ΠΑΝΤΕΙΟΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

Κέντρο Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης

Κέντρο Δια Βίου Μάθησης

ENOTHTA 10 EASY EDUCATION

Σχεδιασμός μικροδιδασκαλίας 1

Εκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων_ΚΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. Παντείου Πανεπιστημίου & ΚΔΒΜ Easy Education

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Κατά τους Καψάλη και Βρεττό (2002, σελ 58) «διδασκαλία είναι ένα σύνθετο
φαινόμενο, μια σύνθετη δραστηριότητα, στα πλαίσια της οποίας ο εκπαιδευτικός
δίνει πληροφορίες, θέτει ερωτήσεις, εξηγεί, ακούει, ενθαρρύνει τους μαθητές και
κάνει πολλές άλλες ενέργειες προκειμένου να επιτύχει τους στόχους μάθησης και
διδασκαλίας και τους γενικότερους σκοπούς της αγωγής».

Εκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων_ΚΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. Παντείου Πανεπιστημίου & ΚΔΒΜ Easy Education 2

ΣΤΟΧΟΙ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ – ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΑ
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Στο τέλος της ενότητας ο εκπαιδευόμενος είναι σε θέση να:

➢ Σχεδιάζει αποτελεσματικά σχέδια μαθήματος σε ενήλικους εκπαιδευομένους

➢ Επιλέγει τον αποτελεσματικότερο τρόπο διδασκαλίας

Εκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων_ΚΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. Παντείου Πανεπιστημίου & ΚΔΒΜ Easy Education 3

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Στην ενότητα αυτή θα παρουσιαστεί ο τρόπος σχεδιασμού μιας μικροδιδασκαλίας.

Επίσης, θα αναφερθούν οι βασικές αρχές μικροδιδασκαλίας. Θα τονιστεί η σημασία
της κατάλληλης επιλογής στόχων, δεξιοτήτων και στάσεων. Τέλος, θα γίνει
αναφορά στην αξιολόγηση μέσα σε μια διδασκαλία.

Εκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων_ΚΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. Παντείου Πανεπιστημίου & ΚΔΒΜ Easy Education 4

ΟΡΙΣΜΟΣ ΜΙΚΡΟΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
➢ Πρόκειται για μια μικρογραφία μαθήματος, μια ενδεικτική διδασκαλία, μια μικρή
«πρόβα διδασκαλίας» η οποία έχει ως σκοπό να βοηθήσει τον εκπαιδευτή να
αποκτήσει ή/και να βελτιώσει τις διδακτικές του δεξιότητες αλλά και τις συμπεριφορές
και στάσεις που συνάδουν με τον ρόλο του -πάντα μέσα στο ορισμένο κάθε φορά
πλαίσιο εκπαίδευσης.
➢ Οι μικροδιδασκαλίες αναπτύχτηκαν από τον Dwight Allen και τους συνεργάτες του
στο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα για Εκπαιδευτές του Πανεπιστημίου του Stanford κατά
τη δεκαετία του 1960.

Εκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων_ΚΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. Παντείου Πανεπιστημίου & ΚΔΒΜ Easy Education 5

ΣΕ ΤΙ ΔΙΝΕΤΑΙ ΕΜΦΑΣΗ ΣΕ ΜΙΑ ΜΙΚΡΟΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ;

❑ Δίνεται έμφαση το πώς διδάσκεται κάτι, επομένως βασική επιδίωξη είναι η

απόκτηση ή και βελτίωση των διδακτικών δεξιοτήτων του εκπαιδευτή.

❑ Σκοπός δεν
είναι συνεπώς μια γρήγορου ρυθμού και «συμπυκνωμένη» διδασκαλία
που «πασχίζει» να καλύψει την ύλη μιας διδακτικής ενότητας συμπεριλαμβάνοντας
μεγάλο όγκο γνώσεων και δεξιοτήτων σε σύντομο χρόνο. Αυτό αποτελεί και το
συνηθέστερο λάθος των εκπαιδευτών στις μικροδιδασκαλίες.

Εκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων_ΚΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. Παντείου Πανεπιστημίου & ΚΔΒΜ Easy Education 6

ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΟΥ STANFORD

Κάνε
Δίδαξε Σκέψου Ξανα-δίδαξε
ανασκόπηση

Εκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων_ΚΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. Παντείου Πανεπιστημίου & ΚΔΒΜ Easy Education 7

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΜΙΚΡΟΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Δίνεται ιδιαίτερη
σημασία στις
διδακτικές
Προωθεί τη
Επιδιώκει την δεξιότητες του
Πραγματοποιεί Παρέχει τη σκέψη όλων όσοι
επίτευξη εκπαιδευτή, οι
Αποτελεί ται σε δυνατότητα για συμμετέχουν
συγκεκριμένων οποίες οφείλουν
ανατροφοδότηση στις διδακτικές
πραγματική ελεγχόμενο στόχων, με να είναι
και βελτίωση προσεγγίσεις
διδασκαλία εκπαιδευτικό ορισμένους και προσαρμοσμένες
εκπαιδευομένων μέσα από την
περιβάλλον ελεγχόμενους στα ιδιαίτερα
και εκπαιδευτή εποικοδομητική
τρόπους χαρακτηριστικά
αξιολόγηση
της εκάστοτε
εκπαιδευτικής
ομάδας

Εκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων_ΚΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. Παντείου Πανεπιστημίου & ΚΔΒΜ Easy Education 8

ΟΙ ΦΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΜΙΚΡΟΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Εκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων_ΚΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. Παντείου Πανεπιστημίου & ΚΔΒΜ Easy Education 9

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

▪ Η μικροδιδασκαλία πρέπει να σχεδιαστεί με την κατάρτιση ενός Σχεδίου Μαθήματος,

προκειμένου αφενός να μην ξεφύγει η διδασκαλία από τους περιορισμούς και τα όρια
μιας μικροδιδασκαλίας και αφετέρου να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της
συγκεκριμένης ομάδας στην οποία απευθύνεται.

▪ Στο σχεδιασμό περιγράφονται όλα όσα θα πραγματωθούν κατά τη διάρκεια της

μικροδιδασκαλίας με έμφαση στη διάδραση εκπαιδευτή-εκπαιδευομένων.

Εκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων_ΚΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. Παντείου Πανεπιστημίου & ΚΔΒΜ Easy Education 10

ΤΙ ΣΧΕΔΙΑΖΕΤΑΙ;
❖ Ο τίτλος της μικροδιδασκαλίας
❖ Η θεματική ενότητα στην οποία συμπεριλαμβάνεται
❖ Η εισαγωγή και το εκπαιδευτικό συμβόλαιο που συνάπτει ο εκπαιδευτής με τους
εκπαιδευόμενους
❖ Η σύνδεση του περιεχομένου της διδασκαλίας με τη συνολική διδακτικέα ύλη

Επίσης, σχεδιάζονται και περιγράφονται:

❖ Οι διδακτικοί στόχοι στα τρία επίπεδα, των γνώσεων, των δεξιοτήτων και των στάσεων
❖ Οι δραστηριότητες που θα πραγματοποιηθούν
❖ Οι εκπαιδευτικές τεχνικές που θα χρησιμοποιηθούν
❖ Τα μέσα και το υλικό που έχει επιλέξει ο εκπαιδευτής
❖ Η σύνδεση με τα επόμενα και το «κλείσιμο»
❖ Η χρονική κατανομή των μερών της μικροδιδασκαλίας

Εκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων_ΚΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. Παντείου Πανεπιστημίου & ΚΔΒΜ Easy Education 11

ΤΙ ΣΧΕΔΙΑΖΕΤΑΙ;

❖ Τέλος ορίζεται και σχεδιάζεται ο τρόπος αξιολόγησης ή αυτοαξιολόγησης που

θα εφαρμοστεί ώστε να ελέγξει ο εκπαιδευτής αν εκπληρώθηκαν οι
εκπαιδευτικοί στόχοι και αν επετεύχθη το αναμενόμενο μαθησιακό αποτέλεσμα.

Εκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων_ΚΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. Παντείου Πανεπιστημίου & ΚΔΒΜ Easy Education 12

ΥΛΗ

▪ Πρέπει να αποτελεί φυσική συνέχεια στην αλληλουχία της συνολικής

διδακτέας ύλης στην οποία εντάσσεται
▪ Εφόσον πρόκειται για μικροδιδασκαλία, η ύλη οφείλει να είναι περιορισμένη και
να περιγράφεται με ενάργεια.

Εκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων_ΚΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. Παντείου Πανεπιστημίου & ΚΔΒΜ Easy Education 13

ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
• Οφείλουν να αναφέρονται στα επιδιωκόμενα αποτελέσματα της διδασκαλίας με σαφή
και αναλυτικό τρόπο.
• Πρέπει να περιγράφονται με ακρίβεια και να ταξινομούνται σε τρία επίπεδα:
1) Γνώσεων
2) Δεξιοτήτων
3) Στάσεων

❖ Καλό θα είναι να διαμορφώνονται στόχοι και στα τρία επίπεδα για μια μικροδιδασκαλία.
Εντούτοις, πολλές φορές αυτό είναι πρακτικά δύσκολο, και έτσι θα πρέπει να φροντίσει
ο εκπαιδευτής να υπάρχου στόχοι τουλάχιστον δύο διαφορετικών επιπέδων.

Εκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων_ΚΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. Παντείου Πανεπιστημίου & ΚΔΒΜ Easy Education 14

ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ-ΡΗΜΑΤΑ
▪ Οι διδακτικοί στόχοι είναι απαραίτητο να διατυπώνονται με ακρίβεια και με τη χρήση
ρημάτων που δηλώνουν ενέργειες, οι οποίες μπορεί εύκολα να προσδιοριστούν .
Υπάρχουν συγκεκριμένα ρήματα, σύμφωνα με τον Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π., που αφορούν το κάθε
επίπεδο στόχων.
Ρήματα γνώσεων Ρήματα δεξιοτήτων Ρήματα στάσεων

• αναγνωρίζω, επιλέγω, ονομάζω | • αναπαριστώ, επιδεικνύω, • αισθάνομαι, αμφισβητώ,

αναθεωρώ, αναπαράγω, ερμηνεύω, κωδικοποιώ,
δηλώνω, διατυπώνω, εξηγώ, χρησιμοποιώ, οργανώνω |
επαναλαμβάνω, επιλέγω, διευκρινίζω, εφαρμόζω, εκτελώ,
ερμηνεύω, μεταφράζω, ορίζω, παρουσιάζω, πειραματίζομαι |
προσδιορίζω, συνοψίζω, αναλύω, αποκωδικοποιώ |
ταξινομώ | αναγνωρίζω, εξηγώ, αντιδρώ, κρίνω, ελέγχω,
ερμηνεύω, οργανώνω | επαληθεύω, καταχωρώ, μετρώ,
αντιπαραθέτω, διακρίνω, υπολογίζω, προγραμματίζω |
κατατάσσω, κατηγοριοποιώ, αλλάζω, ανακαλύπτω,
παρατηρώ, συνδέω, συσχετίζω, αναπτύσσω, δημιουργώ,
ταξινομώ, υποθέτω | διαχειρίζομαι, διευθύνω,
αποδεικνύω, ελέγχω, επαληθεύω, διορθώνω, επιλύω,
συγκρίνω, συμπεραίνω | κατασκευάζω, μετατρέπω,
προβλέπω, συνθέτω, σχεδιάζω παράγω, σχεδιάζω, συντάσσω,
τροποποιώ
αντικρούω, αντιμετωπίζω,
αντιπαραβάλλω, αποδέχομαι,
απορρίπτω, διερωτώμαι,
δικαιολογώ, εκτιμώ, ενθαρρύνω,
επικρίνω, κατασκευάζω,
οργανώνω, παροτρύνω,
παρουσιάζω, πείθω, προκαλώ,
προτιμώ, συζητώ, συμμετέχω,
συνεργάζομαι, συνθέτω, υιοθετώ,
υπερασπίζομαι, υποκινώ,
υποστηρίζω, χειρίζομαι

Εκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων_ΚΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. Παντείου Πανεπιστημίου & ΚΔΒΜ Easy Education 15

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ/ΘΕΜΑΤΑ-ΥΠΟΕΝΟΤΗΤΕΣ
▪ Συνιστάται να επιλέγονται λίγες δραστηριότητες οι οποίες να μπορούν να
πραγματοποιηθούν εντός του προβλεπόμενου χρόνου διδασκαλίας. Θα πρέπει
απαραίτητα να αναφέρονται οι εκπαιδευτικές τεχνικές που θα εφαρμοστούν, όπως και
ο εκτιμώμενος χρόνος για την υλοποίηση της καθεμιάς και τέλος τα τεχνικά μέσα που
θα χρησιμοποιηθούν.
▪ Στο περιγραφικό σκέλος αναμένεται να αναλυθεί η περιγραφή της κάθε
δραστηριότητας, δίνοντας έμφαση στη διάδραση εκπαιδευτή-εκπαιδευόμενων, στον
τρόπο εφαρμογής των εκπαιδευτικών τεχνικών και στις αντιδράσεις των
εκπαιδευομένων.

Εκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων_ΚΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. Παντείου Πανεπιστημίου & ΚΔΒΜ Easy Education 16

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗΝ
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ
Κατά το σχεδιασμό του περιεχομένου μιας διδακτικής ενότητας είναι σκόπιμο να
τηρούνται ορισμένες προϋποθέσεις. Πιο συγκεκριμένα, το περιεχόμενο θα πρέπει:
✓ να αντιστοιχεί πλήρως και επαρκώς και στο σκοπό του προγράμματος κατάρτισης και
στους στόχους της συγκεκριμένης ενότητας
✓ να ανταποκρίνεται επαρκώς στις διαπιστωμένες εκπαιδευτικές ανάγκες και τα
ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των εκπαιδευόμενων
✓ να καθορίζεται αναλυτικά και να διατυπώνεται με σαφήνεια
✓ να χαρακτηρίζεται από συνέπεια (έλλειψη αντιφάσεων) και πληρότητα (έλλειψη
επικαλύψεων ή κενών) στην επιλογή, ταξινόμηση και οργάνωση του περιεχομένου των
επιμέρους θεμάτων-υποενοτήτων που το συγκροτούν

Εκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων_ΚΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. Παντείου Πανεπιστημίου & ΚΔΒΜ Easy Education 17

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
▪ Κάθε μικροδιδασκαλία περιέχει το στοιχείο της αξιολόγησης, το οποίο οδηγεί σε
ανατροφοδότηση κι επανεκτίμηση του αρχικού σχεδιασμού. Δηλαδή, αφού
σχεδιαστεί προσεχτικά μια μικροδιδασκαλία, πρέπει στη συνέχεια να
πραγματοποιηθεί και τέλος, να αξιολογηθεί. Η αξιολόγηση έχει τεράστια σημασία,
γιατί δίνει τη δυνατότητα στον εκπαιδευτή να δει και εμβαθύνει στο τι πήγε καλά
και τι όχι και κυρίως στο τι θα μπορούσε να κάνει διαφορετικά, ώστε στο μέλλον, σε
επόμενη διδασκαλία να βελτιωθεί.
▪ Θα πρέπει να επιλεχθεί ο τρόπος/οι τρόποι αξιολόγησης από τον εκπαιδευτή και το
ποιους θα συμπεριλαμβάνει η διαδικασία αξιολόγησης
(εκπαιδευτή/εκπαιδευόμενους/και τους δύο). Πολλές φορές η διαδικασία
αξιολόγησης βασίζεται κατά πολύ και στην αυτοαξιολόγηση του ίδιου του
εκπαιδευτή.

Εκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων_ΚΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. Παντείου Πανεπιστημίου & ΚΔΒΜ Easy Education 18

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

▪ Ιδιαίτερη βοήθεια προσφέρει η βιντεοσκόπηση της μικροδιδασκαλίας και η μετέπειτα

κριτική μελέτη της, ώστε να εντοπιστούν τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία της
διδασκαλίας που πραγματοποιήθηκε.

▪ Ο εκπαιδευτής, παρατηρώντας τον εαυτό του αντιλαμβάνεται το πόσο σημαντικά είναι

θέματα όπως η οργάνωση του μαθήματος, η ανάπτυξη των εννοιών, η στοχοθεσία και η
ακρίβεια του περιεχομένου, η διάρκεια των δραστηριοτήτων ή η ποιότητα της
ανατροφοδότησης. Επιπλέον, μέσω της μελέτης της βιντεοσκόπησης αξιολογούνται
επιπλέον στοιχεία, όπως η χρήση παραγλωσσικών και εξωγλωσσικών στοιχείων από τον
εκπαιδευτή.

Εκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων_ΚΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. Παντείου Πανεπιστημίου & ΚΔΒΜ Easy Education 19

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ
ΓΙΑ ΤΗΝ
ΠΡΟΣΟΧΗ

ΚΑΛΗ
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ!

20
 Καψάλης, Γ. Α. & Βρεττός, Ε. Ι. (2002). Μικροδιδασκαλία και άσκηση διδακτικών
δεξιοτήτων. Αθήνα: Ατραπός.

Κουγιουρούκη, Μ. (2003). Ο ρόλος της μικροδιδασκαλίας στο πλαίσιο της

Εκπαίδευσης και της Επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών. Θεσσαλονίκη: Αφοι
Κυριακίδη.

Ταραρτόρη, Ε. (1991). Η εφαρμογή των Μικροδιδασκαλιών στην Εκπαίδευση

21 των υποψηφίων εκπαιδευτικών, Σχολείο και Ζωή, 11, 379-384.

Χατζηδήμου, Δ. (1997). Η μικροδιδασκαλία στην Εκπαίδευση των

εκπαιδευτικών. Μια ερευνητική προσέγγιση. Θεσσαλονίκη: Αφοι
Κυριακίδη.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ

Εκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων_ΚΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. Παντείου Πανεπιστημίου & ΚΔΒΜ Easy Education