Sosyal Araştırmanın Temel Amacı

Herbert J. Rubin'in dediği gibi, akademik araştırmanın amacı, sosyologlar, siyaset bilimcileri veya
antropologlar tarafından kendi alanlarında teorik sorulara yanıtlar bulmaya çalışmaktır. Buna karşılık,
uygulamalı sosyal araştırmanın amacı, verileri kullanarak kararlar alınabilir hale getirmektir.

Sosyal Araştırmanın Boyutları

Sosyal araştırma, pek çok farklı şekilde karşımıza çıkabilir. Araştırmaları çeşitli şekillerde
sınıflandırabiliriz: deneysel vs. deneysel olmayan, vaka çalışması vs. çapraz vaka araştırması, nitel vs.
nicel. Bu boyutlar, bir çalışmanın bulgularını ve ana izleyicisini nasıl kullandığımızı, bir çalışma
nedeniyle ne yaptığımızı, kaç vaka olduğunu ve nasıl incelediğimizi, zamanı nasıl dahil ettiğimizi ve veri
toplamak için hangi teknikleri kullandığımızı içerir.

Araştırma Boyutlarını Anlamak

Bu boyutların birbirleriyle nasıl ilişkilendiğini anlamak önemlidir. İlk olarak, araştırma raporlarını
anlamayı kolaylaştırırlar. Bir çalışmanın boyutlarını tanıdıktan sonra, bir çalışmanın ne söylediğini ve
nasıl yürütüldüğünü hızlıca kavrayabilirsiniz. İkinci olarak, kendi çalışmanızı yürütürken birçok karar
vermelisiniz. Boyutları, özel bir araştırma planı geliştirirken karşılaşacağınız karar noktaları olarak
düşünebilirsiniz. İyi kararlar vermek için, her karar noktasında güçlü ve zayıf yönleri bilmelisiniz. İyi bir
araştırmacı kendi araştırmasının hem avantajlarını hem dezavantajlarını anlar ancak sonuçta bir tanesi
üzerinde uzmanlaşır.

Araştırmanın Dört Boyutu

1. Araştırma Türlerinin Kullanımı ve Alıcı Kitlesi

Sosyal araştırmanın iki ana yönlendirmesi vardır: İlk yönlendirme yansız "bilimsel" veya "akademik"
yönlendirme olan ve daha etkili, pratik ve eyleme odaklı bir yönlendirmedir, ikinci yönlendirme daha
aktivist pratik ve reform yanlısıdır. Bu sert bir ayrım değildir. Birçok araştırmacı her ikisinde de çalışır
veya farklı kariyer aşamalarında birinden diğerine geçer. Yönlendirmeler, sonuçları nasıl
kullanacağımız ve ana alıcının kim olduğu konusunda farklılık gösterir. Yani basitçe bunu iki
yönlendirmeyi birbirinden ayırmak istersek bazıları araştırmayı bilgiyi ilerletmek için kullanır bazıları
ise belirli problemleri çözmek için kullanmaktadır.

Temel Araştırma

Temel araştırma, toplumsal dünya hakkındaki esas bilgileri geliştiri, sosyal dünya hakkında temel
bilgileri ilerletir. Bilimsel toplum bu tür araştırmaların ana izleyicisidir. Temel araştırmayı kullanarak,
sosyal dünyanın nasıl işlediği, neleri harekete geçirdiği ve sosyal ilişkilerin veya olayların belirli bir
şekilde nasıl olduğu hakkında teorileri desteklemek veya çürütmek için kullanırız. Başlıca alıcı kitlesi
bilimsel topluluktur.

Temel araştırma, kısa vadeli pratik uygulamaları ya da çözümleri olmayan bir zaman kaybı olarak
görülür ve kitaba göre bilimci olmayan bazı insanlar tarafından eleştirilir. Ancak temel araştırma, bilgi
ve genel anlayışı genişletmek için esastır ve uzun vadede birçok sorun, politika alanı veya çalışma alanı
üzerinde etkisi olan bir temel oluşturur. Örneğin AIDS hastalığının keşfinden 10 yıl kadar önce
tavuklarda kanserin nedenleri üzerine yapılmış olan bir çalışma şu an AIDS virüsü ve tedavisi hakkında
yapılan çalışmalarda aktif kullanılan ve en ümit verici kaynaklardan birini oluşturmaktadır.

Uygulamalı Araştırma

Uygulamalı araştırma, belirli bir endişeyi ele alır. Genellikle işletmeler, hükümet kurumları, sağlık
hizmetleri, sosyal hizmet kuruluşları ve eğitim kurumları gibi büyük bürokratik organizasyonlar,
programların, yeni bir şey yapmanın, bir pazarlama kampanyasının veya bir politikanın etkili olup
olmadığını öğrenmek için uygularlar. Uygulamalı araştırma, genellikle kısa vadeli ve küçük ölçeklidir ve
hızlı sonuçlar sunar. Uygulamalı araştırma sonuçları, kararlar almak için kullanılır ve bir yıl içinde veya
daha kısa bir süre içinde uygulanabilir.

Örn: Bir araştırma grubu eğitim aldıkları Üniversitede alkolsüz partilerin desteklenmesi ve artması
sonucunda o yıl içerisinde alkollü bir şekilde araç kullanan ve bunun sonucunda tutuklanan ya da
kazan yapan öğrenci sayısında azalmanın olup olmayacağını ölçmek istiyor. Bunun için en uygun
yöntem uygulamalı araştırmadır.

Başlıca alıcı kitlesi öğretmenler, araştırmacılar, sosyal hizmet uzmanları , yönetim kurulları ve
memurlar gibi yetkililerdir. Uygulamalı araştırma sonuçları genellikle tepki almaktadır bu sebeple bu
araştırmaları doğru bir şekilde kullanabilecek ya da hiç kullanmayacak az sayıda kişi görüntüleyebilir
bunu şu örnekle açıklamaktadır Nauman: Missouri’deki hapishane ve düşkün evleri ile ilgili bir
uygulamalı araştırma yapan Ellwood çok çarpıcı sonuçlara ulaşmış ve bulduğu eksik hatalı konuları
araştırma sonucu yayımlamıştır. Bu durum kamuoyunun dikkatini çekmiş ve çok fazla sayıda tepki
gösterilmiştir bunun üzerine Ellwood kendisine iş veren eyalete iftira ile suçlanmıştır.

Eylem Araştırması

Bilgiyi iktidar biçimi olarak gören ve araştırma ile toplumsal eylem arasındaki sınırı kaldıran uygulamalı
araştırma biçimidir. Pek çok türü vardır: Farkındalığı artırma amacı, araştırma, güçlendirme hedefiyle
iktidara odaklanma gibi türleri bulunur doğrudan politik eylemlerle bağlantılıdır.

Eylem araştırmacıları kendileri ile araştırma konuları arasındaki iktidar ilişkilerini eşitlemeye çalışır.
Eylem araştırması, yeni bilgi edinmeyi, bilgiyi kullanmayı ve belirli bir amacı gerçekleştirmek gibi farklı
hedef ve yönleri bir araya getirir. Eylem araştırmasında, insanlar aktif bir şekilde katılır ve bilgiyi
kullanırken araştırmadan kopmazlar. Eylem araştırmasında, katılımcılar doğrudan sorun üzerinde
çalışırken bilgi edinir ve bu bilgiyi kullanarak toplumsal ve politik eylemlerde bulunur. Eylem
araştırması, bilimsel toplum ve kararlar alınmasını etkileyen birçok diğer faktörün ötesinde aktif bir
katılımcılar grubunu içerir.

Belirli perspektifi olan araştırmacılar için daha cazip bir yöntemdir örneğin çevreci, radikal, Afrika
kökenli, feminist.

Toplumsal Etki Belirleme Araştırması

Sosyal etki değerlendirme araştırması, planlanmış bir değişiklikten önce muhtemel toplumsal
sonuçları tahmin eder. Büyük bir değişikliğin bir topluluğa tanıtılması durumunda ortaya çıkabilecek
çeşitli toplumsal olayların sonuçlarını belgelemeyi amaçlar. Bu sayede bu değerlendirme planlamalar
ve alternatif politikalar arasında bir seçim yapma durumunda oldukça efektif bir araştırma yöntemidir.
Bu tür araştırmalar, çeşitli önemli projelerin planlandığı veya uygulandığı yerlerde yaygın olarak
kullanılır. Başlıca alanlar arasında okulların inşası, hastaneler, cezaevleri, konut alanları, alışveriş
merkezleri, fabrikalar, çöplükler, otoyollar, havaalanları, su depoları, parklar, rekreasyon alanları ve
enerji santralleri yer alır.

Toplumsal Etki değerlendirmesi çoğu zaman Çevresel Etki Değerlendirmesinin (ÇED) bir parçası olarak
kullanılır. Eğer Sosyal Etki Değerlendirmesi, ÇED'nin bir parçasıysa, bu, eylemin sonuçlarını
değerlendiren bir süreçtir. Bu sonuçlar arasında konutun mevcudiyeti ve kalitesi, nüfus özellikleri (yaş
yapısı, etnik ve ırki çeşitlilik, gelir düzeyi ve eğitim seviyeleri) ve güç otoritesinin dağılımı gibi faktörler
yer alır. Sosyal etki değerlendirmesi ayrıca tutumları veya algıları, aile bağlarını ve arkadaşlık ağlarını
inceleyebilir. Sosyal Etki Değerlendirmesinin bir parçası olarak, toplum kaynakları üzerindeki etkileri
göz önünde bulundurabilir, bu kaynaklar arasında sağlık, polis, itfaiye ve temizlik hizmetleri, istihdam,
okul ve rekreasyon fırsatları ve kâr amacı gütmeyen kuruluşların canlılığı yer alır. Ayrıca, Sosyal Etki
Değerlendirmesi, yerel tarihsel ve kültürel köklere sahip insan topluluklarının sürekliliğine ve
yaşamasına olan etkileri de göz önüne alabilir.

Sosyal etki değerlendirmesi araştırmalarını yürüten araştırmacılar genellikle çok disiplinli bir araştırma
ekibinde çalışırlar ve etkileri ölçmek için farklı yöntemler kullanır. Bu tür bir araştırmanın etkileri
ölçme ve belgeleme amacı taşıdığı için oldukça önemlidir ve toplumların önemli kararlarını bilgi
temelinde almasına yardımcı olabilir.

Ancak, sosyal etki değerlendirmesi tipik olarak yetersiz kullanılır. Bunun nedeni birkaç faktöre bağlıdır.
İlk olarak, birçok ÇED, bir Sosyal Etki Değerlendirmesi gerektirmez. Genellikle, büyük projeleri
onaylamadan önce yasama organları, politika yetkilileri veya karar vericiler, büyük bir değişikliği
onaylamadan önce Sosyal Etki Değerlendirmesi talep etmezler. Çok az büyük ölçekli program dışında,
çoğu karar verici, bölgeleme düzenlemelerini değiştirmeyi seçer, yeni bir iş parkı geliştirmeyi seçer, bir
konut alanı oluşturmayı seçer, ulaşım rotalarını değiştirmeyi seçer ve benzeri kararlar alırken
toplumsal etkileri sistemli bir şekilde düşünmez. Bu tür konular, genellikle sosyal etkinin sistemli bir
şekilde değerlendirilmesi yerine tahmini ve bilgi temelli bir karar yerine sezgiye dayalı olarak verilir.
İkinci olarak, bir sosyal etki değerlendirmesi çalışması zaman ve para gerektirir. Yetkililer, fon
harcamalarına direnç gösterirler ve karar alma sürecini yavaşlatmaktan kaçınırlar. Çoğu zaman kısa bir
zaman dilimi içinde çalıştıkları için, daha fazla bilgiye dayalı bir karar vermek yerine, uzun vadeli olarak
para ve acıyı tasarruf edebilecek bir karar vermek için araçtır.

*Uygulamalı Araştırmada İki Araç Kullanılmaktadır: 1 Gereksinim Değerlendirilmesi, 2 Maliyet Yarar

Analizi

1, Araştırmacı başlıca gereksinimleri ve büyüklükleri değerlendirmek için veri toplar, bir hazırlık
aşamasıdır çoğunlukla bir hayır kurumu ya da hükümet dairesi yardım yapmadan önce bu planlama
aşamasında stratejisini belirler ve gerekli araştırmalarını tamamlar. Devamında hedef alınacak olan
grup belirlenir. bir araştırmacı bir evsizin neden böyle bir ekonomik durumda olduğunu belirleyebilir,
hangi ekonomik şartlara ihtiyacı olduğunu belirleyebilir ve bu konumda araştırma bu evsizin bir işe
ihtiyacı olduğunu gösterir ve bu durumda muhtemelen şu soru ortaya çıkar “ bir işte çalışabilmek için
yeterli niteliklere sahip midir?”

2,Maliyet zarar analizi ;uygulanacak olan eylemlerin olumlu ve olumsuz sonuçları üzerinden bir
maliyet ve zarar analizi yapılmaktadır.

Araştırmanın Amaçları
Araştırma, yeni bir konuyu keşfetmek, bir toplumsal olayı tanımlamak veya nedenlerini açıklamak için
kullanılan farklı amaçlar taşır. Araştırmanın ana amaçları şunlar olabilir:

İncelemeci Araştırma

Araştırmacılar, daha önce bilinmeyen veya yetersiz bilgiye sahip oldukları yeni bir konuyu anlamak için
keşifsel araştırmayı kullanır. Bu tür araştırmalar, gelecekte daha ayrıntılı çalışmalar için temel
sağlayacak soruların formüle edilmesini amaçlar.

Tanımlayıcı Araştırma

Tanımlayıcı araştırmalar, bir toplumsal olayı, durumu veya ilişkiyi ayrıntılı bir şekilde belgelemek için
kullanılır. Bu tür araştırmalar, mevcut bilgileri düzenlemek ve sunmak için kullanılır ve genellikle bir
sorunun nesnel bir resmini çizer.

Açıklayıcı Araştırma

Açıklayıcı araştırmalar, bir olayın nedenlerini anlamak ve neden-sonuç ilişkilerini incelemek için
kullanılır. Bu tür araştırmalar, bir olayın altında yatan mekanizmaları açıklamayı amaçlar ve teorileri
test etmek için kullanılabilir.

Tahmin ve Kontrol: Kesin Araştırma

Kesin araştırmalar, geçmiş verileri kullanarak gelecekteki olayları tahmin etmek ve bu olayları kontrol
etmek için kullanılır. Bu tür araştırmalar, istatistiksel analizler ve modelleme teknikleri içerebilir.

Araştırma amacınız, çalışmanızın doğasını ve kapsamını belirler. Hangi tür araştırma yapmayı
düşündüğünüzü ve hangi amaçları taşıdığınızı dikkate alarak araştırma tasarımınızı oluşturabilirsiniz.

Bu metin, "Araştırmacı Birinci Bakış" başlığı altında birkaç farklı türde sosyal araştırmayı açıklar. İşte
metinde yer alan başlıklar ve özetleri:

Keşifsel Araştırma:

Bu tür araştırma, bir konuyu ayrıntılı bir şekilde tanımlamak veya araştırma sorusuna cevap bulmak
amacıyla yapılır. Örnek olarak, ağır alkol tüketen ebeveynler ile çocuk istismarı arasındaki ilişkiyi
inceleyen bir çalışma verilmektedir. Sonuçlar, ağır içki içen ebeveynlerin %25'inin çocuklarını fiziksel
veya cinsel olarak istismar ettiğini gösterebilir.

Betimsel Araştırma:

Bu tür araştırma, insanların veya sosyal etkinliklerin tiplerini betimler ve "nasıl" ve "kim" sorularına
odaklanır. Örneğin, bir etnik grubun Puerto Rico'da ırk sınıflandırmasını keşfeden bir etnografik
çalışma verilmektedir. Çalışmanın amacı, Puerto Rico'daki insanların hangi kategorileri kullandığını ve
bu kategorilerin organizasyon prensiplerini incelemektir.
Açıklayıcı Araştırma:

Bu tür araştırma, bir olayın neden meydana geldiğini açıklamak amacıyla yapılır. Örnek olarak, ağır içki
içen ebeveynlerin çocuklarını neden istismar ettiklerini açıklamak amacıyla yapılan bir açıklayıcı
çalışma verilmektedir. Bu tür araştırmalarda, mevcut teorileri test etmek veya yeni teoriler geliştirmek
için çeşitli stratejiler kullanılabilir.

Vaka İnceleme Araştırması:

Bu tür araştırma, birkaç vakanın birçok yönünü derinlemesine inceleyerek yapılır. Bu vaka, bireyler,
gruplar, organizasyonlar, olaylar veya coğrafi birimler olabilir. Vaka çalışmaları genellikle nitel veriler
kullanır ve vaka içi özelliklere ve bağlama odaklanır. Bu tür araştırmalar, soyut kavramların ölçümlerini
gerçek deneyimlere ve somut standartlara ayarlamaya yardımcı olur.

Vaka Çalışması Araştırması

Vaka çalışmaları, birçok vaka üzerinde derinlemesine inceleme yaparak büyük bir hikayeyi anlatmaya
çalışır. Çalışma, aynı kişileri, grupları veya organizasyonları uzun bir zaman diliminde izler. Panel
çalışmaları, vaka çalışmalarının özel bir türüdür ve aynı kişileri veya grupları zaman içinde incelemek
için kullanılır. Bu tür çalışmaların yapılması daha karmaşıktır ve maliyetlidir. Panel çalışmaları güçlü
sonuçlar elde etmek için kullanışlıdır. Kohort çalışmaları ise, benzer bir yaşam deneyimi paylaşan bir
grup insanı incelemek için kullanılır. Bu tür çalışmalar, genellikle bir yaşam olayının etkilerini
incelemek için kullanılır. Kohort çalışmaları, panel çalışmalarından farklıdır çünkü aynı kişileri izlemek
yerine benzer yaşam deneyimlerine sahip bir grup insanı izlerler.

Veri Toplama Teknikleri

Veri toplama teknikleri iki ana kategoriye ayrılabilir: nicel veri toplama ve nitel veri toplama. Nicel veri
toplama, sayılar şeklinde veri toplamayı içerir ve genellikle deneysel çalışmalar, anketler veya
istatistiksel analizlerle kullanılır. Deneysel çalışmalar, özellikle açıklayıcı araştırmalar için etkilidir ve
laboratuvarlarda veya gerçek hayatta gerçekleştirilebilir. Anketler, birçok insan üzerinde belirli soruları
yanıtlamalarını içerir ve genellikle büyük veri setleri üretir. İstatistiksel analizler, sayısal verileri
inceleyerek sonuçlar elde etmek için kullanılır.

Deneysel Araştırmalar

Deneysel araştırmalar, doğa bilimleri araştırmalarında bulunan mantık ve prensipleri kullanır.

Laboratuvarlarda veya gerçek hayatta yapılabilirler ve genellikle iyi odaklanmış bir sorunu ele alır. Bu
tür araştırmalar, deneysel çalışmalar ve veri analizleri kullanarak sonuçlar elde etmek için etkilidir.

Anketler
Anketler, birçok kişiye aynı soruları sorarak veri toplama yöntemidir. Genellikle büyük veri setleri
üretirler ve verilerin analizi için istatistiksel teknikler kullanılır. Anketler, çeşitli sosyal araştırma
sorularını ele almak için kullanışlıdır ve genellikle nicel veri toplama için tercih edilir.

İstatistiksel Analizler

İstatistiksel analizler, sayısal verileri inceleyerek sonuçlar elde etmek için kullanılır. Araştırma sorularını
yanıtlamak ve ilişkileri anlamak için çeşitli istatistiksel yöntemler kullanılır. Bu yöntemler, verilerin
anlamlılığını ve güvenilirliğini değerlendirmek için kullanışlıdır.

Nitel Veri Toplama

Nitel veri toplama, sözcükler veya görüntüler şeklinde veri toplamayı içerir. Bu tür veri toplama
yöntemleri, derinlemesine anlayış ve açıklamalar elde etmek için kullanılır. Nitel veri toplama,
araştırma sorularına daha geniş bir bakış açısı kazandırmak ve yeni soruları keşfetmek için kullanılır.

Gözlemler

Gözlemler, insanların davranışlarını veya olayları izlemek ve belgelemek için kullanılır. Bu tür veri
toplama, gerçek dünya olaylarını incelemek ve derinlemesine anlayış elde etmek için etkilidir.
Gözlemciler, verileri not alarak veya kaydederek bilgi toplarlar.

Jennings ve Zeitner (2003) Tarafından Yapılan Çalışma

Jennings ve Zeitner (2003) Amerikalılar arasında İnternet kullanımının toplumsal katılım üzerindeki
etkisini inceleyen bir çalışma yaptılar. Çalışmada kesitsel veriler, İnternet kullanıcılarının yüksek
düzeyde toplumsal katılıma sahip olduğunu gösterdi, ancak daha eğitimli kişilerin İnterneti daha fazla
kullandığı ve toplumsal kuruluşlarda daha fazla katıldığı belirlendi. Geçmiş çalışmalar, İnternet
kullanımının zaman içinde bir kişinin toplumsal katılım düzeyini etkileyip etkilemediğini belirleyemedi.
Panel verileri, 1965 yılında lise son sınıf öğrencilerinden toplanan bir anketten elde edildi ve bu
öğrenciler 1973, 1982 ve 1997 yıllarında tekrar incelendi (bu tarihte elli yaşlarındaydılar). Bu sayede,
İnternet kullanımından önce ve sonra toplumsal katılım düzeyini ölçebildiler. İnternet, 1982 yılından
sonra kullanılabilir hale gelmiş, ancak 1997 yılında geniş bir şekilde kullanılmaya başlanmıştı. Daha
önce görüşülen kişiler ve onların çocukları da ankete tabi tutuldu. Toplumsal katılımın ölçümü, geniş
bir davranış ve tutum yelpazesi içeriyordu. Genel olarak, yazarlar, İnternetin kullanılmadan önce
toplumsal kuruluşlara daha fazla katılan kişilerin, İnterneti daha olası kullandığını ve İnternet kullanan
kişilerin de İnternet kullanmaya başladıktan sonra toplumsal katılımlarını artırdığını buldular. 1965
yılından bu yana panellerdeki İnternet kullanıcıları, İnterneti benimsedikçe tüm toplumsal katılım
biçimlerini artırdılar, ancak İnternet kullanan nesillerin, yerel topluluklarına gönüllü olma veya katılım
gösterme olasılığı daha düşüktü. İnternet kullanımı, daha yaşlı nesiller için genç nesillerden daha fazla
toplumsal katılım düzeyini artırır, özellikle kamu işlerini takip etmek dışındaki amaçlarla İnterneti
kullanan genç nesil İnternet kullanıcıları için böyledir.
Deneysel Araştırmalar

Deneysel araştırmalar, doğa bilimlerinde bulunan mantık ve prensipleri kullanır. Laboratuvarlarda veya
gerçek hayatta yapılabilirler ve genellikle iyi odaklanmış bir sorunu ele alır. Bu tür araştırmalar,
deneysel çalışmalar ve veri analizleri kullanarak sonuçlar elde etmek için etkilidir.

Anketler

Anketler, birçok kişiye aynı soruları sorarak veri toplama yöntemidir. Genellikle büyük veri setleri
üretirler ve verilerin analizi için istatistiksel teknikler kullanılır. Anketler, çeşitli sosyal araştırma
sorularını ele almak için kullanışlıdır ve genellikle nicel veri toplama için tercih edilir.

Nitel Veri Toplama

Nitel veri toplama, sözcükler veya görüntüler şeklinde veri toplamayı içerir. Bu tür veri toplama
yöntemleri, derinlemesine anlayış ve açıklamalar elde etmek için kullanılır. Nitel veri toplama,
araştırma sorularına daha geniş bir bakış açısı kazandırmak ve yeni soruları keşfetmek için kullanılır.

Gözlemler

Gözlemler, insanların davranışlarını veya olayları izlemek ve belgelemek için kullanılır. Bu tür veri
toplama, gerçek dünya olaylarını incelemek ve derinlemesine anlayış elde etmek için etkilidir.
Gözlemciler, verileri not alarak veya kaydederek bilgi toplarlar.

Çapraz Kesitsel Araştırma

Çapraz kesitsel araştırma, bir topluluğun veya popülasyonun belirli bir noktasında yapılan gözlemleri
içerir. Kişilerin toplumsal, ekonomik veya psikolojik özelliklerini bir noktada ölçmeyi amaçlar.

Zaman Serisi Araştırma

Zaman serisi araştırma, farklı kişileri birden fazla zaman noktasında gözlemlemeyi içerir. Bu, belirli bir
olayın veya sürecin zaman içinde nasıl değiştiğini incelemek için kullanılır.

Panel Araştırma

Panel araştırma, aynı kişileri belirli bir zaman diliminde birden fazla zaman noktasında izlemeyi
amaçlar. Bu, bireylerin değişen davranışları veya özellikleri üzerindeki etkileri incelemek için
kullanışlıdır.

Kohort Araştırma

Kohort araştırma, benzer bir yaşam deneyimini paylaşan bir grup insanı incelemek için kullanılır. Aynı
yaş grubuna veya benzer bir deneyime sahip insanları incelemeyi amaçlar.
Durum Çalışması

Durum çalışmaları, birçok vaka üzerinde derinlemesine inceleme yaparak büyük bir hikayeyi
anlatmaya çalışır. Bu, belirli bir konuyu veya olayı daha ayrıntılı bir şekilde anlamak için kullanılır.

İçerik Analizi

Lawrence ve Birkland (2004), 1999'da Columbine Lisesi'nde meydana gelen silahlı saldırılardan sonra
okul saldırılarını inceleyen bir içerik analizi gerçekleştirdi. Araştırmacılar, medya kapsamının sonunda
çıkan yasaları nasıl şekillendirdiğini merak ettiler. Dört veri kaynağının içeriğini incelediler ve
kodladılar: 1999 yılı Nisan ve Ağustos ayları arasında bu olayı bahseden iki önde gelen gazete
makalesi, 1999 yılı televizyon haberleri, 1999-2000 yıllarında meclis tartışmaları ve 1999-2000
yıllarında ABD Kongresi'ne sunulan yasalar. Yazarlar, medya ve tartışmaların vurguladığı bazı saldırı
nedenlerinin (pop kültürün etkisi ve arkadaş baskısı) yasalarda görünmediğini, ancak diğer konuların
(okul güvenliği ve silah erişimi) yasalarda yer aldığını buldular. Medya hikayelerinde belirgin olmayan
bir konu (hukuki tedbirler), tartışmalarda ve yasalarda önemli hale geldi.

Tarihsel-Karşılaştırmalı Araştırma

Mahoney (2003), İspanyol Amerika ülkeleri ile ilgili bir çapraz kesit araştırmasındaki ilginç bir
bulmacayı ele aldı. Mahoney, bu ülkelerin 1900 yılında göreceli sıralamalarının 2000 yılında
değişmediğini gözlemledi. 1900 yılında en az gelişmiş ülke (Bolivya), 2000 yılında hala en az gelişmiş
ülke olarak kalmıştı. Ancak bu dönemde bölgede önemli değişiklikler ve gelişmeler yaşandı. Mahoney,
İspanyol imparatorluğunun yüksekliğine, yani on yedinci yüzyılın sonlarına, bakarak gözlemledi ki, en
zengin ve merkezi koloniler daha sonra en fakir ülkeler haline gelirken, kenarda, geri kalmış, fakir
koloniler, on dokuzuncu yüzyılın sonlarına kadar gelişmiş, en zengin ülkeler haline geldi.

Bu bulmacayı çözmek için Mahoney, iki nitel veri analizi aracı olan yol bağımlılığı ve nitel
karşılaştırmalı analiz (QCA) kullandı. Verileri, haritalar, ulusal ekonomik ve nüfus istatistikleri ve belirli
ülkelerle ilgili yüzlerce tarih çalışmasını içeriyordu. Sonuç olarak, merkezi ve zengin İspanyol
kolonilerinin, doğal kaynakların bol olduğu (Avrupa'ya çıkarılmak üzere) ve büyük yerli nüfusların
olduğu (zorla çalıştırılmak üzere) bölgelere yerleştirildiğini ve bu kolonilerde yerel elitlerin ortaya
çıktığını ve katı bir ırksal-etnik tabakalaşma sistemleri oluşturduğunu keşfetti. Bu sistemler, ekonomik-
politik gücü kendileriyle yoğunlaştırdı ve toplumun geniş kesimlerini dışladı. Sistemler on dokuzuncu
yüzyıla kadar devam etti ve yeni siyasi olaylar, ticaret modelleri ve ekonomik koşullar ortaya çıktığında,
yirminci yüzyılda bölgedeki dramatik değişiklikler ve gelişmelerle karşılaştı. 1700-1850 döneminde,
yeni fikirlere açık olan liberal elitler, merkezi ve zengin kolonilerde başarılı olamadılar. Aksine, İspanyol
imparatorluğunun Güney Amerika'daki kenar bölgelerinde, daha esnek sistemlerle yükümlü olmayan
koloniler, "büyük bir tersine dönüş" ile yer değiştiren pozisyonlar haline geldi. Bu tarihsel "dönüm
noktası"ndan sonra, bazı ülkeler, on dokuzuncu yüzyılda toplumsal-ekonomik gelişme yolunda önemli
bir başlangıç yapmışlardır. Bu ülkeler, onları ileriye taşıyan politik-ekonomik sistemler ve kurumlar inşa
ettiler; yani, belirli bir yöne veya yola "kilitlendiler" ve artan geri dönüşler getiren bir yol çizdiler.
Çapraz Kesit Araştırma

Çapraz kesit araştırma, belirli bir topluluktaki veya nüfustaki insanları belirli bir noktada inceleyen
gözlemleri içerir. Bireylerin toplumsal, ekonomik veya psikolojik özelliklerini bir noktada ölçmeyi
amaçlar.

Tarihsel-Karşılaştırmalı Araştırma

Tarihsel-karşılaştırmalı araştırma, ilgili türlerden bir koleksiyondur. Bazı çalışmalar bir toplumda veya
birkaçında geçmiş bir tarihi dönemin sosyal yaşamının çeşitli yönlerini incelemektedir. Diğer çalışmalar
farklı kültürleri incelemekte veya iki veya daha fazla kültürü karşılaştırmaktadır. Bir tarihi döneme veya
birden fazlasına, bir veya daha fazla kültüre odaklanabiliriz veya tarihî dönemleri ve kültürleri
karıştırabiliriz. Field araştırma gibi, başlangıçta gevşek bir şekilde formüle edilmiş bir soruyla başlarız
ve ardından araştırma süreci boyunca bu soruyu rafine ederiz ve geliştiririz. Genellikle mevcut
istatistikler, belgeler (örneğin kitaplar, gazeteler, günlükler, fotoğraflar ve haritalar), gözlemler ve
görüşmeler de dahil olmak üzere bir dizi kanıt kullanırız. Tarihsel-karşılaştırmalı araştırma keşifsel,
tanımlayıcı veya açıklayıcı olabilir, ancak genellikle tanımlayıcıdır. Tüm tarihsel-karşılaştırmalı
araştırmalar, bir nitel yaklaşımı takip etmez; bazıları farklı bir zaman noktasındaki veya farklı bir
kültürdeki nicel verileri incelemektedir.

Bu özet, sosyal araştırmanın temel türlerini ve belirli çalışmaların ana sonuçlarını özetlemektedir.
İlgilendiğiniz belirli bir tür veya çalışma hakkında daha fazla ayrıntı gerekiyorsa, lütfen belirtin.

Soru 1: Keşifsel araştırma ne zaman kullanılır ve neler başarabilir?

Keşifsel araştırma, yeni bir konuyu veya sorunu incelediğimizde veya daha fazla detay eklememiz
gerektiğinde kullanılır. Genellikle literatürde sınırlı bilgi bulunduğunda veya bir konu hakkında daha
fazla anlayış geliştirmemiz gerektiğinde kullanışlıdır. Bu tür araştırma, daha sonraki aşamalarda daha
ayrıntılı bir araştırma yapmak için temel verileri sağlayabilir. Örnek: Bir araştırmacı, sosyal medya
kullanımının insanların günlük yaşamına etkisini daha iyi anlamak için keşifsel bir araştırma yapabilir.

Soru 2: Betimsel araştırma çalışması hangi tür sonuçlar üretir?

Betimsel araştırma, genellikle gözlemler ve anketler gibi nicel veri toplama yöntemleri kullanarak
verileri toplar. Sonuçlar, olayların ya da durumların mevcut durumunu, sıklığını veya dağılımını
tanımlar. Örneğin, bir betimsel araştırma, bir şehirdeki su tüketiminin mevsimsel değişimini
belirleyebilir veya bir topluluktaki insanların demografik özelliklerini betimleyebilir.

Soru 3: Açıklayıcı araştırma nedir? Başlıca amacı nedir?

Açıklayıcı araştırma, bir olayın veya durumun nedenlerini ve ilişkilerini anlamaya çalışan bir tür
araştırmadır. Genellikle, karmaşık bir konunun daha iyi anlaşılması için kullanılır. Açıklayıcı
araştırmanın temel amacı, bir olgunun nedenlerini, sonuçlarını ve ilişkilerini ortaya koymaktır. Örnek:
İlaç kullanımının obezite üzerindeki etkisini açıklayıcı bir araştırma ile incelemek.
Soru 4: Temel ve uygulamalı araştırma arasındaki başlıca farklar nelerdir?

Temel araştırma, bilimsel bilgiyi artırmayı hedeflerken, uygulamalı araştırma, bilgiyi gerçek dünya
sorunlarını çözmek veya geliştirmek için kullanmayı amaçlar. Temel araştırma, genellikle soyut
konuları incelemek için yapılırken, uygulamalı araştırma, somut sorunları ele alır. Örnek: Temel
araştırma, DNA'nın yapısını anlamaya yönelik olabilir; uygulamalı araştırma ise bu bilgiyi kullanarak
genetik hastalıkları tedavi etmeye çalışabilir.

Soru 5: Temel araştırmayı kimler yapma eğilimindedir ve sonuçlar nerede ortaya çıkma
eğilimindedir?

Temel araştırmayı genellikle üniversitelerde veya araştırma kurumlarında çalışan bilim insanları yapar.
Sonuçlar, bilimsel dergilerde veya akademik platformlarda yayınlanır. Örnek: Bir moleküler biyolog,
temel araştırma yaparak hücresel işlevler hakkında yeni bilgiler üretebilir ve bu sonuçları bir bilimsel
dergide yayınlayabilir.

Soru 6: Üç tür uygulamalı araştırma arasındaki farkları açıklayın.

Değerlendirme araştırması, önceden uygulanan programların etkililiğini değerlendirmek için kullanılır.

Örneğin, bir sağlık hizmeti programının ne kadar etkili olduğunu belirlemek için değerlendirme
araştırması yapılabilir.

Sosyal etki değerlendirmesi, bir politika veya programın toplum üzerindeki etkilerini incelemek
amacıyla yapılır. Örneğin, bir çevresel politikanın yerel topluluğa etkisini değerlendirmek için
kullanılabilir.

İhtiyaç değerlendirmesi, bir topluluğun veya kuruluşun belirli bir ihtiyacını belirlemek için yapılır.
Örneğin, bir okulun öğrencilerinin daha fazla spor olanaklarına ihtiyaç duyup duymadığını belirlemek
için bir ihtiyaç değerlendirmesi yapılabilir.

Soru 7: Zaman serisi, panel ve kohort çalışmaları nasıl farklılık gösterir?

Zaman serisi çalışmaları, aynı konuyu farklı zaman dilimlerinde inceleyerek zaman içindeki
değişiklikleri analiz eder. Örnek: İşsizlik oranlarının yıllara göre değişimini incelemek.

Panel çalışmaları, aynı katılımcı grubunu belirli aralıklarla izler ve katılımcıların değişen durumlarını
gözlemleyerek uzun vadeli değişiklikleri belirlemeye çalışır. Örnek: Bir grup öğrenciyi ilkokuldan
üniversiteye kadar izleyerek eğitim sonuçlarını incelemek.

Kohort çalışmaları, belirli bir dönemde doğan veya belirli bir deneyime sahip bir grup insanı izler.
Örnek: İkinci Dünya Savaşı'nda askere giden kişilerin sonraki yaşamlarını incelemek.

Soru 8: Maliyet-fayda analizi ile ilgili potansiyel sorunlar nelerdir?

Maliyet-fayda analizleri, gelecekteki maliyetleri ve faydaları tahmin etmeye dayalıdır, bu nedenle bazı
potansiyel sorunlar şunlar olabilir:
Gelecekteki maliyetler ve faydaları doğru tahmin etmek zor olabilir.

Bazı etkiler kolayca ölçülemez veya parasal bir değerleme eklemek zordur.

Analizin sonuçları, hangi faktörlerin dikkate alındığına bağlı olarak değişebilir.

İnsanların gelecekteki değerlerini ve tercihlerini tahmin etmek belirsizliklerle doludur.

Soru 9: İhtiyaç değerlendirmesi nedir? Bir ihtiyaç değerlendirmesi yapılırken hangi komplikasyonlar
ortaya çıkabilir?

İhtiyaç değerlendirmesi, bir topluluğun, organizasyonun veya belirli bir amacın hangi ihtiyaçları
olduğunu belirlemeyi amaçlayan bir süreçtir. İhtiyaçlar, eksiklikler, sorunlar veya geliştirme fırsatları
olabilir. Ancak ihtiyaç değerlendirmesi yapılırken bazı komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Örneğin:

İhtiyaçların tanımlanması subjektif olabilir ve farklı insanlar veya gruplar arasında değişebilir.

İhtiyaçların öncelik sırası belirlemek zor olabilir; hangi ihtiyaçların öncelikli olduğu konusunda farklı
görüşler olabilir.

İhtiyaçları objektif bir şekilde ölçmek ve veri toplamak bazen karmaşık veya maliyetli olabilir.

Soru 10: Nitel ve nicel araştırma arasındaki farkları açıklayınız.

Nitel araştırma, genellikle kalitatif veri toplama yöntemleri kullanır ve verileri metin, görüşmeler,
gözlemler gibi tanımlayıcı şekillerde toplar. Bu tür araştırma, derinlemesine anlayış geliştirmek,
duygusal tepkileri anlamak veya karmaşık süreçleri incelemek için kullanışlıdır.

Nicel araştırma, genellikle sayısal veri toplama yöntemleri kullanır ve verileri istatistiksel olarak analiz
eder. Bu tür araştırma, büyük örneklemlerle genellemeler yapmak, ilişkileri ölçmek veya nümerik
sonuçlar elde etmek için kullanışlıdır.

Örnek: Bir araştırmacı, hastaların duygusal refahlarını derinlemesine anlamak için nitel araştırma
yapabilir (örneğin, hastalarla mülakatlar yaparak). Diğer bir araştırmacı, belirli bir tedavi yönteminin
etkinliğini sayısal olarak ölçmek için nicel bir araştırma yapabilir (örneğin, tedavi sonuçlarını sayılarla
analiz ederek).