MATEMATIK [SBM10012]

BAB 2 : PENGUKURAN

BAB 2: PENGUKURAN

9Geometri dua matra ialah bentuk yang mengandungi dua

dimensi iaitu panjang dan lebar kecuali satu bentuk iaitu bulatan.

9Contoh bentuk dua matra ialah segiempat sama, segiempat

tepat, trapezium dan bulatan.
 BAB 2: PENGUKURAN

Dua Matra

BAB 2: PENGUKURAN

9Geometri tiga matra ialah bentuk yang mengandungi tiga

dimensi iaitu panjang, lebar dan tinggi. Ia mempunyai
permukaan sama ada rata atau melengkung. .

9Contoh bentuk tiga matra ialah kubus, kuboid, kon, piramid, sfera
dan silinder.
BAB 2: PENGUKURAN

Tiga matra

BAB 2: PENGUKURAN

Tiga matra
 BAB 2: PENGUKURAN
¾ PERIMETER
9 Perimeter ialah ukuran lilit sempadan luar sesuatu rajah atau
bentuk.
¾ LUAS
9 Luas ialah ukuran besarnya sesuatu permukaan.

9 Luas diukur dengan sukatan unit persegi (—‹– ଶ ), sentimeter

persegi ( ଶ ), meter persegi (ଶ ) dan ukuran panjang yang lain.

BAB 2: PENGUKURAN

Formula Perimeter dan Luas

 BAB 2: PENGUKURAN
CONTOH

Hitung perimeter dan luas bagi rajah di bawah.

6 cm

10 cm

BAB 2: PENGUKURAN
PENYELESAIAN

Perimeter = 6 + 10 + 6 + 10

Perimeter = 32 cm

Luas = 10 x 6

Luas = 60 ଶ
 BAB 2: PENGUKURAN
CONTOH

Hitung perimeter dan luas bagi rajah di bawah.

4 cm
5 cm

6 cm

BAB 2: PENGUKURAN
PENYELESAIAN

Perimeter = 6 + 6 + 5 + 5

Perimeter = 22 cm

Luas = 6 x 4

Luas = 24 ଶ
 BAB 2: PENGUKURAN
CONTOH

Hitung perimeter dan luas bagi rajah di bawah.

2 cm
5 cm

4 cm

8 cm

BAB 2: PENGUKURAN
PENYELESAIAN

Perimeter = 2 + 3 + 6 + 8 + 4 + 5

Perimeter = 28 cm

Luas = ( 5 x 4 ) + ( 3 x 6 )

Luas = 38 ଶ
 BAB 2: PENGUKURAN
¾ HIPOTENUS

9 Hipotenus ialah sisi terpanjang yang bertentangan dengan

sudut tegak.

¾ Dalam rajah dibawah, didapati bahawa luas segiempat sama

pada hipotenus adalah sama dengan jumlah luas segiempat
sama pada dua sisi yang lain. Hubungan ini disebut sebagai
Teorem Pythagoras.

BAB 2: PENGUKURAN
Luas Z = Luas X + Luas Y
Z
ଶ
c
ൌ ƒଶ ൅ „ଶ
X a

b
Y
 BAB 2: PENGUKURAN
¾ Teorem Pythagoras boleh digunakan untuk menentukan panjang
sisi yang tidak diketahui dalam suatu segitiga bersudut tegak jika
panjang dua sisi yang lain diberi.

BAB 2: PENGUKURAN
CONTOH

Kenal pasti hipotenus bagi setiap rajah yang berikut.

a) C b) D C

A B A
B
 BAB 2: PENGUKURAN
PENYELESAIAN

a) AC ialah hipotenus

b) BD ialah hipotenus dalam segitiga ABD. CD ialah hipotenus

dalam segitiga BCD.

BAB 2: PENGUKURAN
CONTOH

Nyatakan hubungan antara panjang sisi segitiga bersudut tegak

yang diberi. R

P Q
 BAB 2: PENGUKURAN
PENYELESAIAN

ଶ ൌ ଶ ൅ ଶ

BAB 2: PENGUKURAN
CONTOH

Hitung nilai bagi ‫ݔ‬.

‫ݔ‬

3 cm 4 cm
 BAB 2: PENGUKURAN
PENYELESAIAN

‫ ݔ‬ଶ = ͵ଶ + Ͷଶ

‫ ݔ‬ଶ = 9 + 16

‫ ݔ‬ଶ = 25

‫ʹ = ݔ‬ͷ

‫=ݔ‬ͷ

BAB 2: PENGUKURAN
CONTOH

Hitung nilai bagi ‫ݔ‬, betul kepada dua titik perpuluhan.

16 cm

‫ݔ‬
11 cm
 BAB 2: PENGUKURAN
PENYELESAIAN

ͳ͸ଶ = ‫ ݔ‬ଶ + ͳͳଶ

256 = ‫ ݔ‬ଶ + 121

‫ ݔ‬ଶ = 256 – 121

‫ ݔ‬ଶ = 135

‫ ݔ‬ଶ = ͳ͵ͷ ‫ͳͳ = ݔ‬Ǥ͸ʹ 

BAB 2: PENGUKURAN
CONTOH

Tentukan sama ada segitiga itu bersudut tegak atau bukan.

R 17 cm
Q
15 cm
8 cm
P
 BAB 2: PENGUKURAN
PENYELESAIAN

ଶ =  ଶ + ଶ

ͳ͹ଶ = ͺଶ + ͳͷଶ

289 = 64 + 225

289 = 289

Maka, PQR ialah segitiga bersudut tegak.

BAB 2: PENGUKURAN
CONTOH

Sebuah tangga bersandar di sisi rumah dengan ketinggian rumah

10 m. Sekiranya pangkal tangga adalah 3 m jauh dari rumah,
berapa panjang tangga, betul kepada dua titik perpuluhan?

10 m

3m
 BAB 2: PENGUKURAN
PENYELESAIAN

Panjang tangga = ‫ݔ‬

‫ ݔ‬ଶ = ͵ଶ + ͳͲଶ

‫ ݔ‬ଶ = ͻ + ͳͲͲ

‫ ݔ‬ଶ = ͳͲͻ
‫ݔ‬ൌ ͳͲͻ

BAB 2: PENGUKURAN
PENYELESAIAN

‫ ݔ‬ൌ ͳͲǤͶͶ 

Panjang tangga = ͳͲǤͶͶ 

 BAB 2: PENGUKURAN
CONTOH

Encik Abu mengecat sebuah dinding berbentuk segiempat tepat

yang mempunyai panjang 10.5 m dan lebar 8.5 m. Hitungkan luas
dinding tersebut dalam ଶ .

BAB 2: PENGUKURAN
PENYELESAIAN

8.5 m

10.5 m

Luas Dinding = 8.5 m + 10.5 m

Luas Dinding = 89.5 ଶ
 BAB 2: PENGUKURAN
¾ ISIPADU
9 Isipadu ialah ukuran ruang yang dipenuhi oleh sesuatu pepejal,
cecair atau gas.

9 Isipadu diukur dengan sukatan unit padu (—‹– ଷ ), sentimeter

padu ( ଷ ), meter padu (ଷ ) dan ukuran panjang yang lain.

BAB 2: PENGUKURAN

Formula Isipadu
 BAB 2: PENGUKURAN

Formula Isipadu

BAB 2: PENGUKURAN
CONTOH

Hitung isipadu bentuk yang berikut.

3 cm

3 cm
6 cm
 BAB 2: PENGUKURAN
PENYELESAIAN

Isipadu = ‫ ݌‬ൈ ݈ ൈ ‫ݐ‬

Isipadu = 6 ൈ ͵ ൈ ͵

Isipadu = 54 ଷ

BAB 2: PENGUKURAN
CONTOH

Hitung isipadu bentuk piramid di bawah.

5 cm

8 cm
8 cm
 BAB 2: PENGUKURAN
PENYELESAIAN

5 cm
‫ݔ‬

8 cm
8 cm
4 cm
Guna Teorem Pythagoras untuk dapatkan, ‫ݔ‬:

BAB 2: PENGUKURAN
PENYELESAIAN

ͷଶ = ‫ ݔ‬ଶ + Ͷଶ ‫ݔ‬ଶ ൌ ͻ

ʹͷ = ‫ ݔ‬ଶ + ͳ͸ ‫ ݔ‬ൌ ͻ

‫ ݔ‬ଶ ൌ ʹͷ െ ͳ͸ ‫ ݔ‬ൌ ͵
 BAB 2: PENGUKURAN
PENYELESAIAN

ଵ
Isipadu = ൈ Ž—ƒ• –ƒ’ƒ ൈ –‹‰‰‹
ଷ

ଵ
Isipadu = ൈ ͺ ൈ ͺ ൈ ͵
ଷ

Isipadu = 64 ଷ

BAB 2: PENGUKURAN
CONTOH

Rajah di bawah menunjukkan sebuah pepejal berbentuk silinder

dengan tapak yang berjejari 7 cm dan tinggi 27 cm. Sebuah kon
ଵ
yang tingginya daripada tinggi silinder itu dikeluarkan. Hitung
ଷ

isipadu dalam, ଷ pepejal yang tinggal.

 BAB 2: PENGUKURAN
PENYELESAIAN

Isipadu silinder = ߨ ݆ ଶ ‫ݐ‬

Isipadu silinder = ߨ ൈ ͹ଶ ൈ ʹ͹

Isipadu silinder = Ͷͳͷ͸Ǥ͵͵ ଷ

BAB 2: PENGUKURAN
PENYELESAIAN

Tinggi kon
ଵ
= ൈ –‹‰‰‹ •‹Ž‹†‡”
ଷ

ଵ
= ൈ ʹ͹ = ͻ 
ଷ
 BAB 2: PENGUKURAN
PENYELESAIAN

ଵ
Isipadu kon = ߨ ݆ ଶ ‫ݐ‬
ଷ

ଵ
Isipadu silinder = ൈ ߨ ൈ ͹ଶ ൈ ͻ
ଷ

Isipadu silinder = Ͷ͸ͳǤͺͳ ଷ

Isipadu yang tinggal = Ͷͳͷ͸Ǥ͵͵ െ Ͷ͸ͳǤͺͳ

Isipadu yang tinggal = ͵͸ͻͶǤͷʹ ଷ

TAMAT