Głoska „dż”

Opis głoski

Głoska „dż” jest dźwięcznym odpowiednikiem głoski „cz”. Pozostałe cechy artykulacyjne są takie
same. Nie występuje w wygłosie słów. Prawidłowa artykulacja zazwyczaj pojawia się samoistnie po
uzyskaniu „cz”. Nieprawidłowa wymowa głoski „dż” nazywana jest sygmatyzmem. W
sygmatyzmie wyróżnia się następujące sposoby realizacji dźwięków:

• elizje – głoski mogą być opuszczane, bądź w ogóle nie artykułowane

• substytucje – głoski są zastępowane innymi, np:

- dż – głoskami dz, c, ć, ź, sporadycznie występują zastępstwa nietypowe, kiedy głoski sz, ż,

cz, dż są zamieniane na głoski f, t, d, w, ch

• deformacje – głoski ulegają zniekształceniom artykulacyjnym, które są wynikiem zmiany

miejsca artykulacji głosek. W zależności od miejsca, w którym powstaje wadliwa
artykulacja wyróżnia się różne typy seplenienia

Układ artykulatorów

Według logopedów przy wymowie między zębowej nieprawidłowe jest ułożenie języka. Język
wsuwa się między zęby, jest spłaszczony, a powietrze rozprasza się po całej powierzchni.
Opuszczenie dolnej szczęki powoduje brak dentalizacji. Artykulacja wargowo-zębowa tej głoski
polega na niewłaściwym ułożeniu narządów artykulacyjnych, tzn. stykaniu się dolnych siekaczy z
górną wargą lub górnych siekaczy z dolną wargą. Język nie bierze wtedy udziału w artykulacji.

Logopeda zwraca także uwagę na wymowę boczną dziecka, gdy nie emituje powietrza w linii
prostej, lecz z jednej strony lub z obu stron. Prąd powietrza wydechowego wydostaje się szerokim
strumieniem, co powoduje zniekształcenie brzmienia głosek.

Seplenienie przyzębowe charakteryzuje się płaskim ułożeniem przedniej części języka, która
przylega do wewnętrznej strony siekaczy. Powietrze przechodzi szerokim strumieniem, w efekcie
czego brzmienie głosek jest przytępione.
Przygotowanie narządów artykulacyjnych do wywołania głosek dż

- Dmuchanie na świeczkę, papier, watę – wargi ułożone w szeroki lejek

- Maksymalne zbliżenie kącików ust (ryjek, pyszczek rybki)
- Zęby złączone, wargi zaokrąglone i lekko wysunięte, zamykają się i otwierają
(pyszczek rybki)
- Lekkie wysuwanie warg do przodu (zęby widoczne)
- Tworzenie ryjka i „posyłanie całusków”
- Rozchylanie warg jak przy uśmiechu
- Wymawianie na przemian i bardzo dokładnie: i- u (naśladowanie pojazdu)
- Na zmianę: szeroki uśmiech i rybka (zaokrąglone wargi), zęby złączone
- Wysuwanie języka do przodu
- Dotykanie czubkiem języka do górnych dziąseł i opuszczanie do dolnych
- Ułożenie języka w rynienkę, aby środkiem płynęło powietrze, usta w ryjek

Przyczyny występowania wady

- nieprawidłowy słuch fonematyczny

- obniżona sprawność języka

- przerost migdałków podniebnych lub migdałka gardłowego

- lambdacyzm

Metody wywoływania głoski dż

Aby wywołać głoskę dż można

• wymawiać spółgłoskę d z czubkiem języka uniesionym do górnych dziąseł.

• szybko powtarzać sylabę du z czubkiem języka uniesionym o górnych dziąseł
Metoda słuchowa

Prosimy dziecko, aby powtórzyło wymawianą przez logopedę głoskę. Logopeda wymawia
pojedynczy, prawidłowy dźwięk, dziecko powtarza. Głoska wymawiana przez logopedę musi być
wzmocniona akustycznie i bezwzględnie prawidłowo artykułowana.
Ćwiczenia z „dż” w nagłosie, śródgłosie i wygłosie

Zagraj w logopedyczne kółko i krzyżyk! Zagraj w logopedyczne kółko i krzyżyk!

Oznaczaj obrazki ruchomymi symbolami o i x [np. narysowanymi na Oznaczaj obrazki ruchomymi symbolami o i x [np. narysowanymi na
nakrętkach od mleka]. Za każdym razem, gdy oznaczasz obrazek nakrętkach od mleka]. Za każdym razem, gdy oznaczasz obrazek
wymawiaj jego nazwę. wymawiaj jego nazwę.

DŻUDOKA DŻUNGLA DŻIN DIDŻEJ DROŻDŻÓWKA DŻONKA

DŻEM DŻETY DŻIP DŻUMA DŻAMBODŻET FIDŻI

DŻOKEJ DŻENTELMEN DŻOKEJKA MAHARADŻA DROŻDŻE DŻOKER

domologo.pl domologo.pl

Jeśli chcesz, pokoloruj obrazki. Jeśli chcesz, pokoloruj obrazki.