POLSKA NORMA

Polski Komitet ICS 13.220.50; 91.010.30

Normalizacyjny
PN-EN 1991-1-2
kwiecień 2006
Wprowadza
EN 1991-1-2:2002, IDT
Zastępuje
PN-EN 1991-1-2:2005 (U)

Eurokod 1: Oddziaływania na konstrukcje

Część 1-2: Oddziaływania ogólne
Oddziaływania na konstrukcje w warunkach
pożaru

Norma europejska EN 1991-1-2:2002 ma status Polskiej Normy

© Copyright by PKN, Warszawa 2006 nr ref. PN-EN 1991-1-2:2006

Hologram Wszelkie prawa autorskie zastrzeżone. Żadna część niniejszej normy nie może być
PKN zwielokrotniana jakąkolwiek techniką bez pisemnej zgody Prezesa Polskiego Komitetu
Normalizacyjnego
2 PN-EN 1991-1-2:2006

Przedmowa krajowa

Niniejsza norma została przygotowana przez KT nr 180 ds. Bezpieczeństwa Pożarowego Obiektów i zatwier-
dzona przez Prezesa PKN dnia 7 lutego 2006 r.

Jest tłumaczeniem – bez jakichkolwiek zmian – angielskiej wersji Normy Europejskiej EN 1991-1-2:2002

W zakresie tekstu Normy Europejskiej wprowadzono odsyłacze krajowe oznaczone od N1) do N5).

Norma zawiera informacyjny Załącznik krajowy NA, którego treścią jest wykaz norm powołanych i ich krajowych
odpowiedników.

Norma zawiera informacyjny Załącznik krajowy NB, którego treścią są postanowienia krajowe dotyczące od-
działywań na konstrukcje w warunkach pożaru, dopuszczone w EN 1991-1-2.

Niniejsza norma zastępuje PN-EN 1991-1-2:2005 (U).

W sprawach merytorycznych dotyczących treści normy można zwracać się do właściwego Komitetu Technicz-
nego PKN, kontakt: www.pkn.pl

Załącznik krajowy NA (informacyjny)

Odpowiedniki krajowe norm i dokumentów powołanych

UWAGA W przypadku braku odpowiednika krajowego, oryginał normy jest dostępny w Ośrodku Informacji Norma-
lizacyjnej PKN.

Normy powołane w EN Odpowiedniki krajowe

EN 13501-2:2003 PN-EN 13501-2:2005 Klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanych i elementów

budynków – Część 2: Klasyfikacja na podstawie badań odporności ogniowej,
z wyłączeniem instalacji wentylacyjnej

EN 1990:2002 PN-EN 1990:2004 Eurokod – Podstawy projektowania konstrukcji

EN 1991-1-1:2002 PN-EN 1991-1-1:2004 Eurokod 1: Oddziaływania na konstrukcje – Część 1-1:

Oddziaływania ogólne – Ciężar objętościowy, ciężar własny, obciążenia użytkowe
w budynkach

EN 1991-1-3:20031) PN-EN 1991-1-3:2005 Eurokod 1 – Oddziaływania na konstrukcje – Część 1-3:

Oddziaływania ogólne – Obciążenie śniegiem

EN 1991-1-4:20051) PN-EN 1991-1-4:2005 (U) Eurokod 1: Oddziaływania na konstrukcje – Część 1-4:

Oddziaływania ogólne – Oddziaływania wiatru

prEN 1992 –

prEN 1993 –

prEN 1994 –

prEN 1995 –

prEN 1996 –

prEN 1999 –

1)
Powołany w treści normy europejskiej projekt został zastąpiony normą EN.
 PN-EN 1991-1-2:2006 3

Załącznik krajowy NB
(informacyjny)

Postanowienia krajowe dotyczące oddziaływań na konstrukcje w warunkach pożaru

NB.1 – dotyczy punktu: 2.4 (4). Zaleca się, przy analizie temperatury w elemencie, stosowanie przedziałów czasu
podanych w polskich przepisach techniczno-budowlanych, wykorzystując nominalną krzywą temperatura-czas,
jeżeli w polskich przepisach techniczno-budowlanych nie zostaną wprowadzone inne postanowienia.

NB.2 – dotyczy punktu: 3.1. (10) Zaleca się, przy przyjmowaniu temperatury gazów Θg, stosowanie nominal-
nych krzywych temperatura-czas zgodnie z 3.2 lub zaawansowanych naturalnych modeli pożaru opartych na
modelach numerycznej mechaniki płynów zgodnie z 3.3.2. (2).

NB.3 – dotyczy punktów: 3.3.1.1 (1), 3.3.1.2 (1), 3.3.1.2 (2), 3.3.1.3 (1). Nie zaleca się stosowania uprosz-
czonych modeli pożaru, jeżeli w polskich przepisach techniczno-budowlanych nie zostaną wprowadzone inne
postanowienia.

NB.4 – dotyczy punktu: 3.3.2 (1). Zaleca się stosowanie iteracyjnych metod obliczeniowych.

Zaleca się stosowanie obliczeniowej wartości obciążenia ogniowego ustalonej zgodnie z metodą podaną w za-
łączniku E informacyjnym do niniejszej normy.

Zaleca się obliczanie szybkości wydzielania ciepła Q zgodnie z metodą podaną w załączniku E informacyjnym
do niniejszej normy.

NB.5 – dotyczy punktu: 3.3.2 (2). Spośród naturalnych modeli pożaru zaleca się stosowanie modeli numerycznej
mechaniki płynów. Zaleca się stosowanie metody obliczania oddziaływań termicznych, podanej w załączniku
D informacyjnym do niniejszej normy.

NB.6 – dotyczy punktu: 4.2.2 (2). Zaleca się, przy rozpatrywaniu wyjątkowych sytuacji obliczeniowych, uwzględ-
nienie następujących oddziaływań dodatkowych w czasie pożaru tzn.:

– uderzeń na skutek zniszczenia elementów konstrukcyjnych lub/i ciężkich maszyn.

Zaleca się, aby wyznaczając kombinację oddziaływań mechanicznych przy ustalaniu odpowiednich efektów
oddziaływań w wyjątkowej sytuacji obliczeniowej jaką jest pożar, uwzględniać częstą wartość Ψ1,1 Q1 jako re-
prezentatywną wartość oddziaływania zmiennego Q1, wywołanego obciążeniem śniegiem.

NB.7 – dotyczy punktu: 4.3.1 (2). Zaleca się, aby przy ustalaniu odpowiednich efektów oddziaływań w wyjątko-
wej sytuacji obliczeniowej jaką jest pożar, wyznaczając kombinację oddziaływań mechanicznych, uwzględniać
częstą wartość Ψ1,1 Q1 jako reprezentatywną wartość oddziaływania zmiennego Q1.
4 PN-EN 1991-1-2:2006

Stronica pusta
NORMA EUROPEJSKA EN 1991-1-2
EUROPEAN STANDARD
NORME EUROPÉENNE
EUROPÄISCHE NORM listopad 2002

ICS 13.220.50; 91.010.30 Zastępuje ENV 1991-2-2:1995

Wersja polska

Eurokod 1: Oddziaływania na konstrukcje – Część 1-2: Oddziaływania ogólne –

Oddziaływania na konstrukcje w warunkach pożaru

Eurocode 1: Actions on structures – Eurocode 1: Actions sur les structures Eurocode 1 – Einwirkungen auf Tragwer-
Part 1-2: General actions – Actions au feu – Partie 1-2: Actions générales – ke – Teil 1-2: Allgemeine Einwirkungen
on structures exposed to fire Actions sur les structures exposées – Brandeinwirkungen auf Tragwerke.

Niniejsza norma jest polską wersją Normy Europejskiej EN 1991-1-2:2002. Została ona przetłumaczona przez Polski Komitet
Normalizacyjny i ma ten sam status co wersje oficjalne.

Niniejsza Norma Europejska została przyjęta przez CEN 1 września 2002 r.

Zgodnie z Przepisami wewnętrznymi CEN/CENELEC członkowie CEN są zobowiązani do nadania Normie Euro-
pejskiej statusu normy krajowej bez wprowadzania jakichkolwiek zmian. Aktualne wykazy norm krajowych, łącznie
z ich danymi bibliograficznymi, można otrzymać na zamówienie w Centrum Zarządzania CEN lub w krajowych
jednostkach normalizacyjnych będących członkami CEN.

Niniejsza Norma Europejska istnieje w trzech oficjalnych wersjach (angielskiej, francuskiej i niemieckiej). Wersja
w każdym innym języku, przetłumaczona na odpowiedzialność danego członka CEN na jego własny język i no-
tyfikowana w Centrum Zarządzania CEN, ma ten sam status co wersje oficjalne.

Członkami CEN są krajowe jednostki normalizacyjne następujących państw: Austrii, Belgii, Danii, Finlandii,
Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Islandii, Luksemburga, Malty, Niemiec, Norwegii, Portugalii, Republiki
Czeskiej, Szwajcarii, Szwecji, Włoch i Zjednoczonego Królestwa.

CEN

Europejski Komitet Normalizacyjny

European Committee for Standardization
Comité Européen de Normalisation
Europäisches Komitee für Normung

Centrum Zarządzania: rue de Stassart, 36 B-1050 Brussels

© 2002 CEN All rights of exploitation in any form and by any means reserved nr ref. EN 1991-1-2:2002 E
worldwide for CEN national Members.
EN 1991-1-2:2002

Spis treści

Przedmowa ....................................................................................................................................................... 4

Rozdział 1 Postanowienia ogólne .................................................................................................................. 10

1.1 Zakres normy ..................................................................................................................................... 10
1.2 Powołania normatywne ...................................................................................................................... 10
1.3 Założenia ............................................................................................................................................ 11
1.4 Rozróżnienie zasad i reguł stosowania .............................................................................................. 11
1.5 Terminy i definicje ............................................................................................................................... 11
1.5.1 Terminy wspólne używane w częściach pożarowych Eurokodów ............................................... 11
1.5.2 Terminy specjalne odnoszące się ogólnie do projektowania ....................................................... 13
1.5.3 Terminy dotyczące oddziaływań termicznych .............................................................................. 13
1.5.4 Terminy dotyczące analizy przepływu ciepła ............................................................................... 15
1.6 Symbole ............................................................................................................................................. 15

Rozdział 2 Procedura projektowania konstrukcji na warunki pożarowe ......................................................... 20

2.1 Postanowienia ogólne ........................................................................................................................ 20
2.2 Obliczeniowy scenariusz pożarowy ................................................................................................... 20
2.3 Pożar obliczeniowy ............................................................................................................................ 20
2.4 Analiza temperatury ........................................................................................................................... 20
2.5 Analiza mechaniczna ......................................................................................................................... 21

Rozdział 3 Oddziaływania termiczne w analizie temperatury ......................................................................... 21

3.1 Zasady ogólne ................................................................................................................................... 21
3.2 Nominalne krzywe temperatura-czas ................................................................................................ 23
3.2.1 Krzywa standardowa temperatura-czas ....................................................................................... 23
3.2.2 Krzywa pożaru zewnętrznego ..................................................................................................... 23
3.2.3 Krzywa węglowodorowa .............................................................................................................. 23
3.3 Naturalne modele pożaru .................................................................................................................. 23
3.3.1 Uproszczone modele pożaru ...................................................................................................... 23
3.3.1.1 Postanowienia ogólne .......................................................................................................... 23
3.3.1.2 Pożary strefowe .................................................................................................................... 24
3.3.1.3 Pożary lokalne ..................................................................................................................... 24
3.3.2 Zaawansowane modele pożaru .................................................................................................. 24

Rozdział 4 Oddziaływania mechaniczne w analizie konstrukcji ..................................................................... 25

4.1 Postanowienia ogólne ....................................................................................................................... 25
4.2 Jednoczesność oddziaływań .............................................................................................................. 25
4.2.1 Oddziaływania przy projektowaniu w temperaturze normalnej .................................................... 25
4.2.2 Oddziaływania dodatkowe ........................................................................................................... 26
4.3 Zasady kombinacji oddziaływań ........................................................................................................ 26
4.3.1 Zasada ogólna ............................................................................................................................ 26
4.3.2 Zasady uproszczone .................................................................................................................... 26
4.3.3 Poziom obciążenia ....................................................................................................................... 27

Załącznik A (informacyjny) Parametryczne krzywe temperatura-czas ............................................................ 28

Załącznik B (informacyjny) Oddziaływania termiczne na elementy zewnętrzne – Uproszczona metoda

obliczeń ........................................................................................................................................................... 31
B.1 Zakres załącznika .............................................................................................................................. 31
B.2 Warunki stosowania ........................................................................................................................... 31
B.3 Efekty oddziaływania wiatru ............................................................................................................... 32

2
 EN 1991-1-2:2002

B.3.1 Sposób wentylacji ........................................................................................................................ 32

B.3.2 Odchylenie płomienia przez wiatr ................................................................................................ 32
B.4 Charakterystyki pożaru i płomieni ...................................................................................................... 32
B.4.1 Ciąg niewymuszony ..................................................................................................................... 32
B.4.2 Ciąg wymuszony .......................................................................................................................... 35
B.5 Ogólne współczynniki konfiguracji ..................................................................................................... 37

Załącznik C (informacyjny) Pożar lokalny ....................................................................................................... 39

Załącznik D (informacyjny) Zaawansowane modele pożaru ........................................................................... 41

D.1 Modele jednostrefowe ........................................................................................................................ 41
D.2 Modele dwustrefowe .......................................................................................................................... 42
D.3 Modele numerycznej mechaniki płynów ............................................................................................. 42
Załącznik E (informacyjny) Gęstości obciążenia ogniowego ........................................................................... 43
E.1 Postanowienia ogólne ........................................................................................................................ 43
E.2 Określanie gęstości obciążenia ogniowego ....................................................................................... 44
E.2.1 Postanowienia ogólne .................................................................................................................. 44
E.2.2 Określenia .................................................................................................................................... 45
E.2.3 Zabezpieczone obciążenia ogniowe ............................................................................................ 45
E.2.4 Wartości ciepła spalania netto ..................................................................................................... 45
E.2.5 Klasyfikacja obciążenia ogniowego z uwagi na sposoby użytkowania ........................................ 47
E.2.6 Indywidualne oszacowanie gęstości obciążeń ogniowych .......................................................... 47
E.3 Przebieg spalania ............................................................................................................................... 47
E.4 Szybkość wydzielania ciepła Q .......................................................................................................... 47

Załącznik F (informacyjny) Równoważny czas oddziaływania pożaru ............................................................ 49

Załącznik G (informacyjny) Współczynnik konfiguracji .................................................................................... 51

G.1 Postanowienia ogólne ........................................................................................................................ 51
G.2 Efekty cienia ....................................................................................................................................... 52
G.3 Elementy zewnętrzne ........................................................................................................................ 52
Bibliografia ....................................................................................................................................................... 55

3
EN 1991-1-2:2002

Przedmowa

Niniejszy dokument (EN 1991-1-2:2002) został opracowany przez Komitet Techniczny CEN/TC 250 „Eurokody
konstrukcyjne”N1), którego sekretariat jest prowadzony przez BSI.

Odpowiedzialność za Eurokod 1 ponosi CEN/TC 250/SC1.

Niniejsza Norma Europejska powinna uzyskać status normy krajowej, przez opublikowanie identycznego
tekstu lub przez uznanie, najpóźniej do maja 2003 r., a normy krajowe sprzeczne z daną normą, powinny być
wycofane najpóźniej do grudnia 2009 r.

Niniejszy dokument zastępuje ENV 1991-2-2:1995.

Załączniki A, B, C, D, E, F i G mają charakter informacyjny.

Zgodnie z Przepisami wewnętrznymi CEN/CENELEC do wprowadzenia niniejszej Normy Europejskiej są zobo-

wiązane krajowe jednostki normalizacyjne następujących państw: Austrii, Belgii, Danii, Finlandii, Francji, Grecji,
Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Islandii, Luksemburga, Malty, Niemiec, Norwegii, Portugalii, Republiki Czeskiej,
Szwajcarii, Szwecji, Włoch i Zjednoczonego Królestwa.

Geneza programu Eurokodów

W 1975 r. Komisja Wspólnoty Europejskiej, działając na podstawie artykułu 95 Traktatu, ustaliła pro-
gram działań w zakresie budownictwa. Celem programu było usunięcie przeszkód technicznych w handlu
i harmonizacja specyfikacji technicznych.

W ramach tego programu działań Komisja podjęła inicjatywę utworzenia zbioru zharmonizowanych reguł
technicznych dotyczących projektowania konstrukcji, który początkowo miałby stanowić alternatywę do reguł
krajowych obowiązujących w państwach członkowskich, a ostatecznie miałby te reguły zastąpić.

Przez piętnaście lat Komisja, korzystając z pomocy Komitetu Wykonawczego złożonego z przedstawicieli
państw członkowskich, prowadziła prace nad realizacją programu Eurokodów, co doprowadziło do opracowania
pierwszej generacji norm europejskich w latach 80-tych.

W 1989 r. Komisja i państwa członkowskie UE i EFTA zdecydowały, na podstawie uzgodnienia1 między Komisją
i CEN, przenieść opracowywanie i publikację Eurokodów do CEN, udzielając serii mandatów, w celu zapew-
nienia Eurokodom w przyszłości statusu norm europejskich (EN). W ten sposób Eurokody powiązane zostały
de facto z postanowieniami wszystkich dyrektyw Rady i/lub decyzji Komisji, dotyczących norm europejskich
(np. dyrektywa Rady 89/106/EWG dotycząca wyrobów budowlanych – CPD – i dyrektywy Rady 93/37/EWG,
92/50/EWG i 89/440/EWG dotyczące robót publicznych i usług oraz odpowiednie dyrektywy EFTA, inicjujące
utworzenie rynku wewnętrznego).

Program Eurokodów Konstrukcyjnych obejmuje następujące normy, zwykle składające się z szeregu części:

EN 1990 Eurocode: Basis of structural design.

EN 1991 Eurocode 1: Actions on structures.

prEN 1992 Eurocode 2: Design of concrete structures.

prEN 1993 Eurocode 3: Design of steel structures.

prEN 1994 Eurocode 4: Design of composite steel and concrete structures.

prEN 1995 Eurocode 5: Design of timber structures.

1
Uzgodnienie między Komisją Wspólnot Europejskich i Europejskim Komitetem Normalizacyjnym (CEN), dotyczące opracowania
EUROKODÓW do projektowania budynków i obiektów inżynierskich (BC/CEN/03/89).
N1)
Odsyłacz krajowy: Odpowiednia nazwa w języku angielskim – Structural Eurocodes.

4
 EN 1991-1-2:2002

prEN 1996 Eurocode 6: Design of masonry structures.

prEN 1997 Eurocode 7: Geotechnical design.

prEN 1998 Eurocode 8: Design of structures for earthquake resistance.

prEN 1999 Eurocode 9: Design of aluminium structures.

Normy eurokodowskie uznają odpowiedzialność władz administracyjnych każdego z państw członkowskich

i zastrzegły, że władze te mają prawo do ustalania wartości, związanych z zachowaniem krajowego poziomu
bezpieczeństwa konstrukcji, w przypadku, gdy wartości te w poszczególnych państwach są różne.

Status i zakres stosowania Eurokodów

Państwa członkowskie UE i EFTA uznają, że Eurokody stanowią dokumenty odniesienia:

– do wykazania zgodności budynków i obiektów inżynierskich z wymaganiami podstawowymi dyrektywy

Rady 89/106/EWG, szczególnie wymagania podstawowego nr 1 – Nośność i stateczność, oraz wyma-
gania podstawowego nr 2 – Bezpieczeństwo pożarowe;

– jako podstawa do zawierania umów dotyczących obiektów budowlanych i związanych z nimi usług
inżynierskich;

– jako dokument ramowy do opracowania zharmonizowanych specyfikacji technicznych dotyczących

wyrobów budowlanych (norm europejskich – EN i europejskich aprobat technicznych – ETA).

Eurokody, w zakresie w jakim dotyczą one samych obiektów budowlanych, mają bezpośredni związek z doku-
mentami interpretacyjnymi2, wymienionymi w art. 12 CPD, jakkolwiek charakter ich różni się od zharmonizowa-
nych norm wyrobów3. Z tego powodu aspekty techniczne występujące przy opracowywaniu Eurokodów wymagają
właściwego rozważenia przez komitety techniczne CEN i/lub grupy robocze EOTA, zajmujące się normami
dotyczącymi wyrobów, w celu osiągnięcia pełnej zgodności tych specyfikacji technicznych z Eurokodami.

W Eurokodach podano wspólne reguły do powszechnego stosowania przy projektowaniu całych konstrukcji
i ich części składowych oraz wyrobów, tak tradycyjnych, jak i nowatorskich. Odmienne od zwykłych rodzaje
konstrukcji lub zadane w projekcie warunki nie zostały tu uwzględnione, w takich przypadkach wymaga się
dodatkowych opinii eksperta.

Normy krajowe wdrażające Eurokody

Normy krajowe wdrażające Eurokody będą zawierać pełny tekst Eurokodu (łącznie ze wszystkimi za-
łącznikami), w postaci opublikowanej przez CEN, który może być poprzedzony krajową stronicą tytułową
i krajową przedmową oraz może zawierać na końcu załącznik krajowy.

Załącznik krajowy może zawierać tylko informacje dotyczące tych parametrów, które w Eurokodzie pozosta-
wiono do ustalenia krajowego, zwanych parametrami ustalonymi krajowo, przewidzianych do stosowania przy
projektowaniu budynków i obiektów inżynierskich realizowanych w określonym kraju, to jest:

– wartości i/lub klas, jeśli w Eurokodzie podane są alternatywy;

– wartości, którymi należy się posługiwać, jeśli w Eurokodzie podano tylko symbol;

2
Zgodnie z art. 3.3 CPD wymaganiom podstawowym (ER) należy nadać konkretną postać w dokumentach interpretacyjnych
w celu stworzenia koniecznych powiązań między wymaganiami podstawowymi i mandatami udzielonymi na opracowanie
zharmonizowanych EN i ETAG/ETA.
3
Zgodnie z art.12 CPD dokumenty interpretacyjne powinny:
a) nadać konkretną postać wymaganiom podstawowym przez harmonizowanie terminologii oraz podstaw technicznych i wska-
zanie, kiedy jest to niezbędne, klas lub poziomów technicznych dla każdego wymagania;
b) wskazywać metody korelowania tych klas lub poziomów wymagań ze specyfikacjami technicznymi, np. metodami obliczeń
i sprawdzania, regułami technicznymi projektowania itp.;
c) służyć za podstawę do ustanawiania norm zharmonizowanych i wytycznych dla europejskich aprobat technicznych.
Eurokody spełniają podobną rolę w zakresie wymagania podstawowego nr 1 i części wymagania podstawowego nr 2.

5
EN 1991-1-2:2002

– specyficznych danych krajowych (geograficznych, klimatycznych itp.), np. mapa obciążenia śniegiem
gruntu;

– procedury, które należy stosować jeśli w Eurokodzie podano procedury alternatywne.

Załącznik może także zawierać:

– decyzje dotyczące stosowania załączników informacyjnych,

– przywołania niesprzecznych informacji uzupełniających, pomocnych w stosowaniu Eurokodów.

Powiązania Eurokodów ze zharmonizowanymi specyfikacjami technicznymi (EN i ETA) dotyczącymi

wyrobów

Istnieje wymaganie dotyczące zachowania zgodności zharmonizowanych specyfikacji technicznych dla wyrobów
budowlanych i reguł techniczny dotyczących obiektów budowlanych4. Wszystkie informacje związane z ozna-
kowaniem wyrobów budowlanych znakiem CE, odnoszące się do Eurokodów, powinny wyraźnie precyzować,
które parametry ustalone przez władze krajowe zostały uwzględnione.

Dodatkowe informacje szczególne dotyczące EN 1991-1-2.

W EN 1991-1-2 opisano oddziaływania termiczne i mechaniczne do projektowania konstrukcji budynków, pod-

dawanych oddziaływaniu pożaru, z uwzględnieniem następujących aspektów:

Wymagania bezpieczeństwa

EN 1991-1-2 jest przeznaczona do stosowania przez inwestorów (np. dla opracowania ich szczegółowych
wymagań), projektantów, wykonawców oraz przez właściwe władze publiczne.

Głównym celem ochrony przeciwpożarowej jest ograniczenie ryzyka pożaru z poszanowaniem jednostki
i społeczeństwa, sąsiadującego mienia, a także, jeśli jest to wymagane, środowiska lub mienia bezpośrednio
poddanego oddziaływaniu pożaru.

W dyrektywie 89/106/EWG dotyczącej wyrobów budowlanych podano następujące niezbędne wymaganie

w celu ograniczenia ryzyka pożaru:

„Obiekty budowlane powinny być zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby w przypadku pożaru:

– nośność konstrukcji mogła być zapewniona przez założony okres czasu,

– powstanie i rozprzestrzenianie się ognia i dymu w obiektach było ograniczone,

– rozprzestrzenianie się ognia na sąsiednie obiekty było ograniczone,

– mieszkańcy mogli opuścić obiekt lub być uratowani w inny sposób,

– było uwzględnione bezpieczeństwo ekip ratowniczych”.

Zgodnie z dokumentem interpretacyjnym nr 2 „Bezpieczeństwo pożarowe”5, podstawowe wymaganie może być

spełnione przez stosowanie następujących możliwych strategii bezpieczeństwa pożarowego w krajach człon-
kowskich, takich jak konwencjonalne scenariusze pożarowe (pożary nominalne) lub „naturalne” (parametryczne)
scenariusze pożarowe, łącznie ze środkami biernej i/lub czynnej ochrony przeciwpożarowej.

W częściach pożarowych Eurokodów Konstrukcyjnych zajęto się specyficznymi aspektami biernej ochrony
przeciwpożarowej z uwzględnieniem projektowania konstrukcji oraz ich części w celu zapewnienia odpowiedniej
nośności i ograniczenia rozprzestrzeniania się pożaru.

4
Patrz art. 3.3 i art.12 CPD, a także art. 4.2, 4.3.1, 4.3.2 5.2 w ID nr 1.
5
Patrz 2.2, 3.2(4) i 4.2.3.3 w ID nr 2.

6
 EN 1991-1-2:2002

Wymagane funkcje i poziomy właściwości użytkowych mogą być określone albo pod kątem nominalnej (standar-
dowej) klasyfikacji odporności ogniowej, zwykle podanej w krajowych przepisach dotyczących bezpieczeństwa
pożarowego, albo – jeśli pozwalają na to krajowe przepisy dotyczące bezpieczeństwa pożarowego – przez
odwołanie do zasad inżynierii bezpieczeństwa pożarowego w celu oceny środków biernych i czynnych.

Dodatkowe wymagania dotyczące, na przykład:

– możliwej instalacji i konserwacji urządzeń tryskaczowych,

– warunków użytkowania budynku lub strefy pożarowej,

– stosowania zaaprobowanych instalacji i materiałów pokrywających, łącznie z ich utrzymaniem,

nie są podane w niniejszym dokumencie, ponieważ są przedmiotem ustaleń przez kompetentne władze.

Wartości liczbowe współczynników częściowych oraz innych elementów niezawodności podane są jako war-
tości zalecane, które zapewniają akceptowalny poziom niezawodności. Zostały one wybrane przy założeniu,
że stosuje się odpowiedni poziom wykonania i jakości zarządzania.

Procedury projektowania

W pełni analityczna procedura projektowania konstrukcji na warunki pożarowe mogłaby uwzględniać zachowanie
systemu konstrukcyjnego w podwyższonych temperaturach, potencjalne oddziaływania ciepła i korzystne efekty
czynnych i biernych systemów ochrony przeciwpożarowej, łącznie z niepewnościami związanymi z tymi trzema
cechami oraz ważność konstrukcji (konsekwencje zniszczenia).

Obecnie możliwe jest stosowanie procedury określającej odpowiednie właściwości użytkowe, która zawiera
przynajmniej kilka – jeżeli nie wszystkie – z tych parametrów oraz wykazuje, że konstrukcja, lub jej elementy,
zapewni odpowiednie właściwości użytkowe w warunkach rzeczywistego pożaru budynku. Jednakże jeśli pro-
cedura dotyczy pożaru nominalnego (standardowego), system klasyfikacji – który wymaga określonych klas
odporności ogniowej – uwzględnia (choć niezbyt jasno) opisane wyżej cechy i niepewności.

Zastosowanie niniejszej części 1-2 zostało zilustrowane poniżej. Wyróżnione zostały podejście tradycyjne
i podejście oparte na właściwościach użytkowych. Podejście tradycyjne posługuje się pożarami nominalnymi
generującymi oddziaływania termiczne. Podejście oparte na właściwościach użytkowych, posługujące się za-
sadami inżynierii bezpieczeństwa pożarowego, korzysta z oddziaływań termicznych opartych na parametrach
fizycznych i chemicznych.

7
EN 1991-1-2:2002

Procedury projektowania

Reguły tradycyjne
(oddziaływania termiczne wywołane pożarem nominalnym)

Analiza Analiza części Analiza całej

elementu konstrukcji konstrukcji

Określenie Określenie
oddziaływań oddziaływań Wybór
mechanicznych mechanicznych oddziaływań
i warunków i warunków mechanicznych
brzegowych brzegowych

Proste Zaawansowane Proste modele Zaawansowane Zaawansowane

Dane modele modele obliczeniowe modele modele
tabelaryczne obliczeniowe obliczeniowe (jeżeli są obliczeniowe obliczeniowe
dostępne)

Zasady ustalane na podstawie właściwości użytkowych

(oddziaływania termiczne ustalane na przesłankach o podłożu fizycznym)

Wybór prostego lub zaawansowanego

modelu rozwoju pożaru

Analiza Analiza części Analiza całej

elementu konstrukcji konstrukcji

Określenie Określenie
oddziaływań oddziaływań Wybór
mechanicznych mechanicznych oddziaływań
i warunków i warunków mechanicznych
brzegowych brzegowych

Proste modele Zaawansowane Zaawansowane Zaawansowane

obliczeniowe modele modele modele
(jeśli są obliczeniowe obliczeniowe obliczeniowe
dostępne)

Rysunek 1 – Alternatywne procedury projektowania

Pomoce w projektowaniu

Oczekuje się, że pomoce w projektowaniu oparte na modelach obliczeń podanych w EN 1991-1-2 zostaną
przygotowane przez zainteresowane organizacje zewnętrzne.

W tekście głównym EN 1991-1-2 zawarto większość podstawowych zasad i reguł niezbędnych do określania
termicznych i mechanicznych oddziaływań na konstrukcje.

8
 EN 1991-1-2:2002

Załącznik krajowy do EN 1991-1-2N2)

Niniejsza norma podaje alternatywne procedury, wartości i zalecenia dotyczące klas z uwagami wskazującymi moż-
liwość wprowadzenia postanowień krajowych. Dlatego też zaleca się, aby norma krajowa wdrażająca EN 1991-1-2
miała załącznik krajowy zawierający wszystkie parametry ustalone w danym kraju, przewidziane do stosowania przy
projektowaniu budynków i obiektów inżynierskich, przeznaczonych do realizacji w tym kraju.

W EN 1991-1-2 postanowienia krajowe dopuszcza się w następujących punktach:

– 2.4 (4)

– 3.1(10)

– 3.3.1.1(1)

– 3.3.1.2(1)

– 3.3.1.2(2)

– 3.3.1.3(1)

– 3.3.2(1)

– 3.3.2(2)

– 4.2.2(2)

– 4.3.1(2)

N2)
Odsyłacz krajowy: Patrz Załącznik krajowy NB.

9
EN 1991-1-2:2002

Rozdział 1 Postanowienia ogólne

1.1 Zakres normy

(1) Metody podane w niniejszej części 1-2 EN 1991 stosuje się do budynków z obciążeniem ogniowym odno-
szącym się do budynku i jego użytkowania.

(2) Niniejsza część 1-2 EN 1991 dotyczy oddziaływań termicznych i mechanicznychN3) na konstrukcje podda-
ne działaniu pożaru. Jest ona przeznaczona do stosowania łącznie z częściami pożarowymi prEN 1992 do
prEN 1996 i prEN 1999, w których określono zasady projektowania konstrukcji z uwagi na odporność ogniową.

(3) W niniejszej części 1-2 EN 1991 zawarto oddziaływania termiczne odnoszące się do nominalnych i ustalo-
nych na przesłankach fizycznych oddziaływań termicznych. Więcej danych i modeli dotyczących oddziaływań
termicznych ustalonych na przesłankach fizycznych podano w załącznikach.

(4) W niniejszej części 1-2 EN 1991 podano ogólne zasady i reguły stosowania związane z oddziaływaniami
termicznymi i mechanicznymi, przeznaczone do stosowania łącznie z EN 1990, EN 1991-1-1, EN 1991-1-3
i EN 1991-1-4.

(5) Niniejszy dokument nie dotyczy oceny uszkodzeń konstrukcji po pożarze.

1.2 Powołania normatywneN4)

(1)P Do niniejszej Normy Europejskiej wprowadzono, drogą datowanego lub niedatowanego powołania, po-
stanowienia zawarte w innych publikacjach. Te powołania normatywne znajdują się w odpowiednich miejscach
w tekście normy, a wykaz publikacji podano poniżej. W przypadku powołań datowanych późniejsze zmiany lub
nowelizacje którejkolwiek z wymienionych publikacji mają zastosowanie do niniejszej Normy Europejskiej tylko
wówczas, gdy zostaną wprowadzone do tej normy przez jej zmianę lub nowelizację. W przypadku powołań
niedatowanych obowiązuje ostatnie wydanie powołanej publikacji (łącznie ze zmianami).

UWAGA Poniższe normy europejskie, opublikowane lub będące w przygotowaniu, przytaczane są w rozdziałach norma-
tywnych:

prEN 13501-2 Fire classification of construction products and building elements – Part 2: Classi-
fication using data from fire resistance tests, excluding ventilation services.

prEN 1990 Eurokode: Basis of structural design.

prEN 1991 Eurocode 1: Actions on structures – Part 1-1: General Actions – Densities, self-weight and im-
posed loads.

prEN 1991 Eurocode 1: Actions on structures – Part 1-3: General Actions – Snow loads.

prEN 1991 Eurocode 1: Actions on structures – Part 1-4: General Actions – Wind loads.

prEN 1992 Eurocode 2: Design of concrete structures.

prEN 1993 Eurocode 3: Design of steel structures.

prEN 1994 Eurocode 4: Design of composite steel and concrete structures.

prEN 1995 Eurocode 5: Design of timber structures.

prEN 1996 Eurocode 6: Design of masonry structures.

prEN 1999 Eurocode 9 Design of aluminium structures.

N3)
Odsyłacz krajowy: Termin „mechanical action” rozumiany jest w niniejszej normie jako oddziaływania bezpośrednie od obcią-
żeń stałych i użytkowych oraz pośrednie spowodowane wpływami termicznymi.
N4)
Odsyłacz krajowy: Patrz załącznik krajowy NA.

10
 EN 1991-1-2:2002

1.3 Założenia

(1)P W uzupełnieniu ogólnych założeń EN 1990 stosuje się następujące założenia:

– jakiekolwiek czynne lub bierne systemy zabezpieczenia, uwzględnione w projekcie, będą odpowiednio
utrzymywane;

– wybór odpowiedniego projektowego scenariusza pożaru jest dokonany przez właściwy wykwalifikowany
i doświadczony personel lub jest podany w odpowiednich przepisach krajowych.

1.4 Rozróżnienie zasad i reguł stosowania

(1) Stosuje się reguły podane w EN 1990:2002, 1.4.

1.5 Terminy i definicje

W niniejszej normie europejskiej mają zastosowanie terminy i definicje podane w EN 1990:2002, 1.5, łącznie
z podanymi poniżej.

1.5.1 Terminy wspólne używane w częściach pożarowych Eurokodów

1.5.1.1
równoważny czas oddziaływania pożaru
czas trwania oddziaływań według standardowej krzywej temperatura-czas, o tym samym spodziewanym efekcie
nagrzewania, jaki daje rzeczywisty pożar w strefie

1.5.1.2
element zewnętrzny
element konstrukcyjny usytuowany na zewnątrz budynku, który może być narażony na oddziaływanie pożaru
przez otwory w obudowie budynku

1.5.1.3
strefa pożarowa
przestrzeń w budynku, obejmująca jedną kondygnację lub więcej kondygnacji, która jest ograniczona elemen-
tami oddzielającymi, zapobiegającymi rozprzestrzenianiu pożaru poza strefę pożarową w odpowiednim czasie
trwania pożaru

1.5.1.4
odporność ogniowa
zdolność konstrukcji, części konstrukcji lub elementu do spełnienia wymaganych funkcji (funkcji nośnej i/lub
oddzielającej) przy określonym poziomie obciążenia, dla określonego oddziaływania pożaru i przez określony
czas

1.5.1.5
pożar w pełni rozwinięty
stan pełnego ogarnięcia przez ogień, w określonej przestrzeni wszystkich palnych powierzchni

1.5.1.6
globalna analiza konstrukcyjna (w warunkach pożarowych)
analiza całej konstrukcji, gdy albo cała konstrukcja, albo tylko jej część jest poddana oddziaływaniu pożaru;
pośrednie oddziaływania pożaru uwzględniane są w całej konstrukcji

1.5.1.7
pośrednie oddziaływania pożaru
siły wewnętrzne i momenty wywoływane rozszerzalnością termiczną

11
EN 1991-1-2:2002

1.5.1.8
szczelność (E)
zdolność oddzielającego elementu konstrukcji budowlanej, poddanego oddziaływaniu pożaru po jednej stronie,
do zapobieżenia przedostawaniu się płomieni i gorących gazów oraz do zapobiegania przed wystąpieniem
płomieni na stronie nienagrzewanej

1.5.1.9
izolacyjność (I)
zdolność oddzielającego elementu konstrukcji budowlanej, poddanego oddziaływaniu pożaru po jednej stronie,
do ograniczenia wzrostu temperatury powierzchni nienagrzewanej poniżej określonych poziomów

1.5.1.10
funkcja nośna (R)
zdolność konstrukcji lub elementu do przejęcia określonych oddziaływań podczas odpowiedniego pożaru,
zgodnie z określonymi kryteriami

1.5.1.11
element
podstawowa część konstrukcji (jak belka, słup, ale także zestaw jak ściana szkieletowa, kratownica...) uznana
za odizolowaną przy odpowiednich warunkach brzegowych i odpowiednich warunkach podparcia

1.5.1.12
analiza elementu (w warunkach pożarowych)
analiza termiczna i mechaniczna elementu konstrukcji poddanego oddziaływaniu pożaru, w której zakłada się, że
jest on wydzielony przy odpowiednich warunkach podparcia i warunkach brzegowych; pośrednie oddziaływania
pożaru nie są uwzględniane, z wyjątkiem oddziaływań będących skutkiem gradientów temperatury

1.5.1.13
projektowanie w temperaturze normalnej
projektowanie w stanie granicznym nośności w temperaturze atmosferycznej zgodnie z częścią 1-1
prEN 1992 do 1996 lub prEN 1999

1.5.1.14
funkcja oddzielająca
zdolność elementu oddzielającego do zapobiegania rozprzestrzenianiu się ognia (np. przez przeniknię-
cie płomieni lub gorących gazów – por. szczelność) lub zapaleniu się poza powierzchnią nagrzewaną
(por. izolacyjność) podczas odpowiedniego pożaru

1.5.1.15
element oddzielający
element nośny lub nienośny (np. ściana), stanowiący część powierzchni ograniczającej strefę pożarową

1.5.1.16
standardowa odporność ogniowa
zdolność konstrukcji lub jej części (zwykle tylko elementów) do spełnienia wymaganych funkcji (funkcji nośnej
i/lub funkcji oddzielającej), przy nagrzewaniu zgodnym ze standardową krzywą temperatura-czas dla określonej
kombinacji obciążeń i w określonym czasie

1.5.1.17
elementy konstrukcyjne
elementy konstrukcji przenoszące obciążenia, z uwzględnieniem stężeń

12
 EN 1991-1-2:2002

1.5.1.18
analiza temperatury
procedura określania wzrostu temperatury w elementach na podstawie oddziaływań termicznych (gęstość
strumienia ciepła netto) i termicznych właściwości materiałowych elementów oraz – jeśli jest to istotne – po-
wierzchni ochronnych

1.5.1.19
oddziaływania termiczne
oddziaływania na konstrukcję opisane gęstością strumienia ciepła netto na elementy

1.5.2 Terminy specjalne odnoszące się ogólnie do projektowania

1.5.2.1
zaawansowany model pożaru
model pożaru oparty na aspektach zasad zachowania masy i energii

1.5.2.2
numeryczny model mechaniki płynów
model pożaru umożliwiający numeryczne rozwiązanie równań różniczkowych cząstkowych opisujących we
wszystkich punktach strefy pożarowej zmienne termodynamiczne i aerodynamiczne

1.5.2.3
ściana oddzielenia przeciwpożarowego
element oddzielający, będący ścianą oddzielającą dwie przestrzenie (np. dwa budynki), który jest zaprojektowany
na odporność ogniową i stateczność konstrukcji oraz może przenosić obciążenia poziome, tak iż w przypadku
pożaru i zniszczenia konstrukcji po jednej stronie ściany unika się rozprzestrzenienia się ognia poza ścianę

1.5.2.4
model jednostrefowy
model pożaru, w którym zakłada się jednorodną temperaturę gazu w strefie

1.5.2.5
prosty model pożaru
pożar obliczeniowy oparty na stosowaniu ograniczonego zakresu specyficznych parametrów fizycznych

1.5.2.6
model dwustrefowy
model pożaru, w którym w strefie zdefiniowane są różne obszary: warstwa wyższa, warstwa niższa, pożar i jego
płomień, gaz zewnętrzny i ściany, w warstwie wyższej zakłada się równomierną temperaturę gazu

1.5.3 Terminy dotyczące oddziaływań termicznych

1.5.3.1
wskaźnik spalania
wskaźnik spalania charakteryzuje efektywność spalania, zmieniając się od 1 dla całkowitego spalania do 0 dla
pełnego zahamowania spalania

1.5.3.2
pożar obliczeniowy
ustalony rozwój pożaru przyjmowany dla celów projektowania

13
EN 1991-1-2:2002

1.5.3.3
obliczeniowa gęstość obciążenia ogniowego
gęstość obciążenia ogniowego przyjmowana w celu ustalenia oddziaływań termicznych przy projektowaniu na
warunki pożarowe; jego wartość uwzględnia czynnik niepewności

1.5.3.4
obliczeniowy scenariusz pożarowy
określony scenariusz pożaru na podstawie którego będzie przeprowadzana analiza

1.5.3.5
krzywa pożaru zewnętrznego
nominalna krzywa temperatura-czas, przyjmowana dla zewnętrznej strony ścian oddzielających zewnętrznych,
które mogą być narażone na działanie ognia pochodzącego z różnych części fasady, tj. wprost ze środka od-
powiedniej strefy pożarowej lub ze strefy usytuowanej poniżej albo przylegającej do tej ściany zewnętrznej

1.5.3.6
ryzyko pojawienia się pożaru
parametr uwzględniający prawdopodobieństwo zapalenia, funkcję powierzchni strefy oraz sposób użytkowania

1.5.3.7
gęstość obciążenia ogniowego
obciążenie ogniowe przypadające na powierzchnię podłogi qf lub odniesione do całkowitego pola powierzchni
wszystkich elementów ograniczających, włącznie z otworami, qt

1.5.3.8
obciążenie ogniowe
suma energii termicznych uwalnianych w przestrzeni przy spalaniu wszystkich materiałów palnych (zawartość
budynku i elementy budowlane)

1.5.3.9
scenariusz pożarowy
jakościowy opis przebiegu pożaru w czasie, podający kluczowe zdarzenia, które charakteryzują pożar
i odróżniają go od innych możliwych pożarów. Typowy scenariusz opisuje proces zapalenia i rozwoju pożaru,
fazę pełnego rozwoju, fazę zaniku oraz charakteryzuje środowisko budowlane i systemy które wpływają na
przebieg pożaru

1.5.3.10
rozgorzenie
jednoczesne zapalenie się wszystkich obciążeń ogniowych w strefie

1.5.3.11
węglowodorowa krzywa nagrzewania
nominalna krzywa temperatura-czas opisująca efekty pożaru typu węglowodorowego

1.5.3.12
pożar lokalny
pożar związany z obciążeniem ogniowym tylko na ograniczonej powierzchni w strefie

1.5.3.13
współczynnik otworów
wskaźnik charakteryzujący ilościowo wentylację, w zależności od powierzchni otworów w ścianach strefy, od
wysokości tych otworów i od całkowitego pola powierzchni ograniczających

14
 EN 1991-1-2:2002

1.5.3.14
szybkość wydzielania ciepła
ciepło (energia) wydzielane przez palne produkty w funkcji czasu

1.5.3.15
standardowa krzywa temperatura-czas
nominalna krzywa zdefiniowana w prEN 13501-2, przedstawiająca model w pełni rozwiniętego pożaru
w strefie

1.5.3.16
krzywe temperatura-czas
temperatura gazu w otoczeniu powierzchni elementu w funkcji czasu. Krzywe te mogą być następujące:

– nominalna: krzywe umowne, przyjęte w celu klasyfikacji lub sprawdzania odporności ogniowej, np. stan-
dardowa krzywa temperatura-czas, krzywa pożaru zewnętrznego, krzywa pożaru węglowodorowego;

– parametryczne: ustalone na podstawie modeli pożaru oraz specyficznych parametrów fizycznych okre-
ślających warunki w strefie pożarowej

1.5.4 Terminy dotyczące analizy przepływu ciepła

1.5.4.1
współczynnik konfiguracji
współczynnik konfiguracji przy wymianie ciepła przez promieniowanie z powierzchni A do powierzchni B jest
zdefiniowany jako część dyfuzyjnie wypromieniowanej energii opuszczającej powierzchnię A, która dociera do
powierzchni B

1.5.4.2
konwekcyjny współczynnik przejmowania ciepła
konwekcyjny strumień ciepła na element odniesiony do różnicy pomiędzy temperaturą samego gazu graniczą-
cego z odpowiednią powierzchnią elementu a temperaturą tej powierzchni

1.5.4.3
emisyjność
jest równa absorbcyjności powierzchni, tj. stosunkowi ciepła wymienianego przez promieniowanie, pochłania-
nego przez daną powierzchnię do ciepła pochłanianego przez powierzchnię ciała doskonale czarnego

1.5.4.4
gęstość strumienia ciepła
energia na jednostkę czasu i pole powierzchni, całkowicie pochłaniana przez elementy

1.6 Symbole

(1)P W niniejszej części 1-2, stosuje się następujące symbole.

Duże litery łacińskie

A powierzchnia strefy pożarowej

Aind,d obliczeniowa wartość oddziaływań pośrednich spowodowanych pożarem
Af powierzchnia podłogi strefy pożarowej
Afi powierzchnia pożaru
Ah powierzchnia poziomych otworów w dachu strefy

15
EN 1991-1-2:2002

Ah,v całkowita powierzchnia otworów w elementach ograniczających (Ah,v = Ah + Av)

Aj pole powierzchni ograniczającej j, z wyłączeniem otworów
At całkowita powierzchnia elementów ograniczających (ścian, sufitu i podłogi, z uwzględnie-
niem otworów)

Av całkowita powierzchnia pionowych otworów we wszystkich ścianach ( Av = ∑ Av,i )

i

Av,i powierzchnia okna „i”

Ci współczynnik zabezpieczenia powierzchni czołowej i elementu
D głębokość strefy pożarowej, średnica pożaru
Ed wartość obliczeniowa odpowiednich efektów oddziaływań według kombinacji podstawowej
zgodnie z EN 1990
Efi,d stała wartość obliczeniowa odpowiednich efektów oddziaływań w sytuacji pożarowej
Efi,d,t obliczeniowa wartość odpowiednich efektów oddziaływań w sytuacji pożarowej po czasie t
Eg energia wewnętrzna gazu
H odległość pomiędzy źródłem ognia i sufitem
Hu ciepło spalania netto z uwzględnieniem wilgoci
Hu0 ciepło spalania netto materiału suchego
Hui ciepło spalania netto materiału i
Lc długość rdzenia
Lf długość płomienia wzdłuż osi
LH rzut poziomy płomienia (od fasady)
Lh pozioma długość płomienia
LL wysokość płomienia (mierzona od górnej części okna)
Lx odległość od osi okna do punktu, w którym przeprowadza się obliczenia
Mk,i ilość materiału palnego i

O (
wskaźnik otworów w strefie pożarowej O = Av heq / At )
Olim zredukowany wskaźnik otworów w przypadku pożaru kontrolowanego za pomocą paliwa
Pint ciśnienie wewnętrzne
Q szybkość wydzielania ciepła przez pożar
Qc część konwekcyjna szybkości wydzielania ciepła Q
Qfi,k charakterystyczne obciążenie ogniowe
Qfi,k,i charakterystyczne obciążenie ogniowe materiałem i
Q*D współczynnik wydzielania ciepła odniesiony do średnicy D pożaru lokalnego
Q*H współczynnik wydzielania ciepła odniesiony do wysokości H strefy
Qk,1 wartość charakterystyczna wiodącego oddziaływania zmiennego
Qmax maksymalna szybkość wydzielania ciepła
Qin szybkość wydzielania ciepła napływającego przez otwory w wyniku przepływu gazu
Qout szybkość wydzielania ciepła wydostającego się przez otwory w wyniku przepływu gazu
Qrad spadek szybkości wydzielania ciepła spowodowany promieniowaniem przez otwory

16
 EN 1991-1-2:2002

Qwall spadek szybkości wydzielania ciepła spowodowany promieniowaniem i konwekcją na powierz-

chnie ograniczające strefę
R stała gazu idealnego (= 287 [J/kgK])
Rd obliczeniowa wartość nośności elementu w temperaturze normalnej
Rfi,d,t obliczeniowa wartość nośności elementu w sytuacji pożarowej po czasie t
RHRf maksymalna szybkość wydzielania ciepła na metr kwadratowy
T temperatura [K]
Tamb temperatura otoczenia [K]
T0 temperatura początkowa (= 293[K])
Tf temperatura strefy pożarowej [K]
Tg temperatura gazu [K]
Tw temperatura płomienia w oknie [K]
Tz temperatura płomienia wzdłuż osi płomienia [K]
W szerokość ściany zawierającej okno/okna (W1 i W2)
W1 szerokość ściany 1, o największej powierzchni okien
W2 szerokość ściany strefy pożarowej, prostopadłej do ściany W1
Wa rzut poziomy daszku lub balkonu
Wc szerokość rdzenia

Małe litery łacińskie

yj
b (
absorbcyjność termiczna dla całkowitej powierzchni elementów ograniczających b = ((ρcλ)
ρcλ ) )
bi absorbcyjność termiczna warstwy i powierzchni ograniczającej
bj absorbcyjność termiczna jednej powierzchni ograniczającej j
c ciepło właściwe
deq charakterystyka geometryczna zewnętrznego elementu konstrukcyjnego (średnica lub bok)
df grubość płomienia
di wymiar przekroju poprzecznego elementu, odpowiadający powierzchni czołowej i elementu
g przyspieszenie ziemskie

⎛ ⎛ ⎞ ⎞
heq średnia ważona wysokości okien we wszystkich ścianach ⎜⎜ heq = ⎜⎜ ∑ ( Av,i hi ) ⎟⎟ / Av ⎟⎟
⎝ ⎝ i ⎠ ⎠
hi wysokość okna i
••
h strumień ciepła na jednostkę pola powierzchni

••
h net strumień ciepła netto na jednostkę pola powierzchni
••
h net,c składnik konwekcyjny strumienia ciepła netto na jednostkę pola powierzchni
••
h net,r składnik radiacyjny strumienia ciepła netto na jednostkę pola powierzchni
••
h tot całkowity strumień ciepła na jednostkę pola powierzchni

17
EN 1991-1-2:2002

••
hi strumień ciepła na jednostkę pola powierzchni wywołany pożarem i

k współczynnik korekcyjny
kb współczynnik konwersji
kc współczynnik korekcyjny
m masa, współczynnik spalania
••
m przyrost masy

••
m in przyrost masy gazu napływającego przez otwory

••
m out przyrost masy gazu wydostającego się przez otwory

••
m fi przyrost produktów wytwarzanych w trakcie pirolizy

qf obciążenie ogniowe na jednostkę powierzchni odniesione do pola powierzchni podłogi Af

qf,d obliczeniowa wartość gęstości obciążenia ogniowego odniesionego do pola powierzchni
podłogi Af
qf,k charakterystyczna wartość gęstości obciążenia ogniowego odniesionego do pola powierzchni
podłogi Af
qt obciążenie ogniowe na jednostkę powierzchni odniesione do pola powierzchni At
qt,d obliczeniowa wartość gęstości obciążenia ogniowego odniesionego do pola powierzchni At
qt,k charakterystyczna wartość gęstości obciążenia ogniowego odniesionego do pola powierzchni At
r odległość pozioma pomiędzy pionową osią ognia a punktem wzdłuż sufitu, gdzie obliczany
jest strumień termiczny
si grubość warstwy i
slim grubość graniczna
t czas
te,d równoważny czas oddziaływania pożaru
tfi,d obliczeniowa wartość odporności ogniowej (właściwość elementu lub konstrukcji)
tfi,requ wymagana odporność ogniowa
tlim czas do uzyskania maksymalnej temperatury gazu w przypadku pożaru kontrolowanego za
pomocą paliwa
tmax czas do uzyskania maksymalnej temperatury gazu
tα współczynnik szybkości rozwoju pożaru
u szybkość wiatru, zawartość wilgoci
wi szerokość okna „i”
wt suma szerokości okien we wszystkich ścianach (wt=Σwi); współczynnik wentylacji odniesiony
do At
wf szerokość płomienia; współczynnik wentylacji
y współczynnik parametryczny
z wysokość
zo wirtualny początek wysokości z
z’ pionowe położenie wirtualnego źródła ciepła

18
 EN 1991-1-2:2002

Duże litery greckie

Φ współczynnik konfiguracji
Φf ogólny współczynnik konfiguracji elementu przy wymianie ciepła przez promieniowanie od
otworu
Φ f,i współczynnik konfiguracji powierzchni i elementu względem określonego otworu
Φz ogólny współczynnik konfiguracji elementu przy wymianie ciepła przez promieniowanie od
płomienia
Φ z,i współczynnik konfiguracji powierzchni i elementu dla określonego płomienia
Γ współczynnik funkcji czasu dla wskaźnika otworów O i absorbcyjności termicznej b
Γlim współczynnik funkcji czasu dla wskaźnika otworów Olim i absorbcyjności termicznej b
Θ temperatura [°C]; Θ [°C] = T[K] – 273
Θcr,d obliczeniowa wartość krytycznej temperatury materiału [°C]
Θd obliczeniowa wartość temperatury materiału [°C]
Θg temperatura gazu w strefie pożarowej lub w pobliżu elementu [°C]
Θm temperatura powierzchni elementu [°C]
Θmax maksymalna temperatura [°C]
Θr efektywna temperatura promieniowania środowiska pożaru [°C]
Ω (Af · qf,d) / (Av · At)1/2
Ψi współczynnik zabezpieczonych obciążeń ogniowych

Małe litery greckie

αc współczynnik przejmowania ciepła przez konwekcję

αh powierzchnia poziomych otworów odniesiona do powierzchni podłogi
αv powierzchnia pionowych otworów odniesiona do powierzchni podłogi
δni współczynnik uwzględniający istnienie określonego środka i ochrony przeciwpożarowej
δq1 współczynnik uwzględniający ryzyko pojawienia się pożaru spowodowane wielkością
strefy
δq2 współczynnik uwzględniający ryzyko pojawienia się pożaru spowodowane sposobem
użytkowania
εm emisyjność powierzchni elementu
εf emisyjność płomieni, ognia
ηfi współczynnik redukcyjny
ηfi,t poziom obciążenia przy projektowaniu na warunki pożarowe
λ przewodność cieplna
ρ ciężar objętościowy
ρg gęstość gazu wewnętrznego
σ stała Stefana Boltzmanna (= 5,67 · 10-8 [W/m2K4])
τF czas trwania swobodnego spalania (przyjmuje się 1 200 [s])
ψo współczynnik kombinacji dla wartości charakterystycznej obciążenia zmiennego
ψ1 współczynnik kombinacji dla wartości częstej obciążenia zmiennego
ψ2 współczynnik kombinacji dla wartości prawie stałej obciążenia zmiennego

19
EN 1991-1-2:2002

Rozdział 2 Procedura projektowania konstrukcji na warunki pożarowe

2.1 Postanowienia ogólne

(1) Przy projektowaniu konstrukcji na warunki pożarowe zaleca się, jeśli jest to właściwe, uwzględnianie na-
stępujących etapów analizy:

– wybór właściwych scenariuszy pożarowych;

– ustalenie odpowiadających im pożarów obliczeniowych;

– obliczenia przebiegu temperatury w elementach konstrukcyjnych;

– obliczenia mechanicznego zachowania się konstrukcji poddanej oddziaływaniu pożaru.

UWAGA Mechaniczne zachowanie konstrukcji zależy od oddziaływań termicznych oraz termicznego wpływu tych od-
działywań na właściwości materiałowe i oddziaływania mechaniczne pośrednie, jak również od bezpośredniego
efektu oddziaływań mechanicznych.

(2) Projektowanie konstrukcji na warunki pożarowe wymaga uwzględnienia oddziaływań w analizie temperatury
oraz w analizie mechanicznej, zgodnie z niniejszą częścią oraz innymi częściami EN 1991.

(3)P Oddziaływania w warunkach pożaru na konstrukcję klasyfikuje się jako oddziaływania wyjątkowe, patrz
EN 1990:2002, 6.4.3.3(4).

2.2 Obliczeniowy scenariusz pożarowy

(1) Przy określaniu wyjątkowej sytuacji obliczeniowej zaleca się określanie odpowiednich obliczeniowych sce-
nariuszy pożarowych i związanych z nimi pożarów obliczeniowych na podstawie oceny ryzyka pożaru.

(2) W konstrukcjach, w których szczególne ryzyko pożaru powstaje w konsekwencji innych oddziaływań wyjąt-
kowych, zaleca się aby ryzyko to uwzględniono podczas określenia ogólnej koncepcji bezpieczeństwa.

(3) Zależne od czasu i obciążenia zachowanie się konstrukcji, poprzedzające sytuację wyjątkową, nie wymaga
uwzględnienia, jeśli (2) nie ma zastosowania.

2.3 Pożar obliczeniowy

(1) Dla każdego obliczeniowego scenariusza pożarowego zaleca się ocenianie pożaru obliczeniowego
w strefie pożarowej, zgodnie z rozdziałem 3 niniejszej części.

(2) Zaleca się, aby pożar obliczeniowy był uwzględniony w tym samym czasie tylko w jednej strefie pożarowej
budynku, jeżeli w obliczeniowym scenariuszu pożaru nie postanowiono inaczej.

(3) W konstrukcjach, w stosunku do których władze krajowe ustalają wymagania w zakresie odporności ognio-
wej konstrukcji, można przyjmować, że odpowiedni pożar obliczeniowy jest pożarem standardowym, jeżeli nie
ustalono inaczej.

2.4 Analiza temperatury

(1)P Przeprowadzając analizę temperatury w elemencie, należy uwzględnić położenie obliczeniowego pożaru
względem elementu.

(2) W elementach zewnętrznych zaleca się uwzględnianie oddziaływania pożaru przez otwory w ścianach
zewnętrznych i dachach.

(3) Dla oddzielających ścian zewnętrznych zaleca się uwzględnianie oddziaływania pożaru od wewnątrz
(z odpowiedniej strefy pożarowej) oraz alternatywnie od zewnątrz (z innych stref pożarowych), jeśli jest to
wymagane.

20
 EN 1991-1-2:2002

(4) W zależności od pożaru obliczeniowego, ustalonego w rozdziale 3, zaleca się stosowanie następujących
procedur:

– wykorzystując nominalną krzywą temperatura-czas, przeprowadza się analizę temperatury w elementach

konstrukcyjnych w określonym przedziale czasu, z pominięciem fazy studzenia.

UWAGA 1 Określony przedział czasu może być podany w przepisach krajowych lub ustalony na podstawie załącznika F,
po ustaleniach w załączniku krajowym.

– wykorzystując model pożaru, dokonuje się analizy temperatury elementów konstrukcyjnych dla pełnego
czasu trwania pożaru, włącznie z fazą studzenia.

UWAGA 2 Ograniczone czasy odporności ogniowej mogą być podane w załączniku krajowym.

2.5 Analiza mechaniczna

(1) Analizę mechaniczną należy przeprowadzać przy założeniu tego samego czasu trwania jak w analizie
temperatury

(2) Sprawdzenie odporności ogniowej powinno odbywać się w dziedzinie czasu:

t fi,d ≥ t fi,requ (2.1)

lub w dziedzinie nośności:

R fi,d,t ≥ E fi,d,t (2.2)

lub w dziedzinie temperatury:

Θd ≤ Θ cr,d (2.3)

gdzie:
t fi,d obliczeniowa wartość odporności ogniowej
t fi,requ wymagana odporność ogniowa
R fi,d,t obliczeniowa wartość nośności elementu w sytuacji pożarowej po czasie t
E fi,d,t obliczeniowa wartość odpowiedniego efektu oddziaływań w sytuacji pożarowej po czasie t
Θd obliczeniowa wartość temperatury materiału
Θ cr,d obliczeniowa wartość temperatury krytycznej

Rozdział 3 Oddziaływania termiczne w analizie temperatury

3.1 Zasady ogólne

•
(1) Oddziaływania termiczne określa strumień ciepła netto hnet [W/m2] na powierzchnię elementu.
•
(2) Zaleca się, aby strumień ciepła netto hnet na powierzchnie poddawane działaniu ognia ustalano z uwzględ-
nieniem przepływu ciepła przez konwekcję i radiację:
• • •
hnet = hnet,c+ hnet,r [W/m2] (3.1)

gdzie:
•
hnet,c jest określone równaniem (3.2)
•
hnet,r jest określone równaniem (3.3)

21
EN 1991-1-2:2002

(3) Zaleca się, aby konwekcyjny strumień ciepła netto ustalano na podstawie zależności:

•
hnet,c = αc · (Θg – Θm) [W/m2] (3.2)

gdzie:
αc współczynnik przejmowania ciepła przez konwekcję [W/m2K]
Θg temperatura gazu w otoczeniu elementu poddawanego działaniu pożaru [°C]
Θm temperaturą powierzchni elementu [°C ]

(4) W celu ustalenia współczynnika przejmowania ciepła przez konwekcję αc, odpowiadającego nominalnym
krzywym temperatura-czas, patrz 3.2.

•
(5) Zaleca się, aby strumień ciepła netto hnet na nienagrzewanej stronie elementów oddzielających ustalano
na podstawie równania (3.1), przyjmując αc = 4 [W/m2K]. Zakładając, że współczynnik przejmowania ciepła
przez konwekcję uwzględnia efekty przepływu ciepła przez promieniowanie, zaleca się, aby przyjmowano
αc = 9 [ W/m2K ].

(6) Radiacyjny strumień ciepła netto przypadający na jednostkę powierzchni elementu określa się ze wzoru:

•
hnet,r = Φ · εm · εf · σ · [ (Θr + 273 )4 – (Θm + 273 )4 ] [W/m2] (3.3)

gdzie:
Φ współczynnik konfiguracji
εm emisyjność powierzchni elementu
εf emisyjność ognia
σ stała Stefana Boltzmanna ( = 5, 67 · 10-8 W/m2 K4 )
Θr efektywna temperatura promieniowania środowiska pożaru [°C]
Θm temperatura powierzchni elementu [°C]

UWAGA 1 Jeśli w odpowiednich częściach prEN 1992 do prEN 1996 i prEN 1999, dotyczących projektowania na warunki
pożarowe, nie ustalono inaczej, można przyjmować εm = 0,8.

UWAGA 2 Emisyjność ognia ogólnie przyjmuje się jako εf = 1,0.

(7) Jeżeli w niniejszej części lub częściach prEN 1992 do prEN 1996 i prEN 1999, dotyczących projektowania
na warunki pożarowe, nie podano szczegółowych danych, zaleca się przyjmowanie współczynnika konfiguracji
o wartości Φ = 1,0. W celu uwzględnienia tak zwanych efektów cienia i położenia można przyjmować wartość
mniejszą.

UWAGA Metoda obliczania współczynnika konfiguracji Φ jest podana w Załączniku G.

(8) W przypadku elementów całkowicie ogarniętych przez ogień, jako temperaturę promieniowania Θr można
przyjąć temperaturę gazu Θg w otoczeniu danego elementu.

(9) Temperatura powierzchni Θm wynika z analizy temperatury elementu, zgodnie z odpowiednimi częściami
1-2 prEN 1992 do prEN 1996 i prEN 1999 dotyczącymi projektowania na warunki pożarowe.

(10) Temperaturę gazu Θg można przyjmować na podstawie nominalnych krzywych temperatura-czas, zgodnie
z 3.2 lub zgodnie z modelami pożaru podanymi w 3.3.

UWAGA Jako alternatywę stosowania nominalnych krzywych temperatura-czas zgodnie z 3.2, w załączniku krajowym
można przyjąć stosowanie naturalnych modeli pożaru zgodnie z 3.3.

22
 EN 1991-1-2:2002

3.2 Nominalne krzywe temperatura-czas

3.2.1 Krzywa standardowa temperatura-czas

(1) Krzywa standardowa temperatura-czas jest określona wzorem:

Θg = 20 + 345 log10 ( 8 t +1 ) [°C ] (3.4)

gdzie:
Θg temperatura gazu w strefie pożarowej [°C]
t czas [min]

(2) Współczynnik przejmowania ciepła przez konwekcję wynosi:

αc = 25 W/m2 K

3.2.2 Krzywa pożaru zewnętrznego

(1) Krzywa pożaru zewnętrznego jest określona wzorem:

Θg = 660 ( 1 – 0,687 e-0,32 t – 0,313 e-3,8 t ) + 20 [ °C ] (3.5)

gdzie:
Θg temperatura gazu w pobliżu elementu [ °C ]
t czas [ min ]

(2) Współczynnik przejmowania ciepła przez konwekcję wynosi:

αc = 25 W/m2 K

3.2.3 Krzywa węglowodorowa

(1) Krzywa węglowodorowa temperatura-czas jest określona wzorem:

Θg = 1080 ( 1 – 0, 325 e –0,167 t – 0, 675 e – 2,5 t ) + 20 [°C ] (3.6)

gdzie:
Θg temperatura gazu w strefie pożarowej [°C ]
t czas [min]

(2) Współczynnik przejmowania ciepła przez konwekcję wynosi: (3.7)

αc = 50 W/m2 K

3.3 Naturalne modele pożaru

3.3.1 Uproszczone modele pożaru

3.3.1.1 Postanowienia ogólne

(1) Proste modele pożaru są oparte na specyficznych parametrach fizycznych z ograniczonym zakresem
stosowania.

UWAGA Metoda obliczania wartości obliczeniowej gęstości obciążenia ogniowego qf,d jest podana w Załączniku E.

23
EN 1991-1-2:2002

(2) Przy pożarach strefowych przyjmuje się równomierny rozkład temperatury w funkcji czasu. W przypadku
pożarów lokalnych przyjmuje się nierównomierny rozkład temperatury w funkcji czasu.

(3) Zaleca się, aby dla prostych modeli pożaru, współczynnik przejmowania ciepła przez konwekcję przyjmo-
wano jako αc = 35 [ W/m2 K ].

3.3.1.2 Pożary strefowe

(1) Zaleca się, aby temperaturę gazu określano na podstawie fizycznych parametrów uwzględniających co
najmniej gęstość obciążenia ogniowego i warunki wentylacji.

UWAGA 1 Załącznik krajowy może określać procedurę obliczania warunków nagrzewania.

UWAGA 2 Dla elementów wewnętrznych stref pożarowych metoda obliczania temperatury gazu w strefie podana jest
w załączniku A.

(2) Zaleca się, aby dla elementów zewnętrznych radiacyjny strumień ciepła obliczano jako sumę udziałów
składowych pochodzących ze strefy pożarowej i od płomieni wydobywających się z otworów.

UWAGA Dla elementów zewnętrznych narażonych na działanie ognia przez otwory w ścianie zewnętrznej metoda obli-
czania warunków nagrzewania podana jest w Załączniku B.

3.3.1.3 Pożary lokalne

(1) W przypadku gdy rozgorzenie jest mało prawdopodobne, zaleca się uwzględnienie oddziaływań termicznych
pożaru lokalnego.

UWAGA Procedura obliczania warunków nagrzewania może być podana w załączniku krajowym. Metoda obliczania
oddziaływań termicznych pożarów lokalnych podana jest w Załączniku C.

3.3.2 Zaawansowane modele pożaru

(1) Zaleca się, aby zaawansowane modele pożaru uwzględniały:

– właściwości gazu;

– wymianę masy;

– wymianę energii;

UWAGA 1 Dostępne metody zwykle zawierają procedury iteracyjne.

UWAGA 2 Metoda obliczania wartości obliczeniowej gęstości obciążenia ogniowego qf,d podana jest w Załączniku E.

UWAGA 3 Metoda obliczania szybkości wydzielania ciepła Q podana jest w Załączniku E.

(2) Zaleca się stosowanie jednego spośród podanych niżej modeli:

– modele jednostrefowe zakładające równomierny, zależny od czasu rozkład temperatury w strefie;

– modele dwustrefowe zakładające wyższą warstwę z zależną od czasu grubością i z zależną od czasu
jednorodną temperaturą oraz niższą warstwę z zależną od czasu równomierną i niższą temperaturą;

– modele numerycznej mechaniki płynów przedstawiające rozwój temperatury w strefie w sposób całkowicie
zależny od czasu i położenia.

UWAGA Procedura obliczania warunków nagrzewania może być podana w załączniku krajowym.
Metoda obliczania oddziaływań termicznych w modelach jednostrefowych, dwustrefowych, lub modelach nume-
rycznej mechaniki płynów podana jest w Załączniku D.

(3) Zaleca się przyjmowanie współczynnik przejmowania ciepła przez konwekcję αc = 35 [W/m2K], jeśli nie są
dostępne bardziej szczegółowe informacje.

24
 EN 1991-1-2:2002

(4) W celu dokładniejszego obliczenia rozkładu temperatury wzdłuż elementu w przypadku pożaru lokalnego
można uwzględniać kombinację wyników uzyskanych według modelu dwustrefowego i podejścia metody po-
żaru lokalnego.

UWAGA Pole temperatury w elemencie można ustalać, uwzględniając w każdym położeniu wartości maksymalne spośród
określonych dla dwóch modeli pożaru.

Rozdział 4 Oddziaływania mechaniczne w analizie konstrukcji

4.1 Postanowienia ogólne

(1)P Wymuszone oraz ograniczone wydłużenia i deformacje, spowodowane zmianami temperatury w wy-
niku oddziaływania pożaru, wywołują efekty oddziaływań, tj. siły i momenty, które należy uwzględniać,
z wyjątkiem przypadków gdy:

– mogą być z góry uznane za nieistotne lub korzystne;

– są ustalone dla bezpiecznie wybranych modeli podparcia oraz warunków brzegowych i/lub są bezpośrednio
uwzględnione przez ostrożnie określone wymagania bezpieczeństwa pożarowego.

(2) Przy ocenie oddziaływań pośrednich zaleca się, aby uwzględniono:

– ograniczenia wydłużenia termicznego samych elementów, np. słupów w wielokondygnacyjnych konstruk-

cjach ramowych ze sztywnymi ścianami;

– różnicowanie wydłużenia termicznego elementów statycznie niewyznaczalnych, np. ciągłych płyt stropo-
wych;

– gradienty termiczne w przekrojach wywołujące naprężenia wewnętrzne;

– wydłużenia termiczne elementów przylegających, np. przemieszczenie głowicy słupa spowodowane wy-
dłużeniem płyty stropowej, lub wydłużeniem podwieszonych kabli;

– wydłużenie termiczne elementów wpływające na inne elementy znajdujące się poza strefą pożarową.

(3) Zaleca się, aby obliczeniowe wartości oddziaływań pośrednich spowodowanych pożarem Aind,d ustalano przy
założeniu obliczeniowych wartości termicznych i mechanicznych właściwości materiałów, podanych w częściach
prEN 1992 do prEN 1996 i prEN 1999, dotyczących projektowania na warunki pożarowe, oraz na podstawie
oddziaływania odpowiedniego pożaru.

(4) Nie wymaga się, aby uwzględniano oddziaływania pośrednie od elementów przylegających, jeżeli wymagania
bezpieczeństwa pożarowego dotyczą elementów w standardowych warunkach pożarowych.

4.2 Jednoczesność oddziaływań

4.2.1 Oddziaływania przy projektowaniu w temperaturze normalnej

(1) Jeśli istnieje prawdopodobieństwo, że oddziaływania wystąpią w sytuacji pożarowej należy je uwzględnić
tak jak przy projektowaniu w temperaturze normalnej.

(2) Zaleca się, aby reprezentatywne wartości oddziaływań zmiennych, uwzględnionych w obliczeniowej sytuacji
wyjątkowej oddziaływania pożaru wprowadzono zgodnie z EN 1990.

(3) Nie zaleca się uwzględniania redukcji obciążeń spowodowanej spaleniem.

(4) Zaleca się, aby przypadki, w których nie wymaga się uwzględniania obciążenia śniegiem z powodu jego
rozpuszczania się, oceniano indywidualnie.

(5) Nie wymaga się uwzględniania oddziaływań wynikających z operacji przemysłowych.

25
EN 1991-1-2:2002

4.2.2 Oddziaływania dodatkowe

(1) Nie wymaga się uwzględniania jednoczesnego występowania wraz z innymi niezależnymi oddziaływaniami
wyjątkowymi.

(2) W zależności od rozpatrywanych wyjątkowych sytuacji obliczeniowych może być wymagane uwzględnienie
dodatkowych oddziaływań w czasie pożaru, np. uderzenia na skutek zniszczenia elementów konstrukcyjnych
lub ciężkich maszyn.

UWAGA Wybór oddziaływań dodatkowych może być ustalony w załączniku krajowym.

(3) Ściany oddzielenia przeciwpożarowego mogą być wymagane w celu przeniesienia obciążenia poziomego
od uderzenia zgodnie z EN 1363-2.

4.3 Zasady kombinacji oddziaływań

4.3.1 Zasada ogólna

(1) W celu uzyskania odpowiednich efektów oddziaływań Efi,d,t podczas trwania pożaru należy wyznaczyć kom-
binacje oddziaływań mechanicznych zgodnie z EN 1990 „Basis of structural design” dla wyjątkowych sytuacji
obliczeniowych.

(2) Reprezentatywna wartość oddziaływania zmiennego Q1 może być uwzględniona jako prawie stała wartość
ψ2,1 Q1 lub, alternatywnie, jako wartość częsta ψ1,1 Q1.

UWAGA Stosowanie prawie stałej wartości ψ2,1 Q1 lub częstej wartości ψ1,1 Q1 może być określone w załączniku krajowym.
Zaleca się stosowanie ψ2,1 Q1.

4.3.2 Zasady uproszczone

(1) W przypadku gdy nie wymaga się, aby oddziaływania pośrednie pożaru były wprost uwzględniane, efekty
oddziaływań można określać na podstawie analizy konstrukcji dla kombinacji oddziaływań zgodnie z 4.3.1 tylko
przy t = 0. Efekty tych oddziaływań Efi,d mogą być stosowane jako stałe podczas trwania pożaru.

UWAGA Punkt ten stosuje się na przykład, do efektów oddziaływań na brzegach i podporach, gdy analiza części konstrukcji
jest przeprowadzana zgodnie z częściami prEN 1992 do prEN 1996 i prEN 1999 dotyczącymi projektowania na
warunki pożarowe.

(2) Jako dalsze uproszczenie punktu (1) efekty oddziaływań można ustalić na podstawie efektów wyznaczonych
przy projektowaniu w temperaturze normalnej.

E fi,d,t = E fi,d = ηfi · Ed

gdzie:
Ed wartość obliczeniowa odpowiednich efektów oddziaływań według kombinacji podstawowej zgodnie
z EN 1990N4);
Efi,d odpowiadająca stała wartość obliczeniowa efektów oddziaływań w sytuacji pożarowej;
ηfi współczynnik redukcyjny określony w częściach prEN 1992 do prEN 1996 i prEN 1999 dotyczących
projektowania na warunki pożarowe.

N4)
Odsyłacz krajowy: Dotyczy sytuacji normalnej.

26
 EN 1991-1-2:2002

4.3.3 Poziom obciążenia

(1) Jeśli dane tabelaryczne są określone dla poziomu obciążenia odniesienia, poziom ten odpowiada:

Efi,d,t = ηfi,t · Rd

gdzie:
Rd obliczeniowa wartość nośności elementu w temperaturze normalnej, ustalana zgodnie z prEN 1992 do
prEN 1996 i prEN 1999;
ηfi,t poziom obciążenia przy projektowaniu na warunki pożarowe.

27
EN 1991-1-2:2002

Załącznik A
(informacyjny)

Parametryczne krzywe temperatura-czas

(1) Podane niżej krzywe temperatura-czas są ważne dla stref pożarowych o powierzchni podłogi do 500 m2,
bez otworów w dachu i dla maksymalnej wysokości strefy 4 m. Przyjmuje się, że obciążenie ogniowe strefy
podlega całkowitemu spalaniu.

(2) Jeżeli gęstości obciążeń ogniowych są określone bez szczególnego uwzględnienia przebiegu spalania
(patrz załącznik E), wówczas zaleca się aby podejście to ograniczało się do stref ogniowych z obciążeniami
ogniowymi głównie typu celulozowego.

(3) Krzywe temperatura-czas w fazie nagrzewania są określone przez:

Θg = 20 + 1 325 (1 – 0,324 e-0,2t* – 0,204 e-1,7t* – 0,472 e-19t*) (A.1)

gdzie:
Θg temperatura gazu w strefie pożarowej [°C]
t* =t·Γ [h] (A.2a)

oraz
t czas [h]
Г = [O/b]2 / (0,04/1 160)2 [-]
b = (( ρcλ )
ρcλ)
z następującymi ograniczeniami: 100 ≤ b ≤ 2 200 [J/m2s1/2K]
ρ ciężar objętościowy elementów ograniczających [kg/m3]
c ciepło właściwe elementów ograniczających [J/kgK]
λ przewodność cieplna elementów ograniczających [W/mK]
O wskaźnik otworów: Av/ heq /At [m1/2]
z następującymi ograniczeniami: 0,02 ≤ O ≤ 0,20
Av całkowita powierzchnia pionowych otworów we wszystkich ścianach [m2]
heq średnia ważona wysokości okien we wszystkich ścianach [m]
At całkowita powierzchnia elementów ograniczających [m2]
(ścian, sufitu i połogi, łącznie z otworami)

UWAGA W przypadku gdy Г = 1, równanie (A.1) przybliża krzywą standardową temperatura-czas.

(4) Do obliczania współczynnika b, ciężar objętościowy ρ, ciepło właściwe c i przewodność cieplna λ elementów
ograniczających mogą być przyjmowane jak dla temperatury otoczenia.

(5) W obliczeniach powierzchni ograniczających z różnych warstw materiałowych zaleca się, aby b = (( ρcλ )
ρcλ)
przyjmowano jako:

– Jeżeli b1 < b2, b = b1 (A.3)

– Jeżeli b1 > b2, grubość graniczna slim jest obliczana dla materiału wyeksponowanego zgodnie z:
3 600 tmax λ11
slim = gdzie tmax jest określone równaniem A.7. [m] (A.4)
c1 ρ1

28
 EN 1991-1-2:2002

Jeżeli s1 > slim wówczas b = b1 (A.4a)

s1 ⎛ s ⎞
Jeżeli s1 < slim wówczas b = b1 + ⎜⎜1 − 1 ⎟⎟ b2 (A.4b)
s lim ⎝ s lim ⎠
gdzie:
indeks 1 odpowiada warstwie poddanej bezpośrednio oddziaływaniu pożaru, indeks 2 następnej warstwie ...
si grubość warstwy i
bi = = (( ρiicciiλλii))
ci ciepło właściwe warstwy i
λi przewodność cieplna warstwy i

(6) W obliczeniach różnych współczynników b dla ścian, sufitów i podłóg zaleca się przyjmowanie b = (( ρ cλ )
ρcλ)
jako:

b = (Σ(bj Aj)) / (At – Av) (A.5)

gdzie:
Aj pole powierzchni ograniczającej j, z wyłączeniem otworów
bj właściwość termiczna powierzchni ograniczającej j zgodnie z równaniami (A.3) i (A.4)

(7) Maksymalna temperatura Θmax w fazie nagrzewania występuje przy t* = t*max

t*max = tmax · Γ [h] (A.6)

z tmax = max [(0,2·10-3 · qt,d / O); tlim] [h] (A.7)

gdzie:
qt,d obliczeniowa wartość gęstości obciążenia ogniowego odniesiona do całkowitego pola powierzchni ogra-
niczających At przy czym qt,d = qf,d · Af / At [MJ/m2]. Zaleca się przestrzeganie następujących ograniczeń:
50 ≤ qt,d ≤ 1 000 [MJ/m2].
qf,d obliczeniowa wartość gęstości obciążenia ogniowego odniesiona do pola powierzchni podłogi Af, ustalana
zgodnie z Załącznikiem E.
tlim jest określone przez (10) w [h].
UWAGA Czas tmax odpowiadający maksymalnej temperaturze jest określony przez tlim w przypadku pożaru kontrolowanego za
pomocą paliwa. Jeżeli pożar jest kontrolowany za pomocą wentylacji, tlim jest określone przez (0,2·10-3 · qt,d / O).

(8) Jeśli tmax = tlim, t* w równaniu (A.1) jest zastępowane przez:

t* = t · Γlim [h] (A.2b)

z Гlim= [Olim /b]2 / (0,04/1 160)2 (A.8)

gdzie Olim=0,1·10-3 · qt,d /tlim (A.9)

(9) Jeśli (O > 0,04 i qt,d < 75 i b < 1 160), Γlim w (A.8) należy pomnożyć przez k określone jako:

⎛ O − 0,04 ⎞⎛ q t,d − 75 ⎞⎛ 1160 − b ⎞

k = 1+ ⎜ ⎟⎜⎜ ⎟⎜⎜
⎟ ⎟⎟ (A.10)
⎝ 0,04 ⎠⎝ 75 ⎠⎝ 1160 ⎠

(10) W przypadku małej prędkości rozwoju pożaru tlim = 25 min, w przypadku średniej prędkości rozwoju pożaru
tlim =20 min i w przypadku dużej prędkości rozwoju pożaru tlim = 15 min.

UWAGA Dane na temat prędkości rozwoju pożaru, patrz tablica E.5 w Załączniku E.

29
EN 1991-1-2:2002

(11) Krzywe temperatura-czas w fazie chłodzenia są określone przez:

Θg = Θmax – 625 (t* – t*max · x) dla t*max ≤ 0,5 (A.11a)

Θg = Θmax – 250 (3 – t*max) (t* – t*max · x) dla 0,5 < t*max < 2 (A.11b)

Θg = Θmax – 250 (t* – t*max ·x) dla t*max ≥ 2 (A.11c)

gdzie: t* jest określone przez (A.2a)

t*max=(0,2·10-3·qt,d / O)· Γ (A.12)

x = 1,0 jeżeli tmax > tlim, lub x = tlim· Γ / t*max, jeżeli tmax= tlim

30
 EN 1991-1-2:2002

Załącznik B
(informacyjny)

Oddziaływania termiczne na elementy zewnętrzne – Uproszczona metoda obliczeń

B.1 Zakres załącznika

(1) Metoda ta pozwala określić:

– maksymalne temperatury pożaru strefy pożarowej;

– wielkość i temperaturę płomienia wydostającego się z otworów;

– parametry promieniowania i konwekcji.

(2) Metoda ta uwzględnia warunki ustabilizowane dla różnych parametrów i obowiązuje jedynie dla obciążeń
ogniowych qf,d wyższych niż 200 MJ/m2.

B.2 Warunki stosowania

(1) Jeśli w odnośnej strefie pożarowej znajduje się więcej niż jedno okno, stosuje się średnią ważoną wysokości
okien heq, całkowite pole otworów pionowych Av oraz sumę szerokości okien ( wt = ∑ wi).

(2) Jeśli okna znajdują się jedynie w ścianie 1, stosunek D/W jest określony przez:

W2
D/W = (B.1)
wt

(3) Jeśli okna znajdują się w więcej niż jednej ścianie, stosunek D/W należy ustalać, jak następuje:

W 2 A v1
D/W = (B.2)
W1 A v

gdzie:
W1 szerokość ściany 1, zawierającej według założenia największą powierzchnię okien;
Av1 suma powierzchni okien w ścianie 1;
W2 szerokość ściany prostopadłej do ściany 1 w strefie pożarowej.

(4) Jeśli w strefie pożarowej znajduje się rdzeńN5) to stosunek D/W należy ustalać, jak następuje:

– stosuje się ograniczenia podane w (7);

– Lc i Wc są długością i szerokością rdzenia;

– W1 i W2 są długością i szerokością strefy pożarowej:

(W 2 − Lc ) Av1
D/W = (B.3)
(W1 − W c ) Av

(5) Zaleca się, aby wszystkie części ściany zewnętrznej, które nie mają odporności ogniowej (REI) wymaganej
z uwagi na stateczność budynku, został sklasyfikowane jako powierzchnie okienne.

N5)
Odsyłacz krajowy: Określenie „core” rozumiane jest w niniejszej normie jako „rdzeń” – wydzielona ścianami oddzielającymi
przestrzeń w obrębie rozpatrywanej strefy pożarowej.

31
EN 1991-1-2:2002

(6) Całkowitą powierzchnią okien w ścianie zewnętrznej jest:

– całkowita powierzchnia, zgodnie z (5), jeśli stanowi mniej niż 50 % powierzchni odpowiedniej ściany ze-
wnętrznej strefy;

– po pierwsze całkowita powierzchnia, a po drugie 50 % powierzchni odpowiedniej ściany zewnętrznej strefy,

jeśli, zgodnie z (5), powierzchnia ta stanowi więcej niż 50 %. Jest zalecane, aby w obliczeniach uwzględniano
te dwie sytuacje. Jeśli przyjmuje się 50 % powierzchni ściany zewnętrznej, zaleca się, by położenie i geo-
metrię otwartych powierzchni wybrano tak, aby został uwzględniony przypadek najbardziej niekorzystny.

(7) Zaleca się, aby wymiary strefy pożarowej nie przekraczały 70 m długości, 18 m szerokości i 5 m wysokości.

(8) Zaleca się, aby temperaturę płomienia przyjęto jako jednakową na całej szerokości i grubości płomienia.

B.3 Efekty oddziaływania wiatru

B.3.1 Sposób wentylacji

(1)P Jeśli po przeciwległych stronach strefy pożarowej znajdują się okna lub jeśli do ognia dochodzi dodatkowe
powietrze z innego źródła (innego niż z okien), obliczenia należy przeprowadzić dla warunków ciągu wymuszo-
nego. W przeciwnym razie, obliczenia są dokonywane bez uwzględnienia warunków ciągu wymuszonego.

B.3.2 Odchylenie płomienia przez wiatr

(1) Zaleca się przyjęcie założenia, że płomienie z otworu wychodzą poza strefę pożarową (patrz Rysunek B.1):

– prostopadle do elewacji;

– z odchyleniem 45° spowodowanym efektem wiatru.

45° 45°
1 135°

Objaśnienia
1 Wiatr
2 Poziomy przekrój poprzeczny

Rysunek B.1 – Odchylenie płomienia przez wiatr

B.4 Charakterystyki pożaru i płomieni

B.4.1 Ciąg niewymuszony

(1) Szybkość spalania lub szybkość wydzielania ciepła jest określona wzorem:

⎛ −0,036 ⎛ heq ⎞
1/ 2 ⎞
⎜ ⎟
Q = min⎜ ( Af ⋅ q f ,d ) / τ F ; 3,15 (1 − e O)A
v
⎜
⎜ D /W
⎟
⎟ ⎟⎟ [MW] (B.4)
⎜ ⎝ ⎠
⎝ ⎠

32
 EN 1991-1-2:2002

(2) Temperatura strefy pożarowej jest określona wzorem:

−0,1 1
Tf = 6 000 (1 − e O )O 2 (1 − e −0,00286 Ω ) + T0 (B.5)

(3) Wysokość płomienia (patrz Rysunek B.2) jest określona wzorem:

⎛ ⎛ ⎛ ⎞
2/3 ⎞⎞
⎜ ⎜ Q ⎟⎟
LL = max ⎜ 0 ; heq ⎜ 2,37 ⎜ ⎟ − 1⎟ ⎟ (B.6)
⎜ ⎜ Av ρg ( heq g )1/ 2 ⎟
⎜ ⎝ ⎠ ⎟⎟
⎝ ⎝ ⎠⎠
UWAGA Jeśli ρg=0,45 kg/m3 i g=9.81 m/s2, to równanie można uprościć do:
2/3
⎛Q⎞
LL = 1,9 ⎜⎜ ⎟⎟ − heq (B.7)
⎝ wt ⎠

2 h eq / 3 LH
LH
2 h eq / 3

LL
LL

wt
2 h eq / 3
h eq L1 2 h eq / 3
h eq
L1

poziomy przekrój poprzeczny pionowy przekrój poprzeczny pionowy przekrój poprzeczny

heq 2 heq
heq heq
LL = ⇒ L1 = L2H + ≅ L1 ≅
3 9 2 2

2
⎛ heq ⎞
L f = LL + L1 Lf = L2L + ⎜⎜ LH − ⎟ + L1
⎝ 3 ⎟⎠

heq < 1,25wt ściana powyżej bez ściany powyżej lub heq > 1,25wt

Rysunek B.2 – Wymiary płomienia, ciąg niewymuszony

(4) Szerokość płomienia jest szerokością okna (patrz Rysunek B.2).

(5) Głębokość płomienia stanowi 2/3 wysokości okna: 2/3 heq (patrz Rysunek B.2).

(6) Poziomy rzut płomieni:

– w przypadku gdy nad oknem znajduje się ściana, jest określony przez:

LH = heq / 3 jeśli heq ≤ 1,25 wt (B.8)

LH = 0,3 heq (heq / wt)0,54 jeśli heq > 1,25wt oraz odległość do jakiegokolwiek innego okna > 4 wt (B.9)

LH = 0,454 heq (heq / 2wt)0,54 w pozostałych przypadkach (B.10)

33
EN 1991-1-2:2002

– w przypadku gdy nad oknem nie ma ściany, jest określony wzorem:

LH =0,6 heq (LL / heq)1/3 (B.11)

(7) Długość płomienia wzdłuż osi jest określona wzorem:

gdy LL > 0

Lf = LL + heq/2 jeśli nad oknem znajduje się ściana lub jeśli heq ≤ 1,25wt (B12)

Lf = (LL 2 + (LH – heq /3 )2 )1/2 + heq /2 jeśli nad oknem nie ma ściany lub jeśli heq > 1,25wt (B.13)

gdy LL = 0, wówczas Lf = 0

(8) Temperatura płomienia w oknie jest określona wzorem:

Tw = 520 / ( 1 – 0,4725 (Lf ⋅ wt /Q)) + T0 [K] (B.14)

dla Lf · wt / Q < 1

(9) Emisyjność płomieni w oknie można przyjąć jako ε f = 1,0

(10) Temperatura płomienia wzdłuż osi jest określona wzorem:

Tz = (Tw – T0) (1 – 0,4725 (Lx ⋅ wt / Q)) + T0 [K] (B.15)

przy

L x· w t / Q < 1

Lx odległość od osi okna do punktu, w którym przeprowadza się obliczenia

(11) Emisyjność płomieni może być przyjęta według wzoru:

ε f = 1 – e–0,3df (B.16)

gdzie df jest grubością płomienia [m]

(12) Współczynnik wymiany ciepła przez konwekcję jest określony wzorem:

α c = 4,67 (1/deq)0,4 (Q/Av)0,6 (B.17)

(13) Jeśli daszek lub balkon (o rzucie poziomym: Wa) jest umieszczony na górnym poziomie okna na całej
jego szerokości (patrz Rysunek B.3), jeśli występuje ściana ponad oknem i jeśli heq ≤ 1,25 wt, zaleca się, aby
wysokość i poziomy rzut płomienia zaleca się zmodyfikowano w sposób następujący:

– wysokość płomienia LL, określoną w (3), zmniejsza się o Wa (1+ 2 );

– poziomy rzut płomienia LH, określony w (6), zwiększa się o Wa.

34
 EN 1991-1-2:2002

d
b c

a b a

a b c = Lf a b c d e = Lf i wa = a b

pionowy przekrój poprzeczny pionowy przekrój poprzeczny

Rysunek B.3 – Odchylenie płomienia przez balkon

(14) Przy takich samych warunkach dla daszku lub balkonu jakie wymieniono w (13), w przypadku gdy nad
oknem nie ma ściany lub heq > 1,25 wt, zaleca się, aby wysokość i rzut poziomy płomienia zostały zmodyfiko-
wane w sposób następujący:

– wysokość płomienia LL, określoną w (3), zmniejsza się o Wa;

– poziomy rzut płomienia LH określony w (6), przy wymienionej powyżej wartości LL, zwiększa się o Wa.

B.4.2 Ciąg wymuszony

(1) Szybkość spalania lub szybkość wydzielania ciepła jest określona wzorem:

Q = (Af ⋅ qf,d) / τF [MW] (B.18)

(2) Temperatura strefy pożarowej jest określona wzorem:

Tf = 1 200 ((Af ⋅ qf,d) / 17,5 – e-0,00228 Ω ) + T0 (B.19)

(3) Wysokość płomienia (patrz rysunek B.4) jest określona wzorem:

⎛ ⎛ 1⎞
0,43
Q ⎞⎟
LL = ⎜ 1,366 ⎜ ⎟ − heq (B.20)
⎜ ⎝u⎠ Av1 / 2 ⎟⎠
⎝
UWAGA Dla u = 6 m/s LL = 0,628 Q / Av1/2-heq

35
EN 1991-1-2:2002

LH

LL
heq

wf wt
heq
Lf

LH

poziomy przekrój poprzeczny pionowy przekrój poprzeczny

wf = wt + 0,4 LH Lf = (LL2 + LH2)1/2

Rysunek B.4 – Wymiary płomienia, ciąg niewymuszony lub wymuszony

(4) Poziomy rzut płomieni jest określony wzorem:

LH = 0,605 (u2 / heq)0,22 (LL+heq) (B.21)

UWAGA Dla u = 6 m/s, LH = 1,33 (LL + heq) / heq0,22

(5) Szerokość płomienia jest określona wzorem:

wf = wt + 0,4 LH (B.22)

(6) Długość płomienia wzdłuż osi jest określona wzorem:

Lf = (LL2 + LH2)1/2 (B.23)

(7) Temperatura płomienia w oknie jest określona wzorem:

Tw = 520 / (1 – 0,3325 Lf (Av)1/2 / Q) + T0 [K] (B.24)

Dla Lf (Av)1/2 / Q < 1

(8) Emisyjność płomieni w oknie może być przyjęta jako εf = 1,0

(9) Temperatura płomienia wzdłuż osi jest określona wzorem:

⎛ L ( A )1 / 2 ⎞
T z = ⎜1 − 0,3325 x v ⎟(T w − T0 ) + T0 [K] (B.25)
⎜ Q ⎟
⎝ ⎠
gdzie:

Lx odległość od osi okna do punktu, w którym przeprowadza się obliczenia

(10) Emisyjność płomieni może być przyjęta według wzoru:

ε f = 1 – e–0,3df (B.26)

gdzie df jest grubością płomienia [m]

36
 EN 1991-1-2:2002

(11) Współczynnik wymiany ciepła przez konwekcję jest określony wzorem:

α c = 9,8 (1 / deq )0,4 ( Q/(17,5 Av )+ u/1,6 )0,6 (B.27)

UWAGA Dla u = 6 m/s współczynnik wymiany ciepła przez konwekcję jest określony przez:

α c = 9,8 ( 1/deq )0,4 ( Q/(17,5Av )+ 3,75 )0,6

(12) Z uwagi na efekty wywołane balkonami lub daszkami, patrz Rysunek B.5, trajektoria płomienia, po pozio-
mym odchyleniu przez balkon lub markizę, jest taka sama jak wcześniej, tzn. przesunięta na zewnątrz o wysięg
balkonu, ale o nie zmienionej długości płomienia Lf.

c 1

a b a

a b = Lf a b c = Lf

Objaśnienia
1 markiza
pionowy przekrój poprzeczny pionowy przekrój poprzeczny

Rysunek B.5 – Odchylenie płomienia przez daszek

B.5 Ogólne współczynniki konfiguracji

(1) Zaleca się, aby ogólny współczynnik konfiguracji Φf elementu przy wymianie ciepła przez promieniowanie
od otworu wyznaczano jak następuje:

(C1Φ f,1 + C 2 Φ f,2) d 1 + (C 3 Φ f,3 + C 4 Φ f,4 ) d 2

Φf = (B.28)
(C1 + C 2) d 1 + (C 3 + C 4 ) d 2

gdzie:
Φf,i współczynnik konfiguracji powierzchni czołowej i elementu dla danego otworu, patrz Załącznik G;
di wymiar przekroju poprzecznego elementu, odpowiadający powierzchni czołowej i elementu;
Ci współczynnik zabezpieczenia powierzchni czołowej i elementu o następujących wartościach:

– dla zabezpieczonej powierzchni czołowej: Ci = 0

– dla niezabezpieczonej powierzchni czołowej: Ci = 1

(2) Zaleca się, aby współczynnik konfiguracji Φf,i powierzchni czołowej, z której otwór nie jest widoczny, przyj-
mowano jako równy zero.

37
EN 1991-1-2:2002

(3) Ogólny współczynnik konfiguracji Φz elementu przy wymianie ciepła przez promieniowanie od płomienia,
zaleca się wyznaczano jak następuje:

(C1Φ z,1 + C 2 Φ z,2) d 1 + (C 3 Φ z,3 + C 4 Φ z,4) d 2

Φz = (B.29)
(C1 + C 2) d 1 + (C 3 + C 4 ) d 2

gdzie:

Φz,i współczynnik konfiguracji powierzchni czołowej i elementu dla danego płomienia, patrz Załącznik G

(4) Współczynniki konfiguracji Φz,i pojedynczych powierzchni czołowych elementu przy wymianie ciepła przez
promieniowanie od płomieni można ustalać przy założeniu równoważnych wymiarów płomienia prostokątnego.
Zaleca się, aby w tym celu wymiary i położenia równoważnych prostokątów odpowiadających frontowi i bokom
płomienia określano w sposób podany w Załączniku G. We wszystkich innych przypadkach zaleca się stoso-
wanie wymiarów płomienia podanych w B.4.

38
 EN 1991-1-2:2002

Załącznik C
(informacyjny)

Pożar lokalny

(1) Oddziaływanie termiczne pożaru lokalnego może być oszacowane z zastosowaniem wyrażenia podanego
w niniejszym załączniku. Różnice powinny być dokonane z uwagi na względną wysokość płomienia do sufitu.

(2) Zaleca się, aby strumień ciepła od pożaru lokalnego docierający do elementu konstrukcyjnego obliczano za
pomocą wyrażenia (3.1) i przy założeniu współczynnika konfiguracji ustalonego zgodnie z Załącznikiem G.

(3) Długość płomienia Lf pożaru lokalnego (patrz rysunek C.1) jest określona wzorem:

L f = − 1,02 D + 0,0148 Q 2 / 5 [m] (C.1)

(4) Jeśli płomień nie sięga sufitu strefy (Lf < H; patrz rysunek C.1) lub w przypadku pożaru na otwartym powie-
trzu, temperatura Θ(z) płomienia wzdłuż jego pionowej osi symetrii jest określona wzorem:

Θ(z) = 20 + 0,25 Qc2 / 3 ( z −z 0 ) −5 / 3 ≤ 900 [°C] (C.2)

gdzie:
D średnica pożaru [m], patrz rysunek C.1
Q szybkość wydzielania ciepła [W] przez pożar zgodnie z E.4
Qc część konwekcyjna szybkości wydzielania ciepła [W], domyślnie Qc=0,8 Q
z wysokość wzdłuż osi płomienia [m], patrz rysunek C.1
H odległość [m] pomiędzy źródłem ognia i sufitem, patrz Rysunek C.1

Oś Flame
płomienia
axis

Lf

z D

Rysunek C.1

(5) Wirtualny początek z0 osi jest określony wzorem:

z 0 = − 1,02 D + 0,00524 Q 2 / 5 [m] (C.3)

•
(6) Jeśli płomień sięga sufitu (Lf ≥ H; patrz rysunek C.2), strumień ciepła h [W/m2] odbierany przez jednostkowe
pola powierzchni, na którą oddziałuje pożar w poziomie sufitu wynosi:
•
h = 100 000 jeżeli y ≤ 0,30
•
h = 136 300 do 121 000 y jeżeli 0,30 < y < 1,0 (C.4)
•
h = 15 000 y -3,7 jeżeli y ≥ 1,0

39
EN 1991-1-2:2002

gdzie:
r +H + z'
y parametr [-] określony przez: y =
Lh +H + z'
r odległość pozioma [m] pomiędzy pionową osią ognia a punktem wzdłuż sufitu gdzie obliczany jest strumień
termiczny, patrz Rysunek C.2
H odległość [m] pomiędzy źródłem ognia a sufitem, patrz Rysunek C.2

Oś płomienia
Flame axis
Lh
r

Rysunek C.2

(7) Lh jest poziomą długością płomienia (patrz Rysunek C.2) określoną zależnością:

(
Lh = 2,9 H (QH* ) 0,33 − H ) [m] (C.5)

(8) QH* jest bezwymiarową szybkością wydzielania ciepła określoną przez:

QH* = Q / (1,11 ⋅ 10 6 ⋅ H 2,5 ) [-] (C.6)

(9) z’ pionowe położenie wirtualnego źródła ciepła [m] określone przez:

( ) gdy Q < 1,0

z ′ = 2,4D QD*2 / 5 − QD*2 / 3 *
D (C.7)

z ′ = 2,4D (1,0 − Q ) gdy Q ≥ 1,0

*2 / 3
D
*
D

gdzie:

QD* = Q / (1,11 ⋅ 10 6 ⋅ D 2,5 ) [-] (C.8)

•
(10) Strumień ciepła netto hnet odbierany przez jednostkę pola powierzchni w poziomie sufitu, na którą oddzia-
łuje pożar jest określony wzorem:
• •
hnet = h – α c ⋅ (Θm – 20) – Φ ⋅ ε m ⋅ ε f ⋅ σ ⋅ [ (Θm + 273)4 – (293)4 ] (C.9)

gdzie różne współczynniki zależą od wyrażeń (3.2), (3.3) i (C.4).

(11) Reguły podane w (3) do (10) włącznie są ważne, jeżeli spełnione są następujące warunki:

– średnica pożaru jest ograniczona do D ≤ 10 m;

– szybkość wydzielania ciepła przez pożar jest ograniczona do Q ≤ 50 MW.

(12) W przypadku kilku oddzielnych pożarów lokalnych wyrażenie (C.4) może być stosowane do ustalania
• •
pojedynczych strumieni ciepła h1, h2… odbieranych przez jednostkę pola powierzchni w poziomie sufitu, na
którą oddziałuje pożar. Całkowity strumień ciepła może być przyjmowany ze wzoru:
• • •
htot = h1+ h2... ≤ 100 000 [W/m2] (C.10)

40
 EN 1991-1-2:2002

Załącznik D
(informacyjny)

Zaawansowane modele pożaru

D.1 Modele jednostrefowe

(1) Zaleca się stosowanie modelu jednostrefowego w warunkach rozgorzenia pożaru. Zakłada się jednorodną
temperaturę, gęstość, energię wewnętrzną i ciśnienie gazu w strefie.

(2) Zaleca się obliczanie temperatury z uwzględnieniem:

– rozwiązań równań zachowania masy i energii;

– wymiany masy pomiędzy gazem wewnętrznym, gazem na zewnętrznym (poprzez otwory) i pożarem
(szybkość pirolizy);

– wymiany energii pomiędzy pożarem, gazem wewnętrznym, ścianami i otworami.

(3) Prawo gazu idealnego uwzględniane jest w postaci:

Pint = ρg R Tg [N/m2] (D.1)

(4) Równowaga masowa gazów w strefie zapisywana jest w postaci:

dm
•
• out + m

• fi
= min − m [kg/s] (D.2)
dt
gdzie:
dm
przyrost zmiany masy gazu w strefie pożarowej
dt

out
•
m przyrost masy gazu wydostającego się przez otwory

in
m
•
przyrost masy gazu napływającego się przez otwory

fi
•
m przyrost produktów wytwarzanych w trakcie pirolizy

(5) Przyrost zmiany masy gazu i przyrost pirolizy może być pominięty. Wtedy

• in = m
m
• out (D.3)

Przepływy masy mogą być obliczane przy założeniu ciśnienia statycznego spowodowanego różnicami gęstości
odpowiednio pomiędzy powietrzem o temperaturze otoczenia i powietrzem o wysokiej temperaturze.

(6) Równowaga energii gazów w strefie pożarowej może być przyjmowana w postaci:

dE g
= Q − Qout + Qin − Qwall − Qrad [W] (D.4)
dt

gdzie:
Eg energia wewnętrzna gazu [J]
Q szybkość wydzielania ciepła przez pożar [W]
Qout
out c Tf
=m
•

Qin
• in c Tamb
=m
•
Qwall = (At – Ah,v) h net, strata energii spowodowana pochłanianiem przez powierzchnie ograniczające

41
EN 1991-1-2:2002

Qrad = Ah,v σ T 4f, strata energii spowodowana promieniowaniem przez otwory

z:
c ciepło właściwe [J/kgK]
•
hnet określono wyrażeniem (3.1)
•
m przyrost masy gazu [kg/s]
T temperatura [K]

D.2 Modele dwustrefowe

(1) Model dwustrefowy oparty jest na założeniu, że produkty spalania gromadzą się w warstwie poniżej sufitu,
przy suficie. Różne obszary są określane jako: warstwa wyższa, warstwa niższa, ogień i jego płomienie, gaz
zewnętrzny i ściany.

(2) W warstwie wyższej można przyjąć założenie jednolitych charakterystyk gazu.

(3) Pomiędzy tymi różnymi strefami mogą być obliczane wymiany masy, energii i substancji chemicznej.

(4) W danej strefie pożarowej, z jednolicie rozłożonym obciążeniem ogniowym, model pożaru dwustrefowego
można przekształcić w pożar jednostrefowy w jednej z następujących sytuacji:

– jeżeli temperatura gazu górnej warstwy staje się wyższa niż 500 °C,

– jeżeli górna warstwa rozrasta się, pokrywając aż 80 % wysokości strefy.

D.3 Modele numerycznej mechaniki płynów

(1) Model numerycznej mechaniki płynów może być używany do rozwiązywania numerycznego równań różnicz-
kowych cząstkowych, określających w każdym punkcie strefy zmienne termodynamiczne i aerodynamiczne.

Uwaga Modele numerycznej mechaniki płynów, lub CFD, są systemami analizy obejmującymi przepływ płynu, przepływ
ciepła i towarzyszących zjawisk przez rozwiązywanie podstawowych równań przepływu płynu. Równania te
przedstawiają matematyczne stwierdzenia zachowania praw fizycznych:
– zachowania masy płynu;
– zmiany momentu pędu równej sumie sił na cząsteczkę płynu (drugie prawo Newtona);
– zmiany energii równej sumie przyrostu ciepła i pracy wykonanej na cząsteczkę płynu (pierwsza zasada
termodynamiki).

42
 EN 1991-1-2:2002

Załącznik E
(informacyjny)

Gęstości obciążenia ogniowego

E.1 Postanowienia ogólne

(1) Zaleca się przyjmowanie wartości obliczeniowej gęstości obciążenia ogniowego, wynikającej z pomiarów
lub w szczególnych przypadkach ustalonej na podstawie wymagań w zakresie oporności ogniowej, podanych
w przepisach krajowych.

(2) Wartość obliczeniowa może być wyznaczona:

– na podstawie klasyfikacji krajowej obciążenia ogniowego wynikającego ze sposobów użytkowania

i/lub

– ściśle dla ⋅ δ ⋅ δ ⋅ δ projektu przez sporządzenie opinii technicznej obciążenia ogniowego.

⋅ pojedynczego

(3) Obliczeniowa wartość obciążenia ogniowego qf,d jest określona wzorem:

qf,d = qf,k ⋅ m ⋅ δ q 1 ⋅ δ q 2 ⋅ δ n [MJ/m2] (E.1)

gdzieδ
m współczynnik spalania (patrz E.3)
δ q1 współczynnik uwzględniający ryzyko pojawienia się pożaru spowodowane wielkością strefy
δ (patrz Tablica E.1)
δ q2 współczynnik uwzględniający ryzyko pojawienia się pożaru spowodowane sposobem użyt-
kowania (patrz Tablica E.1)
10
δn = ∏ δδni współczynnik uwzględniający różne czynne środki ochrony przeciwpożarowej i
i=1
(tryskacze, wykrywanie, samoczynna transmisja sygnału alarmu, strażacy...). Te czynne środki
są zazwyczaj wymagane z powodu bezpieczeństwa życia (patrz Tablica E.2 oraz punk-
ty (4) i (5)).
qf,k charakterystyczna gęstość obciążenia ogniowego na jednostkę powierzchni podłogi [MJ/m2]
(patrz wielkości w Tablicy E.4)

Tablica E.1 – Współczynniki δq1, δq2

Powierzchnia podłogi Niebezpieczeństwo Niebezpieczeństwo

Przykłady sposobów
strefy pojawienia się pożaru pojawienia się pożaru
użytkowania
Af [m2] δq1 δq2

25 1,10 0,78 galeria sztuki, muzeum, basen

biura, mieszkanie, hotel, prze-

250 1,50 1,00
mysł papierniczy
2 500 1,90 1,22 wytwórnia maszyn i silników
laboratorium chemiczne,
5 000 2,00 1,44
warsztat malarski
10 000 2,13 1,66 wytwórnia fajerwerków lub farb

43
EN 1991-1-2:2002

Tablica E.2 – Współczynniki δni

δni Wartości charakteryzujące czynne środki ochrony przeciwpożarowej

Stałe automatyczne urządzenia

Samoczynne wykrywanie pożaru Gaszenie pożaru siłami ludzkimi
gaśnicze

Niezależne Samoczynna Samoczynna Zewnę- Bezpie-

Samoczynne zaopatrzenie detekcja pożaru Zakładowa
transmisja trzna czne Urządzenia System
urządzenia w wodę i alarm pożarowy zawodowa
alarmu publiczna pożarowe przeciwpo- oddymia-
gaśnicze straż
wodne detekcja detekcja pożarowego do pożarna
straż drogi żarowe nia
0 1 2 straży pożarnej pożarna dostępu
ciepła dymu

δn1 δn2 δn3 δn4 δn5 δn6 δn7 δn8 δn9 δn10

0,9 lub 1,0

0,61 1,0 0,87 0,7 0,87 lub 0,73 0,87 0,61 lub 0,78 1.0 lub 1,5 1.0 lub 1,5
lub 1,5

(4) Przy normalnych środkach ochrony przeciwpożarowej, w odniesieniu do których zalecane jest, by niemal
zawsze były obecne, takich jak bezpieczne pożarowe drogi dostępu, urządzenia przeciwpożarowe i systemy
odprowadzenia dymu na klatkach schodowych, zaleca się, aby wartości δni z Tablicy E.2 przyjmowano jako
równe 1,0. Jednak jeżeli te środki ochrony przeciwpożarowej nie zostały przewidziane, zaleca się, aby odpo-
wiednią wartość δni przyjmowano jako równą 1,5.

(5) Jeżeli klatki schodowe są poddawane nadciśnieniu w przypadku alarmu pożaru, współczynnik δn8 z Tablicy
E.2 może być przyjmowany jako równy 0,9.

(6) Poprzedzające podejście opiera się na założeniu, że są spełnione wymagania odpowiednich norm euro-
pejskich dotyczące tryskaczy, wykrywania, alarmu, systemów oddymiania, patrz także 1.3. Jednakże lokalne
okoliczności mogą wpływać na liczby podane w Tablicy E.2. Powołanie odnosi się do dokumentu podstawowego
CEN/TC250/SC1/N300A.

E.2 Określanie gęstości obciążenia ogniowego

E.2.1 Postanowienia ogólne

(1) Zaleca się, aby obciążenie ogniowe składało się ze wszystkich elementów palnych wyposażenia budynku
i elementów palnych konstrukcji, łącznie z okładzinami, wykładzinami i innymi wykończeniami. Nie wymaga
się, aby części palne, które nie zwęglają się w pożarze, były uwzględniane w obliczeniach.

(2) Gęstości obciążeń ogniowych określa się:

– na podstawie klasyfikacji obciążenia ogniowego wynikającej ze sposobów użytkowania (patrz E.2.5);

i/lub

– jako specyficzne dla indywidualnego projektu (patrz E.2.6).

(3) W przypadku gdy gęstości obciążeń ogniowych są określane na podstawie obciążenia ogniowego wynika-
jącego ze sposobów użytkowania, obciążenia ogniowe są rozróżniane jako:

– obciążenia ogniowe wynikające ze sposobów użytkowania, podane w klasyfikacji;

– obciążenia ogniowe związane z budynkiem (elementy konstrukcji, okładziny, wykładziny i inne wykończenia),
które nie są zazwyczaj zawarte w klasyfikacji, lecz są określane zgodnie z podanymi niżej odpowiednimi
punktami.

44
 EN 1991-1-2:2002

E.2.2 Określenia

(1) Charakterystyczne obciążenie ogniowe jest określone wzorem:

Qfi,k = Σ Mk,i ⋅ Hui ⋅ Ψi = Σ Qfi,k,i [MJ] (E.2)

gdzie:
Mk,i ilość materiałów palnych [kg], zgodnie z (3) i (4)
Hui wartość ciepła spalania netto [MJ/kg], patrz (E.2.4)
[Ψi] współczynnik opcjonalny uwzględniający zabezpieczone obciążenia ogniowe, patrz (E.2.3)

(2) Charakterystyczna gęstość obciążenia ogniowego qf,k na jednostkę powierzchni jest określona wzorem:

qf,k = Qfi,k /A [MJ/m2] (E.3)

gdzie:
A powierzchnia podłogi (Af) strefy pożarowej lub obszar odniesienia, lub wewnętrzna powierzchnia (At)
strefy pożarowej, określająca qf,k lub qt,k

(3) Zaleca się, aby stałe obciążenia ogniowe, których zmiany nie są spodziewane podczas użytkowania obiektu,
przyjmowano jako ich wartości oczekiwane wynikające z opinii technicznej.

(4) Zaleca się, aby zmienne obciążenia ogniowe, które mogą się zmieniać w trakcie użytkowania obiektu, od-
powiadały wartościom, które są spodziewane jako nieprzekraczalne w trakcie 80 % czasu.

E.2.3 Zabezpieczone obciążenia ogniowe

(1) Nie wymaga się uwzględniania obciążeń ogniowych w obudowach, które zostały zaprojektowane w celu
przetrwania w warunkach działania pożaru.

(2) Obciążenia ogniowe chronione niepalnymi obudowami nie zaprojektowanymi w projekcie zabezpieczeń
ogniochronnych, ale które pozostają nienaruszone w warunkach oddziaływania pożaru, mogą być przyjmowa-
ne, jak następuje:

Największe obciążenie ogniowe, ale wynoszące co najmniej 10 % zabezpieczonych obciążeń ogniowych,

przyjmuje się ze współczynnikiem Ψi = 1,0.

Jeżeli to obciążenie ogniowe oraz niezabezpieczone obciążenia ogniowe nie są wystarczające do podgrzania
pozostałych zabezpieczonych obciążeń ogniowych ponad temperaturę zapłonu, wówczas pozostałe zabez-
pieczone obciążenia ogniowe można przyjmować ze współczynnikiem Ψi = 0,0.

W innych przypadkach wymaga się, aby wartości Ψi były oceniane indywidualnie.

E.2.4 Wartości ciepła spalania netto

(1) Zaleca się określanie wartości ciepła spalania netto zgodnie z EN ISO 1716:2002.

(2) Wilgoć zawartą w materiałach można uwzględniać, jak następuje:

Hu = Hu0 (1 – 0,01 u) – 0,025 u [MJ/kg] (E.4)

gdzie:
u zawartość wilgoci wyrażona jako procent wagi w stanie suchym
Hu0 wartość ciepła spalania netto materiałów suchych

(3) Wartości ciepła spalania netto kilku ciał stałych, płynów oraz gazów podano w Tablicy E.3.

45
EN 1991-1-2:2002

Tablica E.3 – Wartości ciepła spalania netto Hu [MJ/kg] materiałów palnych

do obliczania obciążeń ogniowych

Ciała stałe
Drewno 17,5
Inne materiały celulozowe 20
• Ubrania
• Korek
• Bawełna
• Papier, tektura
• Jedwab
• Słoma
• Wełna
Węgiel 30
• Antracyt
• Węgiel drzewny
• Węgiel kamienny
Substancje chemiczne
Węglowodory nasycone 50
• Metan
• Etan
• Propan
• Butan
Węglowodory nienasycone 45
• Etylen
• Propylen
• Buten
Węglowodory aromatyczne 40
• Benzen
• Toluen (Metylobenzen)
Alkohole 30
• Metanol
• Etanol
• Glikol etylenowy
Paliwa 45
• Benzyna, ropa naftowa
• Olej napędowy
Tworzywa z czystych węglowodorów 40
• Polietylen
• Polistyren
• Polipropylen
Inne produkty
Kopolimer ABS (tworzywo) 35
Poliester (tworzywo) 30
Polizocjanian i poliuretan (tworzywa) 25
Polichlorek winylu, PCW (tworzywo) 20
Bitumen, asfalt 40
Skóra 20
Linoleum 20
Opona gumowa 30
UWAGA Wartości podane w tej tablicy nie są odpowiednie do obliczania
zawartości energii w paliwach.

46
 EN 1991-1-2:2002

E.2.5 Klasyfikacja obciążenia ogniowego z uwagi na sposoby użytkowania

(1) Zaleca się, aby gęstości obciążenia ogniowego klasyfikowano zgodnie z użytkowaniem, odnoszono do
powierzchni podłogi i stosowano jako charakterystyczne gęstości obciążenia ogniowego qf,k [MJ/m2], podane
w Tablicy E.4.

Tablica E.4 – Gęstości obciążenia ogniowego qf,k [MJ/m2] dla różnych sposobów użytkowania

Sposób użytkowania Średnia Fraktyl 80 %

Mieszkanie 780 948

Szpital (pokój) 230 280
Hotel (pokój) 310 377
Biblioteka 1 500 1 824
Biuro 420 511
Sala lekcyjna 285 347
Centrum sklepowe 600 730
Teatr (kino) 300 365
Komunikacja (przestrzeń publiczna) 100 122
Uwaga Dla fraktyla 80 % przyjęto rozkład Gumbela

(2) Wartości gęstości obciążenia ogniowego qf,k podane w Tablicy E.4 obowiązują w przypadku współczynnika
δq2 równego 1,0 (patrz Tablica E.1).

(3) Gęstości obciążenia ogniowego qf,k w Tablicy E.4 są ważne dla typowych stref w powiązaniu z podanymi
tutaj sposobami użytkowania. Pomieszczenia specjalne są rozpatrywane zgodnie z E.2.2.

(4) Zaleca się wyznaczanie obciążeń ogniowych z budynku (elementy konstrukcji, obudowy i wykończenia), zgodnie
z E.2.2. Zalecane jest, aby były one odpowiednio dodane do gęstości obciążeń ogniowy podanych w (1).

E.2.6 Indywidualne oszacowanie gęstości obciążeń ogniowych

(1) Przy braku klas użytkowania gęstości obciążeń ogniowych mogą być szczegółowo określone dla poszcze-
gólnego projektu przez wykonanie opinii technicznej obciążeń ogniowych wynikających z użytkowania.

(2) Zaleca się, aby obciążenia ogniowe i ich rozmieszczenie, oceniano uwzględniając przewidziane stosowanie,
wyposażenie i instalacje, zmiany z czasem, niesprzyjające tendencje i możliwe zmiany użytkowania.

(3) Jeśli jest to możliwe, zaleca się przeprowadzenie opinii technicznej przy porównaniu do istniejącego projektu,
a inwestora zobowiązać do podania różnic pomiędzy zamierzonym a istniejącym projektem.

E.3 Przebieg spalania

(1) Zaleca się, aby przebieg spalania był rozpatrywany w zależności od sposobu użytkowania i rodzaju obcią-
żenia ogniowego.

(2) Dla materiałów głównie celulozowych można przyjąć współczynnik spalania m = 0,8.

E.4 Szybkość wydzielania ciepła Q

(1) Stadium rozwoju może być określone za pomocą wyrażenia:

2
⎛ t ⎞
Q = 10 6 ⎜⎜ ⎟
⎟ (E.5)
⎝ tα ⎠
gdzie:
Q szybkość wydzielania ciepła [W]
t czas [s]
tα czas wymagany do osiągnięcia szybkości wydzielania ciepła o wartości 1 MW.

47
EN 1991-1-2:2002

(2) Parametr tα oraz maksymalna szybkość wydzielania ciepła RHRf, dla różnych sposobów użytkowania,
podane są w Tablicy E.5

Tablica E.5 – Prędkość rozwoju pożaru oraz RHRt dla różnych sposobów użytkowania

Maksymalna szybkość wydzielania ciepła RHRf

Prędkość rozwoju
Sposób użytkowania tα [s] RHRf [kW/m2]
pożaru
Mieszkanie Średnia 300 250
Szpital (pokój) Średnia 300 250
Hotel (pokój) Średnia 300 250
Biblioteka Duża 150 500
Biuro Średnia 300 250
Sala lekcyjna Średnia 300 250
Centrum sklepowe Duża 150 250
Teatr (kino) Duża 150 500
Komunikacja (przestrzeń publiczna) Mała 600 250

(3) Wartości prędkości rozwoju pożaru oraz RHRf, zgodnie z Tablicą E.5, są ważne w przypadku współczynnika
δq2 równego 1,0 (patrz Tablica E.1).

(4) Dla niezwykle szybko rozwijającego się pożaru tα odpowiada wartości 75 s.

(5) Stadium rozwoju ograniczone jest półką odpowiadającą stanowi ustabilizowanemu oraz wartości Q okreś-
lonej przez (RHRf ·Afi)

gdzie:
Afi maksymalna powierzchnia pożaru [m2], która jest powierzchnią strefy pożarowej w przypadku równomier-
nie rozłożonego obciążenia ogniowego, ale która może być mniejsza w przypadku pożaru lokalnego.
RHRf maksymalna szybkość wydzielania ciepła wytwarzana przez 1m2 pożaru w przypadku warunków kon-
trolowanych za pomocą paliwa [kW/m2] (patrz Tablica E.5).

(6) Półka jest ograniczona przez stadium zaniku, które rozpoczyna się wówczas, gdy 70 % całkowitego obcią-
żenia ogniowego zostało wykorzystane.

(7) Stadium zaniku może być przyjmowane jako liniowy spadek, rozpoczynający się wówczas, gdy 70 % obcią-
żenia ogniowego uległo spaleniu, i kończy się, kiedy obciążenie ogniowe uległo całkowitemu spaleniu.

(8) Jeżeli pożar jest kontrolowany za pomocą wentylacji, poziom półki powinien być zredukowany odpowiednio
do dostępnej zawartości tlenu, albo automatycznie w przypadku zastosowania programu komputerowego przy
założeniu modelu jednostrefowego albo z zastosowaniem uproszczonego wyrażenia:

Qmax = 0,10 ⋅ m ⋅ Hu ⋅ Av ⋅ heq [MW] (E.6)

gdzie:
Av powierzchnia otworów [m2]
heq średnia wysokość otworów [m]
Hu wartość ciepła spalania netto drewna Hu = 17,5 MJ/kg
m współczynnik spalania m = 0,8

(9) Jeśli maksymalny poziom szybkości wydzielania ciepła jest zredukowany w przypadku stanu kontrolowanego
za pomocą wentylacji, krzywa szybkości wydzielania ciepła powinna być przedłużona tak, aby odpowiadała
dostępnej energii wynikającej z obciążenia ogniowego. Jeżeli krzywa nie jest przedłużona, wówczas przyjmuje
się, że istnieje pożar zewnętrzny, który wywołuje niższą temperaturę gazu w strefie.

48
 EN 1991-1-2:2002

Załącznik F
(informacyjny)

Równoważny czas oddziaływania pożaru

(1) Następujące podejście może być stosowane, jeśli projektowanie elementów przeprowadza się na podsta-
wie danych tabelarycznych lub według innych reguł uproszczonych, odniesionych do oddziaływania pożaru
standardowego.

Uwaga Metoda podana niniejszym załączniku zależy od rodzaju materiału. Nie jest ona odpowiednia do konstrukcji
zespolonych stalowo-betonowych lub drewnianych.

(2) Jeżeli gęstości obciążenia ogniowego są określone bez szczególnego uwzględnienia przebiegu spalania
(patrz Załącznik E), wówczas zaleca się, aby podejście to było ograniczone do stref pożarowych z obciążeniami
ogniowymi głównie typu celulozowego.

(3) Równoważny czas oddziaływania pożaru standardowego jest określony wzorami:

te,d = (qf,d ⋅ kb ⋅ wf ) kc lub

te,d = (qt,d ⋅ kb ⋅ wt ) kc [min] (F.1)

gdzie:
qf,d obliczeniowa gęstość obciążenia ogniowego zgodnie z Załącznikiem E, przy czym
qt,d = qf,d ⋅ Af / At
kb współczynnik konwersji zgodnie z (4)
wf współczynnik wentylacji zgodnie z (5), przy czym wt = wf ⋅ At / Af
kc współczynnik korekcyjny zależny od materiału stanowiącego przekrój konstrukcji, podany w Tablicy F.1.

Tablica F.1 – Współczynnik korekcyjny kc obejmujący różne materiały.

(O jest wskaźnikiem otworów określonym w Załączniku A)

Przekrój materiału Współczynnik korekcyjny kc

Żelbet 1,0
Stal zabezpieczona 1,0
Stal niezabezpieczona 13,7 · O

(4) Jeśli nie dokonano szczegółowej oceny właściwości termicznych materiałów, z których zostały wykonane
elementy ograniczające, współczynnik konwersji kb można przyjmować jako:

kb = 0,07 [min · m2/MJ] jeśli qd jest wyrażone w [MJ/m2] (F.2)

w przeciwnym razie kb może być odniesiony do właściwości termicznej b = ((ρcλ)

ρcλ ) elementów ograniczających
zgodnie z Tablicą F.2. W celu określenia b w przypadku stosowania różnych warstw materiałów lub różnych
materiałów w ścianach, podłogach, sufitach, patrz Załącznik A (5) i (6).

α α ≥

49
α
EN 1991-1-2:2002

Tablica F.2 – Współczynnik konwersji kb zależny od właściwości termicznych

elementów ograniczających

b = ((ρcλ)
ρ cλ ) kb
2 1/2
[J/m s K] [min · m2/MJ]

b > 2 500 0,04

720 ≤ b ≤ 2 500 0,055
b < 720 0,07

(5) Współczynnik wentylacji wf może być obliczany z wzoru:

α α ≥

wf = ( 6,0 / H ) 0,3
[0,62 + 90(0,4 – α v ) / (1 + b v α h )] ≥ 0,5
4
[-] (F.3)

gdzie:
α
α v = Av /Af powierzchnia pionowych otworów w ścianach zewnętrznych (Av), odniesiona do powierzchni
podłogi strefy (Af), gdzie zaleca się przestrzeganie ograniczenia 0,025 ≤ αv ≤ 0,25
α h = Ah /Af powierzchnia poziomych otworów w dachu (Ah) odniesiona do powierzchni podłogi strefy (Af)
α

bv = 12,5 (1 + 10 α v – α v 2) ≥ 10,0

H wysokość strefy pożarowej [m]

Dla małych stref pożarowych [Af < 100 m2] bez otworów w dachu współczynnik wf może być także obliczany
jako:

wf = O-1/2 ⋅ Af /At (F.4)

gdzie:
O współczynnik otworów ustalany zgodnie z Załącznikiem A

(6) Należy sprawdzić, czy:

te,d < tfi,d

gdzie:
tfi,d obliczeniowa wartość standardowej odporności ogniowej elementów, ustalona zgodnie z częściami
ogniowymi prEN 1992 do prEN 1996 i prEN 1999.

50
 EN 1991-1-2:2002

Załącznik G
(informacyjny)

Współczynnik konfiguracji

G.1 Postanowienia ogólne

(1) Współczynnik konfiguracji Φ jest określony w 1.5.4.1, który w matematycznym zapisie jest określony za-
leżnością:

cos θ1 cos θ2
dFd1− d2 = dA 2 (G.1)
π S12−2

Współczynnik konfiguracji określa część całkowitego promieniowania cieplnego wydzielanego przez daną
powierzchnię promieniującą, które dociera do danej powierzchni odbierającej. Jego wartość zależy od wiel-
kości powierzchni promieniującej, od odległości powierzchni promieniującej do powierzchni odbierającej
i od ich względnego usytuowania (patrz Rysunek G. 1).

dA2

θ2

θ1 S1-2

dA1

Rysunek G. 1 – Wymiana ciepła przez promieniowanie pomiędzy dwoma elementarnymi

polami powierzchni

(2) W przypadkach gdy element promieniujący ma jednorodną temperaturę i emisyjność, określenie może
być uproszczone do: „stałego kąta, przy którym środowisko promieniujące może być widziane z wybranego
elementarnego pola powierzchni, podzielonego przez 2π”.

(3) Wymiana ciepła przez promieniowanie w kierunku elementarnego pola wypukłej powierzchni elementu jest
określona tylko przez położenie i wielkość pożaru (efekt położenia).

(4) Wymiana ciepła przez promieniowanie w kierunku elementarnego pola wklęsłej powierzchni elementu
jest określona przez położenie i wielkość pożaru (efekt położenia) oraz przez promieniowanie z innych części
elementu (efekty cienia).

(5) Górne granice współczynnika konfiguracji Φ podano w Tablicy G. 1.

51
EN 1991-1-2:2002

Tablica G. 1 – Granice współczynnika konfiguracji Φ

Lokalny W pełni rozwinięty

efekt położenia Φ≤1 Φ=1
Φ
powierzchnia wypukła Φ=1 Φ=1
efekt cienia
powierzchnia wklęsła Φ≤1 Φ≤1

G.2 Efekty cienia

(1) Specyficzne reguły określające efekt cienia podane są w częściach Eurokodów związanych z materiałami.

G.3 Elementy zewnętrzne

(1) W obliczaniach temperatury w elementach zewnętrznych wszystkie powierzchnie promieniujące można

przyjmować o kształcie prostokąta. Obejmują one okna i inne otwory w ścianach strefy pożarowej i równoważne
powierzchnie prostokątne płomieni, patrz Załącznik B.

(2) W obliczaniach współczynnika konfiguracji dla danego usytuowania zaleca się najpierw wykreślenie obwiedni
prostokątnej wokół przekroju elementu odbierającego przepływ ciepła przez promieniowanie, jak pokazano na
Rysunku G. 2 (uwzględnia to efekt cienia w sposób uproszczony). Zaleca się, aby wartość Φ wówczas wyzna-
czano dla punktu środkowego P każdej powierzchni tego prostokąta.

(3) Zaleca się, aby współczynnik konfiguracji dla każdej odbierającej powierzchni określano jako sumę wpływów
z każdego obszaru powierzchni promieniującej (zwykle cztery), które są widoczne z punktu P na powierzchni
odbierającej, jak pokazano na Rysunkach G.3 i G.4. Zalecane jest, aby obszary te były określone zależnie od
punktu X, w którym pozioma linia prostopadła do powierzchni odbierającej spotyka się z płaszczyzną zawierającą
powierzchnię promieniującą. Nie zaleca się uwzględniania wpływu obszarów, które są niewidoczne z punktu P,
takich jak obszary zacienione na Rysunku G.4.

(4) Jeżeli punkt X leży na zewnątrz powierzchni promieniującej, zaleca się, aby efektywny współczynnik
konfiguracji określano poprzez dodanie wpływów dwóch prostokątów wykreślonych od X do dalszej strony
powierzchni promieniującej, a następnie odejmując wpływ dwóch prostokątów wykreślonych od X do bliższej
strony powierzchni promieniującej.

(5) Zaleca się, aby wpływ każdego obszaru był określony, jak następuje:

1
P P

P P P P

P
P

Objaśnienia
1 Obwiednia

Rysunek G. 2 – Obwiednia powierzchni odbierającej

52
 Φ
EN 1991-1-2:2002

a) powierzchnia odbierająca równoległa do powierzchni promieniującej:

1 ⎡ a ⎛
−1 ⎜ b ⎞
⎟+ b ⎛
−1 ⎜ a ⎞⎤
⎟⎥
Φ=
Φ ⎢ tan tan (G.2)
2π ⎢ (1 + a 2 )0,5 ⎜ (1 + 2 )0,5 ⎟ (1 + 2 )0,5 ⎜ (1 + 2 )0,5 ⎟⎥
⎣ ⎝ a ⎠ b ⎝ b ⎠⎦
gdzie:
a=h/s
b=w/s
s odległość od P do X;
h wysokość obszaru na powierzchni promieniującej;
w szerokość obszaru.

b) powierzchnia odbierająca prostopadła do powierzchni promieniującej:

1 ⎡ −1 1 ⎛ a ⎞⎤
tan ⎜⎜ ⎟⎥
−1
ΦΦ = ⎢tan (a) − (G.3)
2π ⎢ (1 + 2
)
0,5
(1 + 2
)
0,5 ⎟⎥
⎣ b ⎝ b ⎠⎦
c) powierzchnia odbierająca w płaszczyźnie pod kątem θ do powierzchni promieniującej:

1 ⎡ −1 (1 − b cos θ) ⎛
−1 ⎜ a ⎞
⎟
Φπ ⎢tan (a) − (1 + 2 − 2b cos θ )0,5 tan ⎜ (1 + 2 − 2b cos θ )0,5 ⎟ +
Φ= 2
⎢⎣ b ⎝ b ⎠

a cos θ ⎡ ⎛ (b − cos θ) ⎞ ⎛ cos θ ⎞⎤ ⎤

2 2 0,5
⎢tan−1 ⎜⎜ 2 2
⎟+ −1 ⎜
0,5 ⎟ tan ⎜ 2 2
⎟⎥ ⎥
0,5 ⎟
(G.4)
(a + sin θ ) ⎣⎢ ⎝ (a + sin θ ) ⎠ ⎝ (a + sin θ ) ⎠⎦⎥ ⎥⎦

P
b

a
2
X
1
3

 = (1 +  2 +  3 +  4 ) 4

Objaśnienia
a Powierzchnia promieniująca
b Powierzchnia odbierająca

Rysunek G. 3 – Powierzchnia odbierająca w płaszczyźnie równoległej do powierzchni promieniującej

53
EN 1991-1-2:2002

X b
P

1 X

2
 = (1 +  2 )

Objaśnienia
a Powierzchnia promieniująca
b Powierzchnia odbierająca

Rysunek G. 4 – Powierzchnia odbierająca prostopadła do płaszczyzny powierzchni promieniującej

s
w P
X
2

h θ

Objaśnienia
1 Powierzchnia promieniująca
2 Powierzchnia odbierająca
θ
Rysunek G. 5 – Powierzchnia odbierająca w płaszczyźnie pod kątem θ do powierzchni promieniującej
θ

54
 EN 1991-1-2:2002

Bibliografia

EN ISO 1716:2002, Reaction to fire tests for building products – Determination of the heat of combustion
(ISO 1716:2002).

EN 1363-2, Fire resistance tests – Part 2: Alternative and additional procedures.

55
ISBN 83-243-9223-8

Polski Komitet Normalizacyjny

ul. Świętokrzyska 14, 00-050 Warszawa
http://www.pkn.pl