INTONAZIOA

HITZ-KATEA
Etenik gabe esan behar den hitz multzoa:

ehun eta zortzi→ ehunetazortzi

etxe txiki bat → etxetxikibat
erosi egin delako → eroriegindelako
duela bi egun → duelabiegun
GALDEGAIA eta MINTZAGAIA
GALDEGAIA (informazio berria) MINTZAGAIA (aldez aurretik ezagutzen dugun
informazioa)

Aditzaren aurrean kokatzen dugun hori Galdegaia ez diren gainerako hitz-kateak

Anek lore-sorta bat ekarri dio Mikeli Anek lore-sorta bat ekarri dio Mikeli
(Zer ekarri dio?)
HITZ-KATEAK ETA INTONAZIOA
1. Galdegaia eta aditzaren aurreko hitz-kateak goratz
Joan den astean Ander nire laguna berandu etorri zen gure etxera.

1. Galdegaia eta aditzaren ondorengo hitz-kateak beherantz

Joan den astean berandu etorri zen Ander nire laguna gure etxera afaltzera.

1. Esaldiaren bukaerakoak beherantz

Joan den astean berandu etorri zen Ander nire laguna gure etxera afaltzera.
GALDEGAIA eta MINTZAGAIA
1. Aditza aurkitu
Jon gaur Bilbora joan da / Irratiak esan du euria egingo duela

1. Galdegaia aurkitu (aditzaren aurrekoa, normalean). Galdegaiari enfasia eman, eta aditzarekin
batera irakurri, etenik gabe.

Jon gaur Bilbora joan da (Nora joan da?) Galdegaiaren ezkerrean dauden
Jon gaur joan da Bilbora (Noiz joan da?) hitz-kateek gorantz dute
Irratiak esan du euria egingo duela (Zeinek esan du?) intonazioa; eskuinean, aldiz,
beherantz.
GALDEGAIA eta MINTZAGAIA
1. Galdegaia ADITZA bera denean, aditzak berak izango du enfasia (bai ala ez?; zer egin du?; zer
gertatu da?)
Jonek erosi du auto berria, nahiz eta zalantzak izan (erosi du, bai ala ez?)
Jonek erosi egin du auto berria, ez du alokatu (zer egin du, erosi ala alokatu?)
Irratiak esan du euria egingo duela (esan du, bai ala ez?)

Galdegaiaren ezkerrean dauden

hitz-kateek gorantz dute
intonazioa; eskuinean, aldiz,
beherantz.
GALDEGAIA eta MINTZAGAIA
Galdegaia ADITZAREN ONDORENGOA denean, aditzaren ondorengoak izango du enfasia (subjektuaren eta
aditzaren intonazioa gorantz)

- KONPLETIBOETAN
- Irratiak esan du bihar euria egingo duela (Zer esan du irratiak?)

- DEFINIZIO LUZEAK
Subjektuaren eta aditzaren
- Upela da ardoa gordetzeko edo garraiatzeko erabiltzen den zurezko ontzia
ezkerrean dauden hitz-kateek
(Zer da…?) gorantz dute intonazioa;
() aditzaren ondoren ere gorantz
- ETA HONELAKOETAN mantentzen da. Esaldiaren
bukaeran beherantz egingo du.
- Kontua da nik esandakoa inork ez duela ulertu (Zein da…?)
ETENAK eta TONU-ALDAKETAK
1. Etenak eta tonu-aldaketak ongi egiteak garrantzia handia du esaldiaren kohesio eta
ulergarritasuna ulertzeko.

Gaur, gure ikastetxera etorri den irakasle berriak sekulakoak esan ditu.

Gaur gure ikastetxera etorri den irakasle berriak sekulakoak esan ditu.
PUNTUAZIO-ZEINUAK eta ESALDI-AMAIERA
1. Puntuazio-zeinuak ez datoz beti bat etenarekin.

Ni ongi nago; zu, berriz, ez.

1. Intonazioaren bidez jakinaraziko dugu esaldia bukatu dugun ala ez.

Gaur igeritokira joango naiz, biok elkarrekin joatekotan.

 PERPAUS MOTEN ARABERAKO INTONAZIOA
Adierazpen perpausak Galde-perpausak Harridura-perpausak
(galdegaia/mintzagaia) (galdera egiteko partikulak (harridura-partikula
enfasia du, eta bukaeran tonuak nabarmentzen da)
Zinemara joango naiz. behera egin behar du)
Hau poza!
Zinemara joango naiz lanak Zer esan dizu?
amaitzean. Eskerrak!
Ekarri duzu ogirik?
Baietz asmatu zenbat urte dituen!
Etorriko al zara etxera?