ARALING PANLIPUNAN

Ekonomiyaㅤㅤㅤㅤㅤ ㅤㅤㅤㅤ ㅤㅤㅤㅤ ㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤ ㅤ

● Isang sangay ng agham panlipunan na nag-aaral mga indibidwal, pangkat,
organisasyon, at bansa sa paggamit ng mga limitadong mapagkukunan upang
matugunan ang kanilang mga pangangailangan at kagustuhan.
● Layunin nito na maunawaan at masolusyunan ang mga problema kaugnay ng
produksyon, distribusyon, at paggamit ng mga kalakal at serbisyo.
Ito ay nagmula mula sa dalawang salitang Griyegong oikonomiya:
● oikos: na nangangahulugang "tahanan" o "pamilya"
● nomos: na nangangahulugang "pamamahala" o "patakaran”
Ang oikonomiya ay nangangahulugang pamamahala ng sambahayan (household)
- Viloria, 2000

Sambahayan
● Ang sambahayan ay gumagawa
rin ng mga desisyon.
● Nagpaplano ito kung paano
mahahati-hati ang mga gawain at
nagdedesisyon kung paano
hahatiin ang limitadong mga
yaman sa maraming
pangangailangan at kagustuhan.
● Ang pagdedesisyon ng
sambahayan ay nakatuon sa mga
pangunahing pangangailangan
tulad ng pagkain, tirahan, at
damit, at nagsasagawa rin ng
pag-iipon at pag-iinvest.
- Balitao et.al., 2015
Pamayanan
● Ang pamayanan ay gumaganap
din ng iba't ibang mga desisyon.
● Kinakailangang magdesisyon ito
kung:
1. Ano-anong produkto at serbisyo
ang gagawin?
2. Paano gagawin?
3. Para kanino?
4. Gaano karami ang gagawin?
● Ang mga desisyong ito ay batay
sa mga pangunahing katanungan
pang-ekonomiya na makakabuti
sa lahat ng miyembro ng
pamayanan.
● Mas malawak at mas kumplikado,
kung saan ang produksyon,
distribusyon, at kalakalan ng mga
kalakal at serbisyo ay naganap sa
mas malaking saklaw.
Matalinong Pagdedesisyon ㅤ
Trade-Off
Ang trade-off ay tumutukoy sa proseso
ng pagpili kung saan ang pagkakaroon
ng isang bagay o paggawa ng isang
hakbang ay nagreresulta sa pagiging
limitado o pagkakawala ng ibang
bagay o hakbang.
Halimbawa: Kapag nagdesisyon ang
isang estudyante na mag-aral para sa
isang pagsusulit, maaaring mawalan
siya ng oras para sa ibang mga gawain
tulad ng paglalaro.
Opportunity Cost
Ang opportunity cost ay ang halagang
kinakailangan nating isakripisyo o
ibuwis sa pagpili ng isang partikular na
alternatibong gawain.
Halimbawa: Kung ang isang
negosyante ay nagpasya na gamitin
ang kanyang pondo upang
mag-expand sa bagong merkado, ang
opportunity cost ay ang mga iba pang
pagkakataong pinakawalan niya, tulad
ng pag-invest sa ibang negosyo.
Kakapusan
● Bunga ng limitadong likas na
yaman at walang katapusang
kagustuhan at pangangailangan
ng tao.
● Ang mga non-renewable
resources tulad ng nickel,
chromite, at natural gas ay
halimbawa ng kakapusan.
● Isang pangmatagalang suliranin
sa ekonomiya na nakakaapekto sa
pagtatakda ng mapagkukunan.
Incentives
Ang incentives ay mga pampukaw na
dahilan o motibasyon na nagtutulak sa
mga indibidwal o organisasyon na
gawin ang isang partikular na aksyon o
desisyon. Maaaring positibo o
negatibo ang mga incentives, at ito ay
npapabago ng pag-uugali ng mga tao.
Halimbawa: Ang pagbibigay ng
christmas bonus sa mga empleyado ay
isang positibong incentive na maaaring
magtulak sa kanila na mas maging
produktibo at mahusay sa kanilang
trabaho.
Marginal Thinking
Ang marginal thinking ay pag-uukit ng
desisyon batay sa karagdagang
pakinabang na maidudulot ng huling
karagdagang yugto ng isang aktibidad.
Halimbawa: Kapag ang isang
negosyante ay nagdedesisyon kung
magdagdag pa ng empleyado, ang
marginal thinking ay mag-aalala sa
pagbabago sa kita at produktibidad ng
negosyo batay sa impluwensya ng
empleyado.
Kakulangan
● Isang pansamantalang kondisyon
na dulot ng pansamantalang hindi
pagkakaayos sa pagitan ng suplay
at demand.
● Maaaring maging sanhi nito ang
mga kalamidad, epidemya, o
di-inaasahang pangyayari.
● Maaring malutas ang kakulangan
sa pamamagitan ng pamahalaang
pakikialam tulad ng pag-aangkat
ng produkto o pagtaas ng
produksyon.
"Rational people think at the margin"
Ang kasabihang "Rational people think at the margin" ay isa sa mga konsepto sa
ekonomiya at behavioral economics. Ang ibig sabihin nito ay ang mga taong may
rasyonal na pag-iisip ay nag-iisip at nagdedesisyon batay sa mga pagbabago o
pagkakaiba sa karanasan, at hindi lamang sa kabuuan ng sitwasyon.

Mahahalagang Kaisipan
● Ang Ekonomiks ay isang agham panlipunan na tumutok sa paggamit at
pamamahagi ng limitadong pinagkukunang-yaman ng lipunan upang
makalikha ng de-kalidad na mga produkto at serbisyo na makakatugon sa
pangangailangan at hilig ng tao nang pinakamatipid at pinakamabisang
paraan.
● Layunin ng Ekonomiks na tutukan ang mga suliraning pangkabuhayan,
partikular na ang pagpapataas ng antas ng pamumuhay ng mga pamilya at ng
buong bansa.
● Sa pag-aaral ng Ekonomiks, inaalam ang mga konsepto at suliranin tulad ng
kakapusan, paparaming pangangailangan at hilig-pantao, alokasyon,
alternatibong desisyon, at pamamahala ng produksiyon at pangkalahatang
kaunlaran.
● Ang pag-aaral ng Ekonomiks ay makatutulong sa tamang pagpapasiya at
pagpili ng mga tao.

Kahalagahan ng Ekonomiksㅤ ㅤ
● Nagbibigay ito ng malalim na pag-unawa sa pamamahala ng limitadong
yaman ng lipunan upang mapanatili at mapataas ang antas ng kabuhayan ng
mga mamamayan.
● Tumutulong ito sa pagpapasiya ng mga tamang hakbang at plano upang
maabot ang pangkalahatang kaunlaran at pag-unlad ng bansa.
● Nagbibigay ng mga kasanayan sa pag-analisa at pag-unawa sa mga
pangyayari at suliraning pang-ekonomiya.
● Nagpapakilos ng mga tao at organisasyon sa wastong paggamit ng
pinagkukunang-yaman para sa kabutihan ng lahat.
● Nagbibigay ng patnubay at gabay sa paglikha ng mga polisiya at programa
upang tugunan ang mga pangangailangan at kagustuhan ng lipunan.
● Nagsisilbing sandigan at gabay para sa mga negosyo, pamilya, at indibidwal
upang mas mapabuti ang kanilang kalagayan at kabuhayan.
● Tumutulong sa pag-unawa sa mga global na usapin at relasyon ng ekonomiya
ng isang bansa sa iba't ibang bahagi ng mundo.
Sistemang Pang-ekonomiyaㅤㅤㅤㅤㅤㅤ ㅤㅤㅤ
● Ito ay ang organisadong paraan ng pagpapasiya at pamamahala ng mga
pinagkukunang-yaman ng isang bansa o lipunan.
● Nagtatakda kung paano ginagamit, ina-allocate, at pinamamahalaan ang mga
yaman ng lipunan.
● Ang mga sistemang pang-ekonomiya ay nagtatakda ng papel ng pamahalaan,
mga indibidwal, at mga institusyon sa pagtugon sa pangangailangan at
kagustuhan ng tao.
● Ang alokasyon ay ang proseso ng pagtatakda at pagtugon sa tamang
paggamit at pamamahagi ng limitadong pinagkukunang-yaman upang
matugunan ang iba't ibang pangangailangan at kagustuhan ng lipunan.

Apat na Pangunahing Katanungang Pang-Ekonomiyaㅤ ㅤ

1. Ano ang mga produkto at 3. Para kanino ang mga produkto at
serbisyo na dapat gawin at serbisyong ito?
produksiyunan? 4. Gaano karami ang mga produkto
2. Paano gagawin ang mga at serbisyo na dapat gawin at
produkto at serbisyo na napili? distribusyunan?

Apat na Uri ng Ekonomiyaㅤㅤㅤ ㅤㅤㅤ ㅤㅤㅤ

Tradisyunal na Ekonomiya Laissez-faire o Market Ekonomiya
● Batay sa mga tradisyon, kultura, ● Ang mga desisyon ng
at pamamana ng mga ninuno. produksiyon, alokasyon, at
● Ang mga tao ay sumusunod sa distribusyon ay nasa kamay ng
nakagawian at tradisyon ng pribadong sektor.
kanilang lipunan. ● Malaya ang mga tao na pumili,
● Simpleng pamumuhay, magtayo ng negosyo, at bumili
karaniwan sa mga rural at tribu. ng produkto o serbisyo na
kanilang nais.
Komandahang Ekonomiya ● Karaniwan sa mga bansang may
● Ang pamahalaan ang malakas na impluwensiya ng
namamahala at nagdedesisyon kapitalismo.
kung ano ang gagawin at paano
ito gagawin. Mixed Ekonomiya
● Kontrolado ng estado ang mga ● Ito ay kombinasyon ng iba't
industriya at pangunahing mga ibang mga sistema tulad ng
pasilidad. tradisyonal, komandahang
● Karaniwan sa mga bansang ekonomiya, at malayang
sosyalistiko o komunista. merkado ekonomiya.
● Nangyayari ito sa halos lahat ng
mga bansa sa kasalukuyan.
Salik ng Produksiyonㅤ ㅤㅤㅤㅤㅤ ㅤㅤㅤ
● Ang produksiyon ay ang pagsasama-sama ng mga salik para sa bagong
produkto. Ito ay ang proseso ng paglikha at pagbuo ng mga kalakal at
serbisyo.
● Ang produksiyon ay nagsimula sa pagsasama-sama ng mga salik ng
produksiyon tulad ng lupa, paggawa, kapital, at entrepreneurship.
● Bawat salik ay may mahalagang papel sa produksiyon at nakakatulong upang
matugunan ang mga pangangailangan at kagustuhan ng lipunan.
● Ang tamang paggamit at koordinasyon ng mga salik ng produksiyon ay
nagreresulta sa mas mabisang produksiyon at paglikha ng mga kalakal at
serbisyo.

Lupaㅤㅤㅤ ㅤㅤㅤ ● Kasama sa salik na paggawa ang

● Ito ay tumutukoy sa pisikal na kaalaman, kasanayan, at abilidad
yaman tulad ng lupain, bukirin, at ng mga manggagawa na
mga likas na yaman. nagsisilbing puhunan sa
● Ginagamit ang lupa sa produksiyon. [Ayon kay Mankiw,
produksiyon ng mga kalakal at N. Gregory (2014) sa kanyang
serbisyo. aklat na "Principles of
● Ang lupang agrikultural ay Economics."]
nagbibigay ng materyales para
sa agrikultura at pagpapalago ng ● Uri ng Trabaho
mga halaman at hayop. ● Blue-collar Jobs
● Ito ay takda kaya’t kailangang ○ Ito ay mga trabaho na
wasto ang gamit nito. pangunahing may
● Ang lupang mineral ay kinalaman sa pisikal na
nagmumula ng mga mineral at gawain o kamay.
enerhiya tulad ng ginto, pilak, ○ Halimbawa: mga
langis, at iba pa. [Ayon kay manggagawang
Samuelson, Paul A. (2010) sa konstruksyon, mekaniko,
kanyang aklat na "Economics."] karpintero, at tsuper.
● White-collar Jobs
Paggawaㅤㅤ ㅤㅤ ㅤㅤ ○ Ito ay mga trabaho na
● Ito ay ang kontribusyon ng mga pangunahing may
manggagawa, teknisyan, at iba kinalaman sa
pang mga indibidwal sa administratibong gawain,
produksiyon ng mga kalakal at propesyonal na serbisyo o
serbisyo. may kakayahang mental.
● Ang paggawa ay nagreresulta ng ○ Halimbawa: mga opisyal,
paglikha at pagbuo ng mga guro, doktor, inhinyero, at
produkto at serbisyo na mangangalakal.
tumutugon sa pangangailangan
ng tao.
Kapitalㅤㅤ ㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤ ㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤ ㅤㅤㅤㅤ ㅤㅤ
● Tumutukoy ito sa mga puhunan na ginagamit sa produksiyon ng mga kalakal
at serbisyo.
● Mahalaga sa pagsulong ng ekonomiya.
● Ang kapital ay nagpapabilis at nagpapadali ng produksiyon sa pamamagitan
ng modernong teknolohiya.
● Kasama sa salik na kapital ang mga gusali, makinarya, sasakyan, at iba pang
kagamitan na nagpapataas ng produksiyon.
● Ang interes ay ang kabayaran o kita na binabayad ng isang indibidwal o
negosyo sa paggamit o paghiram ng kapital mula sa iba.

Entrepreneurship ㅤㅤ ㅤㅤㅤ ㅤㅤㅤㅤㅤㅤ ㅤㅤ

● Ito ay ang papel ng mga negosyante, entrepreneur, at mga tagapamahala sa
pag-organisa at pagkoordina ng iba't ibang salik ng produksiyon upang
makabuo ng mga kalakal at serbisyo.
● Ang mga entrepreneurs ay mga taong may malasakit sa pagtayo ng negosyo
at pagpapaunlad ng mga ideya upang magtagumpay.
● Sila ang nag-aalok ng mga solusyon sa mga pangangailangan at kagustuhan
ng mga mamimili sa pamamagitan ng paglikha ng mga produkto at serbisyo.
● Ang mga entrepreneurs ay kadalasang handang magtanggap ng mga risgo at
pagkakataon para makamit ang tagumpay sa kanilang negosyo.
● Ang tubo o profit ay tumutukoy sa positibong halaga o kita na natatamo ng
isang negosyo o entrepreneur matapos bawasan ang mga gastusin sa
produksiyon o operasyon.
● Ang innovation ay ang paglikha at paggamit ng mga bagong ideya, konsepto,
o teknolohiya ng mga entrepreneur upang makabuo ng mga bagong produkto
o serbisyo na may kakayahang magdala ng pagbabago.

Katangian ng Entrepreneur
● Ang mga entrepreneurs ay likas na mahilig mag-isip at magplano ng mga
bagong ideya at konsepto para sa kanilang negosyo.
● Sila ay handang harapin at lampasan ang mga hamon at pagsubok sa
pagtatayo ng negosyo.
● Ang mga entrepreneurs ay may kakayahang magbuo ng mga bagong
kahalagahang produkto o serbisyo na may pagkakaiba sa iba.
● Sila ay responsable sa pagpapatakbo at pamamahala ng kanilang negosyo
upang makamit ang tagumpay.
Salik na Nakakaapekto sa Pagkonsumoㅤㅤ ㅤㅤ ㅤㅤㅤ
● Ang pagknsumo ay ang proseso ng paggamit, pagbili, at paggamit ng mga
kalakal at serbisyo ng mga tao upang matugunan ang kanilang mga
pangangailangan at kagustuhan.
● Ito ay isang pangunahing bahagi ng ekonomiya dahil ito ang nagtatakda ng
demand o pangangailangan sa mga kalakal at serbisyo.

Kita o Sahodㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤ sa pagbabayad ng utang, kaya't

● Ang halaga ng kita o sahod ng
isang tao ay malaki ang
impluwensya sa pagkonsumo.
● Kapag mataas ang kita, mas
maraming kalakal at serbisyo ang
maaaring mabili, samantalang
kapag mababa ang kita, limitado
ang kakayahan sa pagkonsumo.
● Halimbawa: Kapag may mataas
na sahod, mas madaling mabili
ang bagong cellphone. Kung may
mababang kita, mas mababa ang
kakayahang bumili ng mga
bagong gami.
Presyoㅤㅤㅤㅤㅤㅤㅤ ㅤㅤㅤ
● Ang pagtaas o pagbaba ng
presyo ng mga kalakal at
serbisyo ay may epekto sa
pagkonsumo ng mga mamimili.
● Halimbawa: Kung ang presyo ng
gasolina ay tataas, maaaring
bawasan ng mga motorista ang
kanilang paggamit ng sasakyan o
mag-commute kayo.
Utangㅤ ㅤㅤㅤ
● Ang pagkakautang ay maaaring
magbawas o magdagdag sa
kakayahan ng isang tao na
magkonsumo.
● Kapag may malaking utang,
maaaring mas maraming
porsyento ng kita ang napupunta
mas limitado ang kakayahan
nilang bumili ng iba pang kalakal
o serbisyo.
● Halimbawa: Kung may malaking
utang sa credit card, maaaring
mabawasan ang kakayahan ng
isang tao na makabili ng gamit.
Demonstration Effectㅤㅤㅤㅤ
● Ang demonstration effect ay
nagpapakita ng impluwensya ng
paggaya o pagkakaroon ng
inspirasyon mula sa ibang tao o
grupo sa pagkonsumo.
● Halimbawa: Kung nakita ng isang
tao ang kanyang kaibigan na
may bagong smartphone,
maaaring maimpluwensyahan
siya na gustuhing bumili rin ng
parehong modelo.
Inaasahanㅤㅤㅤ ㅤㅤ
● Ang pagkonsumo sa
kasalukuyan ay maaapektuhan
ng mga inaasahang pangyayari
sa hinaharap.
● Kapag may positibong pananaw
sa hinaharap, maaaring tumaas
ang pagkonsumo kahit hindi pa
natatanggap ang inaasahang
salapi.
● Halimbawa: Pagbili ng regalo
bago pa man dumating ang
bonus.
Mga Karapatan at Tungkulin bilang Isang Mamimili ㅤ
Ang isang mamimili ay isang indibidwal o tao na bumibili ng mga kalakal o serbisyo
upang matugunan ang kaniyang mga pangangailangan at kagustuhan.

Republic Act 7394 (Consumer Act of the Philippines)ㅤㅤㅤ ㅤㅤ

● Batas na naglalayong protektahan ang karapatan at kapakanan ng mga
mamimili sa Pilipinas.
● Nilagdaan noong Abril 13, 1992
Nakapaloob sa Consumer Act ang mga sumusunod na probisyon:
1. Pagkakaloob ng Karapatan sa Impormasyon: Ang mga mamimili ay dapat
bigyan ng sapat at wastong impormasyon tungkol sa mga kalakal at serbisyo
na kanilang bibilhin.
2. Proteksyon sa Kaligtasan: Pinapangalagaan ng batas ang kaligtasan ng mga
mamimili sa paggamit ng mga produkto at serbisyo.
3. Pagsasaayos ng Presyo: Ang mga presyo ng mga kalakal at serbisyo ay dapat
matuwid at hindi nagpapabigat sa mga mamimili. Ang malisyosong pagtataas
ng presyo at iba pang mapanlinlang na gawain ay ipinagbabawal.
4. Pagtugon sa mga Reklamo: Kinikilal
5.
6. a ng batas ang karapatan ng mga mamimili na maghain ng reklamo sa mga
hindi kanais-nais na serbisyo o kalidad ng mga produkto. Dapat may
mekanismo para sa agarang pagtugon sa mga reklamo ng mamimili.

Batas na Nangangalaga sa Kapakanan ng mga Mamimili

Republic Act 7581 Layunin nitong pigilan ang pag-aabuso sa presyo
ng mga pangunahing bilihin at mapanatili ang
(Price Act)
presyo nito sa abot-kayang antas.

Republic Act 10623 Naglalayong tiyakin ang kaligtasan ng mga

pagkain at maprotektahan ang mga mamimili sa
(Food Safety Act of
pagkain na maaaring magdulot ng panganib sa
2013) kalusugan.

Republic Act 9994 Layunin nitong magbigay ng mga benepisyo at

diskuwento sa mga senior citizen, upang
(Expanded Senior
mapababa ang kanilang mga gastusin at mapabuti
Citizens Act of 2010) ang kanilang kalidad ng pamumuhay.

Republic Act 9502 Naglalayong mapababa ang presyo ng mga

gamot at mapabuti ang pagiging abot-kaya nito sa
(Cheaper Medicines
mga mamimili, lalo na sa mga mahihirap.
Act)
Walong Karapatan ng Mamimili ㅤ
Ayon sa Department of Trade and Industry (DTI) ng Pilipinas, ang walong
karapatan ng mamimili o "Eight Basic Consumer Rights" ay ang mga sumusunod:
1. Karapatang Magkaroon ng Kalidad na Produkto at Serbisyo: Ang mga
mamimili ay may karapatan na makakuha ng mga kalakal at serbisyong may
mataas na kalidad at tumutugon sa mga inaasahang pag-andar.
2. Karapatang Makatanggap ng Tama at Malinaw na Impormasyon: Ang mga
mamimili ay dapat bigyan ng malinaw, totoo, at wastong impormasyon
tungkol sa mga kalakal at serbisyo upang makapagdesisyon nang matalino.
3. Karapatang Proteksyon sa Kaligtasan: Pinoprotektahan ang mga mamimili
laban sa mga mapanganib na kalakal at serbisyo, at may karapatan silang
malaman kung ang mga ito ay ligtas gamitin.
4. Karapatang Makapagpasya: Ang mga mamimili ay may karapatan na pumili at
magpasya nang malaya sa kanilang mga pagbili at transaksiyon.
5. Karapatang Mapanagot: Ang mga mamimili ay may karapatan na magreklamo
o magkaroon ng sapat na proteksyon laban sa mapanlinlang o
di-makatarungang mga kalakal at serbisyo.
6. Karapatang Mabigyan ng Tama at Tamang Timbang: Pinoprotektahan ng mga
mamimili ang karapatan na mabigyan ng tama at tamang timbang sa kanilang
mga pagbili, partikular sa mga produktong tinatimbang.
7. Karapatang Magkaroon ng Edukasyon sa Konsumerismo: May karapatan ang
mga mamimili na mabigyan ng sapat na edukasyon at impormasyon tungkol
sa kanilang mga karapatan at kalakalan.
8. Karapatang Maging Kinatawan sa Mga Pagpupulong at Pagtutokoy: Ang mga
mamimili ay may karapatan na maging kinatawan sa mga pagpupulong at
pagtutokoy ng mga sangay ng pamahalaan at mga ahensya na may
kinalaman sa konsumerismo.

Katangian ng Matalinong Mamimiliㅤ ㅤ

1. Mapanuri at Malikhain sa Pag-iisip: Ang matalinong mamimili ay mapanuri at
handang mag-isip nang malalim bago gumawa ng desisyon sa pagbili. Sila ay
nag-iisip ng iba't ibang opsyon at nakakahanap ng mga alternatibong
solusyon sa kanilang mga pangangailangan.
2. Mabilis Matuto at Mag-Research: Ang matalinong mamimili ay aktibo sa
paghahanap ng impormasyon tungkol sa mga kalakal at serbisyo na kanilang
bibilhin. Sila ay handang mag-research at magtanong sa mga eksperto upang
maging maalam sa kanilang mga pagbili.
3. May Kakayahang Magbudget: Ang matalinong mamimili ay may abilidad na
mag-set ng budget at magtantsa ng tamang halaga para sa kanilang mga
pagbili. Sila ay disiplinado sa paggastos at hindi naglalampas sa kanilang
budget.
4. Makatipid at Maingat: Ang matalinong mamimili ay marunong maghanap ng
mga diskwento, promosyon, at mga mababang presyo. Sila ay maingat sa
 pagpili ng mga produkto at nag-iisip kung kailangan ba talaga nila ito bago
bumili.
5. May Pagsusuri sa Kalidad: Ang matalinong mamimili ay hindi lamang
tumitingin sa presyo kundi pati na rin sa kalidad ng mga kalakal at serbisyo.
Sila ay may mataas na pamantayan sa kalidad at tumitingin sa mga review at
rekomendasyon bago magdesisyon.
6. Responsableng Mamimili: Ang matalinong mamimili ay responsableng
gumamit ng mga kalakal at serbisyo. Sila ay nag-iisip sa epekto ng kanilang
pagkonsumo sa kalikasan at lipunan.
7. Hindi Impulsibo: Ang matalinong mamimili ay hindi nagpapadala sa mga
impulse at emosyon sa pagbili. Sila ay may kontrol sa kanilang mga desisyon
at hindi nagmamadali sa pagbili.
Ahensiyang Tumutulong sa mga Konsyumer
Department of Ang DTI ay nangangasiwa ng implementasyon ng
Republic Act 7394 o ang Consumer Act of the
Trade and
Philippines. Sila ang pangunahing ahensya na
Industry (DTI) nagpapatupad ng mga patakaran at regulasyon upang
pangalagaan ang mga karapatan at kapakanan ng mga
mamimili.

Food and Drug Ang FDA ay responsable sa pagregulate at pagkontrol ng

mga pagkain, gamot, at kosmetiko sa bansa. Kanilang
Administration
layunin ang mapanatiling ligtas at hindi mapanganib ang
(FDA) mga produktong inaangkat at inilalabas sa merkado.

Energy Ang ERC ay nangangasiwa sa presyo at serbisyo ng mga

kumpanya ng enerhiya, tulad ng mga kumpanya ng
Regulatory
kuryente at langis.
Commission
(ERC)
National Ang NTC ay may pananagutan sa pagprotekta sa mga
mamimili laban sa mga mapanlinlang na serbisyo at
Telecommunicati
singil ng mga telekomunikasyon.
ons Commission
(NTC)
Professional Ang PRC ay responsable sa paglilisensya at
pagrerehistro ng mga propesyunal sa iba't ibang
Regulation
larangan tulad ng mga doktor, inhinyero, guro, at iba pa.
Commission
(PRC)