Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ......

/ 15
Imię i nazwisko ....................................................

1 Żelazo jest składnikiem hemoglobiny i wielu enzymów. Jego niedobory w diecie ( ... / 2 p.)

pokarmowej mogą być przyczyną anemii, osłabienia i zawrotów głowy. Na korzystną

przyswajalność żelaza, które jest zawarte np. w wyrobach mięsnych, wpływają produkty
spożywcze bogate w witaminę C. Niekorzystnie wpływają natomiast kawa, herbata i
produkty zawierające duże ilości błonnika pokarmowego.
a) Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie zawiera prawdziwe
informacje, lub F, jeśli fałszywe.
Niedobór żelaza w diecie lub zaburzenia jego wchłaniania wpływają na
P F
zmniejszenie ilości krwinek czerwonych w organizmie.
Przyswajalność żelaza z przewodu pokarmowego jest lepsza w środowisku
P F
zasadowym (alkalicznym).
Błonnik pokarmowy hamuje wchłanianie żelaza w przewodzie pokarmowym. P F

b) Wskaż punkt, w którym zestawiono produkty spożywcze sprzyjające wchłanianiu

żelaza z przewodu pokarmowego.
A. Ryby morskie, sól jodowana, owoce morza.
B. Herbata, produkty zbożowe, woda mineralna.
C. Kiszona kapusta, natka pietruszki, czarna porzeczka.
D. Drożdże, orzechy, rośliny strączkowe, jaja, nasiona.
2 Skreśl błędne informacje w zdaniach. ( ... / 2 p.)

A. Przykładem białka będącego składnikiem tkanek łącznych jest miozyna / kolagen.

B. Funkcję transportową w naszym organizmie pełni białko hemoglobina / mioglobina.
C. Aminokwasy egzogenne są produkowane przez organizm / dostarczane do organizmu
wraz z pokarmem.
D. Do białek niepełnowartościowych należą głównie białka pochodzenia zwierzęcego /
roślinnego.
E. Białka przyspieszające przebieg reakcji metabolicznych to enzymy / hormony.
3 Obróbka chemiczna pokarmu polega na rozkładzie złożonych związków chemicznych ( ... / 2 p.)

przy udziale enzymów trawiennych, których działanie zależy od odczynu środowiska.

a) Podkreśl nazwy trzech enzymów, które uczestniczą w trawieniu cukrów w jelicie
cienkim.
amylaza trzustkowa, disacharydazy, lipaza trzustkowa, amylaza ślinowa, lipaza jelitowa,
amylaza jelitowa
b) Wybierz poprawne dokończenie zdania.
W żołądku trawienie białek odbywa się dzięki
A. trypsynie, działającej najefektywniej w środowisku o odczynie zasadowym.
B. pepsynie, działającej najefektywniej w środowisku o odczynie kwaśnym.
C. chymotrypsynie, działającej najefektywniej w środowisku o odczynie obojętnym.
D. peptydazom, działającym najefektywniej w środowisku o odczynie kwaśnym.
4 Podkreśl nazwy gruczołów trawiennych, których wydzieliny są dostarczane do ( ... / 1 p.)

światła przewodu pokarmowego za pomocą przewodów wyprowadzających.

ślinianki, gruczoły potowe, gruczoły mleczne, trzustka, wątroba, gruczoły łojowe

Grupa A | strona 1 z 2
5 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A lub B oraz jej uzasadnienie 1 lub 2. ( ... / 1 p.)

Błonnik pokarmowy charakteryzuje się

wysoką ponieważ dla
A. 1. w większość nieprzyswajalne.
kalorycznością, organizmu
niską człowieka należące źródłem glukozy, którą enzymy
B. do niego związki są 2.
kalorycznością, trawienne uwalniają z łatwością.
6 Zaznacz dwa zadania poprawnie charakteryzujące witaminy. ( ... / 1 p.)

A. Witamina K bierze udział w syntezie kolagenu.

B. Witamina B3 reguluje proces powstawania erytrocytów.
C. Witamina E jest wytwarzana przez bakterie jelitowe żyjące w organizmie człowieka.
D. Witamina D3 zwiększa wchłanianie wapnia i fosforu z przewodu pokarmowego.
E. Niedobór witaminy A powoduje kurzą ślepotę i łuszczenie się nabłonków.
7 Skreśl błędne informacje w zdaniach. ( ... / 2 p.)
A. Glukoza, która wchłania się w jelicie cienkim do krwi, jest transportowana do
wątroby / trzustki.
B. Nadmiar glukozy w organizmie jest przekształcany do glukagonu / glikogenu.
C. Nadwyżki cukrów / białek są zamieniane w tłuszcze i gromadzone w tkance
tłuszczowej.
D. Aminokwasy są wchłaniane w jelicie cienkim do naczyń limfatycznych /
krwionośnych.
E. Produktem trawienia maltozy jest glukoza / galaktoza.
8 Przyporządkuj elementom układu pokarmowego (A–E) właściwe funkcje (1–6). ( ... / 2 p.)

1. Jest to najdłuższy odcinek przewodu pokarmowego.

2. Wydziela pepsynogen.
A. Jama ustna.
3. Produkuje żółć, która ułatwia kontakt tłuszczów
B. Żołądek.
z enzymami trawiennymi.
C. Jelito cienkie.
4. Produkuje i wydziela insulinę oraz glukagon.
D. Jelito grube.
5. Zachodzi tu formowanie mas kałowych.
E. Wątroba.
6. W tym odcinku układu pokarmowego rozpoczyna się
trawienie wielocukrów.

9 Uzupełnij tabelę dotyczącą miejsc trawienia związków organicznych, które są ( ... / 2 p.)

składnikami pokarmowymi dla naszego organizmu. Wpisz znak X w odpowiednich

miejscach tabeli. Uwaga: niektóre z substratów podlegają trawieniu w różnych
odcinkach przewodu pokarmowego.
Odcinek przewodu pokarmowego
Substrat
jama ustna żołądek jelito cienkie
Cukry
Białka
Tłuszcze

Grupa A | strona 2 z 2
Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / 15
Imię i nazwisko ....................................................

1 Żelazo jest składnikiem hemoglobiny i wielu enzymów. Jego niedobory w diecie ( ... / 2 p.)

pokarmowej mogą być przyczyną anemii, osłabienia i zawrotów głowy. Na korzystną

przyswajalność żelaza, które jest zawarte np. w wyrobach mięsnych, wpływają produkty
spożywcze bogate w witaminę C. Niekorzystnie wpływają natomiast kawa, herbata i
produkty zawierające duże ilości błonnika pokarmowego.
a) Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie zawiera prawdziwe
informacje, lub F, jeśli fałszywe.
Przyswajalność żelaza z przewodu pokarmowego jest lepsza w środowisku
P F
zasadowym (alkalicznym).
Niedobór żelaza w diecie lub zaburzenia jego wchłaniania wpływają na
P F
zmniejszenie ilości krwinek czerwonych w organizmie.
Błonnik pokarmowy hamuje wchłanianie żelaza w przewodzie pokarmowym. P F

b) Wskaż punkt, w którym zestawiono produkty spożywcze sprzyjające wchłanianiu

żelaza z przewodu pokarmowego.
A. Ryby morskie, sól jodowana, owoce morza.
B. Herbata, produkty zbożowe, woda mineralna.
C. Drożdże, orzechy, rośliny strączkowe, jaja, nasiona.
D. Kiszona kapusta, natka pietruszki, czarna porzeczka.
2 Podkreśl właściwe informacje w zdaniach. ( ... / 2 p.)

A. Przykładem białka będącego składnikiem tkanek łącznych jest miozyna / kolagen.

B. Funkcję transportową w naszym organizmie pełni białko hemoglobina / mioglobina.
C. Aminokwasy egzogenne są produkowane przez organizm / dostarczane do organizmu
wraz z pokarmem.
D. Do białek niepełnowartościowych należą głównie białka pochodzenia zwierzęcego /
roślinnego.
E. Białka przyspieszające przebieg reakcji metabolicznych to enzymy / hormony.
3 Obróbka chemiczna pokarmu polega na rozkładzie złożonych związków chemicznych ( ... / 2 p.)

przy udziale enzymów trawiennych, których działanie zależy od odczynu środowiska.

a) Podkreśl nazwy trzech enzymów, które uczestniczą w trawieniu cukrów w jelicie
cienkim.
amylaza ślinowa, lipaza jelitowa, disacharydazy, amylaza trzustkowa, lipaza trzustkowa,
amylaza jelitowa
b) Wybierz poprawne dokończenie zdania.
W żołądku trawienie białek odbywa się dzięki
A. trypsynie, działającej najefektywniej w środowisku o odczynie zasadowym.
B. chymotrypsynie, działającej najefektywniej w środowisku o odczynie obojętnym.
C. pepsynie, działającej najefektywniej w środowisku o odczynie kwaśnym.
D. peptydazom, działającym najefektywniej w środowisku o odczynie kwaśnym.
4 Podkreśl nazwy gruczołów trawiennych, których wydzieliny są dostarczane do ( ... / 1 p.)

światła przewodu pokarmowego za pomocą przewodów wyprowadzających.

gruczoły potowe, ślinianki, trzustka, wątroba, gruczoły mleczne, gruczoły łojowe

Grupa B | strona 1 z 2
5 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A lub B oraz jej uzasadnienie 1 lub 2. ( ... / 1 p.)

Błonnik pokarmowy charakteryzuje się

niską ponieważ dla
A. 1. w większość nieprzyswajalne.
kalorycznością, organizmu
wysoką człowieka należące źródłem glukozy, którą enzymy
B. do niego związki są 2.
kalorycznością, trawienne uwalniają z łatwością.
6 Zaznacz dwa zadania poprawnie charakteryzujące witaminy. ( ... / 1 p.)

A. Niedobór witaminy A powoduje kurzą ślepotę i łuszczenie się nabłonków.

B. Witamina B3 reguluje proces powstawania erytrocytów.
C. Witamina D3 zwiększa wchłanianie wapnia i fosforu z przewodu pokarmowego.
D. Witamina E jest wytwarzana przez bakterie jelitowe żyjące w organizmie człowieka.
E. Witamina K bierze udział w syntezie kolagenu.
7 Podkreśl właściwe informacje w zdaniach. ( ... / 2 p.)
A. Glukoza, która wchłania się w jelicie cienkim do krwi, jest transportowana do
wątroby / trzustki.
B. Nadmiar glukozy w organizmie jest przekształcany do glukagonu / glikogenu.
C. Nadwyżki cukrów / białek są zamieniane w tłuszcze i gromadzone w tkance
tłuszczowej.
D. Aminokwasy są wchłaniane w jelicie cienkim do naczyń limfatycznych /
krwionośnych.
E. Produktem trawienia maltozy jest glukoza / galaktoza.
8 Przyporządkuj elementom układu pokarmowego (A–E) właściwe funkcje (1–6). ( ... / 2 p.)

1. Wydziela pepsynogen.
2. Jest to najdłuższy odcinek przewodu pokarmowego.
A. Jama ustna.
3. W tym odcinku układu pokarmowego rozpoczyna się
B. Żołądek.
trawienie wielocukrów.
C. Jelito cienkie.
4. Zachodzi tu formowanie mas kałowych.
D. Jelito grube.
5. Produkuje i wydziela insulinę oraz glukagon.
E. Wątroba.
6. Produkuje żółć, która ułatwia kontakt tłuszczów
z enzymami trawiennymi.

9 Uzupełnij tabelę dotyczącą miejsc trawienia związków organicznych, które są ( ... / 2 p.)

składnikami pokarmowymi dla naszego organizmu. Wpisz znak X w odpowiednich

miejscach tabeli. Uwaga: niektóre z substratów podlegają trawieniu w różnych
odcinkach przewodu pokarmowego.
Odcinek przewodu pokarmowego
Substrat
jama ustna żołądek jelito cienkie
Białka
Tłuszcze
Cukry

Grupa B | strona 2 z 2