3.

UNITATEA EPITELIO EHUNA

EHUNA zer da?
Zelula multzo bat funtzio ezberdinak betetzen dituena
Matrize estrazelularra+zelula+seinaleak= EHUNA
Ezaugarriak
1. Elkarri oso lotuta dauden zelulak
2. Hiru jatorri enbrionario (ekto meso endo -dermo)
3. Estaldura epitelioa estaltzen duen epitelioa / Guruinetako epitelio jariapenak
4. Epitelio eta matrizearen artekoa mintz basala. Bi geruza zelularekin kontaktuan lamina basala/
lamina erretikularra ehun konektiboarekin kontaktuan
5. Zelulak polarizatuta daude zelularen alde bakoitza ezberdina Kanporaldea daona zona apikalak
aldaketa bat sortu da zilioak mikrobilioak hesteetan estereozilioak epididimoan eta
koklean(mugitzen ez diren zilioak) sortzeko. Eremu basalean lotura ezberdinak
(hemidesmosomak proteinak(integrinak) egongo dira eta honek lagunduko digu gaixotasuna
dagoen identifikatzen). Aldeetan lotura desberdinak eta hortik ioiak alde batera edo bestera
joaten dira zonula aculen zonula adherens desmosomak eta hutsuneak GAP loturak berdin
gertatzen da.
6. Zelulak mitosiz ugaltzen dira
7. Mikrotubuluak tarteko harizpiak eta mikroharizpiak hauek gaixotasunak identifikatzeko
8. Epitelio ehunek ez daukate odolik ezta linfa irrigaziorik
LANA
Eginkizuna Adibideak
1. Azpiko ehunak babestea -> Azala keratina sortzen du
2. Xurgatzea-> Heste meharra giltzurruna zilioak zonalde apikalean xurgaketa emateko
3. Garraiatzea-> arnas aparatuan eta falopioaren tronpak odol odiak
4. Jariatzea-> glandulak urdaileko zelula jariatzaileak Hesteetan zelula kailizformetan dauden
jariakinak tiroidea
5. Gasen trukea egitea-> Birikak
6. Gainazalen artean irristatzea-> Pleuran artean dagoen likidoa perikardo eta peritoneoan
7. Zentzumenen informazioa jasotze-> Azala mingaina
Mesotelio eta endotelio(Barruko alde estalde duen epitelioa)
BAKUNA ETA LAUA-> geruza bakarra eta zelula lauak Nukleoak zapalak dira birika albeoloetan
mesotelioan endotelioan zitoplasma mehea
GERUZATU LAUA(keratinizatua)-> Azalean geruza basala keratinozitoak ditu zelula zilindriko edo
kubikoak geruza arantzatua 8-10 geruza zatitzeko ahalmena. Geruza granulomaduna/ pikortsua
granulo ilunak keratohialina hiltzean zelulak keratina bakarrik geratzen da eta geruza korneoan
nukleo gabe keratina bakarrik azalaren azpiko ehun konektiboa laxoa da
GERUZATU LAUA (ez keratinizatua) Esofagoa aho barrunbean baginan nukleo borobilak izatetik
zapal izatera pasatzen dira.
KUBIKO BAKUNA-> nukleo borobilak eta erdialde edo beraldean kokatuta tiroideak guruinak
obulutegiak giltzurrunak
GERUZATU KUBIKOA-> Guruin handietan topatzen dira 2-3 geruzaz osatuta gehienetan
EPITELIO ZILINDRIKO BAKUNA-> nukleoak erdialdea obalo forma dute. Hesteak jariatzeko kalixak
edo zilioak ume tokiko tronpa beazun maskuria
GERUZATU ZILINDRIKOA-> uretran
Zonalde apikaleko zeluletan fijatu behar da forma determinatzeko
 EHUN MOTAK MOTAK EZAUGARRIAK NON

ohikoak Zilindrikoa -Nukleoa erdian edo Bakuna->

behean kokatuta Hesteetan, falopio
dago (zelula trompa, beazun
kaliziformen mukiak xiskuan
bultzatzen du). Geruzatua-> Gernu
-obalo forma izaten aparatua, beazun
du gehienetan. xixkua
-Zelularen forma
luzea da.

Laua Zelula hauek Bakuna ->Albeolo,

zapalak dira ez dute endotelio (odola
forma eta nukleoa eta linfa), mesotelio
ere zapalduta dago. (biriken serosen
erdiko gunea)
Geruzatua->
esofagoan, aho
barrunbean,
bagina.
Keratinizatua→azal
a

Kubikoa -Nukleoa erdian edo Bakuna-> Tiroidea,

bera aldean guruinak,
edukitzen dute obulutegiak,
nukleoaren forma giltzurrunak
borobila da. Geruzatua->
-Zelula guztiek Guruin handieta
altuera eta zabalera (ez-ohikoa)
berdina dute.

Bereziak Pseudogeruzatua -Gutxienez bi zelula Trakea.

mota.Biek lamina
basala ukitzen dute.
-Ez dute orden
zehatz bat.
-Zilioak.

Trantsizio epitelioa -Epitelioa “puztu” Gernu traktua

eta lasaitu daiteke. estaltzen du.
-Zonalde apikalean (Maskuria)
aterki formako
zelulak.
-Iragazgaitza.
-Zelula geruza
kopuru aldakorra.

8. Epitelio pseudogeruzatua
Gutxienez bi zelula mota:
-Gainazal apikalera iristen diren zelula prismatikoak
-Gainazal apikalera iristen ez diren zelula basalak
Bi zelula motek lamina basala ukitzen dute.
 9. Trantsizio epitelioa (formaz aladatezeko ahalmena)
-Epitelioa uzkurtu edo lasaitu
-zelula geruza kopurua ez da beti berdina. (Bi edo sei geruza artean) moduu irregularrean daude
kokatuta.
-Gernu traktuak estaltzen ditu.giltzurrun kalizetan (bi zelula geruza), ureterrera, gernu maskuria,
uretra.
-Inpermeableak
zonalde apikalean aterki itsurako zelulak, itsura aldatu egiten dute likidoa badago edo ez.
1. Adibidea.Urotelioa: epitelio berezi bat, gernu bideetan agertzen dena. Egoera funtzionalaren
arabera aldatu egiten dute txura.
2.Adibidea.Barrabiletako tubulo seminiferoko epitelio germinala.
3.Adibidea.Zentzumen epitelioak.

GURUIN EPITELIOA
Nola sortu: estaldura epitelio bateean guruin epitelio desberdinak daude,
hauek elkartu egiten dira.
-Epitelioan geratu daitezke (zelula kaliziformeak), zeuden tokian eta
mukopolisakaridoak jariatzen dituzte argira. (zelula bakoitza dagoen
tokitik eta banaka).
-Guruin epitelio batzuk elkartu eta epitelio barneko guruina sortu.
-Guruin epitelio asko elkartu, proliferatu eta gehiago sortu, ehunaren
barnera handitu eta guruin exokrinoa sortu.

-Estaldura epitelio jatorri berdina dute.

-Estaldura epitelioaren ezaugarri berberak dauzka.
-Guruin bat horrelako aizan daiteke:
-Zelula multzo handi eta konplexua.
-Epitelio barneko guruin jariatzailea.
-Jariakina:
● Exokrinoa (kanpora jariatu)
Hodi iraizle bat daukate eta hortik askatzen dute produktua.
Zati jariatzailea:barruan dago, bertan sortzen da jariakina.
Zati eramailea:jariakina kanpoaldera eramaten du.
1. Zelula jariatzaileen kopurua.
Guruin exokrino zelula bakarrekoa (zelula kaliziformea)
Non: estaldura epitelioen artean, hesteetan eta arnas aparatuan.
Kaliza itxura, nukleoa beherantz bidali.
Jariatze merokrinoa. Poro baten bitartez askatu, zelula zapal itxurarekin geratu.
Guruin exokrino zelula anizduna
epitelio kanpoko guruin exokrino
2. Jariatzeko mekanismoa:
-Exokrinoa
Merokrinoa: osagai proteiko bat sintetizatzen dute eta exozitosi bidez eta poro baten
bitartez, pankreasa eta listu guruinak. zimogenoa ekoizten duten zelulak.
Holokrinoa: zelula puztu eta suntsitu egiten da,zelula suntsitu bera da jariakina. Sebo
guruinak.
Apokrinoa:Produktua zelularen zitoplasmaren zati batekin batera askatzen da (Galera
partziala). Mama.
3. Jariatzen den edukia:
Mukosoa: gluko proteina bat (gliyina) eta ur asko.bunnerren guruinak
Serosoa: Proteina eta ur asko parotoda guruinak
Mistoa: Elementu jariatzaile mukoso eta serosoak dauzkate Gianuzziren edo von ebner- en
ilargierdia. Guruin submaxilarrak
Desberdintasunak:

Azino serosoa azino mukosoa

txiki handia

entzimak sintetizatzen dituzte. erretikulu muzina sintetizatu

endoplasmatiko granuloduna

oso zitoplasma basofiloa zelula argia bakuoloekin pas posi

nukleoa erdina eta esfera itxura nukleo basala

lumen txikia lumen nabaria

emaitza material mukoasoa emaitza material librikatzailea eta babes

funtzioa

zelulen arteko mugak ez dira ikusten zelulen arteko mugak ikusten dira

pankrea parotida mihipekoak

-Adenomero jariatzaile en forma
● Tutu itxurakoak
● Albeolo itxurakoak
● Azino formakoak
(Asko daude, forma horiek “ohikoenak”)
-Jariakinaren konposizio kimikoa
● Proteinak (azino serosoak)
● Mukia (mihipekoak) Zelula kaliziformeak /azino mukia
● Gantza (larruazala)
● Esnea (ugatza) Apokrino/merokrino
● HCl (Urdaila)
Adibidea: Listu guruinak
Mistoa:
-Mukosoa: Zitoplasma argia, nukleoakalde basalean.
-Serosoa:zitoplasma fuerteagoa. →Zelula mioepitelialak (hodi iragazleen inguruan) Nukleo eta
zitoplasma lauak. (guruinen edukia kanporatzen lagundu, muskulua eta zelula epitelialen nahasketa
dira)
Listu guruin motak:
1. Parotida: serosoa
2. Mihipekoak:mistoak
3. Submaxilarrak:mistoak
Endotelio inguruan ere egoten dira.
● Jariatzaile endokrinoa
-Ez dute hodirik
-Zelulaz kanpo espaziora jariazten dute, gero odol fluxura pasatzen dira.