25- 29.

05

Temat: Rozszczepienie światła białego

I. Zapoznaj się z materiałem dotyczącym zjawiska załamania światła, na stronie

https://epodreczniki.pl/a/zjawisko-rozszczepienia-swiatla-swiatlo-biale-jako-mieszanina-barw/D13X5QgzI
a także z tematem w podręczniku „Przejście wiązki światła białego przez pryzmat”.

I. ŚWIATŁO BIAŁE I MONOCHROMATYCZNE

Światło jest falą elektromagnetyczną o długości od ok. 400 do 800 nm. Ta mieszanina fal w podanym zakresie,
nazywana jest światłem białym.
Każdej, konkretnej długości fali z tego zakresu odpowiada określona barwa:

- 380 nm do 436 nm – kolor fioletowy,

- 436 nm do 495 nm – kolor niebieski,
- 495 nm do 566 nm – kolor zielony,
- 566 nm do 589 nm – kolor żółty,
- 589 nm do 627 nm – kolor pomarańczowy,
- 627 nm do 780 nm – kolor czerwony.

Inaczej mówiąc, światło białe, jest to rodzaj światła składający się z fal elektromagnetycznych wszystkich istniejących
zakresów światła widzialnego.
Przeciwieństwem światła białego jest światło monochromatyczne, czyli jednobarwne. Charakteryzuje się ono jedną,
ściśle określoną długością fali. Światło monochromatyczne zawiera falę e-m o jednej i tej samej długości. Nie ulega
ono rozszczepieniu. Przykładem może być światło laserowe, mające określoną barwę (czerwone, zielone)

Widzimy, że światło monochromatyczne przechodząc przez pryzmat

ulega dwukrotnemu załamaniu.

α1 > β1
α2 < β2

Załamanie wiązki monochromatycznej w pryzmacie

II. ZJAWISKO ROZSZCZEPIENIA ŚWIATŁA BIAŁEGO

Dlaczego światło ulega rozszczepieniu?

Rozszczepienie światła białego spowodowane jest tym, że promienie świetlne o różnych długościach
( a więc o różnych barwach) rozchodzą się w danym ośrodku z różnymi prędkościami i dlatego na granicy dwóch
ośrodków, każdy z nich załamuje się pod innym kątem.
Kąt załamania światła zależy od szybkości rozchodzenia się fali w danym ośrodku.
Np. promienie czerwone (fale o największej długości) rozchodzą się w szkle szybciej niż promienie fioletowe i dlatego
załamują się słabiej niż fioletowe.
 Rysunek z lewej strony przedstawia promień światła białego
padający na pryzmat. Światło białe w pryzmacie rozszczepia
się na barwy podstawowe, których dalej rozszczepić już nie
można. Barwna wstęga nazywana jest widmem światła
białego.

Zadanie. Zakres długości fal elektromagnetycznych odpowiadający światłu widzialnemu to około 400 nm – 800 nm.
Oblicz częstotliwości światła czerwonego i fioletowego.
λ=c/f λ – długość fali, c-prędkość światła w próżni, f – częstotliwość fali

 Przypomnienie: W próżni, światło rozchodzi się z prędkością ok. 300 000 km/s. W innych ośrodkach np. w
wodzie lub szkle, prędkość ulega zmianie. Konsekwencją takiej zmiany, jest załamanie światła na granicy
dwóch różnych, przezroczystych ośrodków.

Rozszczepienie światła białego w pryzmacie, można obejrzeć na filmie:

https://www.youtube.com/watch?v=B3KY9tFpy-w

Na poznanie składu światła białego pozwolił eksperyment rozszczepienia

jego wiązki przez pryzmat. Po raz pierwszy dokonał tego Izaak Newton w
latach 1665-1666 roku, stając się tym samym twórcą jednego z
najpiękniejszych eksperymentów w historii fizyki. Światło białe
przepuszczone przez pryzmat rozszczepia się na wielokolorowe widmo, z
którego ludzkie oko wychwytuje barwę czerwoną, pomarańczową, żółtą,
zieloną, niebieską i fioletową.

Widmo światła białego, uzyskane za pomocą

pryzmatu szklanego równobocznego

Zadanie. Obejrzyj filmy: https://epodreczniki.pl/a/film/DPK8iRFAK,

http://static.scholaris.pl/resource_imp/105/105391/PLIKI_2/QWE05102.mp4 i odpowiedz na pytania (w zeszycie):
1. Światło jest mieszaniną barw - fal elektromagnetycznych widzialnych. Dlaczego, obserwując otoczenie, widzimy
światło białe?
2. Jak powstaje tęcza?

III. WIDZENIE BARW

Nasze oko jest wyposażone w receptory służące odbiorowi jedynie trzech długości fali, odpowiadających barwom:
czerwonej, zielonej i niebieskiej. Ponieważ jednak granice między poszczególnymi częstotliwościami nie są ostre i
przenikają się, dostrzegamy więcej kolorów.

Zadanie. Na podstawie przeczytanego tematu w podręczniku, odpowiedz na pytania / wykonaj polecenia (w zeszycie):
1. Dlaczego widzimy przedmioty w różnych barwach? Dlaczego płatki róży widzimy w kolorze czerwonym?
2. Kiedy widzimy przedmiot w kolorze białym, a kiedy czarnym?
3. Poszukaj informacji np. w Internecie, wyjaśniających niebieską barwę nieba. Napisz notatkę na ten temat.