Biologia

Ekologia to nauka o strukturze i funkcjonowaniu przyrody.

Środowiskiem nazywamy ogół czynników ożywionych (biotycznych) i nieożywionych (abiotycznych) występujących na

danym obszarze.

Czynniki środowiska dzielimy na:

 Czynniki biotyczne (ożywione)- zwierzęta, rośliny, grzyby, protisty, bakterie, mikroorganizmy

 Czynniki abiotyczne (nieożywione)- temperatura, nasłonecznienie, dostęp do wody, skład powietrza,
wilgotność powietrza. pH gleby, zasolenie wód

Nisza ekologiczna to wszystkie wymagania życiowe organizmu lub gatunku względem środowiska. Dotyczą one:

 Warunków środowiska
 Zasobów środowiska
 Powiązań organizmu z innymi organizmami

Siedlisko to miejsce występowania organizmu, charakteryzujące się określonymi czynnikami abiotycznymi.

Tolerancją ekologiczną nazywamy zdolność przystosowywania się organizmu do zmian zachodzących w środowisku
bez szkody dla jego życia i rozwoju.

Zakres tolerancji ekologicznej to przedział wartości określonego czynnika, w którym dany organizm może przetrwać.

Organizm najlepiej rozwija się wtedy, gdy wartość czynnika mieści się w tzw. Optimum.

Bioindykacja to metoda oceny stanu środowiska w określonym miejscu na podstawie obserwacji żyjących tam
gatunków.

Bioindykatory to organizmy o wąskim zakresie tolerancji w stosunku do określonego czynnika środowiska, pomocne
w ocenie stanu środowiska w danym miejscu. Przykłady bioindykatorów: pstrąg potokowy, solanka kolczysta, miłek
wiosenny.

Porosty to organizmy symbiotyczne składające się z glonu i grzyba

Gatunek- grupa osobników zdolnych do krzyżowania się i wydawania płodnego potomstwa.

Populacja to grupa osobników tego samego gatunku, żyjących na określonym obszarze w tym samym czasie.
Liczebność populacji to liczba tworzących ją osobników

Zagęszczenie populacji- liczba osobników przypadających na jednostkę powierzchni lub objętości.

Pojemność środowiska to ilość dostępnych w nim zasobów

Struktura przestrzenna populacji to sposób, w jaki osobniki są rozmieszczone na zajmowanym obszarze. Wpływają na
nie warunki przyrodnicze.

Rodzaje rozmieszczenia populacji:

 Rozmieszczenie równomierne
 Rozmieszczenie skupiskowe
 Rozmieszczenie losowe

Strukturą wiekową populacji nazywamy udział w populacji osobników w poszczególnych okresach rozwojowych.

Osobniki możemy podzielić na 3 główne grupy:

 Osobniki w wieku przedrozrodczym (osobniki młodociane)

 Osoby w wieku rozrodczym (osobniki dojrzałe)
 Osobniki w wieku porozrodczym (osobniki starsze)

Populacja rozwijająca się- liczebność rośnie

Populacja ustabilizowana- liczebność utrzymuje się na stałym

poziomie

Populacja wymierająca- liczebność maleje

Struktura płciowa populacji to stosunek liczby osobników

żeńskich do liczby osobników męskich

Zależności nieantagonistyczne przynoszą korzyści przynajmniej

jednej ze stron i żadna ze stron nie ponosi strat. Zaliczamy do
nich:

a) mutualizm obligatoryjny,
zależność, która przynosi korzyści obu stronom i jest niezbędna do ich przeżycia (glony i koralowce)
b) mutualizm fakultatywny,
Zależność która przynosi korzyści obu stronom, ale nie jest niezbędna do ich przeżycia (krewetki i grzyby)
c) komensalizm
zależność, która przynosi korzyści jednej stronie, a druga strona nie ponosi strat (storczyki i drzewa)
Zależności antagonistyczne przynoszą straty przynajmniej jednej ze stron. Zaliczamy do nich:

a) roślinożerność i drapieżnictwo,
Jeden organizm zjada drugi. Roślinożercy i drapieżniki
odnoszą z tych relacji korzyści, natomiast zjadane przez
roślinożerców rośliny i ofiary drapieżników odnoszą
straty. Zmiana liczebności gatunku zjadanego pociąga za
sobą zmianę liczebności gatunku zjadanego.

Układ zjadający-zjadany to relacja, w której zmiana

liczebności gatunku, który jest zjadany, pociąga za sobą zmianę liczebności gatunku, który go zjada.

b) pasożytnictwo,
Jeden organizm- pasożyt odżywia się kosztem drugiego organizmu zwanego żywicielem. Celem pasożyta nie
jest zabicie żywiciela, tylko jego jak najdłuższe wykorzystanie. W zależności od lokalizacji wyróżniamy
pasożyty wewnętrzne i zewnętrzne.
c) Konkurencję,
Organizmy współzawodniczą ze sobą o te same zasoby środowiska. Oba zaangażowane w nią organizmy
ponoszą straty. Wyróżniamy konkurencję wewnątrzgatunkową- między osobnikami tego samego gatunku,
oraz konkurencje międzygatunkowe- między organizmami należącymi do różnych gatunków.