BỘ KẾ HOẠCH VÀ ĐẦU TƯ

HỌC VIỆN CHÍNH SÁCH VÀ PHÁT TRIỂN

Chương I

KHÁI NIỆM, ĐỐI TƯỢNG,

PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
VÀ Ý NGHĨA HỌC TẬP
MÔN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

TS. NGUYỄN TIẾN HÙNG

 MỤC TIÊU
• Trang bị cho sinh viên những kiến thức cơ bản
về một số vấn đề chung của môn học Tư tưởng
KIẾN THỨC
Hồ Chí Minh

• Có tư duy, kỹ năng đúng đắn, phù hợp khi

KỸ
phân tích cả về mặt lý luận và thực tiễn các
NĂNG vấn đề đặt ra trong cuộc sống.

• Làm cho sinh viên hiểu rõ hơn vai trò của Hồ

Chí Minh đối với sự phát triển của dân tộc
TƯ TƯỞNG Việt Nam, thêm tin tưởng vào chế độ chính trị
XHCN, vào sự lãnh đạo của Đảng CSVN…
 NỘI DUNG CỦA CHƯƠNG 1

I. KHÁI NIỆM TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH.

II. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU MÔN HỌC TƯ
TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
III. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU MÔN HỌC TƯ
TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
IV. Ý NGHĨA CỦA VIỆC HỌC TẬP MÔN HỌC TƯ
TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
 I. KHÁI NIỆM TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
1. Khái niệm “Tư tưởng” và tư tưởng Hồ Chí Minh
* Khái niệm “Tư tưởng” trong thuật ngữ “Tư tưởng Hồ Chí Minh” có ý
nghĩa ở tầm khái quát triết học…

Đại biểu cho ý

Xây dựng trên chí, nguyện
nên tảng triết vọng của một
học giai cấp, một
Luận (TGQ&PPL) dân tộc
điểm
Quan
Quan niệm
điểm

Hình thành trên cơ sở thực tiễn nhất định và trở lại chỉ đạo hoạt động thực tiễn,
cải tạo hiện thực
Khái tư tưởng Hồ Chí Minh
Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ
thống quan điểm toàn diện và sâu
sắc về những vấn đề cơ bản của cách
mạng Việt Nam, kết quả của sự vận
dụng và phát triển sáng tạo chủ
nghĩa Mác – Lênin vào điều kiện cụ
thể nước ta, kế thừa và phát triển các
giá trị truyền thống tốt đẹp của dân
tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân
loại; là tài sản tinh thần vô cùng to
lớn và quý gá của Đảng và dân tộc ta,
mãi mãi soi đường cho sự nghiệp
cách mạng của nhân dân ta giành
thắng lợi (VK ĐHĐB toàn quốc lần thứ XI, NXB
CTQG, HN, 2011, tr.88)
2. Nội dung và cơ sở hình thành khái niệm TTHCM
- Khái niệm này đã nêu rõ bản chất khoa học và cách mạng cũng
như nội dung cơ bản của tư tưởng HCM.
- Nêu lên cơ sở hình thành TTHCM là chủ nghĩa Mác – Lênin –
giá trị cơ bản nhất trong quá trình hình thành và phát triển của tư
tưởng, đồng thời, tư tưởng HCM còn bắt nguồn từ việc HCM tiếp
thu giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc và tinh hoa văn hóa
nhân loại.
- Khái niệm đó đã nêu ý nghĩa của TTHCM, khẳng định TTHCM
là tài sản tinh thần vô cùng to lớn và quý giá của Đảng và dân tộc
ta, mãi mãi soi đường cho sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta.
Cùng chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng HCM là một bộ phận cấu
thành làm nền tảng tu tưởng và kim chỉ nam cho ành động của
Đảng và cách mạng Việt Nam
ĐH II/2-1951: “Đường lối chính trị, nền nếp làm việc và
đạo đức cách mạng của Đảng ta hiện nay là đường lối, tác
phong và đạo đức Hồ Chủ tịch...Toàn Đảng hãy ra sức học
tập đường lối chính trị, tác phong và đạo đức cách mạng của
Hồ Chủ tịch; sự học tập ấy, là điều kiện tiên quyết làm cho
Đảng mạnh và làm cho cách mạng mau đi đến thắng lợi
hoàn toàn” (VK Đảng toàn tập, Nxb CTQG, 2001, t.12, tr.9)
Được thể hiện sâu sắc trong Điếu văn của BCHTW Đảng
có đoạn nêu rõ “Dân tộc ta, nhân dân ta, non sông đất
nước ta đã sinh ra Hồ Chủ tịch, người anh hùng dân tộc
vĩ đại, và chính Người đã làm rạng rỡ dân tộc ta, nhân
dân ta và non sông đất nước ta” (VK Đảng toàn tập, Nxb
CTQG, 2004, t.30, tr.275)
ĐH IV của Đảng 12/1976: “ Thắng lợi to lớn của sự nghiệp chống Mỹ,
cứu nước cũng như những trang sử chói lọi của cách mạng Việt
Namngót nửa thế kỷ nay mãi mãi gắn liền với tên tuổi của Chủ Tịch Hồ
Chí Minh, người sáng lập và rèn luyện Đảng ta, người khai sinh nền
Cộng hòa Dân chủ Việt Nam, người vun trồng khối đại đoàn kết dan tộc
và xây dựng lực lượng vũ trang các mạng, vị lãnh tụ thiên tài của giai
cấp công nhân và nhân dân ta, người anh hùng sân tộc vĩ đại, người
chiến sĩ lỗi lạc của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế”. (VK Đảng
toàn tập, Nxb CTQG, 2004, t.37, tr.474)
ĐHĐB CỦA ĐẢNG V- 3/1982: “Đảng ta phải đặc biệt
coi trọng việc tổ chức học tập một cách có hệ thống tư
tưởng, đạo đức, tác phong của Chủ tịch Hồ Chí Minh
trong toàn Đảng” (VKĐHĐB toàn quốc lần thứ V, Nxb
Sự thật, Hà Nội, 1982, tr.61).
ĐHĐB toàn quốc lần thứ VI/12-1986: “Đảng ta phải
nắm vững bản chất cách mạng và khoa học của chủ
nghĩa Mác- Lênin, kế thừa di sản quý báu về tư tưởng
và lý luận cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh” (VK
Đảng toàn tập, Nxb CTQG, 2006, t.47, tr.807)
ĐHĐB toàn quốc lần thứ VII của Đảng -1991: “Tư tưởng
Hồ Chí Minh là kết quả sự vận dụng sáng tạo chủ nghĩa
Mác –Lênin trong điều kiện cụ thể của nước ta, và trong
thực tế tư tưởng HCM đã trở thành một tài sản tinh thần
quý báu của Đảng ta và của cả dân tộc ” (VKĐHĐB toàn
quốc lần thứ VII, Nxb Sự thật, Hà Nội, 1991, tr.127).
ĐHĐB toàn quốc lần thứ VIII của Đảng - 1996 “Khẳng định chủ nghĩa Mác -
Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành
động của Đảng. ở những bước bước ngoặt của cách mạng, trước những diễn
biến phức tạp của tình hình, Đảng kịp thời có định hướng tư tưởng chính trị
đúng đắn, uốn nắn những nhận thức lệch lạc, chống những luận điệu thù địch,
tạo cơ sở cho sự thống nhất tư tưởng trong Đảng và trong nhân dân” (VK Đảng
toàn tập, Nxb CTQG - SỰ THẬT, HÀ NỘI, 2015, t.55, tr.413).
ĐHĐB toàn quốc lần thứ IX của Đảng- 4-2001: “Tư tưởng Hồ
Chí Minh là một hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về
những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, là kết quả của
sự vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác –Lênin vào
điều kiện cụ thể của nước ta, kế thừa và phát triển các giá trị
truyền thống tốt đẹp của của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn
hóa nhân loại” (VKĐHĐB toàn quốc lần thứ IX, Nxb CTQG, Hà Nội,
2001, tr.83)
ĐHĐB toàn quốc lần thứ X của Đảng/4-2006: “Sự nghiệp cách mạng của
Đảng và của nhân dân ta 76 năm qua đã khẳng định rằng, tư tưởng vĩ đại
của Người cùng với chủ nghĩa Mác - Lênin mãi mãi là nền tảng tư tưởng,
kim chỉ nam cho hành động của Đảng và cách mạng Việt Nam, là tài sản tinh
thần vô giá của Đảng và dân tộc ta. Tư tưởng đó đã dẫn dắt chúng ta trên mỗi
chặng đường xây dựng và phát triển đất nước, là ngọn cờ thắng lợi của cách
mạng Việt Nam, là sức mạnh tập hợp và đoàn kết toàn dân tộc trong sự
nghiệp cách mạng của chúng ta hôm nay và mai sau.” (VK ĐHĐB toàn quốc
lần thứ X, NXB CTQG, HN, 2006, tr.6-7)
Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan điểm toàn diện và
sâu sắc về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, kết quả
của sự vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin vào
điều kiện cụ thể nước ta, kế thừa và phát triển các giá trị truyền
thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại; là tài
sản tinh thần vô cùng to lớn và quý gá của Đảng và dân tộc ta, mãi
mãi soi đường cho sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta giành
thắng lợi (VK ĐHĐB toàn quốc lần thứ XI, NXB CTQG, HN, 2011,
tr.88)
ĐHĐB toàn quốc lần thứ XII của Đảng: “kiên định chủ
nghĩa Mác –Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, vận dụng
sáng tạo và phát triển phù hợp với thực tiễn Việt Nam”
(VK ĐHĐB toàn quốc lần thứ XI, NXB CTQG, HN, 2016,
tr.199)
II. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU MÔN HỌC
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
1.Đối tượng nghiên cứu

Hệ thống các quan điểm, quan niệm, lý luận về cách

mạng Việt Nam trong dòng chảy của thời đại mới, cốt
Độc lập dân tộc, dân lõi là tư tưởng về độc lập dân tộc gắn liền với CNXH.
chủ, chủ nghĩa xã hội

Quá trình vận động, hiện thực hóa trong thực tiễn cách
mạng Việt Nam.
Cách mạng Việt Nam: ......................................................
Giải phóng dân tộc
→ giải phóng giai cấp Quá trình mang tính quy luật, bao gồm hai mặt thống
→ giải phóng con người nhất biện chứng: sản sinh tư tưởng và hiện thực hóa tư
tưởng.

Đối tượng nghiên cứu

 2 Nhiệm vụ nghiên cứu
Các giá trị tư tưởng, lý luận
của Hồ Chí Minh đối với kho
tàng tư tưởng, lý luận cách
mạng thế giới
Quá trình nhận thức, vận
dụng, phát triển tư tưởng Hồ
Chí Minh qua các giai đoạn 5
cách mạng của Đảng và
Nhà nước ta
Cơ sở (khách quan và chủ quan)
hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh
1
6 Các giai đoạn hình thành, phát
2 triển tư tưởng Hồ Chí Minh
Nhiệm vụ
nghiên cứu
Nội dung, bản chất cách
3
mạng, khoa học, đặc điểm
trong hệ thống tư tưởng Hồ
Chí Minh
4
Vai trò nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam
hành động của tư tưởng Hồ Chí Minh
đối với cách mạng Việt Nam
 3. Mối quan hệ với môn học Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác –
Lênin và môn học Đường lối cách mạng của Đảng cộng sản Việt Nam

Nguồn gốc tư tưởng, lý luận trực
tiếp quyết định bản chất cách mạng,
khoa học của tư tưởng Hồ Chí Minh.
......................................................
Chủ nghĩa Mác - Lênin đặt nền
móng cơ sở thế giới quan, phương
pháp luận.
Tư tưởng Hồ Chí Minh với tư cách
là bộ phận nền tảng tư tưởng, kim
chỉ nam hành động của Đảng.
......................................................
Cơ sở khoa học với Chủ nghĩa
Mác – Lênin.
III. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU MÔN HỌC
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

• Cơ sở phương pháp luận

1

• Các phương pháp cụ thể

2
 1 Cơ sở phương pháp luận

Đảm bảo sự thống nhất nguyên tắc

tính đảng và tính khoa học

Quan điểm thực tiễn và nguyễn tắc

lý luận gắn liền với thực tiễn
PHƯƠNG
PHÁP
Quan điểm lịch sử - cụ thế
LUẬN
Quan điểm toàn diện và hệ thống

Quan điểm kế thừa và phát triển

 2 Các phương pháp cụ thể
 Phương pháp lịch sử
 Phương pháp lô gíc
 Phương pháp liên
ngành….
IV. Ý NGHĨA CỦA VIỆC HỌC TẬP MÔN HỌC
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

• Nâng cao năng lực tư duy lý

1

• Giáo dục và thực hành đạo đức cách

mạng, củng cố niềm tin khoa học gắn liền
2 với trau dồi tình cảm cách mạng, bồi
dưỡng lòng yêu nước.

• Xây dựng, rèn luyện phương pháp và

3 phong cách công tác
 TÓM TẮT
• Đối tượng nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh là quá trình
mang tính quy luật, bao gồm hai mặt thống nhất biện chứng
giữa sản sinh tư tưởng và hiện thực hóa tư tưởng theo mục
tiêu độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội.

• Cơ sở phương pháp luận của môn học tư tưởng Hồ Chí

Minh: Bảo đảm sự thống nhất nguyên tắc tính đảng và tính
khoa học; Quan điểm thực tiễn và nguyên tắc lý luận gắn
liền với thực tiễn; Quan điểm lịch sử - cụ thể; Quan điểm
toàn diện và hệ thống; Quan điểm kế thừa và phát triển.

• Đối với học viên, người tri thức tương lai, việc nghiên cứu
và học tập tư tưởng Hồ Chí Minh có ý nghĩa đặc biệt quan
trọng: Nâng cao năng lực tư duy lý luân và phương pháp
công tác; Bồi dưỡng phẩm chất đạo đức cách mạng và rèn
luyện bản lĩnh chính trị.