ΩΡΙΑΙΑ ΓΡΑΠΤΗ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ

ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΠΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Α΄ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ

ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: στίχοι 26-50

Τα βάσανά μου θα σας ιστορήσω. στ. 26

Οι τρεις θεές, η Κύπριδα κι η Ήρα
κι η Αθηνά, του Δία η θυγατέρα,
σε μια βραχοσπηλιά πήγαν της Ίδης,
την πιο όμορφη να κρίνει ο Πάρης. Όμως στ.30
την ομορφιά μου τάζοντάς του η Κύπρη
—αν όμορφο λογιέται ό,τι σου φέρνει
τη δυστυχία— και ταίρι του πως θα ᾽μαι,
κερδίζει το βραβείο. Και της Ίδης
αφήνοντας τις στάνες φτάνει ο Πάρης στ.35
γοργά στη Σπάρτη για να με κερδίσει.
Οργίστηκ᾽ η Ήρα που έτσι τη νικήσαν
κι εμπόδισε τον γάμο μου μ᾽ εκείνον.
Στου Πρίαμου τον γιο δεν δίνει εμένα,
παρά το είδωλό μου, φτιάχνοντάς το στ.40
σαν πλάσμα ζωντανό από τον αιθέρα
και αυτός θαρρεί πως μ᾽ έχει —κούφια ιδέα—
ενώ δεν μ᾽ έχει καν. Έπειτα οι γνώμες
του Δία στα πάθη αυτά σωριάσαν και άλλα·
γιατί σήκωσε πόλεμο αναμέσο στ.45
στη χώρα των Ελλήνων και στους δόλιους
τους Τρωαδίτες, για να ξαλαφρώσει
τη μάνα γη απ᾽ το πλήθος των ανθρώπων
κι ο πιο μεγάλος άντρας της Ελλάδας
να γίνει ξακουστός. Εγώ βραβείο στ.50
 ΩΡΙΑΙΑ ΓΡΑΠΤΗ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ
ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΠΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Α΄ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ

ΘΕΜΑΤΑ ΟΜΑΔΑΣ Α (στ.26-50):

ΘΕΜΑ 1:

α) Με βάση το απόσπασμα που σας δίνετε να περιγράψετε πώς άρχισαν τα βάσανα της
Ελένης. (μονάδες 4)

β) Να αντιστοιχίστε τους ορισμούς της στήλης Α με τους όρους που βρίσκονται στη στήλη Β.
ΠΡΟΣΟΧΗ: δύο όροι της στήλης Β περισσεύουν!!! (Μονάδες 4)

Α Β
Α) η γλώσσα της τραγωδίας, τα εκφραστικά μέσα 1. Θυμέλη
Β) Ο χαρακτήρας των δρώντων προσώπων 2. Λογειον
Γ) είδος βωμού στο κέντρο της ορχήστρας 3. Πάροδοι
Δ) διάδρομοι δεξιά και αριστερά της σκηνής 4. Πρόλογος
5. Λέξις
6. Ήθος

ΘΕΜΑ 2:

Α) Να δώσετε έναν τίτλο στο απόσπασμα. (μονάδες 3)

Β) Να εντοπίσετε ένα χωρίο του αποσπάσματος όπου γίνεται φανερή η αντίθεση του
«φαίνεσθαι» και του «είναι». Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (μονάδες 3)

ΘΕΜΑ 3:

Α) Να χαρακτηρίσετε τους θεούς με βάση το απόσπασμα που σας δίνεται. (μονάδες 3)

Β) Στους στίχους 43-50 ο ποιητής αποδίδει τα αίτια του τρωικού πολέμου στα σχέδια του
Δία διαχωρίζοντάς τα σαφώς από τις προφάσεις που πίστευαν μέχρι τότε οι άνθρωποι.
Πιστεύετε ότι ισχύει κάτι παρόμοιο στην εποχή μας; Μπορείτε να αιτιολογήσετε την
απάντησή σας αναφέροντας παραδείγματα. (μονάδες 3)
 ΩΡΙΑΙΑ ΓΡΑΠΤΗ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ
ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΠΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Α΄ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ

ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: στίχοι 59-82

ΕΛΕΝΗ:
για τον Μενέλαο θα κρατούσα. Τώρα στ.59
βρίσκομαι εδώ κι ο δόλιος μου άντρας πήγε, στ.60
μαζεύοντας στρατό, στης Τροίας τα κάστρα
ζητώντας να με πάρει πίσω. Κι έχουν
στου Σκάμαντρου χαθεί το ρέμα πλήθος
ψυχές για μένα· κι ενώ τόσα πάθη
τράβηξα, από παντού ακούω κατάρες, στ.65
προδότρα με λογιάζουνε του αντρός μου
κι αιτία για να μπλέξουνε σε μέγα
πόλεμο οι Έλληνες. Τι να την κάνω
τη ζωή πια; Ο Ερμής αυτόν τον λόγο
μου είπε· στη δοξασμένη εγώ τη Σπάρτη στ.70
θα ζήσω με τον άντρα μου και πάλι,
που θα το μάθει πως ποτέ δεν πήγα
στην Τροία στο κρεβάτι κάποιου ξένου.
Κι όσο ο Πρωτέας έβλεπε τον ήλιο,
κανείς για γάμο δεν μιλούσε· μα όταν στ.75
μπήκε στη σκοτεινιά της γης εκείνος,
γυναίκα με ζητά ολοένα ο γιος του.
Τον άντρα μου τιμώντας, στου Πρωτέα
το μνήμα ετούτο ικέτισσα προσπέφτω,
καθάρια να κρατήσει την τιμή μου. στ.80
Γιατί αν κακό όνομα έχω στην Ελλάδα,
το σώμα μου ντροπή να μη μολύνει.
 ΩΡΙΑΙΑ ΓΡΑΠΤΗ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ
ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΠΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Α΄ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ

ΘΕΜΑΤΑ β ΟΜΑΔΑΣ (στ.59-82):

ΘΕΜΑ 1:

α) Να γράψετε ποια είναι τα βάσανα της Ελένης σύμφωνα με τους στίχους που σας
δίνονται. (μονάδες 4)

β) β) Να αντιστοιχίστε τους ορισμούς της στήλης Α με τους όρους που βρίσκονται στη στήλη
Β. ΠΡΟΣΟΧΗ: δύο όροι της στήλης Β περισσεύουν!!! (Μονάδες 4)

Α Β
Α) η υπόθεση της τραγωδίας 1. Κοιλον
Β) κυκλικό ή ημικυκλικό μέρος για το Χορό 2. Ορχήστρα
Γ) Το πρώτο επικό- διαλογικό μέρος της τραγωδίας 3. Πάροδος
Δ) το μέρος όπου κάθονταν οι θεατές, ονομαζόταν αλλιώς και 4. Πρόλογος
θέατρον
5. Μυθος
6. Μέλος

ΘΕΜΑ 2:

Α) Να χωρίσετε το απόσπασμα σε δύο ενότητες και να δώσετε έναν τίτλο για την καθεμία.
(μονάδες 3)

Β) Να εντοπίσετε ένα σημείο του αποσπάσματος όπου τονίζεται έντονα η τραγικότητα της
Ελένης. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (μονάδες 3)

ΘΕΜΑ 3:

Α) Να χαρακτηρίσετε την ηρωίδα με βάση το απόσπασμα που σας δίνεται. (μονάδες 3)

Β) Στους στίχους 78-82 η ηρωίδα δηλώνει απόλυτη πίστη και αφοσίωση στον άντρα της.
Πώς πιστεύετε ότι θα ένιωθε και θα συμπεριφερόταν μια γυναίκα της σύγχρονης εποχής
που θα βρισκόταν σε αντίστοιχη θέση με αυτή της Ελένης; Να αιτιολογήσετε την απάντησή
σας. (μονάδες 3)
 ΩΡΙΑΙΑ ΓΡΑΠΤΗ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ
ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΠΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Α΄ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ

ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: στίχοι 83-104

ΤΕΥΚΡΟΣ
Το κάστρο ετούτο ποιος εξουσιάζει; στ.83
Γιατί από τις στοές και τους ωραίους
θριγκούς που το κυκλώνουν, για παλάτι στ.85
άρχοντα πλούσιου μπορείς να το νομίσεις.
Άα!
Θεοί, ποιαν όψη αντίκρισα; Κοιτάζω
την πολυμίσητη θωριά κακούργας
γυναίκας, που ξεκλήρισε κι εμένα στ.90
κι όλους τους Αχαιούς. Άμποτε να ᾽χεις
την έχθρα των θεών που τόσο μοιάζεις
με την Ελένη. Κι αν σε ξένη χώρα
δεν βρισκόμουν, με τούτη τη σαΐτα
που αλάθευτα χτυπά θ᾽ αφανιζόσουν, στ. 95
για να γευτείς αυτή τη χάρη, αφού είσαι
παρόμοια με του Δία θυγατέρα.
ΕΛΕ. Γιατί, δυστυχισμένε, όποιος και να ᾽σαι,
μ᾽ αποστράφηκες έτσι και μου δείχνεις
μίσος για τα δεινά που ᾽φερε κείνη; στ.100
ΤΕΥ. Έσφαλα· η οργή με συνεπήρε
πιότερο απ᾽ όσο θα ᾽πρεπε· η Ελλάδα
βαθιά μισεί, να ξέρεις, την Ελένη·
συχώρα με, κυρά, γι᾽ αυτά τα λόγια.
 ΩΡΙΑΙΑ ΓΡΑΠΤΗ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ
ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΠΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Α΄ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ

ΘΕΜΑΤΑ ΟΜΑΔΑΣ Γ (στ.83-104):

ΘΕΜΑ 1:

α) Με βάση το απόσπασμα που σας δίνετε να περιγράψετε την αντίδραση και τα

συναισθήματα του Τεύκρου όταν αντίκρισε τη Ελένη. (μονάδες 4)

β) β) Να αντιστοιχίστε τους ορισμούς της στήλης Α με τους όρους που βρίσκονται στη στήλη
Β. ΠΡΟΣΟΧΗ: δύο όροι της στήλης Β περισσεύουν!!! (Μονάδες 4)

Α Β
Α) η σκηνογραφία και η σκευή 1. Εδώλια
Β) Ο χαρακτήρας των δρώντων προσώπων 2. Σκηνή
Γ) Το πρώτο λυρικό- χορικό άσμα που έψαλλε ο Χορός στην 3. Πάροδος
πρώτη του είσοδο
Δ) Τα καθίσματα των θεατών 4. Έξοδος
5. Όψις
6. Ήθος

ΘΕΜΑ 2:

Α) Να δώσετε έναν τίτλο στο απόσπασμα που σας δόθηκε. (μονάδες 3)

Β) Να εντοπίσετε ένα χωρίο του αποσπάσματος όπου υπάρχει τραγική ειρωνεία. Να

αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (μονάδες 3)

ΘΕΜΑ 3:

Α) Να χαρακτηρίσετε τον Τεύκρο με βάση τη συμπεριφορά του στο συγκεκριμένο

απόσπασμα. (μονάδες 3)

Β) Στους στίχους 93-97 ο Τεύκρος αναφέρει ότι βρίσκεται σε ξένη χώρα. Σε ποιο θεσμό της
αρχαίας ελληνικής κοινωνίας αναφέρεται; Ποια δικαιώματα και ποιες υποχρεώσεις του
αναλογούν; Πιστεύετε ότι ο θεσμός αυτός έχει ισχύ στην εποχή μας; Στην αιτιολόγηση της
απάντησή σας μπορείτε να αναφέρετε και παραδείγματα. (μονάδες 3)
 ΩΡΙΑΙΑ ΓΡΑΠΤΗ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ
ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΠΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Α΄ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ

ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: στίχοι 129-150

ΕΛΕ. Ήσουν λοιπόν στην ξακουσμένη Τροία, ξένε; Στ.129

ΤΕΥ. Την κούρσεψα, μα πάω κι εγώ χαμένος. Στ.130
ΕΛΕ. Την έκαψαν, την έχουν κάνει στάχτη;
ΤΕΥ. Δεν μένει από τα κάστρα της σημάδι.
ΕΛΕ. Δύσμοιρη Ελένη, παν για σένα οι Φρύγες.
ΤΕΥ. Κι οι Έλληνες· τρανό κακό έχει φέρει.
ΕΛΕ. Πόσος καιρός που πήρατε την πόλη; Στ.135
ΤΕΥ. Εφτά χρονιές περάσαν από τότε.
ΕΛΕ. Και πρώτα πόσο μείνατε στην Τροία;
ΤΕΥ. Πολλά φεγγάρια, δέκα χρόνια ακέρια.
ΕΛΕ. Και την Ελένη πήρατε της Σπάρτης;
ΤΕΥ. Την έσυρε ο Μενέλαος απ᾽ την κόμη. Στ.140
ΕΛΕ. Είδες εσύ τη δύστυχη ή σου το ᾽παν;
ΤΕΥ. Με τα ίδια μου τα μάτια, ως βλέπω εσένα.
ΕΛΕ. Σκεφτείτε μη θεόσταλτη ήταν πλάνη.
ΤΕΥ. Άλλη κουβέντα πιάσε όχι για κείνη.
ΕΛΕ. Κι ό,τι έχεις δει για αλήθεια το λογιάζεις; Στ.145
ΤΕΥ. Την είδα εγώ κι ακόμα ο νους τη βλέπει.
ΕΛΕ. Έφτασε με τον άντρα της στο σπίτι;
ΤΕΥ. Μήτε στο Άργος, μήτε στον Ευρώτα.
ΕΛΕ. Άαχ· συμφορά για κείνους που δεν στέργεις.
ΤΕΥ. Κι οι δυο χαθήκαν, όπως λέει ο κόσμος. Στ.150
 ΩΡΙΑΙΑ ΓΡΑΠΤΗ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ
ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΠΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Α΄ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ

ΘΕΜΑΤΑ ΟΜΑΔΑΣ Δ (στ.129-150):

ΘΕΜΑ 1:

α) Ποιες πληροφορίες μεταφέρει ο Τεύκρος στην Ελένη για την Τροία και τους Έλληνες;
(μονάδες 4)

β) β) Να αντιστοιχίστε τους ορισμούς της στήλης Α με τους όρους που βρίσκονται στη στήλη
Β. ΠΡΟΣΟΧΗ: δύο όροι της στήλης Β περισσεύουν!!! (Μονάδες 4)

Α Β
Α) Οι ιδέες, οι σκέψεις των προσώπων 1. εδώλια
Β) Ο χαρακτήρας των δρώντων προσώπων 2. διάνοια
Γ) Το τελευταίο επικό- διαλογικό μέρος που επισφραγίζει 3. Πάροδος
τη λύση της τραγωδίας
Δ) Τα καθίσματα των θεατών 4. Έξοδος
5. Σκηνή
6. Ήθος

ΘΕΜΑ 2:

Α) Τι πετυχαίνει ο ποιητής με τη χρήση της στιχομυθίας στο συγκεκριμένο απόσπασμα;.

(μονάδες 3)

Β) Να εντοπίσετε ένα χωρίο του αποσπάσματος όπου υπάρχει τραγική ειρωνεία. Να

αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (μονάδες 3)

ΘΕΜΑ 3:

Α) Να χαρακτηρίσετε την ηρωίδα με βάση το απόσπασμα που σας δίνεται. (μονάδες 3)

Β) Στους στίχους 129-134 ο ποιητής αναφέρεται στον πόλεμο. Ποια αντίληψη εκφράζει γι
αυτόν; Να αξιολογήσετε τη θέση του λαμβάνοντας υπόψιν τις αντιλήψεις που ίσχυαν στην
εποχή του αλλά και της εποχής που ζούμε εμείς σήμερα. (μονάδες 3)