcenia 0,7
wymuszone,
Obciążenia
wymuszone
I Odkształcenia Ciężar 0,9 Napełnianie 1,0 Odkształce- 0,7 Śnieg, wiatr 0,6
wymuszone własny ośrodka nia wymu- termiczne
szone
Obciążenia 0,7
wymuszone
S Śnieg Ciężar 0,9 Napełnianie 1,0 Śnieg 0,6 Obciążenia 0,7
własny ośrodka wymuszone
WF Wiatr i silos Ciężar 0,9 Napełnianie, 1,0 Wiatr 0,6 Obciążenia 0,7
pełny własny silos pełny wymuszone
WE Wiatr i silos Ciężar 0,9 Silos pusty 0,0 Wiatr 0,6 Obciążenia 0,7
pusty własny wymuszone
T Termiczne Ciężar 0,9 Napełnianie 1,0 Termiczne 0,6 Obciążenia 0,7
własny ośrodka wymuszone
UWAGA: Tablicę A.2 należy stosować łącznie z wyrażeniami (6.10a) i (6.10b) w EN 1990, 6.4.3.2.
Tablica A.3: „Wyjątkowy” stan graniczny nośności („Wyjątkowy” SGN) – sytuacje obliczeniowe

nazwy obliczeniowa/ wanie oddziaływanie oddziaływanie oddziaływanie oddziaływanie
Wiodące stałe wyjątkowe zmienne 1 zmienne 2 zmienne 3,4 itd.
oddziaływa- (główne)
nie zmienne
Opis Opis Opis ψ1,1 Opis ψ2,2 Opis ψ2,3
lub ψ2,4
ψ2,1 itd.
E Wybuchy Ciężar Ciśnienie Napełnianie 0,9 Odkształ- 0,3 Obciążenia 0,3
własny przy ośrodka lub cenia wymuszone
wybuchu 0,8 wymuszone
V Uderzenie Ciężar Uderzenie Napełnianie 0,9 Odkształ- 0,3 Obciążenia 0,3
pojazdu własny pojazdu ośrodka lub cenia wymuszone
0,8 wymuszone
UWAGA: Tablicę A.3 należy stosować łącznie z wyrażeniem (6.11b) w EN 1990, 6.4.3.3.
79
EN 1991-4:2006
Tablica A.4: „Sejsmiczny” stan graniczny nośności („Sejsmiczny” SGN) – sytuacje obliczeniowe

nazwy obliczeniowa/ wanie oddziaływanie oddziaływanie oddziaływanie oddziaływanie
Wiodące stałe sejsmiczne zmienne 1 zmienne 2 zmienne 3,4 itd.
oddziaływanie (główne)
zmienne
Opis Opis Opis ψ2,1 Opis ψ2,2 Opis ψ2,3
ψ2,4
itd.
SF Oddziaływanie Ciężar Oddziały- Napełnia- 0,8 Odkształ- 0,3 Obciążenia 0,3
sejsmiczne własny wanie nie cenia wymuszone
i pełny silos sejsmiczne Pełny silos wymuszone
SE Oddziaływanie Ciężar Oddziały- Pusty silos 0,8 Odkształ- 0,3 Obciążenia 0,3
sejsmiczne własny wanie cenia wymuszone
i pusty silos sejsmiczne wymuszone
UWAGA: Tablicę A.4 należy stosować z wyrażeniem (6.12b) w EN 1990, 6.4.3.4, oraz wyrażeniami w EN 1998-1 i EN 1998-4.
80
EN 1991-4:2006
Tablica A.5: Stan graniczny użytkowalności (SGU) – sytuacje obliczeniowe

Skrót Sytuacja Oddziaływanie Wiodące Towarzyszące Towarzyszące Towarzyszące

obliczeniowa/ stałe oddziaływanie oddziaływanie oddziaływanie oddziaływanie
Wiodące zmienne zmienne 1 zmienne 2 zmienne 3, 4
oddziaływanie (główne) itd.
zmienne
Opis (Patrz Opis ψ1,1 Opis ψ0,2 Opis ψ0,3
następna lub lub ψ0,4
kolumna, ψ2,1 ψ2,2 lub
„główne”) ψ2,3
ψ2,4
itd.
D Napełnianie Ciężar Opróżnia- 0,9 Osiadanie 0,7 Śnieg, 0,6
ośrodka własny nie ośrodka lub fundamentu lub wiatr, lub
0,8 0,3 oddziały- 0,0
wania
termiczne
Obciążenia 0,7
wymuszone lub
Odkształce- 0,3
nia wymu-
szone
I Odkształcenia Ciężar Napełnianie 0,9 Odkształce- 0,7 Śnieg, wiatr, 0,6
wymuszone własny ośrodka lub nia wymu- lub oddziały- lub
0,8 szone 0,3 wania 0,0
termiczne
Obciążenia 0,7
wymuszone lub
0,3
S Śnieg Ciężar Napełnianie 0,9 Śnieg 0,6 Obciążenia 0,7
własny ośrodka lub lub wymuszone lub
0,8 0,0 0,3
WF Wiatr i silos pełny Ciężar Napełnianie 0,9 Wiatr 0,6 Obciążenia 0,7
własny ośrodka, lub lub wymuszone lub
silos pełny 0,8 0,0 0,3
WE Wiatr i silos pusty Ciężar Brak ośrod- 0,0 Wiatr 0,6 Obciążenia 0,7
własny ka, silos lub wymuszone lub
pusty 0,0 0,3
T Termiczne Ciężar Napełnianie 0,9 Termiczne 0,6 Obciążenia 0,7
własny ośrodka lub lub wymuszone lub
0,8 0,0 0,3
UWAGA: Tablicę A.5 należy stosować łącznie z wyrażeniami (6.14b), (6.15b) i (6.16b) w EN 1990, 6.5.3 w sposób następujący:
Kombinacja charakterystyczna, wyrażenie (6.14b):

Kombinacja charakterystyczna jest zwykle używana w nieodwracalnych stanach granicznych.
Kombinacja częsta, wyrażenie (6.15b):

Kombinacja częsta jest zwykle używana w odwracalnych stanach granicznych.
Kombinacja prawie stała, wyrażenie (6.16b):

Kombinacja prawie stała jest zwykle używana w analizie efektów reologicznych i wyglądu estetycznego konstrukcji.
81
EN 1991-4:2006
A.5 Kombinacja oddziaływań w klasie oceny oddziaływań 1
(1) W silosach należących do klasy oceny oddziaływań 1 należy rozpatrywać następujące uproszczone
sytuacje obliczeniowe:
− napełnianie;
− opróżnianie;
− wiatr, gdy silos jest pusty;
− napełnianie w obecności wiatru;
− śnieg (na dachu silosu).
(2) Dopuszczalne jest podejście uproszczone w zakresie obciążenia wiatrem, zgodnie z regułami podanymi
w EN 1991-1-4.
82
EN 1991-4:2006
Załącznik B
(Informacyjny)
Oddziaływania, współczynniki częściowe i kombinacje oddziaływań na zbiorniki
UWAGA WYDAWNICZA: Niniejszy Załącznik ma wyłącznie charakter informacyjny i zostanie wprowadzony do

EN 1990 po formalnym przegłosowaniu.
B.1 Postanowienia ogólne
(1)P W projektowaniu przyjmuje się wartości charakterystyczne oddziaływań wymienionych w B.2.1 do

B.2.14.
(2) Powyższe wartości charakterystyczne należy stosować wraz ze współczynnikami częściowymi zgodnie
z B.3, a reguły kombinacji oddziaływań – zgodnie z B.4.
B.2 Oddziaływania
B.2.1 Obciążenie wywołane cieczami
(1)P Obciążenie związane z eksploatacyjną zawartością zbiornika jest wywołane ciężarem przechowywanej
cieczy, liczonym od maksymalnego poziomu napełnienia do zera.
(2)P Podczas próby zbiornika, obciążenie związane z jego zawartością jest wywołane ciężarem medium
użytego do próby, liczonym od maksymalnego poziomu napełnienia do zera.
B.2.2 Obciążenie parciem wewnętrznym
(1)P Parcie wewnętrzne podczas eksploatacji jest obciążeniem uwzględniającym wyszczególnione maksy-
malne i minimalne wartości parcia wewnętrznego.
(2)P Podczas próby zbiornika parcie wewnętrzne jest obciążeniem uwzględniającym wyszczególnione
maksymalne i minimalne wartości parcia wewnętrznego wynikającego z próby.
B.2.3 Obciążenia wywołane temperaturą
(1) Naprężenia wywołane oporami stawianymi rozszerzalności termicznej można pominąć, jeśli liczba cy-
kli obciążenia wywołanego rozszerzalnością termiczną jest na tyle mała, że nie występuje ryzyko zniszczenia
zmęczeniowego lub zniszczenia plastycznego o charakterze niskocyklowym.
B.2.4 Obciążenia ciężarem własnym
(1)P Należy uwzględniać obciążenia ciężarem własnym w zbiorniku wywołane ciężarem wszystkich części
zbiornika, a także wszystkich części na stałe przymocowanych do zbiornika.
(2) Wartości liczbowe należy przyjmować z normy EN 1991-1-1, Załącznik A.
B.2.5 Izolacje
(1)P Obciążenia wynikające z izolacji pochodzą od ciężaru własnego izolacji.
(2) Wartości liczbowe należy przyjmować z normy EN 1991-1-1, Załącznik A.
83
EN 1991-4:2006
B.2.6 Obciążenia o charakterze ciągłym
(1) Obciążenia ciągłe należy przyjmować według EN 1991-1-1, o ile nie są narzucone przez inwestora.
B.2.7 Obciążenia skupione
(1) Obciążenia skupione należy przyjmować z normy EN 1991-1-1, o ile nie są narzucone przez inwestora.
B.2.8 Śnieg
(1) Obciążenia należy przyjmować zgodnie z EN 1991-1-3.
B.2.9 Wiatr
(1) Obciążenia należy przyjmować z EN 1991-1-4.
(2) Dodatkowo, w zbiornikach cylindrycznych o rzucie kołowym, można zastosować następujące współ-
czynniki parcia, patrz Rysunek B.1:
a) parcie wewnętrzne na ściany zbiornika otwartego i otwartego basenu przelewowego: cp = -0,6.
b) parcie wewnętrzne na ściany zbiornika z wentylacją przy małych otworach: cp = -0,4.
c) w przypadku istnienia basenu przelewowego, można przyjąć zewnętrzne parcie w zbiorniku o zmienności
liniowej na wysokości ściany.
(3) Z powodu czasowego charakteru obciążenia, w warunkach montażu można przyjąć zredukowane
obciążenia wiatrem, zgodnie z EN 1991-1-4 i EN 1991-1-6.
a) Zbiornik z basenem przelewowym
b) Zbiornik bez basenu przelewowego
Legenda
1 Cp zgodnie z EN 1991-1-4
2 Cp = 0,4 wyłącznie dla zbiornika z wentylacją
Rysunek B.1: Współczynniki parcia dla obciążeń wiatrem w cylindrycznym zbiorniku

o rzucie kołowym
84
EN 1991-4:2006
B.2.10 Ssanie spowodowane niewystarczającą wentylacją
(1) Obciążenia należy przyjąć według Rozdziału 7 niniejszej normy.
B.2.11 Obciążenia sejsmiczne
(1)P Obciążenia należy przyjmować z EN 1998-4, w której podano także wymagania dotyczące projekto-
wania na warunki sejsmiczne.
B.2.12 Obciążenia wynikające z połączeń
(1)P Należy brać pod uwagę obciążenia wynikające z połączenia zbiornika z rurami, zaworami i innymi urzą-
dzeniami oraz obciążenia wynikające z osiadania niezależnych urządzeń wspartych na fundamencie zbiornika.
Orurowanie należy projektować w taki sposób, aby zminimalizować obciążenia przekazywane na zbiornik.
B.2.13 Obciążenia wynikające z nierównomiernych osiadań
(1)P Obciążenia wynikające z osiadań należy brać pod uwagę wówczas, gdy w czasie eksploatacji zbiornika
można oczekiwać nierównomiernych osiadań.
B.2.14 Oddziaływania wyjątkowe
(1) Obciążenia powinny uwzględniać konsekwencje takich zdarzeń jak zewnętrzne wybuchy, uderzenia,
pożary w strefach przyległych, eksplozje, przecieki z wewnętrznej komory, wywrócenia i przepełnienia we-
wnętrznej komory.
UWAGA: Powyższe obciążenia mogą być zestawione w Załączniku krajowym lub ustalone przez inwestora
w ramach projektu indywidualnego.
B.3 Współczynniki częściowe oddziaływań
(1)P Zgodnie z EN 1990 do oddziaływań należy stosować współczynniki częściowe, ustalone według B.2.2
do B.2.14.
(2) Zalecana wartość współczynnika częściowego dla cieczy obciążającej ściany zbiornika podczas eks-
ploatacji (patrz B.2.1(1)) wynosi γF = 1,20.
(3) Zalecana wartość współczynnika częściowego dla cieczy obciążającej ściany podczas próby zbiornika
(patrz B.2.1(2)) wynosi γF = 1,00.
(4) Zalecana wartość współczynnika częściowego dla obciążeń zmiennych w obliczeniowych sytuacjach
wyjątkowych wynosi γF = 1,00.
B.4 Kombinacje oddziaływań
(1)P Należy przestrzegać postanowień ogólnych podanych w EN 1990, Rozdział 6.
(2) Zaleca się, aby obciążenia wymuszone i obciążenia śniegiem były rozpatrywane oddzielnie.
(3) Zaleca się pomijać obciążenia sejsmiczne w warunkach próby zbiornika.
(4) Zaleca się pomijać oddziaływania wyjątkowe w warunkach próby zbiornika, należy jednak zastosować
reguły kombinacji oddziaływań wyjątkowych, podane w EN 1990.
85
EN 1991-4:2006
Załącznik C
(normatywny)
Pomiar właściwości ośrodków sypkich w celu określenia obciążeń w silosach
C.1 Cel
(1) W niniejszym załączniku opisano metody badań w celu określenia parametrów składowanego ośrodka,
omówionych w EN 1991-4, wyłącznie do celów określania obciążeń w silosach. Metody te nie są przeznaczone
do stosowania w projektowaniu silosów o niezawodnych przepływach. Gdy właściwości ośrodków są niezbędne
do oceny obciążeń, należy brać pod uwagę następujące istotne czynniki: miarodajny poziom naprężeń jest
znacząco wyższy niż w przypadku oceny rodzaju przepływu, przygotowanie próbki powinno odzwierciedlać
warunki w najbardziej wytężonych strefach składowanego ośrodka po napełnieniu, a także należy uwzględnić
fakt, że historia zmiany naprężeń w ośrodku jest generalnie różna w przypadku wystąpienia stanu zablokowania
przepływu. W rezultacie, zasady przygotowania próbek do oceny właściwości ośrodka związanych z obciąże-
niami w silosie różnią się w kilku kluczowych punktach od zasad dotyczących próbek do oceny właściwości
przepływu.
Stopień upakowania cząstek, wymagany w tych badaniach powinien zapewnić wysoką gęstość składowanego
ośrodka. Wszystkie te parametry, które wpływają na parcie silosowe, należy określać, spełniając powyższy
warunek, ponieważ jest on dla ośrodka stanem odniesienia przy wyznaczaniu górnych charakterystycznych
wartości oddziaływań na konstrukcję silosu.
C.2 Obszar zastosowań
(1) Zdefiniowane tu metody badań są stosowne w silosach należących do klasy oceny oddziaływań 3 lub
w przypadkach składowanych ośrodków, których nie wyszczególniono w Tablicy E.1, lub też jako alternatywa
dla wartości uproszczonych podanych w Tablicy E.1. Za naprężenia wzorcowe w tych badaniach przyjmuje się
naprężenia pionowe lub poziome, które powinny być reprezentatywne w stosunku do naprężeń w składowanym
ośrodku, występujących w punkcie przejściowym silosu, w stanie jego całkowitego napełnienia.
(2) Opisane tu metody badań mogą być użyte także do pomiarów wartości właściwości ośrodka o ogólnym
znaczeniu dla projektowania silosu. Badania w celu określenia takich wielkości ogólnego znaczenia – tam gdzie
to właściwe – należy wykonać, stosując następujące poziomy naprężeń wzorcowych:
a) przy reprezentacji parcia pionowego (patrz C.6, C.8 i C.9): naprężenie wzorcowe σr = 100 kPa
b) przy reprezentacji parcia poziomego (patrz C.7.2): naprężenie wzorcowe σr = 50 kPa.
C.3 Oznaczenia
W niniejszym załączniku stosuje się następujące oznaczenia:
a współczynnik zmienności właściwości
c kohezja (patrz Rysunek C.4)
D wewnętrzna średnica naczynia aparatu
Fr rezydualna siła ścinająca na zakończenie badania współczynnika tarcia o ścianę (patrz Rysunek C.2b)
Kmo współczynnik średniego ilorazu parcia bocznego w warunkach ściany gładkiej
∆ przemieszczenie górnej części aparatu ścinania w czasie badań
86
EN 1991-4:2006
φi kąt tarcia wewnętrznego pomierzony przy obciążeniu próbki
φc kąt tarcia wewnętrznego pomierzony przy malejących naprężeniach normalnych
µ współczynnik tarcia pomiędzy próbką ośrodka i próbką ściany
σr naprężenie wzorcowe
τa końcowe naprężenie ścinające pomierzone w teście ścinania po zwiększeniu naprężenia normalnego

(patrz Rysunek C.4)
τb maksimum naprężenia ścinającego pomierzonego w teście ścinania po zmniejszeniu naprężenia nor-

malnego (patrz Rysunek C.4)
τ naprężenie ścinające ustalone z badań.
C.4 Definicje
W niniejszym załączniku stosuje się następujące definicje:
C.4.1
parametr drugorzędny
dowolny parametr, który może wpływać na właściwości składowanego ośrodka, który jednakże nie jest wy-
mieniony jako pierwszoplanowa przyczyna zmienności parametru. Do parametrów drugorzędnych zalicza się:
skład, uziarnienie, zawartość wilgoci, temperaturę, wiek, ładunek elektryczny związany z przemieszczeniem
i metody produkcji. Zmienność naprężeń wzorcowych, wymienionych w C.2, należy także traktować jako pa-
rametr drugorzędny
C.4.2
dobór próbek
dobór reprezentatywnych próbek składowanego ośrodka lub próbek ściany, z uwzględnieniem zmian w czasie
C.4.3
naprężenie wzorcowe
naprężenie wzorcowe jest stanem naprężenia, przy którym wykonuje się badania właściwości ośrodka sypkiego.
Zwykle naprężenie wzorcowe dobiera się w taki sposób, aby odpowiadało poziomowi naprężenia w silosie po
napełnieniu. W pewnych przypadkach może być konieczne określenie naprężenia wzorcowego na podstawie
więcej niż jednego naprężenia głównego
C.5 Dobór i przygotowanie próbek

(1) Badania należy wykonywać na reprezentatywnych próbkach składowanego ośrodka.
(2) Doboru próbek należy dokonać, rozważając zmienności, jakie mogą zaistnieć w okresie użytkowania
konstrukcji, zmiany, które mogą być wywołane zmiennością warunków otoczenia, wpływów sposobu eksploatacji
silosu i wpływów segregacji ośrodka zgromadzonego w silosie.
(3) Średnią wartość każdej właściwości ośrodka należy określać z uwzględnieniem odpowiedniej tolerancji
z uwagi na zmienność parametrów drugorzędnych.
(4) Naprężenie wzorcowe σr w każdym z badań należy zidentyfikować w odniesieniu do stanu naprężenia
w ośrodku po napełnieniu silosu. Nie wymaga się jednak, aby wartość naprężenia wzorcowego była ustalona
precyzyjnie.
UWAGA: Precyzyjne wyznaczenie naprężenia wzorcowego wymagałoby znajomości wyników badań wykona-
nych wcześniej, zanim zostaną one przeprowadzone. Dokładne określenie wartości naprężenia wzorcowego nie ma
podstawowego znaczenia w badaniach, jednakże badania te należy wykonać z zastosowaniem poziomów naprężeń,
które odpowiadają celom zaplanowanych badań.
87
EN 1991-4:2006
(5) Należy stosować podane niżej metody przygotowania próbek do badań opisanych w C.6, C.7.2, C.8.1 i C.9.
(6) Próbkę należy umieścić w naczyniu aparatu bez wstrząsania i innych sposobów zagęszczania, a na-
stępnie należy przyłożyć naprężenie wzorcowe σr. Górną płytkę aparatu należy kilkakrotnie obrócić o kąt mini-
mum 10 stopni względem osi pionowej, zgodnie z ruchem wskazówki zegara oraz przeciwnie do tego ruchu,
w celu konsolidacji próbki ośrodka.
UWAGA 1: Można powołać się na normę ASTM D6128 dotyczącą tej procedury.
UWAGA 2: Liczba niezbędnych obrotów pokrywy aparatu zależy od rodzaju badanego ośrodka.
(7) Wartości średnie wyników badań należy sprowadzać do wartości ekstremalnych, stosując współczynniki
zamiany. Współczynniki zamiany należy dobierać w celu uwzględnienia wpływów parametrów drugorzędnych,
zmienności właściwości ośrodka w czasie eksploatacji silosu i niedokładności próbek.
(8) Współczynniki zamiany a właściwości ośrodka należy korygować, jeżeli wpływ parametru drugorzęd-
nego wynosi więcej niż 75 % odchylenia właściwości wynikającego z zastosowania powyższego współczynnika
zamiany.
C.6 Ciężar objętościowy γ

C.6.1 Zasada metody badania
(1) Ciężar objętościowy ośrodka γ należy określać używając skonsolidowanej próbki ośrodka rozdrobnio-
nego.
UWAGA: Celem tego badania jest poprawne oszacowanie maksymalnej gęstości, której wystąpienie w silosie jest
możliwe. Cel jest osiągany poprzez identyfikację maksymalnie możliwej gęstości nasypowej przy poziomie naprężeń,
które można osiągnąć w silosie. Aby zrealizować ten cel, należy ułożyć ośrodek w aparacie, stosując odpowiednio
gęsto upakowany układ cząstek, zanim zostanie przyłożone naprężenie konsolidujące. Można to uzyskać albo
z zastosowaniem „deszczowego” sposobu napełniania, albo poprzez obracanie pokrywy aparatu w celu zapewnie-
nia gęstości reprezentatywnej do warunków, które są miarodajne przy określaniu parcia silosowego. Procedura ta
różni się od metody ASTM podanej w normie ASTM D6683-01 “Standard test method for measuring bulk density
values of powders and other bulk solids”, ponieważ norma ta dotyczy głównie oceny gęstości nasypowej materiałów
sproszkowanych.
D2
N = σr π 4
2 H
3
Legenda
1 Obrót znormalizowany
2 Powierzchnia gładka
3 Powierzchnia szorstka
Rysunek C.1: Urządzenie do określania γ
88
EN 1991-4:2006
C.6.2 Aparat
(1) W celu pomierzenia gęstości objętościowej i ciężaru próbki ośrodka należy użyć aparatu z naczyniem
pokazanym na Rysunku C.1. Średnica D naczynia powinna być co najmniej 5-krotnie większa niż maksymalny
wymiar cząstki ośrodka i nie mniejsza niż 10-krotny średni wymiar cząstek. Wysokość próbki H po zagęszczeniu
powinna zawierać się w granicach od 0,3D do 0,4D.
UWAGA: Ograniczenie związane z wymiarem cząstek ośrodka wprowadzono z poniższych przyczyn. Maksymalny
wymiar cząstek ogranicza się w celu zapewnienia, że na mierzoną gęstość ośrodka nie będą wpływać niekorzystnie
linie ograniczające ścian naczynia. W dodatku, wyjaśniono, że wpływ ten jest większy w przypadku, gdy wszystkie
cząstki są tego samego rozmiaru, niż w przypadku gdy mniejsze cząstki wypełniają przestrzeń pomiędzy cząstkami
większymi. Z tego względu, w materiałach o jednolitym uziarnieniu powyższe ograniczenie sięga 10-krotnego śred-
niego wymiaru cząstki, natomiast w przypadku zróżnicowanego rozkładu wymiarów cząstek – ograniczenie redukuje
się do 5-krotnego wymiaru największej cząstki.
C.6.3 Procedura badawcza
(1) Naprężenie wzorcowe σr powinno być równe pionowemu ciśnieniu pv w składowanym ośrodku.
(2) Próbkę należy przygotować zgodnie z wytycznymi podanymi w C.5. Ciężar objętościowy określa się
jako iloraz ciężaru zagęszczonej próbki do jej objętości. Za wysokość H próbki należy przyjmować średnią
z trzech pomiarów na wybranym promieniu i na promieniach odległych o kąt 120° na obwodzie naczynia.
UWAGA: Jeżeli gęstość jest mierzona metodą podaną w normie ASTM D6683, w wyniku można określić niższą
gęstość. Różnica jest zazwyczaj niewielka dla materiałów sproszkowanych, ale może być znacząca dla materiałów
ziarnistych o większych ziarnach.
C.7 Tarcie o ściany
C.7.1 Postanowienia ogólne
(1) Należy rozróżniać dwa parametry:

− współczynnik tarcia o ścianę µm dla potrzeb określenia parcia;
− kąt tarcia wewnętrznego o ścianę φwh niezbędny do określenia rodzaju przepływu.
(2) W ośrodkach zawierających cząstki o zróżnicowanych rozmiarach, co może doprowadzić do segregacji

w procesie napełniania, próbki stosowane do określania współczynnika tarcia µm należy dobierać, uwzględniając
możliwość wystąpienia wpływu segregacji.
(3) Badania współczynnika tarcia należy wykonać na próbkach świadkach, które są reprezentatywne dla
powierzchni materiału ściany, który będzie użyty w konstrukcji.
UWAGA Jakkolwiek laboratoria badawcze dysponują próbkami szeregu materiałów konstrukcyjnych i okładzi-
nowych, wybrane próbki mogą mieć rodzaj wykończenia różny od tego, jaki może wystąpić w czasie wykonywania
konstrukcji. Próbki o nominalnie identycznym opisie mogą wykazywać tarcie o ścianę, którego kąty będą różnić się
o kilka stopni. Tam gdzie jest to możliwe, należy posługiwać się próbkami przygotowanymi z materiałów pozyskanych
ze źródła dostawcy przewidywanego w okresie realizacji konstrukcji (jak np. huty stali lub wytwórcy zbiornika). Po-
wierzchnie próbki stalowej powinny być malowane tą samą farbą co w konstrukcji. W przypadku większych realizacji
zaleca się, aby próbki-świadki były zachowane w celu późniejszych porównań z użytym materiałem konstrukcyjnym.
W chwili obecnej nie jest znana metoda opisu rodzaju powierzchni próbki ściany, która w sposób pewny gwaranto-
wałaby wystąpienie stanu tarcia materiału o ścianę.
(4) Jeśli kiedykolwiek ściana silosu mogłaby być poddana korozji lub abrazji, badania w zakresie tarcia
o ścianę należy przeprowadzać posługując się próbkami-świadkami zarówno z materiału nowego, jak i sko-
rodowanego.
UWAGA: Wykończenie powierzchni ściany zwykle zmienia się w czasie. Korozja może zwiększyć szorstkość
powierzchni, podczas gdy ścieranie abrazyjne może albo wygładzać, albo zwiększać szorstkość ściany. Powierzchnie
takie jak z polietylenu mogą podlegać wyżłobieniu, powierzchnie malowane mogą ulegać zarysowaniom. Ściany silosu
89
EN 1991-4:2006
mogą także ulec wygładzeniu z powodu akumulacji produktów drobnoziarnistych składowanych w drobnych porach
ściany (tłuszcze, drobiny itp.). Zmiany te mogą wywołać przepływ rdzeniowy w silosie, który mógł być zaprojektowany
na przepływ masowy, lub na odwrót – przepływ masowy zamiast projektowanego przepływu rdzeniowego. Parcie
przy napełnianiu może ulec zwiększeniu w ścianie wypolerowanej, natomiast siły tarcia powierzchniowego mogą
wzrosnąć w silosie o ścianach ze zwiększoną szorstkością.
C.7.2 Współczynnik tarcia o ścianę µm do określenia obciążeń
C.7.2.1 Zasada metody badania
(1) Próbkę ośrodka rozdrobnionego należy ściąć wzdłuż powierzchni reprezentującej ścianę silosu (próbki
z fałdami w przypadku blachy fałdowej) i należy zmierzyć siłę tarcia na powierzchni ścinania.
UWAGA: Należy uważnie interpretować wyniki badania tarcia o ścianę i upewnić się, czy mają być one przezna-
czone do obliczenia obciążeń, czy do obliczenia przepływu w silosie.
C.7.2.2 Aparat
(1) Aparat badawczy pokazano na Rysunku C.2. Średnica naczynia powinna wynosić co najmniej
20-krotność maksymalnego wymiaru cząstki ośrodka i nie mniej niż 40-krotność średniego wymiaru cząstki.
Skomprymowana wysokość H próbki powinna zawierać się w granicach od 0,15D do 0,20D. W próbkach ściany
zawierających nieregularności (np. fałdy), należy odpowiednio dobrać rozmiar naczynia.
UWAGA: Ograniczenie związane z rozmiarem cząstek ośrodka wprowadzono z poniższych przyczyn. Maksy-
malny rozmiar cząstek ogranicza się w celu zapewnienia, że na mierzoną właściwość ośrodka nie będą wpływać
niekorzystnie linie ograniczające ścian naczynia. W dodatku, wyjaśniono, że wpływ ten jest większy, w przypadku gdy
wszystkie cząstki są tego samego rozmiaru, niż w przypadku gdy mniejsze cząstki wypełniają przestrzeń pomiędzy
cząstkami większymi. Z tego względu, w materiałach o jednolitym uziarnieniu powyższe ograniczenie sięga 40-krot-
nego średniego wymiaru cząstki, natomiast w przypadku zróżnicowanego rozkładu wymiarów cząstek – ograniczenie
redukuje się do 20-krotnego wymiaru największej cząstki.
C.7.2.3 Procedura badawcza
(1) Za naprężenie wzorcowe σr należy przyjąć maksymalne parcie poziome w silosie ph.
(2) Próbkę należy przygotować zgodnie z wytycznymi podanymi w C.5.
(3) Po napełnieniu naczynia, ale przed wykonaniem ścinania, naczynie z próbką ośrodka należy obracać
i lekko unosić powyżej powierzchni badawczej w taki sposób, aby zmierzone zostało wyłącznie tarcie pomiędzy
cząstkami ośrodka i powierzchnią próbki z materiału ściany.
(4) Ścinanie próbki należy wykonać ze stałą intensywnością wynoszącą około 0,04 mm/s.
(5) W obliczeniach współczynnika tarcia o ścianę µ służącego do określania oddziaływań w silosie należy
wykorzystać ustaloną z badań resztkową siłę tarcia Fr (patrz Rysunek C.2), odpowiadającą dużym przemiesz-
czeniom.
(6) Uzyskany z badań próbki współczynnik tarcia o ścianę µ służący do obliczenia oddziaływań należy
określać jako:
µ= =
Ft
… (C.1)
… (C.1)
N
gdzie:
Fr końcowa lub resztkowa wartość siły ścinającej (patrz Rysunek C.2b);
N przyłożone na próbkę obciążenie pionowe.
90
EN 1991-4:2006
C.7.3 Kąt tarcia wewnętrznego φwh do określenia rodzaju przepływu
(1) Gdy zachodzi konieczność określenia kąta tarcia wewnętrznego o ścianę φwh służącego do określenia
rodzaju przepływu można powołać się na normę ASTM D6128.
(2) Wielkość tarcia o ścianę niezbędną do oceny przepływu należy określać przy niskich poziomach na-
prężeń.
(3) Należy uważnie interpretować wyniki badania efektów tarcia o ścianę i upewnić się, czy mają być one
przeznaczone do obliczenia obciążeń czy do obliczenia przepływu w silosie.
a) Naczynie do pomiaru tarcia o ścianę b) Typowe zależności:

tarcie-przemieszczenie
Rysunek C.2: Metoda badania w celu określenia współczynnika tarcia o ścianę
C.8 Iloraz parcia bocznego K
C.8.1 Pomiar bezpośredni
(1) Na próbkę z ograniczonymi odkształceniami poziomymi należy przyłożyć pionowe naprężenie σ1.
Należy pomierzyć wywołane obciążeniem odkształcenia poziome σ2 i na tej podstawie należy określić wartość
sieczną ilorazu parcia bocznego Ko.
UWAGA 1: Na wielkość ilorazu Ko wpływa kierunek głównego naprężenia w badanej próbce. Naprężenia piono-
we i poziome w próbce odpowiadają w przybliżeniu naprężeniom głównym, jakkolwiek mogą one nie występować
w silosie.
UWAGA 2 Gdy próbka pracuje w warunkach ograniczenia odkształceń poziomych, oznacza to, że odkształcenia
poziome w ośrodku są na tyle małe, że ich wpływ na ciśnienia w ośrodku próbki jest niewielki. Mimo to odkształcenia
są na tyle duże, że zapewniają mierzalne wartości rejestrowane w cienkiej ściance aparatu lub w tych miejscach
ścianki, które poddawane są intensywnym odkształceniom. Średnie odkształcenie obwodowe rzędu 100 mikro-
strainów odpowiada z reguły tym kryteriom ograniczenia odkształceń w ośrodku, zapewniając mierzalne wartości
w aparacie badawczym.
91
EN 1991-4:2006
Rysunek C.3: Metoda badań do wyznaczania Ko
C.8.1.2 Aparat
(1) Schemat konstrukcyjny aparatu badawczego pokazano na Rysunku C.3. Poziome naprężenia należy
wyznaczyć z odkształceń pomierzonych na zewnętrznej powierzchni przekroju pionowego ściany, przyjmując,
że ściana jest cienka. Należy wykazać obliczeniowo, że taki stan naprężeń w ścianie jest zinterpretowany
prawidłowo.
UWAGA: Jest zazwyczaj konieczne, aby dany aparat miał następujące właściwości:
a) odseparowana płyta denna jest niezależna od ścian;
b) możliwość pomiaru odkształceń cylindrycznej ściany, zarówno poziomych, jak i pionowych;
c) lokalizacja miejsc pomiaru odkształceń w pewnej odległości od końców próbki; oraz
d) wykazanie, że pomierzone odkształcenia są proporcjonalne do naprężeń poziomych z zastosowaniem zało-
żonego współczynnika (zginanie w płaszczyźnie pionowej może wpływać na tę zależność).
C.8.1.3 Procedura
(1) Naprężenie wzorcowe σr należy przyjmować równe maksymalnemu ciśnieniu pionowemu w składo-
wanym ośrodku w silosie.
(3) Należy wyznaczyć poziome naprężenie σ2 w próbce, wynikające z przyłożenia naprężenia pionowego
σ1 równego naprężeniu wzorcowemu σr. Na podstawie tych naprężeń należy obliczyć wartość Ko (patrz Rysu-
nek C.3) jako równą
K=o =
σ2
… (C.2)
σ1
(4) Wartość K należy przyjąć równą
K = 1,1 Ko … (C.3)
UWAGA: Współczynnik 1,1 w wyrażeniu (C.3) przyjęto w uproszczeniu w celu przybliżonego uwzględnienia róż-
nicy pomiędzy wartością ilorazu parcia bocznego (= Ko) pomierzonego w warunkach tarcia o ścianę bliskiego zero i
wartością K pomierzoną przy wystąpieniu tarcia materiału o ścianę (patrz także 4.2.2 (5)).
C.8.2 Pomiar pośredni
(1) Przybliżoną wartość K można ustalić z kąta tarcia wewnętrznego przy obciążeniu φi, który można
określić albo za pomocą metody opisanej w C.9, albo z badań w aparacie trójosiowym. Należy zastosować
uproszczoną zależność według wyrażenia (4.7) w celu ustalenia wartości K na podstawie kąta φi.
92
EN 1991-4:2006
C.9 Parametry wytrzymałościowe: kohezja c i kąt tarcia wewnętrznego φi

(1) Wytrzymałość próbki składowanego ośrodka można określić z badania w aparacie bezpośredniego
ścinania. W celu określenia wpływów wytrzymałości składowanego ośrodka na parcie silosowe należy wyzna-
czyć dwa parametry: c i φi.
(2) Można powołać się na normę ASTM D6128, należy jednak zauważyć, że wartości parametrów otrzy-
manych z badań według tej normy nie są identyczne z tymi, które określono w tym miejscu.
Legenda
a) Komora ścinania
b) Typowe zależności: c) Typowe zależności:

ścinanie-przemieszczenie naprężenie ścinające-naprężenie normalne
Rysunek C.4: Metoda badania w celu określenia kąta tarcia wewnętrznego fi i fc oraz kohezji c
na podstawie naprężenia konsolidującego sr
C.9.1.2 Aparat
(1) Aparat badawczy powinien składać się z cylindrycznej komory ścinania, jak pokazano to na Rysun-
ku C.4. Średnica komory powinna być równa co najmniej 20-krotnemu rozmiarowi maksymalnej cząstki ośrod-
ka, lecz nie mniejsza niż 40-krotność średniego rozmiaru cząstek. Wysokość H próbki powinna zawierać się
w granicach pomiędzy 0,3D i 0,4D.
UWAGA: Ograniczenie związane z rozmiarem cząstek ośrodka wprowadzono z poniższych przyczyn. Maksymalny
rozmiar cząstek ogranicza się w celu zapewnienia, że na mierzoną właściwość ośrodka nie będą wpływać niekorzyst-
nie linie ograniczające ścian naczynia aparatu. W dodatku, wyjaśniono, że wpływ ten jest większy, w przypadku gdy
wszystkie cząstki są tego samego rozmiaru, niż w przypadku gdy mniejsze cząstki wypełniają przestrzeń pomiędzy
cząstkami większymi. Z tego względu, w materiałach o jednolitym uziarnieniu powyższe ograniczenie sięga 40-krot-
nego średniego wymiaru cząstki, natomiast w przypadku zróżnicowanego rozkładu wymiarów cząstek – ograniczenie
redukuje się do 20-krotnego wymiaru największej cząstki.
93
EN 1991-4:2006
(1) Naprężenie wzorcowe σr należy przyjmować równe ciśnieniu pionowemu w składowanym ośrodku
w silosie, określonemu w C.2. Próbkę należy przygotować zgodnie z wytycznymi podanymi w C.5.
(2) Ścinanie próbki należy wykonać, stosując stały przesuw rzędu 0,04 mm/s.
(3) Podstawą obliczenia parametrów wytrzymałościowych ośrodka jest naprężenie ścinające τ wywołane
poziomym przesuwem rzędu ∆ = 0,06D, gdzie D jest wewnętrzną średnicą komory (patrz Rysunek C.4).
(4) Należy wykonać minimum dwa badania (patrz Tablica C.1 i Rysunek C.4), jak opisano to poniżej w (5) i (6).
(5) Pierwszą próbkę należy ściąć, stosując obciążenie normalne wywołujące naprężenie wzorcowe σr aż
do osiągnięcia niszczącego naprężenia ścinającego τA.
(6) Drugą próbkę należy wstępnie obciążyć, stosując obciążenie normalne wywołujące naprężenie wzorco-
we σr, i wówczas poddać ją ścinaniu tak jak próbkę pierwszą. Ścinanie należy zatrzymać i obciążenie zredukować
do zera. Następnie ponownie przyłożyć na tę drugą próbkę obciążenie normalne wywołujące w przybliżeniu
połowę naprężenia wzorcowego (σB ≈ σr/2) i poddać ją ścinaniu do osiągnięcia naprężenia ścinającego τB przy
zniszczeniu. Naprężenia określone z wyżej wymienionych dwu badań zestawiono w Tablicy C.1.
Twablica C.1: Zalecane badania
Badanie Wartość wstępnego Wartość normalnego Maksymalne zmierzone

naprężenia normalnego naprężenia w badaniu naprężenie ścinające
Nr 1 σr σr tA
Nr 2 σr σB ≈ σr/2 tB
C.9.1.4 Interpretacja wyników
(1) Kąt tarcia wewnętrznego przy obciążeniu φi w składowanym ośrodku należy obliczyć jako:
φi = arctan (τA / σr) … (C.4)
(2) Kohezję c, która wystąpi w składowanym ośrodku przy naprężeniu wzorcowym σr należy obliczyć ze
wzoru
c = τA − σr tan φc … (C.5)
w którym:
⎛ τ A −τ B ⎞
=φarctan
c = arctan ⎜ ⎟ … (C.6)… (C.6)
⎝ σr −σB ⎠
gdzie
φc kąt tarcia wewnętrznego przy odciążaniu dla materiału przekonsolidowanego.
UWAGA: Wartość kohezji c zależy silnie od naprężenia wzorcowego σr, wobec tego właściwość ta nie może być
traktowana jako stała.
(3) W materiałach bezkohezyjnych (gdy c = 0), wytrzymałość na ścinanie należy utożsamiać wyłącznie
z kątem tarcia wewnętrznego przy obciążeniu φi (który jest w tym przypadku równy φc).
UWAGA: Jako alternatywę dla badania opisanego wyżej można zastosować standardowy test trójosiowy.
94
EN 1991-4:2006
C.9.2 Pomiar pośredni
(1) Gdy do badania ścinania używa się aparatu bezpośredniego ścinania Jenikego (zgodnie z ASTM
D6128), na podstawie wyników tych badań można alternatywnie, w sposób przybliżony, wyznaczyć kohezję
składowanego ośrodka.
(2) Kohezję należy określić w odniesieniu do maksymalnej wartości średniego pionowego parcia w silosie
po napełnieniu σvft, które określono w C.2.
(3) „Największe główne naprężenie konsolidujące” σc należy przyjmować równe maksymalnemu średniemu
parciu pionowemu po napełnieniu.
(4) Należy określić granicę plastyczności w stanie nieograniczonych odkształceń poprzecznych σu od-
powiadającą temu naprężeniu zagęszczenia. Należy także wyznaczyć efektywny kąt tarcia wewnętrznego δ
(określony w odpowiednim stanie naprężeń).
(5) Przybliżoną wartość kohezji c należy następnie określić ze wzoru
⎛ sin δ − sin φc ⎞
c =cσc ⎜⎜ ⎟⎟ … (C.7)
… (C.7)
⎝ cos φc (1 + sin δ ) ⎠
w którym:
⎛ 2 sin δ − k ⎞
φc = sin-1 ⎜ ⎟ … (C.8) … (C.8)
⎝ 2−k ⎠
k== (1(1++sin
sinδ)
σ2
… (C.9)
σc
gdzie:
σc największe główne naprężenie konsolidacji, ustalone z badań w aparacie ścinania Jenikego,
σu granica plastyczności w stanie nieograniczonych odkształceń poprzecznych; ustalona z badań

w aparacie ścinania Jenikego,
δ efektywny kąt tarcia wewnętrznego, ustalony z badań w aparacie ścinania Jenikego,
fc kąt tarcia wewnętrznego przy odciążaniu (patrz Rysunek C.4c).
UWAGA 1: Należy zauważyć, że wartość kohezji c jest silnie zależna od naprężenia wzorcowego σr, wobec tego
ta właściwość ośrodka nie może być traktowana jako stała.
UWAGA 2: Należy zauważyć, że największe główne naprężenie konsolidacji σc jest traktowane jako σ1 w literaturze
z zakresu problematyki ośrodków sypkich.
(6) Przybliżoną wartość kąta tarcia wewnętrznego przy obciążeniu można ustalić na podstawie tego ba-
dania ze wzoru
-1 ⎛ sin δ cos φc ⎞
φi = tan-1 ⎜ 1 − sin φ sin δ ⎟ …. (C.10)
⎝ c ⎠
UWAGA: Należy zauważyć, że wymienione wyżej parametry c i φi zastosowano w niniejszej normie jedynie
w celu określenia wpływu wytrzymałości składowanego ośrodka na parcie silosowe.
95
EN 1991-4:2006
C.10 Efektywny moduł sprężystości Es
(1) Na próbkę mającą ograniczone odkształcenia poziome należy przyłożyć naprężenie pionowe σ1. Należy
pomierzyć przyrost naprężenia poziomego ∆σ2 i zmianę przemieszczenia w kierunku pionowym ∆v1, wywoła-
ne przyrostem naprężenia pionowego o wartość ∆σ1. Z powyższych pomiarów należy wyznaczyć efektywny
moduł sprężystości przy obciążaniu EsL. Następnie należy odciążyć próbkę, redukując naprężenie poziome
o wartość ∆σ1, i pomierzyć zmianę naprężenia ∆σ2 oraz zmianę przemieszczenia w kierunku pionowym ∆v1.
Z powyższych pomiarów należy wyznaczyć efektywny moduł sprężystości przy odciążaniu EsU.
UWAGA 1: Na wielkość ilorazu Ko wpływa kierunek naprężeń głównych w próbce. Naprężenia poziome i pionowe
w próbce odpowiadają w przybliżeniu naprężeniom głównym.
UWAGA 2: Gdy próbka pracuje w warunkach ograniczenia poziomych odkształceń, oznacza to, że odkształcenia
poziome w ośrodku są na tyle małe, że ich wpływ na naprężenia w próbce jest niewielki, jednakże odkształcenia
są na tyle duże, że zapewniają mierzalne wartości rejestrowane w cienkiej ściance aparatu. Odkształcenia rzędu
100 mikrostrainów odpowiada tym kryteriom.
C.10.1.2 Aparat
(1) Schemat geometryczny aparatu, którego należy użyć, pokazano na Rysunku C.5; jest on podobny do
aparatu opisanego w C.8 służącego do pomiaru ilorazu parcia bocznego K.
(a) Aparat badawczy (b) Typowe przemieszczenia pionowe

wywołane przyrostem naprężenia pionowego
∆σ1
Legenda
1 Powierzchnia gładka
Rysunek C.5: Metoda badawcza w celu określenia modułów sprężystości przy obciążeniu i odciążeniu
(2) Poziome naprężenie należy wyznaczyć z odkształceń pomierzonych na zewnętrznej powierzchni prze-
kroju pionowego ściany, przyjmując, że ściana jest cienka. Należy wykazać obliczeniowo, że taki stan naprężeń
w ścianie jest zinterpretowany prawidłowo (zwyczajowo wymaga się, aby dolna płytka aparatu była oddzielona
od ścian, co umożliwia pomiar zarówno naprężeń poziomych jak i pionowych oraz wymaga się usytuowania
czujników pomiaru odkształceń w pewnej odległości od końców próbki).
(3)P Należy zapewnić dokładny sposób pomiaru małych przyrostów przemieszczeń pionowych w próbce.
96
EN 1991-4:2006
(1) Naprężenie wzorcowe σr należy przyjąć o wartości odpowiadającej największej wartości składowej
pionowej parcia w ośrodku wypełniającym w silosie.
(3) Po przyłożeniu naprężenia pionowego σ1 równego naprężeniu wzorcowemu σr, należy rozpocząć re-
jestrację pomiarów występujących naprężeń poziomych i przemieszczenia pionowego. Należy także dokładnie
zmierzyć wysokość skomprymowanej próbki H.
(4) Następnie należy wywołać niewielki przyrost naprężenia pionowego ∆σ1 i ponownie zmierzyć naprę-
żenie poziome i przemieszczenie pionowe. Przyrost naprężenia pionowego ∆σ1 powinien wynosić około 10 %
normalnego naprężenia wzorcowego σ1.
(5) Zmianę naprężeń poziomych (wywołaną przyrostem naprężeń pionowych ∆σ1) należy określić jako ∆σ2,
a zmianę przemieszczenia pionowego – jako ∆v. Wartość przyrostową ilorazu K należy następnie określić
jako KL
Δσ 2
KL== … (C.11)
… (C.11)
Δσ 1
(6) Efektywny moduł sprężystości przy obciążeniu EsL należy wyznaczyć ze wzoru
Δσ 1 ⎛ 2 K L2 ⎞
E
=sL = H ⎜ 1 − ⎟ … (C.12)… (C.12)
Δv ⎝ 1 + K L ⎠
(7) Należy wywołać niewielką redukcję naprężenia pionowego ∆σ1 (przyrost ze znakiem minus) i ponow-
nie zmierzyć naprężenie poziome i przemieszczenie pionowe. Przyrost naprężenia pionowego ∆σ1 powinien
wynosić około 10 % naprężenia wzorcowego σ1.
(8) Zmianę naprężenia poziomego (wywołaną ujemnym przyrostem naprężenia pionowego ∆σ1) należy
określić jako ∆σ2, a zmianę przemieszczenia pionowego należy określić jako ∆v (obie wartości ujemne). Wartość
przyrostową ilorazu K należy następnie określić jako KU:
Δσ 2
KU== … (C.13)
… (C.11)
Δσ 1
(9) Efektywny moduł sprężystości przy odciążaniu EsU należy wyznaczyć ze wzoru
Δσ 1 ⎛ 2 K L2 ⎞
EsU== H ⎜ 1 − ⎟ … (C.14)
… (C.14)
Δv ⎝ 1 + K L ⎠
UWAGA: Moduł sprężystości przy odciążaniu jest zwykle o wiele wyższy niż moduł sprężystości przy obciążaniu.
W tych przypadkach, gdy wyższy moduł sprężystości może być niekorzystny dla konstrukcji (np. przy różnicach
temperatury), należy posłużyć się modułem sprężystości przy odciążaniu. Gdy moduł sprężystości ośrodka ma ko-
rzystny wpływ na konstrukcję, należy przyjąć moduł sprężystości przy obciążaniu (np. w cienkościennych silosach
o rzucie prostokątnym).
C.10.2 Oszacowanie pośrednie
(1) W szczególnym przypadku pomocne może być wyznaczenie przybliżonej wartości EsU ze wzoru
EsU = χ pvft … (C.15)
gdzie:
97
EN 1991-4:2006
pvft składowa pionowa parcia u podstawy pionowego fragmentu ściany (wyrażenie (5.3) lub (5.79));
χ współczynnik kalibracyjny modułu sprężystości.
UWAGA: Efektywny moduł sprężystości przy odciążaniu EsU i składowa pionowa parcia pvft we wzorze (C.15)
są wyrażone w tych samych jednostkach.
(2) W przypadku gdy brak jest danych eksperymentalnych z badań, zgodnie z C.10.1, współczynnik kali-
bracyjny modułu χ można wyznaczyć jako
χ = 7 γ3/2 … (C.16)
gdzie
γ ciężar objętościowy składowanego ośrodka, podany w kN/m3.
(3) Alternatywnie, wartość χ można przyjąć równą 70 dla suchych ziarnistych materiałów zbożowych,
100 – dla drobnoziarnistych cząstek mineralnych i 150 – w przypadku materiałów o dużych i twardych cząstkach
mineralnych.
C.11 Oszacowanie górnej i dolnej wartości charakterystycznej właściwości i określanie współczynnika

zamiany a
C.11.1 Zasada metody
(1)P Silos należy projektować na najbardziej niesprzyjające warunki obciążenia, które mogą zaistnieć
w okresie jego użytkowania. Niniejszy rozdział dotyczy oceny zmienności właściwości, które mogą wystąpić
w badaniach próbek wykonywanych na potrzeby projektowania.
UWAGA: Jest prawdopodobne, że właściwości składowanego ośrodka będą zmieniać się w okresie użytkowania
konstrukcji, jednakże nie jest łatwe dokonanie takiej oceny.
(2)P Ekstremalne wartości obciążeń przyjmowanych do projektowania powinny być reprezentowane przez
ich wartości charakterystyczne, które są przyjmowane z akceptowalnie przypisanym prawdopodobieństwem,
którego nie można przekroczyć (zwykle wartości 5-procentowe i 95-procentowe) w założonym projektowym
okresie użytkowania zbiornika.
(3)P Ekstremalne wartości właściwości niezbędne do ustalenia ekstremalnych poziomów obciążeń należy
określać na podstawie wartości charakterystycznych właściwości.
(4)P W celu ustalenia odpowiednich warunków obciążenia należy stosować zarówno górne jak i dolne
wartości charakterystyczne ważniejszych właściwości.
(5) Można stosować zdefiniowane w tym rozdziale podejście uproszczone, które dopuszcza przyjmowanie
wartości charakterystycznej jako równej 1,28 odchylenia standardowego od wartości średniej.
UWAGA 1: Wartości właściwości koniecznych do zapewnienia ustalonego prawdopodobieństwa przekroczenia

poziomów obciążeń zależą od charakterystyki geometrycznej i całkowitych wymiarów zbiornika, rozpatrywanego
przypadku obciążenia oraz zakresu działania obciążenia (na ściany pionowe czy na lej silosu). Dodatkowo, na wartości
te wpływają zawartość wilgoci, temperatura, skłonność do segregacji oraz wiek ośrodka i konstrukcji.
UWAGA 2: Należy zauważyć, że norma EN 1990, Załącznik D „Design assisted by testing”, zaleca wartości inne
niż 1,28. Jak wyjaśniono w powyższym akapicie, ponieważ na obciążenia charakterystyczne wpływa kilka wzajemnie
nieskorelowanych właściwości, uzasadnione jest stosowanie oszacowania 10-procentowego lub 90-procentowego
wartości każdej z właściwości celem zapewnienia odpowiedniego prawdopodobieństwa wystąpienia obciążeń końco-
wych. Użycie wartości wyższych niż wymienione doprowadzi w projektowaniu do bardziej zachowawczych rozwiązań
niż stosowane dotąd w bieżącej praktyce.
(6) Jeżeli dysponuje się wynikami z badań eksperymentalnych, wartości charakterystyczne należy określać,
stosując metody statystyki matematycznej.
98
EN 1991-4:2006
UWAGA 1: Wyniki badań, jakkolwiek pożyteczne dla celów oszacowania wartości charakterystycznych, mają swoje
ograniczenia (ograniczony rozmiar próbki, ograniczenia techniki próbkowania itp.). Wymienione ograniczenia mogą
spowodować, że wyniki nie będą reprezentatywne dla całego rzędu właściwości, które mogą zaistnieć w okresie
użytkowania konstrukcji.
UWAGA 2: Wartości podane w Tablicy E.1 reprezentują ocenę wynikającą z praktyki i dostępnych wyników badań
doświadczalnych.
(7) Jeżeli inwestor lub projektant dysponuje zestawem adekwatnych wyników badań lub ma odpowiednią
praktykę w szczególnych przypadkach projektowania, wówczas może on dokonać wyboru wartości charakte-
rystycznych celem ustalenia właściwości występujących w okresie użytkowania konstrukcji zbiornika.
C.11.2 Metoda szacowania
(1) Można zastosować podaną niżej procedurę w celu określenia wartości charakterystycznej dowolnej
właściwości. W dalszych wyjaśnieniach używa się zmiennej x jako reprezentującej dowolną właściwość.
(2)(2) Wartość średnią

Wartość średnią właściwości
właściwości x należy
należyokreślić
określićz zwyników
wynikówbadań.
badań.
(3) Tam gdzie to możliwe, należy współczynnik zmienności δ ustalić z wyników badań.
(4) Gdy wynik badania jest niewystarczający, aby zapewnić dobrą ocenę współczynnika zmienności, na-
leży dokonać oszacowania odpowiedniej wartość charakterystycznej dla ośrodka. Można posłużyć się danymi
z Tablicy C.2.
(5) Górną wartość charakterystyczną właściwości (xu = x0,90) należy określić jako
2) x0,90 = x (1należy
Wartość średnią właściwości δ)
+ 1,28określić z wyników badań. … (C.17)
(6) Dolną wartość charakterystyczną właściwości (xl = x0,10) należy określić jako
2) x0,10 = x (1należy
Wartość średnią właściwości δ)
− 1, 28określić z wyników badań. … (C.18)
(7) Współczynnik zmienności właściwości ax należy wyznaczyć ze wzoru
… (C.19)
UWAGA: Zastosowanie wyrażenia (C.19) jest najprostszym sposobem określenia wspólnej wartości ax, która
daje dobrą aproksymację zarówno dla x0,90, jak i dla x0,10. Należy jednakże zauważyć, że ponieważ wyrażenia (C.17)
i (C.18) są typu addytywnego, natomiast ax jest typu multiplikatywnego, wystąpią zazwyczaj drobne rozbieżności
między wartościami charakterystycznymi określonymi z wyrażeń (C.17) i (C.18) i tymi, które oszacowano, używając
prostszej metody podanej w niniejszej normie opartej na wyrażeniu (C.19) i wyrażeniach od (4.1) do (4.6).
(8) Gdy konieczne jest oszacowanie wartości, należy przyjmować współczynnik zmienności δ dla ciężaru
objętościowego równy 0,10. Dla innych właściwości, ich wartości można oszacować na podstawie współczyn-
ników podanych w Tablicy C.2.
99
EN 1991-4:2006
Tablica C.2: Typowe wartości współczynników zmienności właściwości ośrodków rozdrobnionych
Współczynnik zmienności d
Ośrodek sypki Iloraz parcia Kąt tarcia Współczynnik tarcia o ścianę (µ)
bocznego wewnętrznego (φi)
(K) (stopnie)
Kategoria szorstkości ściany
Typ D1 Typ D2 Typ D3
Kruszywo 0,11 0,11 0,09 0,09 0,09
Tlenek glinu 0,14 0,16 0,05 0,05 0,05
Mieszanka paszy 0,08 0,06 0,19 0,19 0,19
dla zwierząt
Granulowana pasza 0,05 0,05 0,14 0,14 0,14
dla zwierząt
Jęczmień 0,08 0,10 0,11 0,11 0,11
Cement 0,14 0,16 0,05 0,05 0,05
Klinkier cementowy 0,21 0,14 0,05 0,05 0,05
Węgiel 0,11 0,11 0,09 0,09 0,09
Miał węglowy 0,14 0,18 0,05 0,05 0,05
Koks 0,11 0,11 0,09 0,09 0,09
Popiół lotny 0,14 0,12 0,05 0,05 0,05
Mąka 0,08 0,05 0,11 0,11 0,11
Granulowana ruda 0,11 0,11 0,09 0,09 0,09
żelaza
Wapno 0,14 0,18 0,05 0,05 0,05
hydratyzowane
Zmielony wapień 0,14 0,16 0,05 0,05 0,05
Kukurydza 0,10 0,10 0,17 0,17 0,17
Fosfaty 0,11 0,13 0,09 0,09 0,09
Ziemniaki 0,08 0,09 0,11 0,11 0,11
Piasek 0,08 0,07 0,11 0,11 0,11
Kawałki klinkieru 0,08 0,07 0,11 0,11 0,11
Ziarna sojowe 0,08 0,12 0,11 0,11 0,11
Cukier 0,14 0,14 0,05 0,05 0,05
Granulat buraka 0,11 0,11 0,09 0,09 0,09
cukrowego
Pszenica 0,08 0,09 0,11 0,11 0,11
100
EN 1991-4:2006
Załącznik D
(normatywny)
Ustalanie właściwości ośrodków w celu obliczania obciążeń w silosach
D.1 Przedmiot załącznika
W niniejszym załączniku opisano metody oceny parametrów wymienionych w niniejszej EN 1991-4 dla celów
obliczania obciążeń w przypadkach, gdy nie można ich ustalić doświadczalnie w prosty sposób.
D.2 Określenie współczynnika tarcia o ścianę z blachy fałdowej
(1) W ścianie zaliczanej do kategorii powierzchni D4 (z blachy fałdowej lub profilowanej lub ściany z pozio-
mym użebrowaniem) (patrz Rysunek D.1), współczynnik efektywnego tarcia o ścianę należy określać jako:
µeff = (1− aw) tanφi + aw µw … (D.1)
gdzie:
µeff współczynnik efektywnego tarcia o ścianę;
φi kąt tarcia wewnętrznego;
µw współczynnik tarcia wewnętrznego o ścianę (względem płaskiej powierzchni ściany);
aw współczynnik uwzględniający kontakt ze ścianą.
UWAGA: W ścianie zaliczanej do kategorii powierzchni, efektywne tarcie o ścianę zależy od tarcia wewnętrznego
w ośrodku sypkim, współczynnika tarcia o ścianę płaską i rodzaju profilu blachy ściennej.
a) Fałdowy profil trapezoidalny b) Fałdowy profil sinusoidalny
Legenda
1 Ośrodek wypełniający silos

2 Strefa przepływu ośrodka
3 Powierzchnia ścięcia
Rysunek D.1: Wymiary profili blachy fałdowej
101
EN 1991-4:2006
(2) Parametr aw w wyrażeniu (D.1), który reprezentuje zasięg ruchu ośrodka w kontakcie z powierzchnią
ściany, należy wyznaczać z geometrii profilu blachy ściennej (patrz Rysunek D.1a):
bw
aw== … (D.2)
… (D.2)
bw + bi
UWAGA: Kontakt pomiędzy strefami ruchu ośrodka i strefami spoczynku jest częściowo kontaktem ze ścianą,
a częściowo strefą ścinania wewnętrznego w ośrodku. Proporcja zasięgu kontaktu płynącego ośrodka z powierzchnią
ściany i kontaktu w strefie ścinania wewnętrznego opisana jest poprzez współczynnik aw.
(3) Tam gdzie to jest to konieczne, należy przeprowadzić odpowiednią analizę zasięgu kontaktu w zakresie:
ściana/ośrodek (patrz Rysunek D.1b).
UWAGA: Dla profili blachy ściennej, które są podobne do pokazanych na Rysunek D.1b, wartość współczynnika aw
należy przyjmować równą 0,20.
D.3 Tarcie wewnętrzne i tarcie o ścianę ośrodków gruboziarnistych bez cząstek

drobnych
(1) Współczynnika tarcia powierzchniowego o ścianę µ i kąta tarcia wewnętrznego φi nie można w prosty
sposób określić dla ośrodka, który składa się z dużych cząstek bez zawartości cząstek drobnych (np. łubin,
groch, ziemniaki), dlatego też kąt tarcia wewnętrznego φi należy przyjmować równy kątowi stoku naturalne-
go φr luźno uformowanego nasypu z ośrodka, o powierzchni w przybliżeniu płaskiej.
102
EN 1991-4:2006
Załącznik E
(normatywny)
Wartości właściwości ośrodków rozdrobnionych
E.1 Postanowienia ogólne
(1) W niniejszym załączniku podano, dla celów projektowania, wartości właściwości ośrodków składowa-
nych w silosach.
E.2 Wartości zdefiniowane
(1) Wartości, które należy przyjmować w projektowaniu, podano w Tablicy E.1.
103
EN 1991-4:2006
Tablica E.1: Właściwości ośrodków rozdrobnionych
Rodzaj ośrodka Ciężar Kąt stoku Kąt tarcia Iloraz parcia Współczynnik tarcia o ścianęc Bazowy
rozdrobnionegod, e jednostkowyb natural- wewnętrznego bocznego K µ współczynnik
γ nego φi (µ = tan φw) parcia
φr lokalnego Cop
Ściana Ściana Ściana

γl γu fr fim af Km aK typu typu typu aµ
D1 D2 D3
Dolny Górny Średni Para- Śre- Para- Średni Średni Średni Para-
metr dni metr metr
kN/m3 kN/m3 stopnie stopnie
Materiał brakującya 6,0 22,0 40 35 1,3 0,50 1,5 0,32 0,39 0,50 1,40 1,0
Kruszywo 17,0 18,0 36 31 1,16 0,52 1,15 0,39 0,49 0,59 1,12 0,4
Tlenek glinu 10,0 12,0 36 30 1,22 0,54 1,20 0,41 0,46 0,51 1,07 0,5
Mieszanka paszy 5,0 6,0 39 36 1,08 0,45 1,10 0,22 0,30 0,43 1,28 1,0
dla zwierząt
Granulowana 6,5 8,0 37 35 1,06 0,47 1,07 0,23 0,28 0,37 1,20 0,7
pasza
dla zwierząt
Jęczmień  7,0 8,0 31 28 1,14 0,59 1,11 0,24 0,33 0,48 1,16 0,5
Cement 13,0 16,0 36 30 1,22 0,54 1,20 0,41 0,46 0,51 1,07 0,5
Klinkier 15,0 18,0 47 40 1,20 0,38 1,31 0,46 0,56 0,62 1,07 0,7
cementowy ♮
Węgiel  7,0 10,0 36 31 1,16 0,52 1,15 0,44 0,49 0,59 1,12 0,6
Miał węglowy  6,0 8,0 34 27 1,26 0,58 1,20 0,41 0,51 0,56 1,07 0,5
Koks 6,5 8,0 36 31 1,16 0,52 1,15 0,49 0,54 0,59 1,12 0,6
Popiół lotny 8,0 15,0 41 35 1,16 0,46 1,20 0,51 0,62 0,72 1,07 0,5
Mąka  6,5 7,0 45 42 1,06 0,36 1,11 0,24 0,33 0,48 1,16 0,6
Granulowana ruda 19,0 22,0 36 31 1,16 0,52 1,15 0,49 0,54 0,59 1,12 0,5
żelaza
Wapno hydraty- 6,0 8,0 34 27 1,26 0,58 1,20 0,36 0,41 0,51 1,07 0,6
zowane
Kamień wapienny 11,0 13,0 36 30 1,22 0,54 1,20 0,41 0,51 0,56 1,07 0,5
Kukurydza  7,0 8,0 35 31 1,14 0,53 1,14 0,22 0,36 0,53 1,24 0,9
Fosfaty 16,0 22,0 34 29 1,18 0,56 1,15 0,39 0,49 0,54 1,12 0,5
Ziemniaki 6,0 8,0 34 30 1,12 0,54 1,11 0,33 0,38 0,48 1,16 0,5
Piasek 14,0 16,0 39 36 1,09 0,45 1,11 0,38 0,48 0,57 1,16 0,4
Kawałki klinkieru 10,5 12,0 39 36 1,09 0,45 1,11 0,48 0,57 0,67 1,16 0,6
Ziarno sojowe 7,0 8,0 29 25 1,16 0,63 1,11 0,24 0,38 0,48 1,16 0,5
Cukier  8,0 9,5 38 32 1,19 0,50 1,20 0,46 0,51 0,56 1,07 0,4
Burak cukrowy 6,5 7,0 36 31 1,16 0,52 1,15 0,35 0,44 0,54 1,12 0,5
granulowany
Pszenica  7,5 9,0 34 30 1,12 0,54 1,11 0,24 0,38 0,57 1,16 0,5
UWAGA Jeżeli materiału składowanego nie podano w tablicy, konieczne jest przeprowadzenie badań.
a
W sytuacjach, gdy koszt badań nie jest uzasadniony, a jednocześnie koszt projektowanego silosu przy założeniu składowania materiałów
o wielu różnych właściwościach nie jest wielki, można posłużyć się właściwościami „materiału brakującego”. W małych silosach właściwości
te mogą być adekwatne. Jednakże w dużych silosach doprowadzi to do bardzo nieekonomicznych rozwiązań projektowych i w tych przypad-
kach zawsze preferowane są badania.
b
Jednostkowy ciężar ośrodka γu jest górną wartością charakterystyczną, stosowaną do wszelkich obliczeń oddziaływań. Dolna wartość
charakterystyczna γl podana w Tablicy E.1 służy do określenia potrzebnej objętości silosu o założonej pojemności.
c
Efektywny kąt tarcia dla ściany typu D4 (ściana fałdowana) można określić, posługując się metodą podaną w Załączniku D, D.2.
d
Ośrodki podane w niniejszej tablicy, charakteryzujące się podatnością na wybuchy pyłów, zidentyfikowano za pomocą symbolu 
e
Ośrodki, które są podatne na mechaniczne zazębianie cząstek, zidentyfikowano za pomocą symbolu ♮
104
EN 1991-4:2006
Załącznik F
(Informacyjny)
Określanie rodzaju przepływu
F.1 Przepływ masowy i rdzeniowy
(1) Określenie rodzaju przepływu dla celów projektowania technologicznego silosu nie mieści się w zakresie
niniejszej normy. Jednakże informacje podane na Rysunku F.1 sygnalizują projektantowi możliwość wystąpienia
w silosie parcia przy przepływie masowym. Informacje te są także niezbędne, gdy stosuje się alternatywną
metodę projektowania leja, podaną w Załączniku G.
a) Leje stożkowe b) Leje klinowe
Legenda
1 Przepływ rdzeniowy
2 Przepływ masowy
3 Przepływ masowy lub rdzeniowy może mieć miejsce pomiędzy danymi liniami granicznymi
β Kąt połówkowy wierzchołka leja (stopnie)
µh Współczynnik tarcia o ścianki leja
UWAGA: W strefie pomiędzy liniami granicznymi przepływu rdzeniowego i masowego rodzaj przepływu zależy
od parametrów, których nie omówiono w niniejszej normie.
Rysunek F.1: Warunki, w których występuje przepływ masowy lub rdzeniowy

w lejach stożkowych i klinowych
105
EN 1991-4:2006
Załącznik G
(normatywny)
Alternatywne reguły obliczeń parcia na leje
G.1 Postanowienia ogólne

(1) W niniejszym załączniku podano dwie alternatywne metody oceny parcia na leje.
(2) Metoda określona w G.3 do G.9 może być zastosowana w celu wyznaczenia parcia na leje zarówno
w warunkach napełniania, jak i opróżniania silosu. Należy jednak zauważyć, że zsumowane parcie na lej nie
odpowiada ciężarowi ośrodka w leju, dlatego też podane wyrażenia należy traktować z ostrożnością.
(3) Alternatywnie można zastosować wyrażenia podane w G.10 w połączeniu ze wzorem przytoczonym
w 6.3 określającym parcie przy opróżnianiu w lejach stromych.
G.2 Oznaczenia
lh długość nachylonego odcinka liczonego od wierzchołka leja do punktu przejściowego (patrz Rysunek G.1)
pn parcie normalne do nachylonej ściany leja
pni składniki parcia normalnego do nachylonej ściany leja (i = 1, 2 i 3)
ps parcie skokowe na linii przejściowej
G.3 Definicje
G.3.1
obciążenie skokowe
lokalne obciążenie, które może wystąpić w punkcie przejścia podczas opróżniania silosu przy przepływie
masowym
G.4 Sytuacje obliczeniowe
(1) Lej należy projektować na warunki napełniania i opróżniania.
(2) Oczekiwany rodzaj przepływu w leju należy określać na podstawie Rysunku F.1.
(3) Gdy w silosie może wystąpić albo przepływ masowy, albo rdzeniowy, w projekcie należy wziąć pod
uwagę oba rodzaje przepływu.
G.5 Określenie współczynnika Cb zwiększającego obciążenie na dno
(1) W silosach innych, niż podano poniżej w (2), współczynnik zwiększający obciążenie na dno należy
przyjmować równy
Cb = 1,3 … (G.1)
(2) Gdy zachodzi znaczące prawdopodobieństwo, że składowany ośrodek będzie wywoływał obciążenia
dynamiczne (patrz (3)) i w leju lub dnie silosu wystąpią większe obciążenia, współczynnik zwiększający obcią-
żenie na dno należy przyjąć równy
Cb = 1,6 … (G.2)
106
EN 1991-4:2006
(3) Do sytuacji, w których mogą wystąpić warunki podane w (2), zalicza się
− gdy silos o smukłych pionowych ścianach służy do składowania ośrodków, których nie można uznać za
niskokohezyjne (patrz 1.5.23);
− gdy ośrodek składa się z cząstek podatnych na mechaniczne zazębianie (np. klinkier cementowy).
UWAGA: Sposób określenia kohezji c danego ośrodka podano w C.9. Kohezja jest klasyfikowana jako niska,
gdy w następstwie konsolidacji próbki za pomocą naprężenia normalnego σr, wyznaczona kohezja c nie przekracza
wartości c/σr = 0,04 (patrz 1.5.23).
G.6 Parcie przy napełnianiu na dno płaskie lub prawie płaskie
(1) Pionowe obciążenia działające na dna płaskie lub prawie płaskie (nachylenie α ≤ 20°) należy obliczać
ze wzoru
pvfb = Cb pvf … (G.3)
gdzie:
pvf parcie obliczone z wyrażenia (5.3) lub (5.79) na odpowiedniej głębokości z poniżej powierzchni
zastępczej;
Cb współczynnik zwiększający obciążenie na dno.
G.7 Parcie na leje przy napełnianiu
(1) Gdy nachylenie ściany leja do poziomu jest większe niż 20° (patrz Rysunek 1.1b), składową parcia
normalnego pn do nachylonej ściany leja na dowolnym poziomie należy obliczać ze wzoru
pn = pn3 + pn2 + (pn2 – p) n2)

x
… (G.4) … (G.4)
lh
w którym:
pn1 = pvft (Cbsin2β + cos2β) … (G.5)
pn2 = pvft Cbsin2β … (G.6)
p=n33,0
= 3,0 cos2β
A γK
cos … (G.7)
U μh
gdzie:
β kąt nachylenia ściany leja do pionu (patrz Rysunek G.1);
x długość odcinka ograniczonego do zakresu pomiędzy 0 i lh (patrz Rysunek G.1);
pn1 i pn2 składowe parcia na lej, wywołane parciem pionowym ośrodka w punkcie przejścia;
pn3 parcie na lej wywołane ośrodkiem sypkim zawartym w leju;
Cb współczynnik zwiększający obciążenie na dno;
pvft parcie pionowe pvf działające na linii przejściowej po napełnieniu, obliczane, odpowiednio,
z wyrażenia (5.3) lub (5.79);
µh charakterystyczna wartość współczynnika tarcia o ścianki leja (dolna wartość charakterys-
tyczna);
107
EN 1991-4:2006
K charakterystyczna wartość ilorazu parcia bocznego w pionowym segmencie ściany;
A rzut powierzchni przekroju poprzecznego pionowego fragmentu ściany;
U wewnętrzny obwód rzutu przekroju poprzecznego pionowego segmentu ściany.
(2) Wartość składowej parcia stycznego pt, związanej z tarciem o ścianę wynosi:
pt = pn µh … (G.8)
gdzie:
pn jest wartością obliczoną z wyrażenia (G.4).
(3) Gdy określane są składowe parcia zgodnie z wyrażeniami G.5, G.6 i G.7, należy przyjąć te same cha-
rakterystyczne wartości K. Należy rozpatrzyć zarówno dolne, jak i górne wartości charakterystyczne.
UWAGA: Z dolną wartością charakterystyczną K związana jest najwyższa wartość pvft, natomiast górnej wartości
charakterystycznej K towarzyszy najwyższa wartość składowej pn3; nie jest zatem możliwe odgórne ustalenie, która
z wartości charakterystycznych powoduje wystąpienie najbardziej niekorzystnego przypadku obciążenia w leju.
Należy przeanalizować wpływ obu wartości charakterystycznych.
Rysunek G.1: Alternatywna zasada dotycząca obciążeń w leju
G.8 Parcie przy opróżnianiu na dna płaskie lub prawie płaskie
(1) W dnach płaskich lub prawie płaskich (nachylenia α ≤ 20°), obciążenia przy opróżnianiu można obliczyć
z zastosowaniem wytycznych dla obciążeń przy napełnianiu (patrz G.6).
G.9 Parcie na leje przy opróżnianiu
(1) W silosie o przepływie rdzeniowym, obciążenia na leje przy opróżnianiu można obliczyć z zastosowa-
niem wytycznych dla obciążeń przy napełnianiu (patrz G.7).
(2) W silosie o przepływie masowym uwzględnia się dodatkowe umiejscowione parcie skokowe ps (patrz
Rysunek G.1) działające w paśmie o szerokości 0,2dc wzdłuż ściany leja, na całym jego obwodzie.
ps = 2 K pvft ...(G.9)
108
EN 1991-4:2006
gdzie:
pvft jest składową pionową parcia działającą na linii przejściowej po napełnieniu, obliczoną,
odpowiednio, z wyrażenia (5.3) lub (5.79).
G.10 Alternatywne wyrażenie na iloraz parcia Fe na lej przy opróżnianiu
(1) W warunkach opróżniania, średnią wartość składowej pionowej ciśnienia w składowanym ośrodku, na
dowolnym poziomie leja stromego, można określić za pomocą wyrażeń (6.7) i (6.8), z wartością alternatywną
parametru F określoną jako:
Fe = … (G.10)
w którym:
1⎛ −1 ⎡ sin φwh ⎤ ⎞
ε += β + β + ⎜ φwh + sin ⎢ ⎥⎟ … (G.11)… (G.11)
2⎝ ⎣ sinφ1 ⎦ ⎠
φwh = tan-1 µh … (G.12)
gdzie:
µh dolna wartość charakterystyczna współczynnika tarcia o ścianę w leju;
φi kąt tarcia wewnętrznego w składowanym ośrodku.
UWAGA: W przypadku zastosowania powyższej metody obliczania parcia na lej, należy zamiast wyrażenia (6.21)
zastosować wyrażenie (G.10). Wyrażenie to służące do wyznaczania Fe wyprowadzono z bardziej zaawansowanej
teorii opracowanej przez Enstada dotyczącej parcia przy opróżnianiu.
109
EN 1991-4:2006
Załącznik H
(informacyjny)
Oddziaływania spowodowane wybuchem pyłów
H.1 Postanowienia ogólne

(1) Niniejszy załącznik zawiera wytyczne dla celów projektowania odpowiednich oddziaływań wywołanych
wybuchem pyłów
H.2 Zakres
(1) Niniejszy załącznik obowiązuje dla wszystkich rodzajów silosów i im podobnych pojemników, które służą
w procesach składowania, produkcji i obrotu znacznej objętości palnych i/lub wybuchowych nie toksycznych
pyłów.
(2) Gdy w przypadku zastosowania przyjętych w projekcie zabezpieczeń z bardzo dużym prawdopodo-
bieństwem można wykluczyć wybuchy pyłów, dopuszcza się, aby wymagania podane w niniejszym załączniku
nie były uwzględniane.
(3) Gdy w obiekcie istniejącym dopuszczono możliwość wybuchu pyłów, można także wykorzystać niniejszy
załącznik. W tym przypadku należy przede wszystkim przeanalizować aktualne warunki panujące na obiekcie.
W przypadku wątpliwości należy skorzystać z porady ekspertów.
H.3 Oznaczenia
pmax maksymalne nadciśnienie
pred zredukowane maksymalne ciśnienie przy wybuchu.
pa uwolnione ciśnienie początkowe.
H.4 Pyły wybuchowe i ich odpowiednie właściwości
(1) W wielu różnych rodzajach składowanych ośrodków gromadzą się pyły, które mogą być wybuchowe.
Wybuchy pyłów są możliwe zarówno w pyłach organicznych, jak i nieorganicznych, w warunkach, gdy cząstki
ośrodka są wystarczające małe i równomiernie rozłożone w otaczającym powietrzu, co w reakcji z tlenem może
doprowadzić do powstania reakcji egzotermicznej.
(2) Podczas wybuchu pyłów ośrodków zwykle składowanych w silosach, można się spodziewać wytwo-
rzenia w zamkniętych strefach bez wentylacji ciśnienia wybuchu rzędu od 8 do 10 bar.
(3) Do kluczowych parametrów związanych z wybuchem pyłów zalicza się:

− zawartość pyłów KST;
− maksymalne nadciśnienie pmax.
(4) Zawartość pyłów można określić na podstawie tempa przyrostu ciśnienia (dp/dt).
(5) W projektowaniu należy stosować procedury podane w EN 26184-1.
(6) Najważniejsze rodzaje pyłów pochodzą z takich materiałów, jak: celuloza, nawozy sztuczne, mączka
kamienna, pasze dla zwierząt, guma, zboże, drewno, pył z drewna, pył węglowy, materiały syntetyczne, ziarno
mielone, mączka kukurydziana, śruta, mąka ryżowa, mąka pszenna, mleko w proszku, papier, pigment, mąka
sojowa, produkty czyszczące, cukier.
110
EN 1991-4:2006
H.5 Źródła zapłonu
(1) Zazwyczaj wystarcza źródło niewielkiej energii do zainicjowania wybuchu w wymienionych wyżej
rodzajach pyłów. Typowe źródła zapłonu w silosie lub w pomieszczeniach i instalacjach przyległych do silosu
związane są z:
− gorącymi powierzchniami, generującymi tarcie wywołane przez uszkodzone mechanizmy;
− iskrami ze spawania, ścierania lub cięcia metali podczas prac naprawczych;
− żarzącym się popiołem, wprowadzanym do silosu z materiałem sypkim;
− iskrami z obcych ciał;
− niewłaściwymi lub uszkodzonymi instalacjami elektrycznymi (na przykład oprawy punktów świetlnych);
− wydzielaniem się ciepła podczas procesu suszenia; oraz
− samozapłonem spowodowanym ładunkami elektryczności statycznej.
H.6 Zabezpieczenia
(1) Uszkodzenia spowodowane wybuchem minimalizuje się poprzez ograniczenie wybuchu w przestrze-
ni, w której do niego dochodzi. Należy uniemożliwiać rozprzestrzenianie się wybuchu do pozostałych części
obiektu. Należy także minimalizować nadciśnienie związane z wybuchem.
(2) Konsekwencje wybuchu należy ograniczać poprzez przyjęcie odpowiednich środków zapobiegawczych
na danym etapie projektowania (np. poprzez wprowadzenie barier przeciwwybuchowych w sposób podobny
do ścian przeciwpożarowych).
Indywidualne rozwiązania w strefach obiektu pomiędzy barierami zazwyczaj należy projektować, spełniając
dwa następujące warunki:
– przy braku wentylacji, możliwość stawienia oporu wobec maksymalnego ciśnienia wybuchu pmax, lub
− gdy zastosowano odpowiednią wentylację, możliwość stawienia oporu wobec zredukowanej wartości
ciśnienia wybuchu pred.
(4) Obliczeniowa wartość zredukowana ciśnienia pred zależy od rodzaju pyłu, wymiarów przestrzeni wen-
tylowanej powierzchni, początkowego ciśnienia uwolnionego pa i bezwładności systemu wentylacji.
(5) Projektowanie z uwzględnieniem konsekwencji wybuchu powinno uwzględniać efekty wyrzutu gazów lub
ognia z otworu wentylacyjnego. Ogień ten nie powinien wywołać uszkodzenia w otoczeniu, ani też zainicjować
wybuchu w strefach przyległych do silosu.
(6) Projekt powinien uwzględniać ograniczenie zagrożenia personelu wywołanego kawałkami rozbitego
szkła lub innych elementów konstrukcyjnych. Tam gdzie to możliwe, otwory wentylacyjne powinny być wy-
prowadzone wprost na otwartą przestrzeń, co zredukuje ciśnienie wybuchu. W wolno stojącym silosie może
to być osiągnięte poprzez zastosowanie dachu wentylowanego. W silosach zblokowanych na ten cel można
wykorzystać klatkę schodową lub okna umieszczone wysoko powyżej poziomu terenu.
(7) System wentylacyjny powinien być uruchamiany przy małym ciśnieniu i mieć małą bezwładność.
(8) Należy rozważyć możliwość, że nagła inicjacja systemu wentylacji przy niskim ciśnieniu może wywołać
uwolnienie dużej ilości mieszanki powietrzno-pyłowej. W takim przypadku należy rozważyć użycie systemu
o większej bezwładności.
111
EN 1991-4:2006
H.7 Obliczanie elementów konstrukcyjnych
(1) Ciśnienie obliczeniowe przy wybuchu należy traktować tak jak obciążenia wyjątkowe działające na
wszystkie elementy konstrukcyjne.
H.8 Ciśnienie obliczeniowe
(1) Wszystkie nośne elementy konstrukcyjne i wszystkie elementy pomyślane jako bariery przeciwwybu-
chowe należy projektować na przeniesienie związanego z wybuchem pyłów ciśnienia obliczeniowego.
H.9 Projektowanie na podciśnienie
(1) Siły bezwładności wynikające z gwałtownego wyrzutu gazu, w następstwie ochładzania się gorących
spalin mogą powodować podciśnienie, które należy uwzględniać w projektowaniu.
H.10 Projektowanie urządzeń wentylacyjnych
(1) Wszystkie istotne części urządzeń wentylacyjnych należy osłaniać przed oderwaniem w konsekwencji
fali ciśnienia wybuchu (np. należy zamocować drzwi przeciwwybuchowe, pokrywy należy mocować za pomocą
lin lub podobnych uchwytów).
UWAGA: W projektowaniu można wykorzystać procedury opisane w Raporcie DIN 140 „Design of silos for dust
explosion” opublikowanym w styczniu 2005 r. przez wydawnictwo Beuth-Verlag.
H.11 Siły reakcji spowodowane wentylacją
(1) Gdy stosuje się wentylację, w projektowaniu systemów wsporczych należy uwzględniać siły reakcji.
Jest to zwłaszcza ważne w przypadku lekkich konstrukcji z poziomymi kanałami wentylacyjnymi, a także w
przypadkach wszelkich układów wentylacji, które nie są umieszczone symetrycznie w przekroju poprzecznym
silosu.
UWAGA: W projektowaniu można wykorzystać procedury opisane w Raporcie DIN 140 „Design of silos for dust
explosion” opublikowanym w styczniu 2005 r. przez wydawnictwo Beuth-Verlag.
112
ISBN 978-83-251-6043-2
Polski Komitet Normalizacyjny

ul. Świętokrzyska 14, 00-050 Warszawa
http://www.pkn.pl

PN en 1991 4 2008

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

PN en 1991 4 2008

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PKN – Licencja dla POLITECHNIKA KOSZALINSKA

Data nagrania: 2009-10-20

Norma Europejska EN 1991-4:2006 ma status Polskiej Normy

© Copyright by PKN, Warszawa 2008 nr ref. PN-EN 1991-4:2008

Niniejsza norma zastępuje PN-EN 1991-4:2006.

Postanowienia krajowe w zakresie przedmiotowym EN 1991-4:2006

Przyjmuje się wartości i reguły zalecane w niniejszym Eurokodzie.

NA.2 Postanowienia dotyczące 3.6 (2)

Brak postanowień krajowych.

NORMA EUROPEJSKA EN 1991-4

ICS 91.010.30 Zastępuje ENV 1991-4:1995

Eurokod 1 – Oddziaływania na konstrukcje – Część 4: Silosy i zbiorniki

Niniejsza Norma Europejska została przyjęta przez CEN 12 października 2005 r.

Zgodnie z Przepisami wewnętrznymi CEN/CENELEC członkowie CEN są zobowiązani do nadania Normie

Europejski Komitet Normalizacyjny

Centrum Zarządzania: rue de Stassart, 36 B-1050 Brussels

Rozdział 1 Postanowienia ogólne.................................................................................................................. 9

Rozdział 2 Określanie i klasyfikacja oddziaływań...................................................................................... 23

Rozdział 3 Sytuacje obliczeniowe................................................................................................................ 26

Rozdział 4 Właściwości ośrodków rozdrobnionych.................................................................................. 34

Rozdział 5 Obciążenia na pionowe ściany silosów.................................................................................... 41

Rozdział 6 Obciążenia na leje i dna silosów............................................................................................... 67

Rozdział 7 Obciążenia w zbiornikach na ciecze......................................................................................... 75

A.3 Kombinacje oddziaływań.............................................................................................................. 76

H.4 Pyły wybuchowe i ich odpowiednie właściwości........................................................................110

Niniejsza norma zastępuje ENV 1991-4:1995.

Zgodnie z Przepisami wewnętrznymi CEN/CENELEC do wdrożenia niniejszej Normy Europejskiej są zobowią-

Geneza programu Eurokodów

EN 1990 Eurocode : Basis of Structural Design

Eurokody uznają odpowiedzialność władz administracyjnych każdego z państw członkowskich i zastrzegły

Status i zakres stosowania Eurokodów

Państwa członkowskie EU i EFTA uznają, że Eurokody służą jako dokumenty odniesienia:

– do wykazania zgodności budynków i obiektów inżynierskich z wymaganiami podstawowymi dyrektywy

– jako dokument ramowy do opracowania zharmonizowanych specyfikacji technicznych dotyczących wyro-

Normy krajowe wdrażające Eurokody

– wartości i/lub klas, jeśli w Eurokodzie podano alternatywy,

– specyficznych danych krajowych (geograficznych, klimatycznych itp.), np. mapa śniegowa,

– procedur, które należy stosować, jeśli w Eurokodzie podano procedury alternatywne.

Załącznik może także zawierać:

– decyzje dotyczące stosowania załączników informacyjnych,

– powołania na niesprzeczne informacje uzupełniające, pomocne w stosowaniu Eurokodów.

Powiązania między Eurokodami i zharmonizowanymi specyfikacjami technicznymi

Dodatkowe informacje dotyczące EN 1991-4

EN 1991-4 jest przeznaczona dla klientów, projektantów, inwestorów i odpowiednich władz.

Załącznik krajowy do EN 1991-4N1)

W EN 1991-4 zmiany krajowe dopuszcza się w następujących punktach:

Rozdział 1 Postanowienia ogólne

1.1 Zakres normy

1.1.1 Zakres EN 1991 – Eurokod 1

1.1.2 Zakres EN 1991-4 – Oddziaływania na konstrukcje: silosy i zbiorniki

− kształty przekrojów poprzecznych silosu są ograniczone do rozwiązań pokazanych na Rysunku 1.1d,

− mają zastosowanie następujące ograniczenia wymiarów:

− każdy silos jest projektowany na określony zakres właściwości ośrodka sypkiego;

− napełnianie wywołuje pomijalne efekty bezwładności i obciążenia uderzeniowe;

a) Geometria b) Mimośrody c) Parcia i naprężenia styczne

d) Kształty przekrojów poprzecznych

Rysunek 1.1: Kształty silosu z określeniem wymiarów i oznaczeń parcia

(9) Oddziaływania na przekrycia silosów i zbiorników podano odpowiednio w EN 1991-1-1, EN 1991-1-3

1.2 Powołania normatywne

ISO 3898:1997 Basis of design for structures: Notation. General symbols

EN 1990 Basis of structural design

EN 1991-1-3 Eurocode 1: Actions on structures: Part 1.3: Snow loads

EN 1991-1-4 Eurocode 1: Actions on structures: Part 1.4: Wind actions