1

MODÜL 7: SOSYAL ETKİLEŞİM VE İLETİŞİM

(10 SORU)
BÖLÜMLER
1-İletşim Kavramları
2-Johari Penceresi
3-İletişim Öğeleri
4-Ekolojik Sistem Yaklaşımı
5-Pakdenel Sınıflandırması
1-İLETŞİM KAVRAMLARI
İLETİŞİM: Bilgi ya da sembol üreterek birbirlerine ilettikleri iletileri anlamaya ve yorumlamaya çalıştıkları bir
süreç.
ÖZELLİKLERİ: 1-En az iki olmalıdır. 2-Tek yönlü değil, karşılıklıdır. 3-Hem psikolojik hem de sosyal/kültürel bir
olgu ve süreçtir.

İLETİŞİMİN ÖĞELERİ

3-Mesaj-İleti 4-Kanal *Mesajın

1-Kaynak 2-Hedef ;sözlü, yazılı, beden dili
*İletilmek istenen her
*Mesajı ileten *Mesajı alan veya farklı yollarla iletme
şey yolları

İLETİŞİM SÜREÇLERİ

1-Kodlama *Mesajın 2-Kod Açma ve 4-Gürültü

3-Geri Bildirim
işaret haline Yorumlama *Mesajın
*İletilen mesajın
simgelerle *Kaynaktan gelen duyulmasının
mesajın anlamdırılması
anlaşılmasının işareti
dönüştürülmesi engelleyen şey

İLETİŞİMİN İŞLEVLERİ

1-Bireysel
2-Toplumsal
3-Kültürel
*İletişim kurma temel *Sosyalleşme *Bilgi sağlama *Kültürün kuşaktan kuşağa
ihtiyaçtır. *Bilginin aktarılması *Bilgi aktarma aracı olarak kullanılır
paylaşımı
 2

İLETİŞİMİN SINIFLANDIRILMASI

Kod Sistemlerine İlişki Sistemine Bireylerin Zaman ve Mekan

Etkilerine Göre Yönüne Göre
Göre *%7 Sözlü Göre *Kişi-içi Konumlarına Göre Boyutuna Göre
*Olumlu *Tek yönlü *Çift *Kişilerarası *Grup- *Yatay *Yüz yüze
*%38 Yazılı *%55
*Olumsuz yönlü içi *Kitle iletişimi *Dikey *Uzaktan
Sözsüz (ses tonu)

JOHARİ PENCERESİ
(Joseph Luft ve Harrington Ingham, 1950)

AÇIK ALAN: KÖR ALAN: GİZLİ ALAN: BİLİNMEYEN ALAN:

Herkes tarafından Kendimizin bilmediği, Bizim bildiğimiz fakat Kimsenin bilmediği
bilinen başkalarının bildiği başkalarının bilmediği karanlık alan

OKULLARDA İLETİŞİM TÜRLERİ

1-FORMAL : İletişimin kademeli olarak 2-İNFORMAL: Kişi vegrupların

aşağı ve yukarı yönlü hiyerarşik tutumlarına göre değişen düzensiz
aktarımı iletişim

İLETİŞİM BECERİSİNİN KAPSADIĞI DEĞERLER

SAYGI DUYMAK EMPATİ ETKİN DİNLEME SOMUTLAŞTIRMA BEN DİLİ SAMİMİYET

İYİ BİR DİNLEYİCİNİN ÖZELLİKLERİ

1. Dinlemenin amacını ve yöntemini belirler, 2. Ön bilgilerini harekete geçirir,
3. Dinlediklerini ön bilgilerinin ışığında inceler, 4. Konuşmacının aktardığı bilgilerle ön bilgileri arasında bağ kurar,
5. Bir olay ve düşünce arasındaki farkı belirler, 6. Ana ve yardımcı düşünceleri belirler,

7. Konuşmacının amacını belirler, 8. Propaganda, abartı ve ön yargıları belirler,

9. Zihinsel yapısını düzenler ve geliştirir, 10. Konuşmayı, konuşmanın içeriğini değerlendirir
 3

DİNLEME ALANI BOYUTLARI

İŞLEM
ETKİLEŞİM SÖZLÜ ANLAMA
*İşitme
*Fiziksel *Etkileşimsel
*Anlama
*Zihinsel *Süreçsel
*Zihinde yapılandırma

DİNLEME TÜRLERİ

1-Takdir edici 2-Kapsamlı

Vurgulu (diğerlerinin duygularını

3-Kritik değerlendiren
anlamaya çalışma)

5-Katılımcı 6-Edilgin
(duyduğunu (vereceği karara 7-Empatik 8-Yargısız 9-Derinlemesine 10-Çözümleyici 11-Etkin 12-Dikkatle
tekrar etmesi) güvenme)

ETKİLİ İLETİŞİM BECERİLERİ

2-Etkin Katılımlı
1-Ego Geliştirici Dil 5-Ben Dili (yargılama,
Dinleme 3-Kendini Tanıma,
(olumlu yönlerini öne 4-Empati suçlama, eleştirme
(önemsendiğini Açma
çıkarma) yok)
hissettirme)

SİNERGOLOJİ: Sözsüz, bilinçsiz beden dilini anlamaya çalışan bir yöntemdir.

TUTUM: herhangi bir psikolojik nesnellik karşısında takındığımız tüm tavır ve davranışlarımızın
altında yer alan eğilimlerimizdir

İLETİŞİM ENGELLERİ

3-Örgütsel
1-Fiziksel ve Teknik 2-Sosyal ve Psikolojik (roller, zaman kısıtlılığı,statü
(iletişim öğeleriyle ilgili) (duygu,düşünce ve tutumlar) farkı, yönetim tarzı,
hiyerarşi)
 4

BİREYİN SAĞLIKLI İLETİŞİMİNİ ENGELLEYEN UNSURLAR

3-Semantik
1-Kişisel 2-Fiziksel unsurlar (dilden 5-Algılamadaki
4-Zaman baskısı
unsurlar unsurlar kaynaklanan yanlış seçicilik
anlamalar)

DİLİN KULLANIMIYLA ORTAYA ÇIKAN ENGELLER

1. Emir vermek, yönlendirmek, yönetmek.
Korku ya da aktif direnç yaratabilir.
2. Uyarmak, gözdağı vermek.
Gücenme, kızgınlık, isyankârlığa neden olabilir.
3. Ahlak dersi vermek.
Zorunluluk ya da suçluluk duyguları yaratır.
4. Öğüt vermek, çözüm ve öneri getirmek.
Bağımlılık ya da direnme yaratabilir.
5. Öğretmek, nutuk çekmek, mantıklı düşünceler önermek.
Bıkkınlık, nefret uyandırabilir.
6. Yargılamak, eleştirmek, suçlamak.
Benlik saygısını azaltır.
7. Ad takmak, alay etmek.
Genellikle karşılık vermeye iter.
8. Yorumlamak, analiz etmek, tanı koymak.
Yanlış anlaşılma korkusuyla iletişim kesilebilir.
9. Övmek, aynı düşüncede olmak, olumlu değerlendirmeler yapmak
Övgü yokluğu eleştiri olarak algılanabilir.
10. Avutmak, teselli etmek.
Zor görevlerde ben de aynı şeyi hissederdim.
11. Sorgulamak, sınamak, sorguya çekmek.
Kendini köşe sıkıştırılmış hissetmesine sebep olabilir.
12. Alaycı davranmak, şakacı davranmak, konuyu saptırmak.
Kendisi ile ilgilenilmediğini, kendisine saygı duyulmadığını düşündürebilir
 5

KRONOSİSTEM: Tüm bu
sistemleri kapsayan dış
katman *güncel olayların EKOLOJİK SİSTEM YAKLAŞIMI
etkisi

2-MEZZOSİSTEM 3-EKZOSİSTEM
1-MİKROSİSTEM 4-MAKROSİSTEM
(mikrositemlerden (doğrudan bireyi
(Şu anki ortam; ev- etkilemeyen :kamu
(kültürü kapsayan
oluşan sistem: örüntüler:ekonomik,
okul-iş yeri,akran koşuluk-toplum, okul-
kurumları,sosyal
medya,yasal mevzuat siyasal,dinsel, ırksal
grubu vb.) aile işbirliği)) ilişkiler)
gibi)

PAKDANEL OKUL İKLİMİ SINIFLANDIRMASI

(1988)

BABACAN
AÇIK İKLİM KAPALI İKLİM
ÖZERK İKLİM *Birlikte
*Arkadaşça İDARECİ İKLİM SAMİMİ İKLİM *İşbirliği yok
(OTONOM) hareket yok
ilişkiler *Arkadaşça *arkadaşça *Grup başarısı
İKLİM * *grupta
*Yönetici ilişki yok ilişkiler var minumum
örgütte resmi bölünme var
örgütte *Yönetici işi *yapılacak işte düzeyde
ve sistemli iş *Yönetici
"kurmay kendi yapar görüş bildirme *resmi bir
yapılır. sürekli kontrol
liderlik" örgüt iklimi
edici

EĞİTİM SİSTEMİ İÇERİSİNDE EKOLOJİK SİSTEMİN İŞLEVİ

*Ekolojik sistem yaklaşımı sorunlara çok boyutlu açılardan bakmamızı sağlayabilir

*”Akran Zorbalığı”, ”öğrenci devamsızlığı” gibi sorunların çözümü için resmin bütününü
görmemize yardımcı olur
*Çünkü hiçbir sorunun kaynağı tek başına değildir. Evdeki olumsuzluklar okulda çocuğu da olumsuz
yönde etkiler.
*Olumlu bir “Aile-okul işbirliği” çocuğun akademik başarısını artırmaktadır.