3.

3 ΕΝΑΡΚΤΗΡΙΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ
Ένας από τους βασικότερους παράγοντες επιτυχίας ενός προγράµµατος, αποτελεί η
πρώτη επαφή του εκπαιδευτή µε τους εκπαιδευόµενους, η πρώτη γνωριµία, η εναρκτήρια
συνάντηση µε τα όσα αυτή συνεπάγεται για τη δηµιουργία σχέσεων και δίαυλων
επικοινωνίας µεταξύ του εκπαιδευτή και των εκπαιδευόµενων. Κατά συνέπεια η πρώτη
αυτή συνάντηση πρέπει να είναι καλά σχεδιασµένη και οργανωµένη, ώστε να επιφέρει τα
καλύτερα αποτελέσµατα.
Όπως αναφέρει ο Κόκκος (2005α, σ. 163) σχεδιάζοντας ο εκπαιδευτής την
εναρκτήρια συνάντηση χρειάζεται να λαµβάνει υπόψη του κάποιους βασικούς παράγοντες
που αλληλεπιδρούν µεταξύ τους. Αυτοί είναι:

Τα χαρακτηριστικά των εκπαιδευόµενων. Αποτελούν καθοριστικό παράγοντα, ο
οποίος πρέπει να ληφθεί υπόψη για να εφαρµοστούν µε επιτυχία οι εναρκτήριες
τεχνικές.

Η χρονική διάρκεια του προγράµµατος, καθώς αυτή είναι που υπαγορεύει και
τη χρονική διάρκεια της εναρκτήριας συνάντησης.

Το περιεχόµενο του προγράµµατος, δεδοµένου ότι πρέπει να υπάρχει συνάφεια
ανάµεσα σε αυτό και στο είδος των εναρκτήριων τεχνικών που θα χρησιµοποιηθούν,
καθώς και στα θέµατα που θα καλυφθούν στη διάρκειά του.

Η προσωπικότητα και οι ικανότητες του ίδιου, εφόσον ο εκπαιδευτής χρειάζεται να
αισθάνεται άνεση και ασφάλεια όταν εφαρµόζει τις διάφορες τεχνικές.
Η Courau (2000, σ. 44) τονίζει την µεγάλη σηµασία της πρώτης συνάντησης. Πιο
συγκεκριµένα, πρέπει κατά την διάρκειά της να τηρηθούν οι επτά προϋποθέσεις µάθησης.
Για τον λόγο αυτό πρέπει να συµπεριληφθούν οι ακόλουθες δραστηριότητες: να
διατυπωθούν οι προσδοκίες των συµµετεχόντων, να συστηθούν οι µεν στους δε
δηµιουργώντας µια δυναµική µέσα στην οµάδα, να αναγγελθούν οι στόχοι του
προγράµµατος, οι οποίοι πρέπει να συµπίπτουν µε τις προσδοκίες των εκπαιδευοµένων, να
ανακαλύψουν µόνοι τους το περιεχόµενο του προγράµµατος ή αυτό να τους παρουσιαστεί,
να συζητηθούν θέµατα παιδαγωγικής, οργάνωσης και ωραρίων, να παρουσιαστεί ο
εκπαιδευτής, να ξεκινήσει η παιδαγωγική στρατηγική. Όλα αυτά µέσω της χρήσης ενός
λεξιλογίου συµβατού µε το επίπεδο γνώσεων και ικανοτήτων των συµµετεχόντων,
αποδεικνύοντας το συσχετισµό της εκπαιδευτικής διεργασίας µε την καθηµερινή τους ζωή
και λαµβάνοντας υπόψη την ατοµική ιδιαιτερότητα καθενός.
Οι Noye και Piveteau (2002, σ. 28) συµπυκνώνοντας τα παραπάνω λένε ότι πρέπει
να αντιµετωπιστούν οι πέντε φόβοι του εκπαιδευόµενου: «Ποιος είναι ο εκπαιδευτής; Ποια

- 74 -
είναι τα µέλη της οµάδας; Γιατί είµαστε εδώ; Για πόσο χρονικό διάστηµα; Και τι πρόκειται
να κάνουµε;». Είναι απαραίτητο να καθησυχαστούν οι φόβοι αυτοί, προκειµένου οι
συµµετέχοντες να είναι σε κατάσταση δεκτικότητας.
Είναι καλύτερο να γίνουν αµοιβαίες παρουσιάσεις. Αυτές πρέπει να επιτρέπουν
στον καθένα να καταλάβει έναν φυσικό και ηχητικό χώρο, να κάνει γνωστή την ιδιότητά
του στα πλαίσια µιας οµάδας που δεν τον απειλεί.
Ο εντοπισµός των προσδοκιών των διδασκοµένων είναι απαραίτητος για την
προσαρµογή των διαφορετικών αντιλήψεων και την εξασφάλιση της προσήλωσης της
οµάδας στους ειδικευόµενους στόχους. Πρέπει να επιτρέψουµε στον εκπαιδευόµενο να
αναδιατυπώσει τους στόχους και να τους εµπλουτίσει µε τους προσωπικούς του.
Καθένας έχει ανάγκη να αναγνωρίζεται ως κοινωνική οντότητα που διαθέτει τη
δική της ταυτότητα, το φυσικό και ηχητικό της χώρο. Το σωστό είναι λοιπόν να
επιτρέψουµε στα µέλη της οµάδας να γνωρίσουν, να µάθουν ποιές είναι οι δραστηριότητες
και ποιά η κατάσταση των άλλων (Noye D. & Piveteau J., 2002, σ. 29).
Έτσι, αν οι στόχοι και οι ιδιαίτερες συνθήκες των µαθηµάτων έχουν προσδιοριστεί
µε αυστηρή ακρίβεια και δεν είναι διαπραγµατεύσιµοι, ο εκπαιδευτής αρχίζει
ανακοινώνοντας τους στόχους αυτούς, ρωτά τα µέλη της οµάδας αν επιθυµούν
διασαφηνίσεις, τα ωθεί να αντιδράσουν στο περιεχόµενο που ανακοινώνει. Αντίθετα, αν τα
αιτήµατα των µελών της οµάδας µπορούν να χρησιµεύσουν στη διαµόρφωση του
προγράµµατος των µαθηµάτων, ο εκπαιδευτής αρχίζει µια µεγάλη συζήτηση, φέρνει στην
επιφάνεια συγκλίσεις και αποκλίσεις, βοηθά την οµάδα να πάρει αποφάσεις (οπ.π., σ. 31)
Η µέθοδος εκπαίδευσης πρέπει να παρουσιαστεί µε συντοµία και, ενδεχοµένως, να
ο εκπαιδευτής να τη διαπραγµατευτεί έτσι, ώστε κανείς να µην τη δέχεται µε παθητικό
τρόπο. Είναι ιδιαίτερα χρήσιµο να αφιερωθεί χρόνος στην παρουσίαση του προγράµµατος
που θα ακολουθηθεί. Έτσι, ανά πάσα στιγµή τα µέλη της οµάδας θα µπορούν να
οριοθετήσουν το σηµείο που βρίσκονται και το δρόµο που µένει να διανύσουν (οπ.π. σ. 32)
Επίσης θα πρέπει να υπάρξει µια διαπραγµάτευση µεταξύ εκπαιδευτή και
εκπαιδευοµένων που θα αποσκοπεί σε µια συµφωνία µεταξύ τους, ένα «συµβόλαιο». Το
“συµβόλαιο” αυτό θα αναφέρεται στον τρόπο οργάνωσης της πορείας της µάθησης κατά
την διάρκεια του εκπαιδευτικού προγράµµατος. Θα αποτυπώνεται σε αυτό η θέληση του
εκπαιδευτή/εκπαιδευτικού φορέα να οργανώσει το µαθησιακό περιβάλλον και το
πρόγραµµα µάθησης και η αποδοχή του εκπαιδευόµενου να ασχοληθεί µε µια σειρά
µαθησιακών δραστηριοτήτων, προκειµένου να πετύχει ορισµένα αποτελέσµατα (Rogers
A., 1999, σ.σ. 25-26).

- 75 -
 «Είναι φυσικό στην εναρκτήρια συνάντηση οι εκπαιδευτές να διακατέχονται από
ανασφάλεια και άγχος και να ανησυχούν για τη δυνατότητα του προγράµµατος να
ανταποκριθεί στις ανάγκες και τις προσδοκίες τους... Από την άλλη πλευρά, η εναρκτήρια
συνάντηση είναι εξίσου σηµαντική και για τον εκπαιδευτή. Από την τροπή που θα λάβει αυτή
θα κριθεί κατά πόσο και ο ίδιος ο εκπαιδευτής θα αισθανθεί ότι λειτούργει σε δηµιουργικό
κλίµα, παράγοντας που ασφαλώς θα επηρεάσει την απόδοσή του, η οποία µε τη σειρά της θα
επιδράσει στην εκπαιδευόµενη οµάδα. Γι' αυτούς τους λόγους ο εκπαιδευτής είναι απαραίτητο
να αφιερώνει αρκετό χρόνο στην εναρκτήρια συνάντηση» (Κόκκος Α., 2005β, σ. 130).
Παρόλα αυτά, συµβαίνει συχνά ένας εκπαιδευτής να αναλαµβάνει µια διδακτική
ενότητα στη µέση ενός προγράµµατος. Στοιχεία της εναρκτήριας συνάντησης είναι
σκόπιµο να χρησιµοποιούνται και από αυτόν κατά την πρώτη του επαφή µε την οµάδα.
Έτσι θα µπορούσε να κάνει:

Αυτοπαρουσίαση

Συντοµότατη ενδεικτική αναφορά βασικών πληροφοριών για θέµατα σπουδών,
εµπειριών κ.ά. από τους εκπαιδευόµενους

Έκφραση αξιών που σχετίζονται µε τη διδακτική ενότητα

Συζήτηση για το περιεχόµενο της διδακτικής ενότητας

Συζήτηση για τις εκπαιδευτικές τεχνικές που θα χρησιµοποιηθούν

Συζήτηση για τον τρόπο συνεργασίας εκπαιδευτή-εκπαιδευοµένων (όπ.π., σ. 167).

- 76 -