Kelt Mitolojisi Doğa İnci Yılan

Giriş
Kelt mitolojisi - Gaelic ve Galya mitolojisi
olarak da bilinir. En ünlü Kelt efsanelerinin
çoğu, erken İrlanda mitlerinden gelir ve
İrlanda tanrılarını içerir. Bununla birlikte,
tarihte, mitolojileri daha geniş Kelt
mitosunda yer alan altı Kelt ulusu vardır.
Popular Tales of the West Highlands by Campbell, J. F.
(John Francis)
Kelt Mitolojisi Nedir?
Kelt mitolojisi en yalın tanımıyla Kelt Politeizminin mitolojisidir. Kelt
Mitolojisi Demir Çağı Keltlerinin diniydi. Demir Çağı’ndaki diğer
Avrupalılar gibi erken dönem Keltleri de politeistik mitoloji ve dinî
yapıyı benimsemişlerdi. Kelt insanlarının içinde, Roma ile yakın
iletişimi olan Galyalıların ve İber Yarımadasındaki Keltlerin mitolojileri
Roma İmparatorluğu altında devam edememiş, daha sonra ise bu
insanlar Hristiyan olmuş ve Kelt(ik) dillerini de kaybetmişlerdir.
İronik bir şekilde bu insanların inanç ve geleneklerine dair bilgiler
çeşitli Roma ve Hristiyan kaynakları sayesinde bugüne kadar
ulaşmıştır. Bir başka açıdan ise, kendi politik veya lengüistik (dilsel)
kimliklerini korumuş olan Keltler Demir Çağı’ndaki atalarının
mitolojilerinin en azından artakalan küçük bir kısmını iletebilmişlerdir.
Bu iletilebilmiş kısım genellikle Orta Çağ’da kaydedilmiş ve yazılmıştır.
Antik Keltlerin
Mitolojisi
Antik Keltlerin tanrıları her ne kadar, en yaygın olduğu zamanda, Kelt
dünyası Batı ve Orta Avrupa'nın çoğunu kaplıyorduysa da, herhangi
bir politik birlik veya belirli kültürel etkinin merkezi bir kaynağı vardır.
Antik Keltlerin homojen olmayan bir kültürel çeşitlilik yaşadıkları
söylenebilir. Sonuç itibarıyla, her ne kadar bazı belirli moti er (örneğin
tanrı Lugh) Kelt dünyasının her tarafına nüfuz etmiş olsa da, Kelt
dininin uygulama ve kaidelerinde büyük bir çeşitlilik vardı; uygulama
ve kaideler her yerel grupta farklılık arz etmekteydi. Roma
mitolojisindeki denkleri ile birlikte, toplamda 300'den fazla tanrıya
dair bilgi içeren kitabeler bugüne kadar gelmiştir. Fakat çoğu genii
locorum, yerel veya kabilesel tanrılar, sadece küçük bir kısmı yaygın
olarak tapınılan daha genel tanrılardır.
fl
İrlanda Tanrıları
En eski mit parçaları İrlanda'dan, erken dönem Orta
Çağ'da yazılmış yazmalardandır. Bunlar Hristiyanlar
tarafından kaleme alındığı için, karakterlerin
önceden sahip olduğu ilahi doğaları belirsizdir.
Temel mit iki ilahi ırk olan Tuatha De Dannan ve
Fomoriler arasındaki bir savaş hakkındadır. Bu mit
Cath Maige Tuiredah (Mag Tuireadh Savaşı)
metninin temelini oluşturmaktadır.
Galler Tanrıları
Galler tanrıları Büyük Britanya'daki tanrılara
dair bilgiler, Hristiyan bakış açısı nedeniyle
karartılmış bir şekilde de olsa, Galler
yazmalarından gelmiştir. Burada iki temel
tanrılar grubu Don'un çocukları ve Llyr’in
çocuklarıdır. Fakat bu grupların görevleri
arasındaki farklılık ve ayrılık tam olarak belli
değildir.
DAGDA
Dagda (İyi tanrı) (Galya dilinde Dagodeuos) ya da diğer adıyla
Eochaid Ollathir (Tanrıların Babası), Kelt tanrıları arasında lider
sayılan tanrıdır. Tuatha De Danaan ırkının lideridir. Tanrıça
Danu'nun oğlu ya da kardeşidir. Dagda'nın isminin anlamı İyi
tanrıdır. Kıta'daki iki tanrı olan Tulatis (halkın tanrısı) ve
Sucellus'un (iyi vurucu) onun diğer isimleri olduğu
düşünülmektedir. (Gerçekten de Sucellus'un uzun tokmağına
çok benzeyen bir topuzu vardır.) Sihirli kazanı kutsal kase
efsanelerine ilham kaynağı olmuştur.
Görünüşe göre Kelt panteonunun en önemi ve baş tanrısı Dagda'dır. İsminin anlamı "İyi Tanrı”dır ki burada iyi ahlâki
anlamda değil de, her şeyde iyi olmak veya bir başka deyişle her şeyde (yani en) güçlü olmak anlamındadır. Eşi
tanrıça Morrigan’dır. Dagda bir baba gürüdür, kabilenin koruyucusudur ve temel tanrıdır ki diğer eril Kelt tanrıları
onun bazı değişikliklere uğramış formlarındandır. Kelt tanrıları genellikle herhangi bir şeyle belirlenmiş,
ilişkilendirilmemiş karakterlerdi ve bu nedenle belki de düzgün bir panteondan çok bir kabile gibi görülmelidirler. Bir
açıdan tüm Kelt tanrı ve tanrıçaları Yunan tanrı Apollo gibidirler, yani hiçbir belirli şeyin tanrısı olarak yalınca
tanımlanamazlar.
Ana Kelt tanrısı Dagda'dır. O en güçlü tanrıydı ve koruyucu nitelikleri nedeniyle böyle adlandırılan Eochaid Ollathair
("All-Father") idi. Cermen Odin, Yunan Zeus ve Sümer Enlil ile benzer bir statüye sahip olan Kelt panteonunun baş
tanrısıdır.

Şimdi, ilahi ana tanrıça Danu'nun bunun yerine Kelt dininin en önemli tanrısı olabileceği iddia edilebilir. Ne de olsa,
Tuath Dé Danann'ın "Tanrıça Danu'nun İnsanları" olarak adını aldığı yerdir. Yine de, daha geniş Kelt dünyasındaki
popülaritesi bilinmiyor.
fi
MORRÍGAN
Morrígan ("Büyük Tanrıça" veya "Hayalet Tanrıça” antik İrlandalı Keltlerin,
üçlü (üçe ayrılmış) savaş tanrıçasıydı. Bütün olarak (üç parçası beraber)
Morrigu olarak anılırdı, fakat parçalarına da Nemhain, Macha ve Badh
denirdi. Bunların her biri savaşın bir yönünü temsil etmekteydi. Çoğunlukla
bir karga veya kuzgun olarak görünürdü, fakat birçok farklı formu da
alabilirdi, inek, kurt ve yılanbalığı dahil.

Mórrígan veya Morrígan ("Büyük Tanrıça" veya "Hayalet Tanrıça")[1],

Morrígu, Morríghan veya Mor-Ríoghain olarak, zaman zamansa çoğul bir
şekilde Morrígna olarak da anılan İrlanda Mitolojisi gürü. Her ne kadar
metinlerde açık bir şekilde bir tanrıça olarak tanımlanmasa da, önceleri bir
tanrıçaymış gibi gözükmektedir.
fi
 Egemenlik, kehânet, savaş ve savaş alanındaki ölümle ilişkilendirilen Morrígan gerek tek
başına gerekse üçlü tanrıça olarak ele alınabilir. Bununla birlikte üçlü tanrıça gruplaması
kesin değildir; en yaygın üçlü Morrígan, Badi ve Machayken Namain, Fer, Annan ve
diğerleriyle de üçlü tanrıça görüldüğüne rastlanılabilir. Üçlü tanrıça formunda üçlemeyi
oluşturan tanrıçaların her birinin savaşın farklı bir yönünü temsil ettiği söylenebilir. Genel
olarak Morrígan, Cermen Valkyrielerle karşılaştırılabilecek bir tür savaş tanrıçası olsa da,
özellikle büyükbaş hayvanlarla ilişkilendirilmiş olması zenginlik, bereket ve toprak ile de ilgili
bir rolü olduğu krini yaratmıştır.
Genellikle karga veya kuzgun formunda olan Morrígan'ın karga formunda savaşçıların
üzerinde uçtuğuna inanılır, Ulster Döngüsünde ise yılanbalığı, kurt ve inek formlarını
almaktadır.
fi
BELENUS
Belenus daha çok bölgesel bir tanrıydı ve çoğunlukla
kuzey İtalya ve Galik Akdeniz sahili boyunca ona
tapınılırdı. Her şeyden öte bir tarım tanrısıydı. Ayrıca
onunla özdeşleşmiş Beltaine (“Bel[in] Ateşi") isimli büyük
bir festival (bayram) da mevcuttu.
Onun gerçekten bir tanrı olarak tapınılıp tapınılmadığına
dair hâlâ tartışmalar vardır. İsmi "parlak ve parlayan" gibi
bir anlama sahiptir ve bazılarına göre 'o' sadece Beltaine
bayramında yakılan büyük ateşleri temsil etmekteydi.
LUG
Tanrı Lug'un Kelt dininde büyük bir alana nüfuz etmiş
olduğu adının Galya'dan İrlanda'ya kadar Kelt dünyasının
birçok bölgesinde anılmasından bellidir. Kelt mitlerine Lug
genç bir adam olarak görünür. Mızrak ve sapan silahlarıdır.
İrlanda’da Lughnasa (modern İrlanda dili ile lúnasa) isimli
onun onuruna yapılan bir festival (bayram) bulunmaktadır.
Sezar’ın Roma Mitolojisindeki Merkür'e denk gördüğü
Lugh görünüm açısından ve detaylar yönünden Merkür ile
birebir aynı sayılmasa da benzerdir. Merkür'den farklı
olarak bir eşi de bulunur; Maia veya Rosmerta.
CAILLEACH
Cailleach, güre ibadeti Keltlerden önce gelmesine rağmen,
Gaelic kültürüne dokunan bir gürdür. Kelt mitolojisinde
bulunan bir kış tanrıçasıdır. Özellikle, çoğunlukla İrlanda,
İskoçya ve Man Adası ile ilişkilidir. Cailleach eskidir ve belki de
Kelt dünyasındaki en muazzam gürdür.

Antik dev genellikle Kış Hag'ı veya Peçeli Olan olarak anılır.
İskoç bağlamında, tanrıça Kış Kraliçesi Berea olarak anılır. Man
Adası'nda, asılmış yaşlı kadına dönüşen Caillagh ny Groamagh
olarak bilinir. Tanrıçanın engebeli, uzak dağ mağaralarında
yaşadığı söyleniyordu.
fi
fi
fi
BRIGID
Tanrıça Brigid, Hıristiyanlık öncesi İrlanda'nın en önemli
tanrıçalarından biriydi. İrlanda'nın Babası Dagda'nın kızı Brigid,
bilgelik, şiir ve şifa ile ilişkilendirildi. Kuralların verdiği birçok
alan, onun üçlü bir tanrıça olabileceğine dair teorilere yol açıyor.

Brigid'in insanlık ve öteki dünya arasında bir köprü olduğu

düşünülüyordu. Onun izi, İrlanda'nın muhteşem manzaralarının
her yerine dağılmış kutsal alanlarda görülebilir. Binlerce yıl önce
Brigid, kendisine çeşitli şeyler için ibadet etmeye adanmış
druidik kültler tarafından çağrıldı.
CERNUNNOS
Boynuzlu Olan, Vahşi Şeylerin Efendisi ve Vahşi Avın
Efendisi olan Cernunnos, Kelt dininde eski bir
tanrıdır. Tam olarak hangi Bahar tanrısı
bilinmemekle birlikte, bir Bahar tanrısını karısı olarak
aldığı düşünülmektedir. Doğal döngüleri temsil eder,
ölmek ve mevsimlerle birlikte yeniden doğmak. Bu
mevsimler ilgili festivalleriyle işaretlenebilir: Samhain
(Kış), Beltane (Yaz), Imbolg (Bahar) ve Lughnasadh
(Sonbahar).
MACHA
Macha, birkaç Kelt savaş tanrıçasından biridir. Güzelliği ve vahşeti ile
tanınan İrlanda efsanesindeki en yaygın karakterlerden biridir.
Sembolleri arasında kargalar ve meşe palamudu bulunur. Karga,
Mórrígan ile olan ilişkilerine atıfta bulunsa da, meşe palamudu bu
İrlanda tanrıçasının doğurganlığını temsil eder.

Tanrıça ilk olarak 7. yüzyıl De Origine Scoticae Linguae'de, daha tanıdık

bir şekilde O'Mulconry'nin Sözlüğü olarak adlandırılır. Orada Macha'ya
"haşlanma kargası" denir ve Mórrígan'ın üçüncü üyesi olduğu
doğrulanır. Macha'nın bir savaş tanrıçası olarak ününün sizi şiddet
tutkusuna ikna etmek için yeterli olmaması durumunda, O'Mulconry'nin
Sözlüğü ayrıca "Macha'nın mahsulünün" katledilen erkeklerin dağınık
kafalarına atıfta bulunduğunu da belirtiyor.
EOSTRE
Ostara veya Eastre olarak da adlandırılan Eostre, bahar
ve şafak ile ilişkili bir Cermen tanrıçasıdır. Özellikle
Anglo-Sakson ve Eski Yüksek Alman geleneklerinde
bilinir ve Hıristiyan Paskalya bayramının adaşı olduğuna
inanılır.
TARANIS
Taranis, şimşek ve gök gürültüsünün Kelt tanrısıdır. Ek olarak, Kelt
hava tanrısı gökyüzü ve cennetle ilişkilendirildi. Kelt fırtına tanrısı
olarak Taranis, diğerlerinin bir mızrak kullanacağı gibi, silah olarak
bir yıldırım da kullandı.
Mitolojide Taranis, doğanın yıkıcı güçlerini kullanabilen güçlü ve
korkunç bir tanrı olarak kabul edildi. Romalı şair Lucan'a göre,
tanrı o kadar korkuyordu ki, Kelt tanrısına ibadet edenler bunu
insan kurbanlarıyla yaptılar. İddiasını destekleyen hiçbir arkeolojik
kanıt bulunmamasına rağmen.

Gök gürültüsü tanrısı Kelt mitolojisinde güçlü bir gür olmasına

rağmen, onun hakkında çok az şey bilinmektedir.
fi
BRES
Bres'e tanrı demek ve onları diğer Kelt tanrıları ve tanrıçaları arasına
yerleştirmek, açıkçası, haksız bir ifade olurdu. Zirvedeyken, Bres
sadece efsanevi bir ölümlüydü. İrlanda mitolojisinde, kabaca "Tanrıça
Danu'nun Kabilesi" anlamına gelen Tuatha de Danann olarak bilinen
en güçlü doğaüstü varlıklar grubunun Kralı olarak zirveye çıkmadı.
Referans olarak, onları Yunan mitolojisinin Olimpos Tanrıları veya
İskandinav mitolojisinden özel bir İskandinav tanrıları grubu olan Aesir
tanrılarıyla karşılaştırabiliriz.
Bres, bir tanrı olarak belirtilmemesinin yanı sıra, görevlerinin hiçbirini
yerine getiremeyen fakir bir kral olarak da biliniyordu. Bunun yerine,
bencil ideolojilerini etrafındakilere (çoğunlukla Tuatha de Danann)
dayatarak rezilliği ve nihayetinde çöküşüne katkıda bulundu.
 ARAWN
Birçok sözlü hikayede pagan tanrılarından biri olarak
adlandırılmasına rağmen, Arawn Kelt mitolojisinde tam olarak hiçbir
şeyin tanrısı değildir. Aslında, Öteki Dünyanın birçok gölgeli
aleminden biri olan Annwn'a bakmak için gönderilen bir kraldı.
Arawn, Galli folklorunda oldukça belirgindir. Öncelikle adalete ve
adalete atfedilir ve genellikle Annwn'i demir bir yumrukla yönettiği ve
o sine karşı isyan etmeye cesaret eden herkesi cezalandırdığı
söylenir.

Arawn'ın hikayeleri zamanla biraz belirsizleşmiş olsa da, tanrısallığına

inanan kalpler arasındaki varlığı, Cardigan'ın inançlarından bir
cümleyle sonsuza dek ölümsüzleştirildi.
fi
SEÇME KELT MİTLERİ
 LEPRIKON
Leprikon (modern İrlandaca: leipreachán, diğer kullanımları: leprechawn-
lubberkin-lepracaun), Irlanda mitolojisinde İrlanda Adası'nda yaşadığına
inanılan yeşil giyinen, ayakkabıcılıkla uğraşan küçük vücutlu cinler. İrlandalı
mitoloji araştırmacılarının söylediklerine göre Kelt ırkı insanların İrlanda
adasına ayak basmadan önce burası Leprikonların ortak yaşam alanıydı.

Leprikonlar ve diğer yaratıklar Kelt ve Kelt öncesi tarihin birer sembolüdür.

Ayakkabı yapımıyla para kazandıkları, çok zengin oldukları ve savaş
zamanında birçok hazine gömdükleri söylenir. Bir efsaneye göre, bir
leprikon'a gözlerinizi kırpmadan baktığınız sürece kaçamayacak, ancak
gözünüzü kırptığınızda ya da başka yöne çevirdiğinizde, anında yok
olacaktır.
Finn MacCool, birkaç İrlanda efsanesinde görülen mitolojik bir savaşçıdır.
Popüler bir hikayede, dünyaya ait tüm bilgilere sahip olan bir somon balığı
anlatıyor. Fin bilgiyi kazanmak için bu Somonu yemeye karar veriyor.
Yemek pişirirken sıçrayan balık suyu Finn’in parmağını yakıyor. Finn, aıyı
durdurmak için başparmağını ağzına sokuyor ve somonun taşıdığı bilgileri
anında öğreniyor. O andan itibaren Finn öğrenmek istediği bir bilgi
olduğunda baş parmağını emerek ona ulaşıyor.
DAGDA’NIN ARPI
İrlanda mitolojisinde Dagda, büyük ve güzel bir arpı
olan önemli bir rahipti. Bir savaş sırasında rakip bir
kabile Dagda’nın arpını çaldı ve terkedilmiş bir kaleye
götürdü. Dagda kabileyi takip etti ve seslenerek arpını
çağırdı. Arp Dagda’ya geldi ve tellerine ve arp neşe
müziğini çalmaya başlayınca tüm savaşçılar gülmeye
tutuldu. Ardıbdab Dagda telere son kez vurdu ve arp
uyku müziğini serbest bıraktı. Bu sayede Dagda büyülü
arpı ile sağ sağlam geri döndü.
Perilerin Değiştirdiği
Çocuk - Changelings
Efsaneye göre kadın genellikle deforme olmuş çocuklar
doğururlardı. Periler görsel olarak hoş bebekleri tercih
ettikleri için ölümcül dünyaya girerek sağlıklı bir insan
bebeği ile değişecekler ve yerine kendi deforme
çocuklarını koyacaklardı. Değiştirilen çocuklar bir insan
bebeğine benzese de, aynı duygusal özelliklerin hiçbirini
taşımazdı. Bu peri çocukları sadece yaşadıkları evde
talihsizlik ya da üzüntü olduğunda mutlu olurlardı. Bu
perilerin değiştirdiği çocuk efsanesi yüzyıllar boyunca
sürdü.